ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Γ. Ιωαννίδου – Παπά, Ε.Δ.
Αρ. Αγωγής: 5007/13
ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, ανήλικου δια των εχόντων την γονική μέριμνα αυτού, των γονέων του Μακάριου Χαραλάμπους και Καλλίτσας Αριστοδήμου
Ενάγοντας
και
ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΕΥΓΕΝΙΟΥ
Εναγόμενος
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 9 Αυγούστου 2024
ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:
Για τον Ενάγοντα: κα Φρ.Βερεσιέ για GEORGIOS E. KONNARIS & CO.LLC
Για τον Εναγόμενο:κα Γ.Ζυμπουλάκη για Μ.Τελώνης & Γ.Ζυμπουλάκη ΔΕΠΕ
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ο ενάγοντας έχει καταχωρήσει την πιο πάνω αγωγή με γενικά οπισθογραφημένο κλητήριο ένταλμα στις 12.11.13 διεκδικώντας από τον εναγόμενο γενικές και ειδικές αποζημιώσεις, τόκους και έξοδα, λόγω αμέλειας του με αποτέλεσμα την πρόκληση δυστυχήματος στις 5.5.13.
Στην Έκθεση Απαίτησης του (Ε/Α στο εξής) την οποία καταχώρησε στις 7.1.14 ισχυρίζεται ότι κατά πάντα ουσιώδη για την παρούσα αγωγή χρόνο αυτός ήταν ανήλικος 16 ετών και οδηγούσε το μοτοποδήλατο με αρ.εγγραφής ENP 957 με ανατολική κατεύθυνση στην οδό Απ.Λουκά στη Λεμεσό και ο εναγόμενος ο οποίος οδηγούσε το όχημα του με αρ.εγγραφής HAH289 με δυτική κατεύθυνση επιχείρησε να στρίψει δεξιά στην πάροδο της οδού Γρ.Διγενή και του ανέκοψε την πορεία του, συγκρούστηκαν με αποτέλεσμα να υποστεί σωματικές βλάβες και ζημιές.
Ο Ενάγοντας ισχυρίζεται ότι το προαναφερόμενο δυστύχημα οφείλεται στην αμέλεια και/ ή παράβαση των νόμιμων καθηκόντων του εναγόμενου.
Περαιτέρω στην Ε/Α του ο ενάγοντας παραθέτει λεπτομέρειες αμέλειας του εναγόμενου και λεπτομέρειες των σωματικών βλαβών και ειδικών ζημιών του.
Στην Έκθεση Υπεράσπισης και Ανταπαίτησης του (ΕΥ.Α στο εξής) ο εναγόμενος αποδέχεται ότι κατά τον επίδικο χρόνο οδηγούσαν τα πιο πάνω οχήματα τους στις πιο πάνω οδούς, αυτός δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα και/ή καθόλου το όχημα που οδηγούσε ο Ενάγοντας λόγω της ακαταλληλότητας του προς χρήση, διεγραμμένο, χωρίς φώτα πορείας, ο φωτισμός στο εν λόγω σημείο της προαναφερόμενης οδού ήταν ελλιπής και/ή ανύπαρκτος και αφού επιχείρησε να στρίψει δεξιά ανέκοψε την πορεία του ενάγοντα, συγκρούστηκαν και ο ενάγων τραυματίστηκε και έχουν υποστεί και οι δύο υλικές ζημιές.
Περαιτέρω ο Εναγόμενος ισχυρίζεται ότι το ως άνω δυστύχημα οφειλόταν και/ή προκλήθηκε συνεπεία της αποκλειστικής αμέλειας και/ή της συντρέχουσας αμέλειας σε μεγάλο βαθμό, και/ή της παράβασης των εκ του Νόμου απορρεόντων καθηκόντων του Ενάγοντα. Παραθέτει λεπτομέρειες της αμέλειας του ενάγοντα, αρνείται τις λεπτομέρειες των σωματικών βλαβών και ειδικών ζημιών και ζητεί απόρριψη της αγωγής του με έξοδα υπέρ του. Αυτός ανταπαιτεί ποσό €1094 ως έξοδα επιδιόρθωσης των ζημιών και έξοδα του εκτιμητή ζημιών του οχήματος του, πλέον νόμιμο τόκο και έξοδα.
Στην Απάντηση του στην ΕΥ.Α του εναγόμενου ο ενάγοντας αρνείται τις θέσεις του εναγόμενου και ειδικότερα ότι το μοτοποδήλατο του ήταν ακατάλληλο προς χρήση, διαγραμμένο, χωρίς φώτα πορείας (παρ.4 Ε/Υ), την κατ΄ισχυρισμό αμέλεια του, επαναλαμβάνει την Ε/Α του και αξιώνει απόρριψη της Ανταπαίτησης με έξοδα εναντίον του.
Σε αυτό το σημείο σημειώνω ότι η Απαίτηση και η Ανταπαίτηση συνεκδικάστηκαν.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ
Για την απόδειξη της υπόθεσης του ενάγοντα κατέθεσαν πέντε μάρτυρες ήτοι η Ε.Κολώνα ως ΜΕ1, ο Λοχ.407 Α.Κανάρης ως ΜΕ2, η Σ.Λουκά ως ΜΕ3, ο Α.Πολυδώρου ως ΜΕ4, ο ενάγοντας ως ΜΕ5.
Ο εναγόμενος για την προώθηση της υπεράσπισης και της ανταπαίτησης του κατέθεσε ο ίδιος ως ΜΥ1 και δεν κάλεσε οποιοδήποτε μάρτυρα.
Επίσης κατά την ακροαματική διαδικασία κατατέθηκαν συνολικά 27 τεκμήρια.
Οι δύο πλευρές κατά την μαρτυρία του ΜΕ4 δήλωσαν ως παραδεκτό γεγονός ότι το δυστύχημα έγινε στις 20:00, ως επίσης όσον αφορά τις αξιώσεις του ενάγοντα συμφωνήθηκαν επί πλήρους ευθύνης του εναγόμενου για την πρόκληση του δυστυχήματος οι γενικές αποζημιώσεις στο ποσό των €25.000 και οι ειδικές ζημιές του ως ακολούθως:
Αναφορικά με την ανταπαίτηση του εναγόμενου έγινε παραδεκτό γεγονός για την αλήθεια του περιεχομένου της η έκθεση/ εκτίμηση του Ν.Μαρκουλλή για τις ζημιές στο όχημα που οδηγούσε αυτός τον επίδικο χρόνο, αφαιρουμένου του ΦΠΑ ύψους €144.90 (τεκμ.20). Τα έξοδα του κου Μαρκουλλή είναι €100. Επίσης δηλώθηκε ότι το όχημα που οδηγούσε ο εναγόμενος δεν επιδιορθώθηκε.
Τα πιο πάνω παραδεκτά γεγονότα εγκρίθηκαν από το Δικαστήριο και αποτελούν ευρήματα του. Μετά από τα πιο πάνω παραδεκτά παρέμεινε ως μόνο επίδικο το θέμα της ευθύνης.
Το πλήρες περιεχόμενο της μαρτυρίας των μαρτύρων βρίσκεται καταγραμμένο στα πρακτικά του Δικαστηρίου και μαζί με το περιεχόμενο των τεκμηρίων έχουν μελετηθεί και λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο τους.
ΤΑ ΕΠΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ/ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ ΑΜΦ.ΘΕΜΑΤΑ
Κατά την ακρόαση αποτέλεσε επίδικο ζήτημα το κατά πόσο ο εναγόμενος οδηγώντας το όχημα του στην οδό Απ.Λουκά στην προσπάθεια του να εισέλθει στην πάροδο της Γρ.Διγενή ήταν αμελής και όφειλε να αναμένει τον ενάγοντα να περάσει, ο οποίος οδηγούσε μοτοποδήλατο ερχόμενος εξ΄αντιθέτου, να μην του ανακόψει την πορεία του με αποτέλεσμα να συγκρουστούν και ο ενάγοντας να τραυματιστεί. Επίσης αμφισβητούμενη ήταν η ορατότητα στο συγκεκριμένο σημείο και κατά πόσο μπορούσε ο εναγόμενος να αντιληφθεί τον ενάγοντα, ο οποίος οδηγούσε ένα μοτοποδήλατο που δεν έφερε εργοστασιακό φανάρι αλλά ένα φανό που ο ίδιος εγκατέστησε σ΄αυτό, αλλά και κατά πόσο υπήρχε φωτισμός φυσικός ή/ και οδικός στο σημείο που του επέτρεπε να δει και ν΄αντιληφθεί τον ενάγοντα.
Προχωρώ σε παράθεση ουσιωδών σημείων της μαρτυρίας και παράλληλα στην αξιολόγηση της.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
Σκοπός της αξιολόγησης της μαρτυρίας είναι να μπορέσει το Δικαστήριο να προβεί σε διαπιστώσεις αναφορικά με τα πραγματικά γεγονότα και, στη βάση των δικών του ευρημάτων ως προς τα γεγονότα, να εξετάσει στη συνέχεια κατά πόσον ο διάδικος που φέρει το βάρος της απόδειξης, το έχει αποσείσει στον βαθμό που απαιτείται. Ωστόσο, η αξιοπιστία εκτιμάται αυτοτελώς και ανεξαρτήτως επιπέδου απόδειξης (Barry Wynne v. David Costakis Mavronicola κ.α. (2009) 1(β) Α.Α.Δ. 1138, Αθανασίου κ.α. ν Κουνούνη (1997) 1 Α.Α.Δ. 614).).
Η μαρτυρία εξετάζεται από τo Δικαστήριο συνολικά και όχι αποσπασματικά (Βλ. μεταξύ άλλων απόφαση της Μιχαηλίδου, Δ., ημερ. 8.4.2014, στην Πολιτική ΄Εφεση Αρ. 273/2010, Βαρβάρα (Ρίτσα) Mason ν. Αντώνη Αντωνίου κ.α).
Κατ' αρχή, θα πρέπει να λεχθεί ότι η παρούσα υπόθεση ως πολιτική αυτή κρίνεται επί του ισοζυγίου των πιθανοτήτων και ένας μάρτυρας μπορεί να γίνει πιστευτός είτε εξ' ολοκλήρου είτε μερικώς (Βλ. Αγαπίου ν. Παναγιώτου (1988)1ΑΑΔ 263 και Γενικός Εισαγγελέας ν. Μανώλη (1995) 2 ΑΑΔ 207). Λέχθηκε, επίσης, ότι η επιλεκτική αποδοχή μέρους της μαρτυρίας ενός μάρτυρα δεν είναι επιλήψιμη (Βλ. Χάρης Χρίστου ν. Ευγενία Khoreva (2002) 1 ΑΑΔ 454).
ΜΕ1 ήταν η Ε.Κολώνα Πρωτοκολλητής στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού η οποία είχε στην κατοχή και φύλαξη της ποινικές υποθέσεις μεταξύ αυτών και τον φάκελο της 8568/14. Αυτή κατά την κυρίως εξέταση της κατέθεσε στο δικαστήριο έγγραφα που καταχωρίστηκαν στην εν λόγω ποινική υπόθεση, ήτοι τα τεκμ.1 – 10 και κατά την αντεξέταση της τα τεκμήρια 11 – 13. Αντεξεταζόμενη είπε ότι στον εν λόγω φάκελο δεν εντοπίζει κατάθεση της Reginas Potter και του Νικόλα Παύλου ως μάρτυρες κατηγορίας.
Η μαρτυρία της ΜΕ1 ήταν εντελώς τυπική και αναντίλεκτη και σχετιζόταν με την κατάθεση εγγράφων στην πιο πάνω ποινική υπόθεση που καταχωρίστηκε εναντίον του εναγόμενου (τότε κατηγορούμενου). Αυτά κατατέθηκαν γιατί η ΜΕ1 τα είχε στην κατοχή της και όχι για την αλήθεια του περιεχομένου τους. Αποδέχομαι αυτήν στο σύνολο της ως αξιόπιστη.
ΜΕ2 ήταν ο Λοχ.407 Α.Κανάρης ο οποίος υπηρετούσε στον Αστυνομικό Σταθμό Επισκοπής όταν έγινε το δυστύχημα του οποίου ήταν εξεταστής. Αναγνώρισε και υϊοθέτησε το πρόχειρο και το συμμετρικό σχεδιαγράφημα της σκηνής του δυστυχήματος τεκμήρια 3 και 7 αντίστοιχα τα οποία είχε ετοιμάσει και υπογράψει. Επίσης υϊοθέτησε την κατάθεση του τεκμήριο 6. Τα τεκμ.3, 6 και 7 είχαν κατατεθεί και κατά την εκδίκασης της ποινικής υπόθεσης εναντίον του εναγόμενου.
Ανέφερε ότι στο πρόχειρο σχεδιάγραμμα τεκμήριο 3 εκ παραδρομής αναφέρει την χρονολογία 2012 (κάτω δεξιά) ενώ το 2013 είναι το ορθό γιατί αυτό ετοιμάστηκε την ημέρα του δυστυχήματος. Το πρόχειρο σχεδιαγράφημα ετοιμάστηκε στις 02:00 μετά που έγινε το δυστύχημα. Είπε ότι από τις καταθέσεις προκύπτει ότι το δυστύχημα έγινε η ώρα 20:00.
Ο εναγόμενος σύμφωνα με το σημείο σύγκρουσης Χ φαίνεται να έστριψε στην πάροδο πριν αρχίσει η διακεκομμένη γραμμή, δηλαδή πάνω από την συνεχόμενη γραμμή.
Αποδέχομαι τις θέσεις του ως προκύπτουν από την πραγματική μαρτυρία τεκμ.3 και 7. Εξήγησε το σχέδιαγράφημα της σκηνής λέγοντας ότι η οδός Απ.Λουκά είναι ο κύριος και ευθύς δρόμος και η Γρ.Διγενή είναι η κάθετος στην Αποστόλου Λουκά. Σε αυτές υπάρχει μία λωρίδα για κάθε κατεύθυνση, ως επίσης άσπρη συνεχόμενη γραμμή η οποία διακόπτεται στο σημείο της διασταύρωσης και παρέχεται το δικαίωμα στους οδηγούς για να στρίψουν δεξιά προς την οδό Γρ.Διγενή. Το πλάτος της λωρίδας του εναγόμενου είναι 3 μέτρα και του ενάγοντα 3,7 μέτρα. Η διακεκομμένη γραμμή είναι μήκους 7,5μ. Αποδέχομαι τις εν λόγω αναντίλεκτες θέσεις του για την περιγραφή των δύο δρόμων.
Δέον να αναφέρω εδώ, ότι δεν αμφισβητείται η σύγκρουση των 2 οχημάτων, οι κατευθύνσεις των ενεχομένων οδηγών, η ανακοπή της πορείας του ενάγοντα από τον εναγόμενο και ο τραυματισμός του ενάγοντα. Κατά την ακρόαση αμφισβητήθηκε ο ΜΕ2 για την τοποθέτηση του σημείου συγκρούσεως Χ στο σχεδιάγραμμα.
Ο ΜΕ2 είπε ότι το σημείο σύγκρουσης βρίσκεται στα 2.20 εκατοστά από το αλτ της οδού Γρ.Διγενή, πριν τη διακεκομμένη γραμμή και μέσα στην λωρίδα του ενάγοντα, κάτι που εμφαίνεται στο σχεδιάγραμμα. Στην θέση της υπεράσπισης ότι οι μετρήσεις του μάρτυρα σε σχέση με το Χ δεν είναι ορθές και αυτό ήταν ½ μέτρο μπροστά από το σημείο που το τοποθέτησε, αυτός απάντησε αρνητικά.
Αποδέχομαι το σημείο σύγκρουσης Χ γιατί ο μάρτυρας αιτιολόγησε γιατί το τοποθέτησε εκεί, δηλαδή λόγω της ύπαρξης των ιχνών τριβής του μοτοποδηλάτου στο σημείο επί της ασφάλτου. Διαπιστώνω ότι στο σχεδιάγραμμα τεκμ.3 ο μάρτυρας δεν τοποθέτησε τα ίχνη τριβής στα οποία όμως αναφέρθηκε στην κατάθεση του τεκμ.6 την οποία κατέγραψε τότε.
Ήταν η θέση του ότι σύμφωνα με το σημείο σύγκρουσης ο εναγόμενος έστριψε πριν αρχίσει η διακεκομμένη γραμμή, δηλαδή πάνω στην άσπρη συνεχόμενη γραμμή και ανέκοψε την πορεία του ενάγοντα.
Η θέση του εναγόμενου κατά την ακρόαση ήταν ότι σταμάτησε πριν να εισέλθει δεξιά στην πάροδο, ενώ αντίθετη ήταν η θέση του ενάγοντα. Αυτή του η θέση δεν δικογραφείται και συνεπώς δεν λαμβάνεται υπόψη.
Οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές και από την σύγκρουση τραυματίστηκε ο οδηγός του μοτοποδηλάτου. Επίσης ο μάρτυρας είδε τα έντυπα καταγραφής των ζημιών τεκμήριο 8 και 9 και είπε ότι το αυτοκίνητο του εναγόμενου είχε ζημιά στην αριστερή μπροστινή πόρτα του συνοδηγού. Η ζημιά της μοτοσυκλέτας ως φαίνεται στο τεκμήριο 9 ήταν στο μπροστινό μέρος. Αυτές παρέμειναν αναντίλεκτες και τις αποδέχομαι.
Η ορατότητα είπε ενόρκως ότι σύμφωνα με την πορεία του αυτοκινήτου είναι 100 μέτρα και ο δρόμος είναι ευθύς χωρίς να εμποδίζεται από κάτι.
Έχω διαπιστώσει ότι αυτός δεν αμφισβητήθηκε από την υπεράσπιση συγκεκριμένα για την αναφορά και την εκτίμηση του στην κατάθεση του τεκμ.6 την οποία υϊοθέτησε στο δικαστήριο ότι ο συγκεκριμένος δρόμος είναι ευθύς και η ορατότητα και από τις 2 κατευθύνσεις ήταν αρκετά καλή και πέραν των 100 μέτρων και δεν επηρεαζόταν από κανένα εμπόδιο.
Ήταν ειλικρινής λέγοντας ότι το μοτοποδήλατο του ενάγοντα δεν διέθετε φώτα πορείας και αυτός δεν είχε εξετάσει την εμβέλεια του φανού που τοποθέτησε ο ενάγοντας στο μπροστινό του μέρος, αλλά ούτε και των φώτων του εναγόμενου.
Επίσης συμφώνησε ότι ο ενάγων οδηγούσε χωρίς άδεια οδήγησης, χωρίς ασφάλεια, χωρίς φώτα πορείας και με ακατάλληλο όχημα.
Αντεξεταζόμενος συμφώνησε ότι ενημερώθηκε για το δυστύχημα πολύ αργότερα από την ώρα που συνέβηκε γύρω στις 23:00, ως αναφέρει στην κατάθεση του τεκμ.6, θέση που αποδέχομαι και προκύπτει και από τις θέσεις των οδηγών ότι δεν κάλεσαν αμέσως την αστυνομία γιατί και οι δύο δεν καλύπτονταν από πιστοποιητικά ασφαλείας.
Ο ΜΕ2 δεν θυμόταν να πει πότε ετοίμασε το πρόχειρο σχεδιάγραμμα της σκηνής. Από αυτό όμως εμφαίνεται η καταγραφή της ώρας 02:00 στις 6.5.13 (ο ΜΕ2 διόρθωσε στο δικαστήριο την χρονολογία) και συνεπώς αποδέχομαι ότι το ετοίμασε αυτή την ώρα.
Αναφορικά με τον οδικό φωτισμό αποδέχομαι την θέση του ότι υπήρχε ένας πάσσαλος της ΑΗΚ με απόσταση 8,9 μέτρα από το σημείο σύγκρουσης τον οποίο σημείωσε ως σταθερό σημείο (Σ) στο τεκμ.3.
Είναι λογικό ότι δεν θα μπορούσε να γνωρίζει αν υπήρχε οδικός φωτισμός, ούτε και αν το μικρό φανάρι στο μοτοποδήλατο του ενάγοντα ήταν αναμμένο την ώρα του ατυχήματος γιατί δεν ήταν στο σημείο για να ξέρει.
Έχω διαπιστώσει ότι ο ΜΕ2 δεν αντεξετάστηκε σε σχέση με την ύπαρξη των παρακείμενων υποστατικών και την φωτεινότητα των πινακίδων τους και κατά πόσο επηρέαζαν τον φωτισμό της σκηνής.
Περί τούτου για το θέμα του φωτισμού θα αναφερθώ πιο κάτω.
Αποδέχομαι την κοινώς αποδεκτή θέση ότι το μοτοποδήλατο του ΜΕ5 είχε εγκατεστημένο μικρό φανάρι, μη εργοστασιακό.
Αυτός εξασφάλισε το τεκμήριο 13 το έντυπο της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Είπε ότι με βάση το τεκμήριο 13 την ημέρα του δυστυχήματος η ώρα της ανατολής ήταν 04:53 και η ώρα της δύσης 06:35 όμως λόγω της θερινής ώρας η δύση θα ήταν μία ώρα μετά δηλαδή 7:35μ.μ και η ανατολή στις 05:53.
Δεν αμφισβήτησε την κοινώς αποδεκτή θέση ότι ο ενάγοντας μεταφέρθηκε από τον πατέρα του εναγομένου στο Νοσοκομείο.
Είναι αποδεκτό από την υπεράσπιση ότι ο εναγόμενος κατηγορήθηκε ενώπιον του Επ.Δικαστηρίου Λεμεσού για αμελή οδήγηση στην οποία αθωώθηκε απ΄αυτό στις 22.8.17 και χωρίς να καλύπτεται από ασφάλεια την οποία παραδέκτηκε.
Από την αντεξέταση του διαφάνηκε ότι η αστυνομία δεν έλεγξε την ταχύτητα των 2 ενεχομένων οχημάτων για την οποία θα αναφερθώ πιο κάτω. Αποδέχομαι όμως ότι δεν υπήρχαν ίχνη τροχοπέδησης, αυτό διαφαίνεται και από το τεκμ.3. Άλλωστε και η θέση των δύο οδηγών ήταν ότι δεν φρέναραν.
Κατά την αντεξέταση του ΜΕ2 εξεταστή, του τέθηκε η υποβολή ότι «ο λόγος που δεν φάνηκαν ίχνη τροχοπέδησης, δηλαδή από φρένα είναι γιατί ο εναγόμενος δεν αντιλήφθηκε το όχημα του ενάγοντα κατά την στιγμή του ατυχήματος, λόγω του σκότους που επικρατούσε». Αυτό που διαπιστώνω είναι ότι στη Έκθεση Υπεράσπισης του εναγόμενου πουθενά δεν αναφέρεται η εκ των υστέρων θέση του ότι επικρατούσε «σκότος» και μάλιστα η υποβολή είναι αντιφατική με την θέση του στην γραπτή του δήλωση τεκμ.21 ότι «στα 7 μέτρα είδα μία σκιά να έρχεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Δεν το αντελήφθηκα καθόλου και δεν μπόρεσα να αντιδράσω και να κάνω οτιδήποτε για να αποφύγω την σύγκρουση». Δηλαδή στην ΕΥ.Α του δεν είναι δικογραφημένος ο ισχυρισμός περί σκότους, ως επίσης και ότι ο εναγόμενος σταμάτησε, έλεγξε και έκανε σήμα για την πρόθεση του να στρίψει δεξιά στην πάροδο.
Επίσης η θέση του ότι δεν τον είδε καταρρίπτεται τόσο από την πραγματική μαρτυρία που τέθηκε ενώπιον του δικαστηρίου από τον ΜΕ2 ότι ο δρόμος ήταν ευθύς, χωρίς εμπόδια, από την μαρτυρία της ΜΕ3 ότι ήταν σούρουπο και επικρατούσε το πολιτικό λυκόφως την επίδικη ημέρα και ώρα 20:00, αλλά και από τον ενάγοντα του οποίου η μαρτυρία ήταν σαφής ότι ενώ οδηγούσε το μοτοποδήλατο του είδε τον εναγόμενο «σιονοτός» να εισέρχεται από την Απ.Λουκά προς την οδό Γρ.Διγενή και να του ανακόπτει την πορεία του. Αυτό επιβεβαιώνεται επίσης από το σημείο συγκρούσεως Χ στο σχεδιαγράφημα (τεκμ.3 και 7) το οποίο ευρίσκεται μέσα στην λωρίδα του ενάγοντα. Ακόμη σύμφωνα με τον ΜΕ4 και την πραγματική μαρτυρία που παρουσίασε βίντεο και φωτογραφίες καταρρίπτεται η θέση του εναγόμενου ότι ο ενάγων δεν ήταν αντιληπτός λόγω σκότους.
Επίσης ούτε η υποβολή στον ΜΕ2 ότι ο εναγόμενος δεν αντιλήφθηκε τον ενάγοντα γιατί δεν ήταν αναμμένος ο πάσσαλος της ΑΗΚ ευσταθεί γιατί απλούστατα στις 20:00 επικρατούσε το πολιτικό λυκόφως και δεν χρειαζόταν να είναι αναμμένος ο πάσσαλος της ΑΗΚ.
Ο ΜΕ2 μου έκανε καλή εντύπωση και ήταν σαφής αναφορικά με τα ουσιώδη σημεία που αφορούσαν το επίδικο δυστύχημα σε σχέση με τις μετρήσεις και τα σχεδιαγράμματα της σκηνής τεκμ.3 και 7 τα οποία υϊοθέτησε, παρά το ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν θυμόταν. Δεν μου διαφεύγει ότι το δυστύχημα έγινε 10 χρόνια πριν και είναι λογικό να μην μπορεί να θυμάται. Όμως η μαρτυρία του υποστηρίζεται από το σχεδιάγραμμα της σκηνής που έγινε την επίδικη ημέρα, στο οποίο αποτυπώθηκαν οι μετρήσεις του από τον χώρο και ενισχύονται και από τον ενάγοντα ως επίσης και από την κατάθεση του (ημερ.18.6.13). Οι αναφορές του και τα ευρήματα του δεν έχουν κλονιστεί με οποιοδήποτε τρόπο. Εκείνο που ιδιαίτερα αμφισβητήθηκε ήταν το θέμα του φωτισμού και η ορατότητα στον χώρο, στο οποίο αναφέρομαι ειδικότερα πιο κάτω.
Συνεπώς αποδέχομαι την μαρτυρία του στο σύνολο της ως αξιόπιστη.
Η ΜΕ3 και ο ΜΕ4 αντίστοιχα κατέθεσαν ως εμπειρογνώμονες. Όσον αφορά την προσέγγιση και εξέταση μαρτυρίας εμπειρογνώμονα υπάρχει πληθώρα νομολογίας (βλ. Φιλίππου ν. Οδυσσέως (1989) 1 C.L.R. 1, Θεοσκέπαστη Φαρμ ν. Δημοκρατίας (1990) 2 Α.Α.Δ. 984, Ευαγγέλου ν. Αμπίζας (1982) 1 C.L.R. 41 και Νικολάου ν. Σταύρου (1992) 1Β Α.Α.Δ. 746), Χαραλάμπους ν. Αβραάμ κ.α. (1999) 1 Α.Α.Δ. 1441). Σύμφωνα με αυτή το Δικαστήριο θα πρέπει πρώτα να πεισθεί ότι ο μάρτυρας είναι εμπειρογνώμονας στον τομέα που καταθέτει και στην συνέχεια να εξετάσει αν με την μαρτυρία του έχει δώσει τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια ώστε να καταστήσει ικανό το Δικαστήριο να ελέγξει την ακρίβεια των συμπερασμάτων του, προκειμένου να σχηματίσει την δική του ανεξάρτητη κρίση, με εφαρμογή των κριτηρίων πάνω στα γεγονότα που θα αποδειχθούν με μαρτυρία.
Επί του προκειμένου αναφορικά με το κατά πόσο οι πιο πάνω είναι εμπειρογνώμονες, στην ειδικότητα του έκαστος αυτό δεν αμφισβητήθηκε. Συναφώς η μαρτυρία τους θα προσεγγιστεί και θα αξιολογηθεί με βάση τις αρχές που διέπουν την αξιολόγηση και προσέγγιση εμπειρογνωμόνων μαρτύρων.
ΜΕ3 Ήταν η Σ.Λουκά η οποία εργάζεται στο Τμήμα Μετεωρολογίας. Αυτή έκανε ειδική εκπαίδευση στην πρόγνωση του καιρού, στην Κλιματολογία και σε άλλους κλάδους της Μετεωρολογίας.
Η πλευρά του ενάγοντα την παρουσίασε ως ειδικό και η μαρτυρία της περιστρεφόταν γύρω από το θέμα του φυσικού φωτισμού στον επίδικο χώρο την επίδικη ημέρα.
Στην κυρίως εξέταση της ανέφερε ότι το 2007 εργαζόταν στο Τμήμα Μετεωρολογίας. Είχε καταθέσει στο Ποινικό Δικαστήριο στην ποινική με αρ.8568/14. Κατέθεσε στο Δικαστήριο την έκθεση της τεκμήριο 14 την οποία υϊοθέτησε. Με βάση την έκθεση της στις 5.5.13 η ανατολή είναι 05:54 και η δύση 19:36 τοπική ώρα. Είπε ότι ο ήλιος δύει σε διάφορες ώρες σε κάθε επαρχία. Εξήγησε ότι με βάση τον πίνακα προστίθεται ώρα, λόγω της θερινής ώρας στην Κύπρο αφού το περιστατικό έγινε τον Μάιο. Κάθε χρόνο η ανατολή και η δύση είναι την ίδια ώρα. Εξήγησε τι είναι το πολιτικό λυκόφως δηλαδή μία περίοδος διάρκειας 25 - 30 λεπτών της ώρας μετά τη δύση του ηλίου κατά την οποία υπάρχει φυσικός φωτισμός ο οποίος εξασθενεί βαθμιαία, επιτρέπει τις συνήθεις εργασίες, δηλαδή αυτές που μπορούν να γίνουν με τη φύση του φυσικού φωτός όπως π.χ. η οδήγηση. Την πιο πάνω ημερομηνία το πολιτικό λυκόφως τελείωσε η ώρα 20:06. Μετά ακολουθεί το ναυτικό λυκόφως για περίπου ακόμη 30 λεπτά δηλαδή ο φυσικός φωτισμός που επιτρέπει κάποιες γενικές φιγούρες να διακρίνονται χωρίς λεπτομέρειες.
Αντεξεταζόμενη συμφώνησε ότι ο ήλιος έδυσε στις 19:36, το πολιτικό λυκόφως ακολούθησε το ναυτικό λυκόφως που ξεκίνησε στις 20:01, αν ληφθούν υπόψη τα 25 λεπτά. Αν ληφθούν υπόψη τα 30 λεπτά αυτό ξεκινά στις 20:06. Είπε ότι και το πολιτικό και το ναυτικό λυκόφως θεωρούνται μεταβατικά στάδια από την ημέρα προς το αστρονομικό λυκόφως που είναι η πλήρη συσκότιση. Μέχρι τις 20:06 ως αναφέρει και στην έκθεση της μπορούν να γίνονται συνήθεις εργασίες, δηλαδή βλέπει κάποιος καθαρά όπως και πριν τη δύση του ηλίου μέχρι και τις 20:01. Δηλαδή το συμβάν που έγινε 20:00 ήταν το τέλος της περιόδου του πολιτικού λυκόφωτος. Από η ώρα 19:36 - 20:00 η ορατότητα βαθμιαία εξασθενεί αλλά έστω και εξασθενημένη μπορεί να γίνονται οι συνήθεις εργασίες. Βάσει του εγγράφου αν θεωρηθεί ότι η ώρα 20:01 ξεκινά το ναυτικό λυκόφως ο φυσικός φωτισμός διακρίνει γενικές φιγούρες, χωρίς λεπτομέρειες. Όταν ερωτήθηκε για την ορατότητα είπε ότι το φως εξασθενεί βαθμιαία δεν μπορεί κάποιος να γνωρίζει την ορατότητα την δεδομένη στιγμή. Εκείνη την ημέρα δεν υπήρχε πανσέληνος όπου υπάρχει καλύτερη ορατότητα, η σελήνη ήταν ηλικίας 9 ημερών και δεν υπήρχε βροχόπτωση με βάση τους κοντινότερους σταθμούς του Κούρρη και του Ύψωνα. Αυτή είπε ότι δεν μπορεί να απαντήσει για το θέμα της ορατότητας εκτός και αν βρισκόταν εκεί στο σημείο.
Αυτή μου έκανε θετική εντύπωση. Ήταν αντικειμενική και σαφής παραθέτοντας τα στοιχεία που τηρούνται από την Μετεωρολογική Υπηρεσία. Τα προσόντα, η θέση και τα καθήκοντα της ΜΕ3 δεν αμφισβητήθηκαν και τα αποδέχομαι. Ακόμη αποδέχομαι το περιεχόμενο της έκθεσης της τεκμ.14 και τον πίνακα τεκμ.13 τα οποία εξήγησε. Επίσης αποδέχομαι τις αναντίλεκτες αναφορές της για την ώρα ανατολής και δύσης του ήλιου, την περιγραφή και διάρκεια του πολιτικού, ναυτικού και αστρονομικού λυκόφωτος και τις καιρικές συνθήκες της συγκεκριμένης ημέρας.
Ήταν ειλικρινής όταν ρωτήθηκε για το θέμα της ορατότητας και εκείνο για το οποίο δεν μπορούσε ν’ απαντήσει ήταν οι πραγματικές συνθήκες ορατότητας την ώρα του δυστυχήματος εφόσον δεν ήταν εκεί. Αποδέχομαι ότι η ώρα 20:00 που έγινε το δυστύχημα με βάση το παραδεκτό γεγονός επικρατούσε το πολιτικό λυκόφως.
Συνεπώς κρίνω τη μαρτυρία της ως αξιόπιστη στο σύνολο της.
ΜΕ4 ήταν ο Α. Πολυδώρου επαγγελματίας φωτογράφος, κινηματογραφιστής και γραφίστας. Αυτός σπούδασε γραφικές τέχνες, πολυμέσα με δίπλωμα στη φωτογραφία και μεταπτυχιακά interactive multimedia. Εργάζεται επαγγελματικά από το 2015.
Η πλευρά του ενάγοντα ήθελε με την μαρτυρία του ΜΕ4 να καταδείξει τους επίδικους δρόμους και την ύπαρξη ορατότητας από τις 19:50 – 20:10.
Του δόθηκαν οδηγίες από τον ενάγοντα για να κάνει μία κινηματογράφηση σκηνής δυστυχήματος, στις 5.5.21, στο χωριό Κολόσσι, στην οδό Απ.Λουκά στη συμβολή με την Γρίβα Διγενή. Πήγε εκεί η ώρα 19:45 έως 20:15 και κινηματογράφησε την σκηνή, το υλικό το μετέφερε σε USB στικ, το οποίο κατατέθηκε στο δικαστήριο ως τεκμ.15. Εξήγησε το περιεχόμενο του τεκμηρίου και ανέφερε ότι υπάρχουν 4 φάκελοι ήτοι η Nikon D750, Sony DSC – RX 100 και Samsung Α40(κινητό) και ο φάκελος Sun Disc ν΄αγνοηθεί για λόγο που εξήγησε. Η λήψη έγινε από τρεις συσκευές δηλαδή δύο επαγγελματικές κάμερες και ένα κινητό τηλέφωνο που κατέγραφαν την ίδια στιγμή για να μπορούν να συσχετιστούν μεταξύ τους, και να διαφανεί το επίπεδο φωτεινότητας που ήταν το ίδιο και στις τρεις συσκευές την συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Εξήγησε πρώτα τον φάκελο της Nikon που περιέχει τρία βίντεο.
Το πρώτο βίντεο της DSC1593 διαρκεί 10 λεπτά. Αυτός έστεκε στην οδό Απ.Λουκά και η γωνία λήψης του ήταν στο πεζοδρόμιο και βρισκόταν σε απόσταση 30 μέτρων μακριά και το πλάνο του έφτανε μέχρι και τη συμβολή της Γρ.Διγενή, θέση που δεν αμφισβητήθηκε. Είπε ότι κοιτάζοντας τα properties του αρχείου η καταγραφή ξεκίνησε η ώρα 19:49. Δηλαδή η καταγραφή σταμάτησε στις 19:59.
Είπε ότι η συσκευή Sony (DSC – RX 100) περιλαμβάνει φωτογραφίες και βίντεο. Η ώρα που αναφέρεται στα properties του εν λόγω αρχείου είναι η ώρα που έδωσε η μηχανή, την οποία αγόρασε από την Αγγλία και δεν είναι σύμφωνη με την ώρα της Κύπρου. Στην αντεξέταση είπε ότι η ώρα που φαίνεται είναι 5:00 αλλά η ορθή είναι 20:00. Οι μηχανές που χρησιμοποίησε ήταν χωρίς ρύθμιση για τον φωτισμό, γιατί η δουλειά του ήταν να μαγνητοσκοπήσει την σκηνή με τον φυσικό φωτισμό, ως έχει και στις δύο συσκευές δηλαδή στην Nikon και στη Sony και βλέποντας το πρώτο με το τρίτο βίντεο υπάρχει διαφορά στον φωτισμό. Το δικαστήριο εξετάζοντας το περιεχόμενο του τεκμηρίου διαπιστώνει το αληθές της θέσης του.
Ο ΜΕ4 είπε ότι το κινητό Samsung A40 περιλαμβάνει φωτογραφίες και βίντεο, με 11 αρχεία φωτογραφιών. Το δικαστήριο διαπιστώνει ότι πράγματι υπάρχουν 11 αρχεία.
Αποδέχομαι την αναντίλεκτη θέση του ότι έκανε λήψεις μέχρι τις 20:15, αναχώρησε στις 20:20 και πριν αναχωρήσει υπήρχε μικρή ορατότητα, ενώ προηγουμένως εντονότερη.
Όταν προβλήθηκε στο δικαστήριο το αρχείο 20210505-195631 Samsung είπε ότι μέχρι το τέρμα του δρόμου είχε ορατότητα, αποδόθηκε αυτό και στην φωτογραφία και υπάρχουν κάποιες στιγμές στο βίντεο που δεν υπάρχουν οχήματα που αποδίδεται καλύτερα. Διαπιστώνω ότι υπάρχει φυσικός και οδικός φωτισμός και ορατότητα και στις πληροφορίες του αρχείου καταγράφεται η ώρα 19:56.
Αντεξεταζόμενος ανέφερε ότι τα συγκεκριμένα βίντεο τα έλαβε στις 5.5.2021.
Aυτός ρωτήθηκε για τις πινακίδες που υπήρχαν όταν βρισκόταν εκεί. Μία απ’ αυτές είχε φωτισμό. Σε ερώτηση εάν αυτή η πινακίδα υπήρχε στις 5 Μαΐου στο συγκεκριμένο σημείο απάντησε ότι δεν γνωρίζει, ούτε και γνωρίζει την εμβέλεια του φωτός της. Είπε ότι από ότι φαίνεται στην φωτογραφία τα φώτα των ηλεκτρικών πασσάλων ήταν αναμμένα στις 20:00:03 και συμφώνησε ότι ο οδηγός που έρχεται από απέναντι είχε αναμμένα φώτα. Ο ηλεκτρικός πάσσαλος που υπήρχε έδινε φωτισμό. Παρέπεμψε στην φωτογραφία - 200 511 η οποία λήφθηκε στις 20:05:11 που δεν υπήρχε ούτε φωτισμός από το βαν και αποτυπώνει τον ακριβή φωτισμό της σκηνής.
Ο ΜΕ4 ερωτήθηκε για τους πασσάλους, για την ορατότητα στο συγκεκριμένο δρόμο της Απ.Λουκά με την συμβολή της Γρ.Διγενή. Σύμφωνα με τον ΜΕ2 την επίδικη ημέρα υπήρχε μόνο ένας πάσσαλος της ΑΗΚ (Σ) ο οποίος δεν ήταν αναμμένος η ώρα 20:00. Σε κάθε περίπτωση αν είχε ανάψει θα ήταν μετά την σύγκρουση οπότε δεν θεωρώ ότι είναι επίδικος ο χρόνος μετά τις 20:00.
Προχωρώ να αξιολογήσω το περιεχόμενο του τεκμ.15. Αρχικά να αναφέρω ότι ο περιεχόμενο του USB στικ (βίντεο και φωτογραφίες) και οι συνθήκες λήψης του δεν έχουν αμφισβητηθεί από την υπεράσπιση, εκείνο που αμφισβητήθηκε είναι ότι δεν υπήρχαν οι ίδιες συνθήκες κατά την 05/05/13, θέση η οποία απαντάτε με την μαρτυρία της Μ.Ε.3 Σ.Λουκά και του ενάγοντα.
Οι διαπιστώσεις του δικαστηρίου για το USB Stick τεκμ.15 είναι οι ακόλουθες:
Σε αυτό περιλαμβάνονται τρεις φάκελοι δηλαδή της Nikon D750, της Sony και του Samsung (κινητού) και ο φάκελος Sαn Disc που δεν λαμβάνεται υπόψη που είναι εργοστασιακός φάκελος του usb.
Ο φάκελος της Nikon περιλαμβάνει τρία βίντεο δηλαδή το DSC 1593,1594,1595. Ο μάρτυρας είπε ότι βρισκόταν στο πεζοδρόμιο της οδού Απ.Λουκά. Αυτό εμφαίνεται στο πλάνο του 1593, το οποίο διαρκεί από τις 19:49 – 19:59, ως επίσης η συμβολή της οδού Γρ.Διγενή, ο ευθύς δρόμος της Απ.Λουκά και ορατότητα πέραν της συμβολής. Διαπιστώνεται εμφανέστατα ότι καθ΄όλη την διάρκεια του μέχρι και της 19:59 δηλαδή ένα λεπτό πριν την σύγκρουση υπάρχει φυσικός φωτισμός, διακρίνονται τα διερχόμενα αυτοκίνητα και η συνεχής άσπρη γραμμή πριν την συμβολή. Ο οδικός φωτισμός άναψε στο 07.11΄ της καταγραφής του χωρίς όμως να επηρεάζεται ο φυσικός φωτισμός ο οποίος υπάρχει μέχρι τις 19:59.
Φυσικός φωτισμός υπήρχε και στο βίντεο 1594 και στο 1595 μέχρι τη λήξη του. Το βίντεο 1594 λήφθηκε ένα λεπτό πριν την σύγκρουση (19:59) και διήρκεσε 10 λεπτά και το δεύτερο στις 20:09. Διαπιστώνω ότι στα τρία πιο πάνω βίντεο καταγράφεται ότι είναι ημερομηνίας 5.5.21 κάτι που είπε και ο μάρτυρας και επιβεβαιώνεται στην καταγραφή του.
Όταν προβλήθηκε το βίντεo DSC 1594 στο δικαστήριο στην ερώτηση της κας Βερεσιέ ποιά ήταν η ορατότητα στο δρόμο η ώρα 20:00 (δηλαδή την ώρα του δυστυχήματος) με βάση αυτό το βίντεο είπε «η ορατότητα από το σημείο που αυτός στεκόταν, χωρίς την ύπαρξη αυτοκινήτου μπορεί να φτάσει μέχρι τον τελευταίο στύλο της ΑΗΚ στην δεξιά πλευρά». Ο στύλος διαπιστώνεται ότι ευρίσκεται σε απόσταση μετά την επίδικη συμβολή και συνεπώς έφτανε η ορατότητα μέχρις εκεί.
Αναφορικά με το αρχείο φωτογραφιών της κάμερας Sony (DSC 6178, 6179, 6180) πράγματι διαπιστώνεται η θέση του ΜΕ4 ότι η ώρα καταγραφής είναι 5:00 και 5:02 γιατί είχε άλλη ώρα λόγω της αγοράς της από την Αγγλία και αποδέχομαι την αναντίλεκτη θέση του ότι η πραγματική ώρα είναι 20:00.
Αποδέχομαι την αναντίλεκτη θέση του ότι τα πλάνα του αντικατοπτρίζουν το πραγματικό φωτισμό της σκηνής γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιήθηκαν και τρεις συσκευές. Επίσης ότι οποιαδήποτε άλλη πηγή φωτός σ΄ένα καθαρό βίντεο ή φωτογραφία συμβάλλει στο να φωτίσει ορισμένα σημεία, αλλά όχι να φωτίσει όλη την σκηνή του. Ο μόνος τρόπος να φωτίσει την σκηνή του είναι να επεξεργαστεί ψηφιακά το αρχείο, πράγμα που δεν έπραξε στην παρούσα.
Διαπιστώνεται από το δικαστήριο ότι στις 3 φωτογραφίες της Sony που φέρουν ημερομηνία 5.5.21 και λήφθηκαν σταδιακά δηλ. οι πρώτες δύο η ώρα 20:00 και η τρίτη 20:02΄, φαίνεται πάλι φυσικός φωτισμός και διακρίνεται ευκρινώς ο συγκεκριμένος δρόμος με ορατότητα, χωρίς οποιεσδήποτε παρεμβολές, είτε από φώτα πινακίδων, από διάβαση πεζών ή οτιδήποτε άλλο. Το τί απεικονίζεται σ΄αυτές τις φωτογραφίες παρέμεινε αναντίλεκτο. Συνεπώς αποδέχομαι ότι την επίδικη ώρα της σύγκρουσης των 2 οχημάτων υπήρχε ακόμη φυσικός φωτισμός.
Αντεξεταζόμενος ρωτήθηκε για την ύπαρξη των ηλεκτρικών πασσάλων, για τις πινακίδες που υπήρχαν, για τα αυτοκίνητα και για την εμβέλεια όλων αυτών των φώτων με ενδεχόμενο η σκηνή του 2021 να μην είναι η ίδια όπως το 2013. Σ΄αυτό το σημείο διαφωτιστική είναι η μαρτυρία του ΜΕ5 (πιο κάτω) ο οποίος ευρισκόταν εκεί και ενεπλάκηκε στην σύγκρουση.
Στο αρχείο του Samsung αποδέχομαι ότι στην φωτογραφία 20210505 - 200511 που λήφθηκε η ώρα 20:05:11 (δες πληροφορίες της φωτογραφίας) φαίνεται η σκηνή χωρίς την παρουσία διερχομένων αυτοκινήτων, φυσικός φωτισμός αλλά παράλληλα και φωτισμός από τα φώτα της διάβασης πεζών, από προβολέα στα αριστερά ως επίσης και από τους ηλεκτρικούς πασσάλους. Η πινακίδα της πιτσαρίας δεν φαίνεται να φωτίζει το δρόμο κάτι που είπε και ο ΜΕ4. Αυτή αφορά χρόνο μεταγενέστερο της σύγκρουσης.
Επίσης στην φωτογραφία 20210505 - 195547 του ιδίου αρχείου αυτή λήφθηκε σύμφωνα με τις πληροφορίες της στις 5.5.21 και ώρα 19:55 όπου και πάλιν ευκρινώς διακρίνεται φυσικός φωτισμός, ο επίδικος δρόμος και τα διερχόμενα οχήματα χωρίς αναμμένο οδικό φωτισμό. Στην φωτογραφία 20210505 – 195957 που λήφθηκε στις 19:59 και πάλιν διακρίνεται φυσικός φωτισμός, ορατότητα και ο επίδικος δρόμος. Στην φωτογραφία 20210505 - 20002 που λήφθηκε η ώρα 20:00 διακρίνεται και πάλιν φυσικός φωτισμός και ευκρινώς ο επίδικος δρόμος. Στην φωτογραφία 20210505 -200511 που λήφθηκε η ώρα 20:05΄ διακρίνεται και πάλιν φυσικός φωτισμός και ευκρινώς ο επίδικος δρόμος.
Σε σχέση με αυτό ν΄αναφέρω ότι το ζητούμενο στην παρούσα δεν είναι το τι φωτισμός υπήρχε μετά τις 20:00 αλλά κατά πόσο υπήρχε φυσικός φωτισμός στις 20:00 (επίδικο χρόνο) και συνεπώς θα μπορούσε και όφειλε ο εναγόμενος να αντιληφθεί τον ενάγοντα.
Με τα ενώπιον μου στοιχεία θεωρώ τον μάρτυρα απόλυτα αξιόπιστο και ειλικρινή καταθέτοντας τις διαπιστώσεις του από την σκηνή, αφού μετέβηκε το 2021 για μαγνητοσκόπηση. Αποδέχομαι ότι παρά το γεγονός ότι αυτός επισκέφθηκε την σκηνή 8 χρόνια μετά, εντούτοις κρίνω ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε διαφοροποίηση στον φυσικό φωτισμό η ώρα 20:00, ο οποίος εμφαίνεται σε αρκετές από τις λήψεις που ο μάρτυρας έκανε στις οποίες αναφέρθηκα πιο πάνω (τεκμ.15). Αποδέχομαι πλήρως την πραγματική μαρτυρία την οποία παρουσίασε και η οποία αποτελεί σημαντικό οδηγό για την κρίση αναφορικά με τις συνθήκες του δυστυχήματος και της ακρίβειας της μαρτυρίας. Αυτός έχει διαφωτίσει το δικαστήριο για τις συνθήκες ορατότητας στα επίδικα σημεία.
Ακόμη η μαρτυρία του ενισχύεται από την ΜΕ3 και συγκεκριμένα ότι μέχρι τις 20:00 υπήρχε το πολιτικό λυκόφως και όχι το ναυτικό ή το αστρονομικό που επέρχεται πλήρης συσκότιση.
Ως ΜΕ5 κατέθεσε ο ενάγοντας ο οποίος είναι αναλφάβητος. Αυτός ανέφερε ότι στις 5.5.13 ενώ οδηγούσε με ευθεία πορεία ερχόμενος από το χωριό Ερήμη προς το Κολόσσι ο οδηγός της αντίθετης κατεύθυνσης έστριψε βεβιασμένα δεξιά προς την οδό Γρ.Διγενή, συγκρούστηκαν και ο τελευταίος εγκατέλειψε τη σκηνή. Ο οδηγός δεν έδειξε ότι θα στρίψει και δεν έκανε οτιδήποτε για να αποφύγει την σύγκρουση. Ήταν σούρουπο, υπήρχε φυσικός φωτισμός, έβλεπε πολύ καθαρά και σε απόσταση, ήταν πολύ καλός ο καιρός δεν έβρεχε. Η περιοχή εκεί είναι πολυσύχναστη με καταστήματα. Είδε τον οδηγό ο οποίος οδηγούσε με ταχύτητα και δεν υπολόγισε ότι θα στρίψει. Δεν ελάττωσε ταχύτητα γιατί δεν πρόλαβε. Ο οδηγός έστριψε απότομα, είχε τα φώτα του αναμμένα. Πάνω στο μοτοποδήλατο του είχε φανάρι αλλά δεν λειτουργούσε και αυτός έβαλε ένα επιπρόσθετο φανάρι – κλεφτοφάναρο με τέλλα το οποίο είχε ανάψει από την ώρα που ξεκίνησε. Ήρθε ο πατέρας του οδηγού μετά από ώρα και πήγαν στις Πρώτες Βοήθειες στο Νοσοκομείο όπου του έκαναν ακτινογραφία και είχε σπάσει η επιγονατίδα του. Αυτός έμεινε στο Νοσοκομείο για τέσσερις ημέρες και ακολούθως τοποθετήθηκε το πόδι του σε γύψο για πέντε εβδομάδες. Έλαβε σχετική θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή και παρήλθε το χρονικό διάστημα των έξι μηνών για να περπατήσει με δυσκολία. Το μοτοποδήλατο που οδηγούσε ήταν σε λειτουργήσιμη κατάσταση. Υπέγραψε το σχέδιο της αστυνομίας το οποίο του είχε δείξει ο αστυνομικός. Έχει δει το βίντεο στο τεκμήριο 15 το οποίο απεικονίζει τον δρόμο που έγινε το ατύχημα.
Αντεξεταζόμενος είπε ότι το μοτοποδήλατο που οδηγούσε το βρήκε στον σκουπιδότοπο στο Κολόσσι και ήταν καλή η κατάσταση του εξωτερικά, η μηχανή του ήταν επιδιορθωμένη από ένα φίλο του, απλά ήθελε επιδιόρθωση το κυλινδροπίστονο και το φανάρι του. Αυτός του έβαλε επιπρόσθετο. Οι τροχοί του, τα μπροστινά και πισινά φρένα του ήταν καλά. Όταν έγινε το δυστύχημα ήταν 16 ετών. Αποδέχτηκε ότι οδηγούσε χωρίς πιστοποιητικό ασφαλείας, χωρίς άδεια κυκλοφορίας, χωρίς πιστοποιητικό καταλληλότητας και είχε παραδεχτεί γι΄ αυτά. Δεν γνώριζε αν ήταν διαγραμμένο, αλλά δεν ήταν ακατάλληλο προς χρήση, ήταν μια χαρά. Είπε ότι πήγαινε κανονικά στην πορεία του και ο απέναντι οδηγός χωρίς να δείξει, με αρκετή ταχύτητα έστριψε, έπιασε και την άλλη λωρίδα, του ανέκοψε την πορεία του και στη συνέχεια εγκατέλειψε την σκηνή. Η εμβέλεια του φαναριού στο μοτοποδήλατο που οδηγούσε ήταν αρκετή. Παρέπεμψε στο βίντεο τεκμήριο 15 λέγοντας «θα δείτε και ποδήλατα που φέρουν το κόκκινο φαναράκι πίσω και θα διακρίνεται και τους πεζούς». Είπε δεν ήταν νύκτα, ήταν σούρουπο. Επανέλαβε ότι η περιοχή έχει φωτισμό από τα καταστήματα και τις πινακίδες αυτών. Δεν γνωρίζει αν αυτές οι πινακίδες ήταν και τότε, ορισμένες ήταν. Αυτή η θέση του δεν αμφισβητήθηκε. Στην ερώτηση ποιά καταστήματα υπήρχαν τότε είπε ότι το Ληδιάνα ήταν, υπήρχε ένα καφέ στη θέση του περιπτέρου MMS το οποίο είχε φως. Η θέση του για το φως του καφέ δεν αμφισβητήθηκε. Υπήρχε και η διάβαση πεζών. Στην υποβολή ότι ο φωτισμός που υπήρχε στο βάθος της Απ.Λουκά που φώτιζε την διάβαση δεν υπήρχε στο ατύχημα, απάντησε αρνητικά λέγοντας ότι ο φωτισμός πάντοτε υπήρχε και ήταν απόλυτος περί τούτου. Το φανάρι το βρήκε ξηλωμένο η αστυνομία λόγω του χτυπήματος. Όταν αυτός είχε ξεκινήσει για να το οδηγήσει το είχε ανάψει. Αυτός χρειαζόταν 5 λεπτά για να πάει από το χωριό Ερήμη ως το Κολόσσι. Στην υποβολή ότι αυτός άναψε το φανάρι του μοτοποδήλατου γιατί η ορατότητα του ήταν περιορισμένη, αυτός απάντησε αρνητικά. Τον οδηγό τον είδε σε αρκετά μέτρα.
Ακόμη στην υποβολή ότι τα φώτα του εναγομένου είχαν μεγάλη εμβέλεια αυτός είπε «άρα έπρεπε να με είχε δει». Δεν πρόλαβε να υπολογίσει την απόσταση μεταξύ τους γιατί όλο αυτό έγινε σε δευτερόλεπτα και απότομα, αυτός ήρθε «σιονοτός». Τα φρένα του μοτοποδήλατου ήταν εντάξει και δεν πρόλαβε να φρενάρει. Στο σημείο εκεί περπατάει αρκετός κόσμος. Του υποβλήθηκε η θέση ότι ο εναγόμενος έκανε σήμα, θέση που δεν δικογραφείται στην ΕΥ.Α του. Ο ΜΕ5 είπε ότι ο οδηγός δεν έκανε σήμα ότι θα έστριβε, αλλά έστριψε “αστραπιαία», ούτε και ταχύτητα ελάττωσε. Δεν αποδέχτηκε την θέση ότι αυτός οδηγούσε με ιλιγγιώδη ταχύτητα.
Δεν γνωρίζει πόσοι πάσσαλοι της ΑΗΚ υπήρχαν στο σημείο της σύγκρουσης. Δεν θυμάται εάν οι λαμπτήρες του οδικού φωτισμού ήτανε σβηστοί. Στην υποβολή ότι ο εναγόμενος δεν μπορούσε να τον δει αυτός απάντησε ότι δεν ήταν νύχτα, η περιοχή έχει μαγαζιά ακόμα και αν το φανάρι του ήταν αδύνατο, υπήρχε φωτεινότητα, υπήρχε ορατότητα και μπορούσε να τον δει.
Τον εναγόμενο τον κατήγγειλε αργότερα την ίδια ημέρα γιατί ο ίδιος δεν είχε άδεια. Δεν αποδέχτηκε την θέση ότι αυτός ήταν ο αμελής και προκάλεσε το δυστύχημα το οποίο προκλήθηκε από τον εναγόμενο ο οποίος βεβιασμένα έστριψε δεξιά, εγκατέλειψε τη σκηνή και αργότερα ήρθε εκεί με τον πατέρα του και τον πήραν στο Νοσοκομείο.
Ο μάρτυρας μπορώ να πω ότι μου έκανε καλή εντύπωση, ήταν φυσικός περιγράφοντας τα γεγονότα πριν και μετά την σύγκρουση του μοτοποδήλατου που οδηγούσε με το όχημα του εναγόμενου. Δεν δίστασε να πει ότι το μοτοποδήλατο που οδηγούσε το βρήκε στα σκουπίδια και ότι δεν είχε άδεια οδηγού και πιστοποιητικό ασφάλειας γι΄αυτό. Ήταν ειλικρινής ότι το δυστύχημα καταγγέλθηκε στην αστυνομία λίγο αργότερα. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ενώ οδηγούσε το μοτοποδήλατο στην οδό Απ.Λουκά, στο οποίο δεν υπήρχε φανάρι εγκεκριμένου τύπου, αλλά φανός που ο ίδιος κόλλησε με τέλλα στο μπροστινό του μέρος, είδε τον εναγόμενο να εισέρχεται στην λωρίδα του βεβιασμένα για να στρίψει δεξιά στην πάροδο της Γρ. Διγενή, χωρίς να κάνει οποιοδήποτε σήμα, με αποτέλεσμα να του ανακόψει την πορεία του και να συγκρουστούν. Αυτός τραυματίστηκε και λίγο αργότερα ο πατέρας του εναγόμενου τον μετέφερε στο Νοσοκομείο Λεμεσού.
Ως εκ των άνω κρίνεται ότι η εκδοχή του ενάγοντα αναφορικά με τις συνθήκες του δυστυχήματος συνάδει λογικά με την πραγματική μαρτυρία που παρουσιάστηκε (τεκμ.3,7,13,15) και γίνεται αποδεκτή. Να αναφέρω επίσης ότι η εκδοχή του για τις συνθήκες του δυστυχήματος ως παρουσιάστηκε ενώπιον μου συνάδει πλήρως με τους δικογραφημένους ισχυρισμούς του στην έκθεση απαίτησης του.
Αποδέχομαι την μαρτυρία του ως αξιόπιστη, πλην της θέσης του ότι ο εναγόμενος οδηγούσε με ιλιγγιώδη ταχύτητα, θέση η οποία δεν υποστηρίχθηκε με μαρτυρία ειδικού.
ΜΥ1 εναγόμενος κατέθεσε και υϊοθέτησε στο δικαστήριο την γραπτή δήλωσή του τεκμήριο 21 και τα τεκμήρια 22 μέχρι 27 (α) χωρίς ένσταση από την συνήγορο του ενάγοντα. Σε αυτήν αναφέρει ότι την επίδικη ημέρα οδηγούσε όχημα στην οδό Απ.Λουκά στο Κολόσσι με δυτική κατεύθυνση με σκοπό να κατευθυνθεί στην οδό Γρ.Διγενή προς την οικία του. Το εν λόγω όχημα το αγόρασε από την CHURCH OF ENGLAND SOLDIERS SAILOR AND AIRMANS CLUB. Οδηγούσε με πολύ χαμηλή ταχύτητα περίπου 30 km/h και αφού έβγαλε δείκτη, σταμάτησε έλεγξε τον δρόμο και έστριψε δεξιά. Καθώς έστριβε είδε στα 7 μέτρα μία σκιά να έρχεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα και το μοτοποδήλατο του ενάγοντα συγκρούστηκε σφοδρά και καρφώθηκε στην αριστερή πλευρά του αυτοκινήτου του. Το μοτοποδήλατο δεν είχε αναμμένα φώτα και δεν το είχε αντιληφθεί καθόλου γι’ αυτό και δεν μπόρεσε να αντιδράσει. Η ώρα ήταν 20:00, η ορατότητα περιορισμένη και φαίνονταν μόνο σκιές σε κοντινή απόσταση χωρίς επαρκή φυσικό φωτισμό λόγω του ότι ο ενάγοντας δεν είχε αναμμένα τα φώτα πορείας του, αλλά ούτε και αναμμένος οδικός φωτισμός. Το δυστύχημα έγινε εξαιτίας του ενάγοντα λόγω του ελαττωμένου μοτοποδήλατου που οδηγούσε.
Αντεξεταζόμενος είπε ότι το όχημα που οδηγούσε το αγόρασε για €500 τον Απρίλιο του 2013, ήτοι ένα μήνα πριν το δυστύχημα και το μεταβίβασε στο όνομα του. Αναγνώρισε την κατάθεση του στην αστυνομία (τεκμ.4) που φέρει την υπογραφή του ως είπε. Επίσης είπε ότι ασφαλιστική κάλυψη για το αυτοκίνητο είχε από τις 12.6.13 - 14.3.16 αλλά τότε δεν είχε τίτλο ιδιοκτησίας του.
Ο εναγόμενος στην κατάθεσή του τεκμ.4 λέει ότι το αυτοκίνητο δεν πρόλαβε να το μεταβιβάσει επ΄ ονόματι του γιατί η κυρία που του το πωλούσε θα έλειπε στην Αγγλία για το Πάσχα. Μίλησε μαζί της πριν να το αγοράσει. Δεν του είχε πει πότε θα φύγει για το Πάσχα. Στην υποβολή ότι το Πάσχα των καθολικών το 2013 ήταν 31 Μαρτίου 2013 και δεν μπορούσε η Τζίνα να του είχε πει ότι θα απουσίαζε για το Πάσχα των καθολικών απάντησε ότι το αυτοκίνητο το αγόρασε στις 5.5.13, μπορεί και πιο πριν τις 5.5.13.
Δεν έχει παρουσιάσει στο δικαστήριο απόδειξη για τα €500 που ισχυρίζεται ότι πλήρωσε για την αγορά του οχήματος. Αυτός παρουσίασε έγγραφο το τεκμ.22 που αναφέρει ότι ο διευθυντής της εταιρείας επιβεβαιώνει την πώληση του οχήματος στον εναγόμενο τον Απρίλιο του 2013 και είναι ο νέος ιδιοκτήτης και κάτοχος αυτού, μετά που έχει πληρώσει το τίμημα πώλησης του αυτοκινήτου. Με την βεβαίωση συμφωνούν και συγκατατίθενται όπως ο εναγόμενος παραλάβει την αποζημίωση για την ζημιές λόγω του δυστυχήματος. Ερωτώμενος για την βεβαίωση τεκμήριο 22 που παρουσίασε είπε ότι είναι ο διευθυντής της CHURCH OF ENGLAND SOLDIERS SAILOR AND AIRMANS CLUB που την συμπλήρωσε και του την έδωσε, αμέσως μετά που έγιναν οι πράξεις για το αυτοκίνητο. Διαπιστώνεται ότι αυτό είναι φωτοαντίγραφο και ο εναγόμενος δεν ανέφερε, ούτε και αιτιολόγησε που ευρίσκεται το πρωτότυπο της για να το παρουσιάσει. Σε αυτήν δεν υπάρχει καμία σφραγίδα της πωλήτριας του οχήματος, μόνο υπογραφή ενός προσώπου που διατείνεται ότι είναι ο διευθυντής και δεν φαίνεται να είναι επιστολόχαρτο του εν λόγω CLUB.
Επίσης το πρόσωπο που το υπέγραψε δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο για μαρτυρία για να ενισχύσει τον εναγόμενο αναφορικά με τις συνθήκες πώλησης του οχήματος που οδηγούσε κατά τους ουσιώδεις χρόνους.
Ακόμη στο τεκμ.22 πλην της αναφοράς ότι ο εναγόμενος τους πλήρωσε το ποσό της πώλησης δεν γίνεται μνεία των €500 που ο εναγόμενος λέει ότι πλήρωσε. Ενόψει των πιο πάνω δεν με έχει πείσει για την εγκυρότητα αυτού του εγγράφου στο οποίο δεν αποδίδω καμία αποδεικτική βαρύτητα.
Ο εναγόμενος δεν αποδέχτηκε την υποβολή ότι το τεκμήριο 22 είναι προϊόν πλαστογραφίας ούτε βέβαια αποδείχθηκε κάτι τέτοιο.
Στις ερωτήσεις της συνηγόρου του ενάγοντα πότε μεταβιβάστηκε επ΄ ονόματι του είπε ότι είναι μέσα στα έγγραφα που κατέθεσε στο δικαστήριο, στη συνέχεια είπε περίπου μέσα του Μάη του 2013, η ασφάλεια έγινε 12.6.2013 και άργησε να βγει το καλυπτικό σημείωμα. Αυτός δεν απαντούσε άμεσα για το πότε μεταβιβάστηκε επ΄ ονόματι του το αυτοκίνητο και τελικώς είπε δεν μεταβιβάστηκε λόγω του ατυχήματος. Στην υποβολή ότι δήλωσε ψευδώς στην ασφαλιστική εταιρεία Eurosure ότι είναι ο ιδιοκτήτης του οχήματος απάντησε αρνητικά.
Διαπιστώνω ότι το αντίγραφο επιστολής τεκμήριο 23 αφορά κατ΄ισχυρισμό ασφάλιση του οχήματος που οδηγούσε ο εναγόμενος τον επίδικο χρόνο για μεταγενέστερη περίοδο του ατυχήματος.
Συνακόλουθα θεωρώ ότι ο εναγόμενος δεν παρουσίασε ικανοποιητική μαρτυρία για την αγορά του εν λόγω οχήματος απ΄αυτόν και για την μεταβίβαση του επ΄ονόματι του. Αυτός το οδηγούσε και δεν καλυπτόταν από πιστοποιητικό ασφαλείας, κάτι που ήταν και η θέση του και προκύπτει και από την γραπτή κατηγορία που του προσάφθηκε από την αστυνομία τεκμ.5.
Σύμφωνα με το παραδεκτό γεγονός ο Ν.Μαρκουλλής εκτίμησε τις ζημιές του (τεκμ.20) οι οποίες όμως δεν επιδιορθώθηκαν.
Όταν η συνήγορος του υπέδειξε το πρόχειρο σχεδιάγραμμα της σκηνής τεκμήριο 3 το αναγνώρισε και είπε ότι το υπέγραψε. Ο αστυνομικός δεν του είχε πει ότι θα πάει στο δικαστήριο, ήταν ένα περίπου. Ήταν μαζί με τον αστυνομικό όταν το σχεδίαζε. Στην υποβολή ότι αυτός έστριψε δεξιά προς την Γρ.Διγενή πριν την άσπρη διακεκομμένη γραμμή από την οποία μπορούσε να στρίψει, αυτός διαφώνησε. Στο δικαστήριο τοποθέτησε τα αρχικά του ονόματος του (με κόκκινο στυλό) επί του τεκμηρίου 3 στο σημείο όπου σταμάτησε πριν να εισέλθει στην οδό Γρ.Διγενή. Στην υποβολή ότι αυτός έστριψε ενωρίτερα και απροειδοποίητα χωρίς να δείξει για να εισέλθει στην πάροδο με αποτέλεσμα να ανακόψει την πορεία του ενάγοντα απάντησε αρνητικά. Προς τούτο παραπέμπω στην ανακριτική του κατάθεση τεκμ.4 στην οποία ανέφερε «ότι οδηγούσε με ταχύτητα 50 χλμ, καθώς έστριβε δεξιά προς την Γρ.Διγενή είδε μία σκιά σε πολύ κοντινή απόσταση γύρω στα 7 μέτρα, επρόκειτο για μοτοποδήλατο που δεν είχε αναμμένα φώτα και δεν μπορούσε να κάνει οτιδήποτε». Επίσης σε άλλο σημείο αναφέρει ότι επισκέφθηκε την σκηνή μαζί με τον Αστ.1835 Κανάρη και συμφώνησε με το σημείο συγκρούσεως Χ.
Στο δικαστήριο προσπάθησε να δώσει μία άλλη εικόνα αλλάζοντας τα πιο πάνω τα οποία θεωρώ ότι είναι εκ των υστέρων σκέψεις του, τόσο όσον αφορά την ταχύτητα του στην οποία κάνει λόγο για 30 χλμ στην γραπτή δήλωση του (τεκμ.21) και ότι σταμάτησε πριν να επιχειρήσει την στροφή δεξιά.
Αξίζει να αναφέρω ότι ούτε στην ΕΥ.Α του ανέφερε για την χαμηλή του ταχύτητα ή ότι σταμάτησε πριν την είσοδο του στην πάροδο, εκδοχή συνεπώς που απορρίπτω.
Η συνήγορος του υπέδειξε σκηνές από το τεκμήριο 15 ειδικότερα την φωτογραφία 20210505 – 5957 από το Samsung Α40 ημερομηνίας 5.5.21 και ο μάρτυρας αναγνώρισε τους επίδικους δρόμους και που οδηγούσε αυτός. Το 2013 δεν υπήρχε διάβαση πεζών, ούτε φώτα σχολείου. Επανέλαβε την θέση του για το που είχε σταματήσει πριν να εισέλθει στην πάροδο και όχι πιο πίσω γιατί αλλιώς θα χτυπούσε στο άλλο όχημα το ευρισκόμενο στην Γρ.Διγενή. Είπε πάλι ότι τα φώτα της ΑΗΚ ήταν κλειστά και τα φώτα του ήταν αναμμένα στην διπλή στάση.
Στην υποβολή της συνηγόρου ότι η φωτεινότητα του δρόμου ήταν όπως την φωτογραφία και στο βίντεο τεκμήριο 15 αυτός διαφώνησε λέγοντας δεν μπορεί να συγκριθεί μια φωτογραφία του 2013 με το 2023 και είναι διαφορετικός ο φωτισμός, η πιτσαρία δεν υπήρχε το 2013. Η θέση του εναγόμενου ήταν ότι όπως αυτός έστριβε αν ο ενάγοντας δεν έτρεχε, αλλά χρησιμοποιούσε και τα φρένα του δεν θα είχε τέτοιο χτύπημα η πόρτα του αυτοκινήτου του.
Είπε ότι όταν κατέβηκε κάτω από το αυτοκίνητο του, ο ενάγοντας του είπε να μην καλέσει αστυνομία «γιατί τα πισινά φρένα της μοτόρας δεν πιάνουν». Αυτό ο εναγόμενος πουθενά δεν το ανέφερε στην κατάθεση του, ούτε και στην γραπτή δήλωση του τεκμήριο 21 σελίδα δύο, όπου αναφέρει μόνο ότι «ο ενάγοντας του είπε ότι δεν είχε άδεια οδηγού». Αυτά θα πρέπει να λεχθεί ότι δεν μπορούν να ληφθούν υπόψην και να γίνουν δεκτά όχι μόνο για λόγους αναξιοπιστίας του, αλλά και γιατί δεν τέθηκαν στον ενάγοντα κατά την αντεξέταση του για να τα σχολιάσει και να αξιολογήσει το Δικαστήριο το θέμα έχοντας υπόψην και τη δική του μαρτυρία (βλ. Adidas v. Jonitexo Ltd (1987) 1 C.L.R. 383, Μοσχάτου ν. Μοσχάτου (1999) 1Β Α.Α.Δ. 785, Frederickou Schools Co Ltd κ.α. v. Acuac Inc (2002) 1Γ Α.Α.Δ. 1527 και Δημητριάδη κ.α. ν. Kravtchenko, Πολιτική Έφεση αρ. 57/2010, ημερ. 31.5.13).
Οι απαντήσεις του βασίζονταν στις θέσεις της αστυνομίας για τα αδικήματα τα οποία είχε διαπράξει ο ενάγοντας οδηγώντας το μοτοποδήλατο και όχι στο τι πραγματικά ο ίδιος είχε διαπιστώσει, όπως για παράδειγμα ότι ο ενάγοντας δεν κατάφερε να σταματήσει λόγω της ταχύτητας του, το μοτοποδήλατο δεν είχε φρένα και πιστοποιητικό καταλληλότητας. Διαφώνησε ότι υπήρχε πολιτικό λυκόφως.
Από τα όσα ανέφερε ο εναγόμενος στο δικαστήριο διαπιστώνεται ότι κάποιες εκ των θέσεων του δεν ήταν εξ΄αρχής δικογραφημένες συνεπώς δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη. Ειδικότερα ότι αυτός είχε σταματήσει στην οδό Απ.Λουκά (σε αντίθεση με την θέση του ενάγοντα) πριν να επιχειρήσει την στροφή δεξιά. Στην κατάθεση του τεκμήριο 4 δεν έκανε αναφορά ότι ο ενάγοντας οδηγούσε με ταχύτητα, ούτε για την σφοδρότητα της σύγκρουσης.
Οι θέσεις των δύο πλευρών για αυξημένη ταχύτητα ως πιο πάνω αναφέρθηκε δεν προωθήθηκαν με την παρουσίαση μαρτυρίας εμπειρογνώμονα, συνεπώς το δικαστήριο δεν μπορεί να καταστήσει εαυτόν ως ειδικό και να καταλήξει ότι οδηγούσαν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Το ίδιο ισχύει και για το κατά πόσο η σύγκρουση ήταν σφοδρή. Είναι νομολογιακά καθιερωμένο ότι η ταχύτητα από μόνη της δεν είναι αρκετή για να στοιχειοθετήσει αμέλεια (Βρυωνίδης v Σωφρονίου (1997) 1 ΑΑΔ 1181 και Μιχαήλ v Κυριάκου (2004) 1 (Γ) 1825, Κουμή v Κυριάκου, Ποινική Έφεση 81/13 ημερ.14.5.19).
Οι ερωτήσεις της κας Βερεσιέ και οι απαντήσεις του μάρτυρα σε σχέση με την εμβέλεια των φώτων του στην πρώτη και στη δεύτερη στάση δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη γιατί δεν υπάρχει μαρτυρία ειδικού ο οποίος να τα είχε ελέγξει αλλά και να κατέθεσε στο δικαστήριο.
Την εκδοχή του εναγόμενου περί ελαττωματικών φρένων του μοτοποδηλάτου του ενάγοντα δεν την απέδειξε με οποιαδήποτε μαρτυρία. Εάν το δικαστήριο λάβει ως δεδομένο ότι το φωτοαντίγραφο τεκμήριο 24 είναι αστυνομική έκθεση για το εν λόγω δυστύχημα, έγγραφο το οποίο δεν φέρει τέτοιο τίτλο και είναι ατελές, στην σελ.2 δεν αναγράφει ότι ο οδηγός του μοτοποδηλάτου θα παρουσιαστεί στο δικαστήριο για χρήση του με ελαττωματικά φρένα.
Προκύπτει δε από τα όσα είπε ότι εκινείτο με πολύ χαμηλή ταχύτητα «έστριψε, ή καθώς έστριβε» στα δεξιά δεν είδε τον ΜΕ5 παρά μόνο στα 7 μέτρα. Αυτή του η θέση δεν βρίσκει έρεισμα στη λογική γιατί ενώ αυτός κινήθηκε για να στρίψει εφόσον δεν είχε κάτι που να τον εμποδίζει δεν είδε καθόλου προηγουμένως τον ενάγοντα, ο οποίος εκινείτο σε ευθεία πορεία ερχόμενος από απέναντι του σε δρόμο στον οποίο υπήρχε φυσικός φωτισμός.
Συνακόλουθα κρίνω ότι ο εναγόμενος δεν ήταν μάρτυρας της αλήθειας αλλά απώτερος σκοπός του ήταν να αποφύγει οποιαδήποτε ευθύνη για το δυστύχημα.
Ως έχει δε προαναφερθεί ο ενάγων είχε το βάρος απόδειξης της απαίτησης του, στα πλαίσια της οποίας αποδίδει αμέλεια στον Εναγόμενο.
Από την αντίπερα όχθη ο εναγόμενος ήγειρε ανταπαίτηση στην οποία αποδίδει αμέλεια στον ΜΕ5 όσον αφορά το δυστύχημα. Το βάρος απόδειξης της βρίσκεται στους δικού του ώμους. Ως έχει όμως προαναφερθεί πέραν του ΜΥ1 δεν προσήλθε να καταθέσει κάποιο άλλο πρόσωπο και να υποστηρίξει τις θέσεις του για κατ΄ισχυρισμό χρήση του μοτοποδήλατου με ελαττωματικά φρένα και οδήγησης του με υπερβολική ταχύτητα. Οι θέσεις του παρέμειναν μετέωρες και ατεκμηρίωτες και συνεπώς απορρίπτονται.
Έχω αναφέρει πιο πάνω την αποδεκτή μαρτυρία εκ μέρους του ενάγοντα σε αντίθεση με αυτήν του εναγόμενου. Ακόμη για το παραδεκτό γεγονός ότι το όχημα που οδηγούσε ο εναγόμενος δεν επιδιορθώθηκε. Στην απουσία μαρτυρίας πρωτίστως ότι το όχημα ήταν δικό του και ότι αυτό δεν επιδιορθώθηκε θεωρώ ότι δεν δικαιούται το ποσό εξόδων επιδιόρθωσης των ζημιών που αυτό υπέστη, αλλά ούτε και τα έξοδα του εκτιμητή ζημιών του οχήματος κου Ν.Μαρκουλλή.
Ως εκ των άνω, κρίνω ότι η μαρτυρία του δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή και απορρίπτεται στο σύνολο της.
ΤΕΛΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ
Μετά την ολοκλήρωση της μαρτυρίας των 2 πλευρών οι ευπαίδευτες συνήγοροι αυτών προχώρησαν σε νομική επιχειρηματολογία μέσω γραπτών αγορεύσεων που ετοίμασαν και υπέβαλαν στο Δικαστήριο προς διευκόλυνση του και αφού τις υιοθέτησαν επεξήγησαν προφορικώς το περιεχόμενο τους.
Προς νομική υποστήριξη και τεκμηρίωση των εκατέρωθεν θέσεων και ισχυρισμών τους, τα μέρη δια των συνηγόρων τους παρέχουν συνοπτικά την προσαχθείσα μαρτυρία την σχολιάζουν και καταλήγουν στα δικά τους συμπεράσματα που κατά τη γνώμη τους θα πρέπει να γίνουν αποδεκτά από το Δικαστήριο, παραπέμποντας σε νομικά συγγράμματα και σε νομολογία.
Οι θέσεις των μερών και η νομική επιχειρηματολογία τους, όπως αυτή εκτέθηκε μέσα από το περιεχόμενο των γραπτών αγορεύσεων, έχουν εξεταστεί με τη δέουσα προσοχή και σοβαρότητα, λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο τους και αξιολογούνται από το Δικαστήριο.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Με βάση λοιπόν τη μαρτυρία που έγινε δεκτή, πέραν των παραδεκτών γεγονότων, καταλήγω και στα ακόλουθα:
Στις 05/05/2013 ο ενάγοντας ανήλικος, ηλικίας 16 ετών οδηγούσε το μοτοποδήλατο με αρ.εγγραφής ENP957 με ανατολική κατεύθυνση στην οδό Απ.Λουκά στη Λεμεσό, ερχόμενος από το χωριό Ερήμη προς το Κολόσσι. Το μοτοποδήλατο που οδηγούσε ο ΜΕ5 δεν έφερε φανάρι εργοστασιακού τύπου γιατί το είχε βρει σε σκουπιδότοπο στο Κολόσσι, την μηχανή του οποίου επιδιόρθωσε ένας φίλος του και τοποθέτησε σε αυτό ένα επιπρόσθετο φανάρι – κλεφτοφάναρο με τέλλα στο μπροστινό του μέρος και το είχε ανάψει την ώρα που ξεκίνησε.
Ο εναγόμενος οδηγούσε το όχημα με αρ.εγγραφής HAH289, με δυτική κατεύθυνση στον ίδιο δρόμο και με αναμμένα τα φώτα του. Η οδός Αποστόλου Λουκά είναι ευθύς και κύριος δρόμος και η Γρ.Διγενή είναι η κάθετος στην πρώτη. Σε αυτές υπάρχει μία λωρίδα για κάθε κατεύθυνση και το πλάτος της λωρίδας του εναγόμενου είναι 3 μέτρα και του ενάγοντα 3,7 μέτρα. Υπάρχει επίσης άσπρη συνεχόμενη γραμμή στην οδό Απ.Λουκά η οποία διακόπτεται στο σημείο της διασταύρωσης και παρέχεται το δικαίωμα στους οδηγούς για να στρίψουν δεξιά προς την οδό Γρ.Διγενή.
Ο εναγόμενος ενώ οδηγούσε το πιο πάνω όχημα στις 20:00 επιχείρησε να στρίψει βεβιασμένα δεξιά στην πάροδο της οδού Γρ.Διγενή, χωρίς οποιοδήποτε προειδοποιητικό σήμα, χωρίς να αναμένει τον ενάγοντα να περάσει, του ανέκοψε την πορεία με αποτέλεσμα την σύγκρουση του μοτοποδηλάτου του ΜΕ5 στην μπροστινή αριστερή πόρτα του συνοδηγού του οχήματος του και τον τραυματισμό του τελευταίου. Δεν υπήρχε οποιοδήποτε εμπόδιο που να εμποδίζει την ορατότητα του ΜΥ1. Οι δύο ενεχόμενοι οδηγοί δεν προέβηκαν σε οποιαδήποτε ενέργεια για αποφυγή της σύγκρουσης.
Την ώρα του δυστυχήματος υπήρχε φυσικός φωτισμός, δηλαδή επικρατούσε το πολιτικό λυκόφως, ως επίσης φωτισμός από την παρακείμενη καφετέρια, από τα φώτα του οχήματος που οδηγούσε ο εναγόμενος και από τον φανό του μοτοποδηλάτου. Πριν την διασταύρωση στην λωρίδα του ενάγοντα υπήρχε φωτισμένη διάβαση πεζών. Οι καιρικές συνθήκες ήταν καλές.
Ο ΜΕ5 δεν ελάττωσε ταχύτητα γιατί ο ΜΥ1 έστριψε απότομα προς την οδό Γρ.Διγενή.
Λίγο αργότερα ήρθε ο πατέρας του εναγόμενου και μαζί με τον αδελφό του εναγόμενου μετέφεραν τον ενάγοντα στις Πρώτες Βοήθειες στο Νοσοκομείο όπου του έκαναν ακτινογραφία και είχε σπάσει η επιγονατίδα του. Αυτός έμεινε στο Νοσοκομείο για τέσσερις ημέρες και ακολούθως τοποθετήθηκε το πόδι του σε γύψο για πέντε εβδομάδες. Έλαβε σχετική θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή και παρήλθε το χρονικό διάστημα των έξι μηνών για να περπατήσει με δυσκολία.
Περί ώρα 23:00 της ίδιας ημέρας ειδοποιήθηκε η αστυνομία και ο Λοχ.407 Α.Κανάρης ΜΕ2 επισκέφθηκε τον ενάγοντα στο Νοσοκομείο και του ανέφερε τις συνθήκες του δυστυχήματος. Ο ΜΕ2 μετέβηκε στη σκηνή όπου σε ανοικτό χώρο παρά την οδό Απ.Λουκά που του περιέγραψε ο ενάγοντας εντόπισε το μοτοποδήλατο που οδηγούσε το οποίο παρέλαβε και το μετέφερε στον σταθμό. Επίσης στη σκηνή του δυστυχήματος περί ώρα 02:00 έλαβε διάφορες μετρήσεις με την βοήθεια του Αστ.2313 και ετοίμασε το πρόχειρο σχεδιάγραμμα τεκμ.3. Σε αυτό τοποθέτησε με γράμμα Χ το σημείο συγκρούσεως των 2 οχημάτων το οποίο συμπέρανε από τα ίχνη τριβής του μοτοποδηλάτου που εντόπισε στο σημείο επί της ασφάλτου. Αυτό ευρισκόταν στα 2.20 εκ. από το αλτ της οδού Γρ. Διγενή πριν την διακεκομμένη γραμμή και μέσα στη λωρίδα του ενάγοντα. Η διακεκομμένη γραμμή είναι μήκους 7,5μ. Ίχνη τροχοπέδησης δεν υπήρχαν. Ακόμη τοποθέτησε τις κατευθύνσεις των οχημάτων και ως σταθερό σημείο (Σ) τον πάσσαλο της ΑΗΚ.
Το τεκμ.3 το υπέγραψε τόσο αυτός όσο και οι ενεχόμενοι οδηγοί οι οποίοι συμφώνησαν με αυτό. Ο ΜΕ2 με βάση το πρόχειρο σχεδιάγραμμα της σκηνής ετοίμασε συμμετρικό (τεκμ.7).
Ο εναγόμενος έστριψε στην οδό Γρ.Διγενή πριν αρχίσει η διακεκομμένη γραμμή η ευρισκόμενη επί της ασφάλτου.
Η ζημιά που προκλήθηκε στο αυτοκίνητο του εναγόμενου ήταν στην αριστερή μπροστινή πόρτα του συνοδηγού και του μοτοποδήλατου στο μπροστινό μέρος (έντυπα καταγραφής ζημιών τεκμ. 8 και 9 αντίστοιχα).
Στις 5/5/2013 ο ήλιος ανέτειλε στις 05:54 (τοπική ώρα) και έδυσε στις 19:36 (τοπική ώρα). Ακριβώς μετά από τη δύση του ήλιου ακολούθησε το πολιτικό λυκόφως, μια περίοδος δηλαδή διάρκειας περίπου 25-30 λεπτά της ώρας κατά την οποία υπάρχει ακόμη φυσικός φωτισμός ο οποίος όμως εξασθενεί βαθμιαία. Κατά το πολιτικό λυκόφως ο φωτισμός επιτρέπει να γίνουν οι συνήθεις εργασίες όπως π.χ. η οδήγηση και δεν χρειάζεται δηλαδή επιπλέον φωτισμός. Στις 20:00 επικρατούσε πολιτικό λυκόφως, δηλαδή υπήρχε σούρουπο - φυσικός φωτισμός και ορατότητα (σύμφωνα με τον ενάγοντα και τις φωτογραφίες και βίντεο του τεκμ.15). Τα πλάνα του αρχείου φωτογραφιών της κάμερας Sony (DSC 6178, 6179, 6180) αντικατοπτρίζουν το πραγματικό φωτισμό της σκηνής, γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιήθηκαν και τρεις συσκευές από τον ΜΕ4.
Στις 2 φωτογραφίες της Sony που φέρουν ημερομηνία 5.5.21 και λήφθηκαν οι πρώτες δύο η ώρα 20:00 φαίνεται φυσικός φωτισμός και διακρίνεται ευκρινώς ο συγκεκριμένος δρόμος με ορατότητα πέραν της επίδικης συμβολής, χωρίς οποιεσδήποτε παρεμβολές είτε από φώτα πινακίδων, είτε από διάβαση πεζών ή οτιδήποτε άλλο. Ακόμη και στην τρίτη φωτογραφία που λήφθηκε η ώρα 20:02 (χρόνος μετά το δυστύχημα) και πάλιν εξακολουθεί να υπάρχει φυσικός φωτισμός και διακρίνονται διερχόμενα οχήματα με αναμμένα τα φώτα τους.
Επίσης στην φωτογραφία 20210505 - 195547 του αρχείου του Samsung που λήφθηκε σύμφωνα με τις πληροφορίες της στις 5.5.21 και ώρα 19:55 και πάλιν ευκρινώς διακρίνεται φυσικός φωτισμός, ο επίδικος δρόμος και τα διερχόμενα οχήματα χωρίς αναμμένο οδικό φωτισμό. Στην φωτογραφία 20210505 – 195957 που λήφθηκε στις 19:59 και πάλιν διακρίνεται φυσικός φωτισμός, ορατότητα και ο επίδικος δρόμος. Στην φωτογραφία 20210505 - 20002 που λήφθηκε η ώρα 20:00 και στην φωτογραφία 20210505 - 200511 που λήφθηκε η ώρα 20:05΄ διακρίνεται και πάλιν φυσικός φωτισμός και ευκρινώς ο επίδικος δρόμος.
Ο ΜΕ2 στις 18.6.13 κατέγραψε την κατάθεση του τεκμήριο 6 η οποία είχε κατατεθεί και κατά την εκδίκαση της ποινικής υπόθεσης εναντίον του εναγόμενου με αρ.8568/14 στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού. Ο εναγόμενος κατηγορήθηκε από την αστυνομία στις 6.5.13 (τεκμ.5). Στο δικαστήριο αντιμετώπιζε κατηγορία αμελούς οδήγησης στην οποία αθωώθηκε κατόπιν ακρόασης (τεκμ.11) και καταδικάστηκε στην κατηγορία της οδήγησης χωρίς να καλύπτεται από πιστοποιητικό ασφάλειας έναντι τρίτου την οποία είχε παραδεκτεί.
Ο ΜΕ5 οδηγούσε το μοτοποδήλατο χωρίς άδεια οδηγού, χωρίς πιστοποιητικό καταλληλότητας και χωρίς πιστοποιητικό ασφαλείας.
Ο οδικός φωτισμός στο σημείο του δυστυχήματος άναψε στις 20:04 από ένα ηλεκτρικό πάσσαλο (σημείο Σ στο τεκμ. 3 και 7) δηλαδή τέσσερα λεπτά μετά την σύγκρουση των 2 οχημάτων.
ΝΟΜΙΚΗ ΠΤΥΧΗ
Η παρούσα υπόθεση είναι πολιτική και το βάρος απόδειξης βρίσκεται γενικά στους ώμους του Ενάγοντα να αποδείξει τους ισχυρισμούς του στη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων. Σύμφωνα με την κυπριακή νομολογία, η απόσειση του βάρους απόδειξης θα αποτιμηθεί υπό το φως της μαρτυρίας που θα κριθεί αξιόπιστη, πάντοτε στο μέτρο του ισοζυγίου των πιθανοτήτων. Αναξιόπιστη μαρτυρία δεν αποτελεί αποδεικτικό υλικό αλλά μόνο αξιόπιστη μαρτυρία βαρύνει την πλάστιγγα των πιθανοτήτων (Miorage v. Radivojenik (1998) 1(Β) Α.Α.Δ. 1162 και Αθανασίου κ.α. v. Κουνούνη (1997) 1(Β) Α.Α.Δ. 614).
Στην παρούσα αποδίδεται στον Εναγόμενο η διάπραξη του αστικού αδικήματος της αμέλειας. Η αμέλεια είναι θέμα γεγονότων και αποφασίζεται με βάση τις συνθήκες και τις περιστάσεις κάθε υπόθεσης (βλ. Panagiotou v. Mavrou (1970) 1 C.L.R. 215 και Patsalides v. Yiapani (1969) 1 C.L.R. 84). Η έννοια της ως πραγματικού γεγονότος συνίσταται στην παράλειψη επίδειξης εύλογης προσοχής κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις κάθε υπόθεσης. Εφόσον η πιθανότητα δημιουργίας κινδύνου είναι εύλογα εμφανής, η παράλειψη λήψης μέτρων προφύλαξης συνιστά αμέλεια (βλ. Φοινικαρίδης ν. Γεωργίου κ.α. (1991) 1 Α.Α.Δ. 475).
Σε υποθέσεις τροχαίων δυστυχημάτων η πραγματική μαρτυρία έχει ιδιαίτερη σημασία. Παρέχει αντικειμενικό οδηγό για τη διαπίστωση της ροής των γεγονότων για την κρίση τόσο της αξιοπιστίας και της αξιολόγησης διιστάμενων εκδοχών, όσο και της ακρίβειας της μαρτυρίας για τις συνθήκες του δυστυχήματος (βλ. Conway v. Ηλία (2003) 1 Α ΑΑΔ 540, 546, Ευαγγέλου ν. Γιαννακού (1992) 1 Β ΑΑΔ 1243, 1246 και Ιωαννίδου ν. Γιαννή (1990) 1 Β ΑΑΔ 213, 216). Αποτελεί οδηγό για τον έλεγχο των λεπτομερειών της μαρτυρίας σε θέματα στα οποία οι άμεσα αναμεμειγμένοι εύκολα μπορεί να κάμουν λάθος όπως οι αποστάσεις και ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ των διαδραματιζόμενων (βλ. Ιωαννίδου, πιο πάνω). Το δικαστήριο κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας και την εκδοχή των διαδίκων μπορεί να αντικρίσει τα διαθέσιμα στοιχεία υπό το φως της κοινής λογικής (βλ. Κρασισμένου ν. Σωφρονίου (1999) 1Β Α.Α.Δ. 1152). H κοινή λογική, σύμφωνα με τη νομολογία, αποτελεί αναντικατάστατο οδηγό στην εξαγωγή συμπερασμάτων από γεγονότα και τον συσχετισμό τους. Τα συμπεράσματα δε που μπορεί να εξαχθούν από την πραγματική μαρτυρία, αποτελούν συνάρτηση της κοινής λογικής, όπως και η εξήγηση γεγονότων που ανάγονται σε στοιχειώδεις κανόνες της φυσικής (βλ. Ιορδάνου κ.α. ν. Κυριάκου κ.α. (1996) 1Β Α.Α.Δ. 1364 και Σαββίδης ν. White (1996) 1 Α.Α.Δ. 567).
Δεν μου διαφεύγει επίσης ότι τα γεγονότα σε περιπτώσεις δυστυχήματος εξελίσσονται σε ελάχιστο χρόνο, ενώ τα οχήματα βρίσκονται σε κίνηση και δεν είναι αναμενόμενο και λογικό να μπορεί κάποιος να υπολογίζει με ακρίβεια τις αποστάσεις ή το χρόνο. Είναι αναμενόμενο να εντοπίζονται μικροαντιφάσεις σε επουσιώδη σημεία, οι οποίες όμως, όχι μόνο δεν επηρεάζουν την ουσία της μαρτυρίας, αλλά φυσιολογικά αναμένεται να υπάρχουν (βλ. Τιμοθέου v. Αστυνομίας (2012) 2 ΑΑΔ 671, 688-689).
Όσον δε αφορά τη μη δικογράφηση ουσιωδών ισχυρισμό στην Αντωνίου ν. Χρυσάνθου (2003) 1Β Α.Α.Δ 789 λέχθηκε σχετικά ότι «η μαρτυρία η οποία πρέπει να αγνοείται, ως εκτός εγγράφων προτάσεων, είναι η μαρτυρία η οποία τείνει να αποδείξει ισχυρισμούς του διαδίκου οι οποίοι, αν και είναι απαραίτητοι για τη στοιχειοθέτηση, ανάλογα με την περίπτωση, της απαίτησης ή της υπεράσπισης ή της ανταπαίτησής του, εν τούτοις δεν προβάλλονται». Περαιτέρω στη Γεωργίου ν. Καψού (1997) 1Α Α.Α.Δ 164 αναφέρθηκε ότι στα δικόγραφα είναι απαραίτητο να γίνεται αναφορά σε ουσιώδη γεγονότα. Για τη σημασία της δικογράφησης ισχυρισμών και το πως αυτό επηρεάζει την υπόθεση του κάθε διαδίκου βλ. επίσης Courtis and others v. Iasonides (1970) 1 CLR 180, Παπαγεωργίου ν. Κλάππα (1991) 1 Α.Α.Δ. 24 και Ayia Napa Nisi Development Ltd v. Παπαμιχαήλ (1992) 1 Α.Α.Δ. 549.
Σε υποθέσεις όπως την παρούσα αποφασίζεται πρώτα κατά πόσο έχει αποδειχθεί αμέλεια σε βάρος του εναγόμενου και εάν η απάντηση είναι καταφατική, τότε εξετάζεται εάν ο ενάγοντας έχει συντρέχουσα αμέλεια και ακολούθως καθορίζονται τα εκατέρωθεν ποσοστά ευθύνης (βλ. Μαυρίδης v. Dharaghji κ.ά. (1990) 1 Α.Α.Δ. 1013).
«Ο καταμερισμός της ευθύνης έχει βάση την εκτίμηση της αντίστοιχης υπαιτιότητας (blameworthiness) των διαδίκων και την αιτιώδη συνάφεια των πράξεών τους με το αποτέλεσμα τους (causative potency). Το θέμα εξετάζεται με μια ευρεία προοπτική που βασίζεται στη λογική και τον κοινό νου. (Charalambous a.ο. v. Kassapis a.ο. (1988) 1 C.L.R. 25). H εκτίμηση υπαιτιότητας δεν επιδέχεται ακριβή υπολογισμό. Τα απαιτούμενα επίπεδα είναι εκείνα του λογικού, συνετού ανθρώπου, πιστωμένου με τη γνώση που αποκτάται από εμπειρίες και τη λογική. Η εκτίμηση της αιτιώδους συνάφειας επιδέχεται, όμως, πιο ακριβή υπολογισμό. Τα πιο πάνω τονίστηκαν στην Polycarpou a.ο. v. Adamou (1988) 1 C.L.R. 727. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζονται οι συνθήκες και τα γεγονότα που περιβάλλουν το ατύχημα, και ο καταμερισμός να γίνεται με βάση τη κοινή λογική. (Ioannou v. Mavridou (1972) 1 C.L.R. 107).
Στην Συκοπετρίτης ν. Χριστοδούλου (2004) 1 Α.Α.Δ. 218 αναφέρθηκε ότι το κριτήριο για τον καταλογισμό αμέλειας όσο και συντρέχουσας αμέλειας είναι αντικειμενικό.
Όταν το θέμα της αμέλειας εξετάζεται στα πλαίσια οδικών δυστυχημάτων, η συμπεριφορά ενός οδηγού εξετάζεται και κρίνεται με βάση το επίπεδο του μέσου συνετού ανθρώπου, δηλαδή με βάση την αντίληψη ενός συνηθισμένου οδηγού και όχι του ενεχόμενου οδηγού (βλ. Μαρκαντώνης ν. Δημάκη (1989) 1 C.L.R. 387). O δε προσδιορισμός του καθήκοντος ποικίλει ανάλογα με τα αντικειμενικά δεδομένα που επικρατούν στη σκηνή. Το καθήκον για λήψη προφυλακτικών μέτρων διαφαίνεται κατά την λογική πρόβλεψη (βλ. Βίκης ν. Νεοφύτου (1990) 1 Α.Α.Δ. 345). Στην Αλεξάνδρου ανωτέρω εισάγεται ένα ευρύτερο προσδιοριστέο καθήκον των προσώπων που χρησιμοποιούν τον δρόμο, το καθήκον της επιμέλειας για την ασφάλεια των άλλων, η εκπλήρωση του οποίου τους καθιστά υπόλογους για αμέλεια. Στην ίδια υπόθεση αναφέρεται ότι το κριτήριο για καθορισμό της αμέλειας είναι καθολικό και απρόσωπο. Η αμέλεια κρίνεται αντικειμενικά με γνώμονα τις αντιδράσεις ενός συνετού οδηγού, ο οποίος χρησιμοποιεί τον δρόμο λελογισμένα και με συναίσθηση ευθύνης για την ασφάλεια των άλλων που χρησιμοποιούν το δρόμο.
Το Δικαστήριο αποφασίζει το θέμα της ευθύνης με βάση την ολότητα της μαρτυρίας, ασχέτως εάν η μαρτυρία προέρχεται από τον ενάγοντα ή τον εναγόμενο (βλ. Fabrey a.a. v. Niovi A.Demetriou, as administrative of the Estate of the Deceased Angelos Demetriou και Κardanas Transport Co Ltd v. Kωνσταντίνου, (2011)1 Α.Α.Δ. 267), Πολιτική Έφεση 247/13, 7.4.20, Χριστοφόρου v Γερμανού.
Οι νομικές αρχές που διέπουν το θέμα της συντρέχουσας αμέλειας είναι καλά καθορισμένες στο Άρθρο 57(1) του Κεφ. 148 η οποία, παρότι δεν αποτελεί υπεράσπιση, υπό την έννοια του ότι δεν απαλλάσσει έναν εναγόμενο από ευθύνη που έχει αποδειχθεί εναντίον του για αμέλεια, επενεργεί στην αναλογική μείωση της αποζημίωσης που δικαιούται ο ενάγοντας.
Σύμφωνα με τη νομολογία μας η συντρέχουσα αμέλεια συναρτάται με την παράλειψη του ενάγοντος να λάβει προβλεπτές προφυλάξεις για την δική του ασφάλεια και την ασφάλεια της περιουσίας του. Το βάρος απόδειξης συντρέχουσας αμέλειας το φέρει ο εναγόμενος (βλ. Θεράπων Μιχαήλ ν. Ιωάννου & Παρασκευαϊδης Λτδ.κ.α., (1998)1Α.Α.Δ.1494, Owens v. Brimmell [1977] QB 859, Limbrick v. French [1993] PIQR P121 και Stanton v. Collinson [2010] EWCA Civ 81).
Ωστόσο, το Δικαστήριο, μπορεί να καταλήξει σε εύρημα ύπαρξης συντρέχουσας αμέλειας από τη μαρτυρία του ιδίου του ενάγοντος ή από τα γεγονότα που στοιχειοθετούν το συμβάν όπως αυτά έχουν αποδειχθεί προς ικανοποίηση του.
Όταν υπάρχει ισχυρισμός για συντρέχουσα αμέλεια, η ακολουθητέα διαδικασία καθορίστηκε ως εξής στην υπόθεση Μαυρίδης ν. Dharaghji, (1990) 1 A.A.Δ. 1013.
«Το ουσιαστικό δίκαιο προβλέπεται στα άρθρα 52, 57, και 64 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ. 148.
.......................................................................
Το Δικαστήριο αποφασίζει πρώτα αν έχει αποδειχθεί αμέλεια σε βάρος των Εναγομένων. Εάν η απόφαση είναι καταφατική τότε εξετάζεται με βάση το άρθρο 57 αν ο Ενάγων έχει συντρέχουσα αμέλεια. Αποφασίζεται το ποσοστό της ευθύνης μεταξύ των Εναγομένων από την μια, και Ενάγοντος από την άλλη και μειώνει το ποσό των αποζημιώσεων ανάλογα με το ποσοστό της συντρέχουσας αμέλειας του Ενάγοντα».
(Φοίβος Μαυρίδης v. Rima J. Dharaghji κ.ά. (1990) 1 Α.Α.Δ. 1013, Fabrey and another v. Demetriou (1976) 1 CLR 1).
Ο προσεκτικός οδηγός δεν έχει καθήκον να λάβει αποτρεπτικά μέτρα πριν την εκδήλωση του κινδύνου (Βλ. Κυριάκου v. Φιλίππου (1992) 1 Α.Α.Δ. 642, Παπαχριστοδούλου v. Χ"Νεοφύτου (1991) 1 Α.Α.Δ. 426, 433).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Λαμβάνοντας υπόψην τις πιο πάνω αρχές και με δεδομένη τη μαρτυρία που έχει γίνει δεκτή στην παρούσα διαφαίνεται ότι στις 5.5.13 στην Λεμεσό, ο εναγόμενος οδηγούσε το όχημα HAH289 στην οδό Απ.Λουκά που είναι ευθύς δρόμος, στις 20:00 όπου ακόμη επικρατούσε το πολιτικό λυκόφως (σούρουπο) δηλαδή υπήρχε φυσικός φωτισμός.
Η λέξη «σούρουπο» σύμφωνα με το Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας σημαίνει δειλινό, αρχίζει να πέφτει το σκοτάδι, λυκόφως. Σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ.Μπαμπινιώτη σημαίνει την ώρα μετά την δύση και πριν από την νύκτα (συνώνυμα: δειλινό,λυκόφως). Σουρουπώνει σημαίνει έρχεται η νύκτα, αρχίζει να βραδιάζει.
Ο εναγόμενος θα μπορούσε να δει τον ενάγοντα ο οποίος σύμφωνα με την αποδεκτή θέση του είχε ανάψει τον φανό του μοτοποδηλάτου του. Ακόμη ο εναγόμενος είχε αναμμένα τα φώτα πορείας του, με μεγάλη μάλιστα εμβέλεια, ως υπέβαλε η συνήγορος υπεράσπισης στον ενάγοντα.
Ο εναγόμενος δεν επέδειξε την δέουσα προσοχή και φροντίδα και βεβιασμένα επιχείρησε να στρίψει δεξιά στην οδό Γρ.Διγενή πριν την διακεκομμένη γραμμή με αποτέλεσμα να του ανακόψει την ελεύθερη πορεία του. Ο ενάγοντας θα μπορούσε να γίνει αντιληπτός από αυτόν λόγω της ύπαρξης του φυσικού φωτισμού την συγκεκριμένη ώρα και χωρίς ο πρώτος να είχε ανάψει τον φανό του μοτοποδηλάτου του. Αυτό διαπιστώνεται από τα πλάνα του τεκμηρίου 15 του ΜΕ4 και μεταξύ άλλων από τις 3 φωτογραφίες του αρχείου της Sony.
Το δικαστήριο στην παρούσα θεωρεί κατά την κρίση του ότι η οδική συμπεριφορά του εναγόμενου συνιστά αμέλεια γιατί αυτός δεν επέδειξε την δέουσα παρατηρητικότητα και φροντίδα, δεν χρησιμοποιούσε τον δρόμο λελογισμένα και με συναίσθηση ευθύνης για την ασφάλεια των άλλων που χρησιμοποιούσαν τον δρόμο με αποτέλεσμα το όχημα του να ανακόψει την ελεύθερη πορεία του μοτοποδηλάτου του ενάγοντα.
Στην Χήρα ν. Παπαιωάννου (1995) 1 Α.Α.Δ 665 το επίδικο δυστύχημα έγινε υπό τις εξής συνθήκες: Η εφεσείουσα που οδηγούσε το αυτοκίνητό της σε λεωφόρο, σε διασταύρωση που ελέγχεται με φώτα τροχαίας πήρε τη δεξιά λωρίδα για να προχωρήσει να στρίψει δεξιά. Ο εφεσίβλητος οδηγούσε την μοτοσυκλέττα του από την αντίθετη κατεύθυνση, με σκοπό να προχωρήσει ίσια στην ίδια λεωφόρο. Τα φώτα ήταν πράσινα και για τους δύο. Η εφεσείουσα έκαμε ελαφρά στροφή του αυτοκινήτου της προς τα δεξιά, ο εφεσίβλητος αντιμετώπισε το στρίψιμο της εφεσείουσας προς την πορεία του προσπαθώντας να οδηγήσει και ο ίδιος την μοτοσικλέτα του δεξιότερα για να αποφύγει τη σύγκρουση, χωρίς όμως αποτέλεσμα αφού κτύπησε πάνω στο δεξιό άκρο του αυτοκινήτου της εφεσείουσας. Κρίθηκε ότι η πρωτόδικη απόφαση στην οποία επιμερίστηκε στον εφεσίβλητο ευθύνη 30% ήταν εσφαλμένη και ότι αυτός δεν έφερε καμία ευθύνη εφόσον υπό τις περιστάσεις δεν είχε το χρόνο, την ευκαιρία να κάνει οτιδήποτε άλλο για να αποφύγει τη σύγκρουση αλλά επέλεξε στη στιγμιαία εξέλιξη των γεγονότων να στρίψει δεξιά για να την αποφύγει.
Στην Αντωνίου ν. Τελεβάντου (1999) 1Γ Α.Α.Δ 1594 επικυρώθηκε η πρωτόδικη απόφαση με την οποία ο εφεσείων κρίθηκε αποκλειστικά υπεύθυνος για το ατύχημα. Στην περίπτωση εκείνη ο εφεσίβλητος εισήλθε με πράσινο φως στη διασταύρωση δύο λεωφόρων προχωρώντας κανονικά κατ' ευθείαν, όταν ο εφεσείων, αφού και εκείνος εισήλθε στη διασταύρωση από την αντίθετη κατεύθυνση, έστριψε εντελώς ξαφνικά προς τα δεξιά του με αποτέλεσμα να αποκόψει την πορεία στον πρώτο. Ο εφεσίβλητος, του οποίου η εκδοχή έγινε δεκτή, δεν είπε ότι είδε τον εφεσείοντα να δείχνει ότι θα στρίψει. Η απόσταση που τους χώριζε ήταν πολύ μικρή και παρά τη μικρή ταχύτητα του εφεσίβλητου αυτός δεν είχε περιθώριο αντίδρασης με αποτέλεσμα να μην μπορέσει να αποφύγει τη σύγκρουση.
Ως ανέφερα πιο πάνω η εκδοχή του ενάγοντα αναφορικά με τις συνθήκες του δυστυχήματος συνάδει λογικά με την πραγματική μαρτυρία που παρουσιάστηκε.
Όσον αφορά την συμπεριφορά του δεν βρίσκω ότι έχει επιδείξει οποιαδήποτε αμέλεια ώστε να έχει προκαλέσει τον κίνδυνο ατυχήματος, είτε να μπορεί να του αποδοθεί οποιαδήποτε ευθύνη για το ατύχημα γιατί απλούστατα οδηγούσε το μοτοποδήλατο του σε ευθύ δρόμο, με ορατότητα και φυσικό φωτισμό. Αυτός παρά το γεγονός ότι πριν να ξεκινήσει να το οδηγεί άναψε τον φανό που ο ίδιος κόλλησε με τέλλα εντούτοις μπορούσε να είναι αντιληπτός όπως και ο εναγόμενος ήταν αντιληπτός από τον ενάγοντα.
Γενεσιουργός αιτία του δυστυχήματος ήταν η ενέργεια του εναγόμενου να κατευθύνει το όχημα του μέσα στην λωρίδα του ενάγοντα, δεν ανέμενε τον ενάγοντα να περάσει και βεβιασμένα επιχείρησε να εισέλθει στην οδό Γρ.Διγενή με αποτέλεσμα να του ανακόψει την πορεία του. Αυτός δεν τήρησε την αριστερή λωρίδα κυκλοφορίας, έφραξε την λωρίδα του ΜΕ5 χωρίς αυτός να έχει την δυνατότητα, χρόνο ή ευκαιρία για να μπορεί να αντιδράσει. Δεν θα μπορούσε εξάλλου ο ενάγοντας να προβλέψει ότι ο εναγόμενος θα του έφρασσε την πορεία για να στρίψει στην οδό Γρ.Διγενή.
Ένας ενάγων δεν είναι συνήθως υπόχρεος να προβλέψει ότι ένα άλλο πρόσωπο μπορεί να είναι αμελές, εκτός εάν η πείρα δείχνει ότι η συγκεκριμένη αμέλεια είναι συνηθισμένη, υπό τις περιστάσεις (Βλάσιου ν. Αντωνίου, (1990) 1 Α.Α.Δ. 815). Όπως λέχθηκε δε στην υπόθεση Αναστάση ν. Γεωργίου (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 96: «Προϋπόθεση για την απόδοση αμέλειας αποτελεί η επενέργεια αμελούς πράξης στην πρόκληση του δυστυχήματος ως θέμα άμεσης αιτιώδους σχέσης μεταξύ της πράξης και του δυστυχήματος».
Στην υπόθεση Ioannou, as administrator of the estate of his deceased son Savvakis Sofocleous v. Tokkaris a.o. (1979) 1 C.L.R. 509, το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε κατά το 1/3 υπεύθυνο τον οδηγό του οποίου μόνο το μπροστινό αριστερό φως ήταν αναμμένο και κατά 2/3 υπεύθυνο τον οδηγό που δεν πρόσεξε την παρουσία του αυτοκινήτου που οδηγείτο από τον θανόντα εξ αντιθέτου κατευθύνσεως. Το Εφετείο θεώρησε τη μη ύπαρξη φωτός στο αυτοκίνητο του θανόντα ως άσχετη, μια και η σύγκρουση σημειώθηκε στη λανθασμένη πλευρά του οδηγού του άλλου οχήματος και πως, υπό τις περιστάσεις, η μη ύπαρξη φώτων πέραν του ενός στο όχημα του θανόντα δεν ήταν η γενεσιουργός αιτία του ατυχήματος και θεώρησε αποκλειστικά υπεύθυνο τον οδηγό που ανέκοψε την πορεία του άλλου.
Τα γεγονότα στην υπόθεση Θεοφάνους κ.ά. v. Κουρουκλά κ.ά. (2006) 1(Α) Α.Α.Δ. 528, ήταν παρόμοια με τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Το Εφετείο απόρριψε το λόγο έφεσης που αφορούσε τον καταμερισμό ευθύνης σε ποσοστό 75% στην εναγομένη και 25% στον ενάγοντα μοτοσικλετιστή. Το Εφετείο ασχολούμενο με το θέμα του φωτισμού του δρόμου ανέφερε ότι αυτός, «όσο ικανοποιητικός και να ήταν, δεν εξουδετέρωνε την ανάγκη το μοτοποδήλατο να φέρει φως ώστε να είναι έγκαιρα ευδιάκριτο». H διαφοροποίηση με την παρούσα είναι ότι στην παρούσα το μοτοποδήλατο του ΜΕ5 έφερε φανό. Επιπρόσθετα των πιο πάνω ο εναγόμενος δεν είδε τον ΜΕ5 ενώ υπήρχε φυσικός φωτισμός, τα φώτα του οχήματος του ήταν αναμμένα αλλά και φωτισμός από την παρακείμενη καφετέρια.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα πιο πάνω και με βάση την σχετική νομολογία κρίνεται ότι ο εναγόμενος φέρει αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα.
ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ
Αυτές έχουν γίνει παραδεκτό γεγονός και εκτίθενται πιο πάνω και συνεπώς ο ενάγοντας δικαιούται το συνολικό ποσό των €1107.
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ
Αυτές έχουν γίνει παραδεκτό γεγονός και συνεπώς ο ενάγοντας δικαιούται το συνολικό ποσό των €25.000.
ΤΟΚΟΣ
Το ζήτημα του τόκου εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του εκδικάζοντος Δικαστηρίου σύμφωνα με το άρθρο 58Α του Περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148. Τα κριτήρια που διέπουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου να επιδικάσει τόκο και από πότε, καθορίζονται στο Νόμο και επεξηγούνται στη Νομολογία (Δέστε άρθρο 33 του Νόμου 14/60, όπως διαμορφώθηκε από το Νόμο 156/85, το Νόμο 102(1)/96 και το Νόμο 49(1)/97 και τις αποφάσεις Φοινικαρίδης, Fysco v. Γεωργίου (1991) 1 ΑΑΔ 1014 και Μιχαήλ κ.α. v. Φίλιος Γ. Συκοπετρίτης Λίμιτεδ (2000) 1 ΑΑΔ 1049, μεταξύ άλλων).
Ο χρόνος καταχώρισης της αγωγής σε σχέση με τη γένεση του αγώγιμου δικαιώματος λαμβάνεται υπόψιν, και τυχόν καθυστέρηση πρέπει να αιτιολογείται (Δέστε Χρυσάνθου κ.α. v. Φραντζή (2010) 1 ΑΑΔ 1295, Ismail v. Αντωνίου κ.α. Πολιτική Έφεση 333/2009 ημερομηνίας 12.2.2014, ECLI:CY:AD:2014:A107, Heavens Garden Waterpark Ltd v. Πελεντρίδης, Πολιτική Έφεση 150/2011, ημερομηνίας 22.3.2017 και Συκοπετρίτης v. Χριστοδούλου (2004) 1 ΑΑΔ 218).
Το άρθρο 58(Α) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, προβλέπει την επιδίκαση συγκεκριμένου τόκου αναφορικά µε ολόκληρο ή µέρος του ποσού των αποζηµιώσεων που έχουν επιδικαστεί, για ολόκληρη ή για µέρος της περιόδου µεταξύ της ηµεροµηνίας κατά την οποία γεννήθηκε το αγώγιµο δικαίωµα και της ηµεροµηνίας καταχώρησης της αγωγής, εκτός εάν το Δικαστήριο ικανοποιηθεί ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι περί του αντιθέτου.
Στην παρούσα το δυστύχημα έγινε στις 5.5.13, το κλητήριο ένταλμα του ενάγοντα καταχωρίστηκε στις 12.11.13 και η έκθεση απαίτησης του στις 7.1.14. Θεωρώ ότι δεν υπήρξε καθυστέρηση στην προώθηση της αγωγής του.
Συνεπώς θεωρώ δίκαιο και εύλογο ότι ο τόκος τόσο επί των ειδικών όσο και επί των γενικών αποζημιώσεων να επιδικαστεί από την ημερομηνία του δυστυχήματος.
Εξέτασα με ιδιαίτερη προσοχή την προβληθείσα ενώπιον μου επιχειρηματολογία σε συνάρτηση με τα ευρήματα μου και την παρατεθείσα νομολογία. Με βάση τα όσα προανέφερα, καταλήγω ότι ο ενάγοντας έχει αποδείξει την υπόθεση του στον απαιτούμενο βαθμό του ισοζυγίου των πιθανοτήτων και η αγωγή του θα πρέπει να επιτύχει σε αντίθεση με την ανταπαίτηση του εναγόμενου η οποία δεν αποδείχθηκε και συνεπώς απορρίπτεται.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Εν κατακλείδι η αγωγή επιτυγχάνει και εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον του Εναγόμενου επί πλήρους ευθύνης και κρίνω ότι αυτός δικαιούται από το δυστύχημα:
Τέλος τα έξοδα της αγωγής, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή στην κλίμακα του ποσού της απόφασης και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο, επιδικάζονται υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον του Εναγόμενου.
Νοείται ότι θα επιδικαστεί ένα σετ εξόδων καθότι η ανταπαίτηση συνεκδικάστηκε με την απαίτηση και δεν δημιουργήθηκαν οποιαδήποτε επιπλέον έξοδα απ΄ αυτήν.
(Υπ.) ………………………
Γ. Ιωαννίδου – Παπά, Ε.Δ.
ΠΙΣΤΟ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ