ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Α. ΛΟΥΚΑ Ε.Δ
Αρ. Αγωγής: 388/15
Μεταξύ:
Στέλιου Χατζησπύρου
Ενάγοντα
-και-
American Life Insurance Company (Cy) Limited
Εναγόμενων
Ημερομηνία: 9/8/2024
Εμφανίσεις:
Για Ενάγοντα: κ. Σ. Σάββα
Για Εναγόμενους: κ. Χ. Δημητριάδης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο Ενάγων αξιώνει ποσό €34.000 δυνάμει Ομαδικού Ασφαλιστηρίου Συμβολαίου (στο εξής «το Συμβόλαιο»), συναφθέν μεταξύ των Εναγομένων και της Παγκύπριας Οργάνωσης Πενταμελούς Οικογένειας (Π.Ο.Π.Ο), ως το αιτητικό Α της Έκθεσης Απαιτήσεως του. Είναι ο ισχυρισμός του ότι την 19/8/2008 υπέστη σοβαρό τραυματισμό μετά από πτώση από σκάλα. Ιατρικές εξετάσεις, ακτινογραφίες και μαγνητική τομογραφία κατέδειξαν ότι υπέστη κάταγμα του σώματος του 7ου θωρακικού σπονδύλου. Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις αποκάλυψαν διάσπαρτες εστίες θρύψαλων από τα οστά του. Κατέστη έτσι μόνιμα ανίκανος, τερματίστηκε η ισχύς της απασχόλησης του σε Τράπεζα την 12/10/2009, και εγκρίθηκε προς λήψη συντάξεως ανικανότητας από το Αρμόδιο Τμήμα την 14/11/2009, για ποσοστό ανικανότητας 75%. Ο Ενάγων δικογραφεί ότι δυνάμει των ως άνω ενεργοποιήθηκε η σχετική πρόνοια του Συμβολαίου και υπέβαλε απαίτηση για πληρωμή του στους Εναγόμενους το Νοέμβριο του 2013. Υποστηρίζει ότι οι Εναγόμενοι παρέλαβαν την απαίτηση του άνευ επιφυλάξεως και δεν ενέκριναν το αίτημα του με αιτιολογία ότι η ανικανότητα του επήλθε λόγω Αγκυλοποιητικής Σπονδυλοαρθρίτιδας, όπως διαγνώστηκε αρχές του 2008. Ακολούθησε ανταλλαγή επιστολών μεταξύ των μερών.
Οι Εναγόμενοι με την Υπεράσπιση τους εγείρουν τρεις προδικαστικές ενστάσεις. Με την πρώτη υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει έννομη συμβατική σχέση (privity of contract) μεταξύ των μερών. Με τη δεύτερη και τρίτη εγείρεται ότι η απαίτηση του Ενάγοντα έχει παραγραφεί και δεν μπορεί να προχωρήσει, αφού δεν υπεβλήθη, ούτε κατατέθηκαν τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία, στο χρόνο που οι όροι 3 και 6 του Συμβολαίου ορίζουν. ΑναφερόμενΟΙ σε αυτή κάθε αυτή την απαίτηση του Ενάγοντα, υποστηρίζουν ότι η μόνιμη ανικανότητα του επήλθε λόγω ασθενείας, για παθολογικά αίτια, ήτοι τη χρόνια Αγκυλοποιητική Σπονδυλοαρθρίτιδα και όχι λόγω τραυματισμού, αναφερόμενοι στα αποδεικτικά στοιχεία που έλαβαν. Επίσης αναφέρουν ότι αποδέχτηκαν να εξετάσουν την απαίτηση λόγω της καλής συνεργασίας με την ΠΟΠΟ και με πλήρη επιφύλαξη δικαιωμάτων. Έτσι θέτουν ότι ο Ενάγων δεν δικαιούται πληρωμής.
Από την εκτενή Απάντηση στην Υπεράσπιση του Ενάγοντα, σημειώνεται ότι η θέση του είναι πως οι Εναγόμενοι είχαν παραιτηθεί από τον ισχυρισμό του εκπρόθεσμου της υποβολής της απαίτησης, με την εξέταση της απαίτησης. Ο Ενάγων, δε, είναι δικαιούχο μέλος του Συμβολαίου, ενώ υποστηρίζεται ότι η ρευματική πάθηση του Ενάγοντα είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη του σοβαρού τραυματισμού που, κατά τη θέση του, προκάλεσε μόνιμη και ολική ανικανότητα.
Οι ως άνω αποτελούν, συνοπτικά, τις δικογραφημένες θέσεις των μερών και σκιαγραφούν τα επίδικα ζητήματα. Οι συνήγοροι των μερών κατέθεσαν παραδεκτά τεκμήρια και γεγονότα, υποβοηθώντας σημαντικά τη διαδικασία. Τα παραδεκτά γεγονότα είναι τα ακόλουθα:
Β. Ήταν ρητός όρος του Συμβολαίου ότι σε περίπτωση θανάτου από ατύχημα ή μόνιμης ανικανότητας, οι Εναγόμενοι θα παρείχαν κάλυψη ύψους €34.000,00.
Γ. Κατατέθηκαν επίσης ως Τεκμήρια, η επιστολή με την οποία τερματίζεται η απασχόληση του Ενάγοντα σε Τράπεζα (Τεκμήριο 2), έγγραφα από την Αρμόδια Υπηρεσία, μέσω των οποίων φαίνεται η έγκριση του Εναγόμενου ως δικαιούχου σύνταξης ανικανότητας με ποσοστό ανικανότητας/αναπηρίας 75% (Τεκμήριο 3) και η αλληλογραφία των μερών (Τεκμήριο 4).
Τα εν λόγω, παραδεκτά και αναντίλεκτα, καθίστανται και ευρήματα του Δικαστηρίου. Παραμένουν ως επίδικα ζητήματα τα εξής:
Α. Αν πράγματι υπήρξε τραυματισμός, ως το Συμβόλαιο τον ορίζει, ο οποίος κατέστησε τον Ενάγοντα μόνιμα και ολικά ανίκανο προς εργασία.
Β. Αν υπάρχει ενοχική σχέση μεταξύ των μερών και πως αυτή επενεργεί και
Γ. Αν η απαίτηση του Ενάγοντα είχε παραγραφεί, ως οι όροι του Συμβολαίου ή αν οι Εναγόμενοι λόγω παραστάσεων ή συμπεριφοράς παραιτήθηκαν από τα δικαιώματα που τους παρέχονται δυνάμει αυτού του όρου.
Τα ως άνω είναι όσα παραδεκτά και επίδικα προκύπτουν εκ των δικογράφων και της μαρτυρίας.
Επ’ ακροατηρίω κατέθεσε ο Ενάγων και ιατρός εκ μέρους του, ενώ για τους Εναγόμενους κατέθεσε λειτουργός απαιτήσεων και ιατρός. Τελικώς κατατέθηκαν γραπτές αγορεύσεις από τα μέρη, στις οποίες θα γίνεται αναφορά όπου κριθεί σκόπιμο.
Δεν θα παραθέσω τα όσα κατέθεσε ο κάθε μάρτυρας με λεπτομέρεια, αφού το σύνολο της μαρτυρίας βρίσκεται καταγεγραμμένο στα πρακτικά της διαδικασίας και τα έχω υπόψη μου. Προχωρώ στην ανάλυση και αξιολόγηση της μαρτυρίας, έχοντας υπόψη τα επίδικα θέματα με σκοπό να καταστεί δυνατή η εξαγωγή διαπιστώσεων αναφορικά με τα πραγματικά, καθοριστικά για το αποτέλεσμα, γεγονότα[1]. Ως είναι νομολογιακά καθιερωμένο η αξιολόγηση λαμβάνει χώρα επί σημείων που αφορούν τα επίδικα θέματα[2].
Είναι σημαντικό, φρονώ, να αναλυθούν Τεκμήρια που κατατέθηκαν από κοινού, πριν αξιολογηθεί η επ’ ακροατηρίω μαρτυρία. Στο Συμβόλαιο ως Κάτοχος (Εργοδότης) ορίζεται η ΠΟΠΟ. Θέτει ως έναρξη την 1/1/2004. Στο σώμα του συμβολαίου, στον όρο 15, ως Ασφαλισμένοι ορίζονται τα δικαιούχα μέλη του Κατόχου και Δικαιούχοι τα άτομα που φαίνονται ως τέτοιοι στην αίτηση ή που αντικαθιστούν αυτούς.
Στους Ορισμούς του Συμβολαίου, ως Τραυματισμός ορίζεται, ο σωματικός τραυματισμός από ατύχημα που να αποτελεί τη βάση της απαίτησης, και συνεπαγόμενος, άμεσα και ανεξάρτητα από όλες τις άλλες αιτίες, σε καλυπτόμενη από το Συμβόλαιο απαίτηση.
Ο όρος 3 απαιτεί όπως δίδεται η γραπτή ειδοποίηση τραυματισμού που δυνατόν να αποτελέσει βάση απαίτησης εντός 10 ημερών από την ημέρα του ατυχήματος. Ο όρος 6 προνοεί ότι αποδεικτικά στοιχεία για απώλεια χρόνου ένεκα ανικανότητας πρέπει να παραληφθούν εντός 90 ημερών από τη λήξη της περιόδου για την οποία οι Εναγόμενοι έχουν ευθύνη και σε περίπτωση απαιτήσεων για οποιαδήποτε άλλη απώλεια, εντός 365 ημερών μετά από την ημερομηνία τέτοιας απώλειας.
Στο Τεκμήριο 2 η τότε εργοδότης του Ενάγοντα, τον ενημερώνει με επιστολή ημερομηνίας 19/10/2009, ότι η Απαίτηση του για Μόνιμη Ολική Ανικανότητα, με βάση ομαδικό ασφάλιστρο ζωής είχε εγκριθεί. Με το Τεκμήριο 3 εγκρίνεται το αίτημα του Ενάγοντα για να λάβει σύνταξη ανικανότητας σε ποσοστό 75%. Επισυνάπτονται επ’ αυτού και σχετικές πληρωμές.
Η αλληλογραφία των μερών, όπως κατατέθηκε με το Τεκμήριο 4, άρχεται με άνευ βλάβης επιστολή ημερομηνίας 18/2/2014, όπου οι Εναγόμενοι ενημερώνουν τον Ενάγοντα πως αν και η απαίτηση του έχει υποβληθεί εκπρόθεσμα εξέτασαν τα δικαιολογητικά που εξασφάλισαν με εξουσιοδότηση του. Αναφερόμενοι σε αυτά εκφέρουν τη θέση ότι το πρόβλημα που τον έχει καταστήσει ανίκανο για εργασία είναι η Αγκυλοποιητική Σπονδυλοαρθρίτιδα. Ο Ενάγων απαντά με επιστολή των δικηγόρων του την 2/9/2014, ότι η ως άνω πάθηση είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη του τραυματισμού του. Ο τραυματισμός επιβεβαιώνεται από τον Δρ. Σιμιλλίδη. Ο Δρ. Χριστοδούλου με ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 9/4/2013 αναφέρεται σε «συμπιεστικό κάταγμα και σφηνοειδή παραμόρφωση του Θ7 σπονδυλικού σώματος» και σε «θλάση αυχένα και θωρακικής μοίρας». Αναφέρεται επίσης ότι άλλη ασφαλιστική εταιρεία κάλυψε απαίτηση του Ενάγοντα, ενώ αρχικά είχε αρνηθεί, για τον ίδιο με τους Εναγόμενους λόγο. Με επιστολές τους ημερομηνίας 2/10/2014 και 23/11/2014 οι Εναγόμενοι ενέμειναν στις θέσεις τους, αναφέροντας στην πρώτη, ότι η εξέταση του αιτήματος του Ενάγοντα έγινε με πλήρη επιφύλαξη δικαιωμάτων, για το ενδεχόμενο τυχόν χαριστικής αποζημίωσης.
Ο Ενάγων, κατέθεσε ως ΜΕ 1. Στη γραπτή του δήλωση, Έγγραφο Α, επανέλαβε τους ισχυρισμούς του όπως τέθηκαν στην Έκθεση Απαίτησης αλλά και στην επιστολή ημερομηνίας 2/9/2014, μέρος του Τεκμηρίου 4. Κατέθεσε το Τεκμήριο 5, προς υποστήριξη της θέσεως του ότι από τον τραυματισμό του την 19/8/2008 υπέστη κάταγμα του σώματος του 7ου θωρακικού σπονδύλου. Το Τεκμήριο 5, αποτελείται από ιατρικά πιστοποιητικά, βεβαιώσεις και αποτελέσματα ακτινογραφιών. Στο ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 9/4/2013 (καθαρό αντίγραφο του κατατέθηκε ως Τεκμήριο 11) διαγιγνώσκεται συμπιεστικό τραύμα και σφηνοειδής παραμόρφωση του Θ7 σπονδυλικού σώματος, θλάση αυχένα και θωρακικής μοίρας. Γίνεται αναφορά σε πτώση του Ενάγοντα την 19/8/2008. Περιέχεται στο Τεκμήριο 5, ιατρική βεβαίωση του Δρ. Φίλιππου Σιμιλλίδη, ημερομηνίας 6/10/2010, όπου καταγράφεται πως ο Ενάγων υπέστη τραυματισμό την 19/8/2008, μετά από πτώση από τη σκάλα του σπιτιού του και ότι ο ίδιος τον είχε εξετάσει την επόμενη μέρα. Μέρος του Τεκμηρίου 5 είναι και έγγραφο από την Μιχάλης Βαρνάβα ΙΕΠΕ, Ακτινοδιαγνωστικό και Υπερηχοτομογραφικό Ιατρείο, ημερομηνίας 2/9/2010. Εκεί γίνονται διάφορες διαγνώσεις, μεταξύ των οποίων και το συμπιεστικό κάταγμα με σφηνοειδή παραμόρφωση του Θ7 σπονδυλικού σώματος.
Ο ΜΕ 1 κατέθεσε επίσης το Τεκμήριο 6. Εκεί αναφέρονται ως συμπεράσματα μαγνητικής τομογραφίας, οστικές βλάβες στο ύψος των Α2, Α3, Α4 και σπονδυλικών σωμάτων καθώς και κατά μήκος του οπίσθιου τμήματος των σπονδυλικών επιφανειών στο ύψος των Α7-Θ1 και Θ2-Θ3 μεσοσπονδύλιων διαστημάτων με επέκταση στα σπονδυλικά πέταλα που εμφανίζουν παθολογικά χαμηλό σήμα και έντονο ανομοιογενή εμπλουτισμό μετά τη χορήγηση σκιαστικού.
Ο ΜΕ 1 αντεξετάστηκε με την παρουσίαση και υπόδειξη και σειράς άλλων εγγράφων. Συγκεκριμένα του υποδείχθηκε το Τεκμήριο 7, με το οποίο εξουσιοδοτεί τους Εναγόμενους την 17/12/2013, ώστε να ζητήσουν όποια πληροφορία χρειάζονται από άλλη ασφαλιστική εταιρεία, η οποία χειρίστηκε απαίτηση του. Ως Τεκμήριο 8 κατατέθηκε η απαίτηση του σε άλλη ασφαλιστική εταιρεία, ημερομηνίας 15/6/2009. Εκεί καταγράφονται ως συμπτώματα ο πολύ δυνατός πόνος σε όλα τα μέρη του σώματος, ενώ ως ο χρόνος παρουσίασης αυτών καθορίζεται η αρχή του 2008. Ο ιατρός που συμπλήρωσε το Ιατρικό Πιστοποιητικό Ασθενείας, το οποίο συνοδεύει το Τεκμήριο 8, ορίζει ως έναρξη των συμπτωμάτων τις αρχές Οκτωβρίου του 2008. Ο ίδιος ιατρός, ο Δρ. Σίμος Ιωάννου, στο Τεκμήριο 9, ημερομηνίας 2/12/2008 αναφέρεται σε έντονους πόνους και κεφαλαλγία του Ενάγοντα τους προηγούμενους 3 μήνες. Διαπιστώνει αλλιώσεις στους αυχενικούς σπονδύλους, όπως προκύπτουν από μαγνητική τομογραφία.
Το Τεκμήριο 10 αποτελεί βεβαίωση του Ρευματολόγου, Δρ. Μιχάλη Μιχαηλίδη, ημερομηνίας 10/9/2009. Εκεί βεβαιούται ότι ο Ενάγων πάσχει από τελικού σταδίου αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, υπερλιπιδαιμία και πιθανή δευτερογενή οστεοπόρωση. Αναφέρονται λεπτομερώς οι συνέπειες των ως άνω, όπως και ότι η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα παρουσιάζει συμπτώματα έξαρσης από τριμήνου.
Τα ως άνω έγγραφα σε ένα μεγάλο βαθμό διέψευδαν τα όσα ο ΜΕ 1 υποστήριζε αντεξεταζόμενος. Ειδικότερα, ο ΜΕ 1 είπε ότι ο τότε εργοδότης του τον είχε στείλει σε ιατρό και του απάντησαν ότι μετά το κτύπημά του δεν μπορεί να εργάζεται. Κάτι τέτοιο όμως δεν προκύπτει ούτε από το Τεκμήριο 2, την επιστολή του εργοδότη του προς τον Ενάγοντα, ούτε από το ιατρικό πιστοποιητικό ασθενείας και τραυματισμών, ημερομηνίας 10/6/2009, το οποίο εκδόθηκε από την συνδεδεμένη με τον εργοδότη ασφαλιστική εταιρεία. Το Τεκμήριο 8 αποτελεί την απαίτηση του ΜΕ 1 στην εν λόγω ασφαλιστική εταιρεία όπου δεν γίνεται αναφορά σε τραυματισμό, παρά μόνο σε δυνατούς πόνους. Το Τεκμήριο 2, παραπέμπει στην απαίτηση του Ενάγοντα στη συγκεκριμένη ασφαλιστική εταιρεία και τον ενημερώνει ότι αυτή εγκρίθηκε. Το Τεκμήριο 14, το οποίο υπογράφει ο Δρ. Σίμος Ιωάννου αναφέρει ότι η πάθηση της αγκυλοποιητικής σπονδυλοαρθρίτιδας σταδιακά μεταβάλλει τη σπονδυλική στήλη και καταστρέφει τις αρθρώσεις της ωμοπλάτης και ισχίων. Είναι λοιπόν σαφές ότι η εργοδότης του ποτέ δεν αναφέρθηκε σε τραυματισμό. Τουναντίον το πιστοποιητικό με το οποίο κρίνεται ο Ενάγων ως μόνιμα και ολικά ανίκανος, Τεκμήριο 14, αναφέρεται σε ασθένεια και όχι τραυματισμό. Ούτε καν ο ίδιος ο ΜΕ 1 στην απαίτηση του, Τεκμήριο 8, δεν αναφέρθηκε σε τραυματισμό.
Αντεξεταζόμενος ο ΜΕ 1 προσπάθησε να υποβαθμίσει το Τεκμήριο 8, αναφέροντας ότι η τράπεζα το συμπλήρωσε και ο ίδιος το υπέγραψε ή ακόμα ότι δεν υπήρχε χώρος για να συμπληρώσει το λόγο των συμπτωμάτων. Παρά ταύτα στην ανάλογη απαίτηση του στους Εναγόμενους, Τεκμήριο 13, αναφέρεται διεξοδικά στον τραυματισμό του. Είναι φανερή η διάσταση στις θέσεις που υπέβαλε στο Δικαστήριο ο ΜΕ 1 με τα όσα περιέχονται στα Τεκμήρια 2, 8 και 14. Ο ΜΕ 1 επέμεινε ότι τερματίσθηκε η απασχόληση του για μόνιμη και ολική ανικανότητα λόγω τραυματισμού, ενώ τα ως άνω έγγραφα δεικνύουν ότι κρίθηκε μόνιμα και ολικά ανίκανος λόγω της πάθησης του, της αγκυλοποιητικής σπονδυλοαρθρίτιδας, τουλάχιστον μέχρι το 2009.
Η θέση του Ενάγοντα, όπως εκφράστηκε από τις επιστολές που αντάλλαξαν τα μέρη και μεταφέρθηκε στα δικόγραφα και ως μαρτυρία στο Έγγραφο Α ήταν ότι η ρευματική πάθηση του είναι αυτοτελής και ανεξάρτητη του σοβαρού τραυματισμού του. Αυτή η θέση διαψεύδεται από τον ίδιο τον ιατρό που παρουσίασε η πλευρά του Ενάγοντα. Συγκεκριμένα ο Δρ. Θεόδουλος Χριστοδούλου, συντάκτης του Τεκμηρίου 11, κατέθεσε ότι ορίζει το ποσοστό αναπηρίας του Ενάγοντα στο 70%, από το οποίο 35% προήλθε από την πάθηση και 35% από τον τραυματισμό. Η μαρτυρία ειδικού δηλαδή που παρουσίασε ο Ενάγων, έρχεται να διαψεύσει τον ισχυρισμό του περί αυτοτελούς και ανεξάρτητου, της πάθησης από τον τραυματισμό, ενώ δίδει την εικόνα συνέργειας τραυματισμού και πάθησης, ώστε να επέλθει η μόνιμη και ολική ανικανότητα.
Ο ΜΕ 1, ακόμα, ισχυρίστηκε ότι πήγε στην Αγγλία όπου τον εξέτασε ιατρός και του είπε ότι ανηύρε θρύψαλα από τα οστά του, τα οποία προέρχονται από το κτύπημα. Κανένα τεκμήριο δεν υποστηρίζει αυτή τη θέση. Το μόνο Τεκμήριο που κατατέθηκε και αφορά εξέταση του Ενάγοντα στην Αγγλία, από τον Δρ. Johnson, κατατέθηκε από τους Εναγόμενους και είναι το Τεκμήριο 12. Πλην όμως επί του Τεκμηρίου 12 δεν αναφέρεται τίποτα για τραυματισμό.
Αν και ο ΜΕ 1 είπε, κατά την επ’ ακροατηρίω μαρτυρία του, ότι πάντα λάμβανε άδεια ασθενείας λόγω του τραυματισμού του καμία τέτοια άδεια ή πιστοποιητικό δεν παρουσίασε. Τουναντίον μέχρι το 2010 δεν αναφέρεται σε κανένα ιατρικό έγγραφο ή άλλο τεκμήριο που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου το οτιδήποτε για τραυματισμό (βλ. Τεκμήρια 2, 3, 6, 8, 9, 10, 12, 14, 15 και 16). Υπάρχει μόνο ως μέρος του Τεκμηρίου 5, η Ιατρική Βεβαίωση του Δρ. Φίλιππου Σιμιλλίδη, ημερομηνίας 6/10/2010, όπου αναφέρεται ότι ο Ενάγων τραυματίστηκε την 19/8/2008 και την επομένη τον είχε εξετάσει. Ο Δρ. Σιμιλλίδης όμως δεν παρουσιάστηκε στο Δικαστήριο, για να υποστηρίξει τα όσα αναφέρονται στο εν λόγω έγγραφο. Δεν αναφέρθηκε λόγος ως προς τη μη παρουσίαση του, ενώ προέκυψε ως ιδιαιτέρως αμφισβητούμενο το αν ο Ενάγων πράγματι είχε υποστεί τραυματισμό τότε. Οι αναφορές στη βεβαίωση του Δρ. Σιμιλλίδη είναι φτωχές σε αιτιολόγηση και ευρήματα, με αποτέλεσμα να αποστερούν από το Δικαστήριο την ευχέρεια αξιολόγησης. Η εξέταση μάλιστα, στην οποία ο Δρ. Σιμιλλίδης αναφέρεται, φαίνεται να έλαβε χώρα 2 και πλέον έτη πριν τη σύνταξη της βεβαίωσης. Επομένως τούτη η μαρτυρία, ως εξ ακοής και δυνάμει των ως άνω αναφερόμενων στοιχείων και αδυναμιών της[3], δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Εντύπωση προκάλεσε ο λόγος της καθυστέρησης του ΜΕ 1 να υποβάλει απαίτηση στους Εναγόμενους. Όπως είπε αντεξεταζόμενος δεν γνώριζε ότι ήταν μέλος αυτού του ομαδικού Συμβολαίου, μέχρι που του το είπε η σύζυγος του. Κάποιος ασφαλιστής στη Λεμεσό του είπε ότι δέχθηκαν οι Εναγόμενοι να εξετάσουν την αίτηση του αν και καθυστέρησε να προβεί σε απαίτηση. Μάλιστα ο εν λόγω ασφαλιστής τον διαβεβαίωσε ότι περίπου σε κάποιες μέρες θα τον ειδοποιούσε να πάρει και λεφτά του. Τούτο βέβαια δεν επεσυνέβη ως είναι προφανές από το Τεκμήριο 4, ενώ οι Εναγόμενοι στην άνευ βλάβης επιστολή τους ημερομηνίας 18/2/2014, εγείρουν και το ζήτημα της εκπρόθεσμης υποβολής της απαίτησης.
Ακόμη ο ΜΕ 1 στο Έγγραφο Α, αναφέρει ότι οι Εναγόμενοι δεν του επέστρεψαν τα πρωτότυπα έγγραφα με τα οποία υπέβαλε την απαίτηση του και γι’ αυτό κατέθεσε αντίγραφα. Η εν λόγω θέση του διαφοροποιήθηκε κατά την αντεξέταση λέγοντας ότι ο φάκελος χάθηκε στη μεταφορά και έτσι απωλέσθηκαν έγγραφα. Μάλιστα είπε ότι κατήγγειλε τους Εναγόμενους στην Αστυνομία προς τούτο. Οι ως άνω θέσεις του ΜΕ 1 δεν ευσταθούν και αντιφάσκουν με το Τεκμήριο 7, με το οποίο εξουσιοδοτεί τους Εναγόμενους να ζητήσουν και λάβουν την όποια πληροφορία χρειάζονται από άλλη ασφαλιστική που εξέτασε απαίτηση του. Έτσι αφενός δεν καταδεικνύεται ότι ο ΜΕ 1 παρέδωσε τα όποια έγγραφα στους Εναγόμενους και αφετέρου προκύπτει ότι ο ίδιος τους εξουσιοδότησε να λάβουν έγγραφα από άλλη ασφαλιστική εταιρεία, καταρρίπτοντας τους ισχυρισμούς του για απώλεια των πρωτότυπων εγγράφων από τους Εναγόμενους.
Η απόλυτη θέση του ΜΕ 1 ήταν ότι με όσους γιατρούς μίλησε μέχρι σήμερα,τον διαβεβαίωσαν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με την ασθένεια, ώστε να μην μπορεί να δουλέψει και να μην μπορεί να κάνει οτιδήποτε και δεν χάνει τη δουλειά του κανένας από την ασθένεια, αντιφάσκει με σειρά τεκμηρίων. Αντιφάσκει, όπως προαναφέρθηκε, με το Τεκμήριο 14 όπου κρίνεται μόνιμα και ολικά ανίκανος λόγω της αγκυλοποιητικής σπονδυλοαρθρίτιδας, αλλά και από τη μαρτυρία του ΜΕ 2, ο οποίος ναι μεν ανηύρε τραυματισμό του Ενάγοντα, αλλά δεν απέδωσε εξ’ ολοκλήρου και ανεξαρτήτως σε αυτόν την ανικανότητα, αλλά εξ ημισείας με την πάθηση. Αναλόγως και ο ρευματολόγος Δρ. Μιχαηλίδης στο Τεκμήριο 10 ανευρίσκει τελικού σταδίου αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα με συμπτώματα έξαρσης. Ο πλέον εξειδικευμένος δηλαδή ιατρός, καταγράφει με λεπτομέρεια στο Τεκμήριο 10 την πάθηση του Ενάγοντα και τα συμπτώματα που αυτή προκαλεί. Παρατηρεί την έξαρση στα συμπτώματα της πάθησης του Ενάγοντα τον Οκτώβριο του 2009, από την οποία προκαλούνται κατάργηση της κινητικότητας οσφύος, έκπτυξη θώρακος 2,5 εκ., 90% μειωμένη κινητικότητα αυχένα, έντονος πόνος στον αυχένα, ραχιαλγεία και αμφοτερόπλευρη μείωση της έσω στροφής των ισχύων. Όλα αυτά τα συμπτώματα, τα διαγιγνώσκει στο Τεκμήριο 10 ο Δρ. Μιχαηλίδης, από την πάθηση του Ενάγοντα, χωρίς καμιά αναφορά στον τραυματισμό. Έτσι με εμφατικό τρόπο καταρρίπτεται το επιχείρημα του ΜΕ 1 ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με την ασθένεια του.
Γενικότερα ο ΜΕ 1 ανέπτυξε απόλυτες θέσεις ακόμα και για ζητήματα που δεν ήταν ειδικός για να το πράξει. Διαψεύστηκε από Τεκμήρια που κατετέθηκαν και άφησε ατεκμηρίωτους και αστήρικτους τους ισχυρισμούς του. Ήταν η θέση του ότι για όλα τα γεγονότα έχει γνώση, όμως εκείνο που καταδείχθηκε είναι ότι επιχείρησε να παρουσιάσει μια στρεβλή εικόνα στο Δικαστήριο, εμμένοντας σε θέσεις που καταρρίπτονταν από τεκμήρια και προσπαθούσε να αναδείξει μια ιατρική κατάσταση, άλλη από αυτή που τα ιατρικά πιστοποιητικά δεικνύουν. Η μαρτυρία του ΜΕ 1, λοιπόν, δεν μπορεί να αποτελέσει στέρεο βάθρο στο οποίο να στηριχτεί το Δικαστήριο και έτσι δεν γίνεται αποδεκτή.
Ο Δρ. Θεόδουλος Χριστοδούλου (ΜΕ 2) είναι ο συντάκτης του Τεκμηρίου 11. Είναι ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 9/4/2013 όπου διαγιγνώσκεται συμπιεστικό τραύμα και σφηνοειδής παραμόρφωση του Θ7 σπονδυλικού σώματος, θλάση αυχένα και θωρακικής μοίρας. Γίνεται αναφορά σε πτώση του Ενάγοντα την 19/8/2008. Στο Τεκμήριο 11 ο ΜΕ 2 αναφέρει ότι ο Ενάγων τον επισκέφθηκε την 2/4/2013, παρουσίαζε μηδενική κίνηση στην περιοχή της αυχενικής μοίρας και σχεδόν μηδενική κίνηση στην περιοχή της οσφυϊκής μοίρας. Φαινόταν να έχει άλγος εν κινήσει, δεν ήταν σε θέση να σκύψει, να προβεί σε στροφικές κινήσεις και είχε σχεδόν μηδενικές κινήσεις σπονδυλικής στήλης. Έλαβε υπόψη τις ακτινογραφίες λεκάνης, οσφυϊκής μοίρας και θωρακικής μοίρας όπου φαινόταν αύξηση της θωρακικής κύφωσης, εξαφάνιση ιερολαγνίων αρθρώσεων, συμπιεστικό τραύμα Θ7 σπονδύλου και ιεροποίηση του Ο5 σπονδύλου καθώς και οστεοαρθρητικές αλλοιώσεις που προέκυψαν κατά την πορεία των χρόνων. Ανηύρε ότι ο Ενάγων είναι ολικά ανίκανος για εργασία, με ποσοστό ανικανότητας άνω του 70%.
Η θέση του ΜΕ 2 ήταν ξεκάθαρη και σταθερή από την κυρίως του εξέταση. Υποστήριξε ότι ο Ενάγων πέραν από το ατύχημα που είχε, είχε και αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα. Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα από μόνη της είχε ένα ποσοστό αναπηρίας και σε ένα συγκεκριμένο σημείο της σπονδυλικής στήλης, ένα επιπρόσθετο κάταγμα, επιδεινώνει την κατάσταση. Άρα το ποσοστό αναπηρίας μοιράζεται. Λόγω του ατυχήματος το πρόβλημα του Ενάγοντα, όσον αφορά την αίσθηση του πόνου έχει διπλασιαστεί.
Η ως άνω θέση του ΜΕ 2 επεξηγήθηκε και με επίδειξη σε ομοίωμα σπονδυλικής στήλης ως εξής: Μετά από ένα κάταγμα σε έναν σπόνδυλο, το σώμα του σπονδύλου χάνει ύψος. Άμα χάσει ύψος το σώμα του σπονδύλου, τότε αυτόματα ο σπόνδυλος πιέζει περισσότερο. Δηλαδή, χάνει πλέον στατικά την ισορροπία του. Πιέζει και αλλάζει και ο τρόπος που πιέζονται οι επιφυσιακές κλειδώσεις. Από τη στιγμή που έχει συμβεί αυτό, είναι μόνιμο. Λόγω της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας, υπήρχε ήδη έντονη μείωση στην κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης. Η βασική θεραπεία είναι η κίνηση. Στους ασθενείς συστήνεται περπάτημα και στροφικές ασκήσεις. Ένας ασθενής με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα δεν μπορεί να κάνει κίνηση στη σπονδυλική του στήλη, ούτε στροφικές κίνησες. Επομένως, δεν έχει τρόπο να μειώσει αυτή την αυξανόμενη πίεση που του προκαλεί πόνο.
Τα συμπεράσματα του ο ΜΕ 2 τα εξήγαγε μετά από κλινική εξέταση στον Ενάγοντα και εξετάζοντας τις ακτινογραφίες μέρος του Τεκμηρίου 5, ημερομηνίας 2/9/2010. Είπε ότι το κάταγμα είχε επουλωθεί, αλλά άφησε κατάλοιπα. Η αυξανόμενη πίεση των αποφυσιακών αρθρώσεων, λόγω του κατάγματος και της έλλειψης του φυσιολογικού ύψους από το σώμα του σπονδύλου, είναι μόνιμο πρόβλημα, επιβαρύνει και αυξάνει τον πόνο. Το κάταγμα μπορεί να φανεί σε αξονικό και μαγνητικό τομογράφο, αλλά όχι απαραίτητα σε bone scan, όπως το Τεκμήριο 12. Είδε τον Ενάγοντα ταλαιπωρημένο λόγω της πάθησης του και του κατάγματος. Ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να πει ή να διαγνώσει πότε είχε υποστεί το κάταγμα ο Ενάγων, αφού πρώτη φορά τον εξέτασε το 2013.
Ο ΜΕ 2 δεν άφησε περιθώριο αμφισβήτησης. Ήταν τόσο αναλυτικός και λεπτομερής στις περιγραφές και τις επεξηγήσεις του, δίδοντας στο Δικαστήριο την κλινική εικόνα του Ενάγοντα, όπως την διέγνωσε το 2013. Παρά την αμφισβήτηση που δέχθηκαν οι θέσεις του επέμεινε και κατέδειξε ότι μαζί, από κοινού, η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και ο τραυματισμός του Ενάγοντα, σε ίσο ποσοστό δημιούργησαν την μόνιμη και ολική ανικανότητα του για εργασία. Η μαρτυρία του ΜΕ 2 γίνεται αποδεκτή.
Για την υπεράσπιση κατέθεσε επ’ ακροατηρίω ο κ. Χρίστος Πάντης (ΜΥ 1), λειτουργός απαιτήσεων στους Εναγόμενους. Στη γραπτή του δήλωση, Έγγραφο Β, υποστήριξε ότι ο Ενάγων δεν είναι απευθείας πελάτης των Εναγόμενων, αλλά ασφαλισμένη είναι η ΠΟΠΟ και μόνο αυτή μπορεί να διεκδικεί εκ μέρους του Ενάγοντα αποζημίωση. Παρουσίασε την κοινοποίηση απαίτησης που έλαβαν οι Εναγόμενοι, ως Τεκμήριο 13, η οποία ως εκπρόθεσμη δεν μπορούσε να εξεταστεί. Τους έφερε μάλιστα σε δυσμενή θέση αφού είχαν περάσει 5 έτη από το κατ’ ισχυρισμό ατύχημα του Ενάγοντα. Λόγω της καλής συνεργασίας τους με την ΠΟΠΟ αποδέχτηκαν να εξετάσουν την απαίτηση με πλήρη επιφύλαξη των δικαιωμάτων τους. Στο Τεκμήριο 13 ο Ενάγων αναφέρεται διεξοδικά στον τραυματισμό του ημερομηνίας 19/8/2008 και στην περιγραφή τραυματισμού συμπληρώνει: σοβαρό κάταγμα στον αυχένα.
Ο ΜΥ 1 ισχυρίζεται ότι άλλη ασφαλιστική εταιρεία είχε αποζημιώσει τον Ενάγοντα για ολική και μόνιμη ανικανότητα λόγω ασθενείας και όχι λόγω ατυχήματος ή τραυματισμού. Μετά από εξέταση των πιστοποιητικών που έλαβαν και έγιναν Τεκμήρια στη διαδικασία[4], αποφάσισαν ότι η μόνιμη ολική ανικανότητα του Ενάγοντα επήλθε συνεπεία παθολογικών αιτιών ανεξάρτητα από οποιοδήποτε τυχόν τραυματισμό.
Αντεξεταζόμενος ο ΜΥ 1 είπε ότι δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το από ποιον πληρωνόταν το ασφάλιστρο, δυνάμει του Συμβολαίου. Επέμεινε ότι με πλήρη επιφύλαξη των δικαιωμάτων τους εξέτασαν την απαίτηση του Ενάγοντα, γι’ αυτό η επιστολή, μέρος του Τεκμηρίου 4, στάλθηκε άνευ βλάβης. Τούτο, υποστηρίζει δεν δίδει έρεισμα σε αποποίηση ή αναίρεση δικαιωμάτων των Εναγόμενων. Δεν παρέπεμψαν τον Ενάγοντα σε εξέταση από την ιατρική τους ομάδα, γιατί με τα δεδομένα που είχαν ενώπιον τους μπορούσαν να αποφασίσουν και δεν ήθελαν να τον ταλαιπωρήσουν. Είπε επίσης ότι δεν υπάρχουν διαγνωστικές εξετάσεις που να επιβεβαιώνουν ότι υπέστη τραυματισμό ο Ενάγων.
Ο ΜΥ 1 με την μαρτυρία του υπέδειξε πως οι Εναγόμενοι κατέληξαν να απορρίψουν την απαίτηση του Ενάγοντα. Εξήγησε ποια στοιχεία έλαβαν υπόψη και το σκεπτικό τους. Ως προς τούτο η μαρτυρία του γίνεται αποδεκτή, χωρίς εντούτοις να γίνεται αποδεκτό ότι ήταν ορθή η απόφαση τους, αφού αυτή κάθε αυτή η απόφαση των Εναγομένων είναι που θα κριθεί από το Δικαστήριο, μετά από θεώρηση της ενώπιον του μαρτυρίας. Δεν μπορεί λοιπόν ο ΜΥ 1 να υποκαταστήσει το έργο του Δικαστηρίου, στην απόφαση αν ο Ενάγων δικαιούται καταβολής του αξιούμενου ποσού, παρά ταύτα η μαρτυρία του καταδεικνύει τη συλλογιστική μέσα από την οποία οι Εναγόμενοι έλαβαν την επίδικη απόφαση. Θέσεις αναφορικά με ζητήματα ιατρικά, όπως το ότι καμία διαγνωστική εξέταση δεν καταγράφει τραυματισμό, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, αφού ο ΜΥ 1 δεν κατέδειξε να έχει τις απαραίτητες γνώσεις ή εμπειρία για να κρίνει συναφώς.
Ο Δρ. Σίμος Σιμόπουλος (ΜΥ 2), δεν αμφισβητήθηκε ως προς την ιδιότητα του ως πραγματογνώμονας και την ειδικότητα του, ως ορθοπεδικός. Κατέθεσε ότι ο Ενάγων δεν υπέστη τραυματισμό το 2008, από τα τεκμήρια όπως τα μελέτησε ο ίδιος. Ειδικότερα είπε ότι οι απεικονιστικές εξετάσεις μαγνητικής τομογραφίας, Τεκμήριο 6, δεύτερο MRI ημερομηνίας 05/11/2008, Τεκμήριο 16, αλλά και σπινθηρογράφημα οστών που είναι μέρος του Τεκμηρίου 12, ημερομηνίας 24/04/2009 αναφέρουν ευρήματα, τα οποία θεωρήθηκαν να είναι φλεγμονώδη, χωρίς κανένα τραυματικό εύρημα. Τέτοιο εύρημα θα ήταν ορατό στις εξετάσεις που έγιναν, οι οποίες είναι εξειδικευμένες και χρησιμοποιούνται και για τη διάγνωση καταγμάτων. Το ισχυριζόμενο κάταγμα διαπιστώθηκε πρώτη φορά το 2010, με τις διαγνωστικές εξετάσεις μέρος του Τεκμηρίου 5.
Ο ΜΥ 2 αντεξεταζόμενος παραδέχτηκε ότι δεν έχει εξετάσει τον Ενάγοντα και ότι το συγκεκριμένο κάταγμα που αιτιάται ο Ενάγων είναι εμφανές και μετά την πώρωση του. Αν υπήρχε κάταγμα, υποστήριξε ο ΜΥ 2, θα καταγραφόταν με σαφή απεικόνιση στις διαγνωστικές εξετάσεις. Θεωρεί αδύνατο ακτινολόγος να έκανε τέτοιο λάθος. Παραδέχθηκε επίσης ότι το κάταγμα είναι δυνατόν να προσθέσει στα συμπτώματα της πάθησης του Ενάγοντα. Τέλος ανέφερε ότι τραυματισμός μπορεί να καθυστερήσει να δείξει επιδεινούμενα συμπτώματα, αλλά, το συγκεκριμένο κάταγμα, θα είχε προκαλέσει από την πρώτη μέρα συμπτώματα.
Αξιολογώντας τον ΜΥ 2 δεν μπορώ να συμφωνήσω με την άποψη του ότι δεν αποδείχθηκε κάταγμα. Τούτη η θέση του αντιφάσκει με το δεδομένο που ο ίδιος έθεσε, ότι δηλαδή δεν έχει λόγο να αμφισβητήσει τους ακτινολόγους. Ακτινολόγοι, οι Μιχάλης Βαρνάβα ΙΕΠΕ είναι που ανηύραν κάταγμα στο Τεκμήριο 5 την 2/9/2010. Αυτή την εξέταση έλαβε υπόψη του ο ΜΕ 2 και αφού προέβη σε κλινική εξέταση διάγνωσε το κάταγμα και το πως αυτό επενέργησε στον Ενάγοντα. Από την άλλη ο ΜΥ 2 όχι μόνο δεν εξέτασε κλινικά τον Ενάγοντα, αλλά έλαβε υπόψη του επιλεκτικά τα Τεκμήρια που δεν αναφέρονταν σε κάταγμα, αγνοώντας το Τεκμήριο 5, το οποίο καταγράφει ρητώς συμπιεστικό κάταγμα. Παρά λοιπόν την παραδεκτή και προφανή γνώση του ΜΥ 2, η απουσία κλινικής εξέτασης του Ενάγοντα σε συνδυασμό με την επιλεκτική θεώρηση των ενώπιον του Τεκμηρίων, καθιστούν την μαρτυρία του ακροσφαλή και μη αποδεκτή.
Στη βάση των ως άνω καταλήγω στα εξής ευρήματα:
Ο Ενάγων κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν ασφαλισμένος στους Εναγόμενους δυνάμει του Συμβολαίου με ημερομηνία έναρξης την 01/01/2004, συναφθέν μεταξύ των Εναγομένων και της ΠΟΠΟ. Ήταν ρητός όρος του Συμβολαίου ότι σε περίπτωση θανάτου από ατύχημα ή μόνιμης ανικανότητας, οι Εναγόμενοι θα παρείχαν κάλυψη ύψους €34.000,00.
Στους Ορισμούς του Συμβολαίου, ως Τραυματισμός ορίζεται, σωματικός τραυματισμός από ατύχημα που να αποτελεί τη βάση της απαίτησης, και συνεπαγόμενο, άμεσα και ανεξάρτητα από όλες τις άλλες αιτίες, σε καλυπτόμενη από το Συμβόλαιο απαίτηση. Ο όρος 3 απαιτεί όπως δίδεται η γραπτή ειδοποίηση τραυματισμού που δυνατόν να αποτελέσει βάση απαίτησης εντός 10 ημερών από την ημέρα του ατυχήματος. Ο όρος 6 προνοεί ότι αποδεικτικά στοιχεία για απώλεια χρόνου ένεκα ανικανότητας πρέπει να παραληφθούν εντός 90 ημερών από τη λήξη της περιόδου για την οποία οι Εναγόμενοι έχουν ευθύνη και σε περίπτωση απαιτήσεων για οποιαδήποτε άλλη απώλεια, εντός 365 ημερών μετά από την ημερομηνία τέτοιας απώλειας.
Στο Τεκμήριο 2 ο τότε εργοδότης του Ενάγοντα, τον ενημερώνει με επιστολή ημερομηνίας 19/10/2009, ότι η Απαίτηση του για Μόνιμη Ολική Ανικανότητα, με βάση ομαδικό ασφάλιστρο ζωής είχε εγκριθεί. Με το Τεκμήριο 3 εγκρίνεται το αίτημα του Ενάγοντα για να λάβει σύνταξη ανικανότητας σε ποσοστό 75%. Επισυνάπτονται επ’ αυτού και σχετικές πληρωμές.
Ο Ενάγων υπέβαλε την απαίτηση Τεκμήριο 13 στην Εναγόμενη την 29/11/2013, με την οποία αιτιάται τραυματισμό την 19/8/2008, ο οποίος του προκάλεσε σοβαρό κάταγμα στον αυχένα. Οι Εναγόμενοι απέρριψαν την απαίτηση του με άνευ βλάβης επιστολή ημερομηνίας 18/2/2014. Εκεί ενημερώνουν τον Ενάγοντα πως αν και η απαίτηση του έχει υποβληθεί εκπρόθεσμα εξέτασαν τα δικαιολογητικά που εξασφάλισαν με εξουσιοδότηση του. Αναφερόμενοι σε αυτά εκφέρουν τη θέση ότι το πρόβλημα που τον έχει καταστήσει ανίκανο για εργασία είναι η Αγκυλοποιητική Σπονδυλοαρθρίτιδα. Ακολούθησε αλληλογραφία μεταξύ των μερών.
Ως η αποδεκτή μαρτυρία του ΜΕ 2 η ως άνω αναφερόμενη πάθηση του Εναγοντα προϋπήρχε και το κάταγμα συνεπεία τραυματισμού, όπως διαγνώστηκε το 2010, επιδείνωσε αυτή την κατάσταση. Το πρόβλημα που προέκυψε λόγω του ατυχήματος, του τραυματισμού, προκαλεί το 35%, σε συνολική αναπηρία 70%. Ο τραυματισμός επιβάρυνε την κατάσταση του Ενάγοντα σημαντικά, αλλά είναι από κοινού και εξ ημισείας με την πάθηση που έφεραν το ποσοστό αναπηρίας του. Τα εν λόγω στοιχεία τα στάθμισε ο ΜΕ 2 το 2013, χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει πότε επεσυνέβη ο τραυματισμός.
Ξεκινώντας την εξέταση της νομικής πτυχής της υπόθεσης από τις προδικαστικές ενστάσεις που εγείρονται στην Υπεράσπιση και ειδικότερα αυτή για την ενοχική σχέση των μερών (privity of contract), είναι γεγονός ότι το Συμβόλαιο ως μέρη φέρει την ΠΟΠΟ και τους Εναγόμενους. Ως είναι όμως παραδεκτό ο Ενάγων ήταν ασφαλισμένος δυνάμει του εν λόγω Συμβολαίου, το οποίο εντάσσεται στην κατηγορία των Ομαδικών Συμβολαίων.
Στην Green v Russell, McCarthy (Third Party), [1959] 2 Q.B. 226 εργοδοτούμενοι σε εταιρεία ήταν ασφαλισμένοι σε ομαδικό συμβόλαιο ασφάλισης. Υπήρχε ρητός όρος στο συμβόλαιο ότι οι εργοδοτούμενοι θα τύγχαναν μεταχείρισης ως ασφαλισμένοι. Το Court of Appeal αποφάσισε ότι από τη στιγμή που οι εργοδοτούμενοι δεν ήταν μέρη στη σύμβαση δεν μπορούσαν να στραφούν εναντίον της ασφαλιστικής. Στην εν λόγω απόφαση έγινε σαφής διαφοροποίηση από την Bowskill v Dawson (No.2), [1955] 1 Q.B. 13 όπου συγγενείς αποθανόντος κρίθηκαν ως cestuis qui trust, έχοντες δικαίωμα να εισπράξουν τα χρήματα από θάνατο λόγω ατυχήματος.
Ανάλογη προσέγγιση ακολουθήθηκε και στην πρόσφατη Τσιάκκιρου κ.α. ν. Atlantic Insurance Co Ltd, Πολιτική Έφεση Αρ. 177/2015, 22/11/2023, όπου το Δικαστήριο αποφάσισε ότι εκτός στην περίπτωση μεταβίβασης στον εργοδοτούμενο των δικαιωμάτων του εργοδότη δυνάμει της σύμβασης ασφάλισης, ο ενοχικός δεσμός ή η συμβατική σχέση (privity of contract) παραμένει μόνο μεταξύ του εργοδότη ασφαλισμένου και του ασφαλιστή.
Η εν λόγω απόφαση αφορούσε ασφαλιστική κάλυψη της ευθύνης εργοδότη, αλλά φρονώ ότι μπορεί να εφαρμοστεί κατ’ αναλογία στην υπό εξέταση υπόθεση αφού, αποφασίζει το ζήτημα του privity of contract και γενικά με αναφορά σε αγγλική νομολογία, ενώ το υπό εξέταση συμβόλαιο Τεκμήριο 1, καταγράφει την ΠΟΠΟ ως εργοδότη, τόσο στο εμπροσθόφυλλο όσο και στο σώμα της Συμφωνίας[5]. Το Συμβόλαιο δηλαδή, αν και παρέχει διαφορετική κάλυψη από αυτήν στην Τσιάκκιρου, πιο πάνω, αντιμετωπίζει την ΠΟΠΟ ως εργοδότη, ενώ περιέχει και ανάλογους όρους, ώστε να δύναται η εν λόγω απόφαση να εφαρμοστεί κατ’ αναλογία. Συνεπώς η νομολογία, αγγλική και κυπριακή, ορίζει ότι ενοχικός δεσμός, συμβατική σχέση υπάρχει μόνο μεταξύ των μερών στο Συμβόλαιο και άρα ο Ενάγων δεν έχει τέτοια συμβατική σχέση με τους Εναγόμενους, άρα η πρώτη προδικαστική ένσταση επιτυγχάνει.
Η δεύτερη και τρίτη προδικάστική ένσταση άπτονται της καθυστερημένης, πέραν του ορισμένου στο Συμβόλαιο χρόνου ειδοποίησης τραυματισμού και αποστολής των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων. Το ακριβές λεκτικό των σχετικών όρων έχει ως εξής:
«3. ΧΡΟΝΟΣ ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΗΣ: Γραπτή ειδοποίηση τραυματισμού που δυνατόν να αποτελέσει βάση απαίτησης πρέπει να δίνεται στην Εταιρεία, εντός δέκα (10) ημερών μετά την ημέρα του ατυχήματος που προκάλεσε τον εν λόγω τραυματισμό. Σε περίπτωση θανάτου από ατύχημα, άμεση ειδοποίηση αυτού πρέπει να δίνεται στην Εταιρεία….
6. ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΩΛΕΙΑΣ: Για απώλεια ένεκα ανικανότητας η Εταιρεία πρέπει να παραλάβει αποδεικτικά στοιχεία στο αναφερόμενο γραφείο της εντός ενενήντα (90) ημερών μετά την λήξη της περιόδου για την οποία η Εταιρεία έχει ευθύνη και σε περίπτωση απαιτήσεων για οποιαδήποτε άλλη απώλεια εντός τρακοσίων εξήντα πέντε (365) ημερών μετά την ημερομηνία τέτοιας απώλειας.»
Από το λεκτικό των ως άνω όρων παρατηρείται ότι συμβατικά περιορίζεται το χρονικό περιθώριο εντός του οποίου θα ειδοποιηθούν και θα λάβουν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία οι Εναγόμενοι. Δεν γίνεται αναφορά ή πρόνοια σε σχέση με το δικαίωμα καταχώρησης αγωγής, ώστε να τίθεται ζήτημα περιορισμού της πρόσβασης σε δικαστήριο. Επομένως οι σχετικές αποφάσεις στην Agathangelou v. The Motor Union Insurance Co Ltd [1984 1 C.L.R. 1 και Πιτταρά v. Cosmos (Cyprus) Insurance Co. Ltd [1998] 1 A.A.Δ 193, δεν τυγχάνουν εφαρμογής στα περιστατικά της υπό εξέταση περίπτωσης, αφού εκεί συζητήθηκε το αν περιοριζόταν το δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο με σχετικό όρο στη Συμφωνία.
Στη Σάββα Kυριάκος ν. Λαϊκή Aσφαλιστική Eταιρεία Λτδ [2009] 1 ΑΑΔ 1609, όπου παρέπεμψε ο κ. Σάββα εκ μέρους του Ενάγοντα, αποφασίστηκε πως όρος που προέβλεπε ότι όλα «τα οφέλη» εκπίπτουν με την εκπνοή 12 μηνών «από το συμβάν», είναι τόσο γενικός, απόλυτος και τόσο περιοριστικός των δικαιωμάτων του Εφεσείοντα, που δεν μπορεί παρά να είναι άκυρος.
Στην πιο πρόσφατη όμως, Liberty Life Insurance Ltd ν. Μιχαήλ κα [2015] 1 ΑΑΔ 471, ECLI:CY:AD:2015:A160, ο επίδικος όρος προέβλεπε παραγραφή κάθε αξίωσης που πηγάζει από το Ασφαλιστήριο, αν περάσουν δύο (2) χρόνια από το τέλος του χρόνου μέσα στον οποίο αυτή γεννήθηκε. Ο εν λόγω όρος είναι επίσης γενικός και προβλέπει ρητώς παραγραφή. Παρά ταύτα αφού επαναλήφθηκε η αρχή ότι τα συμφωνηθέντα μεταξύ των συμβαλλομένων μερών κατά το χρόνο σύναψής σύμβασης αντανακλούν την κοινή πρόθεσή τους αναφορικά με το αντικείμενό της, κρίθηκε ότι ίσχυε η συμβατική παραγραφή όπως τίθετο στο ασφαλιστήριο με αποτέλεσμα να επιτύχει η έφεση.
Οι επίδικοι όροι, λοιπόν, ως συμβατικοί, καταδεικνύουν την πρόθεση των μερών κατά την συνομολόγηση του Συμβολαίου[6]. Στην παρούσα τα μέρη συμφώνησαν τα χρονικά περιθώρια εντός των οποίων όφειλε να ειδοποιήσει και να αποστείλει τα απαραίτητα αποδεικτικά ο δικαιούχος, ώστε να πληρωθεί τυχόν απαίτηση. Παρά τις ως άνω πρόνοιες του Συμβολαίου, ο Ενάγων υπέβαλε την απαίτηση του και άρα ειδοποίησε τους Εναγόμενους και απέστειλε τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία, 5 έτη μετά τον κατ’ ισχυρισμό τραυματισμό του (βλ. Τεκμήριο 13). Έδρασε δηλαδή εκπρόθεσμα, παραβιάζοντας το σχετικό συμβατικό όρο. Ο χρόνος που διέρρευσε, μάλιστα, απέχει κατά πολύ από αυτόν που ορίζεται στο Συμβόλαιο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν και συνέπειες στην επί της ουσίας εξέταση της απαίτησης, αφού όπως υπέδειξε ο ΜΕ 2 το κάταγμα πορώθηκε, ενώ δημιουργήθηκε εκτεταμένη συζήτηση για την κατάσταση του Ενάγοντα όπως την περιέγραφαν τα, αντιφατικά σε πολλές περιπτώσεις, εκάστοτε ιατρικά πιστοποιητικά.
Στον όρο 4 του Συμβολαίου, προβλέπεται ότι εκπρόθεσμη απαίτηση δεν καθίσταται άκυρη μόνο σε περίπτωση όπου δεν θα ήταν λογικό να δοθεί εμπρόθεσμα η ειδοποίηση. Δεν τέθηκε ενώπιον μου ο όποιος ισχυρισμός αναφορικά με το ότι δεν ήταν λογικό να δοθεί εμπρόθεσμα η ειδοποίηση. Τουναντίον, ως λόγος καθυστέρησης εγέρθηκε το ότι ο Ενάγων δεν γνώριζε καν ότι συμμετείχε στο Συμβόλαιο.
Ο Ενάγων τόσο στην Έκθεση Απαίτησης του, όσο και στην ανταπαίτηση του εγείρει ότι οι Εναγόμενοι έχουν παραιτηθεί του δικαιώματος τους και κωλύονται λόγω συμπεριφοράς να εγείρουν ισχυρισμό παραγραφής, καθώς εξέτασαν επί της ουσίας την απαίτηση χωρίς επιφύλαξη. Το κώλυμα λόγω παραστάσεων και συμπεριφοράς, μπορεί να προκύψει μονό από σαφείς και θετικές παραστάσεις, οι οποίες γίνονται από το πρόσωπο προς το οποίο οφείλεται η συμβατική υποχρέωση[7].
Στην υπό κρίση περίπτωση όχι μόνο δεν έχουμε σαφείς και θετικές παραστάσεις αλλά οι Εναγόμενοι κατά την πρώτη φορά που επικοινωνούν γραπτώς με τον Ενάγοντα θέτουν το ζήτημα του εκπρόθεσμου της απαίτησης. Συγκεκριμένα στην επιστολή τους ημερομηνίας 18/2/2014, μέρος του Τεκμηρίου 4, αναφέρουν ότι έχουν μελετήσει την απαίτηση, «παρόλο ότι έχει υποβληθεί εκπρόθεσμα». Με αυτό τον τρόπο όχι μόνο δεν παραιτούνται από το δικαίωμα τους, αλλά το επισημαίνουν και στη συνέχεια εξηγούν ότι και για άλλους λόγους δεν μπορούν να αποδεχτούν την απαίτηση. Δεν προκύπτει δηλαδή να υπήρχε σκοπός με παραστάσεις ή συμπεριφορά να επηρεαστούν οι νομικές σχέσεις των μερών[8]. Επομένως οι Εναγόμενοι δεν παραιτήθηκαν του δικαιώματος τους αυτού, όπως προκύπτει από το Συμβόλαιο και συνακόλουθα η απαίτηση του Ενάγοντα ήταν άκυρη ως παραβιάζουσα τους όρους του Συμβολαίου.
Ακόμα όμως και αν οι ως άνω προδικαστικές ενστάσεις αποτύγχαναν και πάλι η απαίτηση του Ενάγοντα δεν θα μπορούσε να επιτύχει. Στους Ορισμούς του Συμβολαίου, ως Τραυματισμός ορίζεται, σωματικός τραυματισμός από ατύχημα που να αποτελεί τη βάση της απαίτησης, και συνεπαγόμενο, άμεσα και ανεξάρτητα από όλες τις άλλες αιτίες, σε καλυπτόμενη από το Συμβόλαιο απαίτηση. Από την αποδεκτή μαρτυρία του ΜΕ 2 προκύπτει ότι η Αγκυλοποιητική Σπονδυλοαρθρίτιδα συνεισέφερε το ήμισυ στη συνολική αναπηρία του Ενάγοντα και το άλλο μισό ο τραυματισμός.
Στο σύγγραμμα MacGillivray on Insurance Law, 14th edition, παρ. 27-047 αναφέρονται τα ακόλουθα:
«It may be impossible for a court to say more than that both the disease and the accident were the proximate cause of the death or injury; in such a case the insured should be able to recover unless the policy specifies that the accident is to be the sole cause of the death or injury. If the policy states that the accident is to be the exclusive cause, independently of all other causes, then the mere fact that there is another contributing cause will preclude recovery»
Στο ίδιο σύγγραμμα με αναφορά στην απόφαση του Supreme Court of Carolina in Penn v Standard Life Insurance Co, διατυπώνεται η ακόλουθη αρχή:
“If at the time of the accident there was an existing disease which, co-operating with the accident, resulted in the injury or death, the accident is not the sole or as independent cause.”
Τα ως άνω υιοθετήθηκαν στην McCann's Executors v Great Lakes Reinsurance (UK) Plc, 2013 S.L.T. 393[9].
Στη Λιπερη ν. Ecclesiastical Insurance Office Plc κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 42/2013, 19/7/2019, ECLI:CY:AD:2019:A329, αναφέρθηκε από την πλειοψηφία ότι δεν υπήρχε γνώση της προϋπάρχουσας πάθησης και ήταν το ατύχημα που δημιούργησε την αλυσίδα που προκάλεσε την εξέλκωση των αθηρωμάτων ώστε να επισυμβεί ο θάνατος. Κρίθηκε έτσι ότι το δυστύχημα ήταν το άμεσο αποτέλεσμα της απώλειας ζωής.
Εν προκειμένω τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Ο Ενάγων γνώριζε την προϋπάρχουσα πάθηση. Η πάθηση αυτή ήταν σε έξαρση και προκαλούσε μια σειρά συμπτωμάτων και συνεπειών στον Ενάγοντα, ως το Τεκμήριο 10 δεικνύει. Όπως άλλωστε ο ΜΕ 2 κατέθεσε το ποσοστό αναπηρίας του Ενάγοντα μοιράζεται, μεταξύ της πάθησης και του τραυματισμού. Έτσι είναι σαφές και από την ιατρική μαρτυρία που προσέφερε ο ίδιος ο Ενάγων, ότι η μόνιμη και ολική του ανικανότητα, δεν προέκυψε από τον τραυματισμό του ανεξάρτητα από όλες τις άλλες αιτίες, αλλά είναι το άθροισμα, η συνέργεια του τραυματισμού αυτού με την πάθηση που γέννησε τη μόνιμη ανικανότητα. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, δεν πληρείτο η έννοια του Τραυματισμού, ως ορίζεται στο Συμβόλαιο, επομένως η απαίτηση του Ενάγοντα δεν μπορεί να επιτύχει.
Στη βάση των ως άνω η αγωγή απορρίπτεται. Επιδικάζονται έξοδα υπέρ των Εναγόμενων και εναντίον του Ενάγοντα, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.)………………………………
Α. Λουκά Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής
[1] Barry Wyne v. David Costaki Mavronicola [2009] 1 ΑΑΔ 1138
[2] Χριστίνα Ρασποπουλου ν. Θεοδώρα Μακρή, Ποινική Έφεση αρ.287/2015, 11/5/2017, ECLI:CY:AD:2017:B171
[3] Ως το άρθρο 27 του Κεφαλαίου 9 ορίζει.
[4] Τεκμήρια 8, 9, 10, 11, 12, 13 και 14
[5] Βλ. σελ. 3
[6] Δ. Κυθρεώτης & Συνεργάτες ν. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Πολιτική Έφεση αρ. 352/2014, 16/3/2023, ECLI:CY:AD:2023:A104 και MARK ASHLEY SAUL κ.α. v. NICOS DEMETRIOU FINANCE AND CONSTRUCTION LTD κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 246/2015, 4/6/2024
[7] Μαυρομιχάλη κ.ά. ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας [1996] 1 ΑΑΔ 530
[8] Βλ. και Ευαγγελίδης Μύρωνας ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας [2015] 1 ΑΑΔ 2549
[9] Βλ. και Jason v. Batten (1930) Ltd [1969] 1 Lloyd's Rep. 281