ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΦΟΥ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Χρ. Μίτλεττον, Ε.Δ.
Αγωγή αρ. 2069/2015
ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ ΦΑΚΟΝΤΗΣ
Ενάγων
ν.
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΦΑΚΟΝΤΗΣ
Εναγόμενος
Ημερομηνία: 11 Μαρτίου 2024
Εμφανίσεις:
Γ. Λεοντίου για Αλ. Χρ. Αλεξάνδρου, για τον Ενάγοντα
Κ. Σιαηλής με Θ. Δρυμιώτου (κα), για τον Εναγόμενο
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Το πλαίσιο της διαφοράς
1. Ο Ενάγων είναι ιδιοκτήτης και κάτοχος του τεμαχίου γης, τα στοιχεία του οποίου αναφέρει στην αγωγή του. Εδώ, αναφέρεται απλώς ως «το Τεμάχιο 352» ή «το Τεμάχιο του Ενάγοντος». Ο Εναγόμενος είναι ο ιδιοκτήτης και κάτοχος τεμαχίου γης, τα στοιχεία του οποίου, επίσης, αναφέρονται στην αγωγή. Εδώ, αναφέρεται ως «το Τεμάχιο 442» ή «το Τεμάχιο του Εναγόμενου». Τα Τεμάχια 352 και 442 εφάπτονται. Το δικογραφημένο παράπονο του Ενάγοντος είναι πως ο Εναγόμενος, περί τον Νοέμβριο του 2013, παράνομα, άρχισε και συνέχισε να διενεργεί πολλαπλές εκσκαφές με τη χρήση μεγάλων μηχανημάτων, και οικοδομικές και χωματουργικές εργασίες στο Τεμάχιο 442, κατά τρόπο που προκάλεσε ισχυρές δονήσεις και στο Τεμάχιο 352, απογυμνώθηκαν τα πέδιλά του, αφαιρέθηκαν ορόσημα και δημιουργήθηκε μεγάλη υψομετρική διαφορά μεταξύ του φυσικού και του νέου επιπέδου, επηρεάζοντας και την είσοδο στο ακίνητο.
2. Από τις ενέργειες του Εναγόμενου, όπως δικογραφεί ο Ενάγων, προκλήθηκαν ρωγμές στην πολυκατοικία που βρίσκεται στο Τεμάχιο 352, επηρεάστηκε αρνητικά η στατικότητα και δημιουργήθηκε ορατός κίνδυνος κατάρρευσης της πολυκατοικίας και κατολίσθησης του εδάφους του οποίου αυξήθηκε η διάβρωση. Δημιουργήθηκε πρόβλημα στην περαιτέρω ανοικοδόμηση εντός του ακινήτου, ασφάλειας στη διακίνηση εντός αυτού και όλα αυτά συνεπάγονται χρηματική απώλεια και ζημιά, που ο Ενάγων υπολογίζει σε €14.994,00 για την επιδιόρθωση της πολυκατοικίας, €34.807,50 για την κατασκευή τοίχου αντιστήριξης, €1.666,00 για την ετοιμασία εκτίμησης και €500,00 για την επανατοποθέτηση των οροσήμων, που δίνουν σύνολο €51.967,50. Λόγω της μη ανταπόκρισης του Εναγόμενου σε σχετική απαίτησή του, αξιώνει το ποσό αυτό δια της αγωγής του, πλέον γενικές αποζημιώσεις, καθώς και διατάγματα αποτρεπτικά πρόκλησης περαιτέρω ζημιάς στο Τεμάχιο 352.
3. Ο Εναγόμενος αρνείται την αξίωση του Ενάγοντος. Ισχυρίζεται πως πραγματοποίησε μεν εργασίες εντός του Τεμαχίου 442, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν μεγάλα μηχανήματα, έγινε χρήση «ντίκερ». Η εκσκαφή έγινε σε μεγάλη απόσταση από τα πέδιλα της πολυκατοικίας του όμορου ακινήτου του Ενάγοντος. Δεν αφαίρεσε ορόσημα, αλλά τυχόν αφαίρεσή τους, έγινε από τον Ενάγοντα. Η αρχική υψομετρική διαφορά αναμεταξύ των δύο ακινήτων ήταν περίπου έξι μέτρα και με την επιχωμάτωση που έγινε από τον Εναγόμενο στο ακίνητό του, μειώθηκε περίπου στα δύο μέτρα. Οποιεσδήποτε ρωγμές στην πολυκατοικία του Ενάγοντος, προϋπήρχαν, και δεν έχουν σχέση με τις εργασίες στο Τεμάχιο του Εναγόμενου, καθώς η πολυκατοικία αποτελεί κάκιστη κατασκευή που δεν πληροί τους κανόνες ασφαλείας, θέμα με το οποίο είχε ασχοληθεί και η αρμόδια αρχή. Ο Εναγόμενος ζητά την απόρριψη της αγωγής του Ενάγοντος.
4. Εκ των δικογράφων, θα πρέπει να αποφασίσει το Δικαστήριο εάν κάποιες εργασίες που εκτελέστηκαν μέσα στο Τεμάχιο του Εναγόμενου από τον ίδιο, από τον Νοέμβριο του 2013 και μετέπειτα, επηρέασαν καθόλου το εφαπτόμενο Τεμάχιο του Ενάγοντος και την πολυκατοικία εντός αυτού. Εάν ναι, σε ποια έκταση. Εάν εν τέλει ο Ενάγων υπέστη τη ζημιά για την οποία ενάγει, κι αν ο Εναγόμενος υποχρεούται να τον αποζημιώσει.
Διαδικασία
5. Για την απόδειξη της υπόθεσης του Ενάγοντος, δόθηκε μαρτυρία από τον ίδιο (ΜΕ1) και από την Άβα Χρυσάνθου (ΜΕ2). Αντεξετάστηκαν από τον δικηγόρο του Εναγόμενου. Για την υπεράσπιση του Εναγόμενου, δόθηκε μαρτυρία από τον Εναγόμενο (ΜΥ1), την Ιωάννα Παυλίδου (ΜΥ2) και τον Αντρέα Παπαχριστοδούλου (ΜΥ3). Επίσης, αντεξετάστηκαν από τον δικηγόρο του Ενάγοντος.
6. Η μαρτυρία είναι καταγεγραμμένη στα πρακτικά της δίκης. Έγγραφα ή δέσμες εγγράφων που εκτενώς κατατέθηκαν στο Δικαστήριο, σημάνθηκαν ως τα Τεκμήρια 1 έως 54, και είναι ασφαλισμένα στον φάκελο της διαδικασίας.
7. Μετά από την παρουσίαση της μαρτυρίας, οι δικηγόροι των δύο πλευρών αγόρευσαν, προς υποστήριξη των θέσεων της κάθε διάδικης πλευράς.
8. Ό,τι αναφέρθηκε ή κατατέθηκε, είναι σε γνώση του Δικαστηρίου, στην πλήρη του μορφή, ακόμα κι αν εδώ δεν γίνεται αυτούσια, ειδική ή λεπτομερής αναφορά.
Μαρτυρία και εξέταση
9. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας ενός μάρτυρα, ως καθοδηγεί η νομολογία[1], γίνεται με βάση το περιεχόμενό της, την ποιότητα και την πειστικότητά της, σε συνάρτηση με την υπόλοιπη μαρτυρία και την αντικειμενική όψη των πραγμάτων. Δυνατόν να λαμβάνονται υπόψη διάφοροι παράγοντες, που δεν εκτίθενται εκ προοιμίου ή εξαντλητικά, όπως η αμεσότητα στις απαντήσεις, η συνοχή και η λογική συνέχειά τους, η απουσία ουσιωδών αντιφάσεων ή υπερβολών, η πιθανότητα όπως κάποια εκδοχή ως προς τα πράγματα να επηρεάζεται από την ευκαιρία γνώσης των γεγονότων ή από το προσωπικό συμφέρον ή την επιθυμία ή από τη μνήμη. Το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να δει και τη συμπεριφορά των μαρτύρων στο εδώλιο του μάρτυρα. Η εκδοχή του κάθε μάρτυρα δεν προσεγγίζεται μικροσκοπικά, με εστίαση απλώς στις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν ή τη σειρά τους, αλλά ως ένα σύνολο, μέσα στη ζωντανή ατμόσφαιρα της προφορικής δίκης, με όσα την περιστοιχίζουν, στην οποία ο προφορικός λόγος των μαρτύρων μπορεί να μην είναι σε τέλεια γλώσσα ή καλά συνταγμένος και εκφρασμένος, ή απόλυτα ακριβής. Το Δικαστήριο μπορεί να δεχθεί μέρος της μαρτυρίας ενός μάρτυρα και να απορρίψει άλλο, εάν κάτι τέτοιο δικαιολογείται, χωρίς ωστόσο να υπάρχει η δυνατότητα να δέχεται ή να απορρίπτει συστηματικά σημεία της μαρτυρίας κατά το δοκούν ή με επιλεκτικότητα που να παραπέμπει σε κατάτμηση και χρησιμοποίηση της μαρτυρίας, για να υποστηριχθεί συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Η αναφορά του Δικαστηρίου σε αξιοπιστία της μαρτυρίας, στο πλαίσιο συγκεκριμένης υπόθεσης, δεν απευθύνεται στο άτομο, την εντιμότητά του ή την ειλικρίνειά του, ως γενικότερα χαρακτηριστικά του.
10. Για ορισμένα ζητήματα, που είναι εκτός του πεδίου της κοινής γνώσης και της ανθρώπινης εμπειρίας, το Δικαστήριο δυνατόν να χρειάζεται, κατ’ εξαίρεση, μαρτυρία γνώμης, από εμπειρογνώμονα. Ειδικότερα, το Δικαστήριο δεν είναι επιτρεπτό, για θέματα που αποτελούν αντικείμενο επιστημονικής γνώσης, να ενεργεί ως εμπειρογνώμονας[2]. Το προσόν της εμπειρογνωμοσύνης μπορεί να προκύπτει από την εξειδικευμένη μόρφωση ή κατάρτιση ή και την επαγγελματική πείρα ή και την ικανότητα πρόσβασης σε δεδομένα μη προσιτά σε όλους και κατανόησης εξειδικευμένων εννοιών και ζητημάτων. Η αξιολόγηση της μαρτυρίας ενός εμπειρογνώμονα, ως επίσης καθοδηγεί η νομολογία[3], είναι με βάση τα ίδια προαναφερόμενα κριτήρια, τα οποία εστιάζουν στη βασιμότητα ή την εγκυρότητα της γνώμης του. Περιλαμβάνουν, επίσης, μεταξύ άλλων, που δεν εκτίθενται εξαντλητικά, την πληρότητα της αιτιολογίας που δίδεται για τη συγκεκριμένη γνώμη, τη συνάφεια ή την ακρίβεια ή την επάρκεια στην παρουσίαση και τεκμηρίωσή της, τον βαθμό της μελέτης για τον σχηματισμό της. Το καθήκον του εμπειρογνώμονα είναι, ενεργώντας κατά κανόνα με ανεξάρτητο και αντικειμενικό τρόπο, να εφοδιάσει το Δικαστήριο με όλες τις απαραίτητες επιστημονικές ή εξειδικευμένες πληροφορίες και γνώσεις, ώστε το Δικαστήριο να είναι σε θέση, εφαρμόζοντας αυτές στα γεγονότα της υπόθεσης, να σχηματίσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση. Συναφώς, το Δικαστήριο πρώτα αξιολογεί την ειδική μαρτυρία ως προς την αξιοπιστία της, με βάση τους συνήθεις κανόνες απόδειξης, και αφού την κατανοήσει, με τη γνώση που θα έχει πλέον αποκτήσει, προβαίνει σε ευρήματα επί των γεγονότων που αφορούν την εξειδικευμένη πτυχή της υπόθεσης.
Ενάγων (ΜΕ1)
11. Ο Ενάγων ανέφερε ενόρκως όσα και στην αγωγή του. Κατέθεσε, τόσο κατά την κυρίως εξέτασή του, όσο και κατά την αντεξέτασή του, σωρεία εγγράφων.
11.1. Τους τίτλους ιδιοκτησίας του ακινήτου του (Τεκμήρια 1, 2) και πιστοποιητικό έρευνας (Τεκμήριο 13).
11.2. Επίσης, προσκόμισε συμφωνία αναπροσαρμογής των συνόρων, που συνάφθηκε αναμεταξύ των διαδίκων το 1993 και κατατέθηκε στο Κτηματολόγιο, μαζί με σχετικό τοπογραφικό σχέδιο, όπου συμφωνείται και δεικνύεται ανταλλαγή 30 τ.μ. μεταξύ των δύο ακινήτων, σε διαφορετικά σημεία τους (Τεκμήρια 4, 5, 7). Σχετική με τη συμφωνία αναπροσαρμογής είναι και η επιστολή ημερομηνίας 24.08.1993, που κατέθεσε ο Ενάγων (Τεκμήριο 6), με την οποία είχε ζητηθεί η διαμόρφωση των τίτλων των διαδίκων, ως η συμφωνία τους. Με επιστολή ημερομηνίας 24.10.1995, όμως, αποσύρθηκε από τον Εναγόμενο το ενδιαφέρον για την προώθηση της σχετικής αίτησης για την αναπροσαρμογή των συνόρων των δύο ακινήτων (Τεκμήριο 8). Ο Ενάγων κατέθεσε και χειρόγραφη επιστολή του, ημερομηνίας 06.12.1996, προς τον Διευθυντή του Κτηματολογίου, με την οποία παραπονείτο πως δεν είχε ενημερωθεί για την απόσυρση της αίτησης για αναπροσαρμογή, και ότι ο ίδιος ενίσταται στο να αποσυρθεί η συμφωνία αναπροσαρμογής των συνόρων με τα σχετικά έγγραφα, καθότι είχε προβεί σε έξοδα για την κατασκευή τοίχου αντιστήριξης, εφόσον υπήρχε, στο σημείο, γκρεμός. Κάλεσε όπως προχωρήσει το Κτηματολόγιο σε ενέργειες, με βάση τα συμφωνηθέντα (Τεκμήριο 9). Με απαντητική επιστολή, ημερομηνίας 13.12.1996 (Τεκμήριο 10), το Κτηματολόγιο ανέφερε πως, για οποιαδήποτε αναπροσαρμογή συνόρων, θα πρέπει να συγκατατίθενται όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα και ότι, εάν παραβλάπτονταν δικαιώματα του Ενάγοντος, θα μπορούσε να αποταθεί στο Δικαστήριο.
11.3. Με επιστολή του ημερομηνίας 25.09.2000 (Τεκμήριο 11), ο Ενάγων ζήτησε από την αρμόδια αρχή να εκδώσει πιστοποιητικό τελικής έγκρισης για την πολυκατοικία, η οποία είχε περατωθεί από το 1979.
11.4. Με επιστολή του ημερομηνίας 02.07.2008 (Τεκμήριο 12), ο Ενάγων παραπονέθηκε στην τοπική αρχή πως ο Εναγόμενος, παράνομα, προβαίνει σε επιχωματώσεις στα τεμάχιά του που εφάπτονται του δικού του. Τα τεμάχια του Εναγόμενου, όπως έθεσε σε εκείνη την επιστολή, έχουν υψομετρική διαφορά 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του δικού του οικοπέδου, και εκτιμούσε, ο Ενάγων, πως θα δημιουργείτο σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας στα κτίσματα που βρίσκονταν στο ακίνητό του. Κάλεσε να εφαρμοστεί κάποια νομοθεσία, που προβλέπει, κάθε τρία μέτρα, να γίνεται τοίχος αντιστήριξης ύψους 1 μέτρου, από το σημείο πριν αρχίσει η επιχωμάτωση.
11.5. Προσκομίστηκαν από τον Ενάγοντα, επίσης, διάφορα σχέδια, τοπογραφικά, κτηματικά, αρχιτεκτονικά και άλλα (Τεκμήρια 3, 14, 16, 17, 20, 23, 24, 26, 37, 38), έγγραφο από το Τμήμα Πολεοδομίας που δείχνει τις πολεοδομικές ζώνες (Τεκμήριο 15), τιμολόγιο και απόδειξη για εργασίες «χάραξη στο τεμάχιο», το 2010 (Τεκμήριο 18). Ο Ενάγων, επίσης, παρουσίασε στο Δικαστήριο επιστολή του ημερομηνίας 20.12.2010 (Τεκμήριο 19) προς το Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων και προς τον Διευθυντή του Τμήματος Ανάπτυξης Υδάτων, με την οποία αναφέρονταν στην ήδη υφιστάμενη καταγγελία του ημερομηνίας 02.07.2008 (Τεκμήριο 12), εξηγώντας ότι, λόγων των επιχωματώσεων στο Τεμάχιο του Εναγόμενου και εργασιών που έγιναν με μπετόν στον ρύακα, δημιουργήθηκε σοβαρό πρόβλημα, με την αλλαγή της ροής των όμβριων υδάτων του ρύακα. Εισέρχονται στο δικό του Τεμάχιο και προξενούν ζημιές. Αναφέρθηκε και σε «κακοποίηση του περιβάλλοντος» από τον Εναγόμενο. Παραπονέθηκε που δεν λήφθηκαν ακόμα μέτρα.
11.6. Ο Ενάγων προσκόμισε, επίσης, μελέτη σχετικά με τους τοίχους αντιστήριξης (Τεκμήριο 21), και έντυπο εξουσιοδότησης σε εγγεγραμμένο μηχανικό του ΕΤΕΚ για παροχή υπηρεσιών σχετικά με την οριοθέτηση του τεμαχίου του (Τεκμήριο 22). Ο Ενάγων παρουσάσε επίσης στο Δικαστήριο έκθεση της ΜΕ2 (Τεκμήριο 25), ημερομηνίας 05.12.2012, στην οποία αναφέρεται, σε λίγες γραμμές, ότι η ΜΕ2 επισκέφθηκε το Τεμάχιο του Ενάγοντος και διαπίστωσε πως, λόγω των εκσκαφών του γειτονικού τεμαχίου, στη νοτιοανατολική πλευρά, υπάρχει μεγάλη διαφορά επιπέδων μεταξύ του υφιστάμενου φυσικού εδάφους και του νέου εδάφους. Στο Τεμάχιο του Ενάγοντος, όπως αναφέρει, υπάρχει πολυώροφη οικδομή, αδειούχα, που είναι ετοιμόρροπη, λόγω των εκσκαφών. Αναφέρει ως επείγουσα ενέργεια την κατασκευή τοίχου αντιστήριξης των χωμάτων, σύμφωνα με τα σχέδια που προτείνει, υπολογίζοντας το κόστος περίπου στις €25.000,00. Έκθεση της ΜΕ2, που προσκόμισε ο Ενάγων, είναι και το Τεκμήριο 27, ημερομηνίας 10.06.2014, όπου αναφέρει πως, μετά από πολλές επιβλέψεις στο Τεμάχιο του Ενάγοντος, διαπίστωσε ότι, λόγω των πολλαπλών εκσκαφών, και ως αποτέλεσμα της δόνησης από μεγάλα μηχανήματα που έσκαβαν επιτόπου στο γειτονικό Τεμάχιο, η υφιστάμενη πολυώροφη οικοδομή του Ενάγοντος είναι έτοιμη να πέσει, έχει ζημιές €15.000,00, που πρέπει να επιδιορθωθούν άμεσα, πλέον ο τοίχος αντιστήριξης για να στηρίξει τα χώματα και το πέδιλο της υφιστάμενης οικοδομής. Αναλύει τις ζημιές. Έκθεση της ΜΕ2, που επίσης προσκόμισε ο Ενάγων, είναι και το Τεκμήριο 28, που αφορά την εκτίμηση κόστους κατασκευής τοίχου αντιστήριξης από οπλισμένο σκυρόδεμα στο Τεμάχιο του Ενάγοντος με σκοπό την στήριξή του, κατά μήκος του συνόρου με το Τεμάχιο του Εναγόμενου. Όπως αναφέρει, με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές κατασκευής τοίχων αντιστήριξης από οπλισμένο σκυρόδεμα, το συνεχόμενο ύψος του τοίχου αντιστήριξης φτάνει έως ύψος τέσσερα μέτρα, όπου το πέδιλο θα είναι δύο μέτρα. Αναλύει το κόστος που ανέρχεται συνολικά σε €34.807,50. Ο Ενάγων προσκόμισε επίσης επιστολή της ΜΕ2 ημερομηνίας 07.04.2011 προς την τοπική αρχή και απαντητική επιστολή της τοπικής αρχής ημερομηνίας 24.01.2012, αλληλογραφία από την οποία προκύπτει πως η τοπική αρχή δεν μπορούσε να εκφέρει θετική άποψη για την έκδοση πιστοποιητικού τελικής έγκρισης για την οικοδομή στο Τεμάχιο του Ενάγοντος, αναγράφοντας, στην επιστολή της, πως η επιτόπου κατάσταση υποβαθμίζει την αισθητική εικόνα και την ποιότητα ζωής στην περιοχή γενικότερα (Τεκμήριο 29). Ενώπιον του Δικαστηρίου έθεσε ο Ενάγων, επίσης, βεβαίωση της ΜΕ2 ημερομηνίας 20.06.2017 πως εκπόνησε τα σχέδια που υποβλήθηκαν βάσει της αποτύπωσης του τοπογράφου και του τοπογραφικού σχεδίου του Κτηματολογίου, αναφορικά με τα οποία υπήρξε η άρνηση της πολεοδομικής αρχής (Τεκμήριο 30), άδεια οικοδομής του 1979 (Τεκμήριο 31), επιστολή ημερομηνίας 29.11.2018 με θέμα την άδεια κατασκευής ιδιωτικού υπόνομου και συναίνεση σύνδεσης με το αποχετευτικό σύστημα Σ.Α.ΠΑ, δια της οποίας ζητούνται και πρόσθετα στοιχεία για την ολοκλήρωση της σύνδεσης, με συνημμένα σχέδια (Τεκμήριο 32) και διάφορες φωτογραφίες που απεικονίζουν τα ένδικα Τεμάχια (Τεκμήρια 33-36, 41).
11.7. Ο Ενάγων έθεσε υπόψη του Δικαστηρίου και αλληλογραφία με τον δικηγόρο του Εναγόμενου, του Μαΐου 2010 (Τεκμήρια 39, 40), δια της οποίας ο Εναγόμενος απαίτησε από τον Ενάγοντα να μετακινήσει από το Τεμάχιο του Εναγόμενου αντικείμενα που είχαν τοποθετηθεί και ο Ενάγων απάντησε, αναφέροντας πως τα αντικείμενα εκείνα ήταν στο δικό του Τεμάχιο, εκθέτοντας το ιστορικό σε σχέση με την οριοθέτηση, και επαναλαμβάνοντας το θέμα της επιχωμάτωσης.
12. Ο Ενάγων εξέθεσε στο Δικαστήριο αταξινόμητα έγγραφα, χωρίς παράλληλη αναφορά στα γεγονότα που δηλώνει κάθε ένα από αυτά και στον σκοπό κατάθεσής τους, σε συνάρτηση με τις αποδεικτικές ανάγκες της υπόθεσης.
13. Δεν αμφισβητείται βεβαίως ότι τα έγγραφα που κατατέθηκαν από τον ΜΕ1 εκδόθηκαν με το περιεχόμενο που φέρουν.
14. Στον βαθμό που αυτή η έγγραφη μαρτυρία δεν αμφισβητείται, είναι αποδεκτή, στα σημεία που σχετίζεται με την υπόθεση.
15. Ορισμένα εξ αυτών των εγγράφων, όμως, δείχνουν πως οι διαφορές των διαδίκων ανατρέχουν πολύ πριν από τον χρόνο που ο Ενάγων είχε θέσει στην αγωγή του, ως τον χρόνο έναρξης «παράνομων» χωματουργικών εργασιών από τον Εναγόμενο.
16. Η παρουσίαση της υπόθεσης του Ενάγοντος από τον ίδιο, στη δια ζώσης μαρτυρία του, παρέμεινε συγκεχυμένη, μέχρι το τέλος της μαρτυρίας του. Βασικά, ο Ενάγων δεν ήξερε πού να εστιάσει το παράπονό του εναντίον του Εναγόμενου. Οι διαφορές των διαδίκων, προφανώς, δεν περιορίζονται στο πλαίσιο της αγωγής του Ενάγοντος.
17. Κατά την αντεξέταση, υποδείχθηκε στον Ενάγοντα πως η πολυκατοικία που έχει ανεγερθεί στο Τεμάχιό του είναι παράνομη αλλά και σε κακή κατάσταση, και ο Ενάγων δεν αποδέχθηκε τα γεγονότα αυτά, τα οποία, όμως, μαρτυρούνται, σε κάποιο βαθμό, από την έγγραφη μαρτυρία που κατέθεσε ο ίδιος.
18. Σε κατοπινό στάδιο, δέχθηκε ότι η πολυκατοικία είναι ετοιμόρροπη, αλλά αποφεύγοντας να απαντήσει ευθέως στις σχετικές ερωτήσεις και υποβολές ότι συμβαίνει αυτό γιατί δεν λήφθηκε οποιοδήποτε μέτρο συντήρησης από τον ίδιο, από τον καιρό της ανέγερσής της. Όταν έπρεπε να αναφερθεί στα γεγονότα που σχετίζονται με την αγωγή του, έλεγε, για παράδειγμα, αόριστα και γενικά, για εκσκαφή με «τράκτορ μεγάλης ισχύος με ερπύστριες», που έκανε δόνηση συνέχεια, για οκτώ ώρες, είπε, παραπέμποντας όμως συνεχώς στην ΜΕ2, που θα έρθει και θα τα πει, ο ίδιος αποφεύγοντας να συγκεκριμενοποιήσει τις αναφορές του. Δεν ανέφερε πως είδε προσωπικά να γίνονται εκσκαφές σε συγκεκριμένο χρόνο, με συγκεκριμένα μηχανήματα, που προκαλούσαν ισχυρές δονήσεις, διαρκείας. Πέραν της γενικής αναφοράς του, ότι θα τα πει η ΜΕ2, δεν ανέφερε από πού ο ίδιος ή και η ΜΕ2 αντλεί τέτοια πληροφόρηση για δονήσεις οκτώ ωρών, σε αόριστο χρόνο, μεγάλης ισχύος ή για «πολλαπλές εκσκαφές», όπως είχε εκθέσει στην αγωγή του. Μιλώντας, σε κάθε περίπτωση, για μια κατοικημένη περιοχή. Ήταν έκδηλη η υπερβολή στα λεγόμενα του Ενάγοντος, που, σε συνάρτηση με την αοριστία και τη γενικότητα, δεν συνέθεσαν μια καλή μαρτυρία του Ενάγοντος στο Δικαστήριο.
19. Ενώ στην έγγραφη μαρτυρία που παρουσίασε ο Ενάγων αναφέρονται παράπονά του για εκσκαφές και επιχωματώσεις πριν από το 2013, εν τέλει, δεν διευκρίνισε εάν ό,τι δημιουργεί πρόβλημα είναι εκσκαφές και δονήσεις λόγω εκσκαφών, που να μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν, ή επιχωματώσεις που, ευλόγως, μείωσαν την υψομετρική διαφορά. Εν τέλει, μετακίνησε το παράπονό του και σε άλλο θέμα, λέγοντας πως «έσκαφτε το δικό μου οικόπεδο και έβαζε το χώμα στο δικό του», ότι κατήγγειλε την υπόθεση στην Αστυνομία και τους «έριχναν πέτρες», είπε. Όταν του υποδείχθηκε πως δεν λέει στην αγωγή του τέτοιο πράγμα, απάντησε, και πάλι, «ξέρει η Άβα» (εννοώντας την ΜΕ2), όπως και σε άλλα σημεία της μαρτυρίας του, «να πει η Άβα» ή «ξέρει η Άβα, έχει σημειώσεις». Σε άλλο σημείο της μαρτυρίας του, ο Ενάγων εστίασε στο γεγονός ότι ο Εναγόμενος περνά από το Τεμάχιο του Ενάγοντος, για να πάει στο δικό του, κάτι που δεν επιθυμεί ο Ενάγων, αν και δεν τον ενοχλεί να περνά απλώς περπατητός.
20. Υποδείχθηκε στον Ενάγοντα πως η κατάσταση της πολυκατοικίας του δεν σχετίζεται με κάποια επιχωμάτωση που έκανε ο Εναγόμενος. Ανέφερε, τότε, πως ήταν οι εκσκαφές με «ντίκερ» που επηρέασαν, που ο Ενάγων ανέφερε πως έγιναν στο δικό του Τεμάχιο, φτάνοντας μέχρι το πέδιλο, προκύπτοντας, στην πορεία, πως δεν είναι επιλυμένη ούτε η συνοριακή διαφορά αναμεταξύ των διαδίκων, εφόσον αλλού θεωρεί ο Ενάγων πως βρίσκονται τα σύνορα του δικού του Τεμαχίου, εκεί όπου τοποθέτησε ορόσημα το 2010, και αλλού του υπέβαλλε ο συνήγορος του Εναγόμενου πως βρίσκονται, ενώ ο Ενάγων ήταν πεπεισμένος ότι ο Εναγόμενος κρατά έδαφος από το Τεμάχιο του Ενάγοντος (εκεί όπου υποτίθεται έγιναν και εργασίες, μετά από αφαίρεση των οροσήμων), και ότι δεν έχει οποιαδήποτε σημασία που δεν αναφέρθηκε στην αγωγή. Η αμφισβήτηση των συνόρων των δύο τεμαχίων πρόβαλλε συνέχεια κατά την αντεξέταση του μάρτυρα, ενώ είναι παραδεκτό, εκ των δικογράφων, πως ο λόγος που ενάγεται ο Εναγόμενος είναι για εργασίες μέσα στο δικό του το Τεμάχιο, δηλαδή το Τεμάχιο 442.
21. Ο Ενάγων, ερωτώμενος σχετικά, ανέφερε πως συντηρούσε το κτίριο στο Τεμάχιό του, που υποτίθεται ζημιώθηκε από ενέργειες του Εναγόμενου, αλλά, όταν ερωτήθηκε και πότε και τι εργασίες συντήρησης έκανε ακριβώς, αναφέρθηκε με γενικότητα σε σοβάντισμα ενός δωματίου, λέγοντας πως, μέχρι το 2013, δεν είχε πρόβλημα, όπως ρωγμές, για να προβεί σε άλλες ενέργειες. Ερωτήθηκε για τους σεισμούς που έπληξαν μέχρι στιγμής το κτίριο, που υφίσταται από το 1979. Απέφυγε να δώσει σαφείς απαντήσεις. Εν τέλει, ανέφερε πως υπήρχε συμφωνία με τον Εναγόμενο να κτίσει εκείνος τον τοίχο αντιστήριξης, βασίζοντας το παράπονό του σε παράβαση μιας τέτοιας συμφωνίας από τον Εναγόμενο. Έπειτα, ότι το πρόβλημα δεν είναι πως έσκαψε, γενικά, αλλά πως έσκαψε τα πέδιλα. Έπειτα, ότι δεν μπορεί να φτιάξει την πολυκατοικία και να την ενοικιάσει γιατί τα νερά του ποταμού έρχονται στο δικό του Τεμάχιο, λόγω της ανύψωσης του ποταμού από τον Εναγόμενο και «έχει επιστολή η Άβα».
22. Πραγματικά, η προφορική μαρτυρία του Ενάγοντος, όπως άλλωστε δεικνύεται από τα προαναφερόμενα, ήταν σε τέτοιο βαθμό χωρίς συνοχή, με αοριστίες ή και ουσιώδεις αντιφάσεις σε άλλα σημεία, και μετακινήσεις των διαφόρων εκδοχών, που το Δικαστήριο δεν μπορεί να βασιστεί σε αυτήν, ως σε αξιόπιστη μαρτυρία, για τους σκοπούς πάντοτε της διαδικασίας αυτής, για να μπορέσει να καταλήξει σε συγκεκριμένα ευρήματα.
ΜΕ2
23. Η ΜΕ2 είναι αρχιτέκτονας, με σχετικά προσόντα και πείρα (Τεκμήριο 42). Ανέφερε πως επισκέφθηκε αρκετές φορές το ακίνητο του Ενάγοντος, όπου υπάρχει ανεγειρόμενη πολυκατοικία με διαμερίσματα και αποθήκες.
24. Τα έτη 2009 και 2010, την κάλεσε ο Ενάγων να προβεί σε επιτόπιες έρευνες και εκτιμήσεις γιατί ο Εναγόμενος προέβαινε σε διάφορες εργασίες που προκαλούσαν προβλήματα στην οικοδομή του Ενάγοντος.
25. Περαιτέρω, περί τις αρχές Δεκεμβρίου του 2012, την ειδοποίησε ο Ενάγων ότι έπρεπε να επισκεφθεί το Τεμάχιο και να επιβλέψει γιατί ο Ενάγων έκανε εκσκαφές στο γειτονικό ακίνητο. Διαπίστωσε, τότε, ότι, στη νοτιοανατολική πλευρά, υπήρχε μεγάλη διαφορά επιπέδων μεταξύ του υφιστάμενου φυσικού εδάφους και του νέου εδάφους των χωραφιών. Ετοίμασε σχετική έκθεση (Τεκμήριο 25), αναφέροντας πως ήταν επείγον να κατασκευαστεί τοίχος αντιστήριξης. Μέχρι τότε, όπως εξήγησε, επρόκειτο για οχληρίες αλλά μετά έγιναν σοβαρότερα τα πράγματα.
26. Μετά από καιρό, ο Ενάγων την ειδοποίησε και πάλι, λέγοντάς της να επισκεφθεί ξανά το Τεμάχιο γιατί η κατάσταση επιδεινώθηκε, αφού ο Εναγόμενος χρησιμοποιούσε μεγάλα μηχανήματα και προκαλούσε δονήσεις και τεράστιο πρόβλημα με τα πέδιλα και τα θεμέλια της οικοδομής του Ενάγοντος. Μετέβη επιτόπου και, αφού επιθεώρησε τον χώρο, ετοίμασε δύο εκθέσεις, ημερομηνίας 10.06.2014 (Τεκμήρια 27, 28). Η μία αφορούσε την εκτίμηση για το κόστος ζημιών που υπέστη το κτίριο του Ενάγοντος και η άλλη την εκτίμηση του κόστους κατασκευής τοίχου αντιστήριξης από οπλισμένο σκυρόδεμα. Επιπλέον, έβαλε φωτογραφίες με όσα αντίκρυσε (Τεκμήριο 41). Κατά την ετοιμασία των εκθέσεών της, όπως ανέφερε, διαπίστωσε πως προκλήθηκαν ρωγμές στην πολυκατοικία του Ενάγοντος, επηρεάστηκε αρνητικά η στατικότητα του κτιρίου και δημιουργήθηκε ορατός κίνδυνος κατάρρευσης της πολυκατοικίας και κατολίσθησης του εδάφους και αυξήθηκε η διάβρωση του ακινήτου. Δημιουργήθηκε επίσης πρόβλημα ανοικοδόμησης εντός του ακινήτου, λόγω των προαναφερόμενων, πρόβλημα ασφάλειας κατά τη διακίνηση εντός αυτού και χρειάζονται συνολικά €51.967,50 για την όλη αποκατάσταση, όπως αναφέρει στην αγωγή του ο Ενάγων. Λόγω της αύξησης των οικοδομικών υλικών, ενδέχεται το κόστος να είναι αυξημένο σήμερα.
27. Κατά την αντεξέτασή της, δέχθηκε πως τα θέματα στατικότητας είναι στην επιστήμη των πολιτικών μηχανικών, αλλά θεωρεί πως και ένας αρχιτέκτονας μπορεί να διακρίνει προβλήματα. Έπειτα, όπως είπε, είχε πολιτικό μηχανικό στο γραφείο της, όταν εκπόνησε τις εκθέσεις. Τις εκθέσεις, όμως, ετοίμασε η ίδια, με τις δικές της γνώσεις στην αρχιτεκτονική μηχανική. Παρόλο που αναφέρθηκε σε επηρεασμό της στατικότητας του κτιρίου, δεν έκανε στατικό έλεγχο της πολυκατοικίας, έκαμε μια επιθεώρηση των ζημιών που έχει προκαλέσει ο γείτονας. Με δεδομένο αυτό, ότι δηλαδή τις είχε προκαλέσει ο γείτονας, εννοώντας τον Εναγόμενο, και κατόπιν σχετικής πληροφορίας του Ενάγοντος, που ο Ενάγων, από την άλλη, είχε παραπέμψει στην ΜΕ2 για τα σχετικά με εκσκαφές ή δονήσεις. Εν πάση περιπτώσει, εφόσον η στατικότητα δεν είναι στην επιστήμη της ΜΕ2, και δεν έγινε σχετικός έλεγχος από ειδικό, το Δικαστήριο δεν μπορεί να βασιστεί στη γνώμη της ΜΕ2, ως εκτέθηκε, και να καταλήξει σε εύρημα πως υπάρχει πρόβλημα στη στατικότητα του κτιρίου.
28. Βεβαίως, στις διάφορες φωτογραφίες που προσκομίστηκαν στο Δικαστήριο, είναι προφανές πως πρόκειται για μια οικοδομή που προκαλεί, και στη θέα της, ανησυχία, γιατί είναι πολύ κοντά στο Τεμάχιο του Εναγόμενου, με το οποίο υπάρχει υψομετρική διαφορά, και, όντως, απουσιάζει τοίχος ή κάποια κατασκευή που να παρέχει στήριξη στο τεμάχιο του Ενάγοντος. Η ΜΕ2 δεν εξήγησε, με κανέναν τρόπο, γιατί τέτοιος τοίχος θα πρέπει να κατασκευαστεί από τον Εναγόμενο και όχι από τον ίδιο τον Ενάγοντα, για την στήριξη του δικού του Τεμαχίου. Άλλο θέμα είναι όμως αυτό, της αναγκαιότητας τοίχου αντιστήριξης, που ήταν, όπως φαίνεται από την έγγραφη μαρτυρία που κατέθεσε ο Ενάγων, διαχρονική ανάγκη, και άλλο εάν υπήρξαν ρωγμές, ζημιές στο κτίριο, από ισχυρές δονήσεις, προερχόμενες από παράλογες εκσκαφές, που αυτές να επηρεάζουν τη στατικότητα.
29. Ανέφερε, εν τέλει, η ΜΕ2, πως ο λόγος δεν είναι για επιχωμάτωση, αλλά για εκσκαφές δίπλα στο κτίριο. Τα χώματα που αφαιρέθηκαν από τις εκσκαφές, είπε, είχαν τοποθετηθεί στο Τεμάχιο του Εναγόμενου. Δεν τεκμηρίωσε αυτόν τον ισχυρισμό της. Έπειτα, όταν ερωτήθηκε για τα σύνορα των δύο τεμαχίων, απάντησε με αοριστία, πως είδε τα ορόσημα, πριν να αφαιρεθούν, και πάλι, χωρίς να εξηγεί εάν η εκσκαφή έγινε στο ακίνητο του Ενάγοντος ή του Εναγόμενου. Όσον αφορά την αφαίρεση του χώματος, που η ίδια θεωρεί πως ήταν από την εκσκαφή δίπλα στην πολυκατοικία, λέει πως είδε, τέλος του 2013, έναν άνθρωπο, μεγαλύτερης ηλικίας, κατά τις εργασίες, μίλησε μαζί του, αλλά δεν σταμάτησε, είχε πάρει μεγάλα μηχανήματα. Τότε ήταν που έβγαλε και τις φωτογραφίες του Τεκμηρίου 41.
30. Όταν ερωτήθηκε εάν μπορεί μέσα από τις φωτογραφίες να διακρίνει ποιο ακριβώς είναι το πέδιλο της πολυκατοικίας, απάντησε με ασάφειες, λέγοντας πως δεν μπορεί να ξέρει εάν είναι συνεχόμενο το πέδιλο ή πώς κτίστηκε η πολυκατοικία. Αλλά επειδή υπάρχουν μεγάλες ρωγμές στις κολώνες, που δεν υπήρχαν πριν από τις εκσκαφές, θεωρεί πως προκλήθηκαν από τις εκσκαφές δίπλα στο πέδιλο, εξηγώντας πως οι φωτογραφίες δείχνουν ακριβώς πόσο κοντά είναι οι εκσκαφές στην πολυκατοικία. Με βάση αυτή τη μαρτυρία της ΜΕ2, δεν προκύπτει, με επιστημονικό τρόπο, πως οι ρωγμές στις κολώνες, που αναφέρει πως είδε αλλά για τις οποίες δεν προσκόμισε συγκεκριμένα στοιχεία, υπάρχουν όντως, και πως δεν υπήρχαν πριν από το συγκεκριμένο περιστατικό, που με αοριστία ανέφερε, και πως προκλήθηκαν εξαιτίας ισχυρών δονήσεων. Η ΜΕ2 δεν ανέφερε δονήσεις οκτώ ωρών, όπως είχε αναφέρει ο Ενάγων. Εξάλλου, η ΜΕ2, που δεν γνωρίζει πού είναι το πέδιλο της πολυκατοικίας και πώς κτίστηκε η πολυκατοικία, δεν αναφέρθηκε ολοκληρωμένα στην κατάσταση της πολυκατοικίας και του τεμαχίου, λαμβάνοντας υπόψη πως στην πολυκατοικία προστέθηκε ακόμα ένας όροφος, και στο Τεμάχιο, δίπλα στην πολυκατοικία, βρέθηκε να υπάρχει και μία αποθήκη και άλλο πέδιλο, που ενδεχομένως να μην είναι συνεχόμενο. Τι επηρέασε, εάν επηρέασε οτιδήποτε τα πέδιλα της πολυκατοικίας, η ΜΕ2, δεν ήταν σε θέση να πει, παρά να υποθέσει, με ελλιπείς αναφορές, εκ κάποιων ρωγμών σε κολώνες, που δεν εξήγησε και πού βρίσκονται ακριβώς.
31. Όταν ερωτάτο, η ΜΕ2, να εξηγήσει τις αναφορές της στις εκθέσεις της, και τις τιμές που έβαλε, απαντούσε με δυσφορία και προφανή δυσκολία, δείχνοντας ότι δεν προέβη σε εις βάθος μελέτη για τον σκοπό αυτό, αλλά απλώς εφοδίασε τον Ενάγοντα με τα στοιχεία που χρειάζεται για την υπόθεσή του. Σε αρκετές ερωτήσεις, απάντησε πως πρέπει να μελετήσει ή να ελέγξει, ιδίως όσον αφορά τα κόστη που υπολόγισε. Όταν της υποδείχθηκε πως υπάρχει προχειρότητα στις εκθέσεις της, διαφώνησε, λέγοντας πως παρακολουθεί την υπόθεση για πολλά χρόνια. Εν τέλει, η ΜΕ2 ανέφερε πως δεν εκφέρει επιστημονική γνώμη για το θέμα, αλλά μαρτυρεί ως μάρτυρας γεγονότων. Ενδεικτικά:
«Ε: πες, με ποιο επιστημονικό τρόπο, αν υπάρχει, κατέληξες στο συμπέρασμα ότι οι οποιεσδήποτε ρωγμές υπάρχουν δημιουργήθηκαν γιατί ένα μηχάνημα έσκαφτε, να υποθέσουμε, σε διπλανό χωράφι, ποιος είναι ο επιστημονικός τρόπος που το ξεχωρίζουμε ότι ήταν το μηχάνημα;
Α: δεν υπάρχει τέτοιος τρόπος που να ξεχωρίζει, όμως εγώ είμαι μάρτυρας και είδα πως αυτά δεν ήταν σπασμένα πριν τις δονήσεις που έκανε το μηχάνημα, μετά το μηχάνημα, υπολόγισα τις νέες ζημιές που έγιναν».
32. Όταν η μάρτυρας ερωτήθηκε να υποδείξει τα συγκεκριμένα σημεία των ρωγμών, σε ποιες κολώνες, αδυνατούσε, λέγοντας ότι πρέπει να προβεί σε νέα μελέτη, με πρόσθετο κόστος. Ενώ εξέφρασε βεβαιότητα πως ο Εναγόμενος έκσκαψε το Τεμάχιο του Ενάγοντος, κοντά στο πέδιλο, και μάλιστα ότι πήρε τα χώματα και τα άπλωσε στο δικό του Τεμάχιο, δεν μπορούσε να εξηγήσει τον όγκο του χώματος που μείωσε την υψομετρική διαφορά μεταξύ των Τεμαχίων, εάν προέρχεται από το σημείο της υποτιθέμενης εκσκαφής και σε ποια έκταση. Ανέφερε, σε πολλά σημεία της μαρτυρίας της, πως είχε μελέτες, σημειώσεις και στοιχεία, που όμως δεν είχε μαζί της. Απαντούσε με αοριστίες, υπεκφυγές, σύγχυση ανάμεσα σε ρόλο εμπειρογνώμονα και μάρτυρα γεγονότων. Ενδεικτικά:
«Ε: δηλαδή, το 2014 πήγες εκεί και χωρίς να ξέρεις που εν τα σύνορα, μπήκες και έκανες καταγραφή πόσο χώμα πήρε και το έβαλε στο δικό του;
Α: έκανα έτσι πράγμα, και είναι μέρος που τους υπολογισμούς μου εδώ, για να καταλήξω
Ε: δείξε μου πού στις εκθέσεις του αναφέρεις αυτό το πράγμα
Α: δεν το αναφέρω, αλλά το χρειάζουμουν για να καταλήξω
Ε: δηλαδή υπολόγισες και το χώμα που λες πως έχει «κλέψει»;
Α: όχι, αλλά αυτό το χώμα με έχει ωθήσει για να καταλήξω στις μετρήσεις
Ε: τι σχέση έχουν οι μετρήσεις που έχεις γράψει με τα κυβικά μέτρα χώματος;
Α: με το ύψος και τοίχου που προτείνω και με το πάχος του
Ε: αν έχουμε δύο τεμάχια, το ένα είναι τούτο και το άλλο αυτό, και θέλω να κάμω τοίχο, δεν θα μετρήσω το ύψος, την υψομετρική διαφορά και καταλήξω πόσο ύψος πρέπει να έχει το δικό μου;
Α: όχι έτσι απλά, πρέπει επίσης να υπολογίσετε πόσο από αυτό το ύψος, είναι αφιερωμένο, πόσο η πέτρα και πόσο χρειάζεται ο τοίχος να έχει το πλάτος
Ε: φαντάζομαι αυτό που λες βγαίνει με κάποιο επιστημονικό τρόπο, δεν εν του κουτουρού, πρέπει να σκάψεις, να βρω τα ξένα τα χώματα, να μετρήσω πάχος, μπήκες μέσα στο χωράφι του πελάτη μου και έκανες αυτό;
Α: του πελάτη μου
Ε: πώς πήγες κάτω;
Α: περπάτησα από πάνω και είδα
Ε: δείξε μου τις σημειώσεις σου
Α: δεν έχω μαζί μου»
33. Όλη η μαρτυρία της ΜΕ2 ήταν σε αυτό το μοτίβο. Η αντεξέταση της ΜΕ2 ήταν εκτεταμένη, σε μια προσπάθεια του συνηγόρου του Εναγόμενου να μπουν σε μία σειρά τα γεγονότα και κυρίως να καταστεί κατανοητό το πραγματικό παράπονο του Ενάγοντος, ή το πραγματικό πρόβλημα. Συνεχίστηκε σε μετέπειτα δικάσιμο, δίδοντας χρόνο στην ΜΕ2 να τακτοποιήσει τους συνειρμούς της. Στην πορεία της αντεξέτασής της, δέχθηκε πως δεν μπορεί να καταλήξει μόνο από τις ρωγμές ότι επηρεάστηκε το πέδιλο. Εξάλλου, δεν γνωρίζει, όπως ανέφερε, πότε κτίστηκε η πολυκατοικία.
34. Όταν ερωτήθηκε, η ΜΕ2, να πει εάν συμφωνεί πως το κτίριο είναι παλιό, προκλητικά, απέφυγε να απαντήσει, λέγοντας πως δεν γνωρίζει γιατί η ίδια δεν ήταν εκεί. Ούτε από την εμπειρία της, είπε, μπορεί να προσδιορίσει την ηλικία του κτιρίου. Τότε, αναγκαστικά η διαδικασία εστίασε ξανά στα προσόντα της μάρτυρος, και στην έλλειψη της ικανότητάς της να εφοδιάσει, ως εμπειρογνώμονας, το Δικαστήριο, με συγκεκριμένα στοιχεία, για να μπορέσει να καταλήξει το Δικαστήριο σε συγκεκριμένα ευρήματα. Ερωτήθηκε, η ΜΕ2, συγκεκριμένα, επί των σχεδίων που ετοίμασε και είναι κατατεθειμένα στο Δικαστήριο. Συσκότισε ακόμα περισσότερο την υπόθεση, μη εξηγώντας σαφώς στο Δικαστήριο γιατί ετοιμάστηκαν, τι απεικονίζουν και με βάση ποιες επιστημονικές μετρήσεις ή πληροφορίες. Με τη μαρτυρία της, δεν μπόρεσε να βοηθήσει καθόλου το Δικαστήριο να θεωρήσει τις αναφορές της ως αξιόπιστη μαρτυρία ειδικής γνώμης ή και γεγονότων. Ενδεικτικά:
«Ε: με βάση την έκθεση τη δική σου, έγιναν ζημιές
Α: ήρθα σαν αρχιτέκτονας να μιλήσω για μια υπόθεση, εσείς με ρωτάτε για πολιτικός μηχανικός που δεν είμαι
Ε: άρα δεν μπορείς να γνωρίζεις
Α: μπορώ να γνωρίζω, αν κάποιος οδηγεί αυτοκίνητο δεν σημαίνει πως είναι μηχανικός αυτοκινήτων
Ε: αν σπάσει το αυτοκίνητο όμως;
Α: είναι άλλο θέμα»
35. Η μαρτυρία της ΜΕ2 ήταν τόσο ελλιπής, ασαφής και αόριστη, με αντιφάσεις που γίνονταν ουσιώδεις σε ορισμένα σημεία, και έλλειψη επιστημονικών αναφορών, που το Δικαστήριο δεν μπορεί να την δεχθεί ως αξιόπιστη μαρτυρία και να βασιστεί σε αυτήν για να καταλήξει σε συγκεκριμένα ευρήματα ως προς τα γεγονότα ή ως προς θέματα που, όπως τελικά και η μάρτυρας δέχθηκε, εμπίπτουν σε επιστήμη που η ίδια, ως αρχιτέκτονας μηχανικός, δεν κατέχει. Ομοίως, οι εκθέσεις που ετοίμασε για την υπόθεση του Ενάγοντος, που έχουν ελλείψεις, αλλά ούτε και υποστηρίχθηκαν από την ΜΕ2 κατά τη διάρκεια της μαρτυρίας της, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από το Δικαστήριο ως αξιόπιστη μαρτυρία σε σχέση με τα γεγονότα ή τις γνώμες που περιέχουν.
Εναγόμενος (ΜΥ1)
36. Ο Εναγόμενος (ΜΥ1), στη δική του μαρτυρία, προσκόμισε τον τίτλο ιδιοκτησίας του (Τεκμήριο 45). Εντός του Τεμαχίου του Ενάγοντος, είπε, υπάρχει μια πολυκατοικία, όπως και μια αποθήκη και άλλες πρόχειρες κατασκευές. Ο ίδιος εκτέλεσε εργασίες εντός του δικού του Τεμαχίου και δεν χρησιμοποιήθηκαν μεγάλα μηχανήματα, αλλά έγινε χρήση «ντίκερ», η δε εκσκαφή, όπως εξήγησε, ήταν σε μεγάλη απόσταση από τα πέδιλα της πολυκατοικίας του Ενάγοντος και χωρίς να επηρεάζει το ακίνητό του. Δεν αφαίρεσε οποιαδήποτε ορόσημα. Η αρχική υψομετρική διαφορά ήταν περίπου έξι μέτρα και με την επιχωμάτωση που έγινε μειώθηκε στα δύο μέτρα περίπου.
37. Οποιεσδήποτε ρωγμές στην πολυκατοικία του Ενάγοντος, όπως ανέφερε, προϋπήρχαν και δεν προκλήθηκαν από τις εργασίες στο Τεμάχιο του Εναγόμενου. Η πολυκατοικία είναι μια κάκιστη κατασκευή, που δεν πληροί τους κανονισμούς ασφαλείας, και έγιναν καταγγελίες και λήφθηκαν μέτρα εναντίον του Ενάγοντος. Είχε καταχωριστεί η ποινική υπόθεση 5144/2016 Ε.Δ. Πάφου και εκδόθηκε διάταγμα κατεδάφισης του τρίτου ορόφου και της αποθήκης. Η πολυκατοικία είχε κτιστεί πολύ πριν την ανέγερση της αποθήκης που είχε κτιστεί μετέπειτα με τσιμεντόπετρες. Σε καμία περίπτωση επενέβη στο Τεμάχιο του Ενάγοντος για να αφαιρέσει χώματα και να τα χρησιμοποιήσει για επιχωμάτωση. Όλα τα χώματα που χρησιμοποίησε τα είχε μεταφέρει με φορτηγό.
38. Ο Εναγόμενος προσκόμισε στο Δικαστήριο πιστοποιητικό πλήρους οριοθέτησης ημερομηνίας 15.09.2009 (Τεκμήριο 46), που αναφέρεται στα τεμάχια 346 και 347. Προσκόμισε και πιστοποιητικό πλήρους οριοθέτησης του Τεμαχίου 442, ημερομηνίας 28.07.2017 (Τεκμήριο 47). Προσκόμισε επιστολή ημερομηνίας 28.12.2009 προς τον Δημοτικό Μηχανικό του Δήμου Γεροσκήπου, με την οποία ζητείτο πληροφόρηση κατά πόσο υπάρχει άδεια οικοδομής για το Τεμάχιο 352 για τοίχο αντιστήριξης (Τεκμήριο 48) και απαντητική επιστολή της αρμόδιας αρχής ημερομηνίας 22.01.2010 (Τεκμήριο 49) στην οποία αναφέρεται πως για το σύνορο του Τεμαχίου 352 με το Τεμάχιο 346 δεν υποβλήθηκε σχετική αίτηση, χωρίς αναφορά στο Τεμάχιο 442. Προσκόμισε επίσης τεχνική έκθεση του ΜΥ3 (Τεκμήριο 50), την οποία περαιτέρω αναγνώρισε και εξήγησε ο ΜΕ3.
39. Ο μάρτυρας αυτός, σε όλη τη διάρκεια της μαρτυρίας του, απαντούσε συγκεκριμένα, συγκροτημένα και με σαφήνεια, βεβαιότητα, νηφαλιότητα και βοηθώντας το Δικαστήριο να κατανοήσει τα γεγονότα. Δεν προσπάθησε να αποκρύψει οποιοδήποτε δεδομένο. Ανέφερε πως επιχωματώσεις γίνονταν σταδιακά. Μεταφέρονταν χώματα με φορτηγά, τα οποία τοποθετούνταν στο τεμάχιό του. Κατονόμασε τον μεταφορέα. Το άπλωμα γίνονταν με «ντίκερ» και ελαφριά μηχανήματα. Ουδέποτε πειράχθηκαν τα σύνορα ή τα πέδιλα της οικοδομής του Τεμαχίου του Ενάγοντος. Το Τεκμήριο 50, όπως εξήγησε και ο ίδιος, εξασφαλίστηκε προκειμένου να αντικρουστεί ο ισχυρισμός του Ενάγοντος πως υπήρξε επέμβαση στο Τεμάχιο 352. Καταδεικνύει πως δεν υπήρξε οποιαδήποτε επέμβαση στο τεμάχιο του Ενάγοντος, αλλά ότι είναι ο Ενάγων που έχει επέμβει στο Τεμάχιο 442. Ο ίδιος ο Εναγόμενος συμφωνεί, όπως ανέφερε, με τον τοπογράφο που ετοίμασε την έκθεση του Τεκμηρίου 50. Οι κατασκευές στο ακίνητο του Ενάγοντος, όπως εξήγησε, είναι επικίνδυνες, χωρίς προδιαγραφές, υπάρχουν τρωκτικά και περιστέρια που έχουν φωλιάσει, δημιουργώντας λογής προβλήματα. Η αποθήκη που απεικονίζεται στις φωτογραφίες που κατατέθηκαν στο Δικαστήριο δεν έχει σχέση με την κύρια οικοδομή, αλλά κτίστηκε μετά, με τσιμεντόπετρες. Αν είχε κάνει εκσκαφή στο Τεμάχιο του Ενάγοντος, όπως εξήγησε, και δη στα πέδιλα, δεν θα υπήρχαν καν οικοδομές πλέον. Εάν έπρεπε να πάρει χώματα από το Τεμάχιο του Ενάγοντος, για τις επιχωματώσεις του, θα χρειάζονταν να πάρει τέτοια ποσότητα, που θα να έφτανε μέχρι και τον δρόμο.
40. Κατά την αντεξέτασή του, ο ΜΥ1, εξήγησε τη διαφορά ανάμεσα σε ελαφριά και βαριά μηχανήματα, όπως την αντιλαμβάνεται, λέγοντας πως τα βαριά μηχανήματα δεν χρησιμοποιούνται σε κατοικημένες περιοχές. Τα μηχανήματα είχαν χρησιμοποιηθεί για την επίστρωση του χώματος. Εξήγησε, επίσης, πως με την επιχωμάτωση, στηρίζεται το Τεμάχιο, δεν δημιουργούνται προβλήματα. Την επιχωμάτωση τη διενήργησε, όπως ανέλυσε, επειδή ήταν χαμηλού ύψους το Τεμάχιό του. Δεν χρειάστηκε κάποια άδεια και ουδέποτε τέθηκε θέμα παρανομίας. Ήταν αναγκαία η επιχωμάτωση γιατί υπήρχε υψομετρική διαφορά με το ρυάκι της τοποθεσίας Στάζουσας, στην κάτω πλευρά, που έμπαινε μέσα στο Τεμάχιο του Εναγόμενου. Δεν έγινε κάποια επέμβαση στο ρυάκι, αλλά καθαρισμός, για να φεύγει το νερό. Ουδεμία σχέση έχουν οι ενέργειες στήριξης του Τεμαχίου του Εναγόμενου με το Τεμάχιο του Ενάγοντος. Υπάρχει πλέον στο σημείο οχετός με μπετόν που περνά όλα τα Τεμάχια και καταλήγει στη θάλασσα. Του υποβλήθηκε ότι επρόκειτο για εργασίες που έκανε αυτοβούλως χωρίς μελέτη και παρίστανε ο ίδιος τον πολιτικό μηχανικό ή τον υπεύθυνο του εργοταξίου. Ο μάρτυρας εξήγησε, με ψυχραιμία, πως ενήργησε ορθά.
41. Υπέδειξε πού ακριβώς έκανε την εκσκαφή, απαντώντας κατηγορηματικά πως ήταν μέσα στο δικό του Τεμάχιο. Το χώμα της εκσκαφής που έγινε στο δικό του Τεμάχιο, έμεινε στο δικό του Τεμάχιο. Επιμένοντας πως το σύνορο του Τεμαχίου του είναι «πάνω από το μπετόν», υποδεικνύοντας συγκεκριμένα στις φωτογραφίες επί των οποίων ερωτήθηκε, και ότι δεν «κρέμασε στον αέρα» την αποθήκη του Ενάγοντος, που ήταν, πρόσθετα, παράνομη. Του υποβλήθηκε πως είναι με τις εκσκαφές που δημιούργησε την υψομετρική διαφορά, υποβολή που δεν ήταν συναφής με τη δικογραφημένη εκδοχή του Ενάγοντος, και ο μάρτυρας απάντησε με φυσικότητα πως υπήρχε και υπάρχει η υψομετρική διαφορά, που μειώθηκε με τις επιχωματώσεις. Έγινε επιχωμάτωση, όπως εξήγησε με σταθερότητα, όσες φορές κι αν ερωτήθηκε από τον συνήγορο του Ενάγοντος, για να στηριχθεί το Τεμάχιο, όχι για να βλαφθεί, ενώ είναι ο Ενάγων που διαχρονικά επεμβαίνει στο Τεμάχιο του Εναγόμενου, όπως άλλωστε, εξηγεί, μαρτυρεί και το Τεκμήριο 50. Οι επιχωματώσεις έγιναν κυρίως με χώματα από ξένες εκσκαφές, δεν έσκασε το Τεμάχιο του Ενάγοντος. Επειδή γίνονταν σταδιακά, δεν θυμάται πόσα φορτηγά χρησιμοποιήθηκαν, ήταν, όπως είπε, γύρω στα 6.000 κυβικά.
42. Ο μάρτυρας αρνήθηκε την υποβολή πως οι εργασίες που έκανε επηρέασαν το Τεμάχιο του Ενάγοντος, εξηγώντας πως η οικοδομή, από το 1979 μέχρι σήμερα, είναι ακατάλληλη. Δεν είναι πολυκατοικία με καταστήματα που παραπέμπει σε εικόνα αξιοπρεπούς λειτουργίας. Αισθητικά, όταν κοιτάζει κάποιος την πολυκατοικία, βλέπει όλες τις αυθαιρεσίες μαζεμένες, δεν μπορεί να ζήσει άνθρωπος εκεί μέσα, είπε. Ο ίδιος ο Ενάγων, το 1979, έπρεπε, κατά τον Ενάγοντα, να αιτηθεί για άδεια και να ανεγείρει ο ίδιος τοίχο αντιστήριξης, εάν ήθελε να στηρίξει το τεμάχιό του, διερωτώμενος γιατί να πρέπει ο Εναγόμενος να επωμιστεί το κόστος του, για να στηριχθεί το ακίνητο του Ενάγοντος. Η πολυκατοικία απέχει από το σύνορό του 18 μέτρα. Για το ακίνητο το δικό του, όπως εξήγησε ο Εναγόμενος, δεν χρειάζεται τοίχος αντιστήριξης, γιατί είναι βραχώδης η περιοχή. Λέγοντας βραχώδης περιοχή, είπε, δεν υπήρχε βράχος να σκάψει ή πετρώματα, ο βράχος είναι κοφτός, προς τα κάτω, πάνω στο σύνορό τους, έκανε απλώς επιχωμάτωση και επίστρωση.
43. Ο ΜΥ1 δεν υπέπεσε σε ουσιώδεις αντιφάσεις, όλες οι αναφορές του είχαν λογική συνοχή και διασταυρώνονταν με τα δεδομένα που προκύπτουν από την υπόλοιπη μαρτυρία, περιλαμβανομένου του Τεκμηρίου 50, όπως και των διαφόρων φωτογραφιών. Είναι αξιόπιστη η μαρτυρία του ΜΥ1 για τους σκοπούς της διαδικασίας, και γι’ αυτό αποδεκτή.
ΜΥ2
44. Η ΜΥ2, που εργάζεται στο Ποινικό Τμήμα του Πρωτοκολλητείου του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου, ανέφερε πως έχει στην κατοχή και φύλαξη της την ποινική υπόθεση 5144/2016. Κατέθεσε, από τον φάκελο της ποινικής υπόθεσης, το Κατηγορητήριο εναντίον του Ενάγοντος (Τεκμήριο 51). Πρόκειται για ιδιωτική ποινική υπόθεση που κίνησε ο Δήμος Γεροσκήπου. Το κατηγορητήριο περιλαμβάνει οκτώ αδικήματα, μεταξύ των οποίων και αδικήματα που σχετίζονται με την ανέγερση οικοδομών χωρίς να τηρείται η απαιτούμενη απόσταση από τα σύνορα του Τεμαχίου 352. Οι παρεμβάσεις και οι αποκλίσεις, σύμφωνα με τα αδικήματα είναι αρκετές, περιλαμβανομένης της ανέγερσης τρίτου ορόφου στην πολυκατοικία, χωρίς άδεια, αλλά και την χρήση όλης της οικοδομής χωρίς πιστοποιητικό τελικής έγκρισης.
45. Η ΜΥ2 κατέθεσε και την απόφαση ποινής που επέβαλε το Δικαστήριο, κατόπιν παραδοχής (Τεκμήριο 52). Βάσει της απόφασης, εκδόθηκαν διατάγματα (Τεκμήριο 53) κατεδάφισης του υπόστεγου δεξιά και της αποθήκης στο πίσω μέρος του Τεμαχίου και τερματισμού της χρήσης των οικοδομών αυτών, εκτός εάν εξασφαλίζονταν πιστοποιητικό τελικής έγκρισης εντός δύο μηνών, καθώς και διάταγμα κατεδάφισης της οικοδομής που χρησιμοποιείται ως χώρος επιδιόρθωσης ελαστικών στην αριστερή πλευρά και τερματισμού της χρήσης της, εκτός εάν εξασφαλιστεί άδεια οικοδομής και πιστοποιητικό τελικής έγκρισης εντός δύο μηνών. Προσκομίστηκαν και φωτογραφίες που είχαν κατατεθεί στην ποινική υπόθεση (Τεκμήριο 54).
46. Δεν αμφισβητήθηκε η μαρτυρία της ΜΥ2, ως προς το γεγονός ότι υπάρχει ο συγκεκριμένος ποινικός φάκελος και ότι τα έγγραφα που κατέθεσε είναι μέρος του ποινικού φακέλου, και η μαρτυρία της αυτή είναι αποδεκτή στο σύνολό της.
ΜΥ3
47. Ο ΜΥ3 είναι αγρονόμος και τοπογράφος με σχετικά προσόντα και πείρα. Αναγνώρισε το Τεκμήριο 50, ως την τεχνική έκθεση που ετοίμασε και υιοθέτησε το περιεχόμενό της, που περιλαμβάνει και το βιογραφικό του. Του ανέθεσε ο Εναγόμενος να προβεί στη συγκεκριμένη μελέτη. Περί τα μέσα του Ιουνίου, είχε επισκεφθεί το συγκεκριμένο Τεμάχιο, στο οποίο έκανε επιτόπια έρευνα, αποτύπωσε με σύγχρονα τοπογραφικά όργανα την επιτόπου κατάσταση και προσδιόρισε τις υψομετρικές διαφορές μεταξύ των τεμαχίων 442 και 352. Επίσης, τοποθέτησε τα σύνορα των τεμαχίων αυτών. Από τα σύνορα που τοποθέτησε, φαίνεται πως υπάρχει επέμβαση από το Τεμάχιο 352 στο Τεμάχιο 442, που απεικονίζεται στην εικόνα 1 στη σελίδα 2 του Τεκμηρίου 50, όπως επίσης, σε μεγαλύτερο μέγεθος, φαίνεται και στο παράρτημα 1, σχέδιο 1 του συγκεκριμένου τεκμηρίου. Στο σημείο Α, περιγράφεται ως «μπετόν», «επέμβαση 1», και το συνολικό εμβαδόν της επέμβασης είναι 3 τ.μ.. Επίσης, μεταξύ των σημείων γ και δ, φαίνεται να υπάρχει μια αποθήκη, που περιγράφεται ως «αποθήκη 3» και υπάρχει επέμβαση, που χαρακτηρίζεται ως «επέμβαση 2», με συνολικό εμβαδόν 0,5 τ.μ.. Στο παράρτημα 2, σχέδιο 2, απεικονίζονται οι εικόνες της επιτόπου κατάστασης. Στην εικόνα 2, φαίνεται ότι το μπετόν επεμβαίνει στο Τεμάχιο 442. Η συγκεκριμένη εικόνα, η εικόνα 2, αντιστοιχεί με το σημείο Α, όπως είναι η επέμβαση που είχε περιγράψει προηγουμένως.
48. Στο Τεκμήριο 45, που του υποδείχθηκε, και είναι ο τίτλος ιδιοκτησίας του ακινήτου του Εναγόμενου που περιλαμβάνει το σχετικό κτηματικό σχέδιο, όπως εξήγησε, φαίνεται πως μεταξύ των Τεμαχίων 352 και 409 από τη μια και του Τεμαχίου 442 από την άλλη υπάρχει υψομετρική διαφορά. Το σύμβολο που είναι σαν πλέγμα υποδηλώνει πως είναι γκρεμός. Η απεικόνιση από το Κτηματολόγιο έγινε το 1923, όταν είχαν δημιουργηθεί τα τοπογραφικά σχέδια, τότε χρησιμοποιούνταν κάποια σύμβολα που έδειχναν γκρεμούς, πρανή, δόμες και γενικά τα χαρακτηριστικά της επιτόπου κατάστασης. Το Τεμάχιο του Εναγόμενου το είχε επισκεφθεί και το 2017, όταν εκπροσώπησε τον Δήμο Γεροσκήπου σε μία υπόθεση Δικαστηρίου για θέματα οχληρίας. Ο Δήμος είχε πάρει τον ιδιοκτήτη του Τεμαχίου 352 στο Δικαστήριο για οχληρία. Όπως φαίνεται και στο σχέδιο, η απόσταση της πολυκατοικίας που βρίσκεται στο Τεμάχιο του Ενάγοντος από το σύνορο με Τεμάχιο του Εναγόμενου είναι περίπου τέσσερα μέτρα, ενώ στην αριστερή πλευρά, η απόσταση είναι γύρω στα δώδεκα μέτρα. Το φάγωμα κάτω από το μπετόν, στην εικόνα 2 του παραρτήματος, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται να δημιουργήθηκε από διάβρωση του εδάφους.
49. Κατά την αντεξέτασή του, ο ΜΥ3 ανέφερε πως δεν υπάρχει σύγκρουση συμφέροντος στην κατάθεσή του, εφόσον η υπόθεση του 2017 ήταν για θέματα οχληρίας σε υπόθεση του Δήμου Γεροσκήπου και δεν χρειάζονταν αναφορά στο συγκεκριμένο θέμα, εκείνη η οχληρία, στο μεγαλύτερο μέρος της, έχει αρθεί, καθότι αφορούσε σε μπάζα, καλάμιώνες, αυτοκίνητα, κ.λπ.. Στο Τεκμήριο 50, στην εικόνα 2(β), φαίνεται ότι υπάρχουν ακόμη υπολείμματα του καλαμιώνα, φαίνεται και μια αποθήκη και όλα αυτά βρίσκονται εντός του Τεμαχίου του Ενάγοντος. Ορισμένα άλλα αντικείμενα, ένα παλιό αυτοκίνητο, ένας ηλιακός θερμοσίφωνας και μπάζα είναι στο Τεμάχιο 442.
50. Λόγω του ότι του ζητήθηκε να αποδείξει αν υπήρχαν επεμβάσεις μεταξύ των δύο τεμαχίων και δεν γίνονταν ανάπτυξη στο συγκεκριμένο Τεμάχιο για να καθοριστεί ρυμοτομία, χώρος πρασίνου ή οτιδήποτε αφορά το τμήμα πολεοδομίας, δεν έλαβε υπόψη του οτιδήποτε άλλο δεν χρειάζονταν για τον σκοπό αυτό. Ανάλογα με την περίπτωση και τον σκοπό της έκθεσης που θα γίνει, μπορεί να ληφθεί υπόψη το εμβαδόν ή κάποια χαρακτηριστικά, στην προκειμένη περίπτωση δεν εξέταζε θέματα επανεμβαδομέτρησης ή θέματα ανάπτυξης για τα συγκεκριμένα τεμάχια, του είχε ζητηθεί να ελέγξει εάν υπάρχει επέμβαση μεταξύ των τεμαχίων. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, στο Τεκμήριο 50, σελ.2, καθορίστηκαν τα σύνορα του Τεμαχίου. Στην προκειμένη περίπτωση, ενδιέφερε κυρίως το όμορο σύνορο των Τεμαχίων 442 και 352, οποιαδήποτε εργασία που αφορούσε το εμβαδόν των δύο τεμαχίων θα ήταν περιττή και άσκοπη, αφού το όμορο σύνορο έχει επιβεβαιωθεί από το Κτηματολόγιο και είναι ορθό, οποιαδήποτε άλλη ενέργεια δεν χρειάζονταν. Σύμφωνα με τους κανονισμούς του Κτηματολογίου, αυτό που έχει μεγαλύτερη ισχύ είναι το τοπογραφικό σχέδιο και όχι το εκάστοτε εμβαδόν που αναγράφεται στον τίτλο ιδιοκτησίας. Σε πολλές περιπτώσεις, υπάρχει λανθασμένη αναγραφή του εμβαδού στον τίτλο ιδιοκτησίας και το εμβαδόν δεν αποτελεί στοιχείο για τον καθορισμό των συνόρων. Στο τοπογραφικό, Παράρτημα 3, σε κλίμακα 1:5000, δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, για τον λόγο ότι είναι τέτοιας ακρίβειας, που εξήγησε λεπτομερώς.
51. Όπως αναφέρεται στο Τεκμήριο 50, τα στοιχεία της οριοθέτησης βασίστηκαν στον φάκελο ΑΧ74/17, δεν γίνεται αναφορά στην έκθεση ότι έχουν προσδιοριστεί τα σύνορα του Τεμαχίου με βάση το τοπογραφικό σχέδιο. Με τον φάκελο ΑΧ74/17, έγινε ψηφιακή καταγραφή των συνόρων από το Κτηματολόγιο. Ακόμα και στο σκαρίφημα του Τεκμηρίου 45, όπως εξήγησε ο μάρτυρας, απεικονίζεται η θέση του κτιρίου, ως σχεδιάγραμμα. Στο παράρτημα 1 του Τεκμηρίου 50 αναφέρεται ότι η επέμβαση είναι στο «μπετόν», το «μπετόν» δεν απεικονίζεται σε κανένα από τα σχέδια του Κτηματολογίου, δεν αναφέρεται ότι υπάρχει επέμβαση του κτιρίου, είναι επέμβαση του «μπετόν», στοιχείο που δεν φαίνεται στα τοπογραφικά. Πριν από το 2017, δεν έχει επισκεφθεί το Τεμάχιο 442, ούτε γνωρίζει τι συνέβαινε. Στο Τεκμήριο 50, παράρτημα 1, σχέδιο 1, υπάρχει μια μπλε διαχωριστική γραμμή που εφάπτεται και αναφέρεται ως αργάκι, είναι μικρό αργάκι, το οποίο απεικονίζεται και στο τοπογραφικό σχέδιο στο Τεκμήριο 50, παράρτημα 3, αλλά και στη μεγέθυνση του Τεκμηρίου 45 στο σχεδιάγραμμα. Δεν έχει οποιοδήποτε σύνορο με το Τεμάχιο 352. Εφάπτεται μόνο στο Τεμάχιο του Εναγόμενου.
52. Ο ΜΥ3, αντεξεταζόμενος σχετικά, εξήγησε με σαφήνεια και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για την εργασία του. Υποδείχθηκε στον μάρτυρα το Τεκμήριο 17 και ανέφερε πως δεν μπορεί να απαντήσει για οτιδήποτε αφορά το συγκεκριμένο τεκμήριο, αλλά βλέπει πολλές γραμμές οι οποίες δεν μπορεί να καταλάβει τι μπορεί να είναι και εκ πρώτης όψεως θεωρεί ότι το συγκεκριμένο σχέδιο δεν συνάδει με τη χωρομετρική εργασία του Κτηματολογίου. Κάτω από την πορτοκαλί γραμμή φαίνονται γραμμές που δεν ξέρει τι μπορεί να είναι. Η αναφορά που γίνεται στη σελίδα 2, σημείο 2(γ) του Τεκμηρίου 50, όπως εξήγησε, είναι υψομετρικές διαφορές μεταξύ των δύο τεμαχίων, δεν είναι αποστάσεις. Από τη στιγμή που δεν επέμβαινε το κτίριο στο Τεμάχιο 442 δεν έκρινε ότι ήταν απαραίτητο να απεικονιστούν στο σχέδιο οι αποστάσεις των κτιρίων από τα σύνορα, έχει υπολογιστεί το εμβαδόν των επεμβάσεων, στα σημεία που υπήρχαν επεμβάσεις, έχει γίνει υπολογισμός του εμβαδού της συγκεκριμένης επέμβασης. Ο ΜΥ3 ήταν ξεκάθαρος στη θέση του πως το «μπετόν» επεμβαίνει στο Τεμάχιο 442 κατά 3 τ.μ., όπως και η αποθήκη κατά 0,5 τ.μ.. Για τις εκσκαφές, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει.
53. Ο ΜΥ3, παρά την επίμονη αντεξέτασή του, δεν υπέπεσε σε αντιφάσεις, ήταν σταθερός στην εκδοχή του, επεξηγηματικός, σαφής, βέβαιος, εξήγησε με επιστημονικό τρόπο την εργασία στην οποία προέβη, τα συγκεκριμένα ευρήματά του, τα οποία υποστήριξε πειστικά καθ’ όλη τη διάρκεια της μαρτυρίας του, και είναι αποδεκτή στο σύνολό της η μαρτυρία του, ως αξιόπιστη.
Νομικές βάσεις και αναγωγές
54. Οι νομικές βάσεις που αναφύονται από όσα δικογραφεί ο Ενάγων αναφέρονται τόσο σε παράνομη επέμβαση όσο και σε ιδιωτική οχληρία. Οι βάσεις αυτές προβλέπονται και στον περί Αστικών Αδικημάτων Νόμο Κεφ.148 και συμπλέκονται συνηθέστερα, όταν οι διαφορές εμπίπτουν το ευρύτερο δίκαιο της γειτνίασης.
55. Σύμφωνα με το άρθρο 43 Κεφ.148, παράνομη επέμβαση σε ακίνητη ιδιοκτησία συνίσταται σε παράνομη είσοδο ή σε παράνομη πρόκληση ζημιάς ή σε παράνομη παρέμβαση στην ιδιοκτησία αυτή από οποιοδήποτε πρόσωπο. Αν η πράξη για την οποία εγείρεται η αγωγή είναι επιτρεπτή κατά τοπικό έθιμο, αυτό αφού αποδειχθεί συνιστά υπεράσπιση αλλά σε αγωγή που εγείρεται για παράνομη επέμβαση σε ακίνητη ιδιοκτησία το βάρος της απόδειξης ότι η πράξη για την οποία εγείρεται η αγωγή δεν ήταν παράνομη φέρει o εναγόμενος. Το αδίκημα αυτό αναλύθηκε κατά καιρούς σε περαιτέρω νομολογία[4]. Στρέφεται εναντίον της κατοχής ακίνητης περιουσίας και σκοπός του είναι η προστασία τέτοιας κατοχής[5]. Η απόδειξη ιδιοκτησίας αποτελεί εκ πρώτης όψεως απόδειξη κατοχής, εκτός αν προκύπτει από μαρτυρία ότι την κατοχή την έχει άλλος[6]. Πρέπει πρώτα ο ενάγων να αποδεικνύει ότι ο εναγόμενος επέδειξε συμπεριφορά η οποία συνιστά είσοδο σε ακίνητη ιδιοκτησία ή πρόκληση ζημιάς ή επέμβαση στην ιδιοκτησία αυτή, για να λάβει πλέον το βάρος της απόδειξης ο εναγόμενος ότι η πράξη για την οποία εγείρεται η αγωγή δεν ήταν παράνομη. Για το αστικό αδίκημα της παράνομης επέμβασης, δεν αποτελεί συστατικό στοιχείο η ύπαρξη ζημιάς. Είναι αγώγιμο per se. Είναι ωστόσο εφικτή η απόδειξη ζημιάς, προκειμένου να επιδικαστούν αποζημιώσεις.
56. Σύμφωνα με το άρθρο 46 Κεφ.148, ιδιωτική οχληρία συνίσταται στο ότι πρόσωπο επιδεικνύει συμπεριφορά ή διεξάγει τις εργασίες του ή χρησιμοποιεί ακίνητη ιδιοκτησία που ανήκει σε αυτό κατά κυριότητα ή κατέχεται από αυτό, με τρόπο ώστε κατά συνήθεια να παρεμβαίνει στην εύλογη χρήση και απόλαυση, αφού ληφθούν υπόψη η θέση και η φύση αυτής, της ακίνητης ιδιοκτησίας οποιουδήποτε άλλου προσώπου. Νοείται ότι o ενάγοντας δεν τυγχάνει αποζημίωσης σε σχέση με ιδιωτική οχληρία εκτός αν εξαιτίας αυτής υπέστη ζημιά. Η επιστημονική μαρτυρία, αν και είναι βοηθητική, δεν είναι πάντοτε αναγκαία για τη διαπίστωση της οχληρίας[7]. Εξετάζεται η εύλογη (reasonable) χρήση από τον εναγόμενο. Αν η επέμβαση στην ιδιοκτησία του ενάγοντα είναι τέτοια ώστε να ισοδυναμεί με οχληρία, παρόλη την άσκηση επιμέλειας εκ μέρους του εναγόμενου, τότε η χρήση θεωρείται ως μη εύλογη[8]. Ως προς τη ζημιά, είναι αρκετό αν κάποιος εμποδίζεται σε υπολογίσιμη έκταση από την απόλαυση των συνηθισμένων ανέσεων της ζωής, ενώ το βασικό κριτήριο είναι εκείνο του «εύλογου» σε κάθε περίπτωση. Η ευαισθησία είναι ένα από τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη και αν κριθεί ότι η ευαισθησία του ενάγοντος είναι υπερβολική, τότε η αγωγή του θα απορριφθεί[9]. Ο στόχος είναι η προστασία της εύλογης χρήσης και απόλαυσης της ακίνητης ιδιοκτησίας, και η προσπάθεια είναι να διατηρείται το ισοζύγιο μεταξύ συγκρινόμενων δικαιωμάτων, του ιδιοκτήτη της ακίνητης περιουσίας αφενός, ώστε να την χρησιμοποιεί όπως καλύτερα ο ίδιος κρίνει, και του δικαιώματος του γείτονά του αφετέρου, για εύλογη απόλαυση της δικής του ιδιοκτησίας[10].
57. Με βάση όσα συνομολογούνται και την αποδεκτή μαρτυρία, ο Ενάγων είναι ιδιοκτήτης του Τεμαχίου 352, και εξ αυτού προκύπτει πως είναι και κάτοχος, που νέμεται τα υποστατικά που βρίσκονται στο Τεμάχιο 352. Δεν διαμένει ο ίδιος εντός της πολυκατοικίας που βρίσκεται στο Τεμάχιο 352, που ανεγέρθηκε από το 1979, και δεν χρησιμοποιεί προσωπικά τα διάφορα υποστατικά επί του Τεμαχίου 352.
58. Ο Εναγόμενος είναι ιδιοκτήτης και κάτοχος του όμορου Τεμαχίου 442.
59. Ο Εναγόμενος προέβη σε χωματουργικές εργασίες στο δικό του ακίνητο, σταδιακά, στο πλαίσιο της εύλογης και συνήθους χρήσης του ακινήτου του, επειδή ήταν αναγκαίες για το Τεμάχιο 442 και τη στήριξή του και την προστασία του. Αυτές οι εργασίες ήταν κυρίως επιχωματώσεις.
60. Οποιεσδήποτε χωματουργικές εργασίες έγιναν στο Τεμάχιο του Εναγόμενου, περιλαμβανομένων εκσκαφών, ήταν με ελαφριά μηχανήματα, λόγω του ότι ήταν κατοικημένη η περιοχή και οι εργασίες είχαν συγκεκριμένο σκοπό. Δεν σχετίζονταν με το Τεμάχιο του Ενάγοντος, αλλά ούτε και το επηρέασαν. Ήταν σε επαρκή απόσταση από τα πέδιλα της πολυκατοικίας του Ενάγοντος και, σε κάθε περίπτωση, ήταν εντός του Τεμαχίου του Εναγόμενου.
61. Οι διαφορές μεταξύ των διαδίκων είναι διαχρονικές, περιλαμβανομένων των διαφορών τους ως προς τα σύνορά τους, και δεν εκκίνησαν με αφορμή εργασίες του Εναγόμενου τον Νοέμβριο του 2013, εφόσον η επιστολογραφία που παρουσίασε ο Ενάγων, και δεν αμφισβητήθηκε, δεικνύει δράσεις του Ενάγοντος εναντίον του Εναγόμενου πολύ προγενέστερες, δια των οποίων ο Ενάγων είχε προβάλει συγκεχυμένα παράπονα εναντίον του Εναγόμενου, ότι επεμβαίνει στον ρύακα και θέτει σε διακινδύνευση το περιβάλλον, ότι με τις επιχωματώσεις θα έρθει ο ποταμός στο δικό του Τεμάχιο, κ.λπ..
62. Δεν αποδείχθηκε από τον Ενάγοντα πως ο Εναγόμενος, περί τον Νοέμβριο του 2013, συμπεριφέρθηκε κατά τρόπο που να συνιστά παράνομη είσοδο ή πρόκληση ζημιάς ή επέμβαση στο Τεμάχιο 352.
63. Δεν αποδείχθηκε από τον Ενάγοντα πως έγιναν εκσκαφές που προκαλούσαν τέτοιες ισχυρές δονήσεις στο Τεμάχιο 352 ή που «απογύμνωσαν» τα πέδιλα της πολυκατοικίας στο Τεμάχιο 352 ή που δημιούργησαν μεγάλη υψομετρική διαφορά αναμεταξύ των Τεμαχίων 352 και 442 ή που να αφαίρεσαν υφιστάμενα ορόσημα, ή άλλες ενέργειες, εκ των όσων δικογραφεί ο Ενάγων, που να επηρεάζουν την εύλογη χρήση και απόλαυση της ιδιοκτησίας του Ενάγοντος ή που να προκαλούν ζημιά στην περιουσία του.
64. Οποιαδήποτε εργασία έγινε από τον Εναγόμενο, ως αποδείχθηκε από τη μαρτυρία που προσκόμισε και έγινε αποδεκτή, έγινε εντός του Τεμαχίου 442 και δεν ήταν ασυνήθιστη ή παράλογη εργασία.
65. Έπειτα, δεν αποδείχθηκε από τον Ενάγοντα οποιαδήποτε και ζημιά στην πολυκατοικία ή στο ακίνητό του, αιτιωδώς συνδεδεμένη με οποιαδήποτε ενέργεια του Εναγόμενου εντός του Τεμαχίου 442, ότι προκλήθηκαν ρωγμές στην πολυκατοικία, ότι επηρεάστηκε η στατικότητα και δημιουργήθηκε εξ αυτών ορατός κίνδυνος κατάρρευσης της πολυκατοικίας ή κατολίσθησης του εδάφους ή αύξησης της διάβρωσης, ή πρόβλημα στην περαιτέρω ανοικοδόμηση ή στην ασφαλή διακίνηση στο Τεμάχιό του.
66. Δεν αποδείχθηκε οποιαδήποτε χρηματική απώλεια ή ζημιά του Ενάγοντος.
Κατάληξη
67. Επειδή, ο Ενάγων δεν κατάφερε να αποδείξει στο Δικαστήριο την υπόθεσή του, η αγωγή του Ενάγοντος δεν μπορεί να επιτύχει, σε οποιαδήποτε βάση, και αυτή είναι αναγκαστικά απορριπτέα.
68. Η απόρριψη της αγωγής του Ενάγοντος δεν εμποδίζει τον Ενάγοντα να προβεί σε τυχόν αναγκαίες εργασίες για την στήριξη ή άλλη φροντίδα του Τεμαχίου του, εντός του πλαισίου της νομιμότητας, με δικό του κόστος.
69. Για τους λόγους που εξηγήθηκαν, η αγωγή του Ενάγοντος εναντίον του Εναγόμενου, στο σύνολό της, απορρίπτεται.
70. Όσον αφορά τα έξοδα, εκ του αποτελέσματος της αγωγής, εφόσον δεν προκύπτει λόγος για διαφορετικό χειρισμό, επιδικάζονται υπέρ του Εναγόμενου και εναντίον του Ενάγοντος.
71. Λόγω της έκτασης των ενεργειών στην υπόθεση, τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
(Υπ.) ……….…………….
Χρ. Μίτλεττον, Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΗΤΗΣ
[1]. Χριστοδούλου ν. Αριστοδήμου (1996) 1 ΑΑΔ 552, Ζερβού ν. Χαραλάμπους (1996) 1 ΑΑΔ 447, Καρεκλά ν. Κλεάνθους (1997) 1 ΑΑΔ 1119, Αθανασίου ν. Κουνούνη (1997) 1 ΑΑΔ 614, Παπακοκκίνου ν. Σμυρλή (2001) 1 ΑΑΔ 1653, Χριστοφή ν. Ζαχαριάδη (2002) 1 ΑΑΔ 401, Χρίστου ν. Khoreva (2002) 1 ΑΑΔ 207, Ιωάννου ν. Παλάζη (2004) 1 ΑΑΔ 576, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Vlatislaw (2011) 1 ΑΑΔ 55, Τσιντίδης ν. Χαριδήμου (2012) 1 ΑΑΔ 2290.
[2]. Μακρίδης ν. Dharaghji (1990) 1 ΑΑΔ 1013, Πιττάλης ν. Ianira Entr. Ltd (1997) 1 ΑΑΔ 184, Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους ν. Κονναρή (2011) 1 ΑΑΔ 2298, Μελικίδης ν. Παπαγεωργίου (2013) 1 ΑΑΔ 832, Α.Α.Ι ν. Χρυσοστόμου, Πολιτική Έφεση 298/2014, ημερομηνίας 14.12.2023.
[3]. Philippou v. Odysseos (1989) 1 CLR 1, Καούρης v. Δημητρίου (2008) 1 ΑΑΔ 967, Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους ν. Κονναρή (2011) 1 ΑΑΔ 2298, Μελικίδης ν. Παπαγεωργίου (2013) 1 ΑΑΔ 832.
[4]. Αγγελίδης & Φιλίππου ν. Κολοκασίδης Εστέιτς Λτδ (1991) 1 ΑΑΔ 327, Γενικός Εισαγγελέας ν. Bahchecioglou (1998) 1 ΑΑΔ 426, Παπακοκκίνου ν. Δήμου Πάφου (αρ. 1) (1998) 1 ΑΑΔ 634, Adrian Holdings Ltd v. Δημοκρατίας (1998) 1 ΑΑΔ 1836, Γλυκής ν. Ιεράς Μονής Μαχαιρά (1999) 1 ΑΑΔ 654, Παπακοκκίνου ν. Σμυρλή (2001) 1 ΑΑΔ 1653.
[5]. Αρχιμανδρίτης Σεβαστιανός Σταύρου (κατά κόσμο Μιχαλάκης Σταυρού) και Άλλοι ν. Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Αβδελλερού Λάρνακος διά της Ηγουμένης Αυτής Μαρκέλλας Μοναχής (2014) 1 ΑΑΔ 319.
[6]. Γλυκύς Kώστας ν. Iεράς Mονής Mαχαιρά (1999) 1 ΑΑΔ 654.
[7]. Παπά ν. Οικονομίδου (2012) 1 ΑΑΔ 928.
[8]. Μedcon Construction Ltd v. Νίκης Ευαγγέλου (1997) 1 ΑΑΔ 565.
[9]. Σαββιτζιήκκης - Καρπασίτης Γιάννης και Άλλη ν. Γεώργιου Α. Σιόκουρου (2002) 1 ΑΑΔ 472.