ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ενώπιον: Ν. Ταλαρίδου-Κοντοπούλου, Α. Ε. Δ.

Αρ. Αγωγής: 5434/16

Ημερομηνία: 26/04/2024

Μεταξύ:

B. A. R.

                                                                                                                                Ενάγουσα

                                                               -και-

1.                           Γ. Γ. ΦΑΡΜΑ ΚΑΙ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟ ΔΙΚΩΜΟ ΛΤΔ

2.                                                              Γ. Γ.

                                                                                                                                    Εναγομένων

Εμφανίσεις:

Για Ενάγουσα: κος Κ. Δημητριάδης για Κώστα Π. Δημητριάδη ΔΕΠΕ

Για Εναγόμενους 1 και 2: κος Α. Μερακλής για Ανδρέα Μερακλή ΔΕΠΕ

                                                                ΑΠΟΦΑΣΗ

Η Ενάγουσα αξιώνει έναντι των Εναγομένων, γενικές, ειδικές και συνεπακόλουθες αποζημιώσεις σε σχέση με εργατικό ατύχημα που έγινε στις 03/10/2015. Ήταν δικογραφημένη θέση της Ενάγουσας, ότι δεν μιλά ούτε διαβάζει ελληνικά, αλλά διαβάζει μόνο ρουμάνικα. Καταλαβαίνει μόνο μερικές λέξεις στα ελληνικά και αγγλικά. Κατά τον επίδικο χρόνο, ήταν 28 ετών, ήταν υπάλληλος και εργαζόταν στην Εναγόμενη 1 εταιρεία. Διευθυντής, αντιπρόσωπος της εταιρείας και ο προϊστάμενος της, ήταν ο Εναγόμενος 2. Τα καθήκοντα της, ήταν εργασίες αλέσματος κρέατος στη μηχανή του κιμά, κόψιμο κρέατος για σουβλάκια και παραγωγών άλλων προϊόντων, όπως μπιφτέκια, σιεφταλιές και λουκάνικα. Είχε καθαρό μισθό €655 τον μήνα, 13o μισθό, ετήσια άδεια και εισφορές στο Ταμείο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επίσης έπαιρνε €220 μηνιαίως για υπηρεσίες καθαρισμού σε ιδιωτικές κατοικίες.

Ο Εναγόμενος 2 είναι μέτοχος και διευθυντής της Εναγόμενης 1 εταιρείας και άμεσα προϊστάμενος της Ενάγουσας. Είχε ως καθήκον τη συναρμολόγηση της μηχανής η οποία άλεθε το κρέας και το μετέτρεπε σε κιμά για να το χρησιμοποιούν οι υπάλληλοι. Έδινε εντολές στους  υπαλλήλους αναφορικά με την εργασία και τις λεπτομέρειες της εργασίας. Η Εναγόμενη 1 εταιρεία δεν ήταν ασφαλισμένη σύμφωνα με τον περί Υποχρεωτικής Ασφάλισης Ευθύνης των Εργοδοτών Νόμου.

Κατά ή περί την 03/10/2014, ενώ η Ενάγουσα βρισκόταν στην υπηρεσία της Εναγόμενης 1 εταιρείας ως υπάλληλος και/ή ως υπηρέτρια και/ή ως εργοδοτούμενη της, διετάχθη από την Εναγόμενη 1 εταιρεία και/ή τους νόμιμους αντιπροσώπους της και/ή τους διευθυντές της και/ή από τον Εναγόμενο 2 όπως αλέσει και/ή μετατρέψει σε κιμά συγκεκριμένη ποσότητα κρέατος με τη χρήση της μηχανής του κιμά.

Κατά την εκτέλεση από την Ενάγουσα των οδηγιών και/ή των εντολών και/ή των υποδείξεων της Εναγόμενης 1 εταιρείας και/ή των αντιπροσώπων της και/ή των διευθυντών της και/ή των υπαλλήλων της και/ή του Εναγόμενου 2, κατά τη διάρκεια του χειρισμού της μηχανής του κιμά, το δεξί χέρι της παγιδεύτηκε στα κινητά μέρη της εν λόγω μηχανής, με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό του από τον καρπό.

Συγκεκριμένα, μετά από εντολή και/ή υπόδειξη και/ή οδηγία της Εναγόμενης 1 εταιρείας και/ή των αντιπροσώπων της και/ή των διευθυντών της και/ή των υπαλλήλων της και/ή του Εναγόμενου 2, στις 03/10/2015 και περί ώρα 08:30, η Ενάγουσα τοποθέτησε μέσα σε δίσκο 10kg κρέας χοιρινό, ενεργοποίησε τη μηχανή του κιμά με δεξιόστροφη κίνηση των κινούμενων μερών της, τοποθετώντας τον περιστροφικό διακόπτη στη θέση 2. Στη συνέχεια ακολουθώντας τις οδηγίες και/ή τις εντολές και/ή τις υποδείξεις της Εναγόμενης 1 εταιρείας και/ή των αντιπροσώπων της και/ή των διευθυντών της και/ή των υπαλλήλων της και/ή του Εναγόμενου 2, με το χέρι της η Ενάγουσα προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας με τη βοήθεια κοχλία στη λεπίδα κοπής και στη συνέχεια στην έξοδο αφού πρώτα περνούσε διαμέσου μίας τρυπητής πλάκας μορφοποίησης κιμά. Σε κάποια στιγμή, ενώ η Ενάγουσα προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας, το χέρι της παγιδεύτηκε μέσα στον κοχλία προώθησης κρέατος, με αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό και στη συνέχεια, τον ακρωτηριασμό του δεξιού της χεριού.

Η Ενάγουσα ισχυρίζεται ότι ήταν υποχρέωση και καθήκον της Εναγόμενης 1 εταιρείας και/ή των αντιπροσώπων της και/ή των διευθυντών και/ή υπαλλήλων και/ή εξαρτώμενων προσώπων αυτής και/ή του Εναγόμενου 2, κατά την ανάθεση καθηκόντων στην Ενάγουσα να λάβουν όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα και να προβούν σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την ασφάλεια της Ενάγουσας και/ή την ασφαλή προστασία της Ενάγουσας στην εκτέλεση των καθηκόντων της. Είχαν υποχρέωση να μην εκθέτουν την Ενάγουσα στον κίνδυνο πρόκλησης σωματικών βλαβών, ζημιών ή απωλειών. Όφειλαν να παρέχουν στην Ενάγουσα ασφαλή προστασία, κάλυψη και χώρο εργασίας και οι εργασίες να διεξήγοντο με ασφαλή τρόπο, ασφαλές μέσο και σύστημα.

Στη σκηνή του εργατικού δυστυχήματος, επισκέφθηκε η Αστυνομία η οποία κάλεσε το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Μετέβηκε λειτουργός στη σκηνή. Το εργατικό ατύχημα προκλήθηκε συνεπεία αποκλειστικής και/ή συντρέχουσας αμέλειας και παράβαση των εκ του νόμου και/ή κανονισμού απορρεόντων καθηκόντων των Εναγομένων 1 και 2 και των αντιπροσώπων τους. Από πράξη, παράλειψη τους προκάλεσαν από δική τους υπαιτιότητα το εργατικό ατύχημα και δεν απέτρεψαν το εργατικό ατύχημα.

Λεπτομέρειες αμέλειας και/ή παράβασης των εκ του νόμου και/ή κανονισμών καθηκόντων των Εναγομένων 1 και 2:

(α) ενεργούσαν κατά τρόπο που επιδείκνυε αδιαφορία και/ή απερισκεψία για την ασφάλεια και υγεία των εργατών τους και/ή των εργοδοτουμένων τους και/ή των παριστάμενων προσώπων και/ή των προσώπων στην εργασία και/ή άλλων προσώπων που επηρεάζονται από τις δραστηριότητες των προσώπων στην εργασία, περιλαμβανομένου της Ενάγουσας.

(β) δεν ενέργησαν ως θα έπραττε ένας συνετός και/ή σώφρων εργοδότης κατά ή πριν τη στιγμή του εργατικού ατυχήματος.

(γ) διέταξαν και/ή έδωσαν εντολή και/ή οδηγία και/ή υπέδειξαν στην Ενάγουσα να χειριστεί και/ή να χρησιμοποιεί τη μηχανή του κιμά, ενώ η συγκεκριμένη μηχανή δεν έφερε και/ή δεν είχε τοποθετημένο προφυλακτήρα.

(δ) έδωσαν εντολή και/ή οδηγία και/ή υπέδειξαν στην Ενάγουσα να χειριστεί τη μηχανή του κιμά, ενώ δεν είχαν προηγουμένως συναρμολογήσει ορθά και/ή συναρμολόγησαν ελλιπώς τη μηχανή του κιμά, μη τοποθετώντας σε αυτήν προφυλακτήρα.

(ε) έδωσαν εντολή και/ή οδηγία και/ή υπέδειξαν στην Ενάγουσα να χειριστεί τη μηχανή του κιμά, ενώ γνώριζαν ή έπρεπε να γνωρίζουν ότι ο δίσκος τροφοδοσίας της μηχανής βρισκόταν σε ύψος 1.39m από το δάπεδο του κρεοπωλείου, ενώ η Ενάγουσα έχει ύψος 1.56m.

(στ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να έχουν επαρκή και/ή καθόλου έλεγχο και/ή εποπτεία των διεξαχθεισών εργασιών και/ή δεν επέβλεπαν δεόντως την Ενάγουσα, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(ζ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να λάβουν οποιαδήποτε και/ή επαρκή και/ή τα κατάλληλα υπό τις περιστάσεις μέτρα και/ή παρέλειψαν να προβούν σε οποιανδήποτε ενέργεια και/ή να προβούν σε οιουσδήποτε και/ή τους δέοντες χειρισμούς ώστε να αποφύγουν το εργατικό ατύχημα.

(η) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να λάβουν οποιαδήποτε και/ή τα ενδεικνυόμενα μέτρα για να σταματήσουν οποιαδήποτε λανθασμένη πρακτική των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(θ) ενεργούσαν χωρίς τη δέουσα φροντίδα και/ή προσοχή και/ή με απροσεξία και/ή ως μη σώφρονες εργοδότες.

(ι) έθεσαν την Ενάγουσα προ διλήμματος και/ή την διέταξαν με τέτοιο τρόπο, ώστε της αποστέρησαν τη δυνατότητα να λάβει οποιαδήποτε μέτρα για την αποφυγή του εργατικού ατυχήματος.

(ια) γενικά ενεργούσαν αμελώς και/ή αφηρημένα και/ή απρόσεκτα κατά την εργασία και/ή την εποπτεία της εργασίας, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(ιβ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να λάβουν οποιαδήποτε και/ή τα ενδεικνυόμενα μέτρα για την αποφυγή κινδύνου για την υγεία και/ή κίνδυνο για τη ζωή και/ή την αρτιμέλεια των εργοδοτουμένων τους και/ή της Ενάγουσας, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και/ή κατά τη χρήση του μηχανήματος του κιμά.

(ιγ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να παρέχουν και/ή να διατηρήσουν εγκαταστάσεις και/ή συστήματα και/ή μεθόδους εργασίας τα οποία να είναι ασφαλή και χωρίς κινδύνους για την υγεία των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(ιδ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να προβούν σε τέτοιες διευθετήσεις που να διασφαλίζουν την ασφάλεια και την απουσία κινδύνων για την υγεία των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας, σε σχέση με τη χρήση και/ή χειρισμό του μηχανήματος του κιμά.

(ιε) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να παρέχουν τέτοιες πληροφορίες και/ή οδηγίες και/ή εκπαίδευση και/ή επιτήρηση για τη διασφάλιση της ασφάλειας και υγείας των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(ιστ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να παρέχουν και/ή να διατηρήσουν τους οποιουσδήποτε χώρους εργασίας και/ή περιβάλλον εργασίας που είναι κάτω από τον έλεγχο τους, σε κατάσταση που να είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την υγεία των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(ιζ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(ιθ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων και/ή για ενημέρωσης και/ή εκπαίδευσης και/ή κατάρτισης του προσωπικού τους και/ή της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και/ή της παροχής των αναγκαίων μέσων προς αυτόν τον σκοπό για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(κ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να επιβλέπουν την ορθή εφαρμογή των μέτρων ασφάλειας και/ή υγείας και/ή ευημερίας των υπαλλήλων τους και/ή των εργοδοτουμένων τους, περιλαμβανομένης της Ενάγουσας.

(κα) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να προσαρμόσουν τα μέτρα ασφαλείας και/ή υγείας και/ή ευημερίας ανάλογα με τις μεταβολές των περιστάσεων στον χώρο και/ή στον τρόπο εργασίας.

(κβ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να επιδιώξουν τη βελτίωση των υφιστάμενων και/ή επικρατουσών συνθηκών και/ή καταστάσεων στον χώρο και/ή στον τρόπο εργασίας.

(κγ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να διασφαλίζουν την ύπαρξη στον χώρο εργασίας:

i. του εγχειρίδιου χρήσης και συντήρησης της μηχανής του κιμά, κι

ii. του αρχείου συντήρησης εξοπλισμού για τη μηχανή του κιμά, κατά παράβαση του νόμου και των σχετικών κανονισμών.

(κδ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να εκπονήσουν σύστημα διαχείρισης των κινδύνων και να έχουν στη διάθεση τους γραπτή εκτίμηση κινδύνων.

(κε) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να αποφύγουν τους κινδύνους που οδήγησαν στο εργατικό ατύχημα.

(κστ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να εκτιμήσουν τους κινδύνους που δεν μπορούσαν να αποφευχθούν δεδομένου του τρόπου εργασίας τους και να λάβουν μέτρα για αποφυγή τους, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(κη) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να επιλέξουν τον ορθό και/ή ενδεδειγμένο εξοπλισμό εργασίας και/ή μέθοδο εργασίας και/ή μέτρα ατομικής προστασίας, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(κθ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να παρέχουν και/ή να θέσουν στη διάθεση της Ενάγουσας εξοπλισμό εργασίας και/ή μηχανές και/ή μηχανήματα και/ή οι συσκευές και/ή εργαλεία που να είναι κατάλληλα προς εκτέλεση της εργασίας που διεξαγόταν και/ή κατάλληλα προσαρμοσμένα προς τον σκοπό αυτόν, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία της Ενάγουσας κατά τη χρήση τους στην εργασία, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(κι) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να εφαρμόσουν την ενδεδειγμένη διαδικασία και/ή τη διαδικασία που προνοείται για τη χρήση της μηχανής του κιμά, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να έχουν κανονισμούς ασφάλειας και/ή να έχουν κανονισμούς ασφάλειας γραμμένους στην ελληνική κοινή και/ή οι κανονισμοί ασφαλείας ήταν γραμμένοι στην καθαρεύουσα πράγμα που τους καθιστούσε δυσνόητους και/ή εν πάση περιπτώσει παρέλειψαν να μεταφράσουν και/ή εξηγήσουν στην Ενάγουσα σε γλώσσα καταληπτή σε αυτήν το περιεχόμενο των κανονισμών ασφαλείας, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λα) προχώρησαν και/ή διέταξαν και/ή έδωσαν οδηγίες στην Ενάγουσα να προχωρήσει στη διαδικασία άλεσης κρέατος και μετατροπής κρέατος σε κιμά, παραλείποντας και/ή αμελώντας να εφαρμόσουν τη δέουσα και/ή ενδεδειγμένη διαδικασία και/ή τη διαδικασία που προνοείται στους κανονισμούς ασφαλείας και/ή στο εγχειρίδιο χρήσης της μηχανής, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λβ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να παρέχουν τις κατάλληλες οδηγίες και/ή καθοδήγηση και/ή επίβλεψη στην Ενάγουσα, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λγ) έδωσαν οδηγίες στην Ενάγουσα για να ακολουθήσει λανθασμένη μέθοδο εργασίας για τη διαδικασία άλεσης κρέατος και μετατροπής κρέατος σε κιμά, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λδ) δεν τηρούσαν τους κανόνες ασφάλειας και υγείας στην εργασία, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί ο Ενάγων.

(λε) ανέθεσαν καθήκοντα στην Ενάγουσα χωρίς να λάβουν υπόψη τους τις ικανότητες της ως εργοδοτούμενη σε θέματα ασφάλειας και υγείας και/ή στο θέμα της ικανότητας της για τη διεκπεραίωση της συγκεκριμένης εργασίας που της ανατέθηκε, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λστ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να έχουν και/ή δεν έχουν ικανοποιητικό και/ή επαρκές και/ή λεπτομερές σχέδιο ασφάλειας και υγείας, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λζ) παρέλειψαν και/ή αμέλησαν να έχουν σχέδιο ασφάλειας και υγείας και/ή δεν έχουν σχέδιο ασφάλειας και υγείας το οποίο να είναι γραμμένο σε γλώσσα αντιληπτή από την Ενάγουσα και/ή εν πάση περιπτώσει, παρέλειψαν να μεταφράσουν και/ή εξηγήσουν στην Ενάγουσα σε γλώσσα αντιληπτή σε αυτήν το περιεχόμενο του σχεδίου ασφάλειας και υγείας, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λη) ως εκ των ανωτέρω, ενεργούσαν άνευ της δέουσας επιμέλειας και/ή προσοχής και/ή φροντίδας και ως εκ τούτου, αμελώς και/ή και κατά παράβαση των εκ του νόμου και/ή κανονισμών απορρεόντων καθηκόντων τους, με αποτέλεσμα να συμβεί το εργατικό ατύχημα και/ή να τραυματιστεί η Ενάγουσα.

(λθ) διαζευκτικά και/ή υπαλλακτικά και/ή ανεξαρτήτως και/ή άνευ βλάβης των ανωτέρω, η Ενάγουσα ισχυρίζεται επίσης ότι στα εργατικά ατυχήματα και/ή βάσει νομοθεσίας, ισχύει η αρχή Res Ipsa Loquitur και/ή οι πρόνοιες των άρθρων 52 και/ή 55 του Κεφ.148 και ως εκ τούτου, οι Εναγόμενοι καλούνται να αποδείξουν ότι δεν επέδειξαν αμέλεια.

Ως αποτέλεσμα της αμέλειας, η Ενάγουσα είχε υποστεί σωματικές βλάβες και ψυχική βλάβη, οδύνη και ταλαιπωρία και απώλεια ανέσεων που υφίστανται μέχρι σήμερα.

Στις 03/10/2015, μετά το εργατικό ατύχημα, η Ενάγουσα μεταφέρθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, μαζί με τη μηχανή του κιμά, όπου υπό την επίβλεψη ιατρών, άνδρες της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε συνεργασία με τον κ. Χρηστάκη Χρήστου-εισαγωγέα εξοπλισμού κρεοπωλείου, επιχείρησαν τον απεγκλωβισμό του χεριού της Ενάγουσας από τη μηχανή του κιμά.

Μετά τον απεγκλωβισμό του χεριού της Ενάγουσας από τη μηχανή του κιμά, κατά την κλινική εξέταση, οι ιατροί διαπίστωσαν ότι η Ενάγουσα παρουσίαζε ακρωτηριασμό του δεξιού χεριού μέχρι τα όρια της πηχεοκαρπικής άρθρωσης.

Η Ενάγουσα μεταφέρθηκε αμέσως από το Τμήμα των Πρώτων Βοηθειών στο χειρουργείο, όπου έγινε καθαρισμός και διαμόρφωση του κολοβώματος.

Ως συνέπεια των ανωτέρω είχε υποστεί τις ακόλουθες σωματικές βλάβες:

Ακρωτηριασμός του δεξιού χεριού της Ενάγουσας, μέχρι τα όρια της πηχεοκαρπικής άρθρωσης.

Στις 21/10/2015, η Ενάγουσα μεταφέρθηκε εκ νέου στο χειρουργείο όπου της τοποθετήθηκε nac system.

Στις 27/10/2015, η Ενάγουσα μεταφέρθηκε στον θάλαμο της πλαστικής χειρουργικής και της έγινε μεταμόσχευση δέρματος και συγκεκριμένα, αποκατάσταση δερματικού ελλείματος κολοβώματος ΔΕ άκρας χειρός με ΜΠΜΔ εκ της οπίσθιας επιφάνειας ΑΠ μηρού.

Σύμφωνα με έκθεση ημερομηνίας 11/12/2015 του θεράποντα ιατρού της Ενάγουσας, Δρ. Γκασσαυ Σιαλχουπ του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, η Ενάγουσα χρήζει άμεσα ψυχολογικής υποστήριξης και πρόσθεσης για το δεξιό χέρι.

Κατά ή περί 04/02/2016, το ιατροσυμβούλιο των Υπηρεσιών Κοινωνικών Ασφαλίσεων έκριναν την Ενάγουσα μόνιμα ανίκανη για εργασία, με ποσοστό αναπηρίας 66%.

Εξαιτίας του ακρωτηριασμού που υπέστη η Ενάγουσα, είναι ανίκανη για οποιανδήποτε χειρωνακτική εργασία και έχει χάσει τις χαρές και απολαύσεις της ζωής. Υπέστη παραμορφώσεις σε διάφορα σημεία του σώματος της.

Η Ενάγουσα φέρει σήμερα κύηση 19 εβδομάδων και παρακολουθείται στα εξωτερικά ιατρεία του ΝΑΜ ΙΙΙ Λευκωσίας, η δε πιθανή ημερομηνία τοκετού καθορίστηκε η 14/04/2017.

Συνεπεία του εργατικού ατυχήματος, η Ενάγουσα υπέστη ζημιά εκ €7.748,40 ετησίως (€700˟13 μήνες+€220˟12 μήνες:66%) μέχρι και την κανονική συνταξιοδότησης της. Το ποσό αυτό πρέπει να αναπροσαρμοστεί σε μέσο όρο €10.000-λόγω των προοπτικών που είχε η Ενάγουσα στην εργασία της και/ή λόγω αναμενόμενων φυσιολογικών αυξήσεων των απολαβών της και/ή λόγω πληθωρισμού και/ή άλλων παραγόντων.

Περαιτέρω, συνεπεία των ανωτέρω σωματικών βλαβών της, η Ενάγουσα θα υποστεί μελλοντικά έξοδα και/ή συνεπακόλουθες ζημιές για απαραίτητες διαδικασίες αποκατάστασης και/ή μερικής αποκατάστασης των σωματικών βλαβών και/ή του ακρωτηριασμού της και/ή βελτίωση των συνεπειών του ακρωτηριασμού της και/ή για αποκατάσταση της ψυχικής της υγείας και/ή του μετατραυματισμού σοκ, ως λεπτομερώς αναφέρεται κατωτέρω:

Λεπτομέρειες μελλοντικών εξόδων:

(α) αγορά εξαρθρούμενου προσθετικού λειτουργικού χεριού βιονικά ενεργοποιημένου, με μάξιμουμ διάρκεια ζωής 7 ετών €58.000-πλέον επιπρόσθετο ποσό €3.800-ετησίως από τον 3^ο χρόνο (σε τιμές 2016)

(β) έξοδα ψυχολόγου, τουλάχιστον για τα επόμενα 2 με 3 χρόνια €40-εβδομαδιαίως

(γ) φαρμακευτική αγωγή €400-ετησίως

(δ) υπηρεσίες οικιακής βοήθειας €160-μηνιαίως

Λόγω του εργατικού ατυχήματος που προκλήθηκε συνεπεία και/ή ως αποτέλεσμα της πιο πάνω αμέλειας και/ή συντρέχουσας αμέλειας και/ή παράβασης των εκ του Νόμου και/ή των Κανονισμών απορρεόντων καθηκόντων των Εναγομένων 1 και 2, η Ενάγουσα υπέστη ειδικές και υλικές ζημιές, απώλειες και έξοδα ως λεπτομερώς αναφέρεται κατωτέρω:

Λεπτομέρειες ειδικών και υλικών ζημιών, απωλειών και εξόδων

(α) έξοδα ψυχολόγου και σχετικής φαρμακευτικής αγωγής €1.600

(β) έξοδα υπηρεσιών οικιακής βοήθειας €1.440

(γ) έξοδα έκδοσης ιατρικής έκθεσης €62

(δ) έξοδα έκδοσης έκθεσης διερεύνησης ατυχήματος €400, σύνολο €3.502

Η δικογραφημένη Υπεράσπιση των Εναγομένων, είναι ότι δεν υπήρχε συμβατική σχέση μεταξύ της Ενάγουσας και των Εναγομένων 2 προσωπικά και δεν ήταν εργοδότης της. Αρνούνται οι Εναγόμενοι 1 και 2 όλους τους ισχυρισμούς που προβάλλονται. Ισχυρίζονται ότι η Ενάγουσα ομιλεί πολύ καλά τα ελληνικά και τα κατέχει. Αρνούνται ότι μέσα στα καθήκοντα της ήταν και το άλεσμα του κρέατος στη μηχανή του κιμά. Είναι παραδεκτός ο μισθός της, όμως δεν είχε ετήσια άδεια γιατί δεν συμπλήρωσε 6 μήνες εργασίας. Ήταν υπό δοκιμασία. Παραδέχονται ότι έγινε το δυστύχημα στις 03/10/2015 και είναι θέση τους, ότι δεν χρειαζόταν να δώσουν οδηγίες στην Ενάγουσα για να αλέθει το κρέας στη μηχανή του κιμά κάθε φορά που το χρησιμοποιούσε. Γνώριζε αρκετά καλά τον τρόπο λειτουργίας της μηχανής και είχε καλή γνώση χειρισμού της μηχανής. Εργοδοτήθηκε ξανά από την Εναγόμενη 1 την περίοδο από 01/01/2012 μέχρι 31/12/2012 και ασκούσε ακριβώς τα ίδια καθήκοντα. Στη συνέχεια, επειδή μειώθηκαν οι εργασίες της Εναγόμενης 1, βρήκε εργασία σε άλλο κρεοπωλείο στα Λατσιά. Εκεί η Ενάγουσα ασκούσε την ίδια εργασία.

Η μηχανή του κιμά που σημειώθηκε το ατύχημα, εδραζόταν πάνω σε μεταλλικό πάγκο ο οποίος είχε ύψος περίπου 0.85μ, πλάτος 1μ και βάθος 0.85μ. Η μηχανή του κιμά βρισκόταν στον χώρο τεμαχισμού κρέατος του κρεοπωλείου. Ο Εναγόμενος 2 συναρμολόγησε τη μηχανή του κιμά λίγο πριν το ατύχημα και είχε τοποθετήσει σε αυτήν τον προφυλακτήρα. Άνευ βλάβης προς τα πιο πάνω, ακόμη και στην περίπτωση που ο προφυλακτήρας δεν βρισκόταν στη μηχανή του κιμά, γεγονός που δεν είχε συμβεί, τούτο γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά, ιδιαίτερα για την Ενάγουσα με την τόση πείρα που είχε θα το αντιλαμβανόταν αμέσως και όφειλε, για τη δική της ασφάλεια να τον τοποθετούσε. Ο Εναγόμενος 2 αμέσως μετά το ατύχημα, διαπίστωσε ότι ο προφυλακτήρας της μηχανής του κιμά, καθώς και του πούλλι τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιούταν για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής του κρέατος, βρίσκονταν τοποθετημένα δίπλα από τη μηχανή του κιμά πάνω στον πάγκο τεμαχισμού του κρέατος. Σημειώνεται, ότι τη μηχανή του κιμά, εκείνην την ημέρα, την χειρίστηκε μόνο η Ενάγουσα και κανένα άλλο πρόσωπο. Οι Εναγόμενοι είχαν δώσει ρητές οδηγίες στην Ενάγουσα ότι, όταν άλεθε το κρέας στη μηχανή του κιμά, όφειλε απαραιτήτως ο προφυλακτήρας να βρίσκεται στη μηχανή, γιατί έτυχε ορισμένες φορές ο Εναγόμενος 2 να διαπιστώσει ότι η Ενάγουσα, τον αφαιρούσε και της έγινε αυστηρή παρατήρηση, η δε δικαιολογία που του πρόβαλε η Ενάγουσα ήταν ότι εγίνετο πιο εύκολα και γρήγορα η κοπή του κιμά.

Στο δεξιό πλαϊνό μέρος της μηχανής, υπήρχε εγκατεστημένος διακόπτης ενεργοποίησης της μηχανής με επιλογές αριστερόστροφης και δεξιόστροφης κίνησης. Συγκεκριμένα, όταν ο περιστροφικός διακόπτης βρισκόταν στη θέση 0 η μηχανή ήταν εκτός λειτουργίας. Όταν ο διακόπτης βρισκόταν στη θέση 2, η μηχανή ενεργοποιείτο και τα κινούμενα μέρη της, δηλαδή ο κοχλίας προώθησης κρέατος και η λεπίδα κοπής που εδραζόταν πάνω στον εν λόγω κοχλία, περιστρεφόταν δεξιόστροφα. Όταν ο διακόπτης βρισκόταν στη θέση 1, τότε η μηχανή ενεργοποιείτο και τα κινητά μέρη της περιστρέφονταν αριστερόστροφα.

Επίσης υπογραμμίζεται ότι, όταν η Ενάγουσα προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδότησης της μηχανής του κιμά, είχε στη διάθεση της έναν πλαστικό προωθητή κρέατος και όφειλε με αυτό να πιέζει το κρέας μέσα στο στόμιο της μηχανής του κιμά. Η Ενάγουσα ενήργησε απερίσκεπτα αφού δεν χρησιμοποίησε τον πλαστικό προωθητή κρέατος για να προωθεί το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής και πίεζε το κρέας με το χέρι της πράγμα ανεπίτρεπτο. Έθεσε έτσι τον εαυτό της και συγκεκριμένα το χέρι της σε κίνδυνο. Αποτέλεσμα της αλόγιστης αυτής ενέργειας να προωθεί με το χέρι της το κρέας μέσα στο στόμιο της μηχανής του κιμά ήταν το χέρι της να παγιδευτεί μέσα στον κοχλία προώθησης κρέατος και να συμβεί το μοιραίο. Είναι ισχυρισμός των Εναγομένων, ότι αν η Ενάγουσα χρησιμοποιούσε τον πλαστικό προωθητή κρέατος, έστω και στην περίπτωση που δεν βρίσκετο στη θέση του ο προφυλακτήρας, δεν θα συνέβαινε το ατύχημα. Επίσης, είναι η θέση των Εναγομένων ότι αν η Ενάγουσα δεν αφαιρούσε και/ή στην περίπτωση που ο προφυλακτήρας δεν βρισκόταν στη θέση του, τον τοποθετούσε, δεν θα γινόταν το ατύχημα. Είναι ισχυρισμός των Εναγομένων ότι το ατύχημα επισυνέβη από λάθη, παραλείψεις και την απερισκεψία της ίδιας της Ενάγουσας και όχι από λάθη και παραλείψεις των Εναγομένων όπως ψευδώς η ίδια ισχυρίζεται στην αγωγή της.

Ο διευθυντής της Εναγόμενης 1, ο Εναγόμενος 2 λίγες μέρες πριν το ατύχημα παρατήρησε ότι η Ενάγουσα ήταν αφηρημένη, ‘’κλείστηκε’’ στον εαυτό της και όταν της μιλούσε καθυστερούσε να ανταποκριθεί και τύχαινε πολλές φορές να της επαναλαμβάνει τα ίδια. Επίσης, ήταν σκεφτική και λιγομίλητη σαν να και κάτι την απασχολούσε.

Η Εναγόμενη 1 παρείχε στην Ενάγουσα πλήρη και κατάλληλο εξοπλισμό για τη διεκπεραίωση της εργασίας της και των καθηκόντων της.

Η Εναγόμενη 1 λάμβανε όλα τα δέοντα προστατευτικά μέτρα για να προφυλάξει και/ή να αποτρέψει οποιονδήποτε κίνδυνο στην Ενάγουσα και/ή στους εργαζόμενους της εντός του χώρου εργασίας.

Η Ενάγουσα είχε στη διάθεση της όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα για να εκτελεί την εργασία της με ασφάλεια. Δυστυχώς όμως όπως διαφάνηκε, για άγνωστο λόγο προς την Εναγόμενη 1, η Ενάγουσα την ημέρα που συνέβη το ατύχημα αφαίρεσε και/ή δεν τοποθέτησε για τους σκοπούς εκτέλεσης της εργασίας της τον προφυλακτήρα στη μηχανή του κιμά και το χειρότερο, δεν χρησιμοποίησε τον πλαστικό προωθητή κρέατος που βρισκόταν εκεί και προωθούσε το κρέας στο στόμιο της μηχανής και το πίεζε με το χέρι της, ενέργεια εντελώς απαράδεκτη και ανεπίτρεπτη.

Η Ενάγουσα ενεργώντας από μόνη της, αφαίρεσε τον προφυλακτήρα της εν λόγω μηχανής και το παξιμάδι (πούλλι) τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιείτο για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής του κρέατος και τα τοποθέτησε πάνω στον πάγκο τεμαχισμού κρέατος και άλεθε το κρέας στη μηχανή του κιμά χωρίς να βρίσκεται ο προφυλακτήρας στη θέση του.

Η Ενάγουσα την 03/10/2015 ημέρα Σάββατο έπιασε δουλειά στο κρεοπωλείο περίπου η ώρα 07:00 π.μ. Αφού προετοίμασε τα υλικά της για να παρασκευάσει σιεφταλιές κατά η ώρα 07:45 π.μ. άρχισε το άλεσμα του κρέατος στη μηχανή του κιμά για ποσότητα 30 κιλών κρέατος χοιρινού. Αφού άλεσε το κρέας, δύο δίσκων των δέκα κιλών ο κάθε δίσκος η Ενάγουσα συνέχισε την εργασία της και τοποθέτησε στη μηχανή του κιμά τον τελευταίο δίσκο των 10 κιλών κρέατος. Ενώ είχε τοποθετήσει μέρος ποσότητας του κρέατος στο στόμιο της μηχανής και ενώ συνέχιζε το άλεσμα σε κάποια στιγμή ενώ η Ενάγουσα προωθούσε το κρέας στο στόμιο τροφοδοσίας και το πίεζε με το χέρι της και όχι με τον πλαστικό προωθητή κρέατος, το χέρι της παγιδεύτηκε μέσα στον κοχλία προώθησης κρέατος.

Το επίδικο ατύχημα οφείλεται στην αποκλειστική αμέλεια της Ενάγουσας και η ίδια έκθεσε τον εαυτό της σε αλόγιστο κίνδυνο πρόκλησης σωματικής βλάβης. Έπρεπε να προέβλεπε ότι τοποθετώντας το δεξί της χέρι στη μηχανή του κιμά, θα είχε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα.

ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΑΜΕΛΕΙΑΣ ΕΝΑΓΟΥΣΑΣ

(α) κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της εργασίας της, η Ενάγουσα αφαίρεσε τον προφυλακτήρα από τη μηχανή του κιμά, χωρίς να προσμετρήσει ορθά τους κινδύνους, εκθέτοντας έτσι τον εαυτό της σε αλόγιστο κίνδυνο και/ή

(β) άνευ βλάβης προς τα πιο πάνω, ακόμη και στην περίπτωση που ο προφυλακτήρας δεν βρισκόταν στη μηχανή του κιμά, γεγονός που δεν είχε συμβεί, τούτο γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά, ιδιαίτερα για την Ενάγουσα με την τόση πείρα που είχε θα το αντιλαμβανόταν αμέσως και όφειλε, για τη δική της ασφάλεια να τον τοποθετούσε.

(γ) η Ενάγουσα πριν συμβεί το ατύχημα, είχε ήδη αλέσει περίπου 25 κιλά κρέατος από τα 30 κιλά και ήταν τόσο εμφανές και έπρεπε να αντιληφθεί ότι δεν ήταν στη θέση του ο προφυλακτήρας στη μηχανή του κιμά και αυτή συνέχισε να τοποθετεί το κρέας στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής κατά τρόπο που επέδειξε αδιαφορία και απερισκεψία για την ασφάλεια του χεριού της και/ή

(δ) η Ενάγουσα τοποθέτησε το κρέας στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής του κιμά χωρίς να χρησιμοποιήσει τον ειδικό πλαστικό προωθητή κρέατος που είχε στη διάθεση της και προωθούσε και πίεζε το κρέας μέσα στο στόμιο της μηχανής αλέσματος του κρέατος με το χέρι της και δεν προσμέτρησε σωστά τους κινδύνους εκθέτοντας έτσι τον εαυτό της σε αλόγιστο κίνδυνο και/ή επέδειξε αδιαφορία και απερισκεψία για την ασφάλεια του χεριού της και/ή

(ε) παρέλειψε και/ή αμέλησε να λάβει οποιαδήποτε και/ή επαρκή και/ή τα κατάλληλα υπό τις περιστάσεις μέτρα και/ή παρέλειψε να προβεί σε οποιανδήποτε ενέργεια και/ή να προβεί σε οιουσδήποτε και/ή τους δέοντες χειρισμούς για να αποφύγει το εργατικό ατύχημα.

(στ) επιχείρησε και/ή συνέχισε να τοποθετεί με το χέρι της το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής του κιμά και εκτός του ότι δεν χρησιμοποίησε τον ειδικό πλαστικό προωθητή κρέατος για να πιέζει το κρέας δεν έλεγξε πρώτα και δεν βεβαιώθηκε ότι ήταν ασφαλές να το πράξει εκθέτοντας έτσι τον εαυτό της σε αλόγιστο κίνδυνο.

(ζ) παρέλειψε να λάβει όλα τα δέοντα και/ή αναγκαία και/ή απαραίτητα μέτρα και/ή οποιαδήποτε μέτρα ασφαλείας και/ή δεν ακολούθησε τις οδηγίες των Εναγομένων εν σχέση με τα μέτρα ασφαλείας, με αποτέλεσμα να ωθήσει τον εαυτό της σε αλόγιστο κίνδυνο και/ή δεν χρησιμοποίησε τον προφυλακτήρα και/ή τον ειδικό πλαστικό προωθητή κρέατος και/ή άλλο εξοπλισμό ασφαλείας που της παρείχαν οι Εναγόμενοι και/ή αντιπρόσωποι αυτής και/ή παρέλειψε να ενημερώσει τους προϊστάμενους της και/ή τον υπεύθυνο του κρεοπωλείου και/ή την Εναγόμενη εταιρεία 1 και/ή αντιπροσώπους αυτής για τυχόν προβλήματα και/ή δυσκολίες κατά την εκτέλεση της εργασίας της και/ή

(η) παρέλειψε να επιδείξει τη δέουσα προσοχή και/ή να εξασκήσει την κοινή λογική κατά την εκτέλεση της εργασίας της με αποτέλεσμα να εκθέσει τον εαυτό της σε αλόγιστο και αχρείαστο κίνδυνο και/ή

(θ) ενήργησε εκτός των πλαισίων των καθηκόντων της κατά παράβαση των σχετικών οδηγιών της εταιρείας 1 και/ή των αντιπροσώπων αυτής και/ή

(ι) ήταν ευθύνη της Ενάγουσας η ασφαλής διεκπεραίωση της εργασίας της και/ή

(κ) δεν έλαβε όλα τα δέοντα και/ή αναγκαία και/ή απαραίτητα μέτρα με αποτέλεσμα να θέσει η ίδια τον εαυτό της σε αλόγιστο και/ή αχρείαστο κίνδυνο και/ή

(λ) γενικά ενήργησε αμελώς και απερίσκεπτα και εξέθεσε τον εαυτό της σε αλόγιστο και αχρείαστο κίνδυνο τον οποίον γνώριζε και/ή όφειλε να γνωρίζει.

ΜΑΡΤΥΡΙΑ

Πρώτος μάρτυρας εκ μέρους της Ενάγουσας, ήταν η ίδια η Ενάγουσα η οποία επανέλαβε τα όσα καταγράφονται στην έκθεση απαίτησης. Πρόσθεσε ότι 8 χρόνια από την ημέρα που είχε συμβεί το εργατικό ατύχημα, εξακολουθεί και μιλά λίγα ελληνικά. Η Εναγόμενη πλήρωσε τις εισφορές της στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων στις 03/10. Ενώ βρισκόταν στην εργασία της, διατάχθηκε από τον Εναγόμενο 2 να αλέσει και να μετατρέψει σε κιμά συγκεκριμένη ποσότητα κρέατος με τη χρήση της μηχανής του κιμά. Κατά την εκτέλεση των οδηγιών του και ενώ η μηχανή του κιμά άλεθε κρέας και έκανε κιμά, το δεξί της χέρι παγιδεύτηκε στα κινητά μέρη της μηχανής με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό του χεριού πάνω από τον καρπό. Τοποθέτησε μέσα σε δίσκο 10 κιλά κρέας χοιρινό, ενεργοποίησε τη μηχανή του κιμά με δεξιόστροφη κίνηση των κινούμενων μερών της τοποθετώντας στον περιστροφικό διακόπτη στη θέση 2. Στη συνέχεια, ακολούθησε πιστά τις οδηγίες και εντολές του Εναγόμενου 2, προώθησε με το χέρι της το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής. Το κρέας προωθείτο με τη βοήθεια κοχλία στη λεπίδα κοπής και στη συνέχεια στην έξοδο, αφού πρώτα περνούσε διά μέσω μίας τρυπητής πλάκας κιμά, ενώ προώθησε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας, το δεξί της χέρι παγιδεύτηκε μέσα στον κοχλία προώθησης κρέας, εγκλωβίστηκε και έγινε ο ακρωτηριασμός. Η Εναγόμενη παρέλειψε να τοποθετήσει τον προφυλακτήρα της μηχανής πάνω από το στόμιο εισαγωγής κρέατος μέσα στο  στόμιο τροφοδοσίας. Ούτε της έδωσαν πλαστικό προωθητή κρέατος με το οποίο να προωθεί και να σπρώχνει το κρέας διά μέσω του προφυλακτήρα με αποτέλεσμα να προωθεί με το χέρι της το κρέας και αυτό να παγιδευτεί μέσα στον κοχλία. Δεν της έδωσαν οδηγίες οι Εναγόμενοι και την εξέθεσαν στον συγκεκριμένο κίνδυνο.

Μετά το εργατικό ατύχημα, τη σκηνή ατυχήματος την επισκέφθηκε η Αστυνομία η οποία κάλεσε το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Μετά το εργατικό ατύχημα, η Ενάγουσα μεταφέρθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας μαζί με τη μηχανή του κιμά. Υπό την επίβλεψη γιατρών, άνδρες της Πυροσβεστικής σε συνεργασία με τον Χ. Χ. εισαγωγέας  εξοπλισμού κρεοπωλείου, επιχείρησαν τον απεγκλωβισμό του χεριού της από τη μηχανή του κιμά. Μετά τον απεγκλωβισμό του χεριού της από τη μηχανή του κιμά, κατά την κλινική εξέταση οι γιατροί διαπίστωσαν ότι παρουσίαζε ακρωτηριασμό του δεξιού χεριού πάνω από τον καρπό. Μεταφέρθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών στο χειρουργείο, όπου έγινε καθαρισμός και διαμόρφωση του κολοβώματος. Στις 21/10/2015 μεταφέρθηκε εκ νέου στο χειρουργείο όπου της τοποθετήθηκε nac system. Της έγινε μεταμόσχευση δέρματος και αποκατάσταση δέρματος ελλείμματος κολοβώματος δεξιού χεριού, μεταμόσχευση εκ της οπίσθιας επιφάνειας αριστερού μηρού. Εξακολουθεί να χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη και προσθετική επέμβαση στο χέρι, αλλά λόγω οικονομικών δυσκολιών δεν το έκανε.

Το ιατροσυμβούλιο των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, την έκρινε μόνιμα ανίκανη για εργασία σε ποσοστό αναπηρίας 66%. Δυσκολεύεται να διεκπεραιώσει οποιανδήποτε χειρωνακτική εργασία. Έχει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα και έχει παραμόρφωση το σώμα της. Επίσης έχασε και τον μισθό εργοδότησης της από το καθάρισμα των δύο κατοικιών.

Συνεπεία του εργατικού ατυχήματος, είχε πλήρη απώλεια απολαβών για περίπου έναν χρόνο, τόσο από την εργοδότηση της στους Εναγόμενους (€655 τον μήνα) όσο και από το καθάρισμα δύο κατοικιών (€220 τον μήνα) και στη συνέχεια, το 66% των ετήσιων της απολαβών που ήταν:

i. €655 τον μήνα χ 13 μήνες= €8.515 χ 66%=€5.619,90.

ii. €220 τον μήνα χ 12 μήνες= €2.640 χ 66%= €1.742,40.

Η απώλεια αυτή είναι μέχρι την έκδοση της απόφασης, αλλά και μετέπειτα με πολλαπλασιαστή τα 20 χρόνια.

Περαιτέρω, υπέστηκε τις πιο κάτω ειδικές ζημιές:

(α) έξοδα έκδοσης ιατρικής έκθεσης €62

(β) έξοδα έκδοσης έκθεσης διερεύνησης ατυχήματος και παρουσίασε ως Τεκμήριο 4,τη σχετική απόδειξη €400, σύνολο €462.

Περαιτέρω, συνεπεία των ανωτέρω σωματικών βλαβών της, θα υποστεί τα πιο κάτω μελλοντικά έξοδα για απαραίτητες διαδικασίες αποκατάστασης ή μερικής αποκατάστασης του ακρωτηριασμού του δεξιού της χεριού και για βελτίωση των συνεπειών του, για βελτίωση ή αποκατάσταση της ψυχικής της υγείας και του μετατραυματικού σοκ:

(α) αγορά εξαρθρούμενου προσθετικού λειτουργικού χεριού βιονικά ενεργοποιημένου, με μάξιμουμ διάρκεια 7 ετών και με εγγύηση μόνο για δύο χρόνια, €58.900.

(β) ποσό πληρωτέο κάθε χρόνο, μετά τον 2^ο χρόνο εφαρμογής του προσθετικού λειτουργικού χεριού, για περαιτέρω εγγύηση διάρκειας τριών ετών. €11.400. Σύνολο ανά επταετία: €70.300.

Παρουσίασε ως Τεκμήριο 5, σχετικά αποδεικτικά στοιχεία.

Με δεδομένη την ηλικία της και εφόσον η διάρκεια ζωής του προσθετικού λειτουργικού χεριού είναι 7 χρόνια, χρειάζεται και θα υποστεί την πιο πάνω συνολική δαπάνη των €70.300 για 7-8 φορές, με τιμές του 2016.

Αντεξεταζόμενη ανέφερε, ότι κάποιος Γιώργος με τον οποίον μιλούσε την πρώτη φορά στο κρεοπωλείο, της μιλούσε εκείνος ελληνικά αλλά εκείνη δεν μιλούσε, ήξερε λίγα ελληνικά. Την πρώτη φορά που πήγε στο κρεοπωλείο, μάθαινε τότε τα ελληνικά. Τη δεύτερη φορά που πήγε στο κρεοπωλείο, γνώριζε καλύτερα ελληνικά, ήξερε όμως μόνο μερικές λέξεις, δεν μπορούσε να κάνει προτάσεις. Στο κρεοπωλείο έκανε σιεφταλιές, μπιφτέκια, τακτοποιούσε πράγματα και έβαζε ετικέτες. Για να κάνει μπιφτέκια και σιεφταλιές, της έστελναν το κρέας από κάτω και εκείνη εργαζόταν πάνω. Την πρώτη φορά που εργοδοτήθηκε, πολύ λίγες φορές έτυχε να κόψει κιμά. Στο άλλο κρεοπωλείο που πήγε, δούλεψε 3 χρόνια. Δεν θυμάται το όνομα του κρεοπωλείου, ήταν στα Λατσιά αλλά δεν ξέρει να πει την οδό. Σε εκείνο το κρεοπωλείο έκανε το ίδιο, σιεφταλιές, μπιφτέκια  και οτιδήποτε άλλο χρειαζόταν εκεί πίσω. Όταν είχε ώρα έκοβε και κιμά. Δεν έκανε άλεσμα κιμά πολλές φορές, δεν ήταν αυτά τα καθήκοντα της. Πριν το δυστύχημα δεν είχε παιδιά, έκτοτε απέκτησε 4 και είναι έγκυος με το πέμπτο παιδί. Το μεγάλο είναι 6.5 ετών και το πιο μικρό, 11 μηνών. Τώρα μένει σπίτι με τα παιδιά και ο σύζυγος της πάει στην εργασία του. Κάποτε έρχεται και την βοηθά η μητέρα της από τη Ρουμανία. Το υπόλοιπο διάστημα κάνει ό,τι μπορεί για να φροντίσει το σπίτι και τα παιδιά της. Μετά από το ατύχημα, δεν εργάστηκε ξανά. Από τις 04/02/2016 μέχρι το 2023, δεν έκανε οποιανδήποτε άλλην Αίτηση. Της έδωσαν σύνταξη αναπηρίας και στα πρώτα παιδιά της βάζουν επιπρόσθετο επίδομα €50. Το επίδομα είναι €470, παίρνει και επίδομα τέκνου, παίρνουν €80 για κάθε παιδί τον μήνα. Για τη σύνταξη αναπηρίας παίρνει €470 και παίρνει για τα παιδιά επιπλέον €370.

Ο Εναγόμενος 2 είναι το πρόσωπο που την εργοδότησε την 01/07/2015 και μάστρος στο κατάστημα. Συμφώνησε ότι είναι η εταιρεία που έβαζε τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις. Ήταν η θέση της ότι έπαιρνε 13ο μισθό. Είχε μιλήσει με τον Εναγόμενο 2 για λεφτά και του είπε να της πληρώσει τον 13ο μισθό, διότι είχε αυτό το δικαίωμα. Υπήρχε συζήτηση γι' αυτό το πράγμα. Το άλεσμα του κιμά το έκανε μόνο όταν είχε την ώρα, αν δεν είχε ώρα θα το έκαναν άλλοι. Πολλές φορές που πήγαινε στην εργασία της, το κρέας ήταν ήδη έτοιμο και το έστελναν πάνω. Δεν έκανε καθημερινά άλεσμα κρέατος. Εκείνην τη μηχανή την χρησιμοποιούσαν όλοι. Εργαζόταν από τη Δευτέρα μέχρι το Σάββατο. Το Σάββατο εργαζόταν από τις 07:00 μέχρι τις 15:30‑16:00 το απόγευμα. Οι κοπέλες που ήταν καθαρίστριες, έφευγαν πιο αργά.

Όσον αφορά τα καθήκοντα της, πολλές φορές έπρεπε να κάνει σιεφταλιές, άλλες φορές έπρεπε το πρωί να τακτοποιήσει πράγματα, να τα βάλει σε σακούλια, να τα στείλει κάτω, να βάλουν σφραγίδες, δεν έκοβε κρέας, δεν είχε δουλειά πάνω και βοηθούσε σε ό,τι της έλεγαν να κάνει. Κάποτε την έβαζαν να βοηθήσει να κόβει κρέας για το σουβλάκι ή να τα βάλει σε σακούλια όταν έκοβαν. Δεν υπήρχε συγκεκριμένη δουλειά, έκαναν ό,τι χρειαζόταν. Όσον αφορά τη μηχανή, έβλεπε ό,τι έκαναν οι άλλοι υπάλληλοι, της έδιναν ορισμένες οδηγίες και έκανε απλά ό,τι έκαναν οι άλλοι με εκείνην τη μηχανή. Δεν της έδωσαν οδηγίες για τη μηχανή, έβαζαν το κρέας πάνω εκεί στη λαμαρίνα και έσπρωχνε από εκεί με το χέρι της για να πέσει μέσα, αυτό έκανε. Ορισμένες φορές καθάριζε τη μηχανή όταν έκλεινε το κατάστημα πιο νωρίς. Τετάρτη και Σάββατο η καθαριότητα ξεκινούσε η ώρα 13:00 και τότε έφευγε στις 15:00. Βασικά όταν έβλεπε τη μηχανή στη βούρνα, την έπλενε. Κάποτε όταν δεν υπήρχε άλλη εργασία, μπορεί και να έπαιρνε πίσω τη μηχανή για καθάρισμα. Συμφώνησε ότι για να καθαριστεί η μηχανή, έπρεπε να αποσυναρμολογηθεί. Στη συγκεκριμένη μηχανή, δεν υπήρχε δίκτυ ασφαλείας. Αυτό που υπήρχε ήταν ο δίσκος και το μπροστινό μέρος που το τραβούσες. Δεν υπήρχε κάτι άλλο σε εκείνην τη μηχανή, δεν υπήρχε προφυλακτήρας. Εκείνη το καθάριζε έτσι όπως ήταν με τον δίσκο και το μπροστινό μέρος. Η ασφάλεια δεν υπήρχε. Στο άλλο κρεοπωλείο που εργαζόταν, υπήρχε η ασφάλεια. Δεν ήξερε ότι η μηχανή του Εναγόμενου 2 έπρεπε να έχει και κάτι άλλο επιπρόσθετο, νόμιζε ότι η συγκεκριμένη μηχανή ήταν έτσι. Δεν είδε ποτέ η ίδια το πρόσθετο κομμάτι, δεν είδε τον προφυλακτήρα. Της υποβλήθηκε η ερώτηση ότι της έκανε παρατήρηση ο Εναγόμενος 2 και ότι του απάντησε "ο κιμάς κόβεται πιο γρήγορα και τελειώνω πιο γρήγορα". Αρνήθηκε την υποβολή.

Η μέρα που έγινε το δυστύχημα ήταν Σάββατο και θα έφευγε 15:30, 16:00. Είχε πάει δουλειά από τις 07:00 το πρωί, έπρεπε να κάνει μίαν παραγγελία για 30 σιεφταλιές. Έβαλε μέσα σε κιμά ζυγαριά 30 κιλά κρέας και έβαλε στο κάθε σακούλι 10 κιλά. Είχε κάνει το πρώτο σακούλι, το δεύτερο και το τρίτο και όπως έσπρωχνε το κρέας σε εκείνην την τρύπα της μηχανής, πιάστηκε το χέρι της σε εκείνα τα εξαρτήματα που ήταν σε κίνηση. Κατάλαβε ότι το χέρι της εγκλωβίστηκε στη μηχανή και άρχισε να φωνάζει. Μετά ήρθε ένα άτομο, σταμάτησε τη μηχανή του κιμά και έμεινε το χέρι της μέσα παγιδευμένο. Δεν μπορούσαν να το βγάλουν μέχρι να την πάρουν στο νοσοκομείο και μετά από αυτό δεν ξέρει τίποτε άλλο.

Όσον αφορά τη διαμόρφωση του κρεοπωλείου, όταν έμπαινε στο κατάστημα από μπροστά, στο μπροστινό μέρος που πουλούσαν κρέας, υπήρχαν πελάτες. Πίσω υπήρχε το δωμάτιο όπου έκαναν τις εργασίες. Υπήρχαν τραπέζια όπου έκοβαν το κρέας. Στο τραπέζι όπου υπήρχε η μηχανή του κιμά υπήρχαν και άλλα μηχανήματα.

Υπήρχε διαχωριστικό μεταξύ του πιο πάνω μέρους που έκοβαν τον κιμά. Το μπροστινό μέρος του κρεοπωλείου, το διαχώριζε πόρτα. Τη δεδομένη στιγμή στο πίσω μέρος που έκοβε τον κιμά, ήταν μαζί της ακόμα ένας υπάλληλος, ενώ ο Εναγόμενος λογικά ήταν μπροστά. Δεν μπορούσε να δει τον Εναγόμενο εκεί που στεκόταν διότι ήταν η πόρτα. Δεν την έβλεπε ο Εναγόμενος 2. Το άλλο πρόσωπο έκανε μίαν ξεχωριστή εργασία. Είναι εκείνο το πρόσωπο που την βοήθησε και έκλεισε τη μηχανή από το ρεύμα. Όταν παγιδεύτηκε το χέρι της, έκλεισε τη μηχανή από την πρίζα. Το ρεύμα ήταν κάπου πίσω από τη μηχανή που ήταν στην πρίζα. Εκείνη δεν μπορούσε να την φτάσει, διότι δούλευε με το δεξί της χέρι στα δεξιά της μηχανής. Δεν έφτανε το χέρι της για να σταματήσει τη μηχανή. Ως προς το γιατί έσπρωχνε τον κιμά κάτω, ανέφερε ότι έτσι έκαναν και οι άλλοι που δούλευαν εκεί. Από τη στιγμή που ο Εναγόμενος 2 της έδωσε εκείνην τη μηχανή έτσι, νόμιζε ότι έπρεπε με εκείνον το τρόπο να δουλεύει. Στο άλλο κρεοπωλείο υπήρχε ο προωθητής, όμως στη συγκεκριμένη μηχανή δεν υπήρχε έτσι πράγμα. Δεν είναι αλήθεια ότι εκείνη είχε καθαρίσει τη μηχανή το προηγούμενο βράδυ, διότι το προηγούμενο βράδυ ήταν Παρασκευή, έκλεινε το κατάστημα η ώρα 19:00 και εκείνη είχε φύγει από τις 16:00‑16:30 το απόγευμα.

Δεν είναι αλήθεια ότι δεν εργαζόταν ως καθαρίστρια με απολαβές €220 τον μήνα. Κάποια Σάββατα βράδυ, πήγαινε και καθάριζε τα σπίτια. Δεν ήθελε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για την ταυτότητα των εργοδοτών της, διότι δεν της έβαζαν Κοινωνικές Ασφαλίσεις και δεν ήθελε να τους δημιουργήσει πρόβλημα. Αναφορικά με το Τεκμήριο 5, ανέφερε ότι επικοινώνησε τηλεφωνικά με μίαν κλινική της Ρουμανίας και ζήτησε ποιο είναι το κόστος για το βιονικό χέρι. Έστειλε φωτογραφίες με το χέρι της και μετά που είδε ένας γιατρός τις φωτογραφίες, της είπαν το κόστος για να βάλει το χέρι σε εκείνην την κλινική. Οι γονείς της πήγαν και πήραν τα χαρτιά και της έστειλαν το έγγραφο. Αναφορικά με την πληρωμή του μισθού της, ανέφερε ότι έπιανε μετρητά κάθε τέλος της εβδομάδας. Ανέφερε ότι δεν ήξερε τίποτε για την εταιρεία, μιλούσε με τον Εναγόμενο 2 και εκείνος πήρε την ευθύνη για να της πληρώνει τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.

Κλήθηκε ως δεύτερος μάρτυρας, ΜΕ2, ο Σ. Ε. που έχει ειδικότητα στην προσθετική ορθοντική. Ο προσθετικός έχει να κάνει με τη σχεδίαση, τη λήψη μέτρων, την κατασκευή και την τοποθέτηση τεχνητών μελών σε άτομα με αναπηρίες. Σπούδασε αυτήν την ειδικότητα. Εργάζεται και δημιούργησε την εταιρεία Ortholife CY. Η εταιρεία αυτή απευθύνεται σε άτομα τα οποία έχουν υποστεί ακρωτηριασμό ή άτομα που έχουν κινητικά προβλήματα. Σχεδιάζουν και κατασκευάζουν ειδικά βοηθήματα, όπως νάρθηκες, κηδεμόνες, κλπ. Σε σχέση με την Ενάγουσα, της έχουν δώσει δύο προσφορές που αφορούν το τεχνητό μέλος που είναι βιονικό μέλος. Το βιονικό σημαίνει ότι το μέλος, μπορεί σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό να αντικαταστήσει το πραγματικό χέρι. Η προσφορά με τη μεγαλύτερη τιμή, περιλαμβάνει σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Το τεχνητό μέλος παίρνει πληροφορίες από 8 ηλεκτρόδια και από 8 αισθητήρες πάνω στο κολόβωμα του ασθενή. Σε σχέση με την πρώτη προσφορά, η δεύτερη λαμβάνει περισσότερες πληροφορίες και περισσότερα ερεθίσματα, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στις κινήσεις που θέλει να κάνει ο ασθενής. Η δεύτερη προσφορά, δέχεται περισσότερες πληροφορίες από το κολόβωμα του ασθενή. Και οι δύο προσφορές ταιριάζουν στο χέρι της Ενάγουσας. Γίνεται ειδική λήψη μέτρων και κατασκευάζεται πάνω στο κολόβωμα για τις ανάγκες του κάθε ασθενή. Κατασκευάζουν το τμήμα το οποίο έρχεται σε άμεση επαφή με το κολόβωμα. Στη συνέχεια, τοποθετούν βιονική πρόσθεση πάνω στη θήκη, πάνω στο τμήμα το οποίο έχουν κατασκευάσει. Τα πρόσθετα μέρη έρχονται σε διάφορα μεγέθη. Του υποδείχθηκε το Τεκμήριο Β που ανέφερε ότι είναι αντίστοιχο χέρι με αυτό που έχουν προτείνει εκείνοι με την προσφορά τους, αλλά η δική τους προσφορά είναι ανώτερη. Σε σχέση με τη συγκεκριμένη προσφορά, ανέφερε ότι η τιμή είναι ελαφρώς ανεβασμένη, ειδικά για το 2016. Η δική τους προσφορά είναι ημερομηνίας 23/10/2023 με τιμή €58.415. Ανέφερε ότι είναι δύο κατασκευάστριες εταιρείες στον κόσμο που δουλεύουν με όλα τα ορθοπεδικά εργαστήρια. Με το βιονικό χέρι, θα μπορέσει η Ενάγουσα συνδυαστικά να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα απ' ό,τι τώρα κάνει με το ένα χέρι μόνο. Τα βιονικά χέρια δεν αντικαθιστούν στο 100% το κανονικό χέρι, αλλά σε έναν πολύ ικανοποιητικό βαθμό μπορεί να ικανοποιήσουν τον χρήστη για να κάνει αρκετά πράγματα.

Αντεξεταζόμενος, ανέφερε ότι ουδέποτε έχει δει την Ενάγουσα, αλλά είδε τον ακρωτηριασμό. Το αντικείμενο αυτό δεν μπαίνει στο ΓΕΣΥ. Για να πάρει αποζημίωση από το Υπουργείο Υγείας, η Ενάγουσα θα πρέπει να αιτηθεί αποζημίωσης. Ανέφερε ότι του έτυχε στο παρελθόν να υποβάλει προσφορές στο Υπουργείο Υγείας για προσθετικά μέρη. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, πληρώνει ο πελάτης και μετά πληρώνεται από το Υπουργείο. Φαντάζεται ότι εφόσον η Ενάγουσα είναι εγγεγραμμένη στο ΓΕΣΥ, θα μπορούσε να αποταθεί. Δεν γνωρίζει κατά πόσο είναι δυνατό το Υπουργείο Υγείας να απορρίψει τέτοιαν Αίτηση. Του έτυχε να υποβάλει προσφορές, αλλά όχι για τεχνητά μέρη. Δεν χρειάζεται κάποια σύσταση από τον γιατρό για την προσθήκη τεχνητού μέλους, ενδείκνυται να τοποθετήσει το χέρι. Επίσης οι ασθενείς που έχουν μακρύ κολόβωμα, πληρούν όλες τις προϋποθέσεις για να βάλουν ό,τι καλύτερο μπορούν γιατί έχουν πολύ μεγάλο μήκος για να αντέξουν το βάρος της πρόσθεσης και έχουν όλο το μυϊκό πλαίσιο για να μπορούν να στηρίξουν τις λειτουργίες του χεριού. Επίσης οι περισσότεροι γιατροί, δεν είναι γνώστες αν θα πρέπει να μπει ένα χέρι με 2 ηλεκτρόδια ή 8 ηλεκτρόδια. Αυτά είναι τεχνητά θέματα, τα οποία και στο εξωτερικό μόνο οι προσθετικοί ορθοντικοί καταλαβαίνουν. Δεν διαφώνησε με την εισήγηση, ότι σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί και να συνέρχεται ιατροσυμβούλιο για να αποφασίσει την προσθήκη τεχνητού μέλους, όμως στο εξωτερικό αποφασίζεται αμέσως επειδή όταν κάποιος έχει ακρωτηριασμό, είναι προφανές ότι θα πρέπει να βάλει τεχνητό μέλος. Ως εταιρεία λειτουργούν στην Ελλάδα 13 χρόνια, αλλά πρόκειται για νέα εταιρεία στην Κύπρο. Λειτούργησαν ως συνεργάτες σε  περιπτώσεις στην Κύπρο ως ελληνική εταιρεία.

Τελευταίος μάρτυρας ήταν ο Δ. Τ, ΜΕ3, το πρόσωπο που επιθεώρησε το δυστύχημα που έχει την ιδιότητα του συμβούλου για θέματα ασφάλειας και υγείας, εγκεκριμένος από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας. Πρόκειται για κάτοχο πτυχίου ηλεκτρολόγου μηχανικού και μεταπτυχιακού διπλώματος σε επαγγέλματα ασφάλειας και υγείας. Εργαζόταν κατά τον επίδικο χρόνο, ως επιθεωρητής εργασίας. Ετοίμασε έκθεση για το περιστατικό και το κατέθεσε ως Τεκμήριο 8. Πήρε διάφορες καταθέσεις στα πλαίσια της έρευνας του δυστυχήματος. Μεταξύ άλλων, πήρε κατάθεση από τον συνάδελφο της Ενάγουσας, τον Χ. Χ. Επίσης πήρε κατάθεση από την Ενάγουσα. Πήρε κατάθεση από τον Εναγόμενο 2. Ανέφερε ότι δημιουργήθηκε ποινική υπόθεση εναντίον της Εναγόμενης εταιρείας και επίσης το τμήμα κινήθηκε εναντίον του διευθυντή της εταιρείας, του Εναγόμενου 2. Κατατέθηκε Κατηγορητήριο στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας και οι κατηγορούμενοι παραδέχτηκαν όλες τις κατηγορίες. Κατά τη διερεύνηση του περιστατικού, πήγε επιτόπου και έτυχε ενημέρωσης στις 03/10/2015.

Επισκέφθηκε τον χώρο του ατυχήματος γύρω στις 09:15. Με την άφιξη του, η μηχανή μαζί με την παθούσα, είχαν μεταφερθεί στις Πρώτες Βοήθειες. Λόγω του ότι το χέρι της δεν μπορούσε να απεγκλωβιστεί από τη μηχανή του κιμά, αποσύνδεσαν τη μηχανή από την ηλεκτρονική παροχή και με ασθενοφόρο μεταφέρθηκε στις Πρώτες Βοήθειες. Πήγε στον χώρο των Πρώτων Βοηθειών σε ειδικό μικροχειρουργείο. Η πυροσβεστική προσπάθησε να κόψει τη μηχανή, ενώ η παθούσα ήταν πάνω σε ένα τραπέζι με τη μηχανή με το χέρι της μέσα. Η πυροσβεστική παρείχε οξυγόνο στην παθούσα και εκεί που χρειάστηκε να κόψει η πυροσβεστική, σταματούσαν την παροχή οξυγόνου μήπως προκληθεί ανάφλεξη. Δεν έβγαλε φωτογραφίες, λόγω του ότι δεν θεωρούσε ότι αυτό ήταν ηθικό υπό τις περιστάσεις. Το ιατρικό και το παραϊατρικό προσωπικό και ο εισαγωγέας της μηχανής, καθοδηγούσαν την πυροσβεστική υπηρεσία πώς να απεγκλωβίσει το χέρι της Ενάγουσας. Μετά από προσπάθεια, κατάφεραν να κόψουν τη μηχανή γιατί το εσωτερικό της ήταν από σκληρό ατσάλι. Με έντεχνο τρόπο, γύρισαν τον κοχλία που υπάρχει μέσα στη μηχανή και στο τέλος, είχε απεγκλωβιστεί το χέρι της παθούσας. Εκείνο που είδε, δεν χαρακτηρίζεται ως χέρι, αλλά ως μάζα από κρέας. Έμεινε πίσω στο χειρουργείο για να πιάσει τα στοιχεία της μηχανής. Συνέλλεξε φωτογραφικό υλικό και τα τεχνητά χαρακτηριστικά της μηχανής από την πινακίδα που ήταν επικολλημένη πάνω στο μηχάνημα. Η Αστυνομία πήρε τη μηχανή ως Τεκμήριο, υπήρχε μέλος της παθούσας μέσα στη μηχανή. Κράτησαν το Τεκμήριο από το Σάββατο μέχρι τη Δευτέρα. Έπιασαν τη μηχανή με τη συνοδεία του γιου του ιδιοκτήτη και την τοποθέτησαν στον ψυκτικό θάλαμο του κρεοπωλείου. Τη Δευτέρα πήγαν και άνοιξαν τη μηχανή για να βγάλουν μέρος των κινούμενων μερών και να κάνουν την ανάλυση του δυστυχήματος. Όταν άνοιξαν τη μηχανή, υπήρχε μέσα παλάμη της παθούσας. Καθάρισαν τη μηχανή, απομάκρυναν το κομμάτι και έβγαλαν τις φωτογραφίες. Βασικό εύρημα, ήταν ότι απουσίαζε από τη μηχανή ο προφυλακτήρας την ώρα του ατυχήματος και το χέρι της εισχώρησε μέσα στην οπή. Κάτω από την οπή υπήρχε κινητό μέρος της μηχανής, ένας ατέρμονος κοχλίας. Η δουλειά του, ήτανε να συμπιέζει το κρέας πέφτοντας μέσα στη μηχανή άλεσης, να το κινεί προς τα μπροστά. Με την περιστροφική κίνηση, στο τέλος του κοχλία υπήρχε μαχαίρι. Το αστεροειδές μαχαίρι κόβει το κρέας και με την πίεση που έρχεται με τον κοχλία, το συνθλίβει μέσα στην πλάκα διαμόρφωσης. Ανάλογα με το κόψιμο και την άλεση που έκαναν, αλλάζεται η πλάκα μπροστά για πιο ψιλό και πιο χονδρό, δηλαδή για το είδος του κιμά που θα βγει. Ο συνάδελφος της Ενάγουσας σταμάτησε τη μηχανή και αποσύνδεσε τη μηχανή από την ηλεκτρονική παροχή για να μπορέσει να μεταφερθεί με το ασθενοφόρο. Η εταιρεία παραδέχτηκε ότι δεν υπήρχε τοποθετημένος ο προφυλακτήρας. Παραδέχτηκαν σε όλες τις κατηγορίες, τόσο της εταιρείας, όσο και τις προσωπικές κατηγορίες του διευθυντή της εταιρείας.

Αντεξεταζόμενος ανέφερε, ότι στον χώρο συνάντησε τον Εναγόμενο 2 μαζί με τον αστυφύλακα και τον συνάδελφο της Ενάγουσας. Η Αστυνομία διατήρησε τη σκηνή του ατυχήματος θεωρητικά αναλλοίωτη. Έβγαλε φωτογραφίες. Οι πρώτες φωτογραφίες που έβγαλε στην άφιξη του, είναι οι φωτογραφίες 1‑4 επί του παραρτήματος 2 της έκθεσης του. Συμφώνησε ότι υπάρχουν δύο αίθουσες εντός του κρεοπωλείου. Παρέπεμψε στην κάτοψη στο σχηματικό διάγραμμα της έκθεσης. Η Ενάγουσα ήταν στο πισινό μέρος του καταστήματος. Στον πάγκο τεμαχισμού του κρέατος, εργαζόταν ο υπάλληλος του Εναγόμενου 2. Την ώρα που πήγε, δεν ήταν κανένας στον πάγκο που ήταν για το κόψιμο του κιμά. Υπέδειξε το σχεδιάγραμμα 3 επί της έκθεσης του ως το σημείο που έγινε το ατύχημα. Ο συνάδελφος της Ενάγουσας ήταν στον ίδιο χώρο με εκείνην. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που συνέλλεξε, στο πισινό δωμάτιο ήταν μόνο οι δύο, η παθούσα μαζί με τον συνάδελφο της. Δεν ξέρει πού ήταν ο Εναγόμενος 2 κατά τον επίδικο χρόνο. Υπέδειξε το διάγραμμα 1 που είναι ο πάγκος τεμαχισμού του κρέατος που βρίσκεται δίπλα, πλησίον από τη μηχανή, από τον πάγκο όπου εδραζόταν η μηχανή άλεσης. Ο πάγκος τεμαχισμού κρέατος είναι ξύλινος και η μηχανή είναι πάνω σε μεταλλικό πάγκο, δίπλα. Έδειξε πού είναι το σπείρωμα. Όσον αφορά στο μπουλόνι, η χρήση του είναι να βιδώνει πάνω στο παξιμάδι για να στερεωθεί ο προφυλακτήρας πάνω στη μηχανή. Το μπουλόνι ήταν τύπου πεταλούδας, δηλαδή μπορεί να ξεβιδωθεί και να βιδωθεί με τη χρήση του χεριού χωρίς εργαλείο. Αφαιρώντας το μπουλόνι, το κρέας αλέθεται πιο γρήγορα. Πάνω στον προφυλακτήρα δεν είδε να υπάρχουν υπολείμματα κρέατος. Υπήρχε και προωθητήρας που χρησιμοποιείται για να προωθείται το κρέας μέσα στο στόμιο της μηχανής. Ο μάρτυρας θεωρεί ότι η Ενάγουσα μπόρεσε να δει ότι δεν υπήρχε προφυλακτήρας μέσα στο μηχάνημα. Η Ενάγουσα είχε εργαστεί στο παρελθόν στην εν λόγω εταιρεία. Δεν ξέρει κατά πόσο είχε γνώση της μηχανής ή αν ήξερε ότι αν αποσυναρμολογούσε  τη μηχανή ο εργοδότης της, αυτή θα ήταν επικίνδυνη. Ο προωθητήρας της μηχανής, δεν ήταν εκεί. Δεν μπορεί να γνωρίζει τι γνώριζε η Ενάγουσα για τη μηχανή. Δεν μπορούσε να απαντήσει για την Ενάγουσα αν ήξερε ότι η μηχανή είχε κινούμενα μέρη. Από την πρώτη στιγμή που επισκέφθηκε το κρεοπωλείο, συνάντησε τον Εναγόμενο 2 ο οποίος του είπε ότι ήταν εργοδότης και διευθυντής της εταιρείας, Γ. Γ. Φάρμα και Κρεοπωλείο το Δίκωμο Λτδ. Από τη στιγμή που υπάρχει έντυπο γνωστοποίησης εργατικού ατυχήματος, μέσα σε 15 μέρες οφείλει ο εργοδότης του κάθε υπαλλήλου να προσκομίσει σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος, απόδειξη ότι η εργοδοτούμενη εργοδοτείται από την εταιρεία. Θα το διερευνούσε αν υπήρχε αμφισβήτηση του εργοδότη.

Κατά τη διάρκεια της μαρτυρίας του μοναδικού μάρτυρα Υπεράσπισης Εναγόμενου 2, έγινε παραδεκτό το περιεχόμενο εγγράφων του Εφόρου Εταιρειών σε σχέση με την Εναγόμενη 1 Τεκμήρια 15.1,15.2 και 15.3. Έγινε παραδεκτό, ότι διευθυντής της εταιρείας είναι ο Εναγόμενος 2. Υφίσταται η εταιρεία, όμως φαίνεται να εκκρεμούσε το 2021 διαδικασία διαγραφής της από το μητρώο εταιρειών.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του ΜΥ1, Εναγόμενο 2, η Εναγόμενη 1 είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης και είναι ιδιοκτήτρια του επίδικου κρεοπωλείου. Αναφέρει ότι στις 03/10/2015 και ώρα 08:00 π.μ. η Ενάγουσα χειριζόταν τη μηχανή και άλεθε το κρέας και το μετέτρεπε σε κιμά. Κάτω από άγνωστες συνθήκες, παγιδεύτηκε το δεξί της χέρι στα κινητά μέρη της μηχανής με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό του χεριού της. Η εταιρεία εργοδοτούσε την Ενάγουσα, τα παιδιά του και κάποιον Χαράλαμπο Χαραλάμπους. Σύμφωνα με πιστοποιητικό αποδοχών από τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, φαίνεται η Εναγόμενη 1 να εργοδοτήθηκε τον Ιούλιο του 2015. Ο μισθός της ήταν €655 και για τις 3 μέρες που εργάστηκε τον Οκτώβρη πληρώθηκε €90. Η Ενάγουσα γνώριζε καλά ότι εργοδότης της, ήταν η εταιρεία. Δεν καταλάμβανε 13ο μισθό και δεν είχε δικαίωμα σε ετήσια άδεια, διότι δεν είχε συμπληρώσει 6 μήνες εργασίας και το ατύχημα είχε συμβεί 3 μήνες μετά την πρόσληψη της.

Αναφέρθηκε στα γεγονότα που συνέβησαν στις 03/10/2015.

Από την 01/07/2015 που η Ενάγουσα προσλήφθηκε στην υπηρεσία της Εναγόμενης αρ. 1, μέσα στα καθήκοντα της ήταν να αλέθει το κρέας στη μηχανή του κιμά χωρίς να χρειάζεται να της δίδονται κάθε φορά οδηγίες, ως επίσης να αποσυναρμολογηθεί, να καθαρίζει και να πλένει τη μηχανή του κιμά μετά το πέρας της εργασίας της και όλα τα άλλα σκεύη και εξαρτήματα που χρησιμοποιούσε για την κοπή του κιμά, μεταξύ αυτών και τον πλαστικό προωθητή κρέατος.

Το άλεσμα του κρέατος στη μηχανή του κιμά, ήταν εργασία που μπορούσε να εκτελέσει μόνη της με ασφάλεια και όφειλε να ακολουθήσει τα μέτρα ασφαλείας.

Η Ενάγουσα είχε τις τεχνικές γνώσεις και πολύ περισσότερο την πείρα για να αλέσει το κρέας στη μηχανή του κιμά. Εργοδοτήθηκε ξανά από την Εναγόμενη 1 εταιρεία για έναν χρόνο και συγκεκριμένα την περίοδο από 01/01/2012 μέχρι 31/12/2012 και εκτελούσε ακριβώς κάθε μέρα την ίδια εργασία. Η Ενάγουσα βρήκε δουλειά σχεδόν αμέσως σε άλλο κρεοπωλείο, πάλι στα Λατσιά, όπου εκεί εργάστηκε πάνω από δύο χρόνια. Κατά τη διάρκεια της εργοδότησης της στο άλλο κρεοπωλείο, η Ενάγουσα όπως του ανέφερε εκτελούσε την ίδια εργασία, δηλαδή το άλεσμα κρέατος στη μηχανή του κιμά και στην παραγωγή διαφόρων άλλων προϊόντων. Συνεπώς, γνώριζε αρκετά καλά τον τρόπο λειτουργίας της μηχανής του κιμά, είχε πολύ καλή γνώση χειρισμού της μηχανής και επίσης, είχε αρκετή πείρα, πέραν των τριών χρόνων που έκανε την ίδια εργασία.

Κατά ή περί τον μήνα Μάιο του 2015, η Ενάγουσα του ανέφερε ότι σταμάτησε να εργάζεται στον εργοδότη της και του ζήτησε αν είχε ανάγκη από υπάλληλο. Της είπε ότι θα το σκεφτεί και θα της απαντήσει. Κατά ή περί τον Ιούνιο του 2015, της απάντησε ότι η Εναγόμενη εταιρεία αριθμός 1, είχε ανάγκη από υπάλληλο για τη συγκεκριμένη δουλειά που εκτελούσε και της είπε ότι ήταν εντάξει να αρχίσει να εργάζεται από την 01/07/2015. Η Ενάγουσα του ανέφερε ότι εκεί που δούλευε πριν, έπαιρνε μισθό €550 και ο ίδιος της είπε, ότι η Εναγόμενη εταιρεία αριθμός 1, θα της πλήρωνε €655.

Η μηχανή του κιμά που σημειώθηκε το ατύχημα, ήταν τοποθετημένη πάνω σε μεταλλικό πάγκο.

Η μηχανή του κιμά, βρισκόταν στον χώρο τεμαχισμού κρέατος του κρεοπωλείου. Λίγο πριν το ατύχημα, συναρμολόγησε τη μηχανή του κιμά και τοποθέτησε σε αυτήν τον προφυλακτήρα. Ακόμη και στην περίπτωση που ο προφυλακτήρας δεν βρισκόταν στη μηχανή του κιμά, γεγονός που δεν είχε συμβεί, τούτο γίνεται αντιληπτό με την πρώτη ματιά, ιδιαίτερα για την Ενάγουσα με την τόση πείρα που είχε. Θα το αντιλαμβανόταν αμέσως και όφειλε, για τη δική της ασφάλεια να τον τοποθετούσε, γιατί γνώριζε πολύ καλά να τον αφαιρεί όταν τον αποσυναρμολογούσε. Έπλενε τη μηχανή και υπήρξαν φορές που η ίδια συναρμολόγησε τη μηχανή του  κιμά και τοποθετούσε και τον προφυλακτήρα.

Αμέσως μετά το ατύχημα, διαπίστωσε ότι ο προφυλακτήρας της μηχανής του κιμά, καθώς και το πούλλι τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιείται για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής του κρέατος, βρίσκονταν τοποθετημένα δίπλα από τη μηχανή του κιμά πάνω στον πάγκο τεμαχισμού του κρέατος. Τούτο μάλιστα το βεβαιώνει και ο κ. Τ. στη σελίδα 5 παράγραφος 7.14, όπου αναφέρει τα εξής «την ημέρα του ατυχήματος, κατά την επίσκεψη μου στον χώρο τεμαχισμού κρέατος του κρεοπωλείου, διαπίστωσε ότι ο προφυλακτήρας της εν λόγω μηχανής καθώς και το παξιμάδι (πούλλι) τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιείτο για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής κρέατος βρίσκονταν τοποθετημένα πάνω στον πάγκο τεμαχισμού κρέατος». Σημειώνει, ότι στη μηχανή του κιμά εκείνην τη μέρα, την χειρίστηκε μόνο η Ενάγουσα και κανένα άλλο πρόσωπο. Είχε δώσει ρητές οδηγίες στην Ενάγουσα, ότι όταν άλεθε το κρέας στη μηχανή του κιμά, όφειλε απαραιτήτως ο προφυλακτήρας να βρίσκεται στη μηχανή, γιατί έτυχε ορισμένες φορές να διαπιστώσει ότι η Ενάγουσα τον αφαιρούσε και της έκανε αυστηρή παρατήρηση. Η δε δικαιολογία που του πρόβαλε, ήταν ότι γινόταν πιο εύκολα και γρήγορα η κοπή του κιμά.

Επίσης τόνισε, ότι όταν η Ενάγουσα προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδότησης της μηχανής του κιμά είχε στη διάθεση της έναν πλαστικό προωθητή κρέατος και όφειλε με αυτό να πιέζει το κρέας μέσα στο στόμιο της μηχανής του κιμά. Η Ενάγουσα ενήργησε απερίσκεπτα αφού δεν χρησιμοποίησε τον πλαστικό προωθητή κρέατος για να προωθεί το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής και πίεζε το κρέας με το χέρι της. Αποτέλεσμα της αλόγιστης αυτής ενέργειας, ήταν να συμβεί το μοιραίο. Αν η Ενάγουσα χρησιμοποιούσε τον πλαστικό προωθητή κρέατος, έστω και στην περίπτωση που δεν βρίσκετο στη θέση του ο προφυλακτήρας, δεν θα συνέβαινε το ατύχημα. Το ατύχημα επεσυνέβη από λάθη, παραλείψεις και την απερισκεψία της ίδιας της Ενάγουσας και όχι από λάθη και παραλείψεις της Εναγόμενης αριθμός 1 εταιρεία και/ή τον ίδιο.

Στο σημείο αυτό ανέφερε, ότι ο ίδιος κατά την ώρα του ατυχήματος, βρισκόταν στον χώρο εξυπηρέτησης πελατών και εξυπηρετούσε πελάτη και η Ενάγουσα βρισκόταν στον χώρο τεμαχισμού κρέατος και δεν μπορούσε να έχει οπτική επαφή μαζί της γιατί υπάρχει διαχωριστικό.

Λίγες μέρες πριν το ατύχημα, παρατήρησε ότι η Ενάγουσα ήταν αφηρημένη, ‘’κλείστηκε’’ στον εαυτό της και όταν της μιλούσε, καθυστερούσε να ανταποκριθεί και τύχαινε πολλές φορές να της επαναλαμβάνει τα ίδια. Επίσης ήταν σκεφτική και λιγομίλητη σαν να και κάτι την απασχολούσε.

Η Ενάγουσα είχε στη διάθεση της όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα για να εκτελεί την εργασία της με ασφάλεια. Δυστυχώς όμως όπως διαφάνηκε, η Ενάγουσα την ημέρα που συνέβη το ατύχημα αφαίρεσε τον προφυλακτήρα από τη μηχανή του κιμά και το χειρότερο, δεν χρησιμοποίησε τον πλαστικό προωθητή κρέατος και πίεζε το κρέας με το χέρι της, ενέργεια εντελώς απαράδεκτη και ανεπίτρεπτη.

Η Ενάγουσα ενεργώντας από μόνη της, αφαίρεσε τον προφυλακτήρα της εν λόγω μηχανής ως και το παξιμάδι (πούλλι) τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιείτο για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής του κρέατος και τα τοποθέτησε πάνω στον πάγκο τεμαχισμού κρέατος και άλεθε το κρέας στη μηχανή του κιμά χωρίς να βρίσκεται ο προφυλακτήρας στη θέση του.

Η Ενάγουσα την 03/10/2015 ημέρα Σάββατο, έπιασε δουλειά στο κρεοπωλείο η ώρα 07:00 π.μ. Αφού προετοίμασε τα υλικά της για να παρασκευάσει σιεφταλιές (κρεμμύδι, μαϊντανό, μπαχαρικά και άλλα) κατά η ώρα 07:45 π.μ. άρχισε το άλεσμα του κρέατος στη μηχανή του κιμά για ποσότητα 30 κιλών κρέατος χοιρινού. Αφού άλεσε το κρέας, δύο δίσκων των 10 κιλών ο κάθε δίσκος, η Ενάγουσα συνέχισε την εργασία της και τοποθέτησε στη μηχανή του κιμά τον τελευταίο δίσκο των 10 κιλών κρέατος. Ενώ είχε τοποθετήσει 25 κιλά κρέας και το έκαμε κιμά και ενώ της είχαν μείνει μόνο 5 κιλά κρέας, σε κάποια στιγμή ενώ πίεζε με το χέρι της το κρέας μέσα στη μηχανή του κιμά και όχι με τον πλαστικό προωθητή, το χέρι της παγιδεύτηκε μέσα στον κοχλία προώθησης κρέατος με αποτέλεσμα να συμβεί το μοιραίο.

Πιστεύει πως κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της εργασίας της, αφαίρεσε τον προφυλακτήρα χωρίς να προσμετρήσει τον κίνδυνο. Ο προφυλακτήρας βρισκόταν πάνω στον πάγκο. Όταν διαπίστωνε ότι ο προφυλακτήρας έλειπε, της έκανε παρατήρηση. Ήταν στο μπροστινό μέρος του κρεοπωλείου και δεν είχε οπτική επαφή. Εάν δεν είχε προφυλακτήρα η μηχανή, ήταν κάτι που θα μπορούσε να το αντιληφθεί η Ενάγουσα αμέσως. Τοποθέτησε το κρέας στο στόμιο της μηχανής χωρίς τον ειδικό πλαστικό προωθητή κρέατος. Έκανε δύο μεγάλα σφάλματα.

Δεν αληθεύει ότι η Ενάγουσα δεν μιλά ελληνικά. Μιλούσε ελληνικά με όλο το προσωπικό που εργάζεται στο κρεοπωλείο. Όταν της έδιδε οδηγίες για την εκτέλεση εργασίας, ενεργούσε ως διευθυντής της εταιρείας.

Αντεξετάστηκε σε σχέση με το περιεχόμενο της κατάθεσης του που λήφθηκε από τον επιθεωρητή εργασίας (Τεκμήριο 11) και συμφώνησε ότι ανέφερε όλα όσα αναφέρονται στην κατάθεση του Εναγόμενου 1. Παραδέχεται ότι σε ερώτηση του επιθεωρητή, είχε αναφέρει ότι η Ενάγουσα είναι υπάλληλος του. Για την εταιρεία και την κατάσταση της, επικαλέστηκε άγνοια και παρέπεμψε στον λογιστή του.

Ερωτώμενος για τις άγνωστες συνθήκες κάτω από τις οποίες είχε συμβεί το δυστύχημα, ανέφερε ότι η Ενάγουσα δεν πήρε σωστά μέτρα. Το να τραυματιστεί, σημαίνει ότι η Ενάγουσα έκανε κάτι λάθος. Συμφώνησε ότι δεν είχε οπτική εικόνα με την Ενάγουσα. Αναρωτήθηκε αν έπρεπε να την βλέπει. Ήταν μπροστά, ξεκίνησε να κάνει την εργασία που γνώριζε ότι έπρεπε να είχε κάνει. Η Ενάγουσα γνώριζε να συναρμολογήσει τη μηχανή. Είπε ότι η Ενάγουσα συναρμολογούσε τη μηχανή και μπορεί να μην το είπε στην κατάθεση του, διότι δεν ρωτήθηκε. Η  ίδια συναρμολόγησε το πρωί τη μηχανή και δεν έβαλε τον προφυλακτήρα. Νομίζει ότι το είπε στην κατάθεση του και δεν ξέρει τι έγραψε ο ΜΕ2 στην κατάθεση Τεκμήριο 11.

Συμφώνησε ότι παραδέχτηκε τις ποινικές κατηγορίες που αναγράφονται στο Τεκμήριο 12. Τότε μίλησε με τον δικηγόρο του και απλά κουράστηκε να πηγαίνει και του είπε ‘ό,τι θέλεις κάμε για να τελειώσει’. Παραδέχτηκε για να τελειώσει.

Παραδέχτηκε ότι εκείνος συναρμολόγησε τη μηχανή και ότι πάντα τοποθετούσε τον προφυλακτήρα. Ήταν θέση του ότι τη συγκεκριμένη ημέρα έβαλε τον προφυλακτήρα. Ήταν με βίδα και έβγαινε. Ο χειριστής αφαίρεσε τον προφυλακτήρα για να μπορεί να αλέσει κιμά πιο γρήγορα.

Σε σχέση με την κατάθεση του Χαράλαμπου Χαραλάμπους Τεκμήριο 9, ανέφερε ότι ο Χαραλάμπους ήρθε δουλειά, μετά δεν ήταν εκεί τη συγκεκριμένη στιγμή. Μπορεί να μην πρόσεξε ότι βγήκε ο προφυλακτήρας αφού για να γίνει το ατύχημα, σίγουρα έφυγε ο προφυλακτήρας από πάνω.

Μετά το ατύχημα, δεν θυμάται ποιος ήρθε πρώτος η Αστυνομία ή ο επιθεωρητής. Αρνήθηκε ότι η Αστυνομία τον συμβούλεψε να παρουσιάσει τον προφυλακτήρα και τον προωθητή. Συναρμολόγησε τη μηχανή γύρω στις 06:05 π. μ. Στο πριν από λίγο που είχε αναφέρει στην κυρίως εξέταση, απέδωσε στον δικηγόρο ότι παίζει με τις λέξεις και πρόσθεσε ‘μπορεί να την έστησα την προηγούμενη’.

Στην υποβολή ότι όταν ο προφυλακτήρας είναι στη θέση ότι ο προωθητής δεν μπαίνει μέσα,  απάντησε ‘μπαίνει’. Αν ο επιθεωρητής είπε ότι ‘δεν μπαίνει κάνει λάθος’.

Στην υποβολή ότι είχε συμφωνήσει με την Ενάγουσα για πληρωμή 13ου μισθού, απάντησε ‘είναι γραμμένο’.

Μετά το ατύχημα άλλαξε τη μηχανή, τώρα ο προφυλακτήρας είναι συνδεδεμένος με τη μηχανή. Η Ενάγουσα δεν είχε ανάγκη από εγχειρίδιο ή ειδική εκπαίδευση εφόσον έκανε την εργασία για 5 χρόνια. Αναφορικά με πινακίδες που σηματοδοτούν τον κίνδυνο, ανέφερε ότι κάποτε αυτές πέφτουν από τα αυτοκόλλητα. Αρνήθηκε ότι είχε αναφέρει ότι εκείνες τις ημέρες η Ενάγουσα ήταν λυπημένη και αφηρημένη για λόγους εντυπωσιασμού.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Δεν υπάρχει ουσιαστική αμφισβήτηση σε σχέση με το γεγονός, ότι η Ενάγουσα που εργοδοτείτο στο συγκεκριμένο κρεοπωλείο κατά τον επίδικο χρόνο, άλεθε κρέας μέσα στο συγκεκριμένο μηχάνημα αλέσεως κιμά που της διέθετε ο εργοδότης της και ότι αυτό δεν ήταν συνδεδεμένο με προφυλακτήρα και αυτή προωθούσε το κρέας μέσα στην εισδοχή. Μέσα στο στόμιο της μηχανής, πιάστηκε το χέρι της από τον κοχλία και παγιδεύτηκε με αποτέλεσμα να τραυματιστεί και να ακρωτηριαστεί από τη λεπίδα. Είναι μόνο με τη βοήθεια των ιατρών, των πυροσβεστών και κατασκευαστών της μηχανής που έγινε η απελευθέρωση του χεριού της από τη μηχανή.

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω κάθε μάρτυρα και να σχηματίσω μία γενική εντύπωση για την αξιοπιστία του κάθε μάρτυρα. Παρατήρησα τον αυθορμητισμό του κάθε μάρτυρα και την αμεσότητα με την οποίαν απαντούσε τις ερωτήσεις κατά την αντεξέταση. Η γενική εντύπωση που αποκόμισα από κάθε μάρτυρα, ήταν σημαντική για τη διαμόρφωση της άποψης μου. Η αποτίμηση μου σε σχέση με την αξιοπιστία των μαρτύρων, ασφαλώς δεν περιορίζεται στη φαινομενική εντύπωση που μου δημιούργησε εκ πρώτης όψεως ο κάθε μάρτυρας. Η πεποίθηση μου ότι ένας μάρτυρας ήταν μάρτυρας της αλήθειας, βεβαιώνεται με συγκεκριμένα στοιχεία της υπόθεσης. Το ερώτημα ως προς την αξιοπιστία, πρέπει να απαντηθεί με αυτοτέλεια, έτσι που να δημιουργείται η απαραίτητη εικόνα της βεβαιότητας αναφορικά με τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας, πρέπει να γίνεται με βάση το περιεχόμενο της μαρτυρίας, την ποιότητα της και την πειστικότητα της σε σύγκριση με την υπόλοιπη μαρτυρία της υπόθεσης. (Βλ. Ομήρου ν. Δημοκρατία (2001) 2 ΑΑΔ 506). Ως εκ τούτου έχω αξιολογήσει ξεχωριστά κάθε μάρτυρα σε σχέση με τα λεγόμενα του και τα αποδεικτικά στοιχεία που έχει προσκομίσει για να πείσει για την αλήθεια της εκδοχής του. Επιπρόσθετα, έχω αναλύσει τη μαρτυρία του κάθε μάρτυρα με αναφορά και την υπόλοιπη μαρτυρία της υπόθεσης, ώστε σε κάθε περίπτωση η προφορική μαρτυρία να έχει διασταυρωθεί με άλλα στοιχεία ή να έχει καταρριφθεί από άλλα στοιχεία και/ή μαρτυρία που αποδεικνύονται ως αναντίλεκτα στην υπόθεση. Έλαβα υπόψη μου πιθανά ελατήρια που μπορεί να είχε κάθε μάρτυρας να πει ή να μην πει την αλήθεια, ώστε να διαπιστωθούν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια τα γεγονότα της υπόθεσης.

Στην κλινική εξέταση στις Πρώτες Βοήθειες, η Ενάγουσα παρουσίασε ακρωτηριασμό του δεξιού χεριού μέχρι τα όρια της πηχεοκαρπικής άρθρωσης. Δεν αμφισβητείται ότι έγινε εισαγωγή για χειρουργική επέμβαση την ημέρα του δυστυχήματος 03/10/2015. Έγινε καθαρισμός και διαμόρφωση του κολοβώματος και μεταφορά στον θάλαμο της πλαστικής χειρουργικής στις 27/10/2015 για μεταμόσχευση δέρματος. Τα ζητήματα που οι Εναγόμενοι αμφισβήτησαν σθεναρά, είναι το ποιος προσέλαβε την Ενάγουσα, ποιος τις έδινε οδηγίες και κατά πόσο θα  πρέπει να θεωρηθεί ότι ο Εναγόμενος 2 ήταν εργοδότης της για σκοπούς της αστικής του ευθύνης, καθώς και ποιοι ήταν οι όροι της εργοδότησης της. Δεύτερο πράγμα που αμφισβήτησαν σθεναρά, είναι ποιος ευθύνεται και ποια είναι η πραγματική αιτία για την πρόκληση του δυστυχήματος. Τρίτο σημείο που αμφισβήτησαν, είναι κατά πόσο είναι ανάγκη να υπολογιστεί στην περίπτωση ευθύνης του εργοδότη στο ποσοστό των γενικών αποζημιώσεων, το κόστος τοποθέτησης προσθετικού χεριού βιονικό ή τεχνητής νοημοσύνης, ως μέτρο αποκατάστασης της απώλειας του χεριού.

Η Ενάγουσα μου έκανε καλή εντύπωση, απαντούσε αυθόρμητα, ήταν νηφάλια κατά την αντεξέταση και δεν είχε πρόβλημα να απαντήσει όλες τις ερωτήσεις. Αναφέρθηκε χωρίς δισταγμό σε όλες τις λεπτομέρειες και τα γεγονότα που θυμάται. Έδωσε στον επιθεωρητή στις 09/10/2015 στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, κατάθεση από το κρεβάτι του πόνου όταν τα γεγονότα ήταν φρέσκα στο μυαλό της. Η  εκδοχή που εξιστόρησε στο Δικαστήριο, ήταν συνεπής με την εκδοχή που είχε προβάλει τότε. Τότε που έδωσε την κατάθεση της, είχαν περάσει μόνο λίγες μέρες, τα γεγονότα ήταν φρέσκα στα μυαλό της και επίσης, είχε υποστεί πολύ σοβαρό τραύμα, ακρωτηριάστηκε το χέρι της, ήταν στο νοσοκομείο και θα ήταν λιγότερο πιθανό κάτω από τέτοιες συνθήκες, να πει ψέματα ή να υπερβάλει. Ως προς την ευθύνη που θα πρέπει να αποδοθεί στον εργοδότη της, είναι καθαρό από τα λεγόμενα της, ότι το πρόσωπο που γνώριζε ως εργοδότη της και που της έδινε οδηγίες και την προσέλαβε, ήταν ο Εναγόμενος 2. Δεν αρνήθηκε ότι την επιταγή της πληρωμής της την εξέδιδε μία εταιρεία ή ότι ήταν δηλωμένη στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις ως εργοδοτούμενη μίας εταιρείας, αλλά το πρόσωπο που αναγνώριζε ως εργοδότη, ήταν ο Εναγόμενος 2. Επίσης πρέπει να είπε την αλήθεια σε αντίθεση με τον Εναγόμενο 2, ότι τη δεύτερη φορά που εργάστηκε στο συγκεκριμένο κρεοπωλείο, ήταν κατόπιν προτροπής του Εναγόμενου 2 και όχι από τη δική της πρωτοβουλία. Είχε σταματήσει από το άλλο κρεοπωλείο και βρισκόταν εκείνο το διάστημα στη Ρουμανία. Αν εκείνη ήταν το πρόσωπο που αναζητούσε εργασία ο Εναγόμενος 2, δεν θα είχε λόγο να της δώσει μισθό μεγαλύτερο από αυτόν που της προσφερόταν στο προηγούμενο κρεοπωλείο στα Λατσιά. Επίσης είναι λιγότερο πιθανόν να δεχόταν να μην διεκδικήσει δικαιώματα που της δίνει ο νόμος, όπως τον 13ο μισθό αν την είχε προσεγγίσει ο Εναγόμενος για να επιστρέψει στο κρεοπωλείο για να εργαστεί γι' αυτόν.

Είναι αντικειμενικό γεγονός, ότι ο Εναγόμενος 2 γνώριζε τι έκανε η Ενάγουσα εκείνο το πρωί. Αυτός της είχε δώσει τις οδηγίες να αλέσει 30 κιλά χοιρινού κρέατος. Είχε αναφέρει στην κατάθεσή της, ότι πήγε δουλειά γύρω στις 07:00 το πρωί, ενώ το δυστύχημα έγινε γύρω στις 08:00. Αυτό σημαίνει ότι αναλώθηκε το πρωινό της με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Αν όντως είχε παρακούσει τις εντολές του Εναγόμενου 2 με την αφαίρεση του προφυλακτήρα ή σπρώχνοντας τον κιμά μέσα στο στόμιο της μηχανής με το χέρι της, ο Εναγόμενος 2 θα είχε ολόκληρη σχεδόν ώρα να το αντιληφθεί και να της κάνει παρατήρηση, να της δώσει σχετικές οδηγίες. Κατά συνέπεια, δεν έχω λόγο να αμφισβητήσω αυτό το οποίο είπε, ήτοι ότι τη συγκεκριμένη μηχανή την χρησιμοποιούσε όποτε της δίδονταν καθήκοντα να αλέσει κιμά και ότι δεν γνώριζε ότι η συγκεκριμένη μηχανή είχε προφυλακτήρα. Ούτε αμφισβητώ το ότι δεν της δόθηκαν οδηγίες για τον χειρισμό του εξοπλισμού επειδή παρακολουθούσε όλους τους άλλους και έκαναν το ίδιο με αποτέλεσμα να τους μιμηθεί στον χειρισμό της μηχανής. Ενώπιον μου τέθηκε κατάθεση άλλου υπαλλήλου που ήταν παρών κατά τη στιγμή του δυστυχήματος και εργαζόταν, το Τεκμήριο 9. Εκείνος είχε αναφέρει στην κατάθεσή του, ότι στη μηχανή του κιμά δεν είχε τοποθετηθεί προφυλακτήρας. Μειωμένη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στην εν λόγω κατάθεση, επειδή πρόκειται για εξ' ακοής μαρτυρία, όμως η κατάθεση αυτή επιβεβαιώνει τη θέση της Ενάγουσας. Δεν φαίνεται η Ενάγουσα να έχει ιδιαίτερη σχέση με τον συγκεκριμένο υπάλληλο, αφού δεν μπορούσε καν να θυμηθεί το όνομα του και αναφερόταν σε αυτό το πρόσωπο, ως το άλλο πρόσωπο που ήταν εκεί, παρ' όλο που ήταν εκείνος ο οποίος σταμάτησε το ρεύμα την ώρα που αντιλήφθηκε ότι τραυματίστηκε η Ενάγουσα. Παρά τη μειωμένη βαρύτητα που αποδίδεται στην κατάθεση του συγκεκριμένου προσώπου, πρόκειται για αποδεικτικό υλικό που προσθέτει λιθαράκι επιβεβαίωσης της εκδοχής της Ενάγουσας. Δεν έχει τεθεί ενώπιον μου κάποιο ανεξάρτητο στοιχείο που να δείχνει ότι η Ενάγουσα δεν είπε την αλήθεια ως προς τον τρόπο που είχε συμβεί το δυστύχημα. Αναφορικά με τη θέση της ότι δεν ήξερε πάρα πολλά ελληνικά κατά τον επίδικο χρόνο, αυτό φαίνεται να υποστηρίζεται από το γεγονός ότι έδωσε κατάθεση για το δυστύχημα για πρώτη φορά στον επιθεωρητή, στις 09/10/2015 στο νοσοκομείο στη μητρική της γλώσσα. Ακόμα τότε, κάτω από δύσκολες συνθήκες στο νοσοκομείο, χρησιμοποιήθηκαν υπηρεσίες μεταφραστή για να ληφθεί η κατάθεση της Ενάγουσας που λήφθηκε στη μητρική της γλώσσα. Επίσης ως προς το κόστος του βιονικού χεριού και της προσφοράς που προσκόμισε στο Δικαστήριο, το ότι έκανε τη συγκεκριμένη έρευνα δεν αμφισβητείται. Ήρθε μάρτυρας από άλλην εταιρεία που είναι κύριος προμηθευτής τέτοιων χεριών στην Κύπρο και στην Ελλάδα ο οποίος επιβεβαίωσε ότι η προσφορά αυτή, αν και ήταν λίγο ακριβή, είναι εντός πλαισίου ως προς το πραγματικό κόστος απόκτησης βιονικού χεριού με αισθητήρες. Ως εκ τούτου, την θεωρώ αξιόπιστη μάρτυρα και αυτά τα οποία είπε, πραγματική βάση επί της οποίας το Δικαστήριο μπορεί να στηριχθεί προς εξαγωγή ευρημάτων.

Οι μάρτυρες ΜΕ2 και ΜΕ3, είναι πρόσωπα με ειδικές γνώσεις και τεχνογνωσίες. Δεν ήρθαν μόνο ως μάρτυρες γεγονότων, αλλά και γνώμης επί γεγονότων που έχουν αποδειχθεί με άλλη μαρτυρία στη δίκη. Ο ΜΕ3 με την ιδιότητα του επιθεωρητή, ήταν μάρτυρας γνώμης της ειδικότητας του σε σχέση με το δυστύχημα, ενώ ο ΜΕ2 ήταν μάρτυρας γεγονότων ως προς τις προδιαγραφές κατασκευής τεχνητού μέλους και γνώμης αναφορικά με την εκτίμηση ότι τέτοιο μέλος, είναι μέτρο αποκατάστασης για πρόσωπο που έχει υποστεί ακρωτηριασμό μέλους. Δεν είχαν, ως πρόσωπα που δεν γνώριζαν την Ενάγουσα, συμφέρον να πουν κάτι άλλο, εκτός από την αμερόληπτη και επαγγελματική τους γνώμη σε σχέση με τα επίδικα ζητήματα για τα οποία τους ζητήθηκαν να εκφέρουν γνώμη προς επίλυση των επίδικων θεμάτων της αγωγής.

Η αξιοπιστία ενός εμπειρογνώμονα, κρίνεται με τον ίδιο τρόπο που κρίνεται η αξιοπιστία και άλλων μαρτύρων. (Βλ. Ψάλτης ν. Αστυνομίας 2 AAD 113 (2001). Όμως ένας εμπειρογνώμονας, θεωρείται κατά κανόνα ανεξάρτητος μάρτυρας. (Μέλας ν. Συμβουλίου Κεντρικού Σφαγείου Kοφίνου 1 ΑΑΔ 113 (2003). Η εγκυρότητα της γνώμης του, ελέγχεται ενόψει αιτιολογημένου πορίσματος που ετοίμασε και περιέχει την πραγματική βάση της γνώμης του.

Λαμβάνω υπόψη μου την αρχή που διατυπώθηκε με σαφήνεια στην υπόθεση Kayat Trading Ltd. V. Genzyme Comstruction (2013) 1 ΑΑΔ 438, ότι η αποδεκτότητα μαρτυρίας εμπειρογνώμονα είναι η εξαίρεση στον κανόνα ότι ένας μάρτυρας δεν μπορεί να εκφέρει τη γνώμη του  επί του επίδικου ζητήματος, εκτός και εάν καταδειχθεί ότι η μαρτυρία γνώμης είναι αναγκαία στα περιστατικά της υπόθεσης και ότι ο προτιθέμενος εμπειρογνώμονας που πρόκειται να καταθέσει, έχει τα προσόντα που χρειάζεται ώστε να δώσει τέτοια μαρτυρία. Πρόσωπο το οποίο έχει τις γνώσεις, πείρα και/ή κατάρτιση επί συγκεκριμένου ζητήματος, μπορεί να εκφέρει τη γνώμη του επί ζητήματος που αμφισβητείται. Επίσης στην υπόθεση Ομήρου ν. Δημοκρατίας Ποινική Έφεση αρ. 91/2017 ημερομηνίας 02/05/2018, ECLI:CY:AD:2018:B214, το Εφετείο επεξήγησε ότι η αποδεκτότητα της γνώμης εμπειρογνώμονα ως μαρτυρία σε δίκη, συναρτάται κατά πρώτο λόγο με τη σχετικότητα της προς το επίδικο θέμα, δηλαδή κατά πόσο πρόκειται για μαρτυρία η οποία κρίνεται ευλόγως αποδεικτική ή ανταποδεικτική ενός ζητήματος το οποίο χρήζει απόδειξης. Πέραν της σχετικότητας, απαιτείται η μαρτυρία ενός εμπειρογνώμονα να παρέχει εξειδικευμένη επιστημονική γνώμη και πληροφορίες που βρίσκονται έξω από το πεδίο κοινής γνώμης και εμπειρίας. Υπάρχει διχοτομία μεταξύ της μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων που εκφέρουν την άποψη τους και καταλήγουν σε συμπεράσματα στη βάση γεγονότων που έχουν ήδη αποδειχθεί και μάρτυρες εμπειρογνώμονες που εξαιτίας των γνώσεων τους και τη χρήση ειδικών εργαλείων, ανακαλύπτουν γεγονότα της υπόθεσης που δεν είναι ορατά στους κοινούς ανθρώπους. (βλ. R v. Luttrell [2004] 2 Cr. App.R 31 at 35).  Στη δεύτερη περίπτωση, αυτοί οι μάρτυρες θεωρούνται μάρτυρες γεγονότων, παρ’ όλο που θεωρούνται εμπειρογνώμονες. Κάποτε είναι δύσκολο να γίνει η σωστή κατάταξη μεταξύ μαρτυρίας της γνώμης που προκύπτει ως συμπέρασμα από την ανάλυση των γεγονότων και της μαρτυρίας εμπειρογνώμονα που σκοπό έχει τη διακρίβωση των γεγονότων.

A microbiologist who looks through a microscope and identifies a microbe is perceiving a fact no less than the bank clerk who sees an armed robbery committed. The only difference is the former can use a particular instrument and can ascribe objective significance to the data he perceives. The question of subjective assessment and interpretation which is the essence of opinion evidence hardly enters into the matter at all (Phıpson on Evidence Sweet and Maxwell 18^th edition paragraph 33-10).

Ο ΜΕ2 έχει ειδικότητα στην προσθετική και ορθοντική. Σε αυτόν τον πολύ συγκεκριμένο τομέα, δεν αμφισβητήθηκε η ειδικότητα του. Εξήγησε γιατί οι γνώσεις του ως προς την αναγκαιότητα τοποθέτησης τεχνητού μέλους, είναι ανώτερη από τις γνώσεις ενός γιατρού. Ο ακρωτηριασμός του χεριού, είναι γεγονός. Μόνο πρόσωπο που έχει τη δική του ειδικότητα και τη γνώση ως προς την τοποθέτηση, τη χρήση και των προδιαγραφών προσθετικών μελών, γνωρίζει πότε είναι ανάγκη και πώς γίνεται αυτή η τοποθέτηση τεχνητού μέλους. Σε κάθε περίπτωση, η εκτίμηση του ότι η Ενάγουσα είναι κατάλληλη υποψήφια για την προσθήκη χεριού, υποστηρίζεται και από τον θεράποντα ιατρό της ως αναφέρεται στο πιστοποιητικό του Τεκμήριο 2. Δέχομαι ότι ο ΜΕ2 είναι ο πιο ειδικός για να αναφέρει στο Δικαστήριο, ότι η Ενάγουσα έχει την ανάγκη και είναι κατάλληλη υποψήφια για την τοποθέτηση τεχνητού μέλους. Επίσης εξήγησε τη διαφορά κόστους μεταξύ των δύο προσφορών. Η απλή προσφορά αφορούσε το βιονικό χέρι και η άλλη προσφορά που ετοίμασε, αφορούσε τεχνητό μέλος με πιο περίπλοκα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Με έπεισε ότι πρόκειται για μίαν αποκατάσταση της ζημιάς που δεν αγγίζει το 100% της χρήσης του χεριού, αλλά είναι ο πλησιέστερος τρόπος αποκατάστασης της ζημιάς σε πρόσωπο που το χέρι του έχει ακρωτηριαστεί και θέλει να έχει τη χρήση εκείνου του μέλους για το ό,τι κάνει ένα χέρι.

Ο επιθεωρητής ΜΕ3, θα πρέπει να θεωρηθεί αντικειμενικός και αμερόληπτος μάρτυρας. Υπήρχε προσεκτική εξέταση των αιτιών του δυστυχήματος. Με βάση τη μελέτη που έγινε από τον μάρτυρα, ο οποίος πήγε επιτόπου στο μέρος του δυστυχήματος, έλαβε καταθέσεις, έλαβε φωτογραφίες, έκανε σχέδια του χώρου και μετρήσεις και ετοιμάστηκε ο ποινικός φάκελος της υπόθεσης. Επίσης, είναι το πρόσωπο το οποίο μετά που έφυγε από τη σκηνή του δυστυχήματος, πήγε στις Πρώτες Βοήθειες και βοήθησε την πυροσβεστική και τους ιατρούς των Πρώτων  Βοηθειών, ώστε να απεμπλακεί το χέρι της Ενάγουσας από τη μηχανή που είχε εγκλωβιστεί. Όλη η εργασία που έκανε, έχει καταγραφεί και είναι τυπωμένη με κάθε λεπτομέρεια και προσοχή στην έκθεση που ετοίμασε, Τεκμήριο 8. Στη συνέχεια καταχωρήθηκε ποινικός φάκελος και οι Εναγόμενοι παραδέχτηκαν ενοχή σε σχέση με την έκθεση αδικημάτων που καταγράφονται ως Τεκμήριο 12. Επίσης εξέτασε τη μηχανή, αποσυναρμολόγησε όλα της τα μέρη, πήρε διαστάσεις, και εξήγησε ότι η δουλειά της μηχανής, ήταν να εισχωρήσει μέσα στην οπή ο κιμάς μέσα στον οποίον υπήρχε κινητό μέρος της μηχανής ένας ατέρμονος κοχλίας. Η δουλειά του κοχλία, ήταν να συμπιέζει το κρέας που έπεφτε μέσα στη μηχανή άλεσης και να κινείται μπροστά με περιστροφική κίνηση στο τέλος του κοχλία όπου υπήρχε μαχαίρι. Το αστεροειδές μαχαίρι κόβει το κρέας με την πίεση που δέχεται από  τον κοχλία και τον συνθλίβει μέσα στην πλάκα διαμόρφωσης. Ανάλογα με το κόψιμο και τη μηχανή άλεσης, αλλάζεται η πλάκα μπροστά για πιο ψιλό και πιο χονδρό είδος κιμά που θα βγει. Εξήγησε το βασικό του το εύρημα, ότι για να συμβεί το δυστύχημα, απουσίαζε από τη μηχανή ο προφυλακτήρας την ώρα του ατυχήματος και συναρμολόγησε τη μηχανή και την φωτογράφισε αφού την σύνδεσε με τον προφυλακτήρα για να εξηγήσει το εύρημα του αυτό. Χρησιμοποίησε τη λέξη ‘θεωρητικά’ για να τοποθετηθεί σε σχέση με το αναλλοίωτο της σκηνής του δυστυχήματος. Ο ΜΕ3 είχε φτάσει στη σκηνή του ατυχήματος την ώρα 09:15 και προηγουμένως είχε καταφτάσει η Αστυνομία, οπότε δεν ήταν σε θέση να βεβαιώσει το Δικαστήριο για το αναλλοίωτο της σκηνής από την ώρα πρόκλησης του ατυχήματος. Με δεδομένο ότι έφτασε ο ίδιος την ώρα 09:15 και το δυστύχημα έγινε λίγο μετά τις 08:00, κανείς δεν μπορεί να καταλήξει σε απόλυτο εύρημα ότι η σκηνή του δυστυχήματος παρέμεινε αναλλοίωτη μέχρι που να καταφτάσει στη σκηνή.

Επίσης είναι λογική η τοποθέτηση του με αναφορά τις φωτογραφίες της έκθεσης, ότι η απουσία του προφυλακτήρα από τη μηχανή είναι κάτι που θα πρέπει να το είχε προσέξει η Ενάγουσα. Όπως επίσης ήταν λογική η τοποθέτηση του ότι δεν μπορεί να ξέρει κατά πόσο η Ενάγουσα είχε αντιληφθεί τον βαθμό επικινδυνότητας της μηχανής, ενόψει του ότι απουσίαζε ο προφυλακτήρας από τη μηχανή. Η Ενάγουσα κατάφερε και άλεσε τα 20 κιλά από τα 30 εκείνο το πρωινό χωρίς να τραυματιστεί. Η συγκεκριμένη μηχανή είχε πολλά κομμάτια. Σίγουρα δεν θα εκτελούσε αυτά τα καθήκοντα η Ενάγουσα αν είχε εκτιμήσει τον βαθμό της επικινδυνότητας εκείνο το πρωινό. Επίσης, φαίνεται και από τις φωτογραφίες, ότι το βάθος του στομίου μέχρι το σημείο που ξεκινά ο κοχλίας, έχει κάποιο μήκος. Έτσι δεν θεωρώ ότι είναι λάθος η τοποθέτηση του ότι δυνατόν η Ενάγουσα να μην είχε εκτιμήσει τον βαθμό επικινδυνότητας της δραστηριότητας που εκτελούσε. Ο βαθμός επικινδυνότητας της χρήσης της συγκεκριμένης μηχανής χωρίς προφυλακτήρα δεν είναι ή αυταπόδεικτος, εάν δεν επισημανθεί ο βαθμός επικινδυνότητας το χέρι να πιαστεί στο στόμιο της μηχανής. Εάν γνώριζε η Ενάγουσα την ευκολία με την οποίαν θα μπορούσε να πιαστεί το χέρι της στη μηχανή, δεν θα έκανε χρήση της μηχανής χωρίς τον προφυλακτήρα. Αν αληθεύει η εκδοχή της Ενάγουσας ότι έβλεπε όλους τους άλλους να λειτουργούν τη μηχανή με τον συγκεκριμένο τρόπο, είναι εύκολο να είχε υποβαθμίσει τον κίνδυνο. Επομένως αποδέχομαι και είναι λογική η θέση του, ότι δεν μπορεί να ξέρει κανείς τι γνώριζε η Ενάγουσα για τα κινούμενα μέρη της μηχανής, ώστε να βάλει το χέρι της κοντά στο στόμιο με αποτέλεσμα να αστοχήσει και να τυλιχθεί το χέρι της από τον κοχλία. Επίσης ήταν σημαντική η μαρτυρία του, διότι εξήγησε πόσο εύκολο ήταν με το μπουλόνι της μηχανής να μπαίνει και να βγαίνει ο προφυλακτήρας.

Σε αντίθεση με όλους τους μάρτυρες των Εναγόντων, ο Εναγόμενος 2 μου έκανε φτωχή εντύπωση. Η εκδοχή του ερχόταν σε αρκετά σημεία σε αντίθεση με αυτά τα οποία είχε αναφέρει στην κατάθεση που έδωσε στον επιθεωρητή κατά τον χρόνο του δυστυχήματος. Αναίρεσε την παραδοχή στην οποίαν είχε προβεί σε ποινικές κατηγορίες χωρίς να δώσει επαρκείς εξηγήσεις γι' αυτό. Ήταν εριστικός και αντιδρούσε σχεδόν θυμωμένα σε ερωτήσεις που του υπέβαλε ο κ. Δημητριάδης στην αντεξέταση. Σε αρκετές περιπτώσεις που είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω, δίσταζε και έκανε μεγάλες παύσεις μέχρι να απαντήσει τις ερωτήσεις.

Είχε κίνητρο να αποστασιοποιήσει τον εαυτό του ως το πρόσωπο που ήταν υπεύθυνο για την πρόσληψη, καθοδήγηση και εργασία της Ενάγουσας στην εταιρεία Εναγόμενη 1 στην οποίαν φαίνεται, να έγιναν διεργασίες για τη διαγραφή της. Εστιάστηκε στο γεγονός ότι ο εργοδότης της Ενάγουσας, ήταν η εταιρεία και όχι ο ίδιος, παρ' όλο που είναι ο μοναδικός διευθυντής της εταιρείας και παρ' όλο που στην κατάθεση του είχε αναφέρει ότι το κρεοπωλείο είναι δικό του. Επίσης, δεν αποδέχομαι τη θέση του ότι είναι η Ενάγουσα που τον προσέγγισε τη δεύτερη φορά να την προσλάβει. Αν είχαν γίνει έτσι τα πράγματα, δεν θα είχε λόγο και κίνητρο να της δώσει ψηλότερο μισθό από τον προηγούμενο εργοδότη της. Επίσης ακατανόητη είναι η θέση του, το ότι θεωρεί ότι η Ενάγουσα δεν θα είχε δικαίωμα ούτε σε 13ο μισθό, ούτε σε ετήσια άδεια που είναι δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνονται σε όλους τους εργαζομένους διά νόμου. Στην κυρίως εξέταση, είχε αναφέρει ότι το ατύχημα είχε συμβεί  κάτω από άγνωστες συνθήκες. Πιεζόμενος κατά την αντεξέταση, εμφανίστηκε βέβαιος και σίγουρος, ότι το δυστύχημα έγινε επειδή η Ενάγουσα αφαίρεσε το προστατευτικό κάλυμμα από τη μηχανή για να διευκολύνει το έργο της άλεσης του κιμά. Εκείνος είναι το πρόσωπο που της έδωσε οδηγίες να αλέσει τα 30 κιλά κρέατος. Επομένως, δεν πείθει ότι δεν γνώριζε ακριβώς τι έκανε όλο εκείνο το πρωινό, εφόσον η Ενάγουσα ασχολείτο με τη συγκεκριμένη εργασία από τις 07:00 το πρωί. Επίσης, αν ήταν αλήθεια ότι της έκανε παρατηρήσεις πολλές φορές επειδή αφαίρεσε τον προφυλακτήρα, θα είχε περισσότερη έννοια να την επιβλέπει. Στην κατάθεση του είχε αναφέρει, ότι ο ίδιος είχε συναρμολογήσει το πρωί τη μηχανή και ότι τοποθέτησε τον προφυλακτήρα. Στην απάντηση 19 της αστυνομικής κατάθεσης για να δώσει εξήγηση για το γεγονός ότι ο προφυλακτήρας απουσίαζε από τη μηχανή, ανέφερε ότι μπορεί να αφαιρέθηκε εν αγνοία του και ότι τη στιγμή της επίσκεψης του επιθεωρητή, ο προφυλακτήρας βρισκόταν πάνω στον πάγκο. Επομένως, στην εν λόγω κατάθεση που έδωσε τότε, η θέση του ήταν ότι ο προφυλακτήρας είχε  αφαιρεθεί, αλλά δεν κατονόμασε την Ενάγουσα ως το πρόσωπο που κατά την άποψη του, είχε αφαιρέσει τον προφυλακτήρα. Στη μαρτυρία του όμως,  εμφανίστηκε βέβαιος ότι η Ενάγουσα ήταν το πρόσωπο που έκανε αυτήν την πράξη. Επίσης κατά την εκδίκαση της ποινικής υπόθεσης και σε αντίθεση με αυτά τα οποία είχε αναφέρει στην κατάθεση του και στην ένορκη του μαρτυρία, παραδέχτηκε ποινική κατηγορία ότι παρέλειψε να εφοδιάσει την Ενάγουσα με εξοπλισμό εργασίας από το οποίο απουσιάζουν κινητά μέρη, όπως προφυλακτήρας που να εμποδίζουν πρόσβαση σε επικίνδυνες ζώνες της μηχανής ή που να σταματούν την κίνηση επικίνδυνων στοιχείων της μηχανής. Συγκεκριμένα, παραδέχτηκε λεπτομέρειες του αδικήματος, ότι ενώ ήταν διευθυντής της πρώτης κατηγορουμένης εταιρείας, παρέλειψε να εφοδιάσει τη μηχανή η οποία άλεθε κρέας με προφυλακτήρες ή με συστήματα τα οποία να εμποδίζουν την πρόσβαση στο επικίνδυνο σημείο που περιστρέφονταν κινούμενα μέρη της μηχανής, με αποτέλεσμα η Ενάγουσα κατά τη χρήση της μηχανής να υποστεί ακρωτηριασμό της δεξιάς της παλάμης. Σύμφωνα με την απόφαση του Ποινικού  Δικαστηρίου, τα γεγονότα που λέχθηκαν στα οποία παραδέχτηκε ο Εναγόμενος 2 τότε, ήταν ως ακολούθως:

«Ο κατηγορούμενος 2 παραδέχτηκε ότι ενώ ήταν διευθυντής της κατηγορούμενης 1, παρέλειψε με βάση την εξουσία λήψης αποφάσεων για λογαριασμό της εταιρείας την οποίαν διεύθυνε λόγω της θέσης που κατείχε, να διασφαλίσει ότι η μηχανή αλέσεως κρέατος και μετατροπής του σε κιμά ήταν εφοδιασμένη με προφυλακτήρες ή συστήματα τα οποία να εμποδίζουν την πρόσβαση στο επικίνδυνο σημείο όπου περιστρέφονται τα κινούμενα μέρη της μηχανής με αποτέλεσμα η εργοδοτούμενη της κατά τη χρήση της εν λόγω μηχανής να έρθει σε επαφή με αυτά και να υποστεί ακρωτηριασμό της δεξιάς της παλάμης και ότι ενώ ήταν διευθυντής της κατηγορούμενης 1 παρέλειψε, με βάση την εξουσία λήψης αποφάσεων για λογαριασμό της εταιρείας την οποίαν διεύθυνε λόγω της θέσης που κατείχε, να διασφαλίσει ότι αυτή ασφαλίστηκε έναντι της ευθύνης της για ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια σε κάθε εργοδοτούμενο της.

Σύμφωνα με τα όσα εκτέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου στις 03/10/2015, συνέβηκε εργατικό ατύχημα σε κρεοπωλείο της κατηγορούμενης 1 κατά τη διάρκεια χειρισμού μηχανής η οποία άλεθε κρέας μετατρέποντας το σε κιμά. Την ημέρα του δυστυχήματος, ο προφυλακτήρας της μηχανής δεν ήταν τοποθετημένος σε αυτήν ούτε λήφθηκαν άλλα μέτρα ώστε να εμποδίζεται η πρόσβαση στα κινούμενα μέρη της μηχανής δηλαδή στον κοχλία προώθησης κρέατος και στη λεπίδα κοπής που εδραζόταν πάνω στον εν λόγω κοχλία. Στο υποστατικό που συνέβηκε το ατύχημα δεν υπήρχε κατάλληλη εποπτεία ή εκπαίδευση και δεν είχαν δοθεί οι σωστές οδηγίες ούτε διασφαλίστηκε ότι η μηχανή δεν θα χρησιμοποιείτο χωρίς προφυλακτήρα. Εκεί δεν υπήρχε εγχειρίδιο χρήσης και συντήρησης, ούτε αρχείο συντήρησης του εξοπλισμού για τη μηχανή του κιμά. Την επίδικη ημέρα, το δεξί χέρι της εργοδοτούμενης της κατηγορούμενης 1 Bahri Alexandra Roxana παγιδεύτηκε στα κινητά μέρη της εν λόγω μηχανής με αποτέλεσμα τον ακρωτηριασμό του χεριού της από τον καρπό. Η 1^η κατηγορούμενη δεν είχε εκπονήσει σύστημα διαχείρισης των κινδύνων, δεν είχε στη διάθεση της γραπτή εκτίμηση των κινδύνων, ούτε είχε συνάψει συμβόλαιο υποχρεωτικής ασφάλισης ευθύνης εργοδότη.

Ο 2^ος κατηγορούμενος ως διευθυντής της  1^ης κατηγορούμενης παρέλειψε να διασφαλίσει ότι η μηχανή αλέσεως κρέατος και μετατροπής του σε κιμά ήταν εφοδιασμένη με προφυλακτήρες ή συστήματα τα οποία να εμποδίζουν την πρόσβαση στο επικίνδυνο σημείο όπου περιστρέφεται τα κινούμενα μέρη της μηχανής, καθώς επίσης ότι αυτή ασφαλίστηκε έναντι της ευθύνης της για ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια σε κάθε εργοδοτούμενο της. Ο κατηγορούμενος 2 ήταν το πρόσωπο που συναρμολογούσε τη μηχανή του κιμά και την επίδικη ημέρα όταν έπραξε το ίδιο, παρέλειψε να τοποθετήσει τον προφυλακτήρα σε αυτήν. Ο προφυλακτήρας έπρεπε να βρισκόταν τοποθετημένος πάνω στο στόμιο εισαγωγής του κρέατος και την επίδικη ημέρα βρισκόταν πάνω στον πάγκο τεμαχισμού του κρέατος που βρισκόταν και η εν λόγω μηχανή».

Η εν λόγω παραδοχή στην κατηγορία, είναι δήλωση εναντίον συμφέροντος του Εναγόμενου 2. Παρ' όλο ότι αυτή η δήλωση δεν έγινε στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας, λαμβάνεται υπόψη η απεγνωσμένη προσπάθεια του Εναγόμενου 2 να απομακρυνθεί από τις παραδοχές αυτές με τη φθηνή δικαιολογία ότι παραδέχτηκε σοβαρές ποινικές κατηγορίες για να σταματήσει η ταλαιπωρία του. Η πιο πάνω δικαιολογία για το γεγονός ότι παραδέχθηκε σοβαρές κατηγορίες που αφορούσαν σοβαρή υπόθεση ακρωτηριασμού χεριού, δεν πείθει και είναι ακόμα μία ένδειξη της αναξιοπιστίας του ως μάρτυρας.

Στην υπόθεση Πουρίκκος ν. Βασιλείου 1 ΑΑΔ 256 (1993), το Ανώτατο Δικαστήριο επεξήγησε πως η παραδοχή ενοχής σε κατηγορία για οδήγηση χωρίς τη δέουσα προσοχή και φροντίδα, επί παραδείγματι, εμπεριέχει την αντίληψη του κατηγορουμένου ως προς τα συμπεράσματα που προκύπτουν από συγκεκριμένα πρωτογενή γεγονότα που παραδέχεται. Η καταδίκη και η τιμωρία του κατηγορουμένου πάνω στη βάση της παραδοχής της ενοχής του, σημαίνει πως αυτά τα πρωτογενή γεγονότα όπως περιέχονται στο Κατηγορητήριο, πράγματι στοιχειοθετούν το αδίκημα. Η  αποδεικτική σημασία στην αστική δίκη της παραδοχής ενοχής στην ποινική υπόθεση, θα πρέπει να αποτιμηθεί σε συνάρτηση προς τα γεγονότα που θεωρήθηκαν ότι στοιχειοθετούν το αδίκημα. Ως προκύπτει από απόσπασμα της ποινικής απόφασης, πιο πάνω, ο Εναγόμενος 2 σε προσωπικό επίπεδο και ως διευθυντής της Εναγόμενης 2, παραδέχτηκε όλα τα γεγονότα που πλαισιώνουν τη συγκεκριμένη συμπεριφορά που αποτέλεσε αιτία πρόκλησης του δυστυχήματος. Τα γεγονότα πάνω στα οποία στηρίχθηκαν οι κατηγορίες ταυτίζονται με τις λεπτομέρειες των αδικημάτων, όπως τα δέχτηκε και ο ίδιος. Κάθε συστατικό στοιχείο της αμέλειας, διατυπώνεται στα εν λόγω γεγονότα, ήτοι παράβαση καθήκοντος, αιτιώδης συνάφεια της παράβασης με το δυστύχημα και η ζημιά. Συνεπώς, η παραδοχή του υποστυλώνει και την ευθύνη του για το ατύχημα. Η ανούσια δικαιολογία που είχε προβάλει σε σχέση με τους λόγους παραδοχής στις σοβαρές κατηγορίες, καταρρίπτεται ως αναληθής και σκέψη που την έκανε εκ των υστέρων αναλογιζόμενος το κόστος της αστικής του ευθύνης για το δυστύχημα. Η παραδοχή γίνεται χρήση εναντίον του ως η αλήθεια σε αντίθεση με την μη πιστευτή εκδοχή που προέβαλε στο Δικαστήριο ενόρκως. Απομένει να ασχοληθώ μόνο με ζητήματα καταμερισμού της ευθύνης και πιθανής απόδοσης συντρέχουσας αμέλειας σε σχέση με τις ενέργειες και/ή παραλείψεις της Ενάγουσας.

Επίσης, ανέφερε ενόρκως ότι ο άλλος υπάλληλος που βοήθησε την Ενάγουσα για να αποσυνδεθεί η μηχανή  την ώρα του δυστυχήματος, δεν ήταν εκεί όταν είχε συμβεί  το δυστύχημα, ενώ στην κατάθεση του Τεκμήριο 11, ερώτηση και απάντηση 23, είχε αναφέρει στον επιθεωρητή ότι "τη μηχανή, την σταμάτησε ο υπάλληλος μου ο Πάμπος". Επίσης τα όσα είπε στη μαρτυρία του σε σχέση με το σύστημα εργασίας που ήταν σε ισχύ για αποφυγή κινδύνων και για υποχρεώσεις που είχε να δίνει οδηγίες και να εκπαιδεύει την Ενάγουσα, έρχεται σε αντίθεση με αυτά που είπε στην κατάθεση του στον επιθεωρητή. Τότε είχε πει ότι δεν γνώριζε ότι είχε τέτοιο καθήκον να υποδείξει στους υπαλλήλους τους σωστούς τρόπους ασφάλειας. Είχε αναφέρει ότι  τότε τη στιγμή του δυστυχήματος, ενημερώθηκε για όλες τις νομοθεσίες και τις υποχρεώσεις του ως εργοδότης. Επίσης τότε παραδέχθηκε ότι δεν είχε γραπτή εκτίμηση του κινδύνου. Για πρώτη φορά στο Δικαστήριο, ανέφερε δύο πολύ σημαντικά γεγονότα, τα οποία θα πρέπει να τα είχε αναφέρει και στην κατάθεση του. Ισχυρίστηκε ότι η Ενάγουσα γνώριζε να συναρμολογήσει τη μηχανή, ενώ δεν ανέφερε κάτι τέτοιο στην κατάθεση του. Επίσης ενόρκως ανέφερε για πρώτη φορά, ότι κατά τον επίδικο χρόνο, ήταν λυπημένη και αφηρημένη, ενώ όταν ανακρίθηκε σε σχέση με το ατύχημα, παρέλειψε να αναφέρει κάτι τέτοιο στην κατάθεση του. Η παράλειψη του να αναφέρει σημαντικά γεγονότα που αφορούν το ατύχημα ενώ του γινόταν ποινική ανάκριση, καταδεικνύει ότι η προσθήκη των νέων γεγονότων ήταν σκέψεις που έκανε εκ των υστέρων. Τον κρίνω αναξιόπιστο και απορρίπτω τη μαρτυρία του.

ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία που έχει τεθεί ενώπιον μου, κρίνω ότι ο Εναγόμενος 2 επικοινώνησε με την Ενάγουσα με σκοπό να την προσλάβει και της υποσχέθηκε πιο ψηλό μισθό, προκειμένου να εργαστεί κοντά του. Δεν αληθεύει ότι της είπε ότι δεν θα έπαιρνε 13ο μισθό ή απολαβές για την άδεια της. Αληθεύει ότι ο εργοδότης της είναι η εταιρεία, αλλά το πρόσωπο που την προσέλαβε, που είναι ιδιοκτήτης του κρεοπωλείου και που της έδινε οδηγίες, ήταν ο Εναγόμενος 2.

Το ατύχημα συνέβηκε στις 03/10/2015 γύρω στις 08:00 στο κρεοπωλείο της εταιρείας Γ. Γ. ΦΑΡΜΑ ΚΑΙ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟ ΔΙΚΩΜΟ ΛΤΔ, με την επωνυμία ‘’ΚΡΕΑΤΑΓΟΡΑ ΤΟ ΔΙΚΩΜΟ’’ που βρίσκεται στα Λατσιά. Το κρεοπωλείο αποτελείται από ισόγειο χώρο και όροφο. Ο ισόγειος χώρος περιλαμβάνει τον χώρο εξυπηρέτησης πελατών, δύο ψυκτικούς θαλάμους, τον χώρο στον οποίο τεμαχίζεται το κρέας, κουζίνα, χώρο φορτοεκφόρτωσης και βοηθητικό χώρο. Στον όροφο υπάρχουν υγειονομικές διευκολύνσεις, γραφείο, ψυκτικός θάλαμος, χώρος παραγωγής κρεατοπαρασκευασμάτων και βοηθητικοί χώροι.

Το ατύχημα σημειώθηκε στον χώρο τεμαχισμού κρέατος. Στη βόρεια πλευρά του εν λόγω χώρου, υπήρχε πάγκος τεμαχισμού κρέατος και μηχανή αποδερμάτωσης. Στη νότια του πλευρά, υπήρχαν δύο ψυκτικοί θάλαμοι. Στην ανατολική του πλευρά, υπήρχε ανελκυστήρας εμπορευμάτων. Στη δυτική του πλευρά, υπήρχε μεταλλικός πάγκος πάνω στον οποίον εδραζόταν η μηχανή του κιμά, στην οποίαν σημειώθηκε το ατύχημα, καθώς και ζυγαριά. Δίπλα από τον μεταλλικό πάγκο, υπήρχε πάγκος τεμαχισμού κρέατος.

Η μηχανή στην οποίαν σημειώθηκε το ατύχημα, εδραζόταν πάνω σε μεταλλικό πάγκο ο οποίος είχε ύψος περίπου 0.85m, πλάτος 1.00m και βάθος 0.85m.

Η μηχανή τροφοδοτείτο μέσω εύκαμπτου καλωδίου από μόνιμα εγκατεστημένη ηλεκτρική παροχή η οποία έφερε ηλεκτρονόμο και τοπικό μηχανισμό απομονωτή.

Στο δεξιό πλαϊνό μέρος της μηχανής, υπήρχε εγκατεστημένος διακόπτης ενεργοποίησης της μηχανής με επιλογέα αριστερόστορφης και δεξιόστροφης κίνησης, παράρτημα 1-σχηματικό διάγραμμα 5-σημείο 10 και παράρτημα 2 Φωτ. 10. Συγκεκριμένα, όταν ο περιστροφικός διακόπτης βρισκόταν στη θέση 0, η μηχανή ήταν εκτός λειτουργίας. Όταν ο διακόπτης βρισκόταν στη θέση 2, η μηχανή ενεργοποιείτο και τα κινούμενα μέρη της, δηλαδή ο κοχλίας προώθησης κρέατος και η λεπίδα κοπής που εδραζόταν πάνω στον εν λόγω κοχλία, περιστρέφονταν δεξιόστροφα. Όταν ο διακόπτης βρισκόταν στη θέση 1, τότε η μηχανή ενεργοποιείτο και τα κινητά μέρη της, περιστρέφονταν αριστερόστροφα.

Η Ενάγουσα τοποθέτησε μέσα στον δίσκο 10kg κρέας χοιρινό και ενεργοποίησε τη μηχανή με δεξιόστροφη κίνηση των κινούμενων μερών της, τοποθετώντας τον περιστροφικό διακόπτη στη θέση 2. Στη συνέχεια, με το χέρι της προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας της μηχανής. Το κρέας πέφτοντας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας προωθείτο με τη βοήθεια κοχλία στη λεπίδα κοπής και στη συνέχεια στην έξοδο, αφού πρώτα περνούσε διαμέσου της τρυπητής πλάκας μορφοποίησης κιμά. Σε κάποια στιγμή ενώ προωθούσε το κρέας μέσα στο στόμιο τροφοδοσίας, το χέρι της παγιδεύτηκε μέσα στον κοχλία προώθησης κρέατος.

Το ατύχημα συνέβη σε μηχανή του κιμά η οποία βρισκόταν στον χώρο τεμαχισμού κρέατος του κρεοπωλείου.

Η μηχανή στην οποίαν σημειώθηκε το ατύχημα, εδραζόταν πάνω σε μεταλλικό πάγκο ο οποίος είχε ύψος περίπου 0.85m, πλάτος 1.00m και βάθος 0.85m.

Ο δίσκος τροφοδοσίας βρισκόταν περίπου 1.39m από το δάπεδο του κρεοπωλείου.

Η Ενάγουσα, είχε εργαστεί και στο παρελθόν για την εν λόγω εταιρεία για δύο χρόνια περίπου.

Τα καθήκοντα που εκτελούσε η παθούσα στην εν λόγω εταιρεία, ήταν το άλεσμα κρέατος στη μηχανή του κιμά, κόψιμο κρέατος για σουβλάκια και παραγωγή άλλων προϊόντων, όπως μπιφτέκια, σιεφταλιές και λουκάνικα. Επίσης μέσα στα καθήκοντα της, ήταν και η αποσυναρμολόγηση της μηχανής του κιμά και ο καθαρισμός της.

Τη συναρμολόγηση της μηχανής του κιμά την αναλάμβανε ο Εναγόμενος 2.

Τη μέρα του ατυχήματος ο προφυλακτήρας της μηχανής δεν βρισκόταν τοποθετημένος πάνω στη μηχανή του κιμά.

Ο Εναγόμενος 2 συναρμολόγησε τη μηχανή τη μέρα του ατυχήματος και δεν είχε τοποθετήσει τον προφυλακτήρα στην εν λόγω μηχανή.

Η μηχανή του κιμά δεν είχε προφυλακτήρα ο οποίος να προστατεύει τον χειριστή της μηχανής από τα κινούμενα μέρη της.

Κατά την επίσκεψη του επιθεωρητή στον χώρο τεμαχισμού κρέατος του κρεοπωλείου, διαπίστωσε ότι ο προφυλακτήρας της εν λόγω μηχανής, καθώς και το παξιμάδι τύπου πεταλούδας το οποίο χρησιμοποιείτο για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής κρέατος, βρίσκονταν τοποθετημένα πάνω στον πάγκο τεμαχισμού κρέατος.

Ο προφυλακτήρας στο κάτω μέρος του έφερε ηλεκτροκολλημένο μπουλόνι.

Ο προφυλακτήρας τοποθετήθηκε πάνω στη μηχανή δεν ήταν σταθερός για τον λόγο ότι συγκρατείτο με ένα μόνο στήριγμα και μπορούσε να περιστραφεί δεξιόστροφα και αριστερόστροφα.

Το στόμιο εισαγωγής κρέατος είχε διάμετρο περίπου 85mm, ενώ η απόσταση μεταξύ του στομίου μέχρι τον κοχλία προώθησης κρέατος ήταν περίπου 160mm.

Η διάμετρος ανοίγματος του προφυλακτήρα ήταν περίπου 50mm.

Η Ενάγουσα την ημέρα του ατυχήματος δεν χρησιμοποίησε τον προωθητή κρέατος.

Δεν υπήρχαν εγχειρίδια χρήσης και συντήρησης για τη μηχανή του κιμά.

Δεν υπήρχε αρχείο συντήρησης εξοπλισμού για τη μηχανή του κιμά.

Δεν είχε εκπονηθεί σύστημα διαχείρισης των κινδύνων και δεν είχε στη διάθεση της γραπτές εκτιμήσεις κινδύνου.

Η εταιρεία Γ. Γ. ΦΑΡΜΑ ΚΑΙ ΚΡΕΟΠΩΛΕΙΟ ΤΟ ΔΙΚΩΜΟ ΛΤΔ, δεν είχε συνάψει συμβόλαιο υποχρεωτικής ασφάλειας ευθύνης εργοδότη.

Ως αποτέλεσμα του δυστυχήματος, είχαν συμβεί τα ακόλουθα:

Η Ενάγουσα μεταφέρθηκε στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας μετά από εργατικό ατύχημα (με ασθενοφόρο) με το δεξί άκρο χειρός εγκλωβισμένο σε μηχανή κοπής κρέατος στις 03/10/2015.

Με τη βοήθεια των πυροσβεστών, έγινε απελευθέρωση του χεριού από τη μηχανή.

Στην κλινική εξέταση, παρουσίαζε ακρωτηριασμό του δεξιού χεριού μέχρι τα όρια της πηχεοκαρπικής άρθρωσης.

Έγινε εισαγωγή για χειρουργική επέμβαση την ίδια μέρα, μεταφέρθηκε αμέσως από τις Πρώτες Βοήθειες στο χειρουργείο όπου έγινε καθαρισμός και διαμόρφωση του κολοβώματος.

Στις 21/10/2015 η Ενάγουσα μεταφέρθηκε εκ νέου στο χειρουργείο και τοποθετήθηκε nac system.

Στις 27/10/2015 μεταφέρθηκε στον θάλαμο της πλαστικής χειρουργικής για μεταμόσχευση δέρματος.

Η Ενάγουσα είναι με ακρωτηριασμένο το δεξί χέρι και χρήζει ψυχολογικής υποστήριξης και πρόσθεσης για το δεξιό χέρι στο κοντινό μέλλον.

Η Ενάγουσα είναι κατάλληλη υποψήφια για ακρωτηριασμένο χέρι και μπορεί να της τοποθετηθεί τεχνητό μέλος για αποκατάσταση κίνησης του χεριού ως εισηγήθηκε ο ΜΕ2 στη μαρτυρία του.

ΚΑΤΑ ΠΟΣΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΡΙΘΕΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ο ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΣ 2

Η ερμηνεία του όρου ‘εργοδότης’ σύμφωνα με τις ερμηνευτικές διατάξεις του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου 33(1)/2011 είναι η ακόλουθη :

"εργοδότης" σημαίνει κάθε πρόσωπο το οποίο έχει την ευθύνη για το χώρο εργασίας, το υποστατικό, την επιχείρηση ή την εγκατάσταση όπου απασχολήθηκε και/ή απασχολείται εργοδοτούμενος και περιλαμβάνει πρόσωπο το οποίο δεν έχει εργοδοτουμένους, αλλά διεξάγει οικονομική δραστηριότητα ή διευθύνει την επιχείρησή του και/ή διεξάγει οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η πιο πάνω ευρεία έννοια που αποδίδεται στον όρο εργοδότης, σημαίνει ότι ευθύνη καθήκοντος  έναντι εργοδοτούμενου προσώπου καταλογίζεται  σε οποιοδήποτε πρόσωπο φυσικό ή νομικό που έχει την ευθύνη για τον χώρο εργασίας, το υποστατικό, την επιχείρηση ή την εγκατάσταση όπου απασχολήθηκε και/ή απασχολείται ο εργοδοτούμενος. Πιο απλά αυτός ο ορισμός της λέξης ‘εργοδότης’ περιλαμβάνει κάθε πρόσωπο φυσικό ή νομικό που έχει την πιο πάνω ευθύνη ακόμη και στην απουσία συμβατικής σχέσης μεταξύ δύο τέτοιων προσώπων, δηλαδή παρά την ανυπαρξία της συμβατικής εγγύτητας μεταξύ των  εν λόγω προσώπων  (contractual privity).

Θεωρώ ότι έχει προσκομιστεί θετική μαρτυρία ενώπιον μου για να αποδειχθεί ότι ο Εναγόμενος 2 είχε την ευθύνη για τον  χώρο εργασίας, του υποστατικού, της επιχείρησης ή της εγκατάστασης όπου απασχολήθηκε και/ή απασχολείται η συγκεκριμένη εργοδοτούμενη. Η Ενάγουσα είχε συμβατική σχέση εργοδότησης με την εταιρεία Εναγόμενη 1 που της πλήρωνε τον μισθό της και την είχε δηλωμένη στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις, όμως η ευθύνη του εργοδότη σε σχέση με την πρόκληση εργατικών ατυχημάτων, δεν εστιάζεται στον νόμο των συμβάσεων αλλά αυτού των αστικών αδικημάτων και εντοπίζεται στις περιπτώσεις ύπαρξης καθήκοντος έναντι του συγκεκριμένου εργοδοτούμενου. Στην περίπτωση που διαγιγνώσκεται η ύπαρξη καθήκοντος μεταξύ δύο προσώπων, τότε η  παράβαση του καθήκοντος του καταλογιζόμενου προσώπου ως εργοδότη που αποτελεί αιτία να προκληθεί το ατύχημα και η ζημιά στην υγεία και ασφάλεια του εργοδοτούμενου, καθιστά το συγκεκριμένο πρόσωπο υπεύθυνο.

Εκείνος ο οποίος προσέλαβε την Ενάγουσα στην εργασία, της έδινε οδηγίες ως προς την εκτέλεση των καθηκόντων της και διαπραγματεύτηκε τους όρους εργασίας της, ήταν ο Εναγόμενος 2. Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία που έχει τεθεί ενώπιον μου, προκύπτει ότι το εν λόγω κρεοπωλείο στο οποίο εργαζόταν η Ενάγουσα, επρόκειτο για οικογενειακή επιχείρηση.  Ο Εναγόμενος 2 εμφανίζεται σε πιστοποιητικά του Εφόρου Εταιρειών ως διευθυντής και γραμματέας της Εναγόμενης 1 εταιρείας. Η Εναγόμενη 1 πρόκειται για εταιρεία περιορισμένης ευθύνης και ο Εναγόμενος 2 ήταν μοναδικός διευθυντής και γραμματέας της εν λόγω εταιρείας. Ο ίδιος είχε αναφέρει στην κατάθεσή του, ότι ιδιοκτήτης του κρεοπωλείου, ήταν ο ίδιος εννοώντας βέβαια, ότι ήταν μοναδικός και κύριος μέτοχος της Εναγόμενης 1. Εξαιτίας της συμβατικής σχέσης της Ενάγουσας με την Εναγόμενη 1 εταιρεία, η σχέση εργοδότη‑εργοδοτούμενου, κατά την επίδικη ημέρα του δυστυχήματος, είναι παραδεκτή, όμως στην περίπτωση του Εναγόμενου 2 που ήταν διευθυντής της Εναγόμενης 1, η σχέση του εργοδότη‑εργοδοτούμενου, δεν είναι παραδεκτή.

Εκεί όπου η σχέση εργοδότη‑εργοδοτούμενου δεν γίνεται παραδεκτή, υπάρχουν αποδεικτικά γνωρίσματα που είναι χαρακτηριστικά τα οποία μαρτυρούν την ύπαρξη αυτής της σχέσης ώστε να αποδοθεί ευθύνη στο πρόσωπο που αρνείται τη σχέση. Το Εφετείο ανέλυσε αυτά τα γνωρίσματα στην υπόθεση Συκοπετρίτης Λτδ. Ν. Αθηνάκη 1 ΑΑΔ 844 (2005) ως ακολούθως:

Κατά συνέπεια θεωρώ, ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο ο Ενάγοντας βρισκόταν στην υπηρεσία των Εναγομένων και επομένως η ευθύνη των Εναγομένων θα κριθεί με βάση τις αρχές που διέπουν τη σχέση εργοδότη και εργοδοτούμενου.

Την κατάληξη αυτήν, είναι που προσβάλλουν ως αδικαιολόγητη οι Εφεσείοντες με τον πρώτο λόγο Έφεσης.
Η αιτιολογία την οποίαν παρέθεσαν προς υποστήριξή του, είναι ότι η μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν γενική, αόριστη και ασαφής, σε βαθμό που δεν δικαιολογείτο το Δικαστήριο να καταλήξει ότι συνέτρεχαν τα κριτήρια και/ή οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την ύπαρξη σχέσης εργοδότη‑εργοδοτούμενου. Ο εφεσίβλητος με τη γενική αναφορά στο όνομα Συκοπετρίτης, δεν συνέδεσε τους Εφεσείοντες με το συγκεκριμένο ατύχημα.
Όπως αναφέρθηκε στη Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας κ.ά. ν. Στυλιανού κ.ά. 02) 1 Α.Α.Δ. 1718:‑

«Το κλασικό κριτήριο για διαφοροποίηση ενός εργοδοτούμενου από τον ανεξάρτητο εργολάβο, είναι το κριτήριο του ελέγχου, δηλαδή το δικαίωμα του εργοδότη να ελέγχει τη μέθοδο εργασίας. Αν σύμφωνα με τη σύμβαση εργοδότησης ένα πρόσωπο πράγματι αποκτά το δικαίωμα ελέγχου της μεθόδου εργασίας του άλλου, τότε η σύμβαση είναι σύμβαση εργασίας και το πρόσωπο που εργοδοτείται, εργοδοτούμενος (Market Investigations Ltd. V. Minister of Social Security [1968] 3 All E.R. 732). Το θέμα του ελέγχου επεκτείνεται όχι μόνο στο κατά πόσο ο εργοδότης ελέγχει τη μέθοδο εργασίας, αλλά κατά πόσο ελέγχει και τις ώρες εργασίας (βλέπε W.H.P.T. Housing Association Ltd. V. Secretary of State for Social Services [1981] 1 I.C.R. 737).
Είναι όμως ασφαλέστερο να εξετάζονται περισσότεροι παράγοντες. Όλες οι παράμετροι της σχέσης θα πρέπει να αξιολογούνται. Η νομολογία υπογραμμίζει την ανάγκη για αναγνώριση σε μία δεδομένη εργατική σχέση της οικονομικής πραγματικότητας. Ο έλεγχος, η ιδιοκτησία των εργαλείων και εξοπλισμού, η δυνατότητα προσπορισμού κέρδους και ο κίνδυνος απώλειας, κρίθηκαν ως σημαντικοί παράγοντες κατά την αξιολόγηση της οικονομικής πραγματικότητας (Montreal v. Montreal Locomotive Works Ltd [1947] D.L.R. 161, 169).»

Δεν συμμεριζόμαστε την άποψη των Εφεσειόντων. Τα όσα πρότειναν δεν αποδυναμώνουν, καθ' οιονδήποτε τρόπο, το εύρημα ότι υπήρχε σχέση εργοδότησης μεταξύ Εφεσειόντων και Εφεσίβλητου. Ένα από τα σημεία των Εφεσειόντων, ήταν ότι ο Εφεσίβλητος στη μαρτυρία του αναφέρθηκε γενικά σε κάποιο κ. Συκοπετρίτη, χωρίς να τον συνδέσει, καθ' οιονδήποτε τρόπο, με τους Εφεσείοντες. Τα ευρήματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, με σαφήνεια και λεπτομέρεια, κατέγραψαν τα σημεία της αξιόπιστης μαρτυρίας και των παραδοχών στην Υπεράσπιση των Εφεσειόντων, από τα οποία συνάγεται η σύνδεση Εφεσειόντων και Εφεσίβλητου και συνακόλουθα, η σχέση εργοδότησης. Οι Εφεσείοντες είχαν τον έλεγχο της μεθόδου εργασίας, καθόριζαν το ωράριο, παρείχαν τα αναγκαία εργαλεία, κατέβαλλαν αμοιβή και είχαν δικαίωμα να διακόψουν την εργοδότηση. Συνέτρεχαν όλες οι προϋποθέσεις και δεν διακρίνουμε οτιδήποτε, που να δικαιολογεί παρέμβασή μας.

Το να κριθεί ο Εναγόμενος 2 υπεύθυνος για το δυστύχημα της Ενάγουσας, δεν είναι ζήτημα που άπτεται της άρσης του πέπλου της νομικής υπόστασης της εταιρείας. Εκείνο το οποίο το Ανώτατο Δικαστήριο επεξήγησε στην υπόθεση Παναγιώτου ν. Στέλιος Παναγιώτου και Υιοί Λτδ 1 Α.Α.Δ 1339 (2004), είναι ότι στην περίπτωση που υπάρχει νομική οντότητα με την οποίαν υπάρχει συμβατική σχέση εργοδότη‑εργοδοτούμενου, αυτή η νομική υπόσταση παραμένει. Όμως στην περίπτωση που ο Εναγόμενος 2 είναι μόνος και αποκλειστικά υπεύθυνος για τη λειτουργία του κρεοπωλείου και στην ουσία εκτελεί όλα τα καθήκοντα του εργοδότη έναντι της Ενάγουσας, δηλαδή δίδει οδηγίες ως προς τον τρόπο εργασίας της στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα πράγματα διαφοροποιούνται. Όταν ο Εναγόμενος 2 είναι μόνος διευθυντής της εταιρείας και είναι και ο διευθυντής που δίδει οδηγίες και το μόνο πρόσωπο διά του οποίου κατά τον σχετικό χρόνο, η εταιρεία μπορούσε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, θα είναι προσωπικά υπεύθυνος για παράβαση καθήκοντος οφειλόμενου στην Ενάγουσα όταν η τέλεση αυτού του καθήκοντος κατ' ανάγκην, εξαρτάται από αυτόν και μόνο αυτόν. Στην υπόθεση Παναγιώτου πιο πάνω, το πρόσωπο που είχε τραυματιστεί, ήταν ο ίδιος διευθυντής σε εταιρεία που ήταν ιδιοκτήτης οικογενειακής επιχείρησης και εφόσον ο ίδιος ήταν ο διευθυντής και εκείνος που έδιδε όλες τις οδηγίες για την εκτέλεση καθηκόντων δεν μπορούσε να διαχωριστεί η δική του ευθύνη από την ευθύνη της εταιρείας. Το ότι η επιχείρηση αφορούσε νομική οντότητα, δεν του επέτρεπε να αποδώσει ευθύνη για το δυστύχημα του στην εταιρεία ως εργοδότη του. Εκείνο το οποίο επεξηγείται στο σύγγραμμα Clerk and Lindsell on Torts 20η έκδοση Sweet and Maxwell κεφάλαιο 5 Capacity and Parties παράγραφος 5‑76, είναι ότι το πραγματικό ερώτημα σε σχέση με την ευθύνη του Εναγόμενου 2 έναντι της Ενάγουσας ως φυσικό πρόσωπο στην περίπτωση που η Ενάγουσα έχει συμβατική σχέση εργοδότησης με νομικό πρόσωπο, είναι κατά πόσο δικαιολογείται η εξέταση της ευθύνης του Εναγόμενου 2 ενόψει του γεγονότος, ότι δεν υπήρχε συμβόλαιο εργοδότησης μεταξύ της Ενάγουσας και του Εναγόμενου 2. Η μη ύπαρξη σύμβασης μεταξύ των δύο, δεν αποκλείει κατά ανάγκη προσωπική ευθύνη του Εναγόμενου 2 ως διευθυντή της εταιρείας, ο οποίος δεν συμβλήθηκε με την Ενάγουσα ως εργοδότης της. Η νομική θεώρηση των πραγμάτων προς απάντηση του ερωτήματος κατά πόσο υπάρχει ευθύνη καθήκοντος του διευθυντή με την προσωπική του ιδιότητα, επεξηγήθηκε στην υπόθεση  Fairline Shipping Corporation v. Adamson [1975] QB.180. Επεξηγήθηκε ότι υπάρχει ευθύνη καθήκοντος το οποίο πηγάζει όχι μόνο από συμβατικές υποχρεώσεις, αλλά εξαιτίας προσωπικού καθήκοντος ευθύνης, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο Εναγόμενος 2 ως διευθυντής της οικογενειακής επιχείρησης την προσέλαβε, αυτός διαπραγματεύτηκε τους όρους εργοδότησης της, αυτός την επέβλεπε, αυτός της έδινε οδηγίες για την εκτέλεση των καθηκόντων της και έτσι αυτός ήταν άμεσα προϊστάμενος της για σκοπούς διασφάλισης της ασφάλειας της από προβλέψιμους εργατικούς κινδύνους.

The fact that he was a director of Game & Meat and that the company was the contracting party does not necessarily exclude his personal liability.

H  Ενάγουσα  εκτελούσε καθήκοντα κατόπιν υποδείξεως του Εναγόμενου 2. Με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία της Ενάγουσας, προκύπτει ότι υπήρχε μικροδιαχείριση όλων των κινήσεων της μέσα στο κρεοπωλείο. Αυτός στην ουσία λάμβανε όλες τις αποφάσεις για την εκτέλεση των καθηκόντων της, ήταν υπόχρεα να υπακούσει στις εντολές του. Ο Εναγόμενος 2 είχε τον έλεγχο του ωραρίου της Ενάγουσας και είχε τον πλήρη έλεγχο του κρεοπωλείου και του εξοπλισμού εντός του κρεοπωλείου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι εκείνον που η Ενάγουσα αναγνώριζε ως εργοδότη της, ήταν ο Εναγόμενος 2. Κατά συνέπεια υπό τέτοιες συνθήκες, δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει προσωπική ευθύνη του Εναγόμενου 2 ως προς την εκτέλεση των καθηκόντων της Ενάγουσας μόνο επειδή λειτουργούσε ο ίδιος την οικογενειακή του επιχείρηση διά μέσω της Εναγόμενης 2. Το να καταλήξω σε συμπέρασμα ότι ο Εναγόμενος 2 δεν είχε καθήκον προστασίας της υγείας και ασφάλειας της Ενάγουσας ως ιδιοκτήτης του κρεοπωλείου, οδηγεί σε παραδοξότητα ενόψει του γεγονότος ότι είχε τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας και του κρεοπωλείου του. Υπάρχει εννοιολογικό καθήκον επιμέλειας (Notional Duty Clerk & Lindsell on Torts πιο πάνω, παράγραφος 8-06) που αποδίδεται στον Εναγόμενο 2 ενόψει της συγκεκριμένης σχέσης του με την Ενάγουσα στον χώρο του κρεοπωλείου. Ο ορισμός του όρου ‘εργοδότη’  ως καθορίζεται στον νόμο, μου επιτρέπει να καταλογίσω ευθύνη στον Εναγόμενο 2 ως μοναδικό διευθυντή της οικογενειακής επιχείρησης, απόλυτος άρχοντας στον χώρο του κρεοπωλείου που  εκτελούσε αποκλειστικά καθήκοντα επίβλεψης και καθοδήγησης της Ενάγουσας σε σχέση με τα καθήκοντα της με αποτέλεσμα και εξαιτίας των πράξεων και παραλείψεων του να έχει υποστεί ζημιά. Εύκολα γίνεται ο συνειρμός, ότι στην περίπτωση που ο Εναγόμενος 2 ως υπεύθυνος για τα πάντα σε σχέση με τη λειτουργία του κρεοπωλείου και η Ενάγουσα υπόχρεα με την ιδιότητα της εργοδοτούμενης να τον υπακούει συνεπακόλουθο της κάθε αμελής του πράξης ή παράλειψης  που επηρέαζε την εκτέλεση των καθηκόντων της, πιθανόν να της προκαλούσε ζημιά. Εμπίπτει η σχέση του Εναγόμενου 2 με την Ενάγουσα στην εμβέλεια του εννοιολογικού καθήκοντος επιμέλειας που επεξήγησε Αγγλικό Εφετείο στην υπόθεση Donaghue v Stevenson [1932] AC 562:

The rule that you are to love your neighbor becomes in law you must not injure your neighbor. And the lawyer’s question who is my neighbor? Receives a restricted reply You must take reasonable care to avoid acts or omissions which you can reasonably foresee would be likely to injure your neighbor. Who, then, in law is my neighbor? The answer seems to be- persons who are so closely and directly affected by my act that it ought reasonably to have been in contemplation as being so affected when I am directing my mind to the acts or omissions which are called in question’.

Δεν δύναται ο Εναγόμενος να περιορίσει την αστική του ευθύνη για τις πράξεις και παραλείψεις που προβλεπτά θα προκαλούσαν τραύμα στην Ενάγουσα που τελούσε υπό τις εντολές του μόνο επειδή φρόντισε να εγγράψει εταιρεία με την οποίαν η Ενάγουσα είχε συμβληθεί. Ο μοναδικός διευθυντής και ιδιοκτήτης εταιρείας που κατέχει οικογενειακή επιχείρηση, πρόκειται για άτομο που έχει την ευθύνη για τον χώρο εργασίας, το υποστατικό, την επιχείρηση ή την εγκατάσταση όπου απασχολήθηκε και/ή απασχολείται εργοδοτούμενος ως προνοεί ο νόμος. Στην περίπτωση που έχει προκληθεί ζημιά στην Ενάγουσα που πηγάζει από τις προσωπικές του πράξεις και/ή παραλείψεις ως μοναδικός διευθυντής και υπεύθυνος οικογενειακής επιχείρησης, είναι υπόλογος επειδή έχει καθήκον ευθύνης έναντι της Ενάγουσας για κίνδυνο που εύκολα θα μπορούσε να προβλέψει ότι θα προέκυπτε από τις εν λόγω πράξεις και ή παραλείψεις.

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ

Όλο το φάσμα της δραστηριότητας που αποτέλεσε αιτία για να ακρωτηριαστεί το χέρι της Ενάγουσας, συνοψίζεται στην ποινή που εξέδωσε το Ποινικό Δικαστήριο στα πλαίσια της υπόθεσης 1864/16. Η σειρά από πράξεις και παραλείψεις, τα οποία διαγιγνώσκουν την ευθύνη του εργοδότη, συνοψίζονται ως εξής. Οι Εναγόμενοι παρέλειψαν να εφοδιάσουν την Ενάγουσα   για τη συγκεκριμένη εργασία του οποίου τα κινητά μέρη παρουσίαζαν κίνδυνο μηχανικής επαφής που θα μπορούσε να προκαλέσει κίνδυνο, με προφυλακτήρα που να εμποδίζει την πρόσβαση στις επικίνδυνες ζώνες της μηχανής και παρέλειψαν να λάβουν μέτρα που τέθηκαν στη διάθεση της Ενάγουσας, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία της. Επίσης παρέλειψαν να παράσχουν και να διατηρούν σύστημα και μέθοδο εργασίας, για τον χειρισμό της μηχανής και το άλεσμα του κρέατος που το μετέτρεπε σε κιμά. Ως εκ της μαρτυρίας της Ενάγουσας που ανέφερε ότι απλά έβλεπε τι έκαναν όλοι οι άλλοι σε σχέση με τη μηχανή και έκανε η ίδια ακριβώς εκείνο που έβλεπε να κάνουν οι άλλοι, αποδεικνύει ότι δεν υπήρχε εκπαίδευση και οδηγίες στους χειριστές της μηχανής αλέσεως του κρέατος. Ενώ ο Εναγόμενος 2 ανέφερε στην κατάθεση του, ότι η Ενάγουσα στο παρελθόν είχε κάνει χρήση της μηχανής χωρίς τον προφυλακτήρα της μηχανής και τον προωθητή και της είχε κάνει παρατήρηση και ενώ γνώριζε ότι εκείνο το πρωινό θα άλεθε κιμά 30 κιλών, περιορίστηκε για όλο το πρωινό από τις 07:00 μέχρι τις 08:00 το πρωί που έγινε το δυστύχημα, στο μπροστινό δωμάτιο με αποτέλεσμα να μην ελέγχει το τι έκανε η Ενάγουσα. Δεν την είχε επιτηρήσει καθόλου κατά τη διάρκεια της χρήσης της μηχανής, ούτε έθεσε στη διάθεση της Ενάγουσας ρητή και γραπτή εκτίμηση των κινδύνων, ώστε να γνωρίζει ρητώς και με εύκολο και κατανοητό τρόπο τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα που έπρεπε να λάβει για να προστατεύσει τον εαυτό της. Ο Εναγόμενος 2 ως προκύπτει από την αξιόπιστη μαρτυρία που έχει τεθεί ενώπιον μου, είναι το πρόσωπο που συναρμολόγησε τη μηχανή εκείνο το πρωί χωρίς να τοποθετήσει σε αυτήν τον προφυλακτήρα και χωρίς να έχει στη διάθεση της Ενάγουσας προωθητή, ώστε να σπρώχνεται ο κιμάς μέσα στο στόμιο βάθους 1.6 εκατοστά μέχρι το σημείο του κοχλία που ήταν συνδεδεμένος με τη λεπίδα που άλεθε τον κιμά.

Ως προς τη νομική πτυχή του θέματος, αναγνωρίζεται στο Κοινοδίκαιο, ότι ο εργοδότης έχει το καθήκον να ασκεί εύλογη επιμέλεια και προσοχή για να προφυλάξει τον εργοδοτούμενο του από οποιονδήποτε κίνδυνο που ο λογικός άνθρωπος θα θεωρούσε προβλεπτό κίνδυνο κατά την εργοδότηση του εργοδοτούμενου (βλ. Clerk & Lindsell on Torts, Sweet & Maxwell, Eleventh Edition, Section 12 Master and Servant, Employers Duty par. 636. Στην ίδια παράγραφο στο σύγγραμμα Clerk & Lindsell, επεξηγείται ποια είναι τα όρια αυτού του καθήκοντος:

1.Employ competent servants. Να εργοδοτεί ικανούς υπαλλήλους.
2.  Provide and maintain adequate plant and appliances for the work carried.  Να παρέχει τον σωστό χώρο εργασίας και εργαλεία για τη σωστή εκτέλεση της εργασίας, ως και επίσης να συντηρεί τον χώρο εργασίας και τα εργαλεία.
3. Provide and enforce a safe system of work. Να παρέχει και να εφαρμόσει ασφαλές σύστημα εργασίας.

Τα Κυπριακά Δικαστήρια, έχουν εφαρμόσει αυτό το κριτήριο κατά την εξέταση εργατικών ατυχημάτων. Η Βουλή έχει θεσπίσει τον νόμο που προνοεί για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία, Ν. 89(1)/96.  Αυτός ο νόμος έχει θεσμοθετήσει και ενσωματώσει τις αρχές του Κοινοδικαίου που αφορούν το καθήκον του εργοδότη προς τον εργοδοτούμενο για την ασφάλεια του κατά την εργοδότηση του. Προβλέπεται στις ερμηνευτικές διατάξεις του ιδίου νόμου δίπλα από τις λέξεις «εργοδότης» και «εργοδοτούμενος» τι περιλαμβάνει αυτή η σχέση.

''εργοδότης περιλαμβάνει και πρόσωπο, που δεν έχει άλλα εργοδοτούμενα πρόσωπα, αλλά διεξάγει οικονομική δραστηριότητα ή διευθύνει την επιχείρηση του με σκοπό κερδοσκοπικό ή μη''.

''εργοδοτούμενος σημαίνει, πρόσωπο που εργάζεται με σύμβαση απασχόλησης ή ασκούμενο ή μαθητευόμενο πρόσωπο και περιλαμβάνει πρόσωπα τα οποία, ως τρόφιμοι, ιδρυμάτων, εκτελούν εργασία που τους έχουν ανατεθεί και ο όρος "εργοδότηση" θα ερμηνεύεται, ανάλογα''.

Ως εξήγησα πιο πάνω, η Ενάγουσα  διεξήγαγε στον χώρο του κρεοπωλείου και αλλού κατά την απασχόληση κατόπιν οδηγιών του Εναγόμενου 2, ώστε να θεωρηθεί εργοδοτούμενη του Εναγόμενου 2. Οι γενικές υποχρεώσεις του εργοδότη να προφυλάξουν τους εργοδοτούμενους, κωδικοποιούνται στο άρθρο 13 του Νόμου 89(1)/96 ως ακολούθως:

 «13.(1) Κάθε εργοδότης πρέπει να διασφαλίζει, καθ' όσον είναι, ευλόγως εφικτό, την ασφάλεια, υγεία και ευημερία στην εργασία όλων των εργοδοτουμένων του.

(2) Χωρίς επηρεασμό της γενικότητας των υποχρεώσεων του, που αναφέρονται, στο εδάφιο (1)/ OL υποχρεώσεις κάθε εργοδότη επεκτείνονται, ώστε να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: }

(α) την παροχή και διατήρηση εγκαταστάσεων, συστημάτων K OL μεθόδων εργασίας τα οποία να είναι, καθόσον είναι ευλόγως εφικτό, ασφαλή και χωρίς κινδύνους για την υγεία,

(β) τις διευθετήσεις που διασφαλίζουν, καθ' όσον είναι ευλόγως εφικτό, την ασφάλεια και την απουσία κίνδυνων για την υγεία σε σχέση με τη χρήση, χειρισμό, αποθήκευση και μεταφορά αντικειμένων και ουσιών,

(γ) την παροχή τέτοιων πληροφοριών, οδηγιών, εκπαίδευσης και επιτήρησης για τη διασφάλιση, καθ' όσον είναι ευλόγως εφικτό, της ασφάλειας και υγείας των εργοδοτουμένων του,

(δ) τη διατήρηση οποιωνδήποτε χώρων εργασίας που είναι κάτω από τον έλεγχο του, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων προσπέλασης και εξόδου, σε κατάσταση που να είναι, καθ' όσον είναι, ευλόγως εφικτό, ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την υγεία,

(ε) την παροχή και διατήρηση περιβάλλοντος εργασίας για τους εργοδοτούμενους του, το οποίο καθ' όσον είναι ευλόγως εφικτό, είναι ασφαλές, χωρίς κινδύνους για την υγεία και επαρκές όσον αφορά τις διευκολύνσεις και διευθετήσεις για την ευημερία τους στην εργασία
(στ)(i) τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των εργοδοτουμένων του, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ενημέρωσης, εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων
(ii) την επίβλεψη της ορθής εφαρμογής των μέτρων ασφάλειας, υγείας και ευημερίας των εργοδοτουμένων του ή και άλλων προσώπων που μπορεί να επηρεάζονται από τις δραστηριότητές του ή από τον τρόπο που διευθύνει την επιχείρησή του

-                  -                    -
(ε) παρακολούθηση της εξέλιξης της τεχνολογίας
(στ) αντικατάσταση του επικίνδυνου από το μη επικίνδυνο ή το λιγότερο επικίνδυνο
(ζ) ανάπτυξη μίας ενιαίας και συνολικής πολιτικής πρόληψης, η οποία να καλύπτει την τεχνολογία, την οργάνωση της εργασίας, τις συνθήκες εργασίας, τις σχέσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και την επίδραση των παραγόντων που συνδέονται με το εργασιακό περιβάλλον
(η) προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα ατoμικής πρoστασίας
(θ) παρoχή τωv κατάλληλωv οδηγιών στα πρόσωπα στην εργασία.

(4) κάθε εργoδότης πρέπει vα λαμβάvει τα αvαγκαία μέτρα, ώστε o εξoπλισμός εργασίας, oι μηχαvές, τα μηχαvήματα, oι συσκευές και τα εργαλεία πoυ τίθεvται στη διάθεση τωv πρoσώπωv στηv εργασία, vα είvαι κατάλληλα για τηv πρoς εκτέλεση εργασία ή κατάλληλα πρoσαρμoσμέvα πρoς τoν σκoπό αυτόν, έτσι να διασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία τωv πρoσώπωv στηv εργασία, κατά τη χρησιμoπoίηση τoυς.
(5) κάθε εργοδότης πρέπει να διευθύνει την επιχείρηση του ή διεξάγει τις δραστηριότητες του με τέτοιον τρόπο και πρέπει να παρέχει τέτοιες πληροφορίες ώστε vα διασφαλίζει, καθ' όσον είναι ευλόγως εφικτό ότι, πρόσωπα που δεv εργoδoτoύvται από αυτόν, αλλά πoυ μπορεί vα επηρεαστούν από τις δραστηριότητες της επιχείρησης τoυ δεv θα εκτίθενται σε κίvδυvo.
(6) [Διαγράφηκε]       -                    -                  -
(11) κάθε εργoδότης πρέπει vα διαβoυλεύεται με τoυς εργoδoτoυμέvoυς τoυ ή με τoυς αντιπροσώπους ασφάλειας πάνω σε θέματα πoυ άπτονται της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία.
(12) οι υποχρεώσεις των εργοδοτουμένων στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας στην εργασία, δεν θίγουν την αρχή της ευθύνης του εργοδότη.
(13) ο εργοδότης, όταν αναθέτει καθήκοντα σε έναν εργοδοτούμενο του, να λαμβάνει υπόψη τις ικανότητες του εν λόγω εργοδοτούμενου σε θέματα ασφάλειας και υγείας.
(14) ο εργοδότης να μεριμνά ώστε ο προγραμματισμός και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, να αποτελούν αντικείμενο διαβούλευσης με τους εργοδοτούμενους ή/και τους αντιπροσώπους ασφάλειας, όσον αφορά τις συνέπειες για την ασφάλεια και την υγεία των εργοδοτουμένων που συνδέονται με την επιλογή των εξοπλισμών κα ι τη ρύθμιση των συνθηκών εργασίας, καθώς και την επίδραση των παραγόντων του περιβάλλοντος στην εργασία.
(15) ο εργοδότης όταν πρόκειται να αναθέσει εργασία σε έναν εργοδοτούμενο του, πρέπει να βεβαιώνεται, ότι το πρόσωπο αυτό έχει επαρκείς γνώσεις και πείρα σε σχέση με την εργασία που πρόκειται να εκτελέσει, ώστε να δύναται να εκτελέσει την εργασία αυτήν χωρίς κίνδυνο για τον ίδιο ή για τα άλλα πρόσωπα.

Ως προκύπτει από το λεκτικό του πιο πάνω άρθρου, μέσα στο γενικό καθήκον του εργοδότη να προφυλάξει τον εργοδοτούμενο από προβλεπτούς κινδύνους, περιλαμβάνεται και ρητό καθήκον στο εδάφιο (2)(στ)(i) να προλάβει ο εργοδότης επαγγελματικό κίνδυνο της εργασίας με ενημέρωση, εκπαίδευση, κατάρτιση, οργάνωση και την παροχή επαρκών μέσων για αντιμετώπιση των κινδύνων.  Μέσα σε αυτό το καθήκον, ενσωματώνεται και το καθήκον του εργοδότη να κάνει ανάλυση ρίσκου για να διαγνώσει τους επαγγελματικούς κινδύνους ώστε να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να προφυλάξει τον εργοδοτούμενο από τους κινδύνους ως προνοείται από το εδάφιο (3)(16)(iii) του νόμου.
Περαιτέρω, μέσα στο γενικό καθήκον του εργοδότη, αναγνωρίζεται και προβλέπεται ρητώς στον νόμο, η υποχρέωση του εργοδότη να εφαρμόσει ασφαλή μέθοδο εργασίας (βλ. Εδάφιο (α) του νόμου).
Τέλος, προβλέπεται ρητώς ότι το γενικό καθήκον προφύλαξης από προβλεπτούς κινδύνους, περιλαμβάνει και την εκτίμηση του εργοδότη για την ικανότητα, πείρα και γνώσεις του εργοδοτούμενου να εκτελέσει το συγκεκριμένο καθήκον που του έχει αναθέσει. (Βλ. Εδάφια (13) και (15).

Στην απόφαση St. Marina Sporting Promotions Ltd. V. Dimitrov, 1 ΑΑΔ 1663 (2004) εμφαίνεται καθαρά ότι τα Κυπριακά Δικαστήρια ταυτίζονται με τα κριτήρια του Κοινοδικαίου σε σχέση με τα όρια του καθήκοντος του εργοδότη προς τον εργοδοτούμενο να τον προφυλάξει από τον κίνδυνο ατυχημάτων. Τα όρια του καθήκοντος, είναι ο εργοδότης να προφυλάξει τον εργοδοτούμενο από προβλεπτό κίνδυνο ή από πιθανό κίνδυνο ο οποίος θα μπορούσε σε λογικό άνθρωπο να είναι προβλεπτός.

Το καθήκον του εργοδότη και κατά πόσο έχει παραβεί το καθήκον του προς τον εργοδοτούμενο του σε κάθε περίπτωση πρόκλησης εργατικού ατυχήματος, εξαρτάται από τα γεγονότα της υπόθεσης.

Στην υπόθεση Αναγνού ν. Alco Filters (Cyprus) Ltd 1 ΑΑΔ 918 (2002), το Εφετείο τόνισε ότι το καθήκον επιμέλειας του εργοδότη, δεν εντοπίζεται μόνο στον εντοπισμό πιθανού κινδύνου, αλλά στο προβλεπτό του κινδύνου και τη δυνατότητα αποτροπής του κινδύνου με λογικά μέσα. 

Ο εργοδότης δεν οφείλει μόνο να λάβει υπόψη του την πιθανότητα ένας συγκεκριμένος κίνδυνος να εκδηλωθεί. Οφείλει και να λάβει υπόψη του πόσο σοβαρές θα είναι και οι συνέπειες στον εργοδοτούμενο εάν ο συγκεκριμένος κίνδυνος εκδηλωθεί.

Σε σχέση με τη σημασία εφαρμογής συστηματικής εργασίας ώστε να προληφθεί προβλεπτός κίνδυνος, στο σύγγραμμα Clerk & Lindsell on Torts πιο πάνω ,επεξηγείται ότι κάθε περίπτωση θα πρέπει να κριθεί από τα γεγονότα της. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να κριθεί κατά πόσο ο εργοδότης όφειλε να εφαρμόσει ασφαλές σύστημα εργασίας για τον συγκεκριμένο κίνδυνο, αφού ληφθεί υπόψη η φύση της συγκεκριμένης εργασίας και κατά πόσο αυτή η εργασία θέλει κάποιαν οργάνωση και επίβλεψη για να είναι ασφαλής.

Το άρθρο 13(5) προνοεί ότι ο εργοδότης πρέπει να διεξάγει τις δραστηριότητες της επιχείρησης του με τέτοιον τρόπο, ώστε να διασφαλίζει την ασφάλεια προσώπων που επηρεάζονται. Δηλαδή ο νομοθέτης, έχει εναποθέσει το καθήκον για την ασφαλή διεξαγωγή της επιχείρησης στους ώμους του εργοδότη. Το μέτρο γι' αυτό το καθήκον, είναι να πράξει ο εργοδότης αυτό που είναι εύλογα εφικτό για να διασφαλίσει την ασφάλεια των υπαλλήλων του. Το καθήκον του εργοδότη προς τους υπαλλήλους του, έχει περιγραφεί στην υπόθεση Mass Pack Trading Ltd. V Επ. Λειτουργός Εργασίας Πάφου 2 ΑΑΔ (1996), ως καθήκον που είναι απόλυτο και διαρκές. Ακόμη ο εργοδότης, οφείλει να αποτρέψει την έκθεση σε κίνδυνο του ιδίου του εργοδοτούμενου, λόγω απειθαρχίας του εργοδοτούμενου προς τις οδηγίες του εργοδότη. Το καθήκον αυτό, περιορίζεται μόνο σε σχέση με κινδύνους, για τους οποίους δεν ήξερε ο εργοδότης ή για τους κινδύνους που δεν θα μπορούσε να ξέρει και για τους οποίους δεν μπορούσε να πάρει λογικά μέτρα για να τα αποτρέψει.

Όπως επεξηγείται στο Σύγγραμμα Clerk and Lindsell on Torts Sweet and Maxwell 20η έκδοση Safe system of Work 13‑14, όσο πιο περίπλοκη είναι η δραστηριότητα κατά την εκτέλεση της εργασίας, τόσο χρειάζεται να αποδειχθεί ότι υπήρχε σε ισχύ ασφαλές σύστημα εργασίας, ώστε να αποφευχθούν προβλεπτοί κίνδυνοι. Εκεί που διαπιστώνεται ότι χρειάζεται να τεθεί σε ισχύ ασφαλές σύστημα εργασίας, τότε αυτό πρέπει να προορίζεται λογικά ώστε να αποφευχθούν κίνδυνοι που χαρακτηρίζουν τη συγκεκριμένη δραστηριότητα και που δεν μπορεί να εκμηδενιστούν τελείως, εξαιτίας της φύσης της δραστηριότητας. Στην αγγλική υπόθεση King v. NHS Trust [2002] EWCA Civ 953, προσδιορίστηκαν τα όρια του καθήκοντος του εργοδότη να παρέχει ασφαλές σύστημα εργασίας ως ακολούθως:

«…Such public servants accept the risks which are inherent in their work, but not the risks which the exercise of reasonable care on the party of those who owe them a duty could avoid. An employer has a duty to take reasonable care to provide safe equipment and a safe system of work which includes assessing the risks to be undertaken, training in how to perform those tasks as safely as possible, and supervision in performing them».

Ο ακρωτηριασμός της Ενάγουσας οφείλεται στη χρήση επικίνδυνου εξοπλισμού προς εκτέλεση της εργασίας της. Παρ' όλο ότι προκύπτει από την αξιόπιστη μαρτυρία ότι η Ενάγουσα είχε εργαστεί στην εν λόγω εταιρεία στο παρελθόν και σε άλλο κρεοπωλείο και ενδεχομένως να έκανε χρήση μηχανών άλεσης κιμά, για τη συγκεκριμένη μηχανή είχε αναφέρει ότι ουδέποτε είδε να φέρει προστατευτικό προφυλακτήρα. Δεν είναι το πρόσωπο που συναρμολόγησε την εν λόγω μηχανή και με βάση την αξιόπιστη μαρτυρία που έχει τεθεί ενώπιον μου, εκείνος που συναρμολογούσε τη μηχανή, ήταν ο Εναγόμενος 2. Καταρρίπτεται η εκδοχή του Εναγόμενου 2 ως εξηγείται, πιο πάνω, ότι τοποθέτησε τον προστατευτικό προφυλακτήρα και η Ενάγουσα το αφαίρεσε. Επομένως το συναρμολόγησε χωρίς να τοποθετήσει τον προφυλακτήρα. Είχε δώσει τις συγκεκριμένες οδηγίες και γνώριζε ότι η Ενάγουσα θα έκανε χρήση της μηχανής να αλέσει 30 κιλά χοιρινού στο επικίνδυνο μηχάνημα, χωρίς αυτό να φέρει τον αναγκαίο προστατευτικό εξοπλισμό για να την προφυλάξει από τον κίνδυνο. Περαιτέρω, ενώ γνώριζε ότι θα έκανε αυτήν την επικίνδυνη εργασία, δεν την επέβλεπε, ήταν στο μπροστινό δωμάτιο του κρεοπωλείου με αποτέλεσμα να μην έχει οπτική επαφή. Για σχεδόν μίαν ώρα, γνώριζε ότι έκανε αυτήν την εργασία η Ενάγουσα μέχρι τη στιγμή του δυστυχήματος και δεν την επιτηρούσε. Ο προφυλακτήρας έμπαινε και έβγαινε με παξιμάδι τύπου πεταλούδας, το οποίο χρησιμοποιείτο για την ασφάλιση του προφυλακτήρα πάνω στο στόμιο εισαγωγής κρέατος. Δεν της έδωσε ρητές οδηγίες να ελέγχει κάθε φορά ότι υπήρχε αυτό το πράγμα στη μηχανή, ούτε έβαλε πινακίδες για να προφυλάξει την Ενάγουσα από τον κίνδυνο σε περίοπτο μέρος, όπου θα το έβλεπε. Αντί να υπάρχει σύστημα ασφάλειας της εργασίας της, υπήρχε χαλαρότητα σε ζητήματα ασφάλειας σε σχέση με τη μηχανή. Η Ενάγουσα είχε αναφέρει ότι έκανε αυτό το οποίο παρακολουθούσε όλους τους άλλους να κάνουν μέσα στο κρεοπωλείο, δηλαδή να σπρώχνουν μέσα στο μηχάνημα το κρέας με τα χέρια τους. Επομένως, δεν υπήρχε ασφαλές σύστημα εργασίας, δεν υπήρχε σωστή επιτήρηση των υπαλλήλων και υπόδειξης αυτού σε σχέση με τη χρήση επικίνδυνου εξοπλισμού. Το μηχάνημα το ίδιο, είχε πεταλούδα που μπορούσε να αφαιρεθεί, δεν δόθηκε καμία προειδοποίηση στην Ενάγουσα εκείνο το πρωινό και αντίθετα, ενώ γνώριζε ότι θα έκανε αυτήν την εργασία εκείνο το πρωινό, δεν της υποδείχθηκε οτιδήποτε, ούτε έλεγξε ο ίδιος αφού αυτός έκανε τη συναρμολόγηση για να επιβεβαιωθεί ότι ήταν τοποθετημένος ο προφυλακτήρας. Ως προς τις ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας κανονισμούς σε σχέση με εξοπλισμό, σχετική είναι η Κανονιστική Διοικητική Πράξη 444/2001. Στον Κανονισμό 4, απαριθμούνται οι ελάχιστες υποχρεώσεις εργοδοτών σε σχέση με εξοπλισμό εργασίας.

Ο εργοδότης, πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα, ώστε ο εξοπλισμός εργασίας που τίθεται στη διάθεση των εργοδοτουμένων, να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένος προς τον σκοπό για τον οποίον χρησιμοποιείται, ώστε να διασφαλίζεται η ασφάλεια και υγεία των εργοδοτουμένων. Επίσης, πρέπει ο εργοδότης να λαμβάνει υπόψη του τις συνθήκες και τα ειδικά χαρακτηριστικά της εργασίας και τους κινδύνους που υπάρχουν στην επιχείρηση και την εγκατάσταση. Όταν δεν είναι εφικτό να εξασφαλίζει πλήρως την ασφάλεια και υγεία, ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα ώστε να περιορίσει τους κινδύνους στο ελάχιστο. Τίποτε από τα πιο πάνω δεν τηρήθηκε σε σχέση με το εν λόγω μηχάνημα. Δεν υπήρχε στη διάθεση της Ενάγουσας ακίνδυνος εξοπλισμός, διότι από αυτό είχε αφαιρεθεί ο προφυλακτήρας. Ο Εναγόμενος δεν την επιτηρούσε και δεν της έδωσε καμία προειδοποίηση, ώστε να είναι σίγουρος ότι η Ενάγουσα δεν θα προχωρούσε με τη χρήση της μηχανής ενόψει του ότι το προστατευτικό κάλυμμα απουσίαζε. Δεν θα μπορούσε να είναι βέβαιος ότι με τη χρήση της μηχανής ως την είχε συναρμολογήσει η Ενάγουσα δεν θα έβαζε το χέρι της μέσα στο στόμιο. Ως προς τους προφυλακτήρες και τα συστήματα προστασίας, οι ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό για τη χρήση μηχανιστικού εξοπλισμού, είναι ότι:

1. Πρέπει να είναι ανθεκτικής κατασκευής. 

2. Δεν πρέπει να προκαλούν πρόσθετους κινδύνους. 

3. Δεν πρέπει να μπορούν τα συστήματα ασφαλείας να παρακαμφθούν εύκολα.

4. Πρέπει να βρίσκονται σε επαρκή απόσταση από την επικίνδυνη ζώνη.

5. Δεν πρέπει να περιορίζουν περισσότερο απ' ό,τι χρειάζεται την παρατήρηση του κύκλου εργασίας.

6. Πρέπει να επιτρέπουν τις απαραίτητες επεμβάσεις για την τοποθέτηση ή/και την αντικατάσταση των στοιχείων, καθώς και την εκτέλεση εργασιών συντήρησης.

Στην περίπτωση αυτήν, θα πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση μόνο στον τομέα όπου πρέπει να εκτελεστεί η εργασία, αν είναι δυνατό χωρίς να χρειαστεί αποσυναρμολόγηση του προφυλακτήρα ή του συστήματος προστασίας. Τίποτε από τα πιο πάνω, δεν εφαρμόστηκε σε σχέση με τον συγκεκριμένο εξοπλισμό. Δεν υπήρχαν εγχειρίδια χρήσης και συντήρησης για τη μηχανή. Δεν υπήρχε αρχείο συντήρησης εξοπλισμού για τη μηχανή του κιμά, ο προφυλακτήρας στη μηχανή δεν ήταν σταθερός, για τον λόγο ότι συγκρατείτο με ένα μόνο στήριγμα και μπορούσε να περιστραφεί δεξιόστροφα και αριστερόστροφα. Γινόταν συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση και αφαίρεση με εύκολο τρόπο του προφυλακτήρα επί καθημερινής βάσεως. Δεν υπήρχε σε ισχύ σύστημα εργασίας που να προβλέπει και να προλαμβάνει τον κίνδυνο από το συγκεκριμένο μηχάνημα. Δεν έγινε η κατάλληλη εκπαίδευση και επιτήρηση στην Ενάγουσα, ώστε ο εργοδότης της να της εμπεδωθεί το μήνυμα, ότι το να κάνει χρήση της μηχανής χωρίς τον προφυλακτήρα και χωρίς τον προωθητή, ήταν άκρως απαγορευμένο και/ή να της επισημανθεί πόσο εύκολο θα ήταν να εγκλωβιστεί το χέρι της και να ακρωτηριαστεί αν το έβαζε μέσα στο στόμιο, το οποίο δεν έχει μεγάλο βάθος μέχρι του σημείου του κοχλία και της λεπίδας. Νοείται, ότι το δυστύχημα συνέβηκε επειδή απουσίαζε ο προστατευτικός εξοπλισμός από τη μηχανή, επειδή δεν εκπαιδεύτηκε σωστά και επιτηρήθηκε η Ενάγουσα και επειδή δεν υπήρχε σύστημα εργασίας σε σχέση με τους κινδύνους ώστε να προληφθεί το δυστύχημα. Αντίθετα, υπήρχε χαλαρότητα, μη επιτήρηση. Το γεγονός ότι τη δεδομένη στιγμή ο προφυλακτήρας απουσίαζε από το μηχάνημα, αποδίδεται αποκλειστικά στον Εναγόμενο 2, ο οποίος είναι το πρόσωπο που συναρμολόγησε τη μηχανή χωρίς να τοποθετήσει τον προφυλακτήρα και να είναι εκείνος που στη συνέχεια, γνωρίζοντας ότι η μηχανή δεν είχε προφυλακτήρα ή χωρίς να είναι 100% σίγουρος ότι το μηχάνημα είχε προφυλακτήρα, έδωσε οδηγίες και την έστειλε να κάνει μίαν επικίνδυνη εργασία σε ένα επικίνδυνο μηχάνημα χωρίς να πάρει τις ελάχιστες προφυλάξεις για την ασφάλεια και την υγεία της. Αυτή η αμέλεια είναι αιτία του δυστυχήματος και υπεύθυνη γι' αυτήν την αμέλεια, είναι οι Εναγόμενοι, συναδικοπραγούντες.

Γενεσιουργός αιτία του ατυχήματος, ήταν ελλιπές σύστημα εργασίας που οι Εναγόμενοι, δεν παρείχαν στην Ενάγουσα ασφαλές σύστημα εργασίας και εξοπλισμό ώστε να μην υποβάλλεται ως εργοδοτούμενη σε περιττό και προβλεπτό κίνδυνο. 

Παραμένει προς εξέταση, κατά πόσο τίθεται ζήτημα συντρέχουσας αμέλειας της Ενάγουσας, ενόψει του γεγονότος ότι έκανε χρήση της μηχανής, χωρίς να κάνει χρήση του προωθητή και που έβαζε το χέρι της μέσα στο στόμιο που γνώριζε ότι η μηχανή άλεθε κιμά. Στην υπόθεση Λαζάρου ν. Nemesis Εργοληπτική Δημόσια Εταιρεία 1 Α.Α.Δ 1325. (2011), επεξηγήθηκε ότι

‘η συντρέχουσα αμέλεια δεν εδράζεται σε καθήκον επιμέλειας που ο ενάγων έχει απέναντι στον εναγόμενο, ή κατ' ανάγκην σε παράβαση νομοθετικών προνοιών, αλλά στην επίδειξη αμέλειας από πλευράς του να προφυλάξει επαρκώς τον εαυτό του. (Jones v. Livox [1952] 2 Q.B. 616 και Laszczyk v. National Coal Board [1954] 3 All E.R. 205). Το βάρος απόδειξης συντρέχουσας αμέλειας το φέρει ο εναγόμενος και δεν εναπόκειται στον ενάγοντα να το αποσείσει. (Charlesworth & Perry on Negligence. 7η έκδ. Σελ. 146‑147, παρ. 3‑11). Το βάρος αυτό δεν το απέδειξε η Νέμεσις, η οποία στο περίγραμμα Αντέφεσης της καταλογίζει αποκλειστική ευθύνη ή το μεγαλύτερο μέρος της αμέλειας στον ίδιο τον Εφεσείοντα, για λόγους που έχουν ήδη

ουσιαστικά απαντηθεί ανωτέρω. Αντίθετα, η εναπόθεση καθήκοντος σε διακινούμενο πεζό να κοιτάξει ταυτόχρονα και πίσω του υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις όταν δεν εκδηλώθηκε κίνδυνος, θα ήταν έξω από οποιοδήποτε λογικό καθήκον αυτοπροστασίας. Προστίθεται ότι η θέση της Νέμεσις ότι ο Εφεσείων παρέλειψε να παραμείνει στο χώρο εργασίας του, ήτοι, στο δικό του μηχάνημα finisher, και/ή περιφερόταν άσκοπα, παραγνωρίζει την αδιάσειστη μαρτυρία ότι ο Εφεσείων κινήθηκε προς το απέναντι μηχάνημα finisher διότι τον φώναξε ο επιστάτης του, σε ώρα μάλιστα που υπήρχε διακοπή της ροής κίνησης, χωρίς αντίθετη μαρτυρία, ενώ και ο επιθεωρητής εργασίας Χρύσανθος Νικολάου, αναφερθεί σ' αυτή τη διακοπή εργασίας στην έκθεσή του, Τεκμ. 12, παρ. 5.3.
Στο τέλος της ημέρας, η Νέμεσις ουδεμία σχετική μαρτυρία έδωσε που να εξηγεί το λόγο του δυστυχήματος. Οι περιστάσεις προσομοιάζουν με αυτές της υπόθεσης Κώστα κ.ά. v. Δημητρίου κ.ά., υπό την ιδιότητά τους ως διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντος Δημήτρη Δημητρίου 09) 1 Α.Α.Δ. 1073.

Έχει σημασία η γενεσιουργός αιτία ενός ατυχήματος η αιτιώδης συνάφεια της επιδεικνυόμενης αμέλειας και του συμβάντος και ο βαθμός φροντίδας και προσοχής που θα πρέπει να επιδειχθεί από το εμπλεκόμενο μέρος (βλ. Andreas Vrondis & Sons Constructions Ltd. ν Παπαλεοντίου Πολιτική Έφεση 189/2011 ημερομηνίας 15/05/2017), ECLI:CY:AD:2017:A177

Για να αποδείξουν οι Εναγόμενοι τη συντρέχουσα αμέλεια της Ενάγουσας, εστιάστηκαν στο γεγονός και μόνο, ότι η Ενάγουσα είχε εργαστεί στο εν λόγω κρεοπωλείο για μεγάλο χρονικό διάστημα, ότι εργαζόταν σε άλλο κρεοπωλείο και ότι θα έπρεπε εξαιτίας της πείρας της, αλλά και εξαιτίας της φύσης της εργασίας, να ήταν αυτονόητο σε εκείνην ότι δεν θα έπρεπε να βάζει το χέρι της στο στόμιο για να σπρώχνει το κρέας. Δεν θα διαφωνούσα ότι η Ενάγουσα θα έπρεπε να είχε αντίληψη της επικινδυνότητας της χρήσης της μηχανής εξαιτίας του γεγονότος, ότι είχε μηχανισμό λεπίδας και κοχλία και το ότι η μηχανή χρησιμοποιείτο για να αλέθεται το κρέας σε κιμά. Από την άλλην όμως, κρίνω ότι οι Εναγόμενοι δεν έχουν αποσείσει το αποδεικτικό βάρος για να αποδείξουν ότι η Ενάγουσα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την τραγωδία, η οποία της έχει συμβεί. Καταρχάς, δεν έχει αποδειχθεί ότι η μηχανή που χρησιμοποιούσε εκείνην την ημέρα, είναι η ίδια με τη μηχανή που χρησιμοποιούσε στο άλλο κρεοπωλείο. Λογικά πρέπει να ήταν με την αντίληψη, ότι αυτή η μηχανή είχε τα χαρακτηριστικά και τις προδιαγραφές που έβλεπε. Δεν μπορούσε να εκτιμήσει απόλυτα τον κίνδυνο που διέτρεχε, εφόσον είχε παρακολουθήσει και άλλους να χρησιμοποιούν τη μηχανή με τον ίδιο τρόπο και ο Εναγόμενος 2, δεν της υπέδειξε κάτι, ούτε την εκπαίδευσε, ούτε της είχε τονίσει πόσο επικίνδυνο ήταν να χρησιμοποιεί τη μηχανή με το χέρι της και ασυνείδητα της έδωσε οδηγίες να αλέσει 30 κιλά κρέας. Το γεγονός ότι το συγκεκριμένο πρωινό χρησιμοποιούσε τη μηχανή και είχε προλάβει να αλέσει τα 20 κιλά από τα 30 χωρίς να πάθει κάποιο δυστύχημα, είναι και αυτός ένας παράγοντας που την έκανε να υποβαθμίσει τον βαθμό της επικινδυνότητας.

Στην υπόθεση Παντελή ν. Iacovou Brothers Construction Ltd κ.α. Πολιτική Έφεση 111/2017 ημερομηνίας 13/03/2024 τονίστηκε η αρχή Κοινοδικαίου ότι οι εργοδότες δεν εξαιρούνται του καθήκοντος για ένα λογικά ασφαλές σύστημα εργασίας ακόμη και όταν οι εργάτες τους είναι έμπειροί. Περαιτέρω, πρέπει να ληφθεί υπόψη το περιορισμένο της επιλογής ενός εργαζόμενου να συμμορφωθεί στις εντολές του εργοδότη και σε κάθε περίπτωση, τον τρόπο και τα μέσα εκτέλεσης της συγκεκριμένης εργασίας. (βλ. Kennedy Hotels Ltd. Μερκούρη Πολιτική Έφεση 59/2013 ημερομηνίας 10/07/2019), ECLI:CY:AD:2019:A298. Εφόσον της ανατέθηκε συγκεκριμένο καθήκον με εξοπλισμό από το οποίο είχε αφαιρεθεί ο προστατευτικός μηχανισμός για το οποίο η ίδια αγνοούσε η ευθύνη για τη διασφάλιση ασφαλών συνθηκών ασφαλείας, δεν μπορεί να μετατεθεί στους ώμους του εργοδοτούμενου. (Βλ. υπόθεση Παντελή πιο πάνω) Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν φταίει καθόλου και ότι δεν υπήρχε περιθώριο αυτοπροστασίας τη δεδομένη στιγμή. Στην υπόθεση Εταιρεία Αναψυκτικών ΚΕΑΝ Λτδ ν.  Ανδρέου 1 Α.Α.Δ 553.(1994) το Εφετείο έκρινε κοπέλα 17 χρονών που έβαλε το χέρι της μέσα σε περιστρεφόμενο κοχλία, σε βάθος περίπου 30 πόντων υπεύθυνη συντρέχουσας αμέλειας στο ποσοστό 25%. Σε εκείνην την περίπτωση, η κοπέλα παρά το νεαρό της ηλικίας της και το ότι ήταν άπειρη σε έτσι ζητήματα, κρίθηκε ότι ήταν σε καλή ηλικία για να κρίνει τον κίνδυνο που εμπεριείχε η πράξη της. Όμως εκείνη η περίπτωση διαφέρει από τη δική μας την περίπτωση, διότι σε εκείνην την περίπτωση, ήταν συνειδητή η απόφαση της Ενάγουσας να τοποθετήσει το χέρι της σε βάθος 30 πόντων που έπρεπε να καταβάλει κάποια συνειδητή προσπάθεια για να βάλει το χέρι της εντός της μηχανής. Στη δική μας την περίπτωση, η Ενάγουσα φαίνεται ότι εκτέλεσε ξανά το συγκεκριμένο καθήκον στο παρελθόν με το συγκεκριμένο μηχάνημα χωρίς το προστατευτικό κάλυμμα. Θα πρέπει να είχε αντίληψη κινδύνου, αλλά όχι τον βαθμό επικινδυνότητας. Δεν είναι το πρόσωπο που συναρμολόγησε και αποσυναρμολόγησε το μηχάνημα για να γνωρίζει ότι ο κοχλίας απέχει από την οπή του στομίου μόνο 1.6 εκατοστά. Πιθανόν αν της είχε επισημάνει κάποιος αυτό το γεγονός και το ότι θα ήταν πάρα πολύ εύκολο, ενόψει της μικρής απόστασης αυτής να πιαστεί το χέρι της, να μην είχε προχωρήσει να εκτελέσει το συγκεκριμένο καθήκον. Αντίθετα, το γεγονός ότι το συγκεκριμένο πρωινό είχε αλέσει τα 20 κιλά χωρίς να παρουσιαστεί πρόβλημα, της δημιούργησε την ψευδαίσθηση, ότι η εργασία που  εκτελούσε, δεν ήταν και τόσο επικίνδυνη. Και για τούτο ευθύνεται ο Εναγόμενος 2, επειδή δεν επιτέλεσε το καθήκον του απέναντι της. Αυτός είναι ο λόγος που δεν θα μπορούσα να αποδώσω περισσότερο από 35% συντρέχουσα αμέλεια στην Ενάγουσα, για το κακό το οποίο της είχε συμβεί με τη χρήση του εξοπλισμού εκείνο το πρωί.

ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

Ως αποτέλεσμα του ατυχήματος, ακρωτηριάστηκε, υπέστη τρομερή οδύνη, ταλαιπωρία και ψυχική βλάβη. Μεταφέρθηκε στις Πρώτες Βοήθειες με το χέρι της ακόμη εγκλωβισμένο στον κοχλία της μηχανής και έπρεπε να παρέμβει ο επιθεωρητής εργασίας και η Πυροσβεστική για να ελευθερωθεί,  ενώ μέσα στη μηχανή παρέμεινε το τεμαχισμένο χέρι. Εκτός της οδύνης που είχε υποστεί απερίγραπτα, δύσκολα θα πρέπει να ήταν η αγωνία της όταν το χέρι της δεν έβγαινε από την μηχανή. Η Ενάγουσα έχασε όλο το  δεξί της  χέρι από το σημείο  του καρπού από την ηλικία των 22 ετών. Χειρουργήθηκε και έγινε διαμόρφωση του κολοβώματος. Μεταφέρθηκε στο χειρουργείο για δεύτερη φορά μετά από λίγες εβδομάδες και της τοποθετήθηκε σύστημα nac, καθώς υποβλήθηκε σε τρίτη επέμβαση στην οποίαν έγινε αποκατάσταση δερματικού ελλείματος κολοβώματος. Πήρε εξιτήριο μόνο μετά από δύο μήνες. Για οικονομικούς λόγους δεν αναζήτησε ψυχική  στήριξη για την τραγωδία που την βρήκε, αλλά και ούτε ήταν σε θέση εξαιτίας κόστους να αμβλύνει την αναπηρία της με την τοποθέτηση τεχνητού μέλους και ζει με το ένα χέρι ανίκανη να εκτελέσει καθημερινές και απλές χειρωνακτικές δραστηριότητες από το 2015. Κρίθηκε από ιατροσυμβούλιο ότι είναι ανίκανη για κάθε εργασία και της έχει διαπιστωθεί αναπηρία σε ποσοστό 65%. Είναι μόνιμα παραμορφωμένη και όταν βγαίνει από το σπίτι, κρύβει το κολόβωμα σε τσέπη ή σε ρούχο για μην να επισύρει την προσοχή τρίτων. Νοείται, ότι ο ακρωτηριασμός της έχει στερήσει απλές χαρές της ζωής, ως νεαρή γυναίκα, σύζυγος και μητέρα. Αναμφίβολα αντιμετωπίζει ψυχική οδύνη ένεκα του γεγονότος ότι δεν είναι αρτιμελής.

Έχασε τις απολαβές της από την Εναγόμενη και έκτακτες απολαβές από καθάρισμα κατοικιών τρίτων προσώπων.

Η Ενάγουσα θα πρέπει να αποζημιωθεί για τον πόνο, οδύνη και ταλαιπωρία που υπέστη ως συνέπεια του ακρωτηριασμού του δεξιού χεριού της.

Με αναφορά το πιο πάνω πραγματικό υπόβαθρο, θα επιχειρήσω με τη βοήθεια δικαστικών αποφάσεων με παρόμοια γεγονότα, να καταλήξω σε ένα ποσό χρημάτων που θα αποκαταστήσει γενικά την Ενάγουσα στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό για τον πόνο, την ταλαιπωρία και την απώλεια που έχει υποστεί ως συνέπεια του ατυχήματος. 

Στην απόφαση Polycarpou v. Adamou 1 CLR (1988) 727, το Εφετείο επεξήγησε ότι ο σκοπός των γενικών αποζημιώσεων, είναι η αποκατάσταση του Ενάγοντα σε σχέση με απώλειες που θα υποστεί σε σχέση με μελλοντικά του εισοδήματα, απώλειες σε σχέση με την απόλαυση της ζωής και απώλειες που προκύπτουν από τον πόνο και την ταλαιπωρία που έχει υποστεί συνεπεία του δυστυχήματος.

Το Δικαστήριο θα πρέπει να λάβει υπόψη του, όλα τα σχετικά γεγονότα και δεδομένα για να επιδικάσει δίκαιη αποζημίωση στην Ενάγουσα.

Στην υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Στυλιανού 1 ΑΑΔ 1718 (2002)  το Εφετείο επεξήγησε ότι αποδίδεται στον Ενάγοντα αποζημίωση ίση προς τη ζημιά που αποδεδειγμένα υπέστη από τη βλάβη που είχε υποστεί και αυτό αποτελεί το μέτρο της αποκατάστασης του. Εφόσον αποκρυσταλλώνεται η ζημιά σε συγκεκριμένο τομέα, αποτελεί τη δίκαια αποζημίωση κατά από εκείνο το κεφάλαιο των αποζημιώσεων. Η παράλειψη διεκδίκησης συγκεκριμένης ζημιάς ως ειδικής ζημιάς, δεν αποτελεί κώλυμα στην επιδίκαση αριθμητικά αποτιμούμενης ζημιάς. Σε εκείνην την υπόθεση, ο Ενάγοντας είχε υποστεί ακρωτηριασμό τεσσάρων δακτύλων του αριστερού χεριού και της παλάμης από το ύψος της μεσότητας των μετακαρπίων και απώλεια δέρματος κατά τη ραχιαία επιφάνεια της παλάμης. Ο Ενάγοντας ήταν ήδη 49 ετών και επιδικάσθηκε ένα ποσό γενικών αποζημιώσεων που λάμβανε υπόψη και την απώλεια μελλοντικών απολαβών ποσό αρκετά ψηλό για την τότε εποχή ύψους  ΛΚ162.500.

Στην υπόθεση Μιχαήλ κ.α. ν. Συκοπετρίτης 1 ΑΑΔ 1049 (2000), απεγκλωβίστηκε το χέρι εργάτριας σε μηχανή και είχαν κλείσει  πλάκες της   μηχανής κατασκευής εξαρτημάτων ένωσης πλαστικών σωλήνων, με αποτέλεσμα το χέρι της να αποκοπεί από το ύψος του καρπού. Η Ενάγουσα είχε καταστεί στον πλησίον της εξαρτώμενη για την αυτοεξυπηρέτηση της  και τα ψυχικά τραύματα από τον ακρωτηριασμό ήταν ακόμη μεγαλύτερα. Απώλεσε ακόμη την πιθανότητα τοποθέτησης τεχνητού μέλους για να αυξήσει τη λειτουργικότητα του χεριού, την ικανότητα για χειρωνακτική εργασία. Αμφισβητήθηκε το ποσό που είχε αποδώσει το Πρωτόδικο Δικαστήριο για την εφαρμογή τεχνητού μέλους ως μέρος των γενικών αποζημιώσεων, διότι το Δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του ότι το τεχνητό μέλος θα χρειαζόταν αντικατάσταση 2-3 φορές κατά τη διάρκεια της ζωής της. Το Δικαστήριο επεξήγησε, ότι ως προς το μέλλον υπήρχαν δεδομένα ότι το τεχνητό μέλος θα ανακούφιζε ή θα πρόσθετε στην άμβλυνση των δεινών της Ενάγουσας με αποτέλεσμα να αυξηθεί το ποσό που επιδικάσθηκε ως μέρος των γενικών αποζημιώσεων για την τοποθέτηση του τεχνητού μέλους από ΛΚ20.000 σε ΛΚ25.000. Της επιδικάσθηκαν και ΛΚ39.678  για απώλεια εισοδημάτων από την πρόκληση του δυστυχήματος μέχρι την αποπεράτωση της δίκης. Επιδικάσθηκε ακόμη ένα ποσό των ΛΚ30.000 για απώλεια μελλοντικών απολαβών ως μέρος των γενικών αποζημιώσεων και επιπρόσθετα γενικές αποζημιώσεις για οδύνη, πόνο και ταλαιπωρία ύψους ΛΚ20.000.

Στην υπόθεση Lankuttis  ν. Νικόλα  1 ΑΑΔ 1128 (2002)  αυξήθηκαν γενικές αποζημιώσεις από ΛΚ45.000 σε ΛΚ100.000 σε νεαρή τουρίστρια σε σχέση με τραύμα που είχε υποστεί σε τροχαίο δυστύχημα, ήτοι αποκοπή επιτόπου του δυστυχήματος του κάτω άκρου του δεξιού της ποδιού.

Στην υπόθεση Τρύφωνος ν. Σωτηρίου 1(Β) ΑΑΔ 1305 (2000) για τραυματισμό νεαρού άντρα που επέφερε ολική τύφλωση αυξήθηκαν οι γενικές αποζημιώσεις από ΛΚ100.000 σε ΛΚ150.000. Λήφθηκε υπόψη η αγωνία της αναπηρίας και την ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση του νεαρού από τις συνηθισμένες δραστηριότητες του ανθρώπου.

Σε ακόμη πιο παλαιά υπόθεση Ανδρέου Μέσω του Κηδεμόνα ν. Junguirth 1 ΑΑΔ 431 (1995) επιδικάσθηκαν σε ανήλικη που είχε υποστεί ακρωτηριασμό κάτω από το γόνατο γενικές αποζημιώσεις ύψους ΛΚ20.000 που αυξήθηκαν κατ’ Έφεση σε ποσό των ΛΚ45.000. Λήφθηκε υπόψη ο  πόνος, ταλαιπωρία που είχε καθώς και τις επιπτώσεις της μόνιμης ανικανότητας στην υγεία της. Ο παράγοντας του ψυχικού τραύματος και ο συγκλονισμός του ακρωτηριασμού, ήταν σημαντικός παράγοντας που δικαιολογούσε την αύξηση για την τότε εποχή δεδομένων, αύξηση των γενικών αποζημιώσεων.

Στην υπόθεση Λαζάρου ν. Νέμεσις Εργοληπτική Δημόσια Εταιρεία Λτδ. 1 ΑΑΔ 1325 (2011) επιδικάσθηκαν αποζημιώσεις στον Ενάγοντα που το πόδι του είχε καταπλακωθεί σε εργατικό ατύχημα με αποτέλεσμα να ακρωτηριαστεί, επί πλήρους ευθύνης ύψους €641.879,14. Ήταν διαπίστωση του Δικαστηρίου ότι ορθά κρίθηκε παντελώς ανίκανος για οποιανδήποτε εργασία.

Στην υπόθεση D&G Icos Sicapi Ltd. v D&G Products Ltd. 1 ΑΑΔ 2315(2012) σε υπόθεση όπου ο Ενάγοντας τραυματίστηκε σε εργατικό ατύχημα και παρουσίαζε χαλαρή παράλυση των δύο κάτω άκρων, απώλεια αισθητικότητας, κάταγμα θωρακικού σπονδύλου, μετατραυματική μυελοπάθεια και συντριπτικό κάταγμα κνήμης, το ποσό των γενικών αποζημιώσεων ύψους €205.032 κρίθηκε έκδηλα χαμηλό και αυξήθηκε στο ποσό των €427.150.

Στην υπόθεση Μαυροπετρή ν. Λουκά 1 ΑΑΔ 66 (1995), το Εφετείο επιβεβαίωσε τη διαχρονική αρχή, βάσει της οποίας το Δικαστήριο εκτιμά το μέτρο των αποζημιώσεων ως ακολούθως:

«Η νομολογία αποκαλύπτει σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και τη ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες του ανθρώπου [βλ. μεταξύ άλλων,  Paraskevaides (Overseas) Ltd, v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789, Polycarpou v. Adamou (1988) 1 C.L.R. 727, Φοινικαρίδης και Άλλη v. Γεωργίου και Άλλων (1991) 1 Α.Α.Δ. 475, Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1 (Β) Α.Α.Δ. 1303, Κωνσταντίνου ν. Ιωάννου (1993) 1 Α.Α.Δ. 669]. Σταθερή είναι όμως η αρχή του δικαίου ότι οι αποζημιώσεις πρέπει να είναι κοινωνικά παραδεκτές. Η αποζημίωση για αστικά αδικήματα δεν έχει σκοπό την τιμωρία αλλά την αποκατάσταση. Αυτή τούτη η ατέλεια του χρήματος ως μέσου για αποκατάσταση, δεν πρέπει να επενεργεί προς επαύξηση των αποζημιώσεων.»

Στην υπόθεση Φοινικαρίδης κ.α. ν. Λάμπρου Γεωργίου 1 ΑΑΔ, τονίστηκε η ανοδική τάση επιδίκασης αποζημιώσεων για να αντανακλά την αξία του χρήματος σε πραγματικό χρόνο, καθώς και της ανάγκης να επιδικάζεται πραγματική αποκατάσταση για ανθρώπινο πόνο ως αποτέλεσμα δυστυχήματος που είχε προκληθεί από αμέλεια:

«Πρέπει όμως να επαναλάβουμε πως, στον τομέα αυτόν, όσο κι αν προηγούμενες αποφάσεις, ιδιαίτερα αποφάσεις των Κυπριακών Δικαστηρίων που αντικατοπτρίζουν τις δικές μας πραγματικότητες, προσφέρουν καθοδήγηση στον βαθμό που είναι συγκριτικές ως αποκαλυπτικές της επικρατούσας τάσης, δεν είναι δεσμευτικές. Σε κάθε υπόθεση είναι ανάγκη να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές έχοντας υπόψη τα ιδιαίτερα περιστατικά της και βέβαια, να συνυπολογίζεται η μείωση, με την πάροδο του χρόνου, της αξίας του χρήματος*. Σημειώνουμε εδώ, την τάση που παρατηρείται μέσα από τη νομολογία για πρόσδοση μεγαλύτερης σημασίας στον ανθρώπινο πόνο και της αγωνίας που προκαλεί η ανικανότητα που εκδηλώνεται με την επιδίκαση, με την πάροδο του χρόνου, πιο γενναιόδωρων αποζημιώσεων**.»

Στη δική μας την περίπτωση, έλαβα υπόψη μου τους ακόλουθους παράγοντες:

1.Το νεαρό της ηλικίας της Ενάγουσας κατά τον χρόνο πρόκλησης του δυστυχήματος.

2. Τη σοβαρότητα του ατυχήματος και το γεγονός ότι το χέρι της, εγκλωβίστηκε και παγιδεύτηκε στη μηχανή με αποτέλεσμα να κληθεί στη σκηνή ασθενοφόρο, πυροσβεστική για να μεταφέρει την Ενάγουσα με το χέρι της παγιδευμένο στη μηχανή, μέχρι να γίνουν αρκετές διεργασίες, ώστε η ίδια τουλάχιστον να απεγκλωβιστεί από τη μηχανή. Το ατύχημα ήταν τόσο φρικτό, που όπως ανέφερε ο επιθεωρητής ΜΕ3, το ακρωτηριασμένο χέρι έμεινε μέσα στη μηχανή και τοποθετήθηκε για κάποιες μέρες μέσα σε ψυγείο, ώστε να αφαιρεθούν τα κομμάτια του τεμαχισμένου χεριού.

3. Εξαιτίας της σοβαρότητας της κατάστασης, απειλήθηκε η ζωή της, υπέστη φρικτούς πόνους και ταλαιπωρία και παρέμεινε στο νοσοκομείο όπου υποβλήθηκε σε 2 επεμβάσεις και απολύθηκε από το νοσοκομείο πέραν του ενός μηνός μετά από την εισαγωγή της.

4. Επηρεάστηκε η καθημερινότητα της αντιμετώπιζε και αντιμετωπίζει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα, ένεκα του ότι δεν είναι αρτιμελής. Έχει υποστεί συγκλονισμό εξαιτίας απώλειας του χεριού της. Έχει χάσει τις χαρές και απολαύσεις της ζωής, η απώλεια του χεριού της έχει επηρεάσει κάθε πτυχή της ζωής της μέχρι και του ότι δεν μπορεί να αγκαλιάσει κανονικά τα παιδιά της.

5. Λαμβάνω υπόψη μου, ότι θα χρειαστεί ένα ποσό της τάξης των €70.000 για απόκτηση τεχνητού μέλους, ώστε να μετριαστούν οι συνέπειες απώλειας του χεριού της.

Ο λόγος που επιλέγεται το μεγαλύτερο ποσό, είναι ότι ως εξήγησε ο αξιόπιστος ΜΕ2, το συγκεκριμένο τεχνητό μέλος, είναι νεότερο και αφορά σύστημα τεχνητής νοημοσύνης, πλησιάζει περισσότερο σε τεχνητό χέρι που εκτελεί δραστηριότητες φυσιολογικού χεριού.

6. Η παραμόρφωση της είναι μόνιμη.

7. Κρίθηκε μόνιμα ανίκανη για εργασία με ποσοστό αναπηρίας 66%, που σημαίνει ότι στην εξίσωση των γενικών αποζημιώσεων, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η απώλεια της σε μελλοντική εισοδηματική ικανότητα. Ενόψει του γεγονότος ότι κατά τον επίδικο χρόνο ήταν 22 ετών και του ότι ο μισθός της ήταν χαμηλός και εκτελούσε χειρωνακτική εργασία, ο κ. Δημητριάδης εισηγείται τη χρήση συντελεστή με πολλαπλασιαστή τα 20 χρόνια. Ως προς τις απολαβές της από καθάρισμα κατοικιών, η Ενάγουσα δεν προσκόμισε καμία μαρτυρία, ούτε ήταν σε θέση να αναφερθεί σε ποιους εργοδότες πήγαινε για καθάρισμα σπιτιών με πόση συχνότητα και ποιες ήταν οι απολαβές. Επομένως, η μαρτυρία ως προς αυτήν την πτυχή των υφιστάμενων της απολαβών, είναι ισχνή και απορρίπτεται. Ως προς τη μισθοδοσία της κατά τον χρόνο πρόκλησης του δυστυχήματος, ήταν €655 τον μήνα καθαρά. Ως προς τη χρήση του πολλαπλασιαστή για τη μελλοντική απώλεια απολαβών, σχετική είναι η υπόθεση Παρασκευαίδης και άλλων ν. Χριστοφή 1 Α.Α.Δ 789 (1982) και το πιο κάτω απόσπασμα είναι σχετικό:

The assessment of future loss involves an element of guesswork; foretelling the future entails pondering the uncertain. Future uncertainty tends to be augmented in modem society on account of the rapidly changing social and technological conditions.
The multiplier is intended to reduce, so far as reason and common sense make it possible, the element of uncertainty in the process and provide an objective basis for the assessment of damage while inducing, at the same time, an element of uniformity in the awards. The multiplier is chosen primarily, but not exclusively, by reference to the age and state of health of the injured party and to a lesser extent his employment prospects. His age is the first denominator. The nature of his work and the hazards associated with it though secondary constitute nonetheless important indicators on future loss. Ultimately a figure must be chosen best designed to yield the present value of future loss. Therefore, the figure chosen by reference to the factors above listed must be scaled down sufficiently to reflect the present value of future loss. Justice and fairness should guide the Court throughout the process of assessment of damage. (See dicta of Geoffrey Lane, L.J. in Service Europe Atlantique v. Stockholmes [1978] 2 All E.R. 764).
If the cases establish any principle it is this: No hard and fast rules can be established giving a uniform answer to the choice of the multiplier in every case. (See Taylor v. O'Connor [1971] 1 All E.R. 365 (H.L.); Gavin v. Wilmot Breeden Ltd. [1973] 3 All E.R. 935 (C.A.); Poullou v. Constantinou 73) 1 C.L.R. 177).

Ενόψει του νεαρού της ηλικίας της και το γεγονός ότι η συγκεκριμένη εργασία ήταν χειρωνακτική με χαμηλές απολαβές στην ουσία η εργασιακή της ιστορία καταδεικνύει ότι δεν είχε μόνιμο εργοδότη για πάρα πολλά χρόνια. Είναι δεδομένο ότι αν συνέχιζε να εργάζεται, θα είχε μπροστά της τουλάχιστον ακόμη 20 χρόνια εργασίας με ίσες απολαβές ή ίσως πιο ψηλές απολαβές από εκείνες που έπαιρνε στο κρεοπωλείο. Οπότε η μέθοδος του πολλαπλασιαστή είναι εύλογο μέτρο αποζημιώσεων για την απώλεια μελλοντικών απολαβών. Αναγνωρίζω ότι υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες στην εξίσωση των μελλοντικών απολαβών, αλλά ενόψει του γεγονότος ότι η Ενάγουσα διεξήγαγε χειρωνακτικής φύσεως εργασία χωρίς ιδιαίτερη εξειδίκευση και οι απολαβές της ήταν χαμηλές, η χρήση του πολλαπλασιαστή υπό τις περιστάσεις και χωρίς να έχω οποιαδήποτε άλλα δεδομένα ενώπιον μου, είναι ο καλύτερος τρόπος υπολογισμού της συγκεκριμένης απώλειας. Ο πολλαπλασιαστής των 20 ετών, είναι συντηρητικός αριθμός ενόψει  της ηλικίας της. Από αυτό το ποσό πρέπει να αφαιρεθούν επιδόματα. Ως επεξηγήθηκε στην υπόθεση Λαζάρου ν. Νέμεσις Εργοληπτική Δημόσια Εταιρεία Λτδ.  1 ΑΑΔ 1325 (2011), τα οποιαδήποτε ωφελήματα από το δημόσιο, όπως Κοινωνικές Ασφαλίσεις από το κράτος, που δίδονται στο μόνιμα ανάπηρο πρόσωπο, για να τον ανακουφίσουν σε σχέση με την αναπηρία του, είναι ποσό που θα πρέπει να αφαιρεθεί από το ποσό των αποζημιώσεων. Από το ποσό των €655, θα πρέπει να αφαιρεθεί η σύνταξη αναπηρίας ύψους €470 συν τον 13ο μισθό. Αυτό είναι μηνιαίο το ποσό απώλειας μελλοντικών απολαβών. Ενόψει του γεγονότος ότι είναι σήμερα είναι 32 ετών το συνολικό κονδύλι υπολογίζεται ως εξής, 655‑470 ίσον €185 τον μήνα επί 13 για κάθε χρόνο επί 20 χρόνια =€48.100 απώλειας μελλοντικών απολαβών επί πλήρους ευθύνης.

Ως εκ τούτου, με βάση όλα τα πιο πάνω στοιχεία και για τον πόνο, ταλαιπωρία και απώλεια που έχει υποστεί, περιλαμβανομένου απώλειας μελλοντικών απολαβών (€48.100)  που θα  υποστεί, δικαιούται γενικές αποζημιώσεις ύψους €600.000 επί πλήρους ευθύνης. Επιδικάζεται ποσοστό συντρέχουσας αμέλειας 35%. Αυτό το ποσό μειώνεται αναλόγως, δηλαδή 600.000 επί 0.65%, ισούται στο ποσό των €390.000 γενικές αποζημιώσεις. Αναφορικά με τις ειδικές ζημιές, ενόψει των πραγματικών ευρημάτων πιο πάνω, η Ενάγουσα δεν απέδειξε ότι έχει κάνει έξοδα υπηρεσιών οικιακής βοήθειας ή αναλόγως και σχετικής φαρμακευτικής αγωγής. Ως εκ τούτου, τα μοναδικά έξοδα που δικαιούνται και τεκμηριώνονται, είναι αυτά που αφορούν την παράγραφο 14Γ και 14Δ της έκθεσης απαίτησης, ήτοι €62 για τα έξοδα έκδοσης ιατρικής έκθεσης και το Δ, έξοδα έκδοσης διερεύνησης ατυχήματος €400, επιπλέον την απώλεια απολαβών που έχουν αποκρυσταλλωθεί από την ημέρα του δυστυχήματος, μέχρι την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης που ως ανέφερα προηγουμένως, ήτοι το ποσό των €185 μηνιαίως. Το ατύχημα έγινε 03/10/2015 μέχρι 16/04/2024, €185 τον μήνα επί 13=€2.405 τον χρόνο επί 9 χρόνια που είναι στο σύνολο €21.645. Το πιο πάνω ποσό μαζί με τις υπόλοιπες ειδικές αποζημιώσεις €462, ανέρχεται στο ποσό των €22.107 ειδικές αποζημιώσεις επί πλήρους ευθύνης, τα οποία μειώνονται εξαιτίας συντρέχουσας αμέλειας €22.107 επί 0.65 σύνολο €14.370.

Ως προς τον τόκο που θα πρέπει να καταβληθεί έναντι του πιο πάνω ποσού, τo άρθρο 58Α του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, περιέχει τη γενική πρόνοια που αφορά την καταβολή τόκου σε περίπτωση αποζημιώσεων σε σχέση με σωματικές βλάβες. Μόνο εάν συντρέχουν ειδικοί λόγοι δικαιολογείται διαφοροποίηση στην καταβολή του τόκου.

Πιο κάτω παρατίθεται το άρθρο 58^Α:
«58Α. Σε oπoιανδήπoτε εvώπιov oπoιoυδήπoτε Δικαστηρίoυ διαδικασία για τηv είσπραξη απoζημιώσεωv για σωματική βλάβη ή θάvατo συvεπεία αστικoύ αδικήματoς, τo Δικαστήριo επιδικάζει, εκτός αv είvαι ικαvoπoιημέvo ότι συvτρέχoυv ειδικoί περί τoυ αvτιθέτoυ λόγoι, ετήσιο τόκο ύψους ίσου με το ύψος του τόκου που καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των εδαφίων (2), (3) και (4) του άρθρου 33 του περί Δικαστηρίου Νόμου, αvαφoρικά με oλόκληρo ή μέρoς τoυ πoσoύ τωv απoζημιώσεωv πoυ έχoυv επιδικαστεί, για oλόκληρη ή για μέρoς της περιόδoυ μεταξύ της ημερoμηvίας κατά τηv oπoίαν γεvvήθηκε τo αγώγιμo δικαίωμα και της ημερoμηvίας καταχώρισης της αγωγής:
Νoείται ότι για εκκρεμoύσες αγωγές ή απαιτήσεις, τo επιτόκιo, αvαφoρικά με oλόκληρo ή μέρoς τoυ πoσoύ για oλόκληρη ή για μέρoς της περιόδoυ, όπως τo Δικαστήριo κρίvει πρέπov, αvέρχεται στo 6% για τηv περίoδo μεταξύ της oπoίας γεvvήθηκε τo αγώγιμo δικαίωμα, της έvαρξης της ισχύoς τoυ περί Αστικώv Αδικημάτωv (Τρoπoπoιητικoύ) Νόμoυ τoυ 1996 και σε 8% από τηv έvαρξη της ισχύoς τoυ περί Αστικώv Αδικημάτωv (Τρoπoπoιητικoύ) Νόμoυ τoυ 1996 μέχρι την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του περί Αστικών Αδικημάτων (Τροποποιητικού) Νόμου του 2008 και από την ημερομηνία αυτήν μέχρι την τελική αποπληρωμή του ποσού της απόφασης το επιτόκιο καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου».

Στην υπόθεση Daria Νοvichkova v. Θέμη Βλάβη 1 ΑΑΔ 1111 (2012), επεξηγήθηκε ότι ο τόκος δικαιολογείται να λογίζεται με διαφορετικό τρόπο από τον τρόπο που προβλέπεται στο άρθρο 58Α στις περιπτώσεις όπου ο τόκος δεν λογίζεται ως αποζημίωση για τη ζημιά που προκλήθηκε, αλλά για την αποστέρηση χρημάτων που θα έπρεπε να αποδοθούν στον παθόντα. Λέχθηκε σε εκείνην την υπόθεση, ότι ο τραυματισμός δεν προκαλεί διαμιάς τον πόνο, την ταλαιπωρία και τα υπόλοιπα για τα οποία τελικά αποζημιώνεται ο Ενάγων. Σε σχέση με τις ειδικές και γενικές αποζημιώσεις (εξαιρουμένων γενικών αποζημιώσεων για απώλεια μελλοντικών εισοδημάτων και μελλοντικών ιατρικών εξόδων), δεν συντρέχει κανένας λόγος απόκλισης από τη νομοθετική ρύθμιση, ως προνοείται στο άρθρο 58Α. 

Ως εκ τούτου, εκδίδεται απόφαση υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον των δύο Εναγόμενων ως συναδικοπραγούντες αλληλέγγυα και/ή κεχωρισμένα για το ποσό των (€390.000–€31.265 απώλεια μελλοντικών απολαβών με 35% συντρέχουσα αμέλεια)=€358.735 γενικές αποζημιώσεις πλέον το ποσό €14.370 ως ειδικές αποζημιώσεις με νόμιμο τόκο από 03/10/2015 και €31.265 γενικές αποζημιώσεις για απώλεια μελλοντικών απολαβών με νόμιμο τόκο από σήμερα.

Περαιτέρω τα έξοδα της αγωγής, επιδικάζονται υπέρ της Ενάγουσας και εναντίον των Εναγομένων 1 και 2 αλληλέγγυα και/ή κεχωρισμένα όπως αυτά υπολογιστούν από τον πρωτοκολλητή και εγκριθούν από το Δικαστήριο.

            (Υπ.)……….…….

                                                                         Ν. Ταλαρίδου-Κοντοπούλου, Α. Ε. Δ.

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο