ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ενώπιον: Ε. Γεωργίου - Αντωνίου, Π.Ε.Δ.
Γεν. Αίτ.: 554/22
Αναφορικά με τον Κανονισμό (ΕΚ) 650/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου 2012 σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημόσιων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου
και
Αναφορικά με τον αποβιώσαντα Oleg Bourlakov γεννηθέντα στην Ρωσία
και
Αναφορικά με την απόφαση αστικού δικαίου ημερ.11/10/2022 η οποία εκδόθηκε από το Riga Orphan’s Court της Δημοκρατίας της Λετονίας στα πλαίσια της διαδικασίας με αριθμό 8.5/39-2022
-------------------------------
Αίτηση ημερ. 28/02/2023 για αναστολή
της ισχύς του Διατάγματος ημερ. 09/01/2023
Ημερομηνία: 28 Μαΐου, 2024
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:
Για Αιτητές: κα Παπαμιχαήλ με κ. Νεοφύτου για Αιμιλιανίδης & Κατσαρός Δ.Ε.Π.Ε.
Για Καθ’ ου η αίτηση 1: κ. Ρ. Λοϊζίδης με κα Αθάνατου και κα Χαραλαμπίδου για Γ. Ζ. Γεωργίου
Για Καθ΄ης η αίτηση 2: κ. Αριστείδης για A.G.Erotocritou LLC Σια Δ.Ε.Π.Ε.
Για Ενδιαφερόμενο Μέρος: κα Λ. Κράϊμερ για Παπαδόπουλος & Λυκούργος Δ.Ε.Π.Ε.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Με την υπό κρίση αίτηση ζητήθηκε, από τους Nikolai Kazakov και Vera Kazakova, γαμπρό και αδελφή του αποβιώσαντα, διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να αναστέλλεται η ισχύς του διατάγματος ημερομηνίας 09/01/2023, με το οποίο αναγνωρίστηκε και κηρύχθηκε ως εκτελεστό στην Κυπριακή Δημοκρατία το φερόμενο ως Δημόσιο Έγγραφο ημερομηνίας 11/10/2022 που εκδόθηκε από το Riga Orphan’s Court της Δημοκρατίας της Λετονίας λόγω της καταχώρησης ενδίκου μέσου ακύρωσής του. Επίσης, ζητήθηκε διάταγμα με το οποίο να αναστέλλεται ή/και να τερματίζεται η παραγωγή αποδεικτικών αποτελεσμάτων, η οποία προκύπτει από την αναγνώριση και κήρυξη ως εκτελεστού του φερόμενου ως Δημόσιου Εγγράφου, για όσο χρονικό διάστημα εκκρεμεί η αμφισβήτηση ενώπιον του Riga Court House of the Administrative District Court.
Η αίτηση βασίζεται στον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΚ) 650/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 04/07/2012 σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημόσιων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου, συγκεκριμένα στα άρθρα 1 ‑ 19, 39 ‑ 60 και 78 αυτού, στα άρθρα 29 και 41 του περί Δικαστηρίων Νόμου, τη Δ.1, τη Δ.39, τη Δ.48 θ.θ. 1 - 9 και την Δ.64 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, στο Κοινοδίκαιο, στη Νομολογία του Ανώτατου Δικαστηρίου και του Δ.Ε.Ε., στις συμφυείς εξουσίες και την πρακτική του Δικαστηρίου.
Τα γεγονότα προς υποστήριξη της αίτησης τέθηκαν σε Ένορκη Δήλωση του Σωτήρη Παφίτη, δικηγόρου στο δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τους Αιτητές στην υπό κρίση αίτηση. Δηλώνει ότι, για τις διαδικασίες στη Λετονία έχει λάβει πληροφόρηση από τους Λετονούς δικηγόρους, για τις διαδικασίες στο Μόναχο έχει λάβει πληροφόρηση από τους Μονεγάσκους δικηγόρους και για τις διαδικασίες στη Ρωσία από τους Ρώσους δικηγόρους, ενώ έχει ενημερωθεί και από τους ίδιους τους Αιτητές. Ο λόγος που προβαίνει ο ίδιος στην ένορκη δήλωση είναι γιατί οι Αιτητές διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και ως εκ τούτου είναι πρακτικά ανέφικτο να προβούν οι ίδιοι στην ένορκη δήλωση.
Όσον αφορά τα γεγονότα, ισχυρίζεται ότι στις 13/02/2023 καταχωρίστηκε από τους Αιτητές αίτηση για ακύρωση του διατάγματος ημερ. 09/01/2023, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 50 του Κανονισμού, μαζί με ένορκη δήλωση από τον ίδιο και ως εκ τούτου υιοθετεί τις παραγράφους 2 ‑ 29 της δικής του ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την συγκεκριμένη αίτηση. Προωθεί τη θέση ότι έχει υποβληθεί εμπρόθεσμη έφεση στη Λετονία κατά του Δημόσιου Εγγράφου ημερομηνίας 11/10/2022, το οποίο εκδόθηκε στα πλαίσια της διαδικασίας 8.5/39‑2022 και αναγνωρίστηκε και κηρύχθηκε ως εκτελεστό στην Κυπριακή Δημοκρατία με απόφαση του Δικαστηρίου ημερομηνίας 09/01/2023. Με τη συγκεκριμένη έφεση αμφισβητούνται οι νομικές πράξεις και οι έννομες σχέσεις που καταγράφονται στο συγκεκριμένο Δημόσιο Έγγραφο. Συγκεκριμένα, οι Αιτητές αμφισβητούν το ψευδές πραγματικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίχθηκε το επίδικο αλλοδαπό έγγραφο. Δηλαδή, ότι ο αποβιώσαντας είχε τη συνήθη διαμονή του στη Λετονία, ότι οι μόνοι εν δυνάμει κληρονόμοι της περιουσίας του είναι οι Αιτητές στην κυρίως αίτηση και ότι οι αιτήτριες Loudmila, Elena και Veronica Bourlakova δεν νομιμοποιούνταν στην καταχώριση της αίτησης για έκδοση του επίδικου αλλοδαπού εγγράφου γιατί πιθανό να στερούνται κληρονομικού δικαιώματος επί της περιουσίας του αποβιώσαντα αφού υπάρχει η απόφαση του Μονεγάσκικου Δικαστηρίου ημερομηνίας 23/01/2023. Επίσης, είναι υπό αμφισβήτηση η νομιμοποίηση της Sofia Shevstova να ενεργεί και να παρεμβαίνει στις διαδικασίες διαχείρισης της περιουσίας του αποβιώσαντα, λόγω του ότι ο ισχυρισμός της ότι η ανήλικη θυγατέρα της είναι τέκνο του αποβιώσαντα, μπορεί να μην ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Σύμφωνα με τη γνωμάτευση των Λετονών δικηγόρων στο Λετονικό σύστημα δικαιοσύνης, τo Οphan’s Court δεν είναι Δικαστήριο οπόταν, με την καταχώριση της έφεσης, προσβάλλεται ευθέως η αποδεικτική ισχύς του επίδικου αλλοδαπού εγγράφου και ως εκ τούτου τερματίζεται η συνέχιση της παραγωγής των αποδεικτικών του αποτελεσμάτων. Η προσβολή του με έφεση οδηγεί σε άμεση αναίρεση, είναι ο ισχυρισμός του Ομνύοντα, της αποδεικτικής του αξίας στην Κυπριακή έννομη τάξη για όσο χρόνο εκκρεμεί η διαδικασία ενώπιον των λετονικών Δικαστηρίων και δεν επιτρέπει στα δύο κατονομαζόμενα πρόσωπα, τα οποία φαίνεται να είχαν ορισθεί ως διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντα, να ενεργούν ως τέτοιοι για σκοπούς διαχείρισης της περιουσίας του αποβιώσαντα που βρίσκεται στην Κύπρο.
Υποστηρίζει ότι, ανεξαρτήτως της αμφισβήτησης κατά πόσο το συγκεκριμένο έγγραφο είναι Δημόσιο Έγγραφο εντός της έννοιας του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, η όποια αποδεικτική του αξία στην κυπριακή επικράτεια θα πρέπει να ανασταλεί, σύμφωνα με το άρθρο 59 του συγκεκριμένου Κανονισμού. Από τη στιγμή που έχει καταχωριστεί ένδικο μέσο, στις 09/02/2023, με το οποίο αμφισβητούνται οι νομικές πράξεις και οι έννομες σχέσεις που έχουν καταγραφεί στο επίδικο αλλοδαπό έγγραφο, το Δικαστήριο, είναι εισήγησή του, οφείλει να τερματίσει την αποδεικτική ισχύ του εγγράφου για όσο χρόνο διαρκεί η αμφισβήτησή του ενώπιον του λετονικού φορέα και να αναστείλει άμεσα την ισχύ του.
Υιοθετεί το περιεχόμενο των παραγράφων 34 ‑ 47 της δικής του ένορκης δήλωσης ημερομηνίας 13/02/2023 και ισχυρίζεται ότι ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός είναι σαφής και πως σε μια τέτοια περίπτωση το αλλοδαπό έγγραφο στερείται οποιασδήποτε αποδεικτικής αξίας στα άλλα κράτη μέλη και κατ' επέκταση αυτό θα πρέπει να γίνει και στην παρούσα περίπτωση.
Η αίτηση αντιμετωπίστηκε με ένσταση από τους διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντα, στην οποία ένσταση κατεγράφησαν εννέα (9) λόγοι ενστάσεως, οι οποίοι σε συντομία μπορούν να συνοψιστούν ως ακολούθως: Ότι η προώθηση της αίτησης παράλληλα με την αίτηση ημερομηνίας 13/02/2023 προκαλεί πολλαπλότητα Δικαστικών διαδικασιών και/ή συνιστά κατάχρηση της διαδικασίας, ότι δεν συντρέχουν ή/και δεν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις που θέτει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 650/2012, ότι η εξουσία του Δικαστηρίου για έκδοση διαταγμάτων αναστολής εκτελεστότητας ασκείται με φειδώ και μόνο σε εξαιρετικές περιστάσεις, οι οποίες δεν καταδείχθηκαν από τους Αιτητές, ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που θέτει ο Κανονισμός για αναστολή της διαδικασίας κήρυξης εκτελεστότητας του Δημόσιου Εγγράφου εφόσον η εκτελεστότητα του δεν έχει ανασταλεί στη Λετονία, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο Κανονισμός για να παύσει το Δημόσιο Έγγραφο να παράγει αποδεικτικά αποτελέσματα στην Κύπρο, ότι η ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την αίτηση αναστολής περιέχει ψευδείς ή/και αναληθείς ή/και παραπλανητικούς ισχυρισμούς, ότι η αίτηση βασίζεται σε ανεπαρκείς ή/και λανθασμένους λόγους ή/και δεν στηρίζεται επί του αναγκαίου πραγματικού ή/και νομικού υποβάθρου, ότι αποσκοπεί στην προώθηση αλλότριων σκοπών ή/και τον εκτροχιασμό της υπόθεσης ή/και στην παρακώλυση της εκτέλεσης του Δημόσιου Εγγράφου ή/και στην καταστρατήγηση της διαδικασίας που προνοείται από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό και ότι η έκδοση των αιτούμενων διαταγμάτων δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς που προωθούνται με τον Κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Νομική βάση της ένστασης συνιστούν τα άρθρα 1, 3, 45 ‑ 60 και 78 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού καθώς και οι ερμηνευτικές διατάξεις του, τα άρθρα 2 και 5 του περί Επίσημων Γλωσσών της Δημοκρατίας Νόμου, Ν.67/1988, τα άρθρα 1, 2, 5, 8, 9, 10, 12 και 15 του περί Εγγραφής και Ρύθμισης των Υπηρεσιών Ορκωτού Μεταφραστή Νόμου, Ν.45(Ι)/2019, τα άρθρα 29 και 41 του περί Δικαστηρίων Νόμου, οι Δ.1, Δ.39, Δ.48 θ.θ. 1 - 9, Δ.59 και Δ.64 των περί Πολιτικής Δικονομίας Θεσμών, το Κοινοδίκαιο, η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η διακριτική ευχέρεια, οι συμφυείς εξουσίες και πρακτική του Δικαστηρίου.
Σε σχέση με τα γεγονότα υποστηρίχθηκε από ένορκη δήλωση του Sandis Petrovics, ενός εκ των διαχειριστών δυνάμει του Δημοσίου Εγγράφου, ημερομηνίας 29/09/2023. Είναι η θέση του ότι ο ίδιος γνωρίζει τα γεγονότα και ότι έχει λάβει και πληροφόρηση από τις άλλες τρεις διαχειρίστριες της περιουσίας του αποβιώσαντα, καθώς και από τους Λετονούς και τους Κύπριους δικηγόρους του. Υιοθετεί το περιεχόμενο των ενόρκων δηλώσεών του ημερομηνίας 29/12/2022 και 27/01/2023. Απορρίπτει τους ισχυρισμούς που περιέχονται στην υπό κρίση αίτηση και περαιτέρω ισχυρίζεται ότι βασίζεται στην ίδια νομική βάση και σε πανομοιότυπη πραγματική βάση και ουσιαστικά επιζητεί την ίδια θεραπεία με την αίτηση που είχε καταχωριστεί στις 13/02/2023. Οπόταν, υπάρχει πολλαπλότητα των δικαστικών διαδικασιών. Προωθεί τη θέση ότι τα όσα καταγράφονται στη δεύτερη ένορκη δήλωση του Σωτήρη Παφίτη, που προωθεί την υπό κρίση αίτηση, δεν προσθέτουν οτιδήποτε στη μαρτυρία που είχε εισαχθεί με την πρώτη ένορκη δήλωσή του οπόταν, κατά τη δική του άποψη και οι δύο αιτήσεις βασίζονται στα ίδια γεγονότα και στην ίδια αποδεικτική μαρτυρία. Παράλληλα, προβαίνει σε σύγκριση των παραγράφων, της πρώτης ένορκη δήλωσης Παφίτη με την δεύτερη, για να καταλήξει ότι με τις δύο αυτές παράλληλες διαδικασίες επιχειρείται ο ίδιος στόχος με αποτέλεσμα να προκαλείται κατάχρηση της διαδικασίας και πολλαπλότητα των διαδικασιών. Εισηγείται, ότι το γεγονός αυτό από μόνο του θα πρέπει να οδηγήσει την αίτηση σε απόρριψη.
Όσον αφορά το αίτημα για αναστολή, προωθεί τη θέση ότι δεν μπορεί να επιτύχει αφού σύμφωνα με νομική γνωμάτευση των Λετονών δικηγόρων του οι ισχυρισμοί των Αιτητών, στην υπό κρίση αίτηση, είναι λανθασμένοι, στην έκταση που αφορούν τα διαβήματα τα οποία οι ίδιοι έλαβαν για να ακυρώσουν την απόφαση του Orphan’s Court. Τα δικαστικά διαβήματα που λήφθηκαν από τους Αιτητές δεν καθιστούν το Δημόσιο Έγγραφο χωρίς αποδεικτική αξία και ούτε αναστέλλουν την ισχύ του αφού δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των προνοιών του άρθρου 59(2) και (3) του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 650/2012. Υποστηρίζει ότι σύμφωνα με τον Λετονικό Νόμο η κατάλληλη Αρχή για έκδοση παραχώρησης διαχειριστηρίου είναι οι Λετονοί συμβολαιογράφοι. Το Orphan’s Court έχει δικαιοδοσία να διορίσει διαχειριστές όταν η περιουσία προς διαχείριση έχει καθοριστεί από τους συμβολαιογράφους. Οι Αιτητές δεν εφεσίβαλαν την απόφαση της Λετονής συμβολαιογράφου, ημερομηνίας 06/06/2022, με την οποία καθόρισε τη διαχείριση της περιουσίας του αποβιώσαντα. Το μόνο που έπραξαν είναι να ζητήσουν την ακύρωση της απόφασης ημερομηνίας 11/10/2022, στην οποία διορίστηκαν οι συγκεκριμένοι ως διαχειριστές, όμως αυτό δεν είναι αρκετό αφού δεν έχουν νομικά αμφισβητήσει τη δημιουργία της διαχείρισης της περιουσίας του αποβιώσαντα.
Προωθεί τη θέση ότι σύμφωνα με τον Νόμο της Λετονίας και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο οι διαχειριστές συνεχίζουν να διατηρούν την εξουσία τους και το Δημόσιο Έγγραφο δεν έχει ανακληθεί γιατί έχει παραχωρηθεί σύμφωνα με το άρθρο 666 του Αστικού Δικαίου της Λετονίας, αλλά και γιατί η αίτηση των Αιτητών, στο Administrative District Court, Riga Court House, για ανάκληση της απόφασης του Orphan’s Court δεν την ανακαλεί και ούτε την αναστέλλει αλλά αφήνει τις εξουσίες των διαχειριστών αναλλοίωτες.
Ο Ομνύοντας εκφράζει την νομική του άποψη σε σχέση με το άρθρο 59(2) του Ευρωπαϊκού Κανονισμού και εισηγείται ότι θα πρέπει να διαβάζεται σε συνάρτηση με την επεξηγηματική σημείωση 62 και το άρθρο 59(3) με την επεξηγηματική σημείωση 63. Εισηγείται ότι η αποδεικτική αξία του Δημόσιου Εγγράφου δεν τερματίστηκε και σύμφωνα με τις Αρχές της Λετονίας οι διαχειριστές συνεχίζουν να κατέχουν τη θέση τους σε σχέση με την περιουσία του αποβιώσαντα.
Υποστηρίζει ότι στην παράγραφο 17 της πρώτης ένορκης δήλωσής του καταγράφει τις εξουσίες των διαχειριστών στη βάση του Δημοσίου Εγγράφου. Ισχυρίζεται ότι σε ερώτηση που τέθηκε από τους δικηγόρους της Shevtsova στο Orphan΄s Court, στις 07/03/2023, αναφορικά με τη συνέχιση της διαχείρισης μετά από την απόφαση του Administrative District Court να αναστείλει το Ευρωπαϊκό Κληρονομητήριο, λήφθηκε απάντηση από το Σώμα των Ορκωτών Συμβολαιογράφων στην οποία καταγράφεται ότι οι διαχειριστές έχουν νομικό δικαίωμα να εκπροσωπούν τη διαχείριση.
Καταλήγει, ότι λόγω του γεγονότος ότι η καταχώριση της έφεσης από τους Αιτητές δεν αναστέλλει την ισχύ του Δημοσίου Εγγράφου ή τo αποδεικτικό του αποτέλεσμα σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 650/2012 οι Αιτητές δεν νομιμοποιούνται στην καταχώριση της αίτησης για αναστολή. Εισηγείται, ότι δεν εφαρμόζονται οι πρόνοιες του άρθρου 53 του Ευρωπαϊκού Κανονισμού αφού η ισχύς του Δημοσίου Εγγράφου δεν έχει ανασταλεί στην Λετονία. Κατά τη δική του άποψη, οι παράγραφοι 33 ‑ 38 της πρώτης ενόρκου δηλώσεώς του περιέχουν όλα τα απαραίτητα δεδομένα για να οδηγήσουν το Δικαστήριο στην απόρριψη της αίτησης, αφού καταδεικνύεται ότι όλες οι προϋποθέσεις κάτω από τον Νόμο της Λετονίας έχουν ικανοποιηθεί σε σχέση με την έκδοση του συγκεκριμένου Δημοσίου Εγγράφου.
Οι συνήγοροι των δυο πλευρών με τις εμπεριστατωμένες εισηγήσεις τους, τις οποίες προνόησαν να καταγράψουν και να θέσουν υπόψη του Δικαστηρίου, υποστήριξαν και ανέπτυξαν τις εκατέρωθεν διαμετρικά αντίθετες θέσεις τους για το ζήτημα που απασχολεί στην παρούσα. Το Δικαστήριο έχει σημειώσει τις αναφορές, τοποθετήσεις και εισηγήσεις των δυο πλευρών, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τα επιχειρήματα όσο και τις νομικές αυθεντίες στις οποίες αναφέρθηκαν. Ειδικότερη αναφορά στις γραπτές αλλά και στις δια ζώσης εισηγήσεις τους θα γίνει σε μεταγενέστερο στάδιο στο πλαίσιο της παρούσας και όπου τούτο κρίνεται σκόπιμο και αναγκαίο, έχοντας πάντα κατά νου ότι δεν απαιτείται ειδικότερη αναφορά ή πραγμάτευση κάθε επιχειρήματος που προβάλλεται σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η ευπαίδευτη συνήγορος των Αιτητών εισηγήθηκε ότι λόγω του ότι έχει εκδοθεί Δημόσιο Έγγραφο στην Λετονία, το οποίο έχει αναγνωριστεί και κηρυχθεί ως εκτελεστό στην Κυπριακή Δημοκρατία και επειδή έχει ασκηθεί ένδικο μέσο σε Λετονικό Δικαστήριο, κατά του συγκεκριμένου Δημοσίου Εγγράφου, με το οποίο αμφισβητούνται οι νομικές ή/και έννομες σχέσεις, ενεργοποιούνται οι πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 650/2012 και η ισχύς του διατάγματος, ημερ. 09/01/2023, θα πρέπει να ανασταλεί και να τερματιστεί η παραγωγή αποδεικτικών αποτελεσμάτων για το διάστημα που εκκρεμεί το ένδικο μέσο.
Αναφορικά με το θέμα της πολλαπλότητας των διαδικασιών, το οποίο προωθήθηκε από τους Καθ΄ων η αίτηση, υποστήριξε ότι η υπό κρίση αίτηση στηρίζεται στο άρθρο 59(3) του Ευρωπαϊκού Κανονισμού, ενώ η αίτηση ημερ. 13/02/2023 καταχωρίστηκε σε άλλη βάση. Όσον αφορά τους λόγους ουσίας που προβλήθηκαν από τον ευπαίδευτο συνήγορο των Καθ΄ων η αίτηση εισηγήθηκε ότι δεν μπορούν να εξεταστούν γιατί, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό, αρμόδια για να αποφασίσουν, αναφορικά με την αμφισβήτηση, είναι τα δικαστήρια της Λετονίας. Όσον αφορά το γεγονός ότι η ισχύς του Δημόσιου Εγγράφου δεν αναστέλλεται στην Λετονία, είναι η δική της θέση ότι ο Κανονισμός σκοπεί στη ρύθμιση των σχέσεων μεταξύ των κρατών μελών σε θέματα αμοιβαίας αναγνώρισης αποφάσεων που αφορούν θέματα κληρονομικού δικαίου, οπόταν δεν θα μπορούσε να ρυθμίζει την αναστολή η αμφισβήτηση του Δημοσίου Εγγράφου, εντός του κράτους έκδοσης του, αλλά μπορεί να ρυθμίζει τις συνέπειες που έχει το συγκεκριμένο έγγραφο σε άλλο κράτος μέλος.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των Καθ΄ ων η αίτηση εισηγήθηκε αρχικά ότι υπάρχει πολλαπλότητα στις διαδικασίες που επέλεξαν οι Αιτητές, η οποία θα πρέπει να οδηγήσει την αίτηση σε απόρριψη. Επιπρόσθετα όμως προώθησε τη θέση ότι το μέτρο που λήφθηκε από τους Αιτητές, για ανάκληση της απόφασης του Riga Orphan’s Court, δεν καθιστά το Δημόσιο Έγγραφο χωρίς αποδεικτική αξία γιατί το Riga Court House Administrative Court δεν αποτελεί δικαστήριο με διεθνή δικαιοδοσία δυνάμει του Κανονισμού, γιατί δεν αποτελεί αμφισβήτηση δυνάμει του άρθρου 59(3) του Ευρωπαϊκού Κανονισμού και γιατί η αποδεικτική του ισχύ δεν έχει τερματιστεί. Παράλληλα εισηγήθηκε ότι η αναστολή της αναγνώρισης και ή της εκτέλεσης του Δημοσίου Εγγράφου είναι δυνητική και όχι επιτακτική.
Απουσιάζει, είναι η θέση του, η μαρτυρία για το αλλοδαπό δίκαιο που υποστηρίζει τις θέσεις των Αιτητών. Περαιτέρω εισηγείται ότι δεν έχει τερματιστεί η αποδεικτική ισχύς του Δημοσίου Εγγράφου και ότι οι Καθ’ ων η αίτηση διατηρούν τις εξουσίες τους ως διαχειριστές. Πραγματεύεται θέματα Λετονικού δικαίου συγκρίνοντας τις γνωμοδοτήσεις που παραχωρήθηκαν από τους Λετονούς δικηγόρους των Αιτητών, ήτοι του δικηγορικού γραφείου Cobalt, με τις γνωμοδοτήσεις που δόθηκαν από τους Λετονούς δικηγόρους των Καθ΄ων η αίτηση, ήτοι του δικηγορικού γραφείου TGS.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ως το Δικαστήριο αντιλαμβάνεται τα γεγονότα, από το περιεχόμενο όλων των ενόρκων δηλώσεων που βρίσκονται εντός του φακέλου του Δικαστηρίου και έχουν υιοθετηθεί από τους ενόρκως δηλούντες, ο Sandis Petrovics και η Sofia Shevtsova μέσω των δικηγόρων τους, με αίτηση ημερ. 08/01/2023, στην Αίτ. Αρ.554/22, αιτήθηκαν την αναγνώριση του Δημόσιου Εγγράφου που είχε εκδοθεί, στις 11/10/2022, από το Riga Orhpan’s Court στην Λετονία, στην Κυπριακή Δημοκρατία δυνάμει των προνοιών του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 650/2012. Το περιεχόμενο του Δημοσίου Εγγράφου τους αναγνώριζε ως διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντα Oleg Bourlakov, ο οποίος απεβίωσε στις 26/06/2021, έχοντας Ρωσική, Ουκρανική και Καναδική υπηκοότητα, κατέχοντας περιουσία, μεταξύ άλλων χωρών, στην Κυπριακή Δημοκρατία. Συγκεκριμένα, διατηρούσε μετοχές της Silver Angel Yatching Limited οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στην Cyproserve Limited, μετοχές στην Captain Vrungel Yatching Ltd οι οποίες είναι εγγεγραμμένες στην Calmo Limited, ενώ είναι και ιδιοκτήτης του σκάφους Black Pearl το οποίο είναι εγγεγραμμένο στην εταιρεία Silver Angel Yatching Ltd. Το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, με διαφορετική σύνθεση, στις 09/01/2023 εξέδωσε διάταγμα με το οποίο κηρύχθηκε ως εκτελεστό, στην Κυπριακή Δημοκρατία, το συγκεκριμένο Δημόσιο Έγγραφο. Οι συγκεκριμένοι αιτήθηκαν και πέτυχαν, στις 27/01/2023, την έκδοση προσωρινών διαταγμάτων με τα οποία απαγορεύετο η αποξένωση μετοχών που κατέχει η Cyproserve Limited στην Silver Angel Yatching Limited, η αποξένωση του σκάφους Black Pearl, ενώ παράλληλα διατάχθηκε η αγκυροβόληση του σκάφους στο Μαυροβούνιο εντός 30 ημερών από την επίδοση του διατάγματος. Εκδόθηκε επίσης διάταγμα αποκάλυψης. Τα απαγορευτικά διατάγματα κατέστησαν απόλυτα στις 05/07/2023.
Στις 09/02/2023 οι Αιτητές στην υπό κρίση αίτηση αμφισβήτησαν την απόφαση του Riga Orhpan’s Court καταχωρώντας ένδικο μέσο, σύμφωνα με το άρθρο 50 του Ε.Κ.650/2012, στο Riga Court House of Administrative District Court, Τεκμήριο ΧΙ στην Ε.Δ. Παφίτη ημερ. 13/02/2023, ζητώντας την ακύρωση – ανάκληση της συγκεκριμένης απόφασης για την παραχώρηση του Δημοσίου Εγγράφου, βασιζόμενοι στο γεγονός ότι έχουν συμφέρον στην περιουσία του αποβιώσαντα, σύμφωνα και με την απόφαση του Μονεγάσκου Δικαστηρίου ημερομηνίας 23/01/2023 στην οποία οι Καθ΄ων η αίτηση συμμετείχαν. Παρά το γεγονός ότι οι Καθ’ ων η αίτηση γνώριζαν από τις 27/10/2021 για την ύπαρξη των Αιτητών, καθώς και για το κληρονομικό τους συμφέρον, δεν κλήθηκαν να ακουστούν κατά τη διαδικασία έκδοσης του Δημοσίου Εγγράφου, λόγω του ότι δεν ενημερώθηκε το Riga Orhpan’s Court για την ύπαρξή τους, ούτε για το κληρονομικό τους συμφέρον, ούτε για τις διαδικασίες στο Μονακό ή στην Ρωσία, αλλά ούτε για το γεγονός ότι ο αποβιώσαντας δεν είχε τη συνήθη διαμονή του στην Λετονία. Συνακόλουθα, το Riga Orhpan’s Court δεν είχε δικαιοδοσία να εκδώσει το συγκεκριμένο έγγραφο. Οι Αιτητές φαίνεται να βασίζονται, μεταξύ άλλων, στο περιεχόμενο της Ολογραφικής Διαθήκης του αποβιώσαντα η οποία επικυρώθηκε με απόφαση του Lyublinski District Court of Moscow στις 28/01/2022. Το ένδικο μέσο που καταχωρίστηκε δεν έχει εκδικαστεί και η νομική υπόσταση του Δημοσίου Εγγράφου τελεί υπό αμφισβήτηση.
Οι δύο διαχειριστές δυνάμει του Δημοσίου Εγγράφου, Καθ΄ων η αίτηση, από την αντίπερα όχθη, ισχυρίζονται ότι οι κληρονόμοι του αποβιώσαντα είναι η εν διαστάσει σύζυγός του, Loudmila Bourlakova και οι δύο θυγατέρες του, καθώς επίσης και το τέκνο, που κατ’ ισχυρισμό της Sofias Shevtsova, ο αποβιώσαντας απέκτησε μαζί της, την οποία θυγατέρα όμως ο αποβιώσαντας δεν αναγνώρισε εν ζωή. Οι Αιτητές στην υπό κρίση αίτηση ημερ. 28/02/2023, ισχυρίζονται ότι είναι οι νόμιμοι κληρονόμοι του αποβιώσαντα δυνάμει Ολογραφικής Διαθήκης που καταρτίστηκε στο Μονακό, της οποίας η εγκυρότητα επικυρώθηκε με απόφαση Ρωσικού Δικαστηρίου ημερ. 28/10/2022. Εν ολίγοις, επιδιώκουν την ακύρωση της αναγνώρισης του συγκεκριμένου Δημοσίου Εγγράφου. Όσον αφορά την απόφαση του Riga Orhpan’s Court, οι Αιτητές καταχώρησαν στις 09/02/2023 αίτηση για ακύρωσή της στο Riga Court House of the Administrative District Court. Ακριβώς λόγω της λήψης ένδικων μέσων στην Λετονία οι Αιτητές θεωρούν ότι ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 650/2012, ο οποίος αφορά την αποδοχή και εκτέλεση δημοσίων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχικής και εφαρμόζεται στα γεγονότα της υπό κρίση υπόθεσης, προβλέπει την ανάκληση της νομικής ισχύς του Δημοσίου Εγγράφου σε σχέση με το στοιχείο που αμφισβητήθηκε για το διάστημα που εκκρεμεί η αμφισβήτηση. Άποψη με την οποία δεν συμφωνούν οι Καθ΄ων η αίτηση.
Παρά τη διένεξη μεταξύ των μερών, στις 24/02/2023 εκδόθηκε Ευρωπαϊκό Κληρονομητήτριο υπέρ της Loudmila Bourlakova, του οποίου η ισχύς αναστάλθηκε από το Περιφερειακό Δικαστήριο της Ρίγας στις 07/03/2023, μετά από την καταχώρηση αίτησης από τους Αιτητές. Στις 22/08/2023 το Περιφερειακό Δικαστήριο της Ρίγας αποφάσισε ότι τα προσωρινά μέτρα αναστολής της ισχύος του Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου θα συνεχίσουν να ισχύουν μέχρι την εκδίκαση της διαφοράς των μερών και ότι υπεύθυνοι για τη διατήρηση της περιουσίας είναι οι Διαχειριστές. Η συγκεκριμένη απόφαση εφεσιβλήθηκε από τους Διαχειριστές αλλά η ακρόασή της δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Προτού το Δικαστήριο εξετάσει τη νομική πτυχή της υπό κρίση αίτησης, θα πρέπει να αναφερθεί στην εκτεταμένη αναφορά της πλευράς των Καθ΄ων η αίτηση στην αμφισβήτηση της εγκυρότητας του ένδικου μέσου που λήφθηκε από τους Αιτητές στην Λετονία, δυνάμει του άρθρου 50 του Ε.Κ.650/2012. Το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ζήτημα το οποίο το παρών Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να εξετάσει. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πραγματεύτηκε του θέματος στην απόφασή του Krones AG v. Samskip GmbH (Case C-456/11). Η απάντηση στο συγκεκριμένο θέμα θα δοθεί από το Λετονικό Δικαστήριο και όχι από το Κυπριακό Δικαστήριο αφού άπτεται του θέματος της ανάληψης δικαιοδοσίας από το ίδιο το Δικαστήριο.
Το δεύτερο θέμα που το Δικαστήριο οφείλει να πραγματευτεί αφορά τον ισχυρισμό περί πολλαπλότητας των διαδικασιών, ο οποίος προβλήθηκε σθεναρά από τους Καθ΄ ων η αίτηση. Όπως έχει αναφερθεί στην υπόθεση Διευθυντής των Φυλακών ν. Περέλλα Τζεννάρο (1995) 1 Α.Α.Δ. 217:
« Η δικαιοδοσία για την παρεμπόδιση, περιστολή, απόρριψη ή αναστολή διαδικασίας που συνιστά κατάχρηση των δικαιοδοσιών του Δικαστηρίου, εκπηγάζει από την ίδια τη φύση της δικαστικής λειτουργίας που έχει ως λόγο το δίκαιο και μέσο τους μηχανισμούς που προάγουν την κατίσχυση του. Γι΄ αυτό, η δικαιοδοσία για τη χρήση πρόσφορων μέσων για την παρεμπόδιση κατάχρησης των δικαιοδοσιών είναι σύμφυτη, ενυπάρχει σε κάθε Δικαστήριο, απόρροια της κυριαρχίας των Δικαστηρίων στους μηχανισμούς για την απονομή της δικαιοσύνης. Τα μέσα για την αποτροπή της κατάχρησης της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, δε συναρτούνται με οποιοδήποτε συγκεκριμένο διάταγμα ή διατάγματα, μπορεί να προσλάβουν οποιαδήποτε μορφή που επιβάλλει η ανάγκη στη συγκεκριμένη περίπτωση για την περιφρούρηση του σκοπού για τον οποίο παρέχονται οι δικαιοδοσίες του Δικαστηρίου. ».
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου υιοθέτησε την ίδια προσέγγιση στην RE Αρχιεπίσκοπος Κύπρου (1993) 1 C.L.R. 248. Αποφάσισε ότι: «.....Η επίκληση των δικαιοδοσιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου ελέγχεται προς αποτροπή κατάχρησης των δικαιοδοσιών. Η επιδίωξη όμοιων σκοπών με την υιοθέτηση παράλληλων ένδικων μέσων ελέγχεται από το Δικαστήριο όπως και γενικότερα η πολλαπλότητα των διαδικασιών για την επίτευξη του ίδιου στόχου......». Παρόμοιες θέσεις είχαν διατυπωθεί και σε προγενέστερες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου καθώς και σε αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου με μονομελή σύνθεση (βλ. Re Ηλίας Ηλία (Αρ. 3) (1995) 1 Α.Α.Δ. 786). Βλέπε επίσης το σκεπτικό της απόφασης στην υπόθεση Beogradska D.D. (1996) 1 Α.Α.Δ. 911 και τις εκεί αναφερόμενες αυθεντίες.
Αυτό που το Δικαστήριο θα πρέπει να αποφασίσει στην παρούσα είναι κατά πόσο όντως υπάρχει κατάχρηση διαδικασίας λόγω πολλαπλότητας δικαστικών διαδικασιών και προώθηση παράλληλων ένδικων μέσων ταυτόχρονα. Προκύπτει ότι με την αίτηση ημερ. 13/02/2023 οι Αιτητές ζητούν ακύρωση ή και παραμερισμό ή και ανάκληση της δήλωσης κήρυξης της εκτελεστότητας του Δημοσίου Εγγράφου ημερ. 11/10/2022, το οποίο αναγνωρίστηκε ως εκτελεστό με διάταγμα ημερ. 09/01/2023 του Ε.Δ. Λευκωσίας, καθώς και διάταγμα με το οποίο να δηλώνεται ότι το συγκεκριμένο Δημόσιο Έγγραφο δεν μπορεί να τύχει αναγνώρισης. Με την παράγραφο Γ της αίτησης ζητείται αναστολή της ισχύος του διατάγματος ημερ. 09/01/2023.
Με την υπό κρίση αίτηση επιζητούν οι Αιτητές διάταγμα αναστολής της ισχύος του διατάγματος ημερ. 09/01/2023 ουσιαστικά μέχρι να αποφασιστεί η τύχη του ένδικου μέσου που ασκήθηκε στη Λετονία για την εγκυρότητα του συγκεκριμένου Δημόσιου Εγγράφου, ήτοι ότι ζητείται με την παράγραφο Γ της αίτησης ημερ. 13/02/2023. Η συγκεκριμένη πολλαπλότητα που διαπιστώθηκε δεν είναι τέτοια που να οδηγεί σε κατάχρηση. Καθοριστικό θα είναι το αποτέλεσμα της απόφασης του Λετονικού Δικαστηρίου αναφορικά με το ένδικο μέσο που ασκήθηκε αφού, αν πετύχει το συγκεκριμένο ένδικο μέσο, το Δημόσιο Έγγραφο θα ακυρωθεί και θα είναι ανύπαρκτο. Οπόταν, το Κυπριακό Δικαστήριο δεν θα έχει ενώπιόν του οποιοδήποτε δεσμευτικό έγγραφο για να εκτελέσει. Αν αποτύχει το ένδικο μέσο που ασκήθηκε στην Λετονία, τότε το Κυπριακό Δικαστήριο θα είναι δεσμευμένο να αποδεχθεί το περιεχόμενο του Δημοσίου Εγγράφου και να αναγνωρίσει την ισχύ του στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, οπόταν η αίτηση ημερ. 13/02/23 θα καταστεί άνευ αντικειμένου. Αυτό είναι και το πνεύμα του συγκεκριμένου Κανονισμού, ήτοι να διευκολυνθεί η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσω της εξάλειψης των εμποδίων για την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών, οι οποίοι αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην προσπάθειά τους να ασκήσουν τα δικαιώματά τους στο πλαίσιο μιας κληρονομικής διαδοχής που έχει διασυνοριακές επιπτώσεις, ως καταγράφεται και στην παράγραφο 7 του Προοιμίου του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 650/2012. Ο Κανονισμός στο Κεφάλαιο IV, άρθρα 39 - 58 και στο Κεφάλαιο V, άρθρα 59 - 61 θεσπίζει κανόνες για την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων που εκδίδονται σε μια χώρα της Ε.Ε. και την αποδοχή και την εκτέλεση των επίσημων νομικών εγγράφων. Με τις διατάξεις αυτές διασφαλίζεται η εκτέλεση των αποφάσεων που εκδίδονται σε ένα κράτος μέλος της Ε.Ε σε ολόκληρη την Ε.Ε., χωρίς την τήρηση κάποιας ειδικής διαδικασίας, καθώς και η αποφυγή έκδοσης αντικρουόμενων δικαστικών αποφάσεων. Οι αποφάσεις που είναι εκτελεστές στο κράτος μέλος της Ε.Ε. όπου έχουν εκδοθεί, καθίστανται εκτελεστές σε άλλο κράτος μέλος, αφού κηρυχθούν εκεί εκτελεστές από το αρμόδιο τοπικά δικαστήριο, κατόπιν αίτησης του ενδιαφερομένου μέρους σύμφωνα με το άρθρο 43. Ενόψει των όσων έχουν καταγραφεί, το Δικαστήριο θεωρεί ότι δεν τίθεται θέμα πολαπλότητας.
Παρέμεινε προς εξέταση το αίτημα των Αιτητών, όπως προβάλλεται στην υπό κρίση αίτηση. Ο Ε.Κ.650/2012 αποτελεί ένα αποδεικτικό μέσο του κληρονομικού δικαιώματος με τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά, ως έχει προλεχθεί, αφού αποδίδεται στο ευρωπαϊκό κληρονομικό διεθνές δίκαιο μια πρωτοπορία έναντι των εθνικών δικαίων. Ο Κανονισμός εφαρμόζεται στις κληρονομικές διαδοχές, ως αυτές ερμηνεύονται στο άρθρο 3(1) και το πεδίο εφαρμογής του εξειδικεύεται στο άρθρο 23 αυτού, με την απαρίθμηση των περιπτώσεων εφαρμογής του. Η καθιέρωση του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου, ως ενιαίου πιστοποιητικού για την απόδειξη και νομιμοποίηση των προσώπων που επικαλούνται κληρονομικά δικαιώματα σε διασυνοριακές υποθέσεις, αποτελεί αναμφισβήτητα ένα πρωτοποριακό εγχείρημα. Ελλείψει νομολογίας από το Δ.Ε.Ε. ως προς την εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού, πρέπει να αντλείται καθοδήγηση από το Προοίμιό του, το οποίο είναι άκρως διαφωτιστικό ως προς την ερμηνεία του Κανονισμού, αφού καταγράφει ερμηνευτικές κατευθύνσεις.
Όσον αφορά τα εξετασθέντα, η ευπαίδευτη συνήγορος των Αιτητών υποστήριξε ότι υπάρχει, δυνάμει του άρθρου 59(3) του Κανονισμού, δικαίωμα αμφισβήτησης του εκδοθέντος Δημοσίου Εγγράφου με ένδικο μέσο και ότι η αμφισβήτηση του οδηγεί στην αναστολή των αποδεικτικών του αποτελεσμάτων για όσο διάστημα εκκρεμεί η αμφισβήτηση. Ο ευπαίδευτος συνήγορος των Καθ΄ων η αίτηση εισηγήθηκε ότι το κατ΄ισχυρισμό ένδικο μέσο δεν ενεργοποιεί τις πρόνοιες του άρθρου 59(2) του Ε.Κ.650/2012.
Πριν να εξεταστούν οι εκατέρωθεν εισηγήσεις, θα πρέπει να τονιστεί από το Δικαστήριο ότι τα ζητήματα που αφορούν το κατά πόσο το Δικαστήριο στο οποίο καταχωρίστηκε το ένδικο μέσο αμφισβήτησης από τους Αιτητές συνιστά Δικαστήριο με διεθνή δικαιοδοσία, καθώς και οι διαδικασίες που υπάρχουν ενώπιον του Λετονικού Δικαστηρίου ή των Λετονικών Αρχών δεν μπορούν να τύχουν σχολιασμού από το παρών Δικαστήριο. Το Κυπριακό Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να τα εξετάσει αφού σύμφωνα με το άρθρο 41 του Ε.Κ.650/2012 δεν επιτρέπεται η επί της ουσίας αναθεώρηση απόφασης που εκδίδεται σε άλλο κράτος μέλος.
Το άρθρο 59(3) του Ε.Κ. 650/2012 προνοεί τα ακόλουθα:
« Τυχόν αμφισβήτηση που αφορά τις νομικές πράξεις ή τις έννομες σχέσεις που έχουν καταγραφεί σε δημόσιο έγγραφο γίνεται ενώπιον των δικαστηρίων που έχουν διεθνή δικαιοδοσία βάσει του παρόντος κανονισμού και αποφασίζεται σύμφωνα με το εφαρμοστέο βάσει του κεφαλαίου ΙΙΙ δίκαιο. Το δημόσιο έγγραφο που αμφισβητήθηκε δεν έχει αποδεικτική ισχύ σε κράτος μέλος άλλο από το κράτος μέλος προέλευσης όσον αφορά το στοιχείο που αμφισβητήθηκε, για όσο χρονικό διάστημα η αμφισβήτηση εκκρεμεί ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου.».
Προωθείται από τους Καθ΄ων η αίτηση ο ισχυρισμός ότι τα όσα περιέχονται στο επίδικο Δημόσιο Έγγραφο δεν συνιστούν νομική πράξη ή έννομη σχέση. Παραπέμπουν στην παράγραφο 63 του Προοιμίου προς απάντηση του συγκεκριμένου ερωτήματος, η οποία περιγράφει «τις νομικές πράξεις ή τις έννομες σχέσεις που έχουν καταγραφεί σε Δημόσιο Έγγραφο» ως την «ύπαρξη διαθήκης ή κληρονομικής σύμβασης ή άλλης βούλησης και τον προσδιορισμό των κληρονόμων και των άλλων δικαιούχων σύμφωνα με το εφαρμοστέο στην κληρονομική διαδοχή δίκαιο…..» Η ίδια παράγραφος καταγράφει και το φόρουμ αμφισβήτησης του περιεχομένου του Δημοσίου Εγγράφου που είναι το δικαστήριο που έχει διεθνή δικαιοδοσία. Ο όρος Δικαστήριο ερμηνεύεται στο ερμηνευτικό άρθρο 3(2). Η έννοια του Δικαστηρίου οριοθετείται με ευρύ τρόπο στο συγκεκριμένο άρθρο και το Λετονικό Δικαστήριο θα κληθεί να το αποφασίσει στην περίπτωση που εγερθεί. Όπως έχει προλεχθεί, το Δικαστήριο, στην υπό κρίση διαδικασία, δεν μπορεί να πραγματευτεί του θέματος κατά πόσο οι Λετονικές Αρχές έχουν ή όχι δικαιοδοσία και κατά πόσο ο αποβιώσαντας είχε τον τελευταίο τόπο διαμονής του στη Λετονία. Αυτά είναι θέματα που θα απασχολήσουν το Δικαστήριο που θα επιληφθεί της αμφισβήτησης της νομιμότητας έκδοσης του Δημοσίου Εγγράφου.
Προκύπτει από το Τεκμήριο ΧΙ που συνοδεύει την ένορκη δήλωση του Σωτήρη Παφίτη στην Αίτηση, ότι οι Αιτητές υπέβαλαν, στις 09/02/2023, αίτηση στο Riga Court House of the Administrative District Court για ακύρωση της απόφασης του Riga Orphan’s Court βασιζόμενοι στο γεγονός ότι δεν ακούστηκαν ως ενδιαφερόμενα μέρη σε σχέση με την καταλληλόλητα των Καθ΄ων η αίτηση για διορισμό ως διαχειριστές της περιουσίας του αποβιώσαντα αφού με τους συγκεκριμένους υπάρχουν σε εξέλιξη διαδικασίες στο Δικαστήριο του Μονακό, ότι γνώριζαν για την ύπαρξη τους ως κληρονόμων εκ διαθήκης η οποία επικυρώθηκε σε Ρωσικό Δικαστήριο, ενώ παράλληλα προωθείται η θέση ότι με τη συμπεριφορά τους παραπλάνησαν το Riga Orphan’s Court.
Λόγω της καταχώρισης της συγκεκριμένης διαδικασίας αμφισβήτησης του Δημοσίου Εγγράφου ενεργοποιείται το μέρος του άρθρου 59(3) Ε.Κ. 650/2012, που προβλέπει ότι όταν Δημόσιο Έγγραφο αμφισβητηθεί, αυτό δεν έχει αποδεικτική αξία σε Κράτος Μέλος διαφορετικό από αυτό που το έκδωσε για όσο διάστημα εκκρεμεί η αμφισβήτηση. Σύμφωνα με την πληροφόρηση του Δικαστηρίου η αμφισβήτηση εκκρεμεί ενώπιον του Riga Court House of the Administrative District Court, δεν έχει αποφασιστεί τελεσίδικα, ενώ η ισχύς του Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου έχει ανασταλεί από Λετονικό Δικαστήριο στις 07/03/2023. Για να ανασταλεί η ισχύς του σημαίνει ότι ενεργοποιήθηκαν οι πρόνοιες του άρθρου 73(1) (α) του Ε.Κ.650/2012.
Tόσο το περιεχόμενο του άρθρου 59 στην ολότητά του και συγκεκριμένα η παράγραφος 3 αυτού, καθώς και το γεγονός ότι αναστάληκε η ισχύς του Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου καταρρίπτουν τις θέσεις των Καθ΄ων η αίτηση. Συγκεκριμένα, δεν παρέχεται ευχέρεια αποδοχής της θέσης των Καθ΄ων η αίτηση ότι συνεχίζει η ισχύς του Δημόσιου Εγγράφου, αφού μέχρι να ολοκληρωθεί και αποφασιστεί η διαδικασία αμφισβήτησης της νομιμότητας έκδοσης του Δημοσίου Εγγράφου στο Λετονικό Δικαστήριο επιβάλλεται όπως η αποδεικτική ισχύς του στην Κύπρο ανασταλεί, ιδιαίτερα λόγω του ότι οι Αιτητές στο Λετονικό Δικαστήριο επικαλούνται παραπλάνηση της Αρχής που το έκδωσε. Στο σύγγραμμα «The EU Succession Regulation, A Commentary», των Caravana, Davi & Mansel στη σελίδα 660, παράγραφος 54, στην οποία παρέπεμψε το Δικαστήριο η ευπαίδευτη συνήγορος των Αιτητών, διαβάζονται τα ακόλουθα:
« Article 59(3) sentence 2 provides that the authentic instrument that is being reviewed pursuant to article 59(3) sentence 1 with respect to its substantive law content by a competent court produces no evidentiary effect (on its term of art, se no 33et seq.) in a Member State other than the Member State of origin as long as the challenge is pending (on the term pending, see no.48). The suspensory effect of article 59(3) includes ……. only evidentiary effects….
Article 59(3) mandates a very broad suspensory effect, for in a succession law proceeding in another ESR Member State as the State of origin where the existence, content or extent of the negotium is disputed in a succession law matter pursuant to the lex successionis, the evidentiary effect of the authentic instruments is suspended outside of the State of origin. Therefore, the extent of the suspensory effect is limited: If the challenge concerns only a specific matter relating to the legal acts or legal relationships recorded in the authentic instrument, the authentic instrument in question should not produce any evidentiary effects in a Member State other than in a Member State of origin with regard to the matter being challenged as long as the challenge is pending….» (η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου).
Όπως καταγράφεται σε σχέση με το ζήτημα της αναστολής, αναφορικά με τις πρόνοιες του Ε.Κ.1215/2012 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις στο Σύγγραμμα Private International Law των Cheshire, North & Fawcett, 15η έκδοση, σελ. 648 στην παράγραφο κάτω από τον τίτλο «A discretionary power»:
« The court or another competent authority in the Member State addressed has a discretion to stay the proceedings; it is under no duty to grant a stay and one can be refused even though the judgment is challenged in the Member State of origin or, under Article 51, an ordinary appeal has been lodged or the time for such an appeal has not yet expired. The criteria on which this discretion is to be exercised have not as yet been fully developed by the Court of Justice. The Court of Justice has, however, held that a court, when deciding whether to grant a stay of proceedings, may take into account only such submissions as the party requesting the stay was unable to make before the court of origin. According to Advocate General Leger, the refusal in the Member State of origin to stay the enforcement of the judgment may be a relevant factor when making an assessment of the appeal's chances of success, but is never decisive. Advocate General Leger is clearly of the view that the court in the Member State addressed can consider the likelihood of the appeal's chances of success. However, the Court of Justice in an earlier case has said that this is not something that can be considered. There is English authority on the exercise of the discretion in Petereit v Babcock International Holdings Ltd. The court laid down a general principle that prima facie a foreign judgment should be enforced. In deciding whether to grant a stay pending the result of the appeal abroad the court considered the economic consequences to the parties of, on the one hand, granting a stay and, on the other hand, enforcing the judgment..»
Το Δικαστήριο θεωρεί ότι οι πάνω αρχές μπορούν να εφαρμοστούν κατ΄αναλογία και στην υπό κρίση περίπτωση. Καθίσταται προφανές από το περιεχόμενο της παραγράφου 65 του Προοιμίου του Ε.Κ. 650/2012 ότι το Δημόσιο Έγγραφο που αμφισβητείται δεν έχει αποδεικτική ισχύ για όσο χρονικό διάστημα εκκρεμεί η αμφισβήτηση, σε άλλο κράτος μέλος από αυτό που το έκδωσε. Στο πλαίσιο μιας τελεολογικής ερμηνείας των συγκεκριμένων προνοιών του Ε.Κ.650/2012, το Δημόσιο Έγγραφο που εκδόθηκε από το Riga Orphan’s Court, λόγω της αμφισβήτησης που υπέστη στο Riga Court House of the Administrative District Court από τους Αιτητές και της αναστολής του Ευρωπαϊκού Κληρονομητηρίου στις 07/03/2023 από το Λετονικό Δικαστήριο, δεν έχει οποιαδήποτε αποδεικτική ισχύ στην Κύπρο για όσο χρονικό διάστημα εκκρεμεί η συγκεκριμένη αμφισβήτηση.
Σύμφωνα και με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου που αφορά την ερμηνεία νομοθετημάτων, θα πρέπει να αποδίδεται η απλή γραμματική και κατά κυριολεξία σημασία στις λέξεις που χρησιμοποιούνται και όταν η φρασεολογία του νόμου είναι σαφής ν΄αποδίδεται στις λέξεις η φυσική και συνήθης έννοιά τους (βλ. μεταξύ άλλων Φυσεντζίδης ν. Κ & C Snooker & Pool Entertainment Πολ. Εφ. 30/19, ημερ. 01/06/2020), ECLI:CY:AD:2020:A171.
Ως εκ της πιο πάνω κατάληξης, αναστέλλεται η παραγωγή αποδεικτικών αποτελεσμάτων, η οποία προκύπτει από την έκδοση του διατάγματος του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 09/01/2023, με το οποίο αναγνωρίστηκε ως εκτελεστό το Δημόσιο Έγγραφο που εκδόθηκε από το Riga Orphan’s Court μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας αμφισβήτησης του ενώπιον του Riga Court House of the Administrative District Court και την έκδοση της απόφασής του επί του θέματος της αμφισβήτησης.
Τα έξοδα, λόγω της πιο πάνω κατάληξης, επιδικάζονται υπέρ των Αιτητών και εναντίον των Καθ΄ων η αίτηση, ως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.) ……………………………………
Ε. Γεωργίου-Αντωνίου, Π.Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής