ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ενώπιον: Χ-Μ Καραπατάκη, Ε.Δ.

Αρ. Αγωγής: 267/2015

Μεταξύ:

ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Α.Ι.Κ. ΚΑΓΙΑΣ ΛΙΜΙΤΕΔ

                                    Αθηνών 97Α Στρόβολος

Εναγόντων

-και-

1.  ΧΡΙΣΤΟΣ ΒΩΒΙΔΗΣ, [ ] 25, [ ]

          2.  ΧΡΥΣΩ ΠΑΝΤΕΧΗ ΒΩΒΙΔΗ, [ ] 25, [ ]

Εναγόμενων

-----------------------------------------------------------------------------------

Ημερομηνία: 09/07/2024

Εμφανίσεις:

Για τους Ενάγοντες: κ. Ανδρέας Ενταφιανός

Για τους Εναγόμενους: κα Λ. Στυλιανού για κ.κ. LC LAW ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Δ.Ε.Π.Ε.

 

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Οι δικογραφημένες θέσεις:-

 

1. Με την υπό τον ως άνω τίτλο και αριθμό αγωγή οι Ενάγοντες αξιώνουν εναντίον των Εναγόμενων ποσό εκ €77.057 πλέον τόκους δυνάμει υπολοίπου τιμολογίου, το οποίο εκδόθηκε δια το υπόλοιπο του τελικού πιστοποιητικού πληρωμής για εργασίες ανέγερσης διώροφης κατοικίας με ξενώνα εντός του τεμαχίου αρ. [ ], Φ/Σχ 30/28ΕΙ, ενορία Άγιος Νικόλαος, στην Λακατάμια σύμφωνα με τα αρχιτεκτονικά σχέδια και όρους του αρχιτεκτονικού γραφείου «Varnava Architects» («V.A.»). Όπως δικογραφείται στην Έκθεση Απαίτησης, η ανάθεση έγινε από τους Εναγόμενους στους Ενάγοντες δυνάμει συμφωνητικού ημερ. 11/10/2011 με το συμφωνηθέν ποσό να ανέρχεται στις €335.594,95- πλέον Φ.Π.Α., η αξία των οποίων ανήλθε στο συνολικό ποσό των €344.594,95 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. Συμφώνως των θέσεων των Εναγόντων, οι εκτελούμενες εργασίες επιθεωρούντο από το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A., το οποίο μετά την επιθεώρηση εξέδιδε και σχετικό πιστοποιητικό πληρωμής με βάση το οποίο οι Ενάγοντες εξέδιδαν σχετικό τιμολόγιο και απόδειξη πληρωμών. Περί την 29/01/2013 το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. εξέδωσε μετά από επιθεώρηση της αποπεράτωσης των εργασιών το υπ’ αρ. 5 τελικό πιστοποιητικό πληρωμής δυνάμει του οποίο καταβλητέο ήταν το ποσό των €104.581,25- πλέον Φ.Π.Α. έναντι του οποίου οι Εναγόμενοι και μέχρι την έκδοσή του κατέβαλαν ήδη το ποσό των €17.957- συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. δυνάμει εκδοθέντος σχετικού τιμολογίου ημερ. 05/11/2012 και απόδειξης είσπραξης της ίδιας ημερομηνίας. Περί την 01/03/2013 οι Ενάγοντες προέβησαν στην έκδοση του τιμολογίου αρ. [ ] για το υπόλοιπο του τελικού πιστοποιητικού πληρωμής ημερ. 29/01/2013 για το ποσό των €97.193,74 συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. έναντι του οποίου οι Εναγόμενοι κατέβαλαν το ποσό των €20.135,76 και παρέμεινε υπόλοιπο προς εξόφληση το ποσό των €77.057 (€68.086,90 πλέον €8.971,08), το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα ανεξόφλητο και παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις των Εναγόντων προς τους Εναγόμενους, το οποίο υποστηρίζουν ότι φέρει τόκο προς 9% από την 05/02/2013 που κατέστη πληρωτέο, ήτοι 7 ημέρες μετά την έκδοση του.

 

2. Στην Υπεράσπιση Εναγόμενων γίνεται παραδεκτή η σύναψη της συμφωνίας για ανέγερση της κατοικίας, αλλά με ημερ. 11/07/2011 και ότι μέρος αυτής αποτελούν τα αρχιτεκτονικά σχέδια και/ή τα σχέδια προσφορών, το έγγραφο με τίτλο «Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων» και το έγγραφο προσφοράς κατοικίας, τα οποία φέρουν υπογραφές των Εναγόντων και των Εναγόμενων με εξαίρεση το έγγραφο προσφοράς κατοικίας, το οποίο εκ μέρους των Εναγόμενων υπέγραψε μόνο ο Εναγόμενος 1.

 

3.  Όπως ισχυρίζονται οι Εναγόμενοι, οι εργασίες στην κατοικία ουδέποτε ολοκληρώθηκαν όλες και το ποσό των €344.594,95 συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α. προβάλλουν ως υπερβολικό και ψευδές. Παραδέχονται μεν τον ισχυρισμό περί κοινοποίησης αριθμού πιστοποιητικών και αριθμού τιμολογίων και αποδείξεων πληρωμής, όμως αρνούνται ότι έγινε επιθεώρηση από το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. και ότι αυτοί εξέδωσαν πιστοποιητικά. Επίσης, παραδέχονται ότι τους κοινοποιήθηκε το πιστοποιητικό αρ. 5 με τίτλο «Τελικό Πιστοποιητικό Πληρωμής» εκδοθέν από το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A., αλλά αρνούνται ότι αυτοί επιθεώρησαν τις εργασίες και αμφισβητούν το ποσό των €104.581,25- πλέον Φ.Π.Α.. Περαιτέρω, παραδέχονται την πληρωμή του ποσού των €17.957-, αλλά αρνούνται τα όσα μεταγενέστερα προβάλλει η Έκθεση Απαίτησης, πλην της καταβολής από αυτούς κάποιων ποσών σε σχέση με το συνολικό έργο που εκτελέστηκε και αμφισβητούν το ύψος του οφειλόμενου ποσού, το οποίο κρίνουν κατά πολύ μικρότερο του διεκδικούμενου.

 

4. Όπως υποστηρίζουν οι Εναγόμενοι κανένα ποσό δεν κατέστη πληρωτέο στις 05/02/2013 ή σε άλλη ημερομηνία και υποστηρίζουν ότι ακόμη και αν οποιοδήποτε ποσό κατέστη πληρωτέο ο οποιοσδήποτε όρος και αν αποδεχθεί περί καταβολής του διεκδικούμενου τόκου είναι καταχρηστικός και/ή άκυρος και/ή ποινική ρήτρα που δεν έχει αποτέλεσμα. Παραδέχονται την λήψη της επιστολής περί καταβολής ποσού €77.057 πλέον τόκους ημερ. 06/11/2014 και αναφέρουν ότι απάντησαν σε αυτή με επιστολή των δικηγόρων τους ημερ. 24/11/2014 εκφράζοντας τις αντιρρήσεις τους.

 

5. Ειδικότερα οι Εναγόμενοι υποστηρίζουν τα εξής:

 

·         Ότι περί τα τέλη του 2012 ζητήθηκε από τους Ενάγοντες ένεκα οικονομικών δυσκολιών των Εναγόμενων όπως σταματήσουν οι εργασίες ανέγερσης της κατοικίας.

·         Ότι επειδή ο διευθυντής των Εναγόντων δεν αποδέχθηκε το αίτημα συμφωνήθηκε προφορικά όπως οι Ενάγοντες απέχουν από την διεκπεραίωση συγκεκριμένων τμημάτων του έργου, ώστε να μειωθεί το κόστος ολοκλήρωσης του.

·         Ότι το κόστος ολοκλήρωσης λαμβανομένων υπόψη των ποσών που κατέβαλαν οι Εναγόμενοι μέχρι τότε δεν θα ξεπερνούσε τις €40.000-, κάτι που δεσμεύει τους Ενάγοντες και τους εμποδίζει να διεκδικούν οτιδήποτε πέραν αυτού.

·         Ότι οι εργασίες που συμφωνήθηκε να παραλειφθούν δεν έχουν εκτελεστεί, αλλά ότι δεν έγινε μείωση στο αρχικώς συμφωνηθέν υπόλοιπο και/ή ότι η όποια μείωση έγινε δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των εργασιών που συμφωνήθηκε να παραλειφθούν και που πράγματι παραλείφθηκαν να εκτελεστούν.

·         Ότι οι Ενάγοντες κατά παράβαση των συμφωνηθέντων παρέλειψαν να εκτελέσουν εργασίες που προνοούνταν στην αρχική συμφωνία και δεν περιλαμβάνονταν στην προφορική συμφωνία τους με τους Εναγόμενους.  

·         Ότι εργασίες που προνοούνταν στην συμφωνία με τους Εναγόμενους οι Ενάγοντες τις χρέωσαν ως επιπρόσθετες εργασίες και ότι αυτοί προέβησαν στην υπερβολική χρέωση εργασιών για τις οποίες δεν υπήρξε συγκεκριμένη πρόνοια χρέωσης από την συμφωνία που είχαν αρχικά συνομολογήσει.

·         Ότι το τελικό πιστοποιητικό εκδόθηκε πριν από την συμπλήρωση του έργου και συνεπώς είναι αδύνατον να έγινε επίβλεψη των τελικών εργασιών πριν την έκδοσή του.

·         Ότι ουδέποτε εκδόθηκε και/ή κοινοποιήθηκε στους Εναγόμενους πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης και ουδέποτε διενεργήθηκε έλεγχος ελαττωμάτων και/ή εκδόθηκε και/ή κοινοποιήθηκε πιστοποιητικό συμπλήρωσης της επιδιόρθωσης ελαττωμάτων ως οι πρόνοιες του άρθρου 31 παρ. 4(β) και 4(γ) της σύμβασης.

·         Ότι ως εκ τούτου κανένα ποσό δεν κατέστη μέχρι σήμερα πληρωτέο προς τους Ενάγοντες και η παρούσα αγωγή καθίσταται πρόωρη.

 

6. Στην Ανταπαίτηση Εναγόμενων υιοθετούνται τα όσα αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους και υποστηρίζεται ότι το έργο θα συμπληρωνόταν μέχρι την 01/12/2012 και ότι συμφώνως του άρθρου 23 και το Παράρτημα της για κάθε μήνα καθυστέρησης στην συμπλήρωση και παράδοση θα οφειλόταν αποζημίωση ύψους €800- μηνιαίως. Η εν λόγω προθεσμία προβάλλεται ότι δεν τηρήθηκε και ότι το έργο συμπληρώθηκε και/ή παραδόθηκε περί την 06/03/2013, ήτοι με καθυστέρηση 3 μηνών και 4 ημερών και ως εκ τούτου οι Εναγόμενοι ανταπαιτούν από τους Ενάγοντες €2.506,68. Διαζευτικά, ανταπαιτούν το ποσό αυτό ως απώλεια μίσθιων εκ του ότι αναγκάστηκαν να παραμείνουν σε διαμέρισμα ιδιοκτησίας του Εναγόμενου 1 και να μην μπορούν να το εκμισθώσουν. Η Ανταπαίτηση τους εναντίον των Εναγόντων πέραν της εν λόγω αξίωσης περιλαμβάνει και γενικές αποζημιώσεις για παράβαση σύμβασης.

 

7. Στην Απάντηση στην Υπεράσπιση πέραν της επανάληψης των ισχυρισμών της Έκθεσης Απαίτησης και της άρνησης των διεκδικήσεων της Ανταπαίτησης, τονίζεται ότι η σύμβαση φέρει ημερ. 11/10/2011 και όχι 11/07/2011. Όπως προβάλλεται, όλες οι εκτελεσθείσες εργασίες επιθεωρούνταν από τους αρχιτέκτονες των Εναγόμενων και εκδίδονταν σχετικά πιστοποιητικά πληρωμών και οποιοιδήποτε ισχυρισμοί σε αντίθεση με τις θέσεις της Έκθεσης Απαίτησης είναι προϊόν δευτέρας σκέψης για να μην εξοφλήσουν το οφειλόμενο στο τελικό πιστοποιητικό πληρωμής, έναντι του οποίου είχαν ήδη καταβάλει €20.135,76.

 

H προσκομισθείσα μαρτυρία:-

 

8. Κατά την ακρόαση για την πλευρά των Εναγόντων έδωσε μαρτυρία ο Διευθυντής και μέτοχος τους κ. Α. Καγιάς (ΜΕ) ενώ για την πλευρά των Εναγόμενων ο Εναγόμενος 1 κ. Χρ. Βωβίδης (ΜΥ1) και ο Πολιτικός Μηχανικός κ. Ι. Τομπάζος (ΜΥ2). Η μαρτυρία τους περιλαμβάνεται στα πρακτικά του Δικαστηρίου και ακολουθεί σύντομη παράθεση της και συνακόλουθα η αξιολόγηση της.

 

Μαρτυρία Διευθυντή Ενάγουσας κ. Α. Καγιά (ΜΕ):

 

9. O ΜΕ1 κατάθεσε γραπτή δήλωση ως Έγγραφο Α’. Κατάθεσε πιστοποιητικό σύστασης, αλλαγής ονόματος και εγγεγραμμένου γραφείου των Εναγόντων ως τεκμήρια 1, 2 & 3 αντίστοιχα, καθώς και δέσμη ετήσιων αδειών του Συμβουλίου Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών για τα έτη 2011-2015 ως τεκμήριο 4. Αναφέρθηκε στην προσφορά που έδωσε στους Εναγόμενους κατόπιν παράκλησης του αρχιτεκτονικού γραφείου V.A. για ανέγερση της κατοικίας που κατάθεσε ως τεκμήριο 5 και στην συνομολόγηση του συμφωνητικού εγγράφου ημερ. 11/10/2011, το οποίο κατάθεσε ως τεκμήριο 6, στην εκτέλεση των εργασιών που προνοούσε η συμφωνία ως τα αρχιτεκτονικά σχέδια και δικές τους υποδείξεις με συνολική αξία €344.594,95 συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., για τις οποίες υποστήριξε ότι οι αρχιτέκτονες επέβλεπαν και επιθεωρούσαν και εξέδιδαν πιστοποιητικά πληρωμής, για τα οποία οι Ενάγοντες εξέδιδαν σχετικά τιμολόγια και αποδείξεις πληρωμής που ουδέποτε αμφισβητήθηκαν. Κατάθεσε περί τούτων σειρά προσωρινών πιστοποιητικών («Πρ.Π.») και αντίστοιχων τιμολογίων («Τ)» και αποδείξεων πληρωμής («Α.Π.»), ήτοι Πρ.Π. ημερ. 01/12/2011 και Τ με Α.Π. ημερ. 06/12/2011 για €64.523,46 (τεκμήριο 7), Πρ.Π. ημερ. 07/02/2012 και Τ με Α.Π. ημερ. 14/02/2012 για €36.157,10 (τεκμήριο 8), Πρ.Π. ημερ. 20/06/2012 και Τ με Α.Π. ημερ. 25/06/2012 για €78.687,55 (τεκμήριο 9) και Πρ.Π. ημερ. 29/08/2012 και Τ με Α.Π. ημερ. 17/09/2012 για €60.211,86 (τεκμήριο 10).

 

10. Όπως εξήγησε, στις 29/01/2013 το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. αφού επιθεώρησε τις εργασίες, οι οποίες αποπερατώθηκαν από τον Δεκέμβριο του 2012 εξέδωσε το τελικό πιστοποιητικό πληρωμής («Τ.Π.Π.») υπ’ αριθ. 5 για ποσό €104.581,25 πλέον Φ.Π.Α., το οποίο κατάθεσε ως τεκμήριο 11, την εγκυρότητα του οποίου, όπως προβάλλει, οι Εναγόμενοι ουδέποτε δεν αμφισβήτησαν. Όπως επισημαίνει ο ΜΕ, πριν την έκδοση του Τ.Π.Π. οι Εναγόμενοι είχαν καταβάλει έναντι το ποσό των €17.957- για τα οποία κατάθεσε τιμολόγιο ημερ. 05/11/2012 και απόδειξη πληρωμής ημερ. 05/12/2012, ως δέσμη τεκμήριο 12. Όπως εξηγεί ο ΜΕ, για το υπόλοιπο ποσό των €97.193,74 εξέδωσε τιμολόγιο ημερ. 01/03/2013 και οι Εναγόμενοι κατέβαλαν συνολικά έναντι το ποσό των €20.135,76 για τα οποία εκδόθηκαν δύο αποδείξεις πληρωμής (δέσμη τεκμήριο 13). Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον ΜΕ παρέμεινε υπόλοιπο προς εξόφληση το ποσό των €77.057,98, ήτοι €68.086,90 πλέον Φ.Π.Α. €8.971,08. Για το ποσό αυτό απέστειλε επιστολή ημερ. 06/11/2014 στους Εναγόμενους αξιώνοντας το οφειλόμενο πλέον τόκους ύψους 9%, το οποίο υποστηρίζει ότι δικαιούται να χρεώνει δυνάμει του συμφωνητικού εγγράφου από τις 05/02/2013 που το ποσό κατέστη πληρωτέο (τεκμήριο 16) σε απάντηση της οποίας οι Εναγόμενοι απέστειλαν δια των δικηγόρων τους επιστολή ημερ. 24/11/2014 (τεκμήριο 17) προβάλλοντας διάφορους ανυπόστατους ισχυρισμούς. Σε αυτή οι Ενάγοντες απάντησαν δια επιστολής των δικηγόρων τους ημερ. 28/11/2014 που κατάθεσε ως τεκμήριο 18.

 

11. Όπως προβάλλει, τα όσα υποστηρίζουν με την Υπεράσπιση και Ανταπαίτηση τους οι Εναγόμενοι ουδέποτε τα είχαν ισχυριστεί, ενώ σε σχέση με την πραγματική ημερομηνία του συμφωνητικού εξηγεί ότι η ορθή ημερομηνία είναι η 11/10/2011 όπως κατατέθηκε στην Υπηρεσία Φ.Π.Α. για να επωφεληθούν οι Εναγόμενοι και συμφώνως αυτού του συμφωνητικού εγγράφου εκτελέστηκαν και αποπερατώθηκαν οι εργασίες και γίνονταν οι πληρωμές εκ μέρους τους. Διευκρινίζοντας σχετικά, ανέφερε ότι αρχικά τα συμβόλαια υπογράφηκαν τον Ιούλιο με υπόδειξη του αρχιτέκτονα επειδή ήθελε να πληρωθεί από τους ιδιοκτήτες και στην πορεία συμφωνήθηκε να ξεκινήσουν τον Οκτώβρη τις εργασίες και άλλαξε η νομοθεσία του Φ.Π.Α. και με παράκληση τους άλλαξαν την ημερομηνία του συμβολαίου για να εμπίπτει στην νέα νομοθεσία του Φ.Π.Α. Την σχετική αίτηση των Εναγόμενων στο Φ.Π.Α. με ημερομηνία λήψης την 06/07/2012 κατάθεσε ως τεκμήριο 19.  

 

12. Σε σχέση δε με την Ανταπαίτηση των Εναγόμενων υποστηρίζει ότι η κατοικία αποπερατώθηκε περί τα μέσα Δεκεμβρίου του 2012 και όχι στις 06/03/2013 όπως ισχυρίζονται και ότι τα όσα προβάλλουν σε αυτή αποτελούν υστερόβουλους ισχυρισμούς.

 

13.  Κατά την αντεξέταση του ο ΜΕ αρνήθηκε ότι αυτός μεσολάβησε για να διορίσουν οι Εναγόμενοι το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A., προσθέτοντας ότι τους πρότεινε 5-6 αρχιτεκτονικά γραφεία. Είχε όπως δήλωσε συνεργαστεί ξανά με τους Εναγόμενους επειδή είχε πωλήσει παλαιότερα διαμέρισμα στην αδελφή του Εναγόμενου 1. Για το συμβόλαιο διευκρίνισε ότι υπογράφηκε τον Ιούλιο όμως θα ξεκινούσε τον Οκτώβρη και ο σκοπός που άλλαξε τελικά ήταν για να ωφεληθούν οι Εναγόμενοι από το Φ.Π.Α. Όπως δήλωσε, δεν είχε ο ίδιος όφελος να αλλάξει την ημερομηνία και ότι αυτό δεν το γνώριζε ο αρχιτέκτονας. Για ό,τι έγινε στο εργοτάξιο, όπως εξήγησε, έγινε μετά από εντολή των ιδιοκτητών και του αρχιτέκτονα και το έργο παραλήφθηκε κανονικά.

 

14.  Ο ΜΕ απάντησε ότι ο αρχιτέκτονας κάθε φορά επισκεπτόταν το έργο και έλεγχε και ότι όταν εκδόθηκαν τα διατακτικά επέβλεπε και κατέγραφε. Δεν είχε φωτογραφίες για να δείξει ως ερωτήθηκε γιατί δήλωσε ότι η τεχνολογία τότε δεν ήταν προχωρημένη. Του υποβλήθηκε ότι τα όποια προσωρινά πιστοποιητικά, καθώς και το τελικό πιστοποιητικό και αποδείξεις εκδόθηκαν αυθαίρετα για να απαντήσει διερωτώμενος γιατί τότε τα αποδεχόταν ο ιδιοκτήτης και τα πλήρωνε.

 

15. Ο ΜΕ παραδέχθηκε ότι ουδέποτε εκδόθηκε πιστοποιητικό προσωρινής παραλαβής ή έμπρακτης συμπλήρωσης των εργασιών. Αρνήθηκε ότι υπήρχαν κακοτεχνίες στο έργο και ανέφερε ότι για να το παραλάβει ο αρχιτέκτονας και να εκδώσει τελικό πιστοποιητικό σημαίνει ότι το έργο ήταν εντάξει. Τόνισε ότι πριν εκδώσει το τελικό του πιστοποιητικό ο αρχιτέκτονας έγινε ο έλεγχος, προσθέτοντας ότι ημέρα παρά ημέρα επισκεπτόταν το έργο. Όπως χαρακτηριστικά είπε έγιναν άνω των 20 ελέγχων από τον αρχιτέκτονα και άλλοι από τον πολιτικό μηχανικό. Ο τελικός έλεγχος του αρχιτέκτονα πριν την έκδοση του Τ.Π.Π. έγινε τέλος του Δεκέμβρη του 2012. Παραδέχθηκε ότι δεν του δόθηκε κατάλογος εκκρεμοτήτων ή ελαττωμάτων για την εκτέλεση του έργου εξηγώντας ότι ο αρχιτέκτονας δεν αναγνώρισε ελαττώματα για να του υποδείξει να πράξει οτιδήποτε. Όπως επέμεινε, δεν υπήρχαν ελαττώματα και για αυτό τον λόγο παραλήφθηκε το έργο.

 

16. Στην υποβολή ότι είτε υπήρχαν είτε δεν υπήρχαν κακοτεχνίες τα πιστοποιητικά επιδιόρθωσης ελαττωμάτων και ευθύνης ελαττωμάτων έπρεπε να εκδοθούν παράπεμψε στον αρχιτέκτονα λέγοντας ότι του έκδωσε τελικό διατακτικό και δεν μπορούσε να τον υποχρεώσει να του εκδώσει άλλα πιστοποιητικά.

 

17. Ο ΜΕ παραδέχθηκε ότι σύμφωνα με την συμφωνία έπρεπε μετά την έκδοση του πιστοποιητικού έμπρακτης επιδιόρθωσης των εργασιών να περάσει μια 12μηνη περίοδος για τη συμπλήρωση των εργασιών και των ελαττωμάτων. Όπως τόνισε, από την στιγμή που εκδόθηκε το Τ.Π.Π. για να πληρωθεί είναι εγκεκριμένα τα ποσά και ότι τα υπόλοιπα δεν εξαρτιόνταν από τον ίδιο, ότι δεν ευθυνόταν αν στον χρόνο ο αρχιτέκτονας δεν έκδωσε τελικό πιστοποιητικό παραλαβής του έργου και ότι ήταν υποχρέωση του ιδιοκτήτη να τον καλέσει αν έχει κακοτεχνίες να τις δει. Αυτό, όπως εξήγησε ήταν η συνήθης πρακτική. Για το ζήτημα της μη έκδοσης του πιστοποιητικού έμπρακτης επιδιόρθωσης των εργασιών και ότι θα έπρεπε να περάσουν 12 μήνες και μετά να εκδοθεί το Τ.Π.Π., κάτι που δεν έγινε, δήλωσε ότι αυτό είναι συμφωνία των δύο μερών αν θα του κρατηθεί ένα ποσοστό συνήθως 2% για να του δοθούν στο 1 έτος προσθέτοντας ότι η δική τους συμφωνία ήταν να πληρωθεί γιατί έκανε και ειδικές τιμές για την ανέγερση της κατοικίας ένεκα παλιάς γνωριμίας με την οικογένεια του.

 

18. Ο ΜΕ επέμεινε ότι παρέδωσε την κατοικία εντός της προθεσμίας και κατάλληλη προς χρήση γιατί το παρέλαβε ο αρχιτέκτονας. Όπως απάντησε, δεν ήταν δική του ευθύνη η έκδοση καταλληλόλητας της οικίας από την Α.Η.Κ. προτού παραδώσει την οικία, αλλά ευθύνη του ιδιοκτήτη εξηγώντας ότι ολοκληρώθηκε η οικία και η ηλεκτρολογική εγκατάσταση. Απαντώντας ειδικότερα, υποστήριξε ότι το έργο το παραλαμβάνει ο αρχιτέκτονας και ότι το πότε θα κλείσει ραντεβού η Α.Η.Κ. για έλεγχο της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης μπορεί να γίνει σε 2-3 μήνες συνήθως και δεν εξαρτάται από τον ίδιο. Όπως υποστήριξε το σπίτι κατοικήθηκε με χρήση της προσωρινής παροχής ηλεκτρισμού. Αρνήθηκε ότι η έμπρακτη συμπλήρωση και παράδοση του έργου έπρεπε να γίνει στις 06/03/2013 όταν εκδόθηκε το πιστοποιητικό έγκρισης της Α.Η.Κ. γιατί δεν αποτελούσε δική του ευθύνη, αλλά του ιδιοκτήτη. Αρνήθηκε ότι υπήρξε καθυστέρηση και ότι οι Εναγόμενοι δικαιούνται αποζημίωσης ύψους €800- μηνιαίως και συνολικά για €2.506-.

 

19.  Σε σχέση με το ποσό της κράτησης ύψους 2% και αν αυτό αποδεσμεύτηκε απάντησε ότι αυτό δεν προβλεπόταν στο συμφωνητικό και ότι δεν έγινε τέτοια κράτηση. Όπως εξήγησε ολόκληρο το οφειλόμενο ποσό είναι στο Τ.Π.Π.

 

20. Ο ΜΕ εξηγώντας την καταβολή του ποσού του τεκμηρίου 12 πριν την έκδοση του Τ.Π.Π. ανέφερε ότι αυτό έγινε επειδή το ζήτησε ο ίδιος από τους Εναγόμενους, καθότι οι τελευταίες παραγγελίες που έγιναν (αλουμίνια, είδη υγιεινής και άλλα) αφορούσαν σε μεγάλα ποσά, ώστε να μπορούν να καλυφθούν επειδή ένεκα του Φ.Π.Α περνούσαν μέσω της εταιρείας όλες οι πληρωμές για να πληρωθούν από την εταιρεία. Παραδέχθηκε ότι κάποιες εργασίες δεν έγιναν, π.χ. η θέρμανση και τα φώτα έξω στην αυλή και εξήγησε ότι αυτό καθορίζει τις εργασίες που δεν έγιναν και τις υποδεικνύει στον αρχιτέκτονα, ο οποίος κάνει την ανάλυση και βρίσκει το ποσό που πρέπει να αφαιρέσει. Υπέδειξε ότι στο Τ.Π.Π. εμφαίνεται ότι το ποσό είναι μειωμένο. Στην υποβολή ότι ουδέποτε ετοίμασε εκτίμηση, απάντησε ότι την έχει ο αρχιτέκτονας και για την έκδοση του Τ.Π.Π. παρέπεμψε και πάλι στον αρχιτέκτονα. Αρνήθηκε ότι οι Εναγόμενοι του ζήτησαν να σταματήσει τις εργασίες προσθέτοντας ότι τις παραγγελίες τις έκαναν οι ίδιοι, όπως τα είδη υγιεινής, την κουζίνα και τους γρανίτες.

 

21.  Μόνο δύο πράγματα που του υπέδειξαν να μην κάνει δεν τα έκανε, όπως δήλωσε και τίποτε άλλο για το οποίο η μείωση που έγινε αν θυμόταν καλά ήταν 5-6 χιλιάδες Ευρώ. Αρνήθηκε τα περί προφορικής συμφωνίας για ολοκλήρωση του έργου που να μην υπερέβαινε τις €40.000- και πρόσθεσε ότι απλά του ζητήθηκαν να μην γίνουν δύο πράγματα για να μειωθεί το κόστος, όπως η θέρμανση, ότι δεν έβαλε τα φωτιστικά πού έπρεπε να τα αγοράσουν για να του τα φέρουν και τα κλιματιστικά που θα τα έβαζαν οι Εναγόμενοι αργότερα μόνοι τους.

 

22. Του υποβλήθηκε ότι το επιτόκιο της Κ.Τ.Κ κατά τον ουσιώδη χρόνο δεν ήταν 9% και υποστήριξε ότι μπορούσε να προσκομίσει από την Τράπεζα Κύπρου στοιχεία ότι χρεωνόταν 9% την περίοδο του 2013. Αρνήθηκε ότι τον επισκέφθηκε ο Εναγόμενος 1 στα γραφεία των Εναγόντων για να τον ενημερώσει, το ότι υπήρχαν κακοτεχνίες και παραλείψεις και ότι η οικία του δεν ήταν ολοκληρωμένη επειδή υπήρχαν εργασίες που παραλήφθηκαν. Όπως υπέδειξε, ο Εναγόμενος 1 δεν τολμούσε να περάσει από τα γραφεία των Εναγόντων γιατί δεν απαντούσε καν στα τηλεφωνήματά τους για να διευθετήσει τις υποχρεώσεις του.

 

 

 

 

Μαρτυρία Εναγόμενου 1 κ. Χρ. Βωβίδη (ΜΥ1):-

 

23. O MY1 κατάθεσε γραπτή δήλωση στο Δικαστήριο που σημειώθηκε ως Έγγραφο Β’. Στα πλαίσια της κυρίως του εξέτασης κατάθεσε ως τεκμήριο 20 δέσμη 6 φωτογραφιών-έργων των Εναγόντων σε συνεργασία με το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A., ως τεκμήριο 21 το συμβόλαιο που φέρει ημερ. 11/07/2011 με το ίδιο περιεχόμενο ως αυτό του τεκμηρίου 6, πλην της ημερομηνίας, ως τα μέρη έκαναν παραδεκτό, ως τεκμήριο 22 δέσμη αρχιτεκτονικών σχεδίων αναφορικά με την κατοικία, ως τεκμήριο 23 την Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων ημερ. 14/04/2011, ως τεκμήριο 24 Έκθεση Εκτίμησης και παραλείψεων του πολιτικού μηχανικού κ. Γ. Τομπάζου (ΜΥ2), ως τεκμήριο 25 δέσμη 9 φωτογραφιών για τις οποίες ανέφερε ότι αφορούσαν σε εργασίες τις οποίες υποστήριξε ότι ζήτησαν να παραλειφθούν αλλά ο αρχιτέκτονας πιστοποίησε ότι έχουν γίνει και έχουν χρεωθεί. Περαιτέρω, ο ΜΥ1 κατάθεσε ως τεκμήριο 26 αντίγραφο επιστολής των δικηγόρων τους ημερ. 26/07/2016 προς τους δικηγόρους των Εναγόντων, ως τεκμήριο 27 αντίγραφα δέσμης δύο επιστολών ημερ. 24/11/2014 προς το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. και τους Ενάγοντες, καθώς και ως τεκμήριο 28 αντίγραφο επιστολής των δικηγόρων των Εναγόμενων προς το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. ημερ. 05/01/2018 με αντίγραφο απόδειξης παράδοσης και παραλαβής. Ακόμη, ο ΜΥ1 κατάθεσε ως τεκμήριο 29 αντίγραφο επιστολής των δικηγόρων των Εναγόμενων προς τους δικηγόρους των Εναγόντων ημερ. 17/12/2014 και ως τεκμήριο 30 επιστολή των δικηγόρων των Εναγόντων προς τους δικηγόρους του ημερ. 19/12/2014. Η βεβαίωση της Α.Η.Κ. ημερ. 24/03/2016 κατατέθηκε ως τεκμήριο 31, ενώ ως τεκμήριο 32 κατατέθηκε αντίγραφο κατάστασης λογαριασμού χρεώσεων κατανάλωσης ηλεκτρισμού ημερ. 20/12/2023 αναφορικά με τον αριθμό παροχής …825 της κατοικίας.

 

24.  Τα όσα ο ΜΥ1 κατάθεσε ως τεκμήρια υποστήριξε με την ακόλουθη μαρτυρία στο Έγγραφο Β’:

 

·         Ότι τον ΜΕ τον γνώρισαν σε γεύμα που διοργάνωσε η αδελφή του με την αγορά διαμερίσματος στην Λακατάμια κατασκευής των Εναγόντων με αρχιτέκτονα το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A.

·         Ότι το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. τους το σύστησε ο ΜΕ, με τον οποίον είχαν συνεργαστεί πολλές φορές, κάτι που διαπίστωσε και ο ίδιος μετά από σχετική διαδικτυακή έρευνα.

·         Ότι δεν ενδιαφέρθηκαν να πάρουν άλλες προσφορές, επειδή ο ΜΕ κέρδισε την εμπιστοσύνη τους μετά και την παρέμβαση του για μείωση της τιμής του αρχιτέκτονα.

·         Ότι υπογράφηκαν ακολούθως τα τεκμήρια 21, 22 και 23 μετά που τους υποβλήθηκε η προσφορά των Εναγόντων τεκμήριο 5.

·         Ότι η ορθή ημερομηνία του συμφωνητικού εγγράφου είναι αυτή του τεκμηρίου 21 και όχι του τεκμηρίου 6, εξ ου και τα πιστοποιητικά πληρωμών (τεκμήρια 7-11) αναφέρονται στην ημερομηνία του τεκμηρίου 21.

·         Ότι κατά την πορεία εκτέλεσης εργασιών οι Εναγόμενοι δεν ενημερώνονταν είτε από τους Ενάγοντες είτε από το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. ή για τις αλλαγές στις εργασίες προκειμένου να εγκριθούν σύμφωνα με την συμφωνία.

·         Ότι το Τ.Π.Π. εκδόθηκε αυθαίρετα χωρίς να γίνει πρώτα έμπρακτη συμπλήρωση του έργου και να εκδοθούν τα σχετικά πιστοποιητικά.

·         Ότι κατανοεί ότι αυτό αποτελούσε υποχρέωση του αρχιτέκτονα και όχι των Εναγόντων, όμως προβάλλει ότι υπήρξε συνεννόηση και δεν έγιναν τα όσα έπρεπε να γίνουν.

·         Ότι για να εκδοθεί ένα Τ.Π.Π. πρέπει πρώτα να αποσταλούν από τον εργολάβο όλα τα σχετικά έγγραφα στον αρχιτέκτονα, αυτός να επιβεβαιώσει την αποπεράτωση των εργασιών με επιτόπια εξέταση και έκδοση του τελικού πιστοποιητικού, κάτι που δεν έγινε αφού οι Ενάγοντες ψευδώς απέστειλαν στον αρχιτέκτονα ότι είχαν αποπερατώσει και ένεκα της σχέσης τους με τον αρχιτέκτονα αυτός στηρίχθηκε στην διαβεβαίωση χωρίς επιτόπια έρευνα και εξέδωσε το Τ.Π.Π.

·         Ότι διόρισε εμπειρογνώμονα που ετοίμασε έκθεση εκτίμησης τεκμήριο 24 ημερ. 15/03/2015 όπου καταγράφει τις μη εκτελεσθείσες εργασίες παρά την πιστοποίηση του αρχιτέκτονα ότι έγιναν, για εργασίες που αυθαίρετα χρεώθηκαν ως επιπλέον εργασίες, κακοτεχνιών, καθώς και εργασιών που κατόπιν παρακλήσεως των Εναγόμενων παραλείφθηκαν, που όμως χρεώθηκαν.

·         Ότι μετά την κοινοποίηση της έκθεσης του εμπειρογνώμονα επιδιώχθηκε να γίνει συνάντηση με τους Ενάγοντες χωρίς καμία ανταπόκριση εκ μέρους τους. Το ίδιο έγινε και σε σχέση με το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. άνευ και πάλι ανταπόκρισης εκ μέρους τους.

·         Ότι οι Ενάγοντες ουδέποτε μείωσαν την αξία των εργασιών που δεν εκτέλεσαν και η όποια μείωση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική και συμφωνημένη αξία, ενώ χρέωσαν για εργασίες και υλικά που δεν χρησιμοποίησαν, αρνούμενοι να τους εφοδιάσουν με αποδείξεις που ζητήθηκαν.

·         Ότι περί τα μέσα του 2013 και πριν να τους αποσταλεί η επιστολή των Εναγόντων ημερ. 06/11/2014 (τεκμήριο 16) για το κατ’ ισχυρισμό οφειλόμενο ποσό, είχαν επισκεφθεί τα γραφεία των Εναγόντων για να τους ενημερώσει ότι η κατάσταση της κατοικίας δεν ήταν ολοκληρωμένη, ότι υπήρχαν εργασίες που παραλείφθηκαν και για κακοτεχνίες στην κατασκευή και για αλλαγές στις συμφωνημένες εργασίες.

·         Ότι ακολούθως οι Εναγόμενοι τους απέστειλαν την επιστολή ημερ. 06/11/2014 (τεκμήριο 16) για καταβολή του ποσού του Τ.Π.Π. πλέον τους τόκους, το οποίο αμφισβήτησαν δια απαντητικής επιστολής των δικηγόρων τους ημερ. 24/11/2014 (τεκμήριο 17).  

·         Ότι αν γινόταν επίβλεψη από τον αρχιτέκτονα πριν την έκδοση του Τ.Π.Π. οι κακοτεχνίες θα γίνονταν αντιληπτές και θα αφαιρείτο το ποσό αυτό, κάτι που δεικνύει ότι αυτό βασίστηκε σε παραπλανητικές βεβαιώσεις των Εναγόντων.

·         Ότι η αγωγή των Εναγόντων είναι πρόωρη επειδή δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες που προβλέπει το συμφωνητικό έγγραφο τεκμήριο 21 και μόνο όταν ολοκληρωθούν μπορούν οι Ενάγοντες να διεκδικήσουν το οφειλόμενο ποσό, το οποίο είναι κατά πολύ μικρότερο από αυτό που αξιώνουν.

·         Ότι οι Ενάγοντες απέτυχαν να παραδώσουν την κατοικία μέχρι την 01/12/2012 σύμφωνα με τους όρους του συμφωνητικού εγγράφου τεκμήριο 21 γεγονός που καταδεικνύεται από την μη έκδοση της απαιτούμενης έγκρισης ηλεκτροδότησης της από την Α.Η.Κ.

·         Ότι αποτελούσε υποχρέωση των Εναγόντων να ολοκληρώσουν τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις μέχρι τότε μέσω του υπεργολάβου ηλεκτρολόγου που διόρισαν και πλήρωναν, κάτι που δεν έγινε και η κατοικία δεν ήταν δυνατόν να κατοικηθεί τον Δεκέμβριο του 2012, ούτε και με την προσωρινή παροχή ρεύματος, καθώς και ένεκα της εκκρεμότητας και άλλων εργασιών.

·         Ότι η κατοικία κατέστη κατοικήσιμη τον Μάρτιο του 2013, με την λήψη της απαιτούμενης έγκρισης της Α.Η.Κ., καθυστέρηση η οποία προβάλλει ότι ενεργοποιεί το άρθρο 23 του συμφωνητικού εγγράφου και το Παράρτημα για υποχρέωση καταβολής για κάθε μήνα καθυστέρησης του ποσού των €800-, ήτοι συνολικά το ποσό των €2.506,68. που ανταπαιτούν οι Εναγόμενοι. Υποστηρίζει ότι εντός της περιόδου της καθυστέρησης οι Εναγόμενοι αναγκάστηκαν να παραμείνουν σε διαμέρισμα ιδιοκτησίας του και απώλεσαν την ενοικιαστική του αξία επειδή δεν μπορούσε να το εκμισθώσει σε τρίτους.  

 

25. Σε συνέχεια της κυρίως του εξέτασης ο ΜΥ1 δήλωσε ότι δεν είχε ασχοληθεί ξανά με οικοδομές και ότι τον αρχιτέκτονα τον είδε στην οικοδομή μόνο 2 με 3 φορές, παρά το ότι πήγαινε ο ίδιος τακτικά. Όπως δήλωσε, δεν διόρισε κανένα υπεργολάβο, εκτός από το ότι σύστησε αυτόν που θα τοποθετούσε τα αλουμίνια στους Ενάγοντες, οι οποίοι διόρισαν όλους τους υπεργολάβους. Η κατοικία έπρεπε να τους παραδοθεί 18 μήνες μετά τον Ιούλιο του 2011, όμως το σπίτι ήταν σε κατοικήσιμη κατάσταση όταν η Α.Η.Κ. έλεγξε την ηλεκτρική εγκατάσταση στις 06/03/2012, μετακόμισαν δε τον Μάιο στην οικία. Όπως τόνισε σχετικά ερωτώμενος, δεν εκδόθηκε πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης εργασιών, όπως προβλέπει η παράγραφος 16(1) του τεκμηρίου 21 είτε τον Δεκέμβριο (σ.σ. 2012) είτε τον Μάρτιο του 2013, αλλά το μόνο πιστοποιητικό που εκδόθηκε ήταν αυτό που κατέθεσαν ως τεκμήριο οι Ενάγοντες (σ.σ. το Τ.Π.Π.). Μετά από υπόδειξη του όρου 16(2) του τεκμηρίου 21 και ερωτώμενος αν ο αρχιτέκτονας ετοίμασε και παρέδωσε Κατάλογο Ελαττωμάτων στον εργολάβο απάντησε ότι μετά που μπήκε στο σπίτι ο αρχιτέκτονας δεν έκανε ξανά επίσκεψη για να ετοιμαστεί ο κατάλογος αυτός, προσθέτοντας ότι μετά το 2014, 2015 και 2016 ο αρχιτέκτονας είχε φύγει από την Κύπρο και ευρισκόταν στην Σαουδική Αραβία. Ούτε και πιστοποιητικό επιδιορθώσεων ετοίμασε σύμφωνα με το άρθρο 16(4) του τεκμηρίου 21, όπως δήλωσε. Τα πιστοποιητικά ευρίσκονταν στους Ενάγοντες και τα παραλάμβανε από εκεί και τα πλήρωνε. Το Τ.Π.Π., ήτοι το τεκμήριο 11 το παρέλαβε από τους Ενάγοντες στην εργοληπτική εταιρεία. Όπως δήλωσε, όταν το πήρε έδωσε τις τελευταίες €20.000- που είχε στον λογαριασμό του χωρίς να αμφισβητήσει οτιδήποτε και επειδή είχε καλές σχέσεις με τον εργολάβο και έδωσε τα χρήματα αυτά για να καλυφθεί αυτό το πιστοποιητικό γιατί ο εργολάβος όπως όλοι τότε είχαν περιέλθει σε πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση. Ακολούθως, όπως δήλωσε, κανονίστηκε συνάντηση στα γραφεία των Εναγόντων παρόντων του πατέρα του και του κ. Α. Καγιά και συζήτησαν για το πως θα κανονιζόταν το υπόλοιπο, όπου του ανέφερε ότι η τράπεζα δεν του δάνειζε περισσότερα χρήματα και ότι δεν μπορούσε να κάνει κάτι για αυτό, οπόταν αυτός του αντιπρότεινε να του δώσει €5.000- για να εξόφληση νοουμένου ότι ο Εναγόμενος 1 θα του μεταβίβαζε 1 διαμέρισμα που είχε στα Λατσιά. Στην άρνηση του ιδίου, του πρότεινε να του δώσει €10.000-, οπόταν ο ίδιος πάλι αρνήθηκε και του εξήγησε ότι έπρεπε να του δοθεί χρόνος για να εξεύρει χρήματα από άλλη πηγή. Όλα αυτά επισυνέβησαν πριν να αναθέσει την διενέργεια πραγματογνωμοσύνης στον ΜΥ2. Όπως υποστήριξε, ο εργολάβος ουδέποτε υπέβαλε γραπτό αίτημα στον αρχιτέκτονα για την διαφορά που προέκυψε με τους ιδιοκτήτες και ότι ο ίδιος κάλεσε τον αρχιτέκτονα και με επιστολές για να του εξηγηθεί η διαφορά και το τι αυτός υπέγραφε. Την θέση που εξέφρασε στην γραπτή του δήλωση περί υποχρέωσης του εργολάβου να παραδώσει την οικία με ολοκληρωμένες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις εξήγησε ότι την βασίζει στην Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, ήτοι το τεκμήριο 23, σελ. 17, κάτι που πρόβαλε ότι δεν ολοκλήρωσε, καθότι υπάρχουν και άλλες ηλεκτρολογικές εργασίες να γίνουν.

 

26. Κατά την αντεξέταση του ανέφερε ότι ο ίδιος διόρισε και τους Ενάγοντες και τον αρχιτέκτονα. Τότε δεν γνώριζε ότι ο αρχιτέκτονας είναι ο εκπρόσωπος των ιδιοκτητών έναντι του εργολάβου. Όπως δήλωσε, όλα όσα αναφέρει τα καταλογίζει και στους δύο γιατί πρακτικά ήταν εργοδοτούμενοι του. Του υποδείχθηκε στο τεκμήριο 21 η σελίδα 42 και αναγνώρισε την περίοδο 12 μηνών ευθύνης για ελαττώματα, αλλά εξήγησε ότι το πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης εργασιών δεν το παρέλαβε. Επίσης του υποδείχθηκε και ανέγνωσε το χρονικό όριο των 7 ημερών για καταβολή πληρωμών.

 

27. Ο ΜΕ δήλωσε ότι η ημερομηνία του τεκμήριου 6 δεν είναι η πραγματική ημερομηνία, αλλά η ψεύτικη που άλλαξαν μετά και κατέθεσαν στο Φ.Π.Α. για να επωφεληθεί μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. Παραδέχθηκε ότι το τεκμήριο 19 είναι η αίτηση που υπέγραψε και υπέβαλε στο Φ.Π.Α. όπου στην παράγραφο 5 δηλώνεται ότι μέρος των συνοδευτικών εγγράφων αποτελεί και το χαρτοσημασμένο συμβόλαιο που φέρει ημερ. 11/10/2011.

 

28. Σε σχέση με τα πιστοποιητικά πληρωμών παραδέχθηκε ότι δεν αμφισβήτησε κανένα από τα προηγούμενα, αλλά οι αυξομειώσεις έγιναν στο Τ.Π.Π. και συνεπώς η διόρθωση έπρεπε να γίνει σε αυτό, το οποίο αμφισβήτησε μετά που έλαβε την γνώμη του ΜΥ2, ήτοι του πραγματογνώμονα, ο οποίος του εξήγησε πως έπρεπε να γίνουν τα πράγματα και πως έγιναν. Αντεξεταζόμενος αναφορικά με το πότε έκανε το πρώτο του παράπονο για το Τ.Π.Π. είπε ότι αυτό έγινε στη συνάντηση με τον κ. Καγιά παρόντος του πατέρα του, ότι δηλαδή το ποσό ήταν μεγάλο από την στιγμή που αφαιρέθηκαν τόσα πράγματα. Όπως είπε, δεν πήραν απάντηση και δεν επέμειναν. Στη συνέχεια εξήγησε ότι με την πάροδο του χρόνου προσπάθησε να εξεύρει χρήματα από την τράπεζα, ότι δέχθηκε απειλές, οπόταν άρχισε να υποψιάζεται ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με το τελικό ποσό. Ταυτόχρονα είχαν αρχίσει να εμφανίζονται και ζημιές στα κεραμικά και υγρασίες στους τοίχους της οικίας. Τότε ήταν που έφερε εμπειρογνώμονα, ο οποίος, αφού μελέτησε τα σχέδια του εξήγησε ότι η οικία δεν έπρεπε να γίνει έτσι. Χρονικά δεν θυμόταν πόσο χρόνο πήρε και ότι η έκθεση του εμπειρογνώμονα έγινε αρχές του 2015. Επέμεινε ότι δεν έπαιζε ρόλο να αμφισβητήσει το οποιοδήποτε διατακτικό προηγήθηκε γιατί στο τελευταίο θα γίνονταν οι αυξομειώσεις από τον αρχιτέκτονα και τον εργολάβο. Δεν γνώριζε για τον ρόλο του αρχιτέκτονα και έμαθε μετά όταν άρχισε να εργάζεται στην Πολεοδομία ότι δηλαδή έχει το πάνω χέρι. Όλες και όλες τρεις φορές τον είδε, όπως τόνισε προσθέτοντας ότι μιλούσε με τον κ. Καγιά. Δεν έκρινε να τον παύσει αφού πήρε και τα χρήματα, όμως δεν θυμόταν πόσα.

 

29. Ο ΜΥ1 ανέφερε ότι έπρεπε να αφαιρεθούν μεγαλύτερα ποσά για τις εργασίες που δεν έγιναν γιατί έλαβε προσφορές και από τρίτους. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι για την οικία προβλέφθηκαν 25 σώματα θέρμανσης που δεν τοποθετήθηκαν, ενώ ο κ. Καγιάς ανέφερε απλά για ένα boiler αφαιρώντας μόνο €5.000-, την στιγμή που η προσφορά ήταν για €12.000-. Αυτό έπρεπε, όπως εξήγησε, να του το επισημάνει ο αρχιτέκτονας του.

30. Την επιστολή ημερ. 06/11/2014 του τεκμηρίου 16 όπου οι Ενάγοντες απαιτούσαν την αποπληρωμή του Τ.Π.Π. με τα όσα εκεί αναφέρονται περί παρατάσεων χρόνου 3 μηνών που ζήτησαν οι Εναγόμενοι προς εξόφληση του Τ.Π.Π. και αδυναμία καταβολής δήλωσε ότι τα απέρριψε με την απάντηση των δικηγόρων τους.

 

31. Αναφορικά με την θέση ότι η κατοικία αποπερατώθηκε τον Δεκέμβριο του 2012 και όχι με την σύνδεση της κανονικής παροχής ρεύματος την 06/03/2013, ενόψει και της θέσης ότι ο ίδιος έμενε στην κατοικία ηλεκτροδοτούμενη με την προσωρινή παροχή, διερωτήθηκε αν κάτι τέτοιο έγινε με έξοδα των Εναγόντων, αφού η προσωρινή παροχή ήταν εγγεγραμμένη σε αυτούς. Όπως υποστήριξε, είναι αδιανόητο να κρατούν οι Ενάγοντες Τ.Π.Π. χωρίς να έχει μπει ρεύμα στην κατοικία.

 

32. Στην ερώτηση που έγινε στον ΜΥ1 γιατί ενώ έμενε στην κατοικία δεν έκανε παράπονο για ελαττώματα εντός της περιόδου που υπήρχε η εγγύηση απάντησε ότι ο κ. Καγιάς ανετξεταζόμενος δήλωσε ότι το σπίτι δεν είχε ελαττώματα και ότι δεν θα άλλαζε κάτι αν το έκανε. Όπως απάντησε, είναι ο αρχιτέκτονας που έπρεπε να του υποδείξει τα ελαττώματα για να τα υποβάλουν στους Ενάγοντες και ότι δεν είναι δυνατόν ένα σπίτι που κτίζεται για δύο έτη να μην έχει ελαττώματα. Όπως είπε δεν έχει κάποια εκτίμηση ενοικιαστικής αξίας του διαμερίσματός του και ούτε ενοικίασε κάπου αλλού μέχρι να γίνει η παράδοση της κατοικίας όταν έγινε όπως ισχυρίστηκε. Το διαμέρισμα του είναι ένα δυάρι στα Λατσιά και δήλωσε ότι δεν γνωρίζει πόσο ανέρχεται το ενοίκιο, του οποίου την ενοικίαση απώλεσε επειδή αναγκάστηκε να το κατοικήσει.

 

33. Κατά την επανεξέταση του δήλωσε ότι μετά την έκδοση του Τ.Π.Π. νομίζει ότι ενημέρωσε τον κ. Καγιά για ελαττώματα, τηλεφωνικώς, αλλά δεν ήξερε και δεν θυμόταν.

 

Μαρτυρία κ. Γ. Τομπάζου (ΜΥ2):-

 

34. O MY2 είναι πολιτικός μηχανικός εγγεγραμμένος στο ΕΤΕΚ και εργάζεται στην οικοδομική βιομηχανία από το 2001. Όπως δήλωσε, από 2019 είναι εγγεγραμμένος τεχνικός διευθυντής σε μια από τις μεγαλύτερες εργοληπτικές εταιρείες της Κύπρου με προγενέστερη εμπειρία σε έργα τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα και με εκτεταμένη εμπειρία με προσφορές και έκδοση πιστοποιητικών. Τα προσόντα και η εμπειρία του ΜΥ2 δεν αμφισβητήθηκαν.

 

35. Ο ΜΥ2 αναγνώρισε ότι είναι αυτός που συνέταξε και υπέγραψε την έκθεση εκτίμησης τεκμήριο 24 και ότι την σύνταξη της του την ανάθεσαν οι Εναγόμενοι. Όπως εξήγησε, τον κάλεσαν οι Εναγόμενοι να εξετάσει κάποιες κακοτεχνίες που παρουσιάστηκαν στην κατοικία για να δει πως θα τις επιδιόρθωναν και στην πορεία διαπίστωσε ότι κάποια πράγματα που έπρεπε να κάνει ο εργολάβος δεν τα έκανε.

 

36. Αυτό που εξήγησε ότι εντόπισε ο ΜΥ2 είναι ότι στην προκείμενη περίπτωση δεν ακολουθήθηκαν οι διαδικασίες που προνοούνται στους όρους του συμφωνητικού εγγράφου. Επί τούτου μετά που του υποδείχθηκε το τεκμήριο 21 υποστήριξε τα εξής:

 

·         Ότι με την έκδοση του Τ.Π.Π. έπρεπε να συνεχίσει να υπάρχει η κράτηση και από τη στιγμή που δεν υπάρχει κράτηση οι διαδικασίες του συμφωνητικού εγγράφου δεν τηρήθηκαν.

·         Ότι με την ολοκλήρωση των εργασιών ο εργολάβος έπρεπε να ενημερώσει σχετικά τον αρχιτέκτονα και έπρεπε να μεταβούν στην οικοδομή να γίνει ο τελικός έλεγχος, να γίνει ένας κατάλογος εκκρεμοτήτων, ο οποίος έπρεπε να ολοκληρωθεί εντός 12 μηνών.

·         Ότι με την πάροδο των 12 μηνών θα έπρεπε να ξαναπάει ο εργολάβος με τον αρχιτέκτονα να ελέγξουν αν έχουν γίνει οι εργασίες και αφού γίνονταν τότε και μόνο θα έπρεπε να αποδεσμευτεί η κράτηση, η οποία δεσμεύτηκε με τον πρώτο τελικό λογαριασμό.

·         Ότι όταν εκδόθηκε το Τ.Π.Π. η κατοικία δεν ήταν έτοιμη για παράδοση και δεν μπορεί να εκδοθεί το Τ.Π.Π. και να παραδοθεί η κατοικία από την στιγμή που δεν έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες.

·         Ότι πρέπει πρώτα να γίνουν οι σωστές διαδικασίες, να εντοπιστούν τα προβλήματα της κατοικίας και μετά να διαπιστωθούν αν υπήρχαν οικονομικές εκκρεμότητες.

·         Ότι η θέση του είναι ότι οι εργασίες σύμφωνα με τους όρους του συμφωνητικού εγγράφου έπρεπε να ολοκληρωθούν μέχρι την 1/12/2012 και ολοκληρώθηκαν στις 06/03/2013 μετά τον έλεγχο της Α.Η.Κ.

·         Ότι σύμφωνα με την Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, ήτοι το τεκμήριο 23 που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συμφωνίας καθορίζεται ότι για να ολοκληρωθούν οι εργασίες πρέπει να δώσει την έγκριση της η Α.Η.Κ., άρα δεν μπορεί να παραδοθεί το έργο αν δεν περάσει από τον έλεγχο αυτό. Παρέπεμψε επί τούτου στο τεκμήριο 23, παρ. 4. 12., συνεπώς με την έγκριση της Α.Η.Κ. παραδόθηκε η κατοικία στις 06/03/2013 άσχετα πότε συνδέθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα.

·         Ότι η έμπρακτη συμπλήρωση του έργου θα έπρεπε να ήταν μετά τον έλεγχο της Α.Η.Κ και συνεπώς ο Αρχιτέκτονας την παραλαβή θα έπρεπε να την κάνει μετά από τον έλεγχο αυτό και θα έπρεπε μαζί με τον εργολάβο να διενεργήσουν έλεγχο της κατοικίας και να καταγράψουν εκκρεμότητες, να ενημερώσουν τον ιδιοκτήτη για αυτές και ακολούθως να εκδώσει το πιστοποιητικό τελικής παραλαβής με την μισή κράτηση από αυτή που είχε ήδη, σε 6 μήνες να ολοκληρωθεί η διαδικασία τελικού λογαριασμού και σε 12 μήνες να αποδεσμευτεί η άλλη μισή κράτηση και να εξοφληθεί ο εργολάβος. Σε επόμενη του απάντηση διευκρίνισε ότι αν δεν υπήρχαν εκκρεμότητες έπρεπε να σταλεί μια επιστολή ότι δεν υπάρχει κατάλογος εκκρεμοτήτων.

·         Ότι το Τ.Π.Π. εκδόθηκε πρόωρα, κάτι που θα έπρεπε να γίνει μετά από 12 μήνες από τον Μάρτη του 2013.

·         Σε σχέση με το Τ.Π.Π. τεκμήριο 11 ανέφερε ότι έπρεπε να υπάρχει ανάλυση από πίσω του τι αφαιρέθηκε, τι έγινε και τι δεν έγινε και πως κατέληξε στο ποσό αυτό.

·         Ότι την ανάλυση αυτή έπρεπε να την υποβάλει ο εργολάβος και να ελέγξει ο αρχιτέκτονας και αν ο εργολάβος δεν το πράξει, ο αρχιτέκτονας έχει υποχρέωση να το κάνει και να το δώσει στον πελάτη του.

 

37. Κατά την αντεξέταση του επέμεινε ότι για να ολοκληρωθούν οι εργασίες έπρεπε να γίνει ο έλεγχος της Α.Η.Κ. σύμφωνα με το τεκμήριο 23 παρ. 4.2, σελ. 17. Δεν μπορούσε να συμφωνήσει με την θέση ότι το σπίτι παραδόθηκε τον Δεκέμβρη του 2012 και αν η κατοικία ηλεκτροδοτείτο από την προσωρινή παροχή ρεύματος, δεν είδε έγγραφο της Α.Η.Κ για γρηγορότερη σύνδεση. Στην υπόδειξη ότι η πρώτη φορά που εξέφρασε παράπονα ο Εναγόμενος 1 ήταν τον Νοέμβρη του 2014 απάντησε ότι δεν γνώριζε το πρόβλημα και την διαδικασία και ότι εμπιστεύτηκε τον εργολάβο και τον αρχιτέκτονα του. Στην υπόδειξη ότι δεν αποκλείεται οι αναλυτικές καταστάσεις εργασιών για κάθε πιστοποιητικό να έχουν γίνει και να τις έχει ο αρχιτέκτονας απάντησε ότι έπρεπε να δίδονταν και στον εργοδότη. Όπως δήλωσε, δεν έχει σημασία αν ο Εναγόμενος 1 πλήρωσε μετά που εκδόθηκε το Τ.Π.Π. και δεν το γνώριζε προσθέτοντας ότι αυτό έγινε καλόπιστα.

 

38. Όπως ανάφερε ο ΜΥ2, οδηγίες από τον Εναγόμενο 1 έλαβε τον Μάρτη του 2015 και έκανε 5-6 μήνες να ολοκληρώσει την έκθεση του, εξηγώντας ότι είναι γείτονας του. Ενόψει του 12μηνού που προβλέπει η συμφωνία ο Εναγόμενος 1 έπρεπε να κάνει παράπονο εντός της προθεσμίας αυτής για κακοτεχνίες ή για ελλείψεις αν τα έχει διαπιστώσει. Ο ίδιος διαπίστωσε εργασίες που ήταν στις υποχρεώσεις του εργολάβου που δεν τα ήξερε ο Εναγόμενος 1 και τα έμαθε όταν του τα είπε αυτός, όπως η τοποθέτηση αλουμινίων και κλιματιστικών. Παρέπεμψε σχετικά στην έκθεση του. Όπως είπε, χρεώθηκαν και δεν αφαιρέθηκαν εργασίες που δεν έγιναν, αλλά και ότι ο αρχιτέκτονας δεν έκανε σωστά την δουλειά του.

 

39. Όπως απάντησε ο ΜΥ2, θεωρεί ότι ευθύνη έχουν και ο εργολάβος και ο αρχιτέκτονας. Όπως εξήγησε το τεκμήριο 21 που υπογράφηκε είναι έντυπο κυρίως συμβολαίου χωρίς ποσότητες, δηλαδή ο εργολάβος οφείλει να εκτελέσει ό,τι υπάρχει στα σχέδια και στις τεχνικές προδιαγραφές είτε έχει κοστολογηθεί είτε όχι και αν δεν τα εκτελέσει έχει υποχρέωση να τα αφαιρέσει. Αυτού του είδους τα συμβόλαια τα χαρακτήρισε «ευχή και κατάρα» για τους εργολάβους. Αποτελεί συμβόλαιο για κατ’ αποκοπή ποσού χωρίς τιμές μονάδας. Στην προκείμενη περίπτωση για ποσό €335.000- έργο σύμφωνα με τα σχέδια και τους όρους που έχουν υπογραφεί. Στην υπόδειξη της προσφοράς του τεκμηρίου 5 ανέφερε ότι αυτό δεν αποτελεί μέρος του συμβολαίου και εξήγησε ότι όταν υπογράφεται το έντυπο συμβολαίου Ε2(Α) εκείνο δεν ισχύει γιατί δεν μπορεί να έχει ποσότητες και ότι αν ήθελαν ποσότητες θα υπέγραφαν άλλο έντυπο συμβολαίου, ήτοι το έντυπο Ε1(Α). Αν υπήρχαν αφαιρέσεις θα έπρεπε να αφαιρεθούν και αν υπήρχαν προσθέσεις να προστεθούν με έκδοση οδηγιών από τον αρχιτέκτονα. Εξ όσων θυμόταν υπήρχαν αφαιρέσεις, δηλαδή εργασίες που δεν έγιναν, όπως τα αλουμίνια και τα κλιματιστικά. Στην υπόδειξη ότι αυτά έχουν αφαιρεθεί από τον εργολάβο, ο ΜΥ2 απάντησε ότι ο εργολάβος είπε ότι εκείνο το οποίο έκανε ήταν να εγκαταστήσει όλες τις προδιαγραφές και τα συστήματα και δεν έβαλε τις συσκευές, όπως έκανε και για την θέρμανση. Επέμεινε ότι δεν τα αφαίρεσε. Όπως εξήγησε, στην υπόδειξη ότι ο ΜΥ1 παραδέχεται ότι οφείλει το ποσό των €24.960 στην γραπτή του δήλωση και όχι το αξιούμενο, μετά από την έρευνα που έκανε οι εργασίες που δεν έχουν γίνει και οι κακοτεχνίες ανέρχονται στο ποσό των €52.000-.

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας:-

 

40. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας λαμβάνει υπόψη της την αρχή ότι πρέπει να γίνεται πάντοτε υπό το πρίσμα της συνοχής της που αυτή καταδεικνύει σε σχέση με την δικογραφηθείσα εκδοχή της κάθε πλευράς (βλ. Χρίστου ν. Ηροδότου κ.α. (2008) 1 Α.Α.Δ. 676) και ότι η μαρτυρία που παρουσιάζεται δεν κρίνεται μικροσκοπικά, με απομόνωση των λεγόμενων του κάθε μάρτυρα από το συνολικό πλαίσιο της μαρτυρίας, ενώ δεν πρέπει να περιοριστεί στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας του κάθε μάρτυρα αλλά να συσχετιστεί, να τεθεί σε αντιπαράθεση και να διερευνηθεί με την αντικειμενική υπόσταση των εκατέρωθεν θέσεων (βλ. Στυλιανίδης v. Χατζηπιέρα (1992) 1 Α.Α.Δ. 1056 και Mustafa v. Κακουρή κ.α (2002) 1Α Α.Α.Δ. 165). Επίσης, το Δικαστήριο, στα πλαίσια αυτά λαμβάνει υπόψη την αρχή ότι ένας μάρτυρας μπορεί να γίνει πιστευτός μερικώς ή ολικώς  (βλ.  Γενικός Εισαγγελέας  v. Μανώλη (1995) 1 Α.Α.Δ. 207 και Ομήρου v. Δημοκρατίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 506) και πως η επιλεκτική αποδοχή μέρους της μαρτυρίας ενός μάρτυρα δεν είναι επιλήψιμη (βλ. Χάρης Χρίστου v. Ευγενία  Khoreva  (2002) 1 (Α) Α.Α.Δ. 455 και Mossa και Mohamed Mustafa v. Ανδρέα Κακουρή κ.ά. (2002) 1 (Α) Α.Α.Δ. 165).

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΕ:-

 

41. O ME οχυρώθηκε πίσω από τα όσα πιστοποιητικά εξέδωσε το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. και αξίωσε όπως αυτά δηλώνουν ως οφειλή των Εναγόμενων. Όμως, το κατά πόσο οι Ενάγοντες δικαιούνται σε αυτές τις θεραπείες είναι κάτι που θα το αποφασίσει το Δικαστήριο σύμφωνα με τις κείμενες νομικές αρχές.

 

42. Ειδικότερα, ο ΜΕ υπήρξε ειλικρινής στο Δικαστήριο όταν ανέφερε πως το συμφωνητικό έγγραφο αρχικά υπογράφηκε τον Ιούλιο του 2011 (τεκμήριο 6) και αργότερα του ζητήθηκε να υπογράψει πανομοιότυπο τον Οκτώβρη του 2011 (τεκμήριο 21). Η θέση του βασίστηκε στην αίτηση που υποβλήθηκε από τους Εναγόμενους στο Φ.Π.Α για να επωφεληθούν από τον μειωμένο συντελεστή (τεκμήριο 20). Αυτά δεν αμφισβητήθηκαν από τον Εναγόμενο 1 στη δική του μαρτυρία. Όμως δεν κρίνω ότι είπε την αλήθεια σε σχέση με την άγνοια του αρχιτέκτονα του έργου περί της αλλαγής των συμφωνητικών όταν του υποδείχθηκε ότι τα διατακτικά πληρωμής που αυτός εξέδιδε έφεραν την ημερομηνία του τεκμήριου 6 και όχι του τεκμηρίου 21. Αρκεί απλά και μόνο να παρατηρήσει κανείς ότι και στα δύο υπογράφουν ως μάρτυρες δύο μέλη του αρχιτεκτονικού γραφείου V.A. Ούτε και κρίνεται ειλικρινής όταν ανέφερε πως δεν συμφωνήθηκε ποσοστό κράτησης επειδή έκανε καλές τιμές στους Ενάγοντες. Στο συμφωνητικό έγγραφο που κρίνω ότι έχει ως μεταγενέστερο έγγραφο ισχύ, ήτοι το τεκμήριο 21 γίνεται αναφορά σε κράτηση ύψους 5%, ποσοστό το οποίο εκ των τεκμηρίων 7-10 φαίνεται ότι ο αρχιτέκτονας του έργου κρατούσε. Όμως αυτά δεν έχουν την οποιαδήποτε ουσία για τα επίδικα θέματα, πέραν της όποιας κρίσης για την εν γένει αξιοπιστία του ΜΕ, καθότι το περιεχόμενο των τεκμηρίων που ο ΜΕ κατέθεσε ομιλούν από μόνα τους και δεν αλλάζει η φύση και η ουσία της απαίτησης των Εναγόντων καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Το ζήτημα όμως της κράτησης στο τεκμήριο 11 στο τέλος της ημέρας μπορεί να έχει την δική του σημασία.

 

43. Συνεχίζοντας την αξιολόγηση του ΜΕ θα συμφωνήσω ότι οι Εναγόμενοι ουδέποτε αμφισβήτησαν τα όσα τεκμήρια 7-10 εκδόθηκαν από τον αρχιτέκτονα. Μάλιστα φαίνεται ότι ευθύς αμέσως εκδίδονταν τα τιμολόγια και με βάση αυτά πληρώνονταν. Επαναλαμβάνω ξανά ότι δεν υπήρξε αμφισβήτηση. Σε σχέση με το Τ.Π.Π. (τεκμήριο 11) και πάλι δεν προκύπτει η όποια αμφισβήτηση όταν αυτό εκδόθηκε στις 29/01/2013. Δεν μου διαφεύγει ότι ο ΜΥ1 στην δική του μαρτυρία ανέφερε ότι δεν γνώριζε περί οικοδομικών συμβολαίων και τις όποιες πρόνοιες αυτά διαλαμβάνουν και το πότε συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να το αμφισβητήσει. Η θέση του ΜΕ ότι ουδέποτε συμφώνησε ότι η μέγιστη τιμή χρέωσης καθορίστηκε σε €40.000- κρίνεται ειλικρινής. Για την οποιαδήποτε αναπροσαρμογή στο έργο υπεύθυνος είναι σύμφωνα με τους όρους του ο αρχιτέκτονας και εν πάση περιπτώσει δεν προκύπτει περί τούτου αρχική αντίδραση των Εναγόμενων στην έκδοση του τεκμηρίου 11 ενόψει του ποσού που αυτό διαλαμβάνει και διεκδικείται.

 

44. Η θέση του ΜΕ ότι ο αρχιτέκτονας πριν εκδώσει το τεκμήριο 11 επιθεώρησε τις εργασίες περί τα τέλη Δεκεμβρίου 2013 και το εξέδωσε στις 29/01/2013 δεν μπορεί να στηριχθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο, αφού τέτοια μαρτυρία από τον ίδιο δεν προσκομίστηκε στο Δικαστήριο. Το τι έπραξε ο αρχιτέκτονας στην προκείμενη περίπτωση και πως προέβη στον υπολογισμό δεν μπορεί να γνωρίζει ουδείς. Όμως ο ΜΕ κρίνεται παράλογος όταν αναφέρει πως ο αρχιτέκτονας εξέδωσε το τεκμήριο 11 με όλο το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό εργασιών που κοστολόγησε επειδή τα βρήκε όλα χωρίς κακοτεχνίες και παραλείψεις. Αυτή είναι μια υπεραπλουστευμένη θέση που παραγνωρίζει ότι σύμφωνα με το τεκμήριο 21 καθορίζεται περίοδος ευθύνης για ελαττώματα, τα οποία μπορεί να προκύψουν εντός αυτής.

 

45. Η όποια θέση υποβλήθηκε στον ΜΕ περί συμπαιγνίας με τον αρχιτέκτονα πέραν της έλλειψης δέουσας δικογράφησης και λεπτομερειών προβλήθηκε γενικά και αόριστα. Επαναλαμβάνω ότι η κρίση της αξιοπιστίας του ΜΕ διαφοροποιείται αναφορικά με το πως τα όσα αυτός κατέθεσε ερμηνεύονται, ειδικότερα ενόψει του τεκμήριου 21 και των σχετικών νομικών αρχών.

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΥ1:-

 

46. Σε σχέση με την εν γένει αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΥ1 θεωρώ ότι υπήρξε ειλικρινής στο Δικαστήριο. Τα όσα πρόβαλε στην μαρτυρία του αφορούν όρους του συμφωνητικού εγγράφου σε σχέση με το τι έπρεπε να προηγηθεί της έκδοσης του Τ.Π.Π. ως προκύπτει από την συνολική μαρτυρία που προσκομίστηκε φαίνεται ότι ευσταθούν.

 

47. Ο ΜΥ1 κρίνεται ότι υπήρξε ασαφής όταν ανέφερε πως υπήρχαν κακοτεχνίες στην οικία όταν κλήθηκε να καταβάλει το ποσό του τεκμήριου 11. Όμως η θέση που εξέφρασε ότι δεν είναι δυνατό να μην υπάρχει κανένα ελάττωμα σε μια νεόδμητη οικία κρίνεται λογική.  Κατά την έκδοση του τεκμηρίου 11 δεν προκύπτει να διαμαρτυρήθηκε καθ’ οιονδήποτε τρόπο στους Ενάγοντες ή στον αρχιτέκτονα. Ο ίδιος το απέδωσε στην εμπιστοσύνη που επέδειξε στους Ενάγοντες και στον αρχιτέκτονά του και μόνο όταν κάλεσε τον ΜΥ2 να του υποδείξει πως θα επιδιόρθωνε τις κακοτεχνίες αυτός τον ενημέρωσε για τους όρους του συμφωνητικού εγγράφου και ότι όλα δεν έγιναν όπως έπρεπε σύμφωνα με τους όρους που αυτό διαλαμβάνει.

 

48. Ο ΜΥ1 δεν έπεισε το Δικαστήριο ότι συμφώνησε με τους Ενάγοντες ως το μέγιστο ποσό ολοκλήρωσης των εργασιών το ποσό των €30.000 - €40.000, όπως ανέφερε ότι τον είχαν διαβεβαιώσει. Από την μαρτυρία του δεν προκύπτει ότι όταν είδε την χρέωση του τεκμηρίου 11 διαμαρτυρήθηκε ως προς το μέγιστο ποσό χρέωσης. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από τα όσα ο ίδιος υποστήριξε ότι ζήτησε παράταση χρόνου και προσπάθησε να εξεύρει χρήματα, εξ’ ου και του έγινε αντιπρόταση να μεταβιβάσει το διαμέρισμα που είχε στα Λατσιά προς εξόφληση του υπολοίπου του τεκμηρίου 11 με κάποιο επιπρόσθετο ποσό. Όμως ήταν προς το Δικαστήριο ειλικρινής όταν ανέφερε πως στην συνάντηση στα γραφεία των Εναγόντων ανέφερε για υπερβολική χρέωση και για κακοτεχνίες για τα οποία δεν επέμεινε. Ούτε και διαφωνώ ότι ειλικρινώς ανέφερε στο Δικαστήριο ότι επέδειξε εμπιστοσύνη στον εργολάβο και τον αρχιτέκτονα και ότι χρειάστηκε την συνδρομή του ΜΥ2 αρχές του 2015 για να αμφισβητήσει και ουσιαστικώς το τεκμήριο 11 με όσα αυτός τον συμβούλευσε. Δεν μου διαφεύγει ότι το ζήτημα που εγέρθηκε προς συζήτηση σε συναντήσεις στο γραφείο των Εναγόντων ήταν η προσπάθεια για την εξεύρεση χρηματοδότησης για εξόφληση. Όμως αυτό σε καμία περίπτωση καθιστά τον ΜΥ1 ανειλικρινή όταν είπε πως στην ουσία αμφισβήτησε το τεκμήριο 11 όταν άρχισαν να παρουσιάζονται κάποιες κακοτεχνίες και συνειδητοποίησε ότι υπήρχαν ζητήματα εκτέλεσης εργασιών που τον οδήγησε να λάβει συμβουλή από τον ΜΥ2.

 

49. Αποδεκτή κρίνεται και η θέση του ΜΥ1 σε σχέση με την παράδοση της κατοικίας με την σύνδεση της με την Α.Η.Κ. και σε καμία περίπτωση με την ύπαρξη και μόνο προσωρινής παροχής ρεύματος. Τα όσα πρόβαλε ως λεπτομέρειες για κακοτεχνίες, ελλείψεις και χρεώσεις εργασιών χωρίς να εκτελεστούν αποτελούν θέσεις που δεν δικογραφούνται και δεν αξιολογούνται. Ο αρχιτέκτονας στον οποίο καταλογίζει συμπαιγνία και δόλο με τους Ενάγοντες δεν κλήθηκε να δώσει μαρτυρία στο Δικαστήριο, αλλά ούτε και αποτελεί διάδικο μέρος στην υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο αγωγή, παρά το ότι προκύπτουν ότι του αποστάληκαν επιστολές να παρευρεθεί σε συναντήσεις και να δώσει διευκρινήσεις. Ο ΜΥ1 ανέφερε ότι ο αρχιτέκτονας την περίοδο 2014-2016 εργαζόταν στο εξωτερικό. Αυτό όμως δεν έχει καμία σημασία.

 

 

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΥ2:-

 

50. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα προσόντα και η εμπειρία του ΜΥ2 δεν έχουν αμφισβητηθεί. Εκ των όσων παρατέθηκαν κρίνω ότι αυτός αποτελεί εμπειρογνώμονα στα πλαίσια της ειδικότητας του (βλ. Evangelou and another v. Ambizas and another (1982) 1 CLR 41). O MY2 κρίνεται αξιόπιστος για τα όσα παρέθεσε στην μαρτυρία του σε σχέση με τις διαδικασίες που έπρεπε να ακολουθηθούν και δεν προκύπτει ότι έχουν ακολουθηθεί σύμφωνα με το συμφωνητικό έγγραφο. Για τα όσα έχουν καταγραφεί στο τεκμήριο 23 και αφορούν τις κακοτεχνίες, ελαττώματα και ελλείψεις δεν αξιολογούνται ως αναφορές εκτός της δέουσας δικογράφησης. Σε σχέση με το ποιο συμβόλαιο έλαβε υπόψη του στην έκδοση του τεκμηρίου 23 δεν κρίνω ότι έχει την οποιαδήποτε βαρύτητα, καθότι τόσο το τεκμήριο 6 όσο και το τεκμήριο 21 είναι πανομοιότυπα σε σχέση με τους όρους ως έγινε παραδεκτό από τις δύο πλευρές, πλην του ότι διαπιστώνω μια διαφορά σε σχέση με την ημερομηνία παράδοσης της κατοχής που το τεκμήριο 21 αναφέρει την 01/09/2011, ενώ το τεκμήριο 6 την 11/10/2011. Επίσης, κρίνω ότι τα όσα περί διαδικασιών συμβολαίου στα οποία αναφέρεται η Έκθεση Εκτίμησης του ΜΥ2-τεκμήριο 23 εμπίπτουν στην εντός των όρων εντολή του.

 

51. Ειδικότερα, με την επιφύλαξη των ισχυρισμών και θέσεων που δεν έχουν δικογραφηθεί, αξιολογώντας τόσο την σχετική περί τούτου μαρτυρία, όσο και το περιεχόμενο του τεκμηρίου 23 κρίνω αξιόπιστα ότι η συμβατική υποχρέωση συμπλήρωσης των εργασιών ήταν η 01/12/2012 και ότι η ημερομηνία με την οποία θα μπορούσε να καταστεί η κατοικία των Εναγόμενων κατοικήσιμη ήταν η ημερομηνία όπου η Α.Η.Κ. θα συνέδεε την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, ήτοι η 06/03/2013 ως το τεκμήριο 31 καθορίζει για τους λόγους που επεξήγησε ο ΜΥ2 στη μαρτυρία του. Περαιτέρω, δέχομαι αξιόπιστη τη μαρτυρία του ΜΥ2 αναφορικά με το γεγονός της μη έκδοσης του Πιστοποιητικού Έμπρακτης Συμπλήρωσης των εργασιών, κάτι που έγινε παραδεκτό και από τον ΜΕ, το οποίο δίνει το έναυσμα για την έναρξη διαφόρων προθεσμιών σύμφωνα με το συμφωνητικό, μεταξύ των οποίων και της 12μηνης περιόδου ευθύνης ελαττωμάτων. Η θέση του για τις συνέπειες της μη έκδοσης του Πιστοποιητικού Έμπρακτης Συμπλήρωσης των εργασιών θα καθοριστεί στην απόφαση του Δικαστηρίου και ως εκ τούτου δεν κρίνω ότι θα πρέπει να αξιολογήσω την επί τούτου θέση του ΜΥ2.

 

Ευρήματα Δικαστηρίου:-

 

52. Ως εκ της αξιολόγησης της μαρτυρίας των ΜΕ, ΜΥ1 και ΜΥ2 προβαίνω στη διατύπωση των κάτωθι ευρημάτων:

52.1. Στις 11/07/2011 υπογράφηκε μεταξύ των Εναγόντων και των Εναγόμενων συμφωνητικό έγγραφο Ε2(Α) ήτοι Έντυπο Κυρίως Συμβολαίου για Οικοδομικά Έργα (Χωρίς Ποσότητες) για την ανέγερση διώροφης κατοικίας με ξενώνα επί του τεμαχίου αρ. 544, Φ/Σχ. 20/28ΕΙ, στον Άγιο Νικόλαο, Λακατάμια έναντι του συνολικού ποσού των €335.000- χωρίς την συμπερίληψη Φ.Π.Α.. Στο εν λόγω συμφωνητικό έγγραφο συμφωνήθηκε ως ημερομηνία παράδοσης κατοχής στον εργολάβο η 01/09/2011 και ως ημερομηνία συμπλήρωσης η 01/12/2012.

 

52.2. Στις 11/10/2011 για λόγους που αφορούσαν τους Εναγόμενους υπογράφηκε με τους ίδιους ακριβώς όρους συμφωνητικό έγγραφο Ε2(Α) ήτοι Έντυπο Κυρίως Συμβολαίου για Οικοδομικά Έργα (Χωρίς Ποσότητες) με την διαφορά ότι ως ημερομηνία παράδοσης κατοχής στον εργολάβο καθορίστηκε η 11/10/2011.

 

52.3. Οι όροι των ως άνω συμφωνητικών εγγράφων συμπεριλάμβαναν την Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων (τεκμήριο 23), καθώς και τα Αρχιτεκτονικά Σχέδια (τεκμήριο 22).

 

52.4. Προηγήθηκε η υποβολή προσφοράς από τους Ενάγοντες στους Εναγόμενους στην οποία καθορίζονταν τιμές μονάδας για συνολικό ποσό €335.000- χωρίς την συμπερίληψη Φ.Π.Α. (τεκμήριο 5).

 

52.5. Αρχιτέκτονας του έργου διορίστηκε το αρχιτεκτονικό γραφείο «Varnava Architects».

 

52.6. Στην διάρκεια των εργασιών το αρχιτεκτονικό γραφείο εξέδωσε τέσσερα Πρ. Π. και αντίστοιχα οι Ενάγοντες αντίστοιχα Τ για ποσά τα οποία οι Εναγόμενοι εξοφλούσαν ως εξής:

 

Αρ. Πρ. Π. & Ημερ.)

Ημερ. Τ

Ποσό Πληρωμής

Ημερ. Πληρωμής

1 (01/12/2011)

06/12/2011

€64.523,46

06/12/2011

     2 (07/02/2012)

14/02/2012

€36.157,10

14/02/2012

     3 (20/06/2012)

25/06/2012

€78.687,55

25/06/2012

     4 (29/08/2012)

17/09/2012

€60.211,86

17/09/2012

 

52.7. Σε κάθε ένα εκ των ανωτέρω Πρ.Π. κατακρατείτο σύμφωνα με την σχετική πρόνοια του Παραρτήματος των όρων του συμφωνητικού εγγράφου ποσοστό κράτησης ύψους 5%.

 

52.8. Στις 05/11/2011 οι Εναγόμενοι κατέβαλαν στους Ενάγοντες το ποσό των €17.957- δυνάμει τιμολογίου ημερ. 05/11/2012 και εκδόθηκε σχετική απόδειξη πληρωμής. Το εν λόγω τιμολόγιο αναγράφει ότι αφορά σε εκτελεσθείσα εργασία με την αναφορά «Πιστοποιητικό No. 5».

 

52.9. Στις 29/01/2013 το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. εξέδωσε Τ.Π.Π. υπ’ αριθ. 5 για ποσό €104.581,25 πλέον Φ.Π.Α. και σχετικό τιμολόγιο αρ. 2494 ημερ. 01/03/2013.

 

52.10. Έναντι του υπόλοιπου ποσού των €97.193,74 (μετά την πίστωση του ποσού των €17.957- την 01/03/2013 οι Εναγόμενοι κατέβαλαν το ποσό των €20.135,76 με δύο επιταγές και παρέμεινε υπόλοιπο προς εξόφληση το ποσό των €77.057,98, ήτοι €68.086,90 πλέον Φ.Π.Α. €8.971,08.

 

52.11.   Η ηλεκτροδότηση της κατοικίας από την Α.Η.Κ έγινε στις 06/03/2013.

 

52.12. Το αρχιτεκτονικό γραφείο V.A. ουδέποτε εξέδωσε Πιστοποιητικό Έμπρακτης Συμπλήρωσης Εργασιών δυνάμει του άρθρου 16(1) του συμφωνητικού εγγράφου, αλλά ούτε και ετοιμάστηκε οποτεδήποτε Κατάλογος Ελαττωμάτων δυνάμει του άρθρου 16(2) ή οποιαδήποτε επιβεβαίωση ή πιστοποίηση ότι η κατοικία δεν έχει οποιαδήποτε ελαττώματα ή Πιστοποιητικό Συμπλήρωσης Επιδιόρθωσης Ελαττωμάτων.

 

52.13. Οι όροι του συμφωνητικού εγγράφου για αποδέσμευση δια έκδοσης Πιστοποιητικού για το ήμισυ του ποσού της κράτησης δυνάμει του άρθρου 31(4)(β) και με την λήξη της περιόδου ευθύνης για ελαττώματα της αποδέσμευσης του έτερου 50% της κράτησης δυνάμει του άρθρου 31(4)(γ) του συμφωνητικού εγγράφου δεν εφαρμόστηκαν, αλλά ο αρχιτέκτονας στο Τ.Π.Π. αποδέσμευσε ολόκληρο το ποσό με την έκδοση του.

 

52.14. Οι Εναγόμενοι ουδέποτε κατέβαλαν οποιοδήποτε ποσό από το υπόλοιπο προς εξόφληση στους Ενάγοντες και αρχικά ζήτησαν σε συναντήσεις που είχαν χρόνο για να εξεύρουν χρηματοδότηση.

 

52.15. Μετά την επιστολή των Εναγόντων ημερ. 06/11/2014 με την οποία απαιτούσαν εξόφληση και την απάντηση των Εναγόμενων ημερ. 24/11/2014 οι Εναγόμενοι ανέθεσαν τον Μάρτιο του 2015 στον ΜΥ2 την ετοιμασία έκθεσης για παραλείψεις και κακοτεχνίες.

 

52.16. Στην Έκθεση Εκτίμησης του ΜΥ2 γίνεται παραδεκτό από τους Εναγόμενους ότι το οφειλόμενο ποσό προς τους Ενάγοντες είναι το ποσό των €24.960,83.

 

Νομική Πτυχή και Κρίση Δικαστηρίου:-

 

53. Σημαντική παράμετρος στο όλο εγχείρημα του Δικαστηρίου να αποφασίσει στην παρούσα αποτελεί ο ρόλος και η θέση του Αρχιτέκτονα. Στον HUDSON's Building and Engineering Contracts, 13η έκδοση, 2015, σελ. 566 αναφέρεται ότι σε σχέση με τα όσα ο εργοδότης διορίζει τον πιστοποιούντα να πράξει και αφορούν εργασίες μη πιστοποίησης αποτελεί αντιπρόσωπο του Εργοδότη και του οφείλει τα καθήκοντα που ένας αντιπρόσωπος οφείλει στον αντιπροσωπευόμενο. Όμως, όπως εξηγείται στο σύγγραμμα, οι εργασίες πιστοποίησης εκτελούνται προς όφελος και των δύο μερών, ήτοι του εργοδότη και του εργολάβου και σε σχέση με αυτές πρέπει να ενεργεί ανεξάρτητα.

 

54. Παρατίθεται η Αγγλική υπόθεση McDonald v. Mayor of Workington, όπου λέχθηκε ότι όταν δίδεται ένα πιστοποιητικό το καθήκον του προσώπου που το δίδει πρέπει να συνάδει με την συνείδηση του και σύμφωνα με το πως αντιλαμβάνεται το ορθό και το αληθές για την εργασία που έγινε και για τους σκοπούς αυτούς δεν έχει δικαίωμα να υπακούει οποιαδήποτε οδηγία ή εισήγηση από τα πρόσωπα που καλούνται οι «masters» αυτού, καθότι για τους σκοπούς αυτούς δεν αποτελούν τέτοιους (βλ. HUDSON's Building and Engineering Contracts, σελ. 566).

 

55. Στην περίπτωση που ένας επαγγελματίας στην οικοδομική βιομηχανία υπερβεί την εξουσία που του έδωσε ο εργοδότης στις δοσοληψίες του με τρίτους, όπως για παράδειγμα ο εργολάβος, μπορεί να υπέχουν προς αυτούς ευθύνη για παράβαση εγγυητικής διαβεβαίωσης (breach of warranty of authority), οπόταν ο τρίτος θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι στην προκείμενη περίπτωση υπήρχε εξουσία και διαζευτικά να στραφεί εναντίον του επαγγελματία στη βάση παράβασης εγγυητικής διαβεβαίωσης (HUDSON's Building and Engineering Contracts, ανωτέρω, σελ. 312).

 

56. Ένα πιστοποιητικό πρέπει να είναι στην μορφή που καθορίζει η σύμβαση και πρέπει να δίδεται σύμφωνα με τους όρους της. Για καταστεί οποιοδήποτε πιστοποιητικό άκυρο θα πρέπει να υπάρξει κάποιο είδος δικαιοδοτικού σφάλματος, το οποίο υφίσταται όταν αυτός που προβαίνει στην πιστοποίηση ενεργεί με κακή πίστη, άδικα, παράνομα, ήτοι εκτός των εξουσιών του ή όταν δεν καθοδηγείται ορθά από τους όρους της σύμβασης (βλ. John Barker Construction Ltd v. London Portman Hotel Ltd [1996] 50 ConLR 43). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το πρόσωπο που θα μπορούσε να στηριχθεί στο πιστοποιητικό για τις διεκδικήσεις του δεν δύναται να το πράξει και η υπόθεση θα αποφασιστεί στα πραγματικά της δεδομένα («on its merits», βλ. WMC Resources Ltd v. Leighton Contractors Pty Ltd (1999) 15 C.L.J 488).  

 

57. Όταν ο μηχανισμός πιστοποίησης που καθορίζει η σύμβαση καταρρεύσει χωρίς να υπέχει περί τούτου ευθύνη ο Εργοδότης το Δικαστήριο έχει την εξουσία να καθορίσει τα δικαιώματα των μερών. Όπως λέχθηκε στην υπόθεση Bernhard's Rugby Landscapes Ltd v. Stockley Park Consortium Ltd (1998) 14 Const LJ 329 η μη συμμόρφωση με τον μηχανισμό από τον διαχειριστή δεν είναι αφ’ εαυτού αρκετό, αλλά απαιτείται να καταδειχθεί ότι το αποτέλεσμα είναι ότι οποιοδήποτε ή και τα δύο μέρη στην σύμβαση ένεκα της κατάρρευσης του μηχανισμού δεν γνωρίζουν στην πραγματικότητα την θέση τους ή δεν μπορούν να την γνωρίζουν.

 

58. Όπως αναφέρεται στον HUDSON's Building and Engineering Contracts, ανωτέρω, σελ. 562 σε σχέση με τον χρόνο έκδοσης ενός πιστοποιητικού (υπογραμμίσεις δικές μου):

 

«A certificate which may satisfy all requirements of form may nevertheless fail to have effect if it is given at the wrong time under the terms of the contract, or some other certificate on which it is itself dependent has not been properly issued. Thus the terms providing for final certificates often prescribe, expressly or implicitly, that the final certificate, should be issued only when: the defects liability or maintenance period is over; only after the Architect, Engineer, or Construction Manager has received final account information from the Contractor; only after a certain period has elapsed, or after a certain trigger dated such as handover, or after performance tests have been properly performed. All such pre-conditions or time limits are likely to have some substantial protective function for one party or both. Therefore, they have often been treated as necessary to the validity of the certificates. Similarly both final certificates and liquidated damages certificates are often required to be issued in the proper sequence, relative to other certificates, and such provisions can also be important enough to justify a strict approach.».

 

59. Στην συνέχεια το σύγγραμμα παραθέτει 3 υποθέσεις. Ειδικότερα την υποθεση Kirsch v. Brady (1937) 58 C.L.R. 36, στην οποία το συμφωνητικό έγγραφο προέβλεπε την πληρωμή ποσοστού 80% της αξίας της εκτελεσθείσας εργασίας και το 99% πληρωτέο με την έκδοση πιστοποιητικού έμπρακτης συμπλήρωσης προς ικανοποίηση του Αρχιτέκτονα, οπόταν ο Εργολάβος θα παρέδιδε την κατοχή και εν τέλει ποσοστό 1% πληρωτέο με την έκδοση τελικού πιστοποιητικού όχι λιγότερο των 6 μηνών μετέπειτα. Ο Εργολάβος εγκατέλειψε την κατοχή χωρίς πληρωμή ή οποιοδήποτε πιστοποιητικό για το επιπρόσθετο 19% και ακολούθως ο Αρχιτέκτονας εξέδωσε μόνο ένα πιστοποιητικό που περιέγραψε ως τελικό πιστοποιητικό για ολόκληρο το υπόλοιπο επί του οποίου ο Εργολάβος βάσισε την απαίτηση του καταχωρώοντας αγωγή. Ο Εργοδότης υποστήριξε ότι δικαιούτο να υπερασπιστεί την αγωγή επικαλούμενος ελαττωματική εργασία και ο Εργολάβος ισχυρίστηκε ότι είχε εκδοθεί δεσμευτικό πιστοποιητικό ικανοποίησης. Το High Court της Αυστραλίας αποφάσισε ότι το δικαίωμα αγωγής επί του τελικού πιστοποιητικού δεν είχε προκύψει παρά 6 μήνες μετά το πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης και στην απουσία του προηγούμενου πιστοποιητικού δεν ήταν δεσμευτικό προσθέτοντας ότι ακόμη και αν το εκδοθέν τελικό πιστοποιητικό θεωρείτο ως πιστοποιητικό ικανοποίησης ο Εργολάβος καταχώρησε την αγωγή του πριν τους 6 μήνες από την έκδοση του αποτυγχάνοντας κατά τον τρόπο αυτό ως τελικό πιστοποιητικό.

 

60. Στην Crestar Ltd v. Carr [1987] 37 B.L.R. 113 το συμφωνητικό έγγραφο προέβλεπε ότι ο Αρχιτέκτονας θα βεβαίωνε το 95% της αξίας του συμβολαίου εντός 10 ημερών από έμπρακτη συμπλήρωση εργασιών και ακολούθως προβλεπόταν η έκδοση πιστοποιητικού επιδιόρθωσης ελαττωμάτων στο τέλος της 3μηνης περιόδου ευθύνης για ελαττώματα. Το τελικό πιστοποιητικό θα εκδιδόταν εντός 10 ημερών από την έκδοση του πιστοποιητικού επιδιόρθωσης ελαττωμάτων. Ο Αρχιτέκτονας δεν εξέδωσε κανένα από τα πιο πάνω αναφερόμενα πιστοποιητικά (για το 95% της αξίας του συμβολαίου και επιδιόρθωσης ελαττωμάτων), αλλά ένα τελικό πιστοποιητικό για το υπόλοιπο. Ο Εργολάβος ισχυρίστηκε ότι το πιστοποιητικό ήταν δεσμευτικό παρά την ύπαρξη ρήτρας διαιτησίας, όπου ο Εργοδότης επιθυμούσε να το αμφισβητήσει ως υπερβολικό. Το Εφετείο υπέδειξε ότι το συμφωνητικό έγγραφο περιλάμβανε ένα μικρό τελικό πιστοποιητικό ενώ αυτό που εκδόθηκε αφορούσε στο 30% της συνολικής αξίας του συμβολαίου, κάτι που το καθιστούσε άκυρο στην απουσία των δύο προηγούμενων πιστοποιητικών.

 

61. Η τρίτη υπόθεση που παρατίθεται στην σελ. 563 είναι του High Court της Σιγκαπούρης στην James Png Construction Pte Ltd v Tsu Chin Kwan Peter [1991] 1 MLJ 449 όπου σύμφωνα με τον τύπο συμβολαίου 1979 SIA o Αρχιτέκτονας έπρεπε να εκδώσει το τελικό του πιστοποιητικό όσο το δυνατόν νωρίτερα ήταν αυτό πρακτικά εφικτό, αλλά πριν την εκπνοή των 3 μηνών από το τέλος της περιόδου ευθύνης για ελαττώματα. Ο Αρχιτέκτονας παρέδωσε κατάλογο ελαττωμάτων εντός της περιόδου και με την επιδιόρθωση τους έκδωσε τελικό πιστοποιητικό περίπου 6 εβδομάδες πριν την λήξη της περιόδου. Σε αγωγή του Εργολάβου για 2 προηγούμενα πιστοποιητικά και για το τελικό πιστοποιητικό ο Εργοδότης ισχυρίστηκε ελαττώματα στο έργο που δεν κοινοποιήθηκαν ή δεν επιδιορθώθηκαν κατάλληλα από τον Εργολάβο. Αποφασίστηκε ότι επειδή δεν απαγορευόταν η έκδοση του τελικού πιστοποιητικού αυτό ήταν έγκυρο και αποτελούσε αδιαμφισβήτητη μαρτυρία συμφώνως των όρων του συμβολαίου ότι η εργασίες εκτελέστηκαν δεόντως και ότι ο Εργολάβος δικαιούτο τα ποσά που διεκδικούσε χωρίς μείωση. Το σύγγραμμα υπογραμμίζει ότι αυτή αποτελεί μια αμφισβητούμενη απόφαση παραθέτοντας το εξής σχόλιο (σελ. 563):

 

«Clause 30(4) of these forms envisages a preceding certificate which releases the second half of the retention money at the end of the defects liability period or on a certificate of making good of defects whichever is the latter. It is difficult to see, unless knowledge and waiver by the Employer has been established, how the Architect could without authority cut short the limited degree of protection in regard to defective work afforded by the chronology laid down in this earlier Singapore form of contract. If the preceding certificate releasing retention could not be issued before the end of the period, it is hard to see how a succeeding final certificate, presumably also dealing with retention could validly be issued earlier.».

 

62. Σημασία στο όλο εγχείρημα αποκτά η ερμηνεία των όρων της σύμβασης όπως αποτυπώνεται στο συμφωνητικό έγγραφο μεταξύ των Εναγόντων και των Εναγόμενων, καθώς και στην σχετική συγγραφή υποχρεώσεων και αρχιτεκτονικά σχέδια. Εξετάζοντας το συμφωνητικό έγγραφο παρατηρώ ότι στο άρθρο 16(1) γίνεται αναφορά στην έκδοση πιστοποιητικού έμπρακτης συμπλήρωσης των εργασιών, έννοια η οποία δεν καθορίζεται στο τι συμπεριλαμβάνει. Μια αρκετά εμπεριστατωμένη ανάλυση της έννοιας έμπρακτης συμπλήρωσης εργασιών με σύνοψη των σχετικών νομολογιακών αρχών δόθηκε στην Αγγλική υπόθεση Mears Ltd v. Costplan Services (South East) Ltd [2019] EWCA Civ 502, 183 ConLR 1. Ειδικότερα όπως λέχθηκε η έμπρακτη συμπλήρωση εργασιών ευκολότερα μπορεί να αναγνωριστεί παρά να καθοριστεί. Η ύπαρξη λανθανόντων ελαττωμάτων (latent defects) δεν αποκλείει την έμπρακτη συμπλήρωση εργασιών επειδή ουδείς το γνωρίζει, όπως ούτε και αυτός που την πιστοποιεί. Ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά μεταξύ εργασιών που δεν εκτελέστηκαν από αυτές που είναι ελαττωματικές. Η έμπρακτη συμπλήρωση εργασιών δεν λαμβάνει υπόψη μικροελατώματα, έννοια η οποία καθορίζεται με τον σκοπό «of allowing the employers to take possession of the works and to use them as intended», όμως «this should not be elevated into the proposition that if, say, a house is capable of being inhabited, or a hotel opened for business, the works must be regarded as practically complete, regardless of the nature and extent of the items of work which remain to be completed/remedied».

 

63. Η έκδοση του πιστοποιητικού έμπρακτης συμπλήρωσης στην προκείμενη περίπτωση αποτελεί την αφετηρία για την εφαρμογή άλλων προνοιών του συμφωνητικού εγγράφου: την έναρξη της 12μηνης περιόδου ευθύνης του εργολάβου για ελαττώματα συμφώνως του σχετικού παραρτήματος, την έκδοση του πιστοποιητικού για την αποδέσμευση του 50% του συνολικού ποσού της κράτησης (άρθρο 31(4)(β)), με την λήξη της περιόδου ευθύνης για ελαττώματα που ξεκινά με την έκδοση του πιστοποιητικού έμπρακτης συμπλήρωσης εργασιών η έκδοση του πιστοποιητικού για το υπόλοιπο 50% του συνόλου της κράτησης (άρθρο 31(4)(γ)), η έναρξη συμφώνως του παραρτήματος των όρων της 6μηνης περιόδου τελικής διευθέτησης του ποσού του συμβολαίου (άρθρο 31(6)(β)) όπου ο Εργολάβος προβαίνει σε εκτίμηση και ο Αρχιτέκτονας επιβεβαιώνει την τελική ρύθμιση του ποσού και αποστέλλει το πόρισμα στον Εργολάβο οπωσδήποτε πριν την έκδοση του Τ.Π.Π.

 

64. Τότε τι έγινε στην προκείμενη περίπτωση; Όπως διαφάνηκε από την προσκομισθείσα μαρτυρία και τα ευρήματα του Δικαστηρίου η κατοικία μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πλήρως με την σύνδεση της με το δίκτυο της Α.Η.Κ. κάτι που έγινε στις 06/03/2013 και όχι νωρίτερα. Η όποια σύνδεση της κατοικίας με την προσωρινή παροχή της Α.Η.Κ., η οποία δόθηκε για σκοπούς ανοικοδόμησης της σε καμία περίπτωση δεν παρέχει όλες τις δυνατότητες χρήσης για σκοπούς της κανονικής λειτουργίας των ηλεκτρικών και άλλων συσκευών χωρίς να υποστεί τον προγενέστερο έλεγχο από τον πάροχο τόσο για την καταλληλόλητα της όσο και για την ασφάλεια της, κάτι που πιστοποίησε η Α.Η.Κ με το βεβαίωση του τεκμηρίου 31. Σε καμία περίπτωση δεν δύναμαι να δεχθώ ότι η κατοικία παραδόθηκε για χρήση τους Εναγόμενους τον Δεκέμβρη του 2012 όπως υποστήριξε στην μαρτυρία του ο ΜΕ.

 

65. Το Τ.Π.Π. εκδόθηκε στις 29/01/2013 χωρίς να προηγηθεί πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης των εργασιών. Η έκδοση του πιστοποιητικού αυτού θα σηματοδοτούσε την έναρξη των διαφόρων προθεσμιών καθορίστηκαν στην παράγραφο 63 της παρούσας. Η διαδικασία που καθόρισε το συμφωνητικό έγγραφο είναι σαφής. Η έκδοση του Τ.Π.Π. εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 30(7) του συμφωνητικού εγγράφου ως εξής:

 

«(7) Ανεξάρτητα από την υποβολή ή μη από τον Εργολάβο της εκτίμησης του προς τον Αρχιτέκτονα βάσει της υποπαραγράφου (β) της παραγράφου (6) του παρόντος Άρθρου, ο Αρχιτέκτονας όσον το δυνατόν ενωρίτερα, αλλά πριν την εκπνοή 3 μηνών από το τέλος της περιόδου ευθύνης για Ελαττώματα η οποία καθορίζεται εις το Παράρτημα των παρόντων Όρων ή από την Συμπλήρωση της Επιδιόρθωσης των Ελαττωμάτων βάσει του Άρθρου 16 των παρόντων όρων ή από την λήψη των εγγράφων τα οποία αναφέρονται εις την υποπαράγραφο (α) της παραγράφου 6 του παρόντος Άρθρου, οποιοδήποτε γεγονός συμβεί αργότερα, θα εκδώσει το Τελικό Πιστοποιητικό. Το Τελικό Πιστοποιητικό θα αναφέρει:

 

(α) το άθροισμα των ποσών τα οποία έχουν ήδη καθοριστεί ως οφειλόμενα Ενδιάμεσα Πιστοποιητικά και τα Πιστοποιητικά τα οποία έχουν εκδοθεί βάσει των παραγράφων 4(β) και 4(γ) του παρόντος Άρθρου, και

 

(β) το Ποσό Συμβολαίου ρυθμιζόμενο όπως είναι αναγκαίο συμφώνως προς τις πρόνοιες της παραγράφου 6(γ) του παρόντος Άρθρου

 

και η διαφορά (εάν υφίσταται) μεταξύ των δύο ποσών θα εκφράζεται στο εν λόγω πιστοποιητικό ως υπόλοιπο οφειλόμενο προς τον Εργολάβο από τον Εργοδότη ή προς τον Εργοδότη από τον Εργολάβο ανάλογα με την περίπτωση. Το προαναφερόμενο υπόλοιπο, υποκείμενο εις οποιεσδήποτε αφαιρέσεις ή προσθέσεις οι οποίες εξουσιοδοτούνται από τους παρόντες Όρους, από της εκπνοής του Χρονικού Ορίου για την Καταβολή Πληρωμών η οποία καθορίζεται εις το Παράρτημα των παρόντων Όρων μετά την παρουσίαση του Τελικού Πιστοποιητικού από τον Εργολάβο εις τον Εργοδότη θα καθίσταται χρέος πληρωτέο από τον Εργοδότη προς τον Εργολάβο ή ανάλογα με την περίπτωση από της εκπνοής του Χρονικού Ορίου για την Καταβολή Πληρωμών η οποία καθορίζεται εις το Παράρτημα των παρόντων Όρων μετά την έκδοση του Τελικού Πιστοποιητικού θα καθίσταται χρέος πληρωτέο από τον Εργολάβο προς τον Εργοδότη.». 

 

66. Όπως γίνεται φανερό εκ της πρόνοιας του άρθρου 30(7) του συμφωνητικού εγγράφου η έκδοση του Τ.Π.Π. δεν αποκλείεται να εκδοθεί πριν το πέρας της περιόδου ευθύνης ελαττωμάτων, εξ’ ου και η πρόνοια αυτή καθορίζει τον μέγιστο χρόνο της έκδοσης του. Το λεκτικό είναι σαφές. Όμως, το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο αυτό θα έπρεπε να εκδοθεί μετά την έκδοση Πιστοποιητικού Έμπρακτης Συμπλήρωσης Εργασιών. Σύμφωνα με το άρθρο 31 (6)(β) η τελική ρύθμιση ποσού συμβολαίου συμπληρώνεται εντός της περιόδου τελικής ρύθμισης του ποσού συμβολαίου ως το Παράρτημα (από την ημέρα που αναφέρεται στο πιστοποιητικό έμπρακτης συμπλήρωσης εργασιών είναι οι 6 μήνες) και ο Εργολάβος θα υποβάλει με αντίγραφο στον επιμετρητή ποσοτήτων προς τον Αρχιτέκτονα την δική του εκτίμηση σε ότι αφορά την τακτοποίηση των λογαριασμών όχι αργότερα από το πρώτο ήμισυ της εν λόγω περιόδου και ο Αρχιτέκτονας λαμβάνοντας υπόψη την υπόδειξη του επιμετρητή θα επιβεβαιώσει την τελική ρύθμιση του ποσού του συμβολαίου και θα αποστείλει το πόρισμα του στον Εργολάβο όχι αργότερα από το τέλος της εν λόγω περιόδου και οπωσδήποτε πριν από την έκδοση του Τελικού Πιστοποιητικού με βάση την παρ. 7. Αυτό που προκύπτει είναι ότι για να εκδοθεί το Τ.Π.Π. θα πρέπει να υπάρξει το Πιστοποιητικό Έμπρακτης Συμπλήρωσης Εργασιών οπόταν και θα γίνουν οι απαραίτητοι υπολογισμοί ώστε να εκδοθεί το Τ.Π.Π.

 

67. Πράγματι, στην προκείμενη περίπτωση προκύπτει ότι έγιναν παραβάσεις του μηχανισμού διαχείρισης του συμφωνητικού εγγράφου από τον Αρχιτέκτονα του έργου, ο οποίος έλαμψε δια της απουσίας του στην διαδικασία. Όχι μόνο δεν προέβη στην έκδοση του Πιστοποιητικού Έμπρακτης Συμπλήρωσης Εργασιών, αλλά όταν εξέδιδε το Τ.Π.Π. προκύπτει ότι αποδέσμευσε ολόκληρο το ποσό της κράτησης κατά παράβαση των όρων του συμφωνητικού εγγράφου. Αυτό σύμφωνα με τους ρητούς όρους του συμφωνητικού εγγράφου θα έπρεπε να γίνει με την έκδοση του Πιστοποιητικού Έμπρακτης Συμπλήρωσης των Εργασιών κατά 50% και το υπόλοιπο 50% με την έκδοση σχετικού Πιστοποιητικού μετά την λήξη της περιόδου ευθύνης για ελαττώματα που σίγουρα δεν είχε λήξει όταν ο Αρχιτέκτονας εξέδιδε στις 29/01/2013 το Τ.Π.Π.

 

68. Η απάντηση στο ερώτημα του κατά πόσο οι ενέργειες αυτές του Αρχιτέκτονα μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αμφισβήτησης σε μια δικαστική διαδικασία είναι καταφατική. Το κατά πόσο ένα Τελικό Πιστοποιητικό Πληρωμής αποτελεί αδιαμφισβήτητη μαρτυρία αποτέλεσε αντικείμενο μεγάλου αριθμού αποφάσεων ειδικά στην Αγγλία. Η βασική αρχή είναι ότι το ζήτημα του κατά πόσο ένα πιστοποιητικό αποτελεί αδιαμφισβήτητη μαρτυρία καθορίζουν οι όροι της σύμβασης, στην προκείμενη περίπτωση τα άρθρα του συμφωνητικού εγγράφου. Όμως για να τεθεί ζήτημα του κατά πόσο ένα Τελικό Πιστοποιητικό που εκδίδει ο Αρχιτέκτονας αποτελεί αδιαμφισβήτητη μαρτυρία των όσων βεβαιώνει θα πρέπει να απαντηθεί το κατά πόσο αυτό εκδόθηκε έγκυρα. Στην υπό κρίση περίπτωση για τους λόγους που έχουν καταδειχθεί το Τ.Π.Π. όταν εκδόθηκε στις 29/01/13 δεν εκδόθηκε έγκυρα, καθιστώντας το άκυρο. Η ακυρότητα αυτή ως λανθασμένη διαχείριση του μηχανισμού που καθορίζει το συμφωνητικό έγγραφο θα μπορούσε να οδηγήσει στην επανεκκίνηση του μόνο αν ήταν εκ των πραγμάτων εφικτό (βλ. WMC Resources Ltd v. Leighton Contractors Pty Ltd, ανωτέρω). Κάτι τέτοιο όμως στην υπό κρίση περίπτωση δεν είναι δυνατό.

 

69. Όμως αυτό θέτει ένα ζήτημα που πρέπει να απασχολήσει το Δικαστήριο. Γιατί να είναι άκυρο ένα Τελικό Πιστοποιητικό το οποίο εξέδωσε ο Αρχιτέκτονας στην απουσία μαρτυρίας περί δόλου ή συμπαιγνίας με τον Εργολάβο. Γιατί κάτι τέτοιο δεν προέκυψε από την μαρτυρία που προσκομίστηκε από τους Εναγόμενους στο Δικαστήριο. Υπενθυμίζω την θέση του Αρχιτέκτονα με αναφορά στο κάτωθι απόσπασμα από τα λόγια του Λόρδου Reid στην απόφαση της Δικαστικής Επιτροπής των Λόρδων στην Sutcliffe v Thackrah and others [1974] 1 All ER 859 (υπογραμμίσεις δικές μου):

«Now I can come to the position of an architect. He is employed by the building owner but has no contract with the contractor. We do not in this case have occasion to consider whether nevertheless he may have some duty to the contractor: I do not think that a consideration of that matter would help in the present case. The RIBA form of contract sets out the architect's functions in great detail. It has often been said, I think rightly, that the architect has two different types of function to perform. In many matters he is bound to act on his client's instructions, whether he agrees with them or not; but in many other matters requiring professional skill he must form and act on his own opinion.

 

Many matters may arise in the course of the execution of a building contract where a decision has to be made which will affect the amount of money which the contractor gets. Under the RIBA contract many such decisions have to be made by the architect and the parties agree to accept his decisions. For example, he decides whether the contractor should be reimbursed for loss under cl 11 (variation), cl 24 (disturbance) or cl 34 (antiquities); whether he should be allowed extra time (cl 23); or where work ought reasonably to have been completed (cl 22). And, perhaps most important, he has to decide whether work is defective. These decisions will be reflected in the amounts contained in certificates issued by the architect.

 

The building owner and the contractor make their contract on the understanding that in all such matters the architect will act in a fair and unbiased manner and it must therefore be implicit in the owner's contract with the architect that he shall not only exercise due care and skill but also reach such decisions fairly holding the balance between his client and the contractor».

 

70. Το ερώτημα που τίθεται είναι ποια η θέση του αρχιτέκτονα όταν ενεργεί εκδίδοντας πιστοποιητικά που προνοούνται στο συμφωνητικό έγγραφο. Αφετηρία αποτελεί η θέση ότι το πρόσωπο που προβαίνει στην πιστοποίηση δεν υπέχει καθήκον επιμέλειας προς τον Εργολάβο. Στον HUDSON's Building and Engineering Contracts, ανωτέρω, σελ. 306 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι δεν υφίσταται «direct contract between the Contractor and the Certifier…», ο οποίος δεν εργοδοτείται από τον Εργολάβο. Όπως αναφέρει το εν λόγω σύγγραμμα, στην μεγαλύτερη πλειοψηφία των υποθέσεων «…α Certifier is not when certifying ruling upon any dispute formulating between the Employer and Contractor and referred to them for settlement and decision, but is merely concerned, without consciously  resolving any dispute as such, to decide matters such as value, quality of work or extension of time as part of an administrative function evidenced by the certificate. In all these cases, the Certifier is to be regarded as acting agent of the building Owner subject only, therefore, to the possible case where the Certifier is called upon to rule on a formulated dispute between the Employer and Contractor. The duties owed to the client by Certifiers will differ in no respect form their other duties, save that, in discharging them, they will not be obliged to obey their client’s instructions in regard thereto, as will certainly be the case in regard to their other duties.».  

 

71. Τα ίδια επιβεβαιώνονται στα λόγια του Λόρδου Hoffmann στην απόφαση της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεση Beaufort Developments (NI) Ltd v Gilbert-Ash NI Ltd and another [1998] 2 All ER 778:

 

«On the other hand, to make the certificate conclusive could easily cause injustice. It may have been given when the knowledge of the architect about the state of the work or the effect of external causes was incomplete. Furthermore, the architect is the agent of the employer. He is a professional man but can hardly be called independent. One would not readily assume that the contractor would submit himself to be bound by his decisions, subject only to a challenge on the grounds of bad faith or excess of power.».

 

72. Τότε πως δύναται οι ενέργειες του Αρχιτέκτονα να μην δεσμεύουν τους Εναγόμενους στην υπό κρίση περίπτωση, οι οποίοι τον διόρισαν; Η απάντηση μπορεί να αναζητηθεί εντός του νομικού πλαισίου του δικαίου της αντιπροσώπευσης. Στην περίπτωση που ο Αρχιτέκτονας υπερβεί την εξουσία υπό την οποία έχει διοριστεί ο Εργοδότης δεν υπέχει ευθύνη για τις πράξεις του, εκτός αν καταδειχθεί ότι παρά το ότι ενήργησε χωρίς εξουσία ο τρίτος δικαιούτο να υποθέσει ότι ο Αρχιτέκτονας ενήργησε εντός των εξουσιών του (φαινομενική εξουσία) ή όταν έχει επικυρώσει τις πράξεις του Αρχιτέκτονα. Στην προκείμενη περίπτωση οι ενέργειες και παραλείψεις του Αρχιτέκτονα δεν δύνανται να θεωρηθούν ότι δεσμεύουν τους Εναγόμενους ως Εργοδότες. Οι πρόνοιες του συμφωνητικού εγγράφου που καθορίζουν τον μηχανισμό έκδοσης πιστοποιητικών, μεταξύ των οποίων και του Τ.Π.Π. όπως εκδόθηκε είναι σαφής και ρητοί και δεν μπορεί να ειπωθεί ότι δεν ήταν σε γνώση των Εναγόντων όταν τους εκδιδόταν αυτό στις 29/01/2013 και προέβαιναν στην έκδοση του τελικού τιμολογίου που εξέδωσαν. Ούτε το γεγονός ότι ο Εναγόμενος 1 κατέβαλε χρήματα έναντι του αποτελεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο επικύρωση των πράξεων του Αρχιτέκτονα σε τέτοιο πρώιμο στάδιο ή έστω παραίτηση του οποιουδήποτε δικαιώματος (βλ. Keating on Building Contracts, 5η έκδοση, 1991, σελ. 265). Αρκεί περαιτέρω να παραπέμψω στον HUDSON's Building and Engineering Contracts, ανωτέρω, σελ. 603, όπου αναφέρεται ότι δεν τίθεται ζήτημα estoppel ή παραίτησης στην λογική της περιορισμένης γνώσης του ιδιοκτήτη κατά το στάδιο αυτό.

 

73. Το Δικαστήριο διαπιστώνει ακυρότητα του Τ.Π.Π., ήτοι του τεκμηρίου 11 που σύμφωνα με το συμφωνητικό έγγραφο αποτελεί απαραίτητη και ουσιώδη προϋπόθεση («condition precedent») για την καταβολή του ποσού που αυτό αποτυπώνει. Αυτό που απομένει είναι να εξεταστεί η διεκδίκηση του ποσού που αξιώνει ως υπόλοιπο του τιμολογίου αρ. 2494 ημερ. 01/03/2013 στη βάση της θεραπείας του quantum meruit. H θεραπεία αυτή όμως δεν γίνεται δεκτή στην περίπτωση αυτή, καθότι θα αποτελούσε ανάκτηση εύλογης αμοιβής ανεξάρτητης από αυτά που προβλέπει η σύμβαση (βλ. Costain Building and Civil Engineering Ltd v. Scottish Rugby Union plc (1993) 43 ConLR 16). Στην προκείμενη περίπτωση δεν προέκυψε ότι επήλθε τερματισμός του συμφωνητικού εγγράφου καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Όμως η καταχώρηση της αγωγής στην προκείμενη περίπτωση εκ της μη πληρωμής του υπόλοιπου του συμφωνητικού εγγράφου θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αναζήτηση θεραπείας για αποζημιώσεις για παράβαση σύμβασης. Οι αποζημιώσεις αυτές θα πρέπει να υπολογιστούν στην βάση των όσων έχουν συμφωνηθεί στο συμφωνητικό έγγραφο και οι Ενάγοντες φέρουν το βάρος της απόδειξης τους, ήτοι να καταδείξουν το πως κατέληξαν στο ποσό που αξιώνουν ως θεραπεία με την προσκόμιση μαρτυρίας σε σχέση με το τι πραγματικά παρέλειψαν να εκτελέσουν, το ποιες εργασίες εκτέλεσαν επιπρόσθετα, κτλ. Αυτά προϋποθέτουν την παράθεση μαρτυρίας των εργασιών που εκτέλεσαν, ήτοι τα στοιχεία που όπως οι ίδιοι επικαλέστηκαν παρέδωσαν στον Αρχιτέκτονα για να τους καθορίσει το τελικό ποσό πληρωμής. Τίποτα όμως από αυτά δεν προσκομίστηκαν από τους Ενάγοντες αφήνοντας την αγωγή τους έκθεση σε απόρριψη. Το τιμολόγιο του τεκμήριου 13 δεν έχει αυτοδύναμη αποδεικτική  σημασία, αλλά θα συνεκτιμάτο στο σύνολο της μαρτυρίας (βλ. Palatino Developments Limited v. Telectronics Communication Limited (2002) 1B ΑΑΔ 962, Demil Imports Exports Ltd v. Ζήνων Η. Κωνσταντινίδης Λτδ (2011) 1ΑΑΔ 462). Εξ άλλου αυτό αποτέλεσε αποτύπωση του Τ.Π.Π. του Αρχιτέκτονα. Ούτε και στο τεκμήριο 11, ήτοι το Τ.Π.Π. προκύπτει να παρατίθεται οποιαδήποτε κατάσταση και λεπτομέρειες εκτελεσθεισών εργασιών που ενδεχομένως θα αποτελούσαν τέτοια μαρτυρία.

 

74. Τα όσα παραθέτουν οι Εναγόμενοι ως εργασίες που δεν εκτελέστηκαν και δεν αφαιρέθηκαν, εργασίες που προβλέπονταν στο συμφωνητικό έγγραφο και χρεώθηκαν επιπρόσθετα και οι όποιες κακοτεχνίες επικαλούνται στο τεκμήριο 24 θα μπορούσαν να αποτελέσουν την Υπεράσπιση ή και την Ανταπαίτηση τους. Όμως η αγωγή στην βάση που προωθείται για τους λόγους που επεξηγείται αποτυγχάνει.

 

75. Στην θεώρηση της αξίωσης των Εναγόντων υπό άλλη σκοπιά που κρίνεται ότι αποτυγχάνει έρχεται να προστεθεί μια άλλη παράμετρος. Αυτή που δεν είναι άλλη από το συμπέρασμα που προκύπτει από το τεκμήριο 24, κάτι που ανέδειξε ο ΜΥ2 κατά την επ’ ακροατηρίω διαδικασία σε σχέση με το ποσό που πρέπει να καταβάλουν οι Εναγόμενοι ως Εργοδότες στους Ενάγοντες ως εργολάβους. Ειδικότερα στην σελ. 4 του τεκμήριου 24 υπό την παράγραφο 5 «Συμπεράσματα» γίνεται αναφορά στο ποσό των €24.960,83. Το ποσό αυτό είναι παραδεκτό από τον Εναγόμενο 1 στην μαρτυρία του δια της κατάθεσης της Έκθεσης Εκτίμησης του ΜΥ2 ως τεκμήριο και την υιοθέτηση της. Ως εκ τούτου κρίνω ότι αυτή αποτελεί το μόνο ασφαλές συμπέρασμα για το ποσό που δικαιούνται οι Ενάγοντες στην συγκεκριμένη περίπτωση. Παρά τον τρόπο που δικογραφείται και προωθείται η αξίωση της Ενάγουσας δεν με αποτρέπει να της αποδώσω τέτοια θεραπεία (βλ. Kenedy Hotels Ltd v.Waiq Indjirdjian (1992) 1 AAΔ.400).

 

76. Σε σχέση με το ζήτημα του τόκου αξιώνεται ποσό ύψους 9% επί του οφειλόμενου. Καμία μαρτυρία δεν μου προσκομίστηκε από τους Ενάγοντες σε σχέση με το ποσό το οποίο συμφωνήθηκε να χρεώνεται σύμφωνα με το άρθρο 39, ήτοι το μέγιστο που καθορίζεται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου κατά την ημερομηνία της υπογραφής του συμφωνητικού εγγράφου. Ούτε και προωθήθηκε κατά το στάδιο των τελικών αγορεύσεων από την πλευρά των Εναγόντων με ειδικότερο τρόπο πέραν της γενικής και αόριστης αναφοράς σε αυτό. Ως εκ τούτου κρίνω ότι οι Ενάγοντες δικαιούνται σε νόμιμο τόκο από την ημερομηνία καταχώρησης της αγωγής.

 

77. Στα πλαίσια της Ανταπαίτησης τους οι Εναγόμενοι αξιώνουν ποσό €2.506,68 ήτοι για την περίοδο από την υποχρέωση παράδοσης της κατοικίας, ήτοι την 1/12/2012 μέχρι την ημερομηνία παράδοσης, ήτοι την 06/03/2013 ως έκανε δεκτό το Δικαστήριο ότι έλαβε χώρα  με την σύνδεση της παροχής του ηλεκτρικού ρεύματος από την Α.Η.Κ. Το συμφωνητικό έγγραφο πράγματι προνοεί στο άρθρο 23 και στο Παράρτημα Όρων για ποσό €800- μηνιαίως ως αποζημίωση για καθυστέρηση.  

 

78. Φέρω εις προσοχή το άρθρο 74 (1) του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149 που προβλέπει ως εξής:

 

«74.-(1) Αν στη σύμβαση διαλαμβάνεται όρος ως προς το ποσό το οποίο πρέπει να καταβληθεί σε περίπτωση παράβασης αυτής ή ποινική ρήτρα, σε περίπτωση παράβασης της σύμβασης από τον ένα από τους συμβαλλόμενους, ο άλλος δικαιούται, και αν ακόμη δεν αποδειχτεί ότι υπέστη από την παράβαση πραγματική ζημιά ή απώλεια, να λάβει από τον υπαίτιο εύλογη αποζημίωση που δεν υπερβαίνει το ποσό που ορίστηκε κατά τον πιο πάνω τρόπο, ή ανάλογα με την περίπτωση, την ποινική ρήτρα.»

 

79. Στην υπόθεση Χαραλάμπους κ.α. v. Liberty Life Insurance Public Company Limited (πρώην Liberty Life Insurance Limited) (2011) 1 Α.Α.Δ. 1739) λέχθηκαν τα εξής σχετικά:

 

«Σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 74(1) του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149, ο προκαθορισμός της ζημιάς στη σύμβαση δεν είναι δεσμευτικός, επενεργεί μόνο στην οριοθέτηση του ανωτάτου ορίου της αποζημίωσης που μπορεί να επιδικασθεί. Εκεί όπου η προβλεπόμενη αποζημίωση ενέχει χαρακτήρα ποινικής ρήτρας (penalty) αυτή αγνοείται, ενώ εκεί που συνιστά γνήσια προσπάθεια προκαθορισμού της ζημιάς την οποία θα υποστεί το αθώο μέρος από την παράβαση της συμφωνίας, τότε μετρά ως στοιχείο σχετικό στον καθορισμό της εύλογης αποζημίωσης και λαμβάνεται υπόψη από το Δικαστήριο (βλ. The Holy Monastery of Ayios Neophytos v. Antoniades (1968) 1 C.L.R. 10, Panayiotou v. Island Beach Development Ltd. (1985) 1 C.L.R. 623, Χαραλάμπους v. A.N. Stasis Estates Ltd. κ.ά. (1991) 1 Α.Α.Δ. 418, Παγιάση κ.ά. v. Σπύρος Σταυρινίδης Κέμικαλς Λτδ. (1993) 1 Α.Α.Δ. 232 και Σύλλογος «Ανόρθωσις» Αμμοχώστου v. «Απόλλων» Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Λεμεσού (πιο πάνω)).»

 

80. Εκ των ανωτέρω προνοιών συνάγεται ότι εφόσον καταδειχθεί ότι οι Εναγόμενοι υπέστηκαν ζημιά και/ή απώλεια και αποδειχτεί το ύψος αυτής, το Δικαστήριο θα τους επιδικάσει την εύλογη αποζημίωση που δεν θα υπερβαίνει το ποσό που σημειώνεται στον όρο της ποινικής ρήτρας ή των προσυμφωνημένων εκκαθαρισμένων αποζημιώσεων (Michael Antoni Maltezou and Another v. Iosif Louka and Another 16 C.L.R. 88). Τα όσα παρουσιάστηκαν στο Δικαστήριο διαμέσου της μαρτυρίας του ΜΥ1 παραπέμπουν στο άρθρο 23 και τον σχετικό όρο του Παραρτήματος του συμφωνητικού εγγράφου και δεν θέτουν ενώπιον του Δικαστηρίου όλες τις απαραίτητες παραμέτρους για να καταλήξει στο κατά πόσο το διεκδικούμενο ποσό υπό των Εναγόμενων αποτελεί γνήσια προσπάθεια προκαθορισμού των αποζημιώσεων ή ποινική ρήτρα, αλλά και να καταδείξουν το ύψος αυτών που στην προκείμενη περίπτωση δεν θα μπορούσε να υπερβεί το κατονομαζόμενο στο συμφωνητικό έγγραφο (βλ και Mεταλλικά Hράκλης Mιχαηλίδης Λτδ. ν. G & C Exhaust Systems Ltd (2001) 1 ΑΑΔ 500). Η αναφορά στο ότι ο Εναγόμενος 1 απώλεσε το κέρδος από την ενοικιαστική αξία του ιδιόκτητου διαμερίσματος στα Λατσιά δεν επαρκεί, αφού δεν μου παρατέθηκε η οποιαδήποτε μαρτυρία για την ενοικιαστική του αξία κατά τον ουσιώδη χρόνο, κάποια μαρτυρία ότι όντως εκεί διέμενε με την Εναγόμενη 2 και την ιδιοκτησία του. Η κατάδειξη όμως της παράβασης του όρου του συμφωνητικού εγγράφου αναφορικά με την παράλειψη παράδοσης της κατοικίας εντός του συμφωνημένου χρονοδιαγράμματος τους νομιμοποιεί σε ονομαστικές αποζημιώσεις εναντίον των Εναγόντων που καθορίζω στο ποσό των €50- (βλ. Μούρτζινος ν. Πλοίου "Galaxias" κ.α. (1997) 1 Α.Α.Δ. 80).   

 

Κατάληξη:-

 

81. Για όλους λόγους που προσπάθησα να επεξηγήσω εκδίδεται απόφαση υπέρ Εναγόντων εναντίον των Εναγόμενων 1 και 2 για το ποσό των €24.960,83- πλέον νόμιμο τόκο από την ημερομηνία καταχώρησης της αγωγής πλέον δικηγορικά έξοδα όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο. Στα πλαίσια της Ανταπαίτησης εκδίδεται απόφαση υπέρ των Εναγόμενων 1 και 2 και εναντίον των Εναγόντων για το ποσό των €50 πλέον νόμιμο τόκο από την ημερομηνία καταχώρησης της Υπεράσπισης και Ανταπαίτησης. Ο διάδικος που ανακτά  ονομαστικές και μόνο αποζημιώσεις, δεν δύναται να θεωρηθεί στη συνήθη ορολογία ως «επιτυχών» διάδικος (βλ. Anglo-Cyprian Agencies v. Paphos Industries [1951] 1 All E.R. 873). Ως εκ τούτου κρίνω ότι οι Εναγόμενοι δεν δικαιούνται σε έξοδα ανταπαίτησης και εκ της συνεκδίκασης απαίτησης και ανταπαίτησης δεν εκδίδω καμία διαταγή για έξοδα στην ανταπαίτηση. Το ποσό που επιδικάστηκε στην Ανταπαίτηση να συμψηφιστεί με το ποσό που επιδικάστηκε στην Απαίτηση. Αναφορικά με το ζήτημα της χαρτοσήμανσης του όποιου συμφωνητικού εγγράφου στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας εκ της μαρτυρίας που ετέθη ενώπιον μου ότι το συμφωνητικό έγγραφο ανέγερσης της κατοικίας έχει δεόντως χαρτοσημανθεί και υποβληθεί στην Υπηρεσία Φ.Π.Α. κρίνω ότι εξυπηρετούνται οι σκοποί του Περί Χαρτοσήμων Νόμου (19/1963) ως ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο και ως εκ τούτου δεν κρίνω σκόπιμη οποιαδήποτε διαταγή χαρτοσήμανσης οποιουδήποτε εκ των τεκμηρίων 6 και 21 που κατατέθηκαν στην ακροαματική διαδικασία ως προϋπόθεση για την σύνταξη της παρούσας απόφασης.

 

 

(Υπ.)..................................

                                                                                                Χ-Μ Καραπατάκης, Ε.Δ.

 

Πιστό Αντίγραφο

Πρωτοκολλητής

 

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο