ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Δ-Μ Γεωργιάδου, Προσ. Ε.Δ.
Αρ. Αγωγής: 3091/2018
Μεταξύ:-
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙKHΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ R.L.G. GEORGIADES TOWER
Ενάγουσας
- και -
PYRANA ESTATES LIMITED
Εναγομένης
Αίτηση ημερομηνίας 08/03/2023 για τροποποίηση της Αγωγής
Ημερομηνία: 22α Μαΐου 2024
Εμφανίσεις:
Για την Ενάγουσα – Αιτήτρια: κος Φ. Αποστολίδης
Για την προτιθέμενη Εναγόμενη – Καθ’ ης η Αίτηση: κα Λ. Κυριάκου
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Η παρούσα απόφαση εκδίδεται στο πλαίσιο ενδιάμεσης αίτησης της Ενάγουσας – Αιτήτριας, με την οποία ζητά να τροποποιήσει τον τίτλο της Αγωγής και την Έκθεση Απαίτησης για να προσθέσει νέο Εναγόμενο.
Σύμφωνα με το Ειδικώς Οπισθογραφημένο Κλητήριο, το οποίο καταχωρίσθηκε στις 31/12/2018, η Ενάγουσα - Αιτήτρια, η οποία προσδιορίζεται ως διαχειριστική επιτροπή, αξιώνει εναντίον της υφιστάμενης Εναγόμενης, η οποία προσδιορίζεται ως ιδιοκτήτρια διαμερίσματος (το «Διαμέρισμα») και καταστήματος (το «Κατάστημα») σε κοινόκτητη οικοδομή (η «Οικοδομή»), ποσό €9.591,72, που αντιπροσωπεύει τη συνεισφορά της στα έξοδα και τις δαπάνες συντήρησης, διαχείρισης και ασφάλισης της Οικοδομής, για την περίοδο 25/02/2015 – 31/12/2018, πλέον τόκους και έξοδα.
Στις 16/09/2019 η υφιστάμενη Εναγόμενη καταχώρισε Υπεράσπιση, με την οποία καταρχάς εγείρει προδικαστική ένσταση και αρνείται την ιδιότητα της Ενάγουσας. Παραδέχεται ότι είναι ιδιοκτήτρια του Καταστήματος και του Διαμερίσματος, πλην όμως αναφέρει ότι το ποσοστό μεριδίου του Διαμερίσματος, στη βάση του οποίου θα πρέπει να υπολογιστεί η συνεισφορά της είναι μικρότερο, για τους λόγους που εξηγεί. Αρνείται ότι έλαβε γνωστοποίηση για τις κατ’ ισχυρισμό δαπάνες και ισχυρίζεται ότι το αξιούμενο ποσό είναι αυθαίρετο και στηρίζεται σε λανθασμένο υπολογισμό.
Στις 20/09/2019 η Ενάγουσα καταχώρισε Απάντηση. Απορρίπτει τους ισχυρισμούς της Εναγομένης, υπεραμύνεται της νομιμότητας της σύστασης και των αποφάσεών της, υποστηρίζει την ορθότητα του τρόπου υπολογισμού της συνεισφοράς της Εναγομένης και ισχυρίζεται ότι όλοι οι κύριοι μονάδων ενημερώνονταν δεόντως για τις καταστάσεις κοινόχρηστων εξόδων.
Στη βάση της σχετικής κλήσης για οδηγίες καταχωρίσθηκαν εκατέρωθεν ένορκες αποκαλύψεις εγγράφων και κατάλογοι μαρτύρων και η Αγωγή ορίστηκε για πρώτη φορά για Ακρόαση στις 23/03/2022. Η ακρόαση αναβλήθηκε και έκτοτε η υπόθεση ορίστηκε 2 φορές για προγραμματισμό από το ίδιο το Δικαστήριο και 1 φορά για Ακρόαση 03/04/2023. Στις 08/03/2023 καταχωρίσθηκε η υπό εξέταση Αίτηση.
Με την αιτούμενη τροποποίηση η Ενάγουσα – Αιτήτρια (στο εξής η «Αιτήτρια») ζητά:
1) την προσθήκη στον τίτλο της Αγωγής της εταιρείας Brooklyn Financial Services (Cy) Ltd, ως Εναγόμενης 2,
2) την προσθήκη 2 νέων παραγράφων (ως παραγράφων 10 και 11 μετά την παράγραφο 9), με τις οποίες να αναφέρεται ότι η Εναγόμενη 2 αγόρασε το επίδικο Διαμέρισμα εκκρεμούσης της αγωγής, το οποίο ενεγράφη στο όνομά της στις 18/11/2022 και ότι ευθύνεται αλληλεγγύως και κεχωρισμένως με την Εναγόμενη 1 για την καταβολή των αξιούμενων με την παρούσα Αγωγή κοινοχρήστων και,
3) την συνέχιση της διαδικασίας μετά τη προσθήκη του νέου Εναγομένου.
Η Αίτηση στηρίζεται κυρίως στη Δ.9, θ.2, 3, 6 και 10, στη Δ.25, θ.1-5, στη Δ.48, στο άρθρο 38ΚΗ του Κεφ. 224 και στη συμφυή εξουσία και πρακτική του Δικαστηρίου.
Η Αίτηση υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση ενός εκ των διευθυντών εταιρείας, η οποία συμβλήθηκε με την Αιτήτρια για τη διαχείριση και λειτουργία της Οικοδομής (στο εξής η «ΕΔ-ΓΜ»). Σύμφωνα με το περιεχόμενό της, μετά την εντολή έγερσης της παρούσας Αγωγής πληροφορήθηκαν ότι η προτιθέμενη Εναγόμενη 2 αγόρασε το Διαμέρισμα και το ενέγραψε στο όνομά της περί την 18/11/2022. Τα στοιχεία αυτά τα εξασφάλισε από το Κτηματολόγιο και επισυνάπτει ως Τεκμήριο 1, σχετικό Πιστοποιητικό Έρευνας. Εν όψει του γεγονότος αυτού, έλαβε νομική συμβουλή, σύμφωνα με την οποία η νέα ιδιοκτήτρια είναι αναγκαία διάδικος, αφού η νομοθεσία αναφέρει ότι «η Διαχειριστική Επιτροπή μπορεί με αγωγή να ανακτήσει τη συνεισφορά από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της λήψης της απόφασης και από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της έγερσης της αγωγής, αφού και οι δύο ευθύνονται από κοινού και ξεχωριστά». Υποστηρίζει ότι από την αιτούμενη τροποποίηση δεν θα ζημιώσει ούτε η υφιστάμενη ούτε η προτιθέμενη Εναγόμενη. Επικαλείται επίσης και νομολογία, σύμφωνα με την οποία σε αγωγές που έχουν ως αντικείμενο ακίνητη ιδιοκτησία πρέπει να συνενώνονται ως διάδικοι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Η Αίτηση επιδόθηκε τόσο στην υφιστάμενη Εναγόμενη όσο και στην προτιθέμενη Εναγόμενη 2. Η 1η δεν έφερε ένσταση στην αιτούμενη τροποποίηση, ενώ η 2η εξέφρασε πρόθεση να ενστεί.
Η προτιθέμενη Εναγόμενη 2 (στο εξής «η Καθ’ ης η Αίτηση») καταχώρισε στις 30/06/2023 Ειδοποίηση προθέσεως ενστάσεως (η «Ένσταση»), με την οποία εγείρει 11 λόγους ένστασης που συνοψίζονται ως εξής: η Αίτηση είναι πραγματικά αδικαιολόγητη, κακόπιστη και καταχρηστική, έγινε με μεγάλη καθυστέρηση, η οποία δεν δικαιολογείται, η Αιτήτρια με τη συμπεριφορά της συγκατένευσε (acquiesced) και εγκατέλειψε (waived) οποιαδήποτε δικαιώματά της, τυχόν έγκριση της Αίτηση θα πλήξει ανεπανόρθωτα τα δικαιώματα της Καθ’ ης η Αίτηση, θα εκτροχιάσει τη δίκη και θα προκαλέσει υπέρμετρη καθυστέρηση, επαναπροσδιορισμό των επιδίκων θεμάτων, περιέχει νέες βάσεις και περιπλέκει τα επίδικα θέματα, επιχειρείται η διόρθωση εξ υπαρχής λανθασμένης αγωγής.
Η Ένσταση υποστηρίζεται από ένορκη δήλωση δικηγόρου που εργάζεται στο δικηγορικό γραφείο των δικηγόρων της Καθ’ ης η Αίτηση (στο εξής η «ΕΔ-ΛΚ»), με την οποία αναπαράγει περίπου και υποστηρίζει τους λόγους ένστασης.
Η Ακρόαση της αίτησης διεξήχθη, στη βάση του περιεχομένου των ενόρκων δηλώσεων, με την παράδοση στο Δικαστήριο Γραπτών Αγορεύσεων από τα μέρη, στις οποίες αναπτύχθηκαν οι εκατέρωθεν θέσεις, με παραπομπή σε σχετική επί του θέματος νομολογία.
Η υπό κρίση Αίτηση εδράζεται, κυρίως, στις Δ.9 και 25 των περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικών Κανονισμών (στο εξής «ΠΔΔΚ») και στο άρθρο 38 ΚΗ του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224.
Η Δ.9, ρυθμίζει τους κανόνες της εξ αρχής επιλογής και συμπερίληψης διαδίκων σε μια δικαστική διαδικασία αλλά και την προσθαφαίρεση διαδίκων μετά την καταχώριση μιας αγωγής. Όπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Oδυσσέως Ανδρέας ν. Λαϊκής Κυπριακής Τράπεζας Λτδ (2001) 1 ΑΑΔ 1372:
«Η επιλογή των εναγομένων προσώπων σε μια αγωγή είναι δικαίωμα το οποίο ανήκει βασικά στον ενάγοντα. (Βλ. Supreme Court Practice 1982 3 - σελ. 210). Το Δικαστήριο έχει ωστόσο την εξουσία (Βλ. Κανόνες Πολιτικής Δικονομίας - Διαταγή 9 θ.10) να διατάξει σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, είτε κατόπιν αιτήσεως είτε χωρίς αίτηση, την προσθήκη οποιουδήποτε προσώπου ως διαδίκου την παρουσία του οποίου θεωρεί αναγκαία για την πλήρη και αποτελεσματική επίλυση όλων των θεμάτων που εγείρονται στην αγωγή. Είναι αυτόδηλο ότι το ζήτημα εμπίπτει στη διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου και καθώς έχει ειπωθεί στην Παπαχριστοφόρου ν. Χαραλάμπους (ανωτέρω), η απόφανση ως προς το αν βρίσκονται όλοι οι αναγκαίοι διάδικοι ενώπιον του δικαστηρίου είναι συναρτημένη προς τα επίδικα θέματα όπως αυτά προσδιορίζονται στις γραπτές προτάσεις.»
Συνεπώς, η προσθήκη διαδίκου και δη εναγομένου, όπως ζητείται με την υπό εξέταση αίτηση, διέπεται από τη Δ.9 θ.10 και επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, η οποία είναι ευρύτατη και μπορεί να ασκηθεί ακόμα και αυτεπάγγελτα. Οι αρχές που διέπουν το ζήτημα έχουν τύχει ανάλυσης σε αριθμό αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου (βλ. ενδεικτικά Mepa Underwriting Management Limited και Άλλοι ν. Aγροτικής Aνώνυμης Eλληνικής Eταιρείας Γενικών Aσφαλίσεων (1997) 1 ΑΑΔ 772, Oδυσσέως Ανδρέας (ανωτέρω), Σοφιανού Χριστάκης Αντωνίου ν. Minas Makris Developers Ltd και Άλλης (2011) 1 ΑΑΔ 1668, Αλεξάνδρου Αναστασία Κώστα ν. Alexander Keith Edward (2013) 1 ΑΑΔ 2387, Φιλίππου ν. Σάουρου κ.ά. (2015) 1 (Α) Α.Α.Δ. 346, ANDRENAL SHIPPPING COMPANY LTD κ.α. ν. COMPANIA NAVIERA IRIS SA κ.α., Π.Έ. αρ. 49/2014, 20/7/2016.
Οι αρχές αυτές έχουν πρόσφατα συνοψισθεί στη υπόθεση ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ v. CYPRUS POPULAR BANK PUBLIC CO LIMITED κ.α., Π.Έ. αρ. 73/2019, 28/9/2021, ως εξής:
«Η τροποποίηση του τίτλου της Αγωγής με την προσθήκη διαδίκου προβλέπεται από τη Δ.9 θ.10 των περί Πολιτικής Δικονομίας Θεσμών (αντίστοιχη με την O.16 r.11 των παλαιών Αγγλικών Θεσμών). Όπως έχει καθιερωθεί από τη νομολογία, σε αίτηση στη βάση της Δ.9 θ.10 πρωτίστως θα πρέπει να εξετάζεται κατά πόσο ο προτεινόμενος εναγόμενος, που αφορά η παρούσα περίπτωση, είναι αναγκαίος διάδικος (βλ. Mepa Underwriting Management Ltd κ.ά. ν. Αγροτική Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Γενικών Ασφαλίσεων (1997) 1 Α.Α.Δ. 772 και Φιλίππου ν. Σάουρου κ.ά. (2015) 1 (Α) Α.Α.Δ. 346).
Το ζήτημα της προσθήκης διαδίκου εμπίπτει εντός της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου η οποία είναι ευρεία. Στη βάση της ευχέρειας του αυτής μπορεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας να κάμει οποιεσδήποτε τροποποιήσεις σε σχέση με τους διαδίκους είτε να προσθέσει, είτε να διαγράψει ή να αντικαταστήσει διαδίκους και να επιφέρει ακόμη τέτοιες αλλαγές όσες είναι αναγκαίες για να καταστήσει δυνατή την αποτελεσματική εκδίκαση όλων των μεταξύ των διαδίκων επίδικων θεμάτων (βλ. Οδυσσέως ν. Λαϊκής Κυπριακής Τράπεζας Λτδ (2001) 1(Β) Α.Α.Δ. 1372 και Korkut η Perihan v. Γεωργίου κ.ά (2007) 1 (Β) 1213).»
Η ευρεία διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου για προσθήκη διαδίκου ασκείται έχοντας ως γνώμονα την αποτελεσματική εκδίκαση όλων των επίδικων ζητημάτων. Το κατά πόσο βρίσκονται όλοι οι αναγκαίοι διάδικοι ενώπιον του Δικαστηρίου συναρτάται με τα επίδικα θέματα όπως αυτά προσδιορίζονται στα δικόγραφα (βλ. Παπανδρέας Παπαχριστοφόρου κ.ά ν. Κρήτη Γεωργίου Χαραλάμπους (1991) 1 Α.Α.Δ. 906, Χ"Δαυίδ ν. Χ"Δαυίδ και άλλης (1992) 1 Α.Α.Δ. 1176, Oδυσσέως Ανδρέας (ανωτέρω)).
Βασικό κριτήριο για την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου για την προσθήκη διαδίκου είναι κατά πόσο θα επηρεαστούν άμεσα τα νομικά δικαιώματα ή τα οικονομικά του συμφέροντα και ιδιαίτερα όταν υπάρχουν υπό αμφισβήτηση ή επηρεάζονται ιδιοκτησιακά δικαιώματα ή συμφέροντα σε περιουσία όπου οι νόμιμοι ιδιοκτήτες πρέπει να αντιπροσωπεύονται (βλ. PERIHAN MUSTAFA KORKUT ν. ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, Π.Έ. αρ. 303/2006, ημερ. 20/11/2007).
Ο παράγοντας της καθυστέρησης στην υποβολή του αιτήματος και η καθυστέρηση που θα προκύψει στη διαδικασία είναι παράγοντας που λαμβάνεται υπ’ όψη και δυνατό να συνηγορήσει υπέρ της απόρριψης του αιτήματος (βλ. Oδυσσέως Ανδρέας (ανωτέρω)).
Όσον αφορά την τροποποίηση δικογράφων δυνάμει της Δ.25, μετά την τροποποίησή της από τον περί Πολιτικής Δικονομίας (Τροποποιητικό) (Αρ. 2) Διαδικαστικό Κανονισμό του 2015 (η «νέα Δ.25»), η ευχέρεια αυτή οριοθετήθηκε σε τρία στάδια της διαδικασίας, ως εξής:
α) πριν από την επίδοση του κλητήριου, κατά το οποίο δεν υφίσταται οποιοσδήποτε περιορισμός,
β) μετά την ανταλλαγή δικογράφων και πριν το στάδιο της Κλήσης για Οδηγίες, κατά το οποίο επιτρέπεται τροποποίηση χωρίς άδεια του Δικαστηρίου μία φορά, δικαίωμα το οποίο παρατείνεται για περίοδο 15 ημερών όπου η κλήση για οδηγίες καταχωρίζεται ταυτόχρονα με τη συμπλήρωση της δικογραφίας και
γ) το τρίτο και τελευταίο στάδιο είναι μετά την έκδοση Κλήσης για Οδηγίες, κατά το οποίο δεν επιτρέπεται η τροποποίηση δικογράφων, εκτός εάν εξασφαλιστεί προηγουμένως σχετική άδεια του Δικαστηρίου, η οποία δίδεται, περιοριστικά, για τις δύο περιπτώσεις που καταγράφονται στη Δ.25 θ. 1(3), δηλαδή (i) το εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος και (ii) την μεσολάβηση νέων δεδομένων μη υπαρκτών κατά την καταχώριση του σχετικού δικογράφου.
Αντιπαραβολή της παλαιότερης Δ.25 με την νέα, καθιστά σαφές ότι η ευχέρεια τροποποίησης δικογράφων στη βάση της παλαιότερης Δ.25 ήταν πιο ευρεία, εξ ου και η σχετική νομολογία όπως είχε διαμορφωθεί διαχρονικά έτεινε προς μια ελαστική και επιεική προσέγγιση, με έμφαση στην ανάγκη για προσδιορισμό των επίδικων θεμάτων και στη διατύπωση των θέσεων των διαδίκων. Επίσης, η νομολογία που αναπτύχθηκε γύρω από την παλαιότερη Δ.25 επεδείκνυε προθυμία να επιτρέψει τροποποίηση ακόμα και όπου αυτή ήταν το αποτέλεσμα αμέλειας ή καθυστέρησης, με εξαίρεση περιπτώσεις όπου η τροποποίηση ζητείτο σε πολύ προχωρημένο στάδιο και θα συνεπαγόταν την πρόκληση ανεπανόρθωτης ζημιάς στο αντίδικο μέρος, τέτοιας που δεν μπορούσε να αποζημιωθεί με σχετική διαταγή ως προς τα έξοδα (βλ. Ενδεικτικά Φοινιώτης ν. Greenmare Navigation Ltd (1989) 1(Ε) A.A.Δ. 33, Χριστοδούλου v. Χριστοδούλου (1991) 1 Α.Α.Δ. 934, Ταξί Κυριάκος Λτδ v. Ανδρέα Παύλου (1995) 1 A.A.Δ. 560, Astor Manufacturing & Exporting Co κ.α. v. A.G. Leventis κ.α. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726, SABA & Co. (T.M.P.) v. T.M.P. Agents (1994) 1 Α.Α.Δ. 426, Federal Bank of Lebanon v. Σιακόλα (1999) 1(Α) Α.Α.Δ. 44, Ιωάννης Νικολάου v. Ζωής Μιλτιάδους κ.ά. (2007) 1 Α.Α.Δ. 1005, Icos Cif Ltd v. Coward κ.ά. (2014) 1 (A) A.A.Δ. 663.
Το λεκτικό της νέας Δ.25 αναδιατυπώθηκε ενόψει και της νέας Δ.30, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση του ρόλου της προδικασίας, στη σύντομη προώθηση της εκδίκασης των αγωγών και στον περιορισμό των τροποποιήσεων. Όσο προχωρά η διαδικασία, το εύρος της ευχέρειας τροποποίησης στενεύει και δεν επιτρέπεται μετά το στάδιο της κλήσης για οδηγίες, εκτός από τις συγκεκριμένες περιπτώσεις που απαριθμούνται στη σχετική δικονομική διάταξη.
Πέραν των πιο πάνω, με δεδομένη την εφαρμογή από την 01.09.2023 των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023 («οι Νέοι ΚΠΔ»), το Δικαστήριο (στη βάση του Μέρους 60.2), όταν ασκεί διακριτική ευχέρεια δύναται να λαμβάνει υπ’ όψη του τις αρχές που καθορίζονται στους νέους ΚΠΔ και ειδικότερα τον πρωταρχικό σκοπό και το καθήκον του Δικαστηρίου να διαχειρίζεται τις υποθέσεις (Μέρη 1 και 30).
Σε κάθε περίπτωση, η υφιστάμενη νομολογία επί των αρχών τροποποίησης δικογράφων εξακολουθεί να εφαρμόζεται τόσο στην τροποποιηθείσα Δ.25 όσο και μετά την εφαρμογή των Νέων ΚΠΔ και του Μέρους 18 αυτών, πάντοτε υπό το φως και το πρίσμα του πρωταρχικού σκοπού. Σχετική προς τούτο είναι η πρόσφατη απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση ΣΟΦΙΑ ΜΠΟΥΝΤΑΚΙΔΟΥ κ.α. v. HELLENIC BANK PUBLIC COMPANY LIMITED κ.α., Π.Έ. αρ. Ε207/2018, 17/10/2023.
Τέλος, το άρθρο 38 ΚΗ του Κεφ. 224, το οποίο επίσης επικαλείται η Αιτήτρια στην νομική βάση της Αίτησή της, θεσμοθετεί τις εξουσίες κάθε Διαχειριστικής Επιτροπής και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες πρόνοιες:
«38ΚΗ.-(1) Η Διαχειριστική Επιτροπή, μεταξύ άλλων, έχει εξουσία-
(α) Να ιδρύει και να διατηρεί ταμείο που κατά την κρίση της είναι επαρκές και που μπορεί να χρησιμοποιεί-
(i) Για τα έξοδα διαχείρισης και για τον έλεγχο, τη λειτουργία, διεύθυνση και διαχείριση της κοινόκτητης ιδιοκτησίας και για την πληρωμή ασφαλίστρων · και
(ii) για την εκτέλεση ή εκπλήρωση οποιασδήποτε αρμοδιότητας, καθήκοντος ή υποχρέωσης της ·
(β) να καθορίζει από καιρό σε καιρό τα ποσά που πρέπει να εισπράττονται για τους σκοπούς που αναφέρονται στην παράγραφο (α) και το χρόνο και τον τρόπο καταβολής του ποσού που πρέπει να καταβληθεί δυνάμει του άρθρου 38ΙΑ από κάθε κύριο μονάδας·
(γ) να εισπράττει τα καθορισμένα με τον τρόπο αυτό ποσά με την επιβολή συνεισφοράς στους κυρίους των μονάδων δυνάμει του άρθρου 38ΙΑ·
(δ) να ανακτά με αγωγή από τον κύριο μονάδας οποιοδήποτε ποσό χρημάτων που δαπανήθηκε από τη Διαχειριστική Επιτροπή για επιδιορθώσεις ή εργασίες που έγιναν από αυτή ή κατά την κρίση της με σκοπό τη συμμόρφωση σε οποιαδήποτε ειδοποίηση διαταγή αρμόδιου διοικητικού οργάνου, αρχής ή προσώπου σε σχέση με τμήμα της οικοδομής που περιλαμβάνει τη μονάδα του κυρίου αυτού.
(2) Τηρουμένων των διατάξεων του εδαφίου (3) κάθε συνεισφορά που επιβάλλεται όπως προβλέπεται στο εδάφιο (1) μπορεί να απαιτηθεί και πρέπει να καταβληθεί μετά τη λήψη της σχετικής απόφασης και η Διαχειριστική Επιτροπή μπορεί με αγωγή να ανακτήσει τη συνεισφορά από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της λήψης της απόφασης και από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της έγερσης της αγωγής, αφού και οι δύο ευθύνονται από κοινού και χωριστά.»
Με γνώμονα τα πιο πάνω, προχωρώ να εξετάσω τα δεδομένα της υπό κρίση Αίτησης.
Πρώτιστο κριτήριο που θα εξεταστεί από το Δικαστήριο είναι η αναγκαιότητα της τροποποίησης, αφού, σύμφωνα με την απόφαση Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου ν. Ιεροδιακόνου, Π.Ε. Αρ. Ε306/2016 και Ε307/2016, 6/7/2018, αυτή είναι η πιο θεμελιακή αρχή. Προς τούτο λέχθηκαν τα εξής:
«Το πρωτόδικο λοιπόν Δικαστήριο, ενώ είχε υπόψη του τις νομολογιακές αρχές που εφαρμόζονται σε αιτήσεις τροποποίησης δικογράφου, δεν εφάρμοσε την πιο θεμελιακή. Δηλαδή, κατά πόσο οι προτεινόμενες τροποποιήσεις είναι αναγκαίες για επίλυση της ουσίας της διαφοράς.»
Χαρακτηριστική είναι και η αναφορά στο Annual Practice 1958, σελ. 629 και στην εκεί παρατιθέμενη νομολογία αναφορικά με κριτήριο της χρησιμότητας και αναγκαιότητας μιας αιτούμενης τροποποίησης:
«The Court will always look at the materiality of the proposed amendment (Wood v. Earl of Durham, 21 Q. B. D. 501). An inconsistent or useless amendment will not be allowed (Sinclair ν. James, [1894] 3 Ch. P. 557; Durham v. Robertson, [1898]1 Q. B. P. 774; Bevan v. Barnett, 13 T. L. R. 310).
Αναφορικά με την αναγκαιότητα της σκοπούμενης τροποποίησης και της προσθήκης διαδίκου, η Αιτήτρια επικαλείται το άρθρο 38ΚΗ του Κεφ. 224 και δη το εδάφιο (2) που της επιτρέπει να ανακτήσει με αγωγή τη συνεισφορά «από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της λήψης της απόφασης και από τον κύριο της μονάδας κατά το χρόνο της έγερσης της αγωγής, αφού και οι δύο ευθύνονται από κοινού και χωριστά.» Επικαλείται, επίσης, τις αρχές που διέπουν την υποχρέωση συμπερίληψης σε μια διαδικασία, ειδικότερα όταν αυτή αφορά ακίνητη ιδιοκτησία, όλων των αναγκαίων διαδίκων[1].
Η υποχρέωση για συνεισφορά στις αναγκαίες δαπάνες κοινόκτητης οικοδομής απορρέει από το Κεφ. 224. Σύμφωνα με το άρθρο 38ΙΑ αυτού, υποχρέωση να συμμετέχουν στις αναγκαίες δαπάνες διαχείρισης μιας κοινόκτητης ιδιοκτησίας έχουν οι «κύριοι όλων των μονάδων». Παρατίθεται το σχετικό άρθρο:
«38ΙΑ.-(1) Οι κύριοι όλων των μονάδων θα συμμετέχουν στις δαπάνες που είναι αναγκαίες για την ασφάλιση, συντήρηση, επιδιόρθωση αποκατάσταση και διαχείριση της κοινόκτητης ιδιοκτησίας και για την εξασφάλιση των υπηρεσιών που καθορίζονται από το Μέρος αυτό ή από τους Κανονισμούς. Η αναλογία του μεριδίου κάθε κυρίου στις δαπάνες θα καθορίζεται από τους Κανονισμούς με βάση το εμβαδό κάθε μονάδας.
(2) Αν οποιοσδήποτε κύριος παραλείπει ή αμελεί να συμμορφωθεί στις απαιτήσεις του άρθρου αυτού, η Διαχειριστική Επιτροπή μπορεί να προβεί σε οποιαδήποτε πράξη και σε οποιαδήποτε δαπάνη εύλογα αναγκαία για το σκοπό αυτό και μπορεί να ανακτήσει με αγωγή το ποσό που οφείλει ο παραβάτης κύριος σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου αυτού.»
Στο ερμηνευτικό άρθρο 2 του Νόμου ο όρος «κύριος» ερμηνεύεται ως εξής:
«"κύριος" σημαίνει το πρόσωπο που δικαιούται να εγγραφεί ως ο κύριος οποιασδήποτε ακίνητης ιδιοκτησίας είτε αυτό είναι εγγεγραμμένο με τον τρόπο αυτό ή όχι·»
Στο ερμηνευτικό άρθρο 38Α του Μέρους ΙΙΑ του Νόμου ο όρος «κύριος μονάδας» ερμηνεύεται ως εξής:
«"κύριος μονάδας" σημαίνει τον κύριο μονάδας στην κοινόκτητη οικοδομή και περιλαμβάνει, αναφορικά με μονάδα που κατέχεται δυνάμει μίσθωσης που έχει εγγραφεί με βάση το Μέρος IV (που στο εξής θα αναφέρεται ως "μακροχρόνια μίσθωση"), το μακροχρόνιο μισθωτή ή το μακροχρόνιο υπομισθωτή, ανάλογα με την περίπτωση, εκτός αν η σύμβαση της μίσθωσης προνοεί ότι ο μακροχρόνιος μισθωτής ή ο μακροχρόνιος υπομισθωτής δεν θα λογίζεται κύριος της μονάδας για τους σκοπούς του Μέρους αυτού· μακροχρόνιος μισθωτής ή μακροχρόνιος υπομισθωτής θα είναι μισθωτής ή υπομισθωτής δυνάμει μίσθωσης ή υπομίσθωσης που έχει εγγραφεί δυνάμει του Μέρους IV. Ο όρος "κυριότητα μονάδας" θα ερμηνεύεται ανάλογα.»
Στην προκειμένη περίπτωση η αξιούμενη συνεισφορά στα κοινόχρηστα αφορά την χρονική περίοδο από την 25/02/2015 μέχρι την 31/12/2018. Με βάση το περιεχόμενο της υπό εξέταση Αίτησης, η Καθ’ ης η Αίτηση δεν ήταν ιδιοκτήτρια κατά την χρονική περίοδο που καλύπτουν οι αξιούμενες οφειλές κοινοχρήστων. Ιδιοκτήτρια του Διαμερίσματος ήταν η υφιστάμενη Εναγόμενη. Η Αγωγή καταχωρίσθηκε στις 31/12/2018, χρονικό σημείο κατά το οποίο και πάλι ιδιοκτήτρια του Διαμερίσματος ήταν η υφιστάμενη Εναγομένη. Σύμφωνα με την Αίτηση, η Καθ’ ης η Αίτηση αγόρασε το Διαμέρισμα μετά την καταχώριση της Αγωγής και αυτό ενεγράφη στο όνομά της στις 18/11/2022 (δηλαδή σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την καταχώριση της Αγωγής)
Συνεπώς, δεν φαίνεται να διασυνδέεται καθ’ οιονδήποτε τρόπο η Καθ’ ης η Αίτηση με τα γεγονότα που συνθέτουν την απαίτηση και ούτε φαίνεται να εμπίπτει εντός των προνοιών του άρθρου 38ΚΗ(2), σύμφωνα με το οποίο η συνεισφορά μπορεί να ανακτηθεί και «από τον κύριο της μονάδας κατά τον χρόνο της έγερσης της αγωγής». Το όποιο συμφέρον της στο Διαμέρισμα ή υποχρέωσή της σε σχέση με το Διαμέρισμα δεν ανάγονται στον χρόνο καταχώρισης της Αγωγής, αλλά σε μεταγενέστερο.
Σύμφωνα με το λεκτικό της Δ.9 θ.11, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί και από τη νομολογία, η τροποποίηση μιας αγωγής με την προσθήκη νέου εναγομένου, εφόσον επιτευχθεί, ανάγεται στον χρόνο καταχώρισης της Αγωγής και η διαδικασία συνεχίζει ως εάν ο νέος εναγόμενος να είχε εξ αρχής καταστεί εναγόμενος. Παρατίθεται αυτούσιο το λεκτικό της Δ.9 θ.11 (με υπογράμμιση του Δικαστηρίου):
«11. Where a defendant is added or substituted, the writ of summons shall be amended accordingly and the plaintiff shall, unless otherwise ordered by the Court or a Judge, file a copy of the writ as amended, and serve the new defendant with such amended writ or notice in lien of service thereof in the same manner as original defendants are served, and the proceedings shall be continued as if the new defendant had originally been made a defendant.»
Στην απόφαση ΝΕΟΦΥΤΟΥ ν. MALAK κ.α., Π.Έ. Αρ. 118/2012, 21/6/2018 το Ανώτατο Δικαστήριο (εξετάζοντας ζήτημα παραγραφής σε συνάρτηση με την προσθήκη νέου εναγομένου), ανέλυσε την φιλοσοφία της Δ.9 και το τι ισχύει ουσιαστικά και δικονομικά σε σχέση με την προσθήκη νέου εναγομένου, εξηγώντας, μεταξύ άλλων, ότι η προσθήκη εναγομένου ανατρέχει «ως ζήτημα ουσίας» στην βάση της αγωγής δηλαδή στο σύνολο των γεγονότων που συνθέτουν το αγώγιμο δικαίωμα, με τον χρόνο καταχώρισης μιας αγωγής να συνιστά ορόσημο για τη δυνατότητα προσθήκης ενός διαδίκου. Παρατίθεται αυτούσιο το σχετικό απόσπασμα, το οποίο είναι κατατοπιστικό:
«Στην απλότητα του το θέμα εξαντλείται στην πρόνοια της Δ.9 θ.1, η οποία, όπως ήδη λέχθηκε, προνοεί ότι η προώθηση ή αντικατάσταση εναγόμενου ανατρέχει πίσω στην καταχωρηθείσα αγωγή. Η διαδικασία συνεχίζεται με τον προστεθέντα εναγόμενο «...as if the new defendant had originally been made a defendant». Αυτή δεν είναι μια απλή και μόνο δικονομική διάταξη. Έχει έρεισμα στην όλη φιλοσοφία του συστήματος αντιπαράθεσης. Υπό την αίρεση της μη ευθύνης ή εμπλοκής ενός προστιθέμενου εναγόμενου στα προηγηθέντα της διαδικασίας όσον αφορά έξοδα και άλλες οδηγίες που δόθηκαν μεταξύ των αρχικά υφιστάμενων διαδίκων, η προσθήκη ανατρέχει ως ζήτημα ουσίας πλέον, στην ίδια τη βάση της αγωγής, ως έννοιας που παραπέμπει στο σύνολο των γεγονότων που θεμελιώνουν αγώγιμο δικαίωμα. Όπως το θέτει το σύγγραμμα Street on Torts, 11η Έκδ., σελ. 626, η βάση αγωγής δημιουργείται, και επομένως από εκεί αρχίζει να μετρά και η όποια περίοδος παραγραφής, κατά το χρονικό σημείο που ένας προτιθέμενος ενάγων δικαιούται να επιτύχει σε αγωγή εναντίον ενός προτιθέμενου εναγόμενου.
[…]
Η προσθήκη της εφεσίβλητης 2, ανατρέχει, για σκοπούς ουσίας πάντοτε, στο χρόνο κατάθεσης του κλητηρίου εντάλματος. Το ζήτημα έπρεπε να είχε αντιμετωπιστεί ως περίπτωση προσθήκης ενός αναγκαίου στα γεγονότα της υπόθεσης, διαδίκου. Η σχετική ρητή πρόνοια της Δ.9 θ.11 εμπεριέχεται και στις μετέπειτα τροποποιήσεις των Αγγλικών Θεσμών. Διαχωρίζεται η ανάγκη επίδοσης της αγωγής στο νέο διάδικο και η ανάγκη τροποποίησης του κλητηρίου εντάλματος από τη μεταχείριση του νέου διαδίκου ως εξαρχής εναγομένου με όλες τις προηγηθείσες διαδικασίες να ισχύουν και γι΄ αυτόν, (Annual Practice 1970 σελ. 183-184). Ακόμη και μετά τη ριζική αναθεώρηση των Αγγλικών Θεσμών, η ουσία του πράγματος έγκειται στο ότι η προσθήκη διαδίκου είναι εφικτή ακόμη αν η περίοδος παραγραφής είχε περάσει κατά το χρόνο της αίτησης για συνένωση ή αντικατάσταση, εφόσον όμως η περίοδος παραγραφής ακόμη έτρεχε όταν η αγωγή ηγέρθη και η προσθήκη του διαδίκου είναι αναγκαία λόγω λάθους στον αρχικό διάδικο, η δε απαίτηση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την προσθήκη του νέου διαδίκου. Σκοπός πάντοτε είναι η παρουσίαση ενώπιον του Δικαστηρίου πάντων των αναγκαίων διαδίκων προς επίλυση όλων των αναγκαίων επιδίκων θεμάτων, (O'Hare & Browne: Civil Litigation 2η Έκδ. σελ. 94-98).»
Είναι, άλλωστε, σαφώς νομολογημένη η γενική αρχή ότι η τροποποίηση κλητηρίου εντάλματος ανατρέχει στο χρόνο καταχώρησης του αρχικού κλητηρίου και κατά συνέπεια δεν μπορεί να δοθεί άδεια τροποποίησης κλητηρίου για να περιληφθεί αιτία αγωγής που γεννήθηκε μετά την καταχώρηση του αρχικού κλητηρίου(βλ. Gaber Alian Al Somrani Alias Gaber Elelyan v. The Cyprus Ship "Poseidonia" Ex "Al Kahera" Ex "Med Sea" Ex "Ulset Queen" (1990) 1 Α.Α.Δ. 990, Forcam v. Hemslade Trading Ltd κ.α. Πολ. Έφεση 43/13 ημερ. 6/11/2018, ECLI:CY:AD:2018:A479, ECLI:CY:AD:2018:A479).
Στο Annual Practice του 1958 στην ανάλυση της Δ.28 (Ο.28) των παλαιών Αγγλικών Θεσμών, η οποία αντιστοιχεί με την παλαιά Δ.25 των δικών μας Θεσμών, στον υπότιτλο “New Case” στη σελίδα 627 αναφέρονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα (με υπογράμμιση του Δικαστηρίου):
«New Case. – The Court will not refuse to allow an amendment simply because it introduces a new case (Budding v. Murdoch, 1 Ch. D. 42; Hubbuck v. Helms, 56 L.J. Ch. p. 539). But it will do so where the amendment would change the action into one of a substantially different character which would more conveniently be the subject of a fresh action (Raleigh v. Goschen, [1898] 1 Ch. p. 81; Edevain v. Cohen, 41 Ch. D. p. 567, and Behn v. Bloom (1911), 132 L.T.J. 87), or where the amendment will still leave the plaintiff without any title to sue at date of writ (Creed v. Creed, [1913] 1 Ir. R. 48); or where the cause of action sought to be introduced by the amendment did not exist at the date of the writ (Eshelby v. Federated European bank, [1932] 1 K.B. 254; on appeal, ib. 429, C.A.);»
Στην προκειμένη περίπτωση η Καθ’ ης η Αίτηση δεν συσχετίστηκε καθ’ οιονδήποτε τρόπο, πραγματικό ή νομικό με τα γεγονότα που συνθέτουν την απαίτηση της Αιτήτριας – Ενάγουσας. Κατά τον χρόνο καταχώρισης της Αγωγής στις 31/12/2018, χρόνος στον οποία θα ανάγεται οποιαδήποτε τυχόν τροποποίηση, δεν φαίνεται να είχε η Καθ’ ης η Αίτηση οποιαδήποτε σχέση με το Διαμέρισμα και ούτε προκύπτει μέσα από τη σκοπούμενη τροποποίηση να υφίστατο οποιοδήποτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον της προκειμένου να είναι δυνατή ή αναγκαία η προσθήκη της ως εναγομένης 2 στην παρούσα Αγωγή. Από τα ενώπιον του Δικαστηρίου δεδομένα φαίνεται ότι, τόσο κατά τον χρόνο που καλύπτουν οι επίδικες οφειλές όσο και κατά τον χρόνο έγερσης της Αγωγής, ιδιοκτήτρια ήταν η υφιστάμενη Εναγομένη.
Το άρθρο 38ΚΗ δεν καθιστά, για σκοπούς εφαρμογής του Μέρους ΙΙΑ του Κεφ. 224, κάθε νέο ιδιοκτήτη (κύριο) μονάδας κοινόκτητης οικοδομής υπόλογο για κάθε αγωγή που εκκρεμεί αναφορικά με οφειλές κοινοχρήστων, αλληλέγγυα ή κεχωρισμένα ή διαζευκτικά με τους προηγούμενους ιδιοκτήτες. Η χωριστή και κοινή ευθύνη που δημιουργεί το εν λόγω άρθρο καλύπτει μόνο τους κυρίους της μονάδας «κατά το χρόνο της λήψης της απόφασης» και «κατά το χρόνο της έγερσης της αγωγής».
Δεν τέθηκε υπ’ όψη του Δικαστηρίου (αλλά ούτε και εντόπισε το Δικαστήριο) οποιαδήποτε πρόνοια ή αρχή, η οποία να δεικνύει ότι, οφειλές κοινοχρήστων από κύριο μονάδας δυνάμει του άρθρου 38ΙΑ(1) καθίστανται και οφειλές κάθε επόμενου κυρίου αλληλέγγυα και κεχωρισμένα με τον προηγούμενο κύριο ή τους προηγούμενους κυρίους, προκειμένου να δικαιολογείται η προσθήκη κάθε νέου ιδιοκτήτη σε εκκρεμείς αγωγές.
Οι υποθέσεις στις οποίες παραπέμπει ο ευπαίδευτος δικηγόρος της Αιτήτριας (στον βαθμό που σχετίζονται με τις αρχές που διέπουν την προσθήκη αναγκαίων διαδίκων) είχαν ως αντικείμενο και επηρέαζαν αυτή καθ’ εαυτή την ακίνητη ιδιοκτησία και κατ’ επέκταση επηρέαζαν τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των εκάστοτε ιδιοκτητών ή συνιδιοκτητών. Είναι αυτός ακριβώς ο επηρεασμός των δικαιωμάτων μη διαδίκων που δημιουργούσε την ανάγκη για συμπερίληψή τους στη διαδικασία ως διαδίκων ή ενδιαφερόμενων μερών. Τέτοιες περιπτώσεις, είναι, για παράδειγμα, δικαστικές διαδικασίες που αφορούν παραχώρηση δικαιώματος διαβάσεως, εχθρική κατοχή, αξίωση διαδίκου για εγγραφή ως ιδιοκτήτη επί ακινήτου, ακύρωση μεταβίβασης κλπ. Οι αρχές αυτές δεν είναι σχετικές με την παρούσα υπόθεση, στην οποία δεν επηρεάζονται οποιαδήποτε ιδιοκτησιακά δικαιώματα της Καθ’ ης η Αίτηση, προκειμένου να καθίσταται αναγκαία η προσθήκη της ως αναγκαίας διαδίκου.
Συνιστά, συνεπώς, κατάληξη του Δικαστηρίου ότι με την υπό εξέταση Αίτηση δεν έχει καταδειχθεί η αναγκαιότητα της σκοπούμενης τροποποίησης και δεν έχει αποκαλυφθεί αγώγιμο δικαίωμα εναντίον της, το οποίο να ανάγεται στον χρόνο καταχώρισης της Αγωγής. Ό,τι επικαλείται η Αιτήτρια αφορά γεγονότα και ενδεχόμενες υποχρεώσεις μεταγενέστερες της Αγωγής.
Καταλήγω, συνεπώς, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της Δ.9 θ.10 και της Δ.25 θ1(3) των ΠΔΔΚ για έκδοση του αιτουμένου διατάγματος και, ως εκ τούτου, η Αίτηση της Ενάγουσας - Αιτήτριας απορρίπτεται. Εν όψει του αποτελέσματος της Αίτησης, αλλά και του γεγονότος ότι η ίδια η Ενάγουσα – Αιτήτρια κατέστησε την προτιθέμενη εναγομένη ως Καθ’ ης η Αίτηση στην παρούσα Αίτηση, με την επίδοση της Αίτησης προς αυτή, κρίνω ορθό και δίκαιο να επιδικάσω τα έξοδα της παρούσας Αίτηση υπέρ της προτιθέμενης Εναγομένης – Καθ’ ης η Αίτηση και εναντίον της Ενάγουσας - Αιτήτριας, ως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.) ………………………….…….
Δ-Μ Γεωργιάδου Προσ. Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφο,
Πρωτοκολλητής
[1] Προς τούτο παρέπεμψε στις ακόλουθες αποφάσεις: Γεωργιάδου ν. Γεωργιάδη (1999) 1 Α.Α.Δ. 1210, (Πολιτική Έφεση 10074), Τιτσινίδης ν. Ρεσιάτα (1993) Α.Α.Δ 429, Hadjipetrou Vs Petsoloucas (1985) 1 C.L.R. 83, Χριστοδούλου ν. Χριστοδούλου (1998) 1 Α.Α.Δ. 579, HjiSavva and Others Vs Loizou ( 1982) 1 C.L.R. 218, Κάκουλλου ν. Ποχουζούρη και άλλη (1992) 1 Α.Α.Δ. 1503, Dasaki Entertainment Co Ltd Vs Ιερού Ναού Παναγίας Χρυσελεούσης, Στροβόλου (2009) 1 Α.Α.Δ. 356, Αναστασία Κώστα Αλεξάνδρου ν. ALEXANDER KEITH EDWARD (2013) 1 Α.Α.Δ. 2387 Πολιτική Έφεση 240/2008, Adamou v. Christofi (1974)1 C.L.R. 100.