ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. Ιωαννίδου-Παπά, Ε.Δ.
Αρ. Αγωγής: 808/21
Μεταξύ:
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, εκ Λεμεσού
Ενάγοντας
και
1. ΚΑΣΣΙΑΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ
2. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΛΤΔ
Εναγόμενοι
Αίτηση ημερ. 26.10.22
Ημερομηνία: 10 Ιουνίου 2024
Εμφανίσεις:
Για Αιτήτρια Α.Στυλιανού Δημητρίου - ως διαχείριστρια της περιουσίας του αποβιώσαντα ενάγοντα: κ.Χ.Καστανιάς για Χρ. Καστανιάς & Συνεργάτες
Για Καθ΄ων η Αίτηση 1 και 2 - εναγομένους: κ.Κ.Κουκούνης για Γ.Κουκούνης Δ.Ε.Π.Ε
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Με την υπό κρίση αίτηση η αιτήτρια – ως διαχειριστής της περιουσίας του αποβιώσαντα ενάγοντα αιτείται διάταγμα τροποποίησης του κλητηρίου εντάλματος.
Παρατίθεται αυτούσιο το αιτητικό της:
Α. Τροποποίηση του τίτλου της αγωγής δια της διαγραφής του ονόματος του Ενάγοντα και την αντικατάσταση του ως ακολούθως:
«Άντρη Στυλιανού Δημητρίου, υπό την ιδιότητά της ως διαχειριστή της περιουσίας του αποβιώσαντα Δημοσθένη Στυλιανού Χαραλάμπους, εκ Λεμεσού».
Β. Τροποποίηση του τίτλου της αγωγής δια της διαγραφής του ονόματος της Εναγόμενης 2 και την αντικατάσταση του ως ακολούθως: «ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Η ¨ΚΕΝΤΡΙΚΗ¨ ΛΙΜΙΤΕΔ».
Γ. Τροποποίηση της παραγράφου 13 της οπισθογράφησης του Κλητηρίου Εντάλματος με την διαγραφή της φράσης «ΩΣ ΕΚ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ Ο ΕΝΑΓΟΝΤΑΣ ΑΞΙΩΝΕΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2» και την αντικατάσταση αυτής με την εξής φράση:
«ΩΣ ΕΚ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ Η ΕΝΑΓΟΥΣΑ ΑΞΙΩΝΕΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2».
Δ.Τροποποίηση στην οπισθογράφηση του Κλητηρίου Εντάλματος με την διαγραφή της λέξης «Ενάγοντας» οπουδήποτε υπάρχει στις παραγράφους 1 – 12 και την αντικατάσταση αυτής με την εξής φράση:
«αποβιώσαντας Δημοσθένης Στυλιανού Χαραλάμπους»
Η αίτηση υποστηρίζεται από την ένορκη δήλωση της αιτήτριας και βασίζεται στoυς Περί Πoλιτικής Δικovoμίας Θεσμούς Δ.9 Θ.10, Δ.12, Δ.25 και Δ.48, Θ.1, 2, 8 και 9 και Δ.64, στις Γενικές και Συμφυείς Εξουσίες του Σεβαστού Δικαστηρίου και στη Διακριτική Ευχέρεια και Πρακτική του Δικαστηρίου.
Οι εναγόμενοι – Καθ΄ων η αίτηση στις 17.2.23 καταχώρησαν ένσταση με επισυνημμένη ένορκη δήλωση (Ε/Δ στο εξής) του Σταύρου Κουκούνη ο οποίος είναι διευθυντής της εναγόμενης 2.
Αυτή βασίζεται στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας, Δ.1, Δ. 2, Θ. 1, 2, 3, 4 - 11, 12, Δ.5, Δ.9 Θ. 1 – 13, Δ.12 Θ. 1 – 10, Δ. 16 Θ.1, 2, 3, 3 (1) (a) (b) (2), 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 και 11, Δ.19, Δ. 20, Δ.21, Δ. 25 Θ.1 – 9, Δ.27 Θ. 1, 2, 3, 4, Δ. 30 Θ. 1 – 11, Δ.39, Δ. 48 Θ.1, 2, 3, 4, 4 (1) (2) (3), 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11,12, 13, Δ. 57 Θ. 1 – 4, Δ. 64, στον Περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμο - Κεφ. 6 άρθρο 3, 4, 4 (1) (2) (3), 5 (1) (2) (3) (4) (5), 7, 8, 8 (1) (2) (3), 9, 9 (1) (2) (3) (4), στον Περί Δικαστηρίων Νόμο 14/1960, όπως τροποποιήθηκε, άρθρο 21, (1) (α - ε) (Ι)(Α), (Ι)(Β), 2, 3 (α - β), 22, 29 (1) (α - ε) (2) (α – β), (3), (4), 30, 31, 32 (1) (2) (3), στον Περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμος Κεφ. 189 περιλαμβανομένων και των άρθρων 2, 34, 58 αυτού, στον Περί Διαχείρισης Περιουσιών Αποβιωσάντων Διαδικαστικό Κανονισμό του 1955 ως έχει τροποποιηθεί μέχρι και σήμερα, στο Annual Practice 1958, στο άρθρο 30 του Συντάγματος, στο άρθρο 6 της ΕΔΔΑ, στις αρχές της επιείκειας (equity), στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και ιδιαίτερα στο άρθρο 30, στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Θεμελιωδών Ελευθεριών, άρθρο 6, στο Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις αρχές του δικαίου της επιείκειας, στο κοινοδίκαιο, στην αρχή της ισονομίας και της ισότητας των όπλων, στις αρχές της φυσικής δικαιοσύνης, στη νομολογία, στο Κοινοδίκαιο (common law), στη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στη νομολογία των Αγγλικών Δικαστηρίων και στη σύμφυτη εξουσία, πρακτική και διακριτική ευχέρεια του Σεβαστού Δικαστηρίου.
Οι συγκεκριμένοι 21 λόγοι της ένστασης των καθ΄ων η αίτηση θεωρώ ότι κάποιοι επαναλαμβάνονται ή και αφορούν τα ίδια θέματα. Μεταξύ άλλων αφορούν την μη ύπαρξη των προϋποθέσεων έγκρισης της αίτησης (2, 14, 16, 19, 20, 21), η οποία είναι νόμω και ουσία αβάσιμη, παράτυπη, ατεκμηρίωτη και συνιστά κατάχρηση της διαδικασίας (17 - 19) αλλά και ότι οι οποιεσδήποτε πράξεις έγιναν από τους συνηγόρους του ενάγοντα μετά τον θάνατο του είναι άκυρες και αυτοί δεν είχαν καμία εξουσιοδότηση για να προβαίνουν σε οποιαδήποτε δικονομικά διαβήματα (3 – 13,15).
Η ακρόαση της υπό κρίση αίτησης διεξήχθηκε τόσο στη βάση της αίτησης, της ένστασης και των επισυνημμένων σε αυτές ενόρκων δηλώσεων. Κατά την εκδίκαση της παρούσας αίτησης οι συνήγοροι των δύο πλευρών αγόρευσαν ενώπιον του δικαστηρίου υποστηρίζοντας τις εκατέρωθεν θέσεις τους, αφού ερωτήθηκαν από το δικαστήριο για διευκρινίσεις.
Έχω μελετήσει την αίτηση με τις αιτούμενες τροποποιήσεις και την ένσταση, τις επισυνημμένες σε αυτές υποστηρικτικές ένορκες δηλώσεις και έχω λάβει υπόψη μου το περιεχόμενο των αγορεύσεων των συνηγόρων των δύο πλευρών.
Δεν θα παραθέσω το περιεχόμενο αυτών το οποίο θα σχολιαστεί πιο κάτω εκεί που κρίνεται αναγκαίο.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Πρωτίστως καθίσταται αναγκαίο όπως παραθέσω το ιστορικό της αγωγής και στη συνέχεια τις διαπιστώσεις μου επί της παρούσας αίτησης σε συνάρτηση βεβαίως με τους λόγους ένστασης.
Στις 11/05/2021 καταχωρίστηκε από τον ενάγοντα Δημοσθένη Στυλιανού Κλητήριο Ειδικώς Οπισθογραφημένο εναντίον των εναγομένων 1 και 2 ήτοι την Κασσιανή Κυριάκου και την Κεντρική Ασφαλιστική ΛΤΔ. Ο ενάγων εξουσιοδότησε το δικηγορικό γραφείο Χρ.Καστανιά & Συνεργάτες για να τον εκπροσωπεί στην παρούσα αγωγή.
Ο ενάγων σύμφωνα με την Ε/Α του αξιώνει εναντίον των εναγομένων 1 και 2 γενικές και ειδικές αποζημιώσεις, νόμιμους τόκους και έξοδα, συνεπεία δυστυχήματος που συνέβηκε στις 19.3.20.
Είναι η θέση του ότι η εναγόμενη 1 ενώ οδηγούσε όχημα το οποίο ήταν ασφαλισμένο υπό την εναγόμενη 2 ασφαλιστική εταιρεία επέδειξε αμέλεια και προκάλεσε το εν λόγω δυστύχημα με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του.
Στις 02/06/2021 καταχωρίστηκε σημείωμα εμφάνισης δικηγόρων για τους Εναγόμενους 1 και 2. Ακολούθως, στις 06/07/2021 καταχωρίστηκε αίτηση για απόφαση λόγω μη καταχώρησης υπεράσπισης. Μετέπειτα καταχωρίστηκε κοινή Υπεράσπιση των Εναγομένων 1 και 2 στις 08/03/2022 ημερομηνία που απεβίωσε ο ενάγων, ήτοι ενώ εκκρεμούσε η παρούσα αγωγή. Η Απάντηση στην Υπεράσπιση καταχωρίστηκε στις 15/04/2022. Ακολούθως, μετά την πάροδο 83 ημερών δηλαδή την 07/07/2022 καταχωρίστηκε η Κλήση για Οδηγίες του Ενάγοντα ενώ το Παράρτημα Τύπος 25 των Εναγομένων στις 20/07/2022. Πριν απ΄αυτή την ημερομηνία καταχωρίστηκε η αίτηση διαχείρισης αρ.261/2022 στις 21/6/2022, 1 μήνα πριν την 21/7/2022, ημερομηνία κατά την οποία εκδόθηκε το διάταγμα διαχείρισης.
Την 26/10/2022 καταχωρίστηκε η παρούσα αίτηση δια της οποίας ζητείται η τροποποίηση του τίτλου της αγωγής και του Κλητηρίου Εντάλματος ενώ την 17/02/2023 οι Εναγόμενοι καταχώρησαν ένσταση στην παρούσα Αίτηση αλλά και Αίτηση για Παραμερισμό και/ή Διαγραφή της αγωγής λόγω μη συμμόρφωσης με την Δ.30.
Προχωρώ στη συνέχεια να αναφέρω την νομική πτυχή της αίτησης και να εξετάσω την παρούσα αίτηση έχοντας κατά νου τους αναφερόμενους λόγους ένστασης και τα επιχειρήματα των 2 πλευρών.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Αναμφίβολα η Δ25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας είναι η κατ’ εξοχήν δικονομική πρόνοια που διέπει το θέμα της τροποποίησης εγγράφων η οποία έτυχε τροποποίησης με τους Περί Πολιτικής Δικονομίας Τροποποιητικούς Διαδικαστικούς Κανονισμού μέχρι το 2018.
Στην Διαταγή 25 (3) προνοείται ότι:
«μετά την έκδοση της Κλήσης για Οδηγίες ως προνοείται από τη Διαταγή 30, ουδεμία τροποποίηση επιτρέπεται με εξαίρεση το εκ παραδρομής καλόπιστο λάθος στη σύνταξη της δικογραφίας, και τις περιπτώσεις εκείνες που έχουν, προς ικανοποίηση του Δικαστηρίου, προκύψει νέα δεδομένα μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για έγερση της αγωγής ή της καταχώρησης του κλητηρίου εντάλματος ή της δικογραφίας, αναλόγως της περίπτωσης».
Οι νομικές αρχές που διέπουν το θέμα τροποποίησης δικογράφων έχουν αναλυθεί σε σωρεία αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Η θεμελιακή αρχή που ξεπροβάλλει από τις αποφάσεις είναι ότι η τροποποίηση δικογράφου είναι εφικτή σε κάθε περίπτωση όπου κρίνεται αναγκαία για τον προσδιορισμό της ουσίας της διαφοράς. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις στις οποίες η τροποποίηση δυνατό να επιφέρει βλάβη στον αντίδικο ή ακόμη εκεί που η κακή πίστη του αιτητή είναι εμφανής. (Agini v. Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος Α.Ε. (1999) 1 Α.Α.Δ. 11 και Χρίστου v. Στυλιανού (1992) 1 Α.Α.Δ. 704).
Η τροποποίηση επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, η οποία ασκείται με γνώμονα το σύνολο των περιστατικών και όχι μόνο το ανεπανόρθωτο των συνεπειών (βλ. Ταξί Κυριάκος ν. Παύλου (1995) 1 Α.Α.Δ. 560). Ως λέχθηκε στην Νικολάου ν. Μιλτιάδους κ.α. (2007) 1Β Α.Α.Δ. 1005 το κυρίαρχο στοιχείο στην άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου είναι το συμφέρον της δικαιοσύνης. Κατά την εξέταση του θέματος, το Δικαστήριο βασίζεται σε διάφορους παράγοντες, αλλά τελικά ο κρίσιμος παράγοντας είναι η ανάγκη για προσδιορισμό των επίδικων θεμάτων και η παροχή δυνατότητας σε κάθε διάδικο να διατυπώσει τις θέσεις του και να θέσει ενώπιον του Δικαστηρίου το σύνολο των πραγματικών διαφορών των διαδίκων (βλ.και Geto v. Vaslyayer (1993) 1 Α.Α.Δ. 714), [SABA & CO T.M.P. Agents (1994) 1 Α.Α.Δ. 426, Ταξί Κυριάκος Λτδ v. Ανδρέα Παύλου (1995) 1 Α.Α.Δ. 560, Astor Manufacturing & Exporting Co κ.α. A.G. Leventis κ.α. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726, Geto Tracing Import - Export Ltd v. Το Πλοίο M/V Vladimir Vaslyayev, Αγ. Ναυτοδικείου αρ. 56/93, ημερ. 30.9.1993], Παπαχρυσοστόμου ν. Κώστας Γρηγοριάδης & Συνεταίροι κ.α. (2012) 1 Α, Α.Α.Δ. 817, Χριστοδούλου ν. Χριστοδούλου (1991) 1 Α.Α.Δ. 934 και Λάμπρου ν. Λάμπρου (2002) 1 Α.Α.Δ. 1092, Agini v. Εθνικής Τράπεζας Ελλάδος Α.Ε. (1999) 1 Α, Α.Α.Δ 11, Περικτιόνη Χρίστου v. Ανδρέα Στύλιανού Αζά (1992) 1 Α.Α.Δ. 704].
Η άδεια για τροποποίηση δίδεται ευκολότερα στα αρχικά στάδια, αλλά τούτο μπορεί να γίνει ακόμη και σε πολύ προχωρημένο στάδιο, μέχρι και το τελικό της διαδικασίας, αν δεν προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημιά στον αντίδικο. Ο όρος ανεπανόρθωτη ζημιά χρησιμοποιείται με την έννοια του ότι αυτή δεν μπορεί να αποκατασταθεί με την καταβολή εξόδων (βλ. Νικολάου ανωτέρω). Τέλος το αποδεικτικό βάρος για την αιτιολόγηση της αίτησης και της όποιας καθυστέρησης στην διατύπωση των θέσεων του αιτητή, ποικίλει ανάλογα με το στάδιο κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση.
Ειδικότερα για το θέμα του παράγοντα χρόνου στην υποβολή αιτήματος τροποποίησης θα παραθέσω όσα εύστοχα είχαν λεχθεί στην απόφαση στην υπόθεση Astor Manufacturing & Exporting Co κ.α. (ανωτέρω):
«Ο παράγοντας χρόνος είναι σχετικός. Δεν είναι όμως εκ προοιμίου και απαρέγκλιτα αποφασιστικής σημασίας. Το ίδιο ισχύει για τον κάθε ένα από τη σειρά των παραγόντων που η νομολογία καθιέρωσε ως διαδραματίζοντα ρόλο. Η διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου ασκείται αφού συνυπολογιστούν τα σχετικά στο πλαίσιο των ιδιαιτεροτήτων της κάθε υπόθεσης».
ΛΟΓΟΙ ΕΝΣΤΑΣΗΣ
Το δικαστήριο κρίνει σκόπιμο ν΄αναφερθεί πρωτίστως στους 3ον – 13ο και 15ο λόγους ένστασης όπου είναι η θέση των καθ’ ων η αίτηση ότι οι οποιεσδήποτε πράξεις έγιναν από τους συνηγόρους του αποβιώσαντα ενάγοντα μετά τον θάνατο του, είναι άκυρες. Αυτοί δεν είχαν καμία εξουσιοδότηση για να προβαίνουν σε οποιαδήποτε δικονομικά διαβήματα. Η διαδικασία της αγωγής προχωρούσε χωρίς την ύπαρξη του ενάγοντα και δεν μπορούσε να προχωρήσει χωρίς διάταγμα δικαστηρίου για συνέχιση της διαδικασίας. Συνακόλουθα η διαταγή 30 δεν τηρήθηκε και η αγωγή είναι απορριπτέα.
Το δικαστήριο εκ πρώτης όψεως διαπιστώνει ότι όλα τα πιο πάνω θέματα εγείρονται στην αίτηση των καθ΄ων η αίτηση ημερ.17.2.23 για διαγραφή και/ή παραμερισμό της αγωγής, της απάντησης στην υπεράσπιση και της κλήσης των οδηγιών με πανομοιότυπους λόγους. Η ακρόαση της εν λόγω αίτησης θα επακολουθήσει της παρούσας, κάτι το οποίο αποφασίστηκε στην ενδιάμεση απόφαση του δικαστηρίου στις 27.4.23 υπό άλλη σύνθεση.
Η Δ.2, Κ.14 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας επιβάλλει στον Πρωτοκολλητή να μη δέχεται προς καταχώριση αγωγές που παρουσιάζονται από δικηγόρο, εκτός αν συνοδεύονται από διοριστήριο.
Επί του προκειμένου συνοπτικά ν΄αναφέρω ότι διαπιστώνεται η καταχώρηση της παρούσας αγωγής εκ μέρους του ενάγοντα στις 11.5.21, από τους συνηγόρους του, τους οποίους είχε διορίσει.
Συνεπώς η αγωγή καταχωρίστηκε με τον ενδεδειγμένο τρόπο ως η Διαταγή 2 προβλέπει ενόσω ο ενάγων ήταν εν ζωή.
Με βάση την Δ12 Θ1 η οποία ορίζει ότι «οποιοδήποτε αγώγιμο δικαίωμα ή ζήτημα δεν εγκαταλείπεται λόγω θανάτου ή πτώχευσης οποιουδήποτε των διαδίκων αν το αγώγιμο δικαίωμα επιζεί ή συνεχίζει...» δεν θεωρώ ότι το αγώγιμο δικαίωμα του ενάγοντα με τον θάνατο του έπαυσε να επιζεί, αντίθετα μπορεί να συνεχίσει από την διαχειρίστρια η οποία έχει διοριστεί, δυνάμει της αίτησης 261/22.
Συνακόλουθα θεωρώ πρόωρο να εξετάσω στην ουσία τους λόγους 3ον – 13ο και 15 της ένστασης, γιατί σε αντίθετη περίπτωση ωσάν να υπεισέρχομαι στην εξέταση της ουσίας της αίτησης ημερ.17.2.23 για την διαγραφή και/ή τον παραμερισμό και/ή την απόρριψη της παρούσας αγωγής, η ακρόαση της οποίας θα ακολουθήσει της παρούσας, όπως αποφασίστηκε σε προγενέστερο στάδιο.
Το δικαστήριο προχωρεί να εξετάσει τους λόγους 2, 14, 16, 19, 20, 21 κατά πόσο συντρέχουν ή όχι οι προϋποθέσεις που ορίζει η Διαταγή 25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας για τροποποίηση των αιτούμενων δικογράφων.
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω εξετάζοντας την Διαταγή 25(3) σε συνάρτηση με τα δεδομένα της παρούσας αγωγής διαπιστώνω ότι έχουν προκύψει νέα δεδομένα - μη υπαρκτά κατά τη λήψη των οδηγιών για έγερση της αγωγής ή της καταχώρησης του κλητηρίου εντάλματος (στις 11.5.21). Δηλαδή τα νέα δεδομένα είναι βεβαίως ο θάνατος του αποβιώσαντα στις 8.3.22 μετά την καταχώρηση της αγωγής.
Συνεπώς ως προβλέπει η Δ25 επιτρέπεται κατ΄εξαίρεση τροποποίηση εφόσον υπάρχουν νέα δεδομένα μετά την έκδοση της Κλήσης για Οδηγίες (στην παρούσα η κλήση οδηγιών καταχωρίστηκε 7.7.22).
Επίσης προβάλλεται ότι η αίτηση καταχωρίστηκε με υπέρμετρη καθυστέρηση (14ος λόγος).
Είναι νομολογημένο ότι επιτρέπεται η τροποποίηση δικογράφου στις κατάλληλες υποθέσεις ακόμη και όταν μια τέτοια τροποποίηση είναι αποτέλεσμα αμέλειας ή καθυστέρησης, νοουμένου ότι δεν θα προκληθεί αδικία στην άλλη πλευρά που δεν θα μπορούσε να αποζημιωθεί με χρήματα.
Στην υπόθεση C. & A. Pelekanos Associates Ltd v. Πελεκάνου (2001) 1 Α.Α.Δ. 2075, αναφέρθηκε ότι θα πρέπει να δίδεται ικανοποιητική εξήγηση για την καθυστέρηση, γιατί η όσο το δυνατό συντομότερη λήξη της αντιδικίας είναι ιδιαίτερα επιτακτική και αναγκαία για σκοπούς ορθής απονομής της δικαιοσύνης.
Η τροποποίηση, ως γενική τοποθέτηση, είναι επιτρεπτή και μάλιστα σε οποιοδήποτε στάδιο (βλ. Δ.25 Κ.1 και Συμβούλιο Βελτιώσεως Αγλαντζιάς ν. Χαρικλείδη (2001) 1 Α.Α.Δ. 1608).
Για το θέμα της κατ΄ισχυρισμό καθυστέρησης λαμβάνω ιδιαίτερα υπόψη μου ότι ο ενάγων απεβίωσε στις 8.3.22 και η αιτήτρια διορίστηκε ως διαχειριστής της περιουσίας του 4 μήνες και 12 ημέρες μετά (στις 21.7.22) κατά την χρονική περίοδο που ο συνήγορος της απουσίαζε για λόγους υγείας του τέκνου του στο εξωτερικό εξ΄ου και η καθυστέρηση προώθησης της αίτησης.
Η παρούσα αίτηση αναφορικά με την αιτούμενη τροποποίηση για την διαγραφή του ονόματος του καταχωρίστηκε 7 μήνες μετά τον θάνατο του, χρόνος που με τα πιο πάνω δεδομένα δεν θεωρείται υπερβολικός.
Το γεγονός ότι εδώ η αιτούμενη τροποποίηση επιδιώκεται πριν από την ακρόαση της υπόθεσης, χωρίς αμφιβολία, αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας της υπό κρίση αίτησης αφού αποφεύγεται ο ευθύς και άμεσος εκτροχιασμός της δίκης σε μία διαδικασία ακρόασης που θα βρισκόταν ήδη σε εξέλιξη και οι αναπόφευκτες επιπτώσεις στα δικαιώματα του αντιδίκου θα ήταν περισσότερο ορατές. Σχετικές είναι οι υποθέσεις Στέλιος Φοινιώτης v Greenmar Navigation Ltd κ.α. (πιο πάνω), Khan και άλλη v. Δημοκρατίας του Πακιστάν, Πολιτική Έφεση Αρ. 295/2010, ημερομηνίας 11.07.11, στις οποίες και παραπέμπω.
Είναι αποδεκτό από την αιτήτρια ότι η παρούσα αίτηση καταχωρείται με κάποια καθυστέρηση όμως κρίνω ότι καταχωρίστηκε πριν την έναρξη της ακρόασης της αγωγής, γι΄αυτό δεν επηρεάζονται τα δικαιώματα των καθ΄ων η αίτηση.
Κρίνω σκόπιμο ν΄αναφέρω ότι στην ένορκη δήλωση εκ μέρους των καθ΄ων η αίτηση ενώ γίνεται αναφορά ότι με την τυχόν έγκριση της παρούσας αυτοί θα υποστούν ανεπανόρθωτη ζημιά, εντούτοις δεν αναφέρεται ρητά ποιά είναι αυτή η ζημιά που είναι μάλιστα ανεπανόρθωτη και δεν θα μπορεί να αποκατασταθεί με χρήμα. Θεωρώ ότι υπάρχει η δυνατότητα αποζημίωσης των καθ΄ων η αίτηση με σχετική διαταγή για έξοδα υπέρ των.
Όπως τονίστηκε στην Saba & Co (T.M.P.) v. T.M.P. Agents (1994) 1 ΑΑΔ 426, 432: «Μένει το ερώτημα της δικαιολόγησης της καθυστέρησης. Η σημασία του ποικίλει ανάλογα με τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης κυρίως σε συσχετισμό προς τη γνησιότητα των προθέσεων του αιτητή και την αναγκαιότητα ή το βαθμό της χρησιμότητας της τροποποίησης».
Η νομολογία καταδεικνύει ότι ακόμα και εάν καταχωριστεί αίτηση τροποποίησης σε προχωρημένο στάδιο, αυτό από μόνο του δεν αποτελεί εμπόδιο στην έκδοση διατάγματος τροποποίησης, εάν η τροποποίηση δεν έχει καταλυτικές συνέπειες στους διάδικους, κάτι που δεν φαίνεται να υπάρχει στην παρούσα.
Στην Ε. Φιλίππου Λτδ ν. Compass Co. Ltd. (Αρ. 1) (1990) 1 ΑΑΔ 24 όπου υποβλήθηκε αίτημα για τροποποίηση στο στάδιο των τελικών αγορεύσεων μετά την ολοκλήρωση της αγόρευσης της μιας πλευράς, τονίστηκαν τα ακόλουθα (σελ. 26):
«Τα συμφέροντα της δικαιοσύνης είναι ο παράγων ο οποίος δεσπόζει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου. Τα στοιχεία τα οποία συνθέτουν και προσδιορίζουν τα συμφέροντα της δικαιοσύνης εξισορροπούνται μετά από συνεκτίμηση των συμφερόντων των διαδίκων και των ευρύτερων συμφερόντων της δικαιοσύνης για τελεσφόρο επίλυση όλων των συναφών διαφορών μεταξύ τους καθώς και των συμφερόντων του δημοσίου στην εξασφάλιση της ταχείας απονομής της δικαιοσύνης.»
Στην Νικολάου v. Μιλτιάδους κ.ά. (2007) 1(Β) Α.Α.Δ. 1005, στην οποία αναφέρθηκε ότι «ακόμη και η μη πλήρως αιτιολογηθείσα καθυστέρηση δεν μπορεί να στερεί το διάδικο του δικαιώματος να αποφασίζονται όλα τα επίδικα θέματα που εγείρει. Το ουσιωδέστερο είναι να δοθεί η ευκαιρία στους διαδίκους να κριθούν όλες οι πραγματικές διαφορές μεταξύ τους.
(Clive Preece κ.ά. v. Ρωσσίδου (2011) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2138, Π.Ε. 293/2005, Παναγιώτης Χατζηχρήστου και Υιοί Λτδ v. Oralia Travel και Tours Ltd, ημερομηνίας 31/5/2007).
Λαμβάνοντας υπόψη μου την πιο πάνω νομολογία και σε συνάρτηση με τα επίδικα θέματα της παρούσας δεν θεωρώ ότι υπήρξε καθυστέρηση τέτοιου βαθμού που να καταλήξω σε απόρριψη της αίτησης.
Να υπομνήσω ότι το Δικαστήριο έχει την διακριτική εξουσία να επιτρέψει την τροποποίηση ενός κλητηρίου εντάλματος ή ενός δικογράφου ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων μερών, η δε εξουσία αυτή του Δικαστηρίου μπορεί να ασκηθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας.
(δες Κουρτής ν Ιασωνίδης (1970) 1 ΑΑΔ 180, Nikolaides v Gerolemi (1980) 1 C.L.R. 1, Γερμανού ν Χριστοδούλου (1983) 1 ΑΑΔ 875, Νίκος Πουρίκκος ν Μυροφόρα Σάββα (1990) 1 ΑΑΔ 862). Η νομολογία αποκαλύπτει ότι μια αίτηση τροποποίησης είναι αποδεκτή ακόμα και στο στάδιο της έκδοσης της απόφασης ή και κατ’ έφεση, όπου αυτή θεωρείται αναγκαία για να καθοριστούν τα επίδικα θέματα.
Το δικαστήριο εξετάζοντας όλα τα ενώπιον του δεδομένα δεν έχει διαπιστώσει ότι η αίτηση είναι κακόπιστη, καταχρηστική και με σκοπό την παρέλκυση της δικαστικής διαδικασίας και του δικαστικού χρόνου, ως διατείνονται οι καθ΄ων η αίτηση.
Αντίθετα παρατίθενται λόγοι εκ μέρους της αιτήτριας γιατί κρίνεται αναγκαία η αιτούμενη τροποποίηση του κλητηρίου εντάλματος.
Μάλιστα για να αποδειχθεί κακοπιστία, χρειάζεται επαρκής μαρτυρία από την οποία να εξάγεται αβίαστα το σχετικό συμπέρασμα. Οι καθ΄ων η αίτηση οι οποίοι έχουν και το βάρος απόδειξης δεν έχουν παρουσιάσει κάτι τέτοιο ενώπιον του δικαστηρίου ούτως ώστε να καταλήξει σε τέτοιο συμπέρασμα. (Κώστας Παφίτης & Υιοί Λτδ ν. Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (2012) 1 Α.Α.Δ. 745). Πρέπει δηλ. να υπάρχει βάσιμη πεποίθηση ότι η αίτηση δεν διαπνέεται από καλή πίστη (βλ. σύγγραμμα Annual Practice 1958 σελ. 624).
Η κατάχρηση διαδικασίας, όπως αναφέρθηκε από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Πόλυ Μίτσιγκα, Π. Ε. 208/13, ημερ. 13.3.2014, μπορεί να λάβει πολλές μορφές και να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους. Είναι πολυσχιδής στις εκφάνσεις της, το δε Δικαστήριο έχει την εξουσία καταστολής τέτοιας κατάχρησης ως μέρος της αυτονομίας και αυτοτέλειας της δικαστικής λειτουργίας (βλ. Έλληνας v. Δημοκρατίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 149, Γενικός Εισαγγελέας v. Ευσταθίου (2009) 2 Α.Α.Δ. 501, Αναφορικά με την Αίτηση του Ευάγγελου Εμπεδοκλή (Αρ. 3) (2009) 1 (Α) Α.Α.Δ. 529, Αναφορικά με την Αίτηση του Τζεννάρο Περέλλα (1995) 1 Α.Α.Δ. 217, Αναφορικά με την Luchian Marina Tudor (2011) 1(B) A.A.Δ. 1176)
Συνεπώς η εν λόγω θέση τους στερείται ερείσματος και δεν γίνεται αποδεκτή (18ος λόγος).
Έχοντας διεξέλθει των εγγράφων διαπιστώνεται ότι η παρούσα αγωγή αφορά δυστύχημα στο οποίο τραυματίστηκε ο ενάγων (ο οποίος έχει αποβιώσει) ενώ η εναγόμενη 1 οδηγούσε κατ΄ισχυρισμό αμελώς, όχημα το οποίο ήταν ασφαλισμένο από την εναγόμενη 2.
Στην παρούσα υπόθεση, η αναγκαιότητα της τροποποίησης του τίτλου της αγωγής αλλά και της οπισθογράφησης της Απαίτησης προέκυψε τόσο μετά την καταχώρηση της Υπεράσπισης των Εναγομένων όσο και με τον θάνατο του Ενάγοντα – Αιτητή. Κατά την μελέτη της Υπεράσπισης των Εναγομένων, διαφάνηκε ότι το ορθό όνομα της Εναγόμενης 2 εταιρείας έπρεπε να είχε αναγραφεί στον τίτλο της αγωγής ως «Ασφαλιστική Εταιρεία Η ‘ΚΕΝΤΡΙΚΗ’ ΛΙΜΙΤΕΔ και όχι ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΛΤΔ παρά το γεγονός ότι η Εναγόμενη 2, παρουσιάζεται στο κοινό και εμπορεύεται χρησιμοποιώντας το όνομα «Κεντρική Ασφαλιστική Λτδ».
Επιπλέον, η παρούσα αίτηση υποβάλλεται για τον λόγο ότι ο Ενάγοντας απεβίωσε και είναι αναγκαία η τροποποίηση του τίτλου της αγωγής με την προσθήκη του ονόματος της αιτήτριας ως διαχειρίστρια.
Σε περίπτωση που κατά την οποία ένας διάδικος έχει αποβιώσει ενώ ακόμη εκκρεμεί αγωγή του προς εκδίκαση η οποία έχει καταχωρηθεί προ του θανάτου του, τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 34(1) του Περί Διαχείρισης Κληρονομιών Αποθανόντων Νόμου, Κεφ.189, το οποίο προνοεί ότι: «σε περίπτωση που αποθνήσκει οποιοδήποτε πρόσωπο όλες οι βάσεις αγωγής οι οποίες υπάρχουν κατά ή έχουν περιέλθει στον αποθανόντα επιβιώνουν κατά ή, ανάλογα με την περίπτωση, επ’ ωφελεία της κληρονομιάς του».
Παραπέμπω και πάλιν πιο πάνω στην αναφερθείσα Δ.12 στην οποία βασίζεται η παρούσα αίτηση που προνοεί συνοπτικά ότι μια αγωγή δεν θα ανακόπτεται (abated) εξαιτίας του θανάτου ενός εκ των διαδίκων εάν το αγώγιμο δικαίωμα εξακολουθεί να υφίσταται (σχετικές οι Πολιτικές Εφέσεις 11/14 και 12/14 Αντωνιάδης ν. Γεωργίου ημερ. 16/03/2022. Στην παρούσα κρίνω ότι το αγώγιμο δικαίωμα του ενάγοντα εξακολουθεί να υφίσταται παρά τον θάνατο του.
Σε αντίθεση με τα όσα προωθούν οι καθ΄ων η αίτηση ότι δηλαδή δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζει η Διαταγή 25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας για την έκδοση των αιτούμενων διαταγμάτων, θέση με την οποία δεν συμφωνώ, κρίνω ότι η σκοπούμενη τροποποίηση είναι αναγκαία και αποσκοπεί τόσο στην παρουσία των ορθών διαδίκων ενώπιον του δικαστηρίου εφόσον ο ενάγων απεβίωσε μετά την καταχώρηση της αγωγής, και διορίστηκε η αιτήτρια ως η διαχειριστής της περιουσίας του, όσον και στην διόρθωση του ονόματος της εναγομένης 2.
Στην υπόθεση Ferro Fashions Limited v. Fashion Box S.R.L. (1999) 1(Γ) ΑΑΔ 1805 το πρωτόδικο Δικαστήριο επέτρεψε την τροποποίηση του τίτλου της αγωγής μετά από αίτηση των εφεσίβλητων / εναγόντων. Οι εφεσίβλητοι είχαν ισχυρισθεί ότι λόγω αβλεψίας το όνομα τους στον τίτλο της αγωγής αναγράφηκε ως Fashion Box S.R.L. αντί ως Fashion Box S.P.A. Οι εφεσείοντες / εναγόμενοι έφεραν ένσταση στην αίτηση για τροποποίηση. Τα όσα επί του προκειμένου αναφέρθηκαν από το Εφετείο στις σελίδες 1809 -1810 της απόφασης και που πιο κάτω παρατίθενται είναι ενδεικτικά:
«... Το Δικαστήριο θεώρησε και ορθά, την όλη περίπτωση ως θέμα λανθασμένης περιγραφής του ονόματος των εφεσιβλήτων και έτσι προχώρησε στην έγκριση του αιτήματος τους για τροποποίηση.
..........................................................................................................................
Η διόρθωση λανθασμένου ονόματος είναι θέμα που ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου το οποίο δεν πρέπει να επιτρέπει σε άτομα να αποκτούν πλεονέκτημα από μια λανθασμένη περιγραφή ονόματος, όταν όλοι γνωρίζουν την πραγματικότητα (Williams and Glyn's Bank Ltd ν. The Ship "Maria" (1983) 1 C.L.R. 106).»
Στην υπόθεση Spyropoullos ν. Transavia Holland N. v. Amsterdam (1979) 1 C.L.R. 421, όπου το προηγούμενο όνομα της ενάγουσας εταιρείας τροποποιήθηκε πριν την έγερση της αγωγής, αλλά στο κλητήριο ένταλμα είχε αναγραφεί το προηγούμενο όνομα της εταιρείας, αποφασίστηκε ότι η αλλαγή του ονόματος της εταιρείας δεν επιδρά επί των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων της. Επισημάνθηκε ότι επρόκειτο μόνο για αγωγή που ηγέρθηκε με λανθασμένο όνομα και συνεπώς θα έπρεπε να δοθεί άδεια τροποποίησης.
Εκεί όπου εμφανίζεται μια απλή λανθασμένη περιγραφή ονόματος μπορεί να παρασχεθεί άδεια για τροποποίηση (Alexander Mountain & Co v. Rumere Ltd [1948] 2 All E.R. 482). Η λανθασμένη περιγραφή ονόματος δεν είναι παρά ανακριβής αναφορά του ονόματος του διάδικου. Δεν αναφέρεται στην ουσία της υπόθεσης» (επίσης οι Etablissement Baudelot v. R.S. Graham and Co. Ltd. [1953] 1 All ER 149, W. Hill and Son v. Tannerhill (1944) L.J.K.B. 45).
Στην κρινόμενη περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη όλων των περιστάσεων, ως έχουν αναφερθεί πιο πάνω καταλήγω ότι το συμφέρον της δικαιοσύνης επιβάλλει την άσκηση της επί του προκειμένου διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου υπέρ της έγκρισης της αίτησης.
Συνεπώς εκδίδεται διάταγμα :
Α. για τροποποίηση του τίτλου της αγωγής διά της διαγραφής του ονόματος του ενάγοντα και την αντικατάσταση του ως ακολούθως:
«Άντρη Στυλιανού Δημητρίου, υπό την ιδιότητά της ως διαχειριστή της περιουσίας του αποβιώσαντα Δημοσθένη Στυλιανού Χαραλάμπους, εκ Λεμεσού» (ως η παράγραφος Α της αίτησης),
Β. για τροποποίηση του τίτλου της αγωγής διά της διαγραφής του ονόματος της εναγόμενης 2 και την αντικατάσταση του ως ακολούθως: «ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Η ¨ΚΕΝΤΡΙΚΗ¨ ΛΙΜΙΤΕΔ» (ως η παράγραφος Β της αίτησης),
Γ. για τροποποίηση της παραγράφου 13 της οπισθογράφησης του κλητηρίου εντάλματος με την διαγραφή της φράσης «ΩΣ ΕΚ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ Ο ΕΝΑΓΟΝΤΑΣ ΑΞΙΩΝΕΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2» και την αντικατάσταση αυτής με την εξής φράση:
«ΩΣ ΕΚ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ Η ΕΝΑΓΟΥΣΑ ΑΞΙΩΝΕΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ 1 ΚΑΙ 2» (ως η παράγραφος Γ της αίτησης),
Δ. για τροποποίηση στην οπισθογράφηση του κλητηρίου εντάλματος με την διαγραφή της λέξης «Ενάγοντας» οπουδήποτε υπάρχει στις παραγράφους 1 – 12 και την αντικατάσταση αυτής με την εξής φράση:
«αποβιώσαντας Δημοσθένης Στυλιανού Χαραλάμπους» (ως η παράγραφος Δ της αίτησης).
Οι λόγοι ένστασης 2ος, 14ος, 16ος, 17 – 19ος, 20ος και 21ος κρίνονται ως ανεδαφικοί και αβάσιμοι και απορρίπτονται. Οι λοιποί είναι πρόωροι και θα εξεταστούν στα πλαίσια της εξέτασης της αίτησης ημερ.17.2.23.
Το τροποποιημένο κλητήριο ένταλμα να καταχωριστεί εντός 15 ημερών από την σύνταξη του παρόντος διατάγματος και τυχόν υπεράσπιση να καταχωριστεί εντός 15 ημερών από την επίδοση του τροποποιημένου κλητηρίου εντάλματος. Τυχόν απάντηση στη νέα έκθεση υπεράσπισης να καταχωριστεί εντός 10 ημερών από την επίδοση της τροποποιημένης έκθεσης υπεράσπισης. Το παρόν διάταγμα να συνταχθεί εντός 7 ημερών από σήμερα.
Τα έξοδα που θα προκύψουν λόγω της τροποποίησης καθώς επίσης και τα έξοδα της παρούσας αίτησης όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο επιδικάζονται υπέρ των καθ΄ων η αίτηση και εναντίον της αιτήτριας και θα είναι πληρωτέα στο τέλος της διαδικασίας της παρούσας αγωγής.
(Υπ.)……..……….……………
Γ. Ιωαννίδου - Παπά Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ