ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΦΟΥ

Ενώπιον: Σ. Συμεού, Ε.Δ. Αρ. Αγωγής: 1327/15

Μεταξύ:

1. FRANK HINES

2. PATRICIA COLLETE WALSH

Ενάγοντες

Και

                             ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΞΗΝΤΑΣ

Εναγόμενος

                                                 Και

Ως τροποποιήθηκε δυνάμει διατάγματος του Δικαστηρίου ημερομηνίας 28/09/23

1. FRANK HINES

2. NICOLAS HINES ως διαχειρίστρια της περιουσίας της αποβιωσάσης PATRICIA COLLETE WALSH από την Αγγλία                                                   

                                                                    Ενάγοντες

                                                  Και

                                    ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΕΞΗΝΤΑΣ

                                                                                                       Εναγόμενος 

Ημερομηνία: 22/08/24

Εμφανίσεις:

Για Ενάγοντες :  κ. X. Δημητρίου

Για Εναγόμενο :  κ. Σ. Στέφου Σάββα

Α Π Ο Φ Α Σ H

 (Η εν απόφαση δίδεται μετά από προφορική άδεια που δόθηκε από την Διοικητική Πρόεδρο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου ενόψει των θερινών διακοπών)

Δικογραφημένοι ισχυρισμοί

Το τροχαίο δυστύχημα που επεσυνέβη την 17/11/14 στην συμβολή της οδού Ιχσάν  Αλί με την συμβολή της οδού Κάτω Περβολιών στην περιοχή Κάτω Περβόλια της Επαρχίας Πάφου  μεταξύ του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 στο οποίο επέβαινε επίσης ως συνοδηγός η αποβιώσασα Ενάγουσα υπ αρ. 2 με το όχημα του Εναγόμενου, αποτέλεσε την αφορμή για την καταχώρηση της παρούσας αγωγής την 27/07/15 με γενικώς οπισθογραφημένο κλητήριο ένταλμα. Σημειώνεται ότι στην παρούσα υπόθεση την 28/09/23 το παρών Δικαστήριο εξέδωσε με ενδιάμεση απόφαση του, διάταγμα για τροποποίηση του τίτλου της εν λόγω Aγωγής αφής στιγμής κατά το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την καταχώρηση της Αγωγής μέχρι και σήμερα, η Ενάγουσα υπ. αρ. 2 απεβίωσε και έτσι η Ενάγουσα υπ. αρ. 2 –  Νιcola Hines - μετά την τροποποίηση – είχε διοριστεί ως διαχειρίστρια  της περιουσίας της αποβιώσασας κατόπιν σχετικού διατάγματος που είχε εκδοθεί από το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου.   

Σύμφωνα με την Έκθεση Απαίτησης που καταχωρήθηκε την 19/02/16, οι Ενάγοντες ισχυρίζονται ότι κατά τον επίδικο χρόνο ότι ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 ήταν ο νόμιμος κάτοχος και οδηγός του οχήματος με αρ. εγγραφής [ ]  από τώρα και στο εξής «το όχημα που οδηγείτο από τους Ενάγοντα υπ. αρ. 1» ενώ η Ενάγουσα υπ. αρ. 2, από τώρα και στο εξής «η αποβιώσασα» ήταν η συνοδηγός του. Περαιτέρω ισχυρίζονται ότι ο Εναγόμενος ήταν ο κάτοχος και ο οδηγός του οχήματος με αρ. εγγραφής ΧΧΧ 754, από τώρα και στο εξής « το όχημα του Εναγόμενου» καθώς και ότι κατά τον συγκεκριμένο χρόνο ενώ ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 κινείτο με το όχημα του με ανατολική πορεία στην οδό Κάτω Περβολιών, ο Εναγόμενος εισήλθε στον πιο πάνω δρόμο αμελώς, χωρίς δηλαδή να σταματήσει στο σήμα με την ένδειξη ΑΛΤ  που υπήρχε στον δρόμο, με αποτέλεσμα να ανακόψει την ευθεία πορεία του οχήματος του Ενάγοντα υπ.αρ.1  και να συγκρουστεί μαζί του τραυματίζοντας έτσι τόσο τον ίδιο τον Ενάγοντα υπ. αρ. 1 όσο και στην αποβιώσασα, επιφέροντας τους σοβαρές σωματικές βλάβες και απώλειες ενώ στο όχημα που επέβαιναν διάφορες υλικές ζημιές. Οι Ενάγοντες βεβαίως ισχυρίζονται ότι το εν λόγω δυστύχημα προκλήθηκε εξαιτίας της αποκλειστικής και ή κατά το μέγιστο συντρέχουσας αμέλειας του Εναγόμενου την οποία και εξειδικεύουν δια της παραγράφου 6 της Έκθεσης Απαίτησης. Επιπλέον οι Ενάγοντες εξειδικεύουν τόσο τις ειδικές ζημιές που έχουν υποστεί όσο και τις σωματικές τους βλάβες. Πιο συγκεκριμένα ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 ισχυρίζεται ότι υπέστη διπολικό ανοικτό κάταγμα 1^ου βαθμού αριστερής κνήμης, κάταγμα έσω σφυρού σύστοιχα, ότι ακινητοποιήθηκε το κατάγματα με μηροκνηποδικό γύψο και έγινε εισαγωγή στην ορθοπεδική κλινική ενώ κατά την επομένη ημέρα οδηγήθηκε στο χειρουργείο όπου έγινε ενδομυελική ήλωση της κνήμης και οστεοσύνθεση του κατάγματος του έσω σφυρού με 2 βίδες.

Σε ότι αφορά τις σωματικές βλάβες που έχει υποστεί η αποβιώσασα με βάσει τις λεπτομέρειες που έχουν δικογραφηθεί στην Έκθεση Απαίτησης, από το τροχαίο δυστύχημα της προκλήθηκαν κατάγματα 3^ης, 4^ης, 5^ης, 6^ης, 7^ης, 8^ης και 9^ης πλευράς, κάταγμα απόφυσης, αιμοθώρακας και πνευμονοθώρακας, της τοποθετήθηκε παροχετευτικός σωλήνας θώρακος στο χειρουργείο και μεταφέρθηκε στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης ενώ έγινε και νέα εισαγωγή με εικόνα τραυματικού ραιβόκρανου. Επίσης προκλήθηκε στην αποβιώσασα αιμάτωμα στα μαλακά μόρια της αριστερής πλάγιας κοιλιακής χώρας, κάκωση στον αυχένα, ολίσθηση του Α5 -Α6 με πίεση ριζών και του νωτιαίου μυελού, κάταγμα στον Α5 ενώ υποβλήθηκε και σε χειρουργική επέμβαση και έγινε αποσυμπίεσης του Α5 – Α6 και σπονδυλοδεσία με πρόσθια πλάκα. Η αποβιώσασα υποβλήθηκε σε φυσιοθεραπεία και λάμβανε φαρμακευτική αγωγή.

Οι Ενάγοντες λόγω των πιο πάνω τραυματισμών που υπέστησαν αξιώνουν πέραν των ειδικών αποζημιώσεων που εξειδικεύουν, γενικές αποζημιώσεις τόκο και έξοδα.

Ο Εναγόμενος από την άλλη καταχώρησε Υπεράσπιση και Ανταπαίτηση.  Μέσω της Υπεράσπισης δεν αμφισβητεί ότι το όχημα το οποίο συγκρούστηκε με το δικό του,  οδηγείτο από τον Ενάγοντα υπ. αρ. 1 αλλά και ούτε ότι ως συνεπιβάτης στο άλλο εμπλεκόμενο όχημα επέβαινε η αποβιώσασα. Επίσης παραδέχεται ότι οδηγούσε το όχημα με αρ. εγγραφής ΧΧΧ 754 στην οδό Ιχσάν Αλί με κατεύθυνση την οδό Κάτω Περβολιών ενώ απορρίπτει τους ισχυρισμούς των Εναγόντων ότι οδηγούσε με την οδική συμπεριφορά και τον τρόπο που του αποδίδουν οι Ενάγοντες, δηλαδή αμελώς. Τουναντίον ισχυρίζεται ότι το δυστύχημα οφείλεται στην αποκλειστική και ή συντρέχουσα σε συντριπτικό βαθμό αμέλεια του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 ενώ αμφισβητεί τις ζημιές και τις σωματικές βλάβες που δικογραφήθηκαν στην έκθεση απαίτησης, υποστηρίζοντας ότι αυτές είναι υπερβολικές και ή διογκωμένες. Σύμφωνα με τον Εναγόμενο, ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 κατά την ημερομηνία πρόκλησης του δυστυχήματος ήταν 83 ετών.

Ο Εναγόμενος εξειδικεύει περαιτέρω δια της παραγράφου 8 της Υπεράσπισης, την κατ’ ισχυρισμό αμέλεια την οποία επέδειξε κατά την θέση του ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 οδηγώντας το όχημα του καθώς και δια της παραγράφου 9,  τις σωματικές βλάβες που του είχαν προκληθεί από το εν λόγω δυστύχημα. Πιο συγκεκριμένα ο Εναγόμενος υποστηρίζει ότι υπέστη συνεπεία του εν λόγω δυστυχήματος βαριά κάκωση οσφυϊκής μοίρας, θλάση αυχενικής μοίρας, εγκεφαλική διάσειση, άλγος στην περιοχή του δεξιού ισχίου και επώδυνο περιορισμών κινήσεων αυχένα. Με βάση επίσης τους ισχυρισμούς του υπέστη και ειδικές ζημιές τις οποίες και εξειδικεύει.

Με την Ανταπαίτηση του ο Εναγόμενος αξιώνει το ποσό των 3,310,00 Ευρώ ως ειδικές και γενικές αποζημιώσεις, πλέον νόμιμο τόκο και έξοδα.

Από την αντίπερα όχθη οι Ενάγοντες καταχωρώντας Υπεράσπιση στην Ανταπαίτηση καθώς και Απάντηση στην Υπεράσπιση του Εναγόμενου, αρνούνται τους προβαλλόμενους ισχυρισμούς του και τον καλούν σε αυστηρή απόδειξη τους. Ισχυρίζονται επίσης ότι οι ο Εναγόμενος εμποδίζεται με την συμπεριφορά του και από έγγραφα να ισχυρίζεται ότι ο Ενάγοντας υπ. αρ.1 έχει παραβιάσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τα καθήκοντα του ως οδηγός ενώ αρνούνται ειδικότερα ότι ο Ενάγοντας υπ.αρ.1 είναι υπεύθυνος για τις σωματικές βλάβες που προκλήθηκαν στον Εναγόμενο καθώς και για τις ζημιές. Πιο συγκεκριμένα οι Ενάγοντες υποστηρίζουν ότι ακόμη και σε περίπτωση που οι σωματικές αυτές βλάβες αποδειχτούν, ήταν το αποτέλεσμα της αμέλειας και ή της κατά το μέγιστο βαθμό συντρέχουσας αμέλειας του Εναγόμενου ένεκα της οποίας επεσυνέβη και το τροχαίο δυστύχημα. Επίσης αρνούνται και τις ειδικές αποζημιώσεις που εξειδικεύει ο Εναγόμενος υποστηρίζοντας περαιτέρω ότι τα όσα ισχυρίζεται αποτελούν εκ των υστέρων σκέψεις του για την αποφυγή των υποχρεώσεων που ο ίδιος αποδέχτηκε μετά το τροχαίο δυστύχημα προς τους Ενάγοντες.

Ακροαματική διαδικασία

Κατά την ακροαματική διαδικασία κατέθεσαν οκτώ μάρτυρες για την υπόθεση των Εναγόντων ενώ εκ μέρους της Υπεράσπισης του Εναγόμενου κλήθηκαν επίσης τρείς ακόμη μάρτυρες. Πιο συγκεκριμένα για την πλευρά των Εναγόντων κατέθεσε ο Αστ. 2521 Μ. Μιχαήλ (ΜΕ1), η διαχειρίστρια της περιουσίας της αποβιώσασας πρώην Ενάγουσας υπ. αρ. 2 Patricia Collete Walch (ΜΕ2) και νυν Ενάγουσα υπ. αρ. 2 μετά από την τροποποίηση, o Ενάγοντας υπ. αρ. 1 Frank Hines ( ΜΕ3), ο Δρ. Γιαννάκης Χριστοδούλου (ΜΕ4), η Χρίστια Μεταξά η οποία εργάζεται στο Ποινικό Τμήμα του Πρωτοκολλητείου του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου (ΜΕ5), ο Δρ. Παναγιώτης Παπαδόπουλος (ΜΕ6), ο Δρ. Σάββας Λυκούδης (ΜΕ7) και τέλος ο Δρ. Μιχάλης Σπύρου (ΜΕ8). Εκ μέρους της Υπεράσπισης κατέθεσε ο ίδιος ο Εναγόμενος (ΜΥ1), ο Ιεζεκιήλ Ιεζεκιήλ (ΜΥ2) καθώς και ο Νίκος Νικολάου (ΜΥ3).

Κατά την ακροαματική διαδικασία η οποία να σημειωθεί αφορούσε τόσο την απαίτηση όσο και την ανταπαίτηση εφόσον αυτές έχουν συνεκδικαστεί, δηλώθηκαν με την σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών παραδεκτά γεγονότα τα οποία συνακόλουθα αποτελούν και μέρος των ευρημάτων του Δικαστηρίου.

Πιο συγκεκριμένα δηλώθηκε ότι το ποσό των 595,45 ευρώ αφορά στις ειδικές ζημιές που έχει υποστεί ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 επί πλήρους ευθύνης αναφορικά με τα ποσά που αντιστοιχούν στην αστυνομική έκθεση, το ιατρικό πιστοποιητικό του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου, τα φάρμακα και τα έξοδα των ιατρικών επισκέψεων στον Γενικό Νοσοκομείο Πάφου και τα έξοδα για μερική απασχόληση της φροντίστριας περιλαμβανομένων και των Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επίσης ότι το ποσό των 9,591,51 Ευρώ αντιστοιχεί στις ειδικές ζημιές που έχει υποστεί η αποβιώσασα και τα οποία εκ μέρους της αξιώνει η Ενάγουσα υπ. αρ. 2 επί πλήρους ευθύνης το οποία αφορούν έξοδα αφορούν τις φυσιοθεραπείες στις οποίες υπεβλήθη, τα έξοδα της κλινικής Saint George & Blue Cross, τα έξοδα του Διαγνωστικού Κέντρου Πάφου, το ιατρικό κολάρο και το ιατρικό πιστοποιητικό του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου.

Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των διαδίκων στις τελικές τους αγορεύσεις προβάλλουν την επιχειρηματολογία τους προς υποστήριξη των θέσεων τους. Τόσο οι αγορεύσεις όσο και η Νομολογία η οποία καταγράφεται σε αυτές έχουν μελετηθεί από το Δικαστήριο και λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο τους και αναφορά θα γίνει όπου και όποτε κριθεί από το Δικαστήριο απαραίτητο

Μαρτυρία - Αξιολόγηση

Είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω, μέσα από τη ζωντανή ατμόσφαιρα της δίκης, όλους τους μάρτυρες που κατέθεσαν ενώπιον μου. Θα προχωρήσω στην συνέχεια στην παράθεση και αξιολόγηση της μαρτυρίας με κριτήρια, μεταξύ άλλων, την ύπαρξη προσωπικού συμφέροντος στην υπόθεση, την ευκαιρία που είχαν οι μάρτυρες να παρακολουθήσουν τα επίδικα γεγονότα, την ακεραιότητα και ειλικρίνεια τους, τη μνήμη και τους λόγους που είχαν για να θυμούνται ή να πιστεύουν αυτά για τα οποία κατέθεταν, τη φυσικότητα, ευθύτητα και την αμεσότητα των απαντήσεών τους [Ζαβρού ν. Χαραλάμπους (1996) 1Α Α.Α.Δ. 447 και Ζαμττάς ν. A & G Tsiarkezos Constructions Ltd (1998) 1 Α.Α.Δ. 820].

Είναι καλά γνωστό ότι η μαρτυρία που παρουσιάζεται δεν κρίνεται μικροσκοπικά, υπό την έννοια πως δεν απομονώνονται τα λεγάμενα του κάθε μάρτυρα από το συνολικό πλαίσιο της μαρτυρίας στη δίκη. Πιο κάτω γίνεται ξεχωριστή αξιολόγηση του κάθε μάρτυρα. Η αξιολόγηση αυτή ωστόσο δεν έχει περιοριστεί στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας του κάθε μάρτυρα αλλά συσχετίστηκε, τέθηκε σε αντιπαράθεση και διερευνήθηκε με την αντικειμενική υπόσταση των εκατέρωθεν θέσεων [Στυλιανίδης ν. Χατζηπιέρα (1992) 1 Α.Α.Δ. 1056 και Mustafa ν. Κακουρή κ.α (2002) 1Α Α.Α.Δ. 165].

Το πλήρες περιεχόμενο της μαρτυρίας βρίσκεται καταγεγραμμένο στα πρακτικά της υπόθεσης και μαζί με το περιεχόμενο των Τεκμηρίων έχει μελετηθεί και λαμβάνεται υπόψη στο σύνολό του. Δεν θα προβώ σε εκτενή και λεπτομερή παράθεση της μαρτυρίας, αλλά θα περιοριστώ στα ουσιώδη σημεία της μαρτυρίας εκάστου μάρτυρα Καννάουρου κ.ά ν. Σταδιώτη κ.ά. (1990) 1 Α.Α.Δ.

Μαρτυρία ΜΕ1

H φύση της μαρτυρίας του ΜΕ1 είναι ιδιαίτερα σημαντική ενόψει του ότι αυτή καθ’ εαυτή επικεντρώνεται στην διερεύνηση και διαπίστωση των συνθήκων πρόκλησης του δυστυχήματος αλλά και το ποιος από τους ενεχόμενους οδηγούς έχει την ευθύνη για την πρόκληση του. Ο  Αστ. 2521 Μ. Μιχαήλ εργάζεται στο Τμήμα της Τροχαίας Πάφου και όπως ο ίδιος κατά την μαρτυρία του αφίχθηκε στην σκηνή του δυστυχήματος λίγη ώρα μετά από το δυστύχημα, εντοπίζοντας τα δύο εμπλεκόμενα οχήματα να βρίσκονται στις τελικές τους θέσεις. Από την σκηνή του δυστυχήματος απουσίαζε σύμφωνα με τον ΜΕ1 ο Εναγόμενος ο οποίος είχε μεταφερθεί στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου με ιδιωτικό όχημα, ενώ σε ότι αφορά τον Ενάγοντα υπ. αρ. 1 και την αποβιώσασα, αυτοί βρισκόντουσαν εγκλωβισμένοι  εντός του οχήματος τους με αποτέλεσμα να κληθεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία για τον απεγκλωβισμό τους. Ακολούθως και μετά τον απεγκλωβισμό τους μεταφέρθηκαν για περίθαλψη στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου με ασθενοφόρο καθότι είχαν υποστεί τραυματισμούς. Ο ΜΕ1 ανέφερε ότι στην συνέχεια ετοίμασε πρόχειρο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος ενώ στην συνέχεια συμμετρικό (Τεκμήριο 2) εφόσον προηγουμένως είχε προβεί στις αναγκαίες μετρήσεις. Σύμφωνα με τον ΜΕ1 και στα δύο οχήματα είχαν προκληθεί εκτεταμένες ζημιές.

Αναφερόμενος ο ΜΕ1 στις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος, υπέδειξε ότι το όχημα του Εναγόμενου το οποίο κινείτο με νότια πορεία στην οδό Ιχσάν Αλί, σε σημείο του δρόμου όπου υπάρχει η συμβολή της πιο πάνω οδού  με την οδό Κάτω Περβολιών, παρέλειψε να σταματήσει σε σήμα ΑΛΤ με αποτέλεσμα να εισέλθει από την οδό Ιχσάν Αλί εντός της οδού Κάτω Περβολιών χωρίς να σταματήσει, και επομένως να ανακόψει την πορεία του οχήματος που οδηγούσε ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 με ανατολική κατεύθυνση και να συγκρουστεί μαζί του. Μάλιστα ο ΜΕ1 ανάφερε ότι μετά την σύγκρουση των πιο πάνω οχημάτων, το όχημα του Εναγόμενου ακολούθησε ανεξέλεγκτη ευθεία πορεία με αποτέλεσμα να βγει εκτός του δρόμου και να ακινητοποιηθεί σε παρακείμενο χωράφι το οποίο είχε υψομετρική διαφορά από το οδόστρωμα.

Σύμφωνα με τον ΜΕ1 στα πλαίσια της διερεύνησης του δυστυχήματος, υπέδειξε το πρόχειρο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος στον Εναγόμενο το οποίο αφού του το εξήγησε ο τελευταίος το υπέγραψε ως ορθό, ενώ έλαβε από τον τελευταίο και ανακριτική κατάθεση. Περαιτέρω ανέφερε ότι κατηγόρησε γραπτώς τον Εναγόμενο για το αδίκημα της αμελούς οδήγησης, της οδήγησης χωρίς πιστοποιητικό ασφάλισης και για το αδίκημα της οδήγησης χωρίς την συγκατάθεση του εγγεγραμμένου ιδιοκτήτη η οποία τελικά όπως διαφάνηκε ότι ήταν η μητέρα του, και ότι αυτός απάντησε στις κατηγορίες « παραδέχομαι όλες τις κατηγορίες και απολογούμαι».

Κατά την στιγμή που επεσυνέβη το δυστύχημα σύμφωνα με τον ΜΕ1, ο καιρός ήταν αίθριος και ο φωτισμός στο εν λόγω σημείο ήταν ικανοποιητικός εφόσον ο δρόμος φωτίζεται από πασσάλους της ΑΗΚ. Η ώρα που επεσυνέβη το δυστύχημα ήταν 19:45. O δρόμος ήταν στεγνός, ασφαλτοστρωμένος και σε καλή κατάσταση, ευθύς με ορατότητα άνω των 100 μέτρων και από τις δύο κατευθύνσεις, διπλής κατεύθυνσης με δύο λωρίδες κυκλοφορίας μια για κάθε κατεύθυνση οι οποίες δεν χωρίζονται με άσπρη συνεχόμενη γραμμή ή διακεκομμένη. Στο δε σημείο που προκλήθηκε το τροχαίο δυστύχημα υπάρχει συμβολή της οδού Κάτω Περβολιών με την οδό Ιχσάν Αλί ενώ υπάρχει και πινακίδα STOP σε εμφανή σημείο στην οδό Ιχσάν  Αλί πριν την συμβολή με την οδό Κάτω Περβολιών. Το ανώτατο όριο ταχύτητας είναι 50 ΧΑΩ χωρίς πινακίδα τροχαίας που να το υποδεικνύει. Η περιοχή είναι κατοικημένη εφόσον βρίσκεται εντός των δημοτικών ορίων του Δήμου Πάφου.

Κατά την κυρίως εξέταση του ο ΜΕ1 εξήγησε το σχέδιο που ετοίμασε στην σκηνή του δυστυχήματος υποδεικνύοντας τις κατευθύνσεις των δύο οχημάτων καθώς και το σημείο σύγκρουσης Χ. Ανέφερε μάλιστα ότι το όχημα του Ενάγοντα υπ.αρ.1 είχε προτεραιότητα σε σχέση με το όχημα του Εναγόμενου εφόσον αυτό κινείτο εντός του κύριου δρόμου. Επίσης αναφέρθηκε στην ορατότητα που είχε ο συγκεκριμένος δρόμος.

Αντεξεταζόμενος ο ΜΕ1 επανέλαβε τις θέσεις του αναφορικά με τις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος. Εξήγησε μάλιστα ότι ο Ενάγοντας υπ.αρ.1  παρά την ηλικία του, αφού κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν ηλικίας 83 ετών, είχε σε ισχύ άδεια οδήγησης ενώ σε σχέση με την σύγκρουση των δύο οχημάτων ανέφερε ότι η σύγκρουση έγινε από γωνία. Ειδικότερα ανέφερε ότι το δεξιό μπροστινό μέρος του οχήματος του Εναγόμενου συγκρούστηκε με το αριστερό μπροστινό μέρος του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ.1 στο σημείο που βρίσκεται το δεξιό μπροστινό του φανάρι, ο δεξιός μπροστινός προφυλακτήρας και το μπροστινό δεξιό φτερό. Όπως περαιτέρω ο ΜΕ1 εξήγησε κατά την μαρτυρία του, κατά την στιγμή της σύγκρουσης ασκήθηκαν δυνάμεις και το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα δύο ενεχόμενα οχήματα να υποστούν εκτεταμένες ζημιές σε ολόκληρο το μπροστινό τους μέρος.

Η Υπεράσπιση από την άλλη αμφισβήτησε έντονα την πιο πάνω θέση του ΜΕ1, όπως βεβαίως και η θέση του ότι κατά την στιγμή που είχε επισυμβεί το δυστύχημα ο δρόμος είχε ορατότητα από το σημείο σύγκρουσης Χ και προς τα πίσω 100 μέτρα. Αποτέλεσε βασική θέση της Υπεράσπισης ότι η ορατότητα που υπήρχε στο εν λόγω σημείο, δηλαδή από σημείο σύγκρουσης Χ και προς τα πίσω ήταν περί τα 25 μέτρα και όχι 100 ενόψει του ότι ο δρόμος δεν ήταν ευθύς. Ο ΜΕ1 απαντώντας διαφώνησε με τις θέσεις που του υποβλήθηκαν από την Υπεράσπιση επαναλαμβάνοντας ότι ο δρόμος ήταν ευθύς και ότι τόσο αριστερά όσο και δεξιά από το σημείο σύγκρουσης Χ, υπήρχε ορατότητα περί τα 100 μέτρα.

Αξιολόγηση ΜΕ1

Αναμφίβολα, η σοβαρότητα και υπευθυνότητα, με την οποία μάρτυρες πραγματογνώμονες εκτελούν τα καθήκοντά τους, αποτελεί σημαντικό στοιχείο αξιολόγησης (βλ. κατ' αναλογία Μιτσιγιώργη κ.ά. ν. Αδελφών Γαλαζή (Ομόρρυθμης Εταιρείας) (1997) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1811, 1814.  Στο σύγγραμμα Blackstone's Criminal Practice (2004), στη σελ. 2183, αναφέρονται τα ακόλουθα,  σε σχέση με το καθήκον των πραγματογνωμόνων όταν αυτοί καταθέτουν υπό αυτή τους την ιδιότητα ενώπιον Δικαστηρίου:

"The duty of the expert witness is to furnish the judge or jury with the necessary scientific criteria for testing the accuracy of their conclusions, so as to enable the judge or jury to form their own independent judgment by the application of those criteria to the facts proved in evidence;"

Ο ΜΕ1 άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο αφού κατά την δια ζώσης μαρτυρία του δεν περιέπεσε σε οποιαδήποτε ουσιώδη αντίφαση, ικανή να κλονίσει την αξιοπιστία του καθ' οιονδήποτε τρόπο. Το περιεχόμενο της δια ζώσης μαρτυρίας του βρίσκεται επίσης σε πλήρη ταύτιση με το περιεχόμενο της γραπτής του κατάθεσης. Τα όσα επίσης ανέφερε κατά την διάρκεια της κυρίως εξέτασης του δεν διαφοροποιήθηκαν επουδενί κατά την αντεξέταση του. Θεωρώ λοιπόν ότι ΜΕ1 μέσω της μαρτυρίας του κατόρθωσε να εφοδιάσει το Δικαστήριο επαρκώς με όλες τις απαραίτητες επί του συγκεκριμένων ζητημάτων που εξέτασε κατά την διερεύνηση της υπόθεσης γνώσεις, κάτι το οποίο είχε ως αποτέλεσμα να διαφωτίσει το Δικαστήριο για να κατορθώσει στο τέλος να σχηματίσει την δική του κρίση (Βλ. Πιττάλης κ.α. v. lanira Enterprises Ltd.κ.α. (1997) 1ΑΑΔ 2013) αναφορικά με τις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος. Η μαρτυρία του ΜΕ1 γίνεται λοιπόν αποδεκτή στην ολότητα της και την αποδέχομαι ως μαρτυρία ειδικού πραγματογνώμονα για την διερεύνηση σκηνών τροχαίων δυστυχημάτων για τους λόγους που αμέσως μετά θα υποδείξω.

Πιο συγκεκριμένα ο ΜΕ1 απαντούσε σε όλες τις ερωτήσεις που του τέθηκαν με αμεσότητα, ευθύτητα, ειλικρίνεια και χωρίς κανένα δισταγμό. Σημειώνεται μάλιστα ότι του ουσιαστικότερο μέρος της μαρτυρίας που παρέθεσε και το οποίο εστιάζεται στην διερεύνηση της σκηνής του δυστυχήματος, συμπεριλαμβανομένου και του σχεδίου της σκηνής που ετοίμασε δεν έχει επί της ουσίας του αμφισβητηθεί από την Υπεράσπιση πέραν της θέσης που του υποβλήθηκε ότι η ορατότητα που υπήρχε από το σημείο σύγκρουσης Χ στον εν λόγω δρόμο δεν ήταν αυτή της απόστασης των 100 μέτρων αλλά αυτή των 25 μέτρων. Ειδικότερα οι πορείες των δύο οχημάτων, το σημείο σύγκρουσης Χ και οι τελικές θέσεις τους δεν αμφισβητήθηκαν.

Η εικόνα η οποία αποκόμισα από τον ΜΕ1 είναι ότι πρόκειται για έναν αξιόπιστο μάρτυρα και η πεποίθηση που μου δημιουργήθηκε παρατηρώντας τον κατά την στιγμή που κατέθετε,  είναι ότι ήταν ειλικρινής και ανέφερε την αλήθεια των όσων διαπίστωσε κατά την παραμονή του στην σκηνή του δυστυχήματος και μέσα από την συνολική διερεύνηση της υπόθεσης. Εξάλλου δεν διαπιστώθηκε αλλά ούτε και τέθηκε ότι ο ΜΕ1 ενήργησε καθ’ οιονδήποτε τρόπο μεροληπτικά υπέρ των Εναγόντων και εναντίον του Εναγόμενου. Είμαι επίσης πεπεισμένος ότι ο ΜΕ1 μετέφερε επακριβώς όλα τα σημεία και τις μετρήσεις στις οποίες προέβηκε στο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος όπως αυτός τα εντόπισε κατά την διερεύνηση και συνεπώς τα αποδέχομαι ως ορθά.  

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι το σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος αποτελεί πραγματική μαρτυρία και ο μάρτυρας θεωρείται  εμπειρογνώμονας που σκοπό έχει να διαφωτίσει το Δικαστήριο αναφορικά με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες επεσυνέβη ένα δυστύχημα. Ο μάρτυρας θα πρέπει να δώσει όλα εκείνα τα εχέγγυα έτσι το Δικαστήριο να μπορεί να καταλήξει στα δικά του ασφαλή συμπεράσματα. Να διευκρινιστεί ότι το σχέδιο από μόνο του δεν αποδεικνύει τον τρόπο που έγινε ένα δυστύχημα αλλά αποτελεί σταθερό οδηγό για την κρίση της αξιοπιστίας της υπόλοιπης μαρτυρίας για την εξαγωγή των ορθών συμπερασμάτων. (βλ. Αντώνη Σωτηρίου ν. Αστυνομίας, (2002) 2 Α.Α.Δ. 307, Γιαννάκης Σοφοκλέους v. Aστυνομίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 218, Θεοφάνους ν. Αστυνομίας (1990) 2 Α.Α.Δ. 160, Κονναρή ν. Κυριάκου (1996) 1 Α.Α.Δ 267, Κυριάκου ν. Δημητρίου (1997) 1Γ Α.Α.Δ. 1362, Α/φοί Παπαλαζάρου Λτδ ν. Σοφοκλή Μιχαήλ (1997) 1Γ Α.Α.Δ. 1388).

Έχοντας λοιπόν υπόψη όλα τα πιο πάνω λεχθέντα και χωρίς να παραγνωρίζω ότι η μαρτυρία του ΜΕ1 δόθηκε υπό το πρίσμα των προσόντων αλλά και της εμπειρίας της οποίας κατέχει αναφορικά με την διερεύνηση τροχαίων δυστυχημάτων, αποδέχομαι την μαρτυρία του στην ολότητα της και ο ΜΕ1 κρίνεται αξιόπιστος.

Μαρτυρία ΜΕ2

Σύμφωνα με την ΜΕ2 αυτή ήταν και το πρόσωπο που ανέλαβε την αποκλειστική φροντίδα του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 ο οποίος είναι ο πατέρας της αλλά και της αποβιώσασας μετά το εξιτήριο που έλαβαν από το Νοσοκομείο ενόψει των τραυματισμών που είχαν υποστεί από το δυστύχημα. Η ΜΕ2 όπως ανέφερε μετέφερε τα πιο πάνω πρόσωπα στους γιατρούς και τους αγόραζε φάρμακα. Ο δε Ενάγοντας υπ. αρ. 1 την προσέλαβε ως αποκλειστική φροντιστρια του καταβάλλοντας μάλιστα μισθούς από το έτος 2015 μέχρι και σήμερα. Προς υποστήριξη της πιο πάνω θέσης της η ΜΕ2 κατέθεσε δέσμη εγγράφων τα οποία αφορούν τις Κοινωνικές Ασφαλίσεις τις οποίες καταβάλλει από το έτος 2015 μέχρι και σήμερα (Τεκμήριο 5) αναφορικά με τις υπηρεσίες που προσφέρει στον Ενάγοντα υπ. αρ. 1.  Η μάρτυρας επίσης κατέθεσε τα ιατρικά πιστοποιητικά που εξασφάλισε σχετικά για τις σωματικές βλάβες που είχε υποστεί ο Ενάγοντας υπ. αρ.1  (Τεκμήρια 6Α και 6Β) καθώς και τα ιατρικά πιστοποιητικά που αφορούν στις σωματικές βλάβες που υπέστηκε από το δυστύχημα η αποβιώσασα (Τεκμήρια 7Α – 7Ε). Τέλος κατέθεσε και αποδείξεις οι οποίες αφορούν τις ειδικές ζημιές που υπέστηκε τόσο ο Ενάγοντας υπ. αρ.1 όσο και η αποβιώσασα το περιεχόμενο των οποίων αποτελεί παραδεκτό γεγονός, ενώ παράλληλα κατέθεσε και το Τεκμήριο 8 το οποίο αφορά την επιστολή ημερ. 28/07/15 η οποία επιδόθηκε στην ασφαλιστική εταιρεία του Εναγόμενου πληροφορώντας την ότι καταχωρήθηκε η συγκεκριμένη Αγωγή.

Αντεξεταζόμενη η ΜΕ2 αναφορικά με τα όσα κατέθεσε δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση παρά μόνο κλήθηκε να απαντήσει σε διευκρινιστικής φύσεως ερωτήσεις  που αφορούσαν ουσιαστικά την σχέση της με την αποβιώσασα, το πως πληροφορήθηκε για το δυστύχημα αλλά κυρίως και για το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 8, ήτοι αναφορικά με τα ποσά που χρέωνε σχετικά με τις υπηρεσίες που της παρείχε ως φροντίστρια. Η ΜΕ2 εξήγησε ότι τα ποσά που είχε χρεώσει καταγράφονται λεπτομερώς επί του Τεκμηρίου 8 καθώς και ότι όπου υπάρχει διαφορά μεταξύ των χρεώσεων που κοστολογούσε αυτές αφορούν στο εύρος των εργασιών που παρείχε στον Ενάγοντα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι ένεκα της μη δικογράφησης των ποσών που αξιώνονται αναφορικά με τις κατ’ ισχυρισμό υπηρεσίες που παρείχε η ΜΕ2 στον Ενάγοντα και συνεπώς των χρεώσεων που αυτή κοστολογούσε σχετικά με τις υπηρεσίες που παρείχε σύμφωνα με το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 8, κατά την αντεξέταση της εκ συμφώνου δηλώθηκε από τις δύο πλευρές ότι το ποσό των 595,45 Ευρώ ως ειδικές αποζημιώσεις είναι παραδεκτό επί πλήρους ευθύνης συμπεριλαμβανομένου και των εξόδων της φροντίστριας για περίοδο ενός μηνός. 

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΕ2 – Ενάγουσας υπ. αρ. 2 μετά την τροποποίηση

Η ΜΕ2 άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο κατά την μαρτυρία της καθότι απαντούσε με αμεσότητα ειλικρίνεια και χωρίς κανένα απολύτως δισταγμό σε ότι και αν είχε ερωτηθεί από την Υπεράσπιση. Εξάλλου δεν παραγνωρίζω ότι η μάρτυρας δεν αμφισβητήθηκε κατά την αντεξέταση της αφού οι ερωτήσεις που της είχαν τεθεί ήταν μόνο διευκρινιστικές.  Το ότι αναφέρθηκε από την μάρτυρα στο Δικαστήριο κατά την δια ζώσης μαρτυρία της αλλά και στην γραπτή της δήλωση, δεν αφορούσε ούτε τις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος αλλά ούτε και επί της ουσίας τους τραυματισμούς που είχε υποστεί τόσο ο Ενάγοντας 1 όσο και αποβιώσασα. Η μάρτυρας αυτό που θέλησε ουσιαστικά να εξηγήσει δια μέσω της παράθεσης της μαρτυρίας της, ήταν το ότι τόσο ο Ενάγοντας 1 όσο και η αποβιώσασα λόγω των τραυματισμών που είχαν υποστεί από το συγκεκριμένο δυστύχημα υφίσταντο ταλαιπωρία με αποτέλεσμα να την προσλάβουν ως φροντίστρια καθώς και να παρουσιάσει προς το Δικαστήριο τα ιατρικά πιστοποιητικά που αναφέρονταν στους τραυματισμούς τους.

Με γνώμονα τα πιο πάνω και ελλείψει αμφισβήτησης των όσων κατέθεσε η μαρτυρία της ΜΕ2 γίνεται αποδεκτή και επομένως κρίνεται αξιόπιστη.

Μαρτυρία ΜΕ3

Ο ΜΕ3 είναι ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 και κατά την κυρίως εξέταση του κατέθεσε την γραπτή του δήλωση Τεκμήριο 9 την οποία και υιοθέτησε. Σύμφωνα με την γραπτή του δήλωση, ο ίδιος κατά τον επίδικο χρόνο ήταν ο ιδιοκτήτης, ο κάτοχος και ο οδηγός του οχήματος με αρ. εγγραφής EMZ 865 στο οποίο επέβαινε ως συνεπιβάτης η Patricia Colette Walch – αποβιώσασα, η οποία κατά τον επίδικο χρόνο ήταν η σύντροφος του. Σύμφωνα με τον ΜΕ3 την 17/11/14 καθώς οδηγούσε το εν λόγω όχημα στην αριστερή λωρίδα κυκλοφορία της οδού Κάτω Περβολιών ξαφνικά τον χτύπησε ένα όχημα που εμφανίστηκε από την αριστερή πλευρά του οχήματος του με αποτέλεσμα να ανακόψει την ευθεία πορεία του. Ακολούθως όπως ανέφερε, ο ίδιος εγκλωβίστηκε εντός του οχήματος του με αποτέλεσμα μετά τον απεγκλωβισμό του επειδή είχε τραυματιστεί να μεταφερθεί και να παραμείνει για αρκετές ημέρες κλινήρης στο Νοσοκομείο. Σύμφωνα με τον ΜΕ3, την αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα την φέρει ο Εναγόμενος ενώ εξαιτίας των τραυματισμών που υπέστη εξακολουθεί να υποφέρει μέχρι και σήμερα καθότι έχει απωλέσει τις ανέσεις τις ζωής του, αναγκάστηκε να προσλάβει φροντίστρια η οποία τον φροντίζει μέχρι και σήμερα και να τις καταβάλλει και μισθούς. Ο ίδιος σύμφωνα με την γραπτή του δήλωση αδυνατεί να αγοράζει τα φάρμακα του και έτσι η θυγατέρα του, δηλαδή η ΜΕ2 τον μεταφέρει στους γιατρούς και του τα αγοράζει. Τέλος ο ΜΕ3 αναφέρθηκε και στα ποσά των ειδικών ζημιών που αξιώνει.

Ο ΜΕ3 αντεξεταζόμενος από την Υπεράσπιση κλήθηκε να απαντήσει σε διάφορες διευκρινιστικής φύσεως ερωτήσεις που του τέθηκαν, όπως για το πως επεσυνέβη το δυστύχημα, σε ποιο επακριβώς σημείο είχε χτυπηθεί το όχημα του αλλά και για την ηλικία που είχε κατά τον επίδικο χρόνο. Ουσιαστικά εμμέσως πλην σαφώς η Υπεράσπιση επιχείρησε να καταδείξει μέσω των ερωτήσεων που έθετε προς τον μάρτυρα κατά την αντεξέταση του, ότι λόγω της ηλικίας του και ο ίδιος ευθύνεται για το δυστύχημα. Από την άλλη ο ΜΕ3 απαντώντας ανέφερε ότι ενώ οδηγούσε επιμελώς, δέχτηκε χτύπημα στο πλευρό του οχήματος του και πιο συγκεκριμένα στον μπροστινό τροχό προσθέτοντας επίσης ότι κατά τον επίδικο χρόνο ο ίδιος ήταν πλήρως υγιής παρά το γεγονός ότι ήταν ηλικίας 83 ετών και ότι επίσης είχε στην κατοχή του Αγγλική άδεια οδήγησης η οποία έφερε τόσο την φωτογραφία του όσο και σχετική σφραγίδα της Αγγλίας.  Αναφορικά με τους τραυματισμούς που του προκλήθηκαν από το εν λόγω δυστύχημα, ο μάρτυρας ανέφερε ότι είχε καταλήξει στο Νοσοκομείο, του είχε τοποθετηθεί βίδα στο πόδι του, ενώ μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να μετακινείται με βοήθημα. Σε σχέση με την όραση του ο ΜΕ3 ερωτώμενος ανέφερε ότι όχι μόνο τότε αλλά μέχρι και σήμερα η όραση του είναι πάρα πολύ καλή χωρίς να αντιμετωπίζει κανένα απολύτως πρόβλημα ενώ σε ότι αφορά τα γυαλιά που φοράει, αυτά τα χρησιμοποιεί μόνο για να διαβάζει.

Αξιολόγηση Ενάγοντα υπ. αρ. 1 - ΜΕ3

Αξιολογώντας τον ΜΕ3 θα πρέπει να αναφέρω ότι παρά το γεγονός ότι βρίσκεται σήμερα σε προχωρημένη ηλικία, αφού κατά τον χρόνο που επεσυνέβη το δυστύχημα ήταν ήδη ηλικίας 83 ετών εντούτοις απαντούσε με σαφήνεια και αμεσότητα σε ότι και αν είχε ερωτηθεί από την Υπεράσπιση ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε καμία απολύτως περίπτωση δεν του υποβλήθηκε η θέση ότι οι τραυματισμοί που υπέστη τόσο ο ίδιος όσο και η συμβία του δεν ήταν της σοβαρότητας που περιγράφονται στα ιατρικά πιστοποιητικά που κατέθεσε αλλά και ούτε ότι έχει είτε αποκλειστική ευθύνη ή έστω οποιαδήποτε συντρέχουσα αμέλεια για το δυστύχημα παρά τις διευκρινιστικού τύπου ερωτήσεις που ρωτήθηκε αναφορικά με την όραση και την ηλικία του.  Γενικά η μαρτυρία του δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση.

Επίσης διαπίστωσα κατά την παρουσία του εν λόγω μάρτυρα στο Δικαστήριο ότι ο ίδιος  είχε πλήρη διαύγεια όχι μόνο για το τι επακριβώς ερωτάτο από την Υπεράσπιση κατά την αντεξέταση του, αλλά και για τι επακριβώς είχε επισυμβεί κατά την στιγμή που είχε εμπλακεί στο τροχαίο δυστύχημα, για την παραμονή του στο Νοσοκομείο αλλά και την σημερινή κατάσταση της υγείας του. Επίσης μέσα από το περιεχόμενο των απαντήσεων που έδινε ο ΜΕ3, δεν έχω διαπιστώσει ότι επιχειρήθηκε από πλευράς του διαστρέβλωση των συνθηκών του δυστυχήματος αλλά τουναντίον ότι οι τοποθετήσεις και θέσεις του χαρακτηρίζονταν από αντικειμενικότητα και έλλειψη μεροληψίας αναφορικά με τον άλλο ενεχόμενο οδηγό, δηλαδή τον Εναγόμενο.

Υπό το φως όλων των πιο πάνω διαπιστώσεων στις οποίες προέβηκα, ο ΜΕ3 κρίνεται αξιόπιστος και η μαρτυρία του γίνεται αποδεκτή από το Δικαστήριο.  

Μαρτυρία ΜΕ4 – Δρ. Χριστοδούλου Γιαννάκης

Ο ΜΕ4 είναι χειρούργος ορθοπεδικός και εργάζεται στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Κατά την κυρίως εξέταση του αναγνώρισε το Τεκμήριο 6Α και ανέφερε ότι οι τραυματισμοί που περιγράφονται στο πιο πάνω έγγραφο προκλήθηκαν από τροχαίο δυστύχημα. Σύμφωνα με τον ΜΕ4, ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 είχε ένα σοβαρό τραυματισμό στην αριστερή κνήμη και είχε υποστεί ανοικτό διπολικό κάταγμα με σύστοιχο κάταγμα στην ποδοκνημική άρθρωση. Περιγράφοντας το πως ο ίδιος ενήργησε ως ιατρός, ανάφερε ότι αρχικά το σκέλος ακινητοποιήθηκε με νάρθηκα και ακολούθησε η εισαγωγή του ασθενούς στην ορθοπεδική κλινική. Κατά την επομένη ημέρα ο Ενάγοντας υπ. αρ.1 εισάχθηκε στο χειρουργείο και έλαβε χώρα η οστεοσύνθεση των καταγμάτων του με ενδομυελοικό ήλο ενώ στο κάταγμα του έσω σφυρού της ποδοκνημικής του κνήμης του τοποθετήθηκαν δύο βίδες. Ο ΜΕ3 σύμφωνα με τον ΜΕ4 παρέμεινε στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου κλινήρης από τις 17/11/24 μέχρι την 29/11/24, δηλαδή για περίοδο 12 ημερών. Ο δε τραυματισμός που υπέστη σύμφωνα με τον ΜΕ4 χαρακτηρίζεται βαρύς ενώ η χειρουργική επέμβαση που είχε υποστεί ήταν δύσκολη ένεκα του διπολικού κατάγματος που υπέστη καθώς και ενόψει του ότι η κνήμη του είχε διαιρεθεί σε τρία κομμάτια. Το δε είδος της επέμβασης που του διενεργήθηκε – με ακτινοσκοπικό μηχάνημα – είχε μεγάλο βαθμό δυσκολίας ενώ το κάταγμα του έσω σφυρού ήταν πιο απλό. Σε ότι αφορά την μετεγχειρητική πορεία του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 ο ΜΕ4 υπέδειξε ότι οι ασθενείς που αντιμετωπίζονται με ενδομυελική ήλωση όπως και εν προκειμένω ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1, έχουν ενοχλήσεις στην περιοχή εισόδου του ήλου ο οποίος βρίσκεται πίσω από τον επιγονατίδιο τένοντα και πολλοί ασθενείς αναγκάζονται να επανέλθουν για αφαίρεση του ήλου η οποία και λαμβάνει χώρα με χειρουργική επέμβαση με μια μικρή τομή στο σημείο εισόδου του ήλου καθώς και με μια τομή περιμετρικά.

Ερωτώμενος ο ΜΕ4 αναφορικά με την κλινική κατάσταση του ΜΕ3 ανέφερε ότι κατά την τελευταία κλινική εξέταση που διενήργησε, διαπίστωσε ότι υπήρχε ένα μικρό οστικό τεμάχιο στην άνω και έσω επιφάνεια της κνήμης και του συνέστησε να το αφαιρέσει διότι σε εκείνο το σημείο το οστούν δεν καλύπτεται παρά μόνο από το δέρμα. Τόσο ο ίδιος ο ΜΕ3 όσο και οι συγγενείς τους αρνήθηκαν λόγω του ότι ο τελευταίος είναι μεγάλης ηλικίας.  Τέλος σύμφωνα με τον ΜΕ4, άτομα τόσο μεγάλης ηλικίας ένεκα των πιο πάνω τραυμάτων που υπέστη και ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους.

Ο ΜΕ4 αντεξεταζόμενος δεν διαφώνησε ότι η επέμβαση στον ΜΕ3 είχε πετύχει πέραν του δέοντος ενώ ανέφερε επίσης ότι εάν τα συγκεκριμένα τραύματα τα είχε υποστεί ένας νεαρότερος σε ηλικία από τον Ενάγοντα υπ. αρ. 1 σίγουρα η ανάρρωση του καθώς και η μετεγχειρητική του πορεία θα ήταν ευκολότερη. Παρόλα αυτά όμως ο συγκεκριμένος ασθενής σύμφωνα με τον ΜΕ4 παρουσίασε μετεγχειρητική πορεία ως να ήταν νεαρό άτομο. Κατά την αντεξέταση του ο ΜΕ4 κλήθηκε επίσης να διευκρινίσει σε τι συνίσταται ο ήλος και για ποιο λόγο ο ήλος αυτός δεν έχει μέχρι σήμερα αφαιρεθεί όσο και για το πόσες ημέρες παρέμεινε κλινήρης στο Νοσοκομείο καθώς και για το αν προκλήθηκε μετεγχειρητικά οποιουδήποτε είδους επιπλοκή. Ο ΜΕ4 σε σχέση με το τελευταίο ανέφερε ότι καμία επιπλοκή δεν επήλθε καθώς και ότι ο ασθενής παρέμεινε για περίοδο 12 ημερών εντός του Νοσοκομείου.

Αναφορικά με το σε τι συνίσταται ένα κάταγμα 1^ου βαθμού, ο ΜΕ4 υπέδειξε κατά την αντεξέταση του ότι αυτό συμβαίνει μόνο όταν αυτό είναι ανοιχτό και έρχεται σε επαφή με το περιβάλλον αφού προηγουμένως έχει σχίσει δηλαδή το δέρμα χαρακτηρίζοντας μάλιστα το είδος του κατάγματος αυτού ως το δυσκολότερο.

Πέραν των πιο πάνω ο ΜΕ4 ανέφερε κατά την μαρτυρία του ότι ο ΜΕ3 παρακολουθείτο από τον ίδιο για περίοδο 4 – 6 μηνών ενώ ακόμη μέχρι και σήμερα περπατά με την βοήθεια σίδερου, δηλαδή με το “frame”.

Αξιολόγηση ΜΕ4

Ο ΜΕ4 ως ανωτέρω προκύπτει κατέθεσε υπό την ιδιότητα ως ιατρός και επομένως η μαρτυρία του κατατάσσεται στην μαρτυρία εμπειρογνώμονα. Με βάση τις καλά καθιερωμένες νομολογιακές αρχές που έχουν διασαφηνιστεί από την νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου αλλά και το καθήκον τους έναντι του Δικαστηρίου αναφέρονται τα ακόλουθα στο σύγγραμμα των κ.κ. Ηλιάδη και Σάντη «Το Δίκαιο της Απόδειξης, Δικονομικές και Ουσιαστικές Πτυχές», έκδοση 2014, σελ. 580-581: 

«Tο καθήκον των πραγματογνωμόνων έναντι του Δικαστηρίου κατά τη μαρτυρία τους έγκειται στην αιτιολογημένη, αντικειμενική και αμερόληπτη παρουσίαση των αναγκαίων επιστημονικών κριτηρίων ώστε να δώσουν τη δυνατότητα στο Δικαστήριο να κρίνει ευχερώς την ακρίβεια των επίδικων συμπερασμάτων τους και να διαμορφώσει συναφώς τη δική του ανεξάρτητη άποψη δια της εφαρμογής των κριτηρίων αυτών στα γεγονότα της υπόθεσης (Παναγρίτη ν Χαραλάμπους, ΠΕ320/08, ημ. 15.3.12, Σαρρής ν Καλλέγιας και Πιττάλης και Άλλων ν Ianira Enterprises Ltd και Άλλων (1997) 1 (Β) ΑΑΔ 814, Philippou v Odysseos (1989) 1 CLR1).»

Τα πιο πάνω επιβεβαιώνονται και από την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Ποιν. Έφ. 176/13 Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Γεώργιος Ευριπίδου κ.ά., ημερομηνίας 06/04/15, όπου σημειώθηκαν τα ακόλουθα:

«Υπενθυμίζουμε ότι με βάση καλά εδραιωμένες νομολογιακές αρχές, η υποχρέωση ενός εμπειρογνώμονα είναι να προμηθεύσει το δικαστήριο με τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια για αξιολόγηση της ορθότητας των συμπερασμάτων του ώστε να σχηματίσει ίδιαν ανεξάρτητη γνώμη [βλ. Σπύρου ν. Χατζηχαραλάμπους (1989) 1(Ε) ΑΑΔ 298]. Ο εμπειρογνώμονας μάρτυρας, δεν πρέπει επίσης να αρκείται στην παρουσίαση της άποψης του με γυμνές δηλώσεις οι οποίες δεν παρέχουν στο Δικαστήριο δυνατότητα ελέγχου της επιστημονικής άποψης του [βλ. Δημοκρατία ν. Ηροδότου Αγιώτου (2000) 1 ΑΑΔ 1020].»

Έχοντας λοιπόν υπόψη την νομολογία την οποία έχω παραθέσει ανωτέρω αλλά και το πλαίσιο της μαρτυρίας που έχει δοθεί από τον ΜΕ4 και δεν έχει αμφισβητηθεί από την Υπεράσπιση κατά την παρουσία του στο Δικαστήριο και δη κατά την αντεξέταση του, αποδέχομαι καταρχήν ότι η μαρτυρία του δόθηκε υπό το πρίσμα της ιατρικής επιστήμης την οποία έχει αποκτήσει και ειδικότερα αυτής του χειρούργου ορθοπεδικού καθότι μέσα από το περιεχόμενο της μαρτυρίας του έχω πειστεί τόσο για την επάρκεια των προσόντων του όσο και της εμπειρίας την οποία διαθέτει στον τομέα της ιατρικής επιστήμης και δη της ειδικότητας του.

Ο ΜΕ4 άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Οι απαντήσεις που δόθηκαν από τον ίδιο κατά την αντεξέταση του έχουν τεκμηριωθεί με επάρκεια ενώ κατά την δια ζώσης μαρτυρία του απαντούσε με τρόπο επεξηγηματικό και σαφή. Όπως υπέδειξα ο ΜΕ4 δεν έχει αμφισβητηθεί και αφής στιγμής κρίνω ότι ήταν αξιόπιστος και ειλικρινής, αποδέχομαι την μαρτυρία του στην ολότητα της. 

Μαρτυρία ΜΕ5 και Αξιολόγηση

Η ΜΕ5 εργάζεται στο Ποινικό Πρωτοκολλητείο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου και κλήθηκε στο Δικαστήριο με σκοπό να καταθέσει τον ποινικό φάκελο που είχε καταχωρηθεί εναντίον του Εναγόμενου αναφορικά με τα ποινικά αδικήματα που του καταλογίστηκαν εκ μέρους της Αστυνομίας αναφορικά με το επίδικο τροχαίο δυστύχημα.  Σύμφωνα με την ΜΕ5 ο ποινικός αυτός φάκελος αφορά στην υπόθεση υπ. αρ. 7259/15 και σε αυτόν αποδίδεται στον Εναγόμενο η κατηγορία αμελούς οδήγησης. Η συγκεκριμένη κατηγορία, δηλαδή το κατηγορητήριο, αφορά στον Εναγόμενο με ημερομηνία διάπραξης του αδικήματος την 17/11/14 και αποτελεί το Τεκμήριο 10, ενώ ως Τεκμήριο 11 κατατέθηκε η κατάθεση που λήφθηκε από τον Εναγόμενο ημερ. 02/12/14. Σύμφωνα με την κα. Μεταξά στον Κατηγορούμενο είχε επιβληθεί ποινή από το Επαρχιακό Δικαστήριο της Πάφου στις 12/12/23 κατόπιν δικής του παραδοχής αφού προηγουμένως άλλαξε απάντηση στην κατηγορία που αντιμετώπιζε από μη παραδοχή σε παραδοχή την 24/10/18. Η δε ποινή που του είχε επιβληθεί αφορά στο Τεκμήριο 12.

Η ΜΕ5 δεν αμφισβητήθηκε για τα όσα ανέφερε και συνεπώς η μαρτυρία της έχει παραμείνει αναντίλεκτή. Συνακόλουθα αποδέχομαι την μαρτυρία της στο σύνολο της και προβαίνω ενόψει της αποδοχής της στα ανάλογα ευρήματα.

Μαρτυρία ΜΕ6 Δρ. Παναγιώτη Παπαδόπουλου

Ο ΜΕ6 είναι χειρούργος ιατρός και κατά τον επίδικο χρόνο εργαζόταν στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου ενώ κατείχε και την θέση του Διευθυντή της χειρουργικής κλινικής. Ο ΜΕ6 κατά την κυρίως εξέταση του αναγνώρισε το ιατρικό πιστοποιητικό το οποίο εξέδωσε, Τεκμήριο 7Α το οποίο αφορά στην Patricia Watch Collete – αποβιώσασα- αναφορικά με τις σωματικές βλάβες τις οποίες είχε υποστεί από το τροχαίο δυστύχημα. Σύμφωνα με το εν λόγω έγγραφο η ασθενής προσήλθε στο ΤΑΕΠ του Γ.Ν Πάφου στις 17/11/14 μετά από αναφερόμενο δυστύχημα χωρίς εξωτερικές κακώσεις ενώ παραπονείτο για οσφυαλγία. Στις 20/11/14 η ΜΕ6 εμφάνισε δύσπνοια με αποτέλεσμα να διενεργηθεί επείγουσα αξονική τομογραφία θώρακος, σπονδυλικής στήλης και αυχενικής μοίρας. Με βάση την αξονική τομογραφία διαπιστώθηκαν κατάγματα δεξιών πλευρών 3^ης, 4^ης, 5^ης, 6^ης, 7^ης , 8^ης και 9^ης, κάταγμα απόφυσης Ο3, αιμοθώρακα και πνευμοθώρακα. Ακολούθως σύμφωνα με τον ΜΕ6 της τοποθετήθηκε παροχετευτικός σωλήνας θώρακος στο χειρουργείο και η ασθενής μεταφέρθηκε στην Μονάδα Εντατικής Παρακολούθησης. Ζητήθηκε επίσης και ορθοπεδική εκτίμηση ενώ η κατάσταση της κρίθηκε ως σοβαρή με αποτέλεσμα να παραμείνει κλινήρης στην Μονάδα Εντατικής Παρακολούθησης του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου μέχρι την 25/11/14 όπου της αφαιρέθηκε ο παροχετευτικός σωλήνας, ενώ κρατήθηκε για περαιτέρω παρακολούθηση και εξήλθε τελικά από το Νοσοκομείο την 27/11/14. Στις 03/12/14 όμως σύμφωνα με τον ΜΕ6 έγινε νέα εισαγωγή στο Νοσοκομείο με εικόνα ραιβόκρανου από την ορθοπεδική κλινική ενώ τις 05/12/14 ζητήθηκε χειρουργική εκτίμηση και διαπιστώθηκε μετά από υπερήχους κοιλιάς που διενεργήθηκαν ότι υπήρχε μικρό αιμάτωμα στα μαλακά μόρια της αριστερής πλάγιας κοιλιακής χώρας. Στην ασθενή χορηγήθηκε αυχενικό κολάρο και της χορηγήθηκε εξιτήριο.

Με βάση τα πιο πάνω ο ΜΕ6 υπέδειξε ότι τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η ασθενής ήταν ορθοπεδικής αιτιολογίας λόγω των πολλαπλών καταγμάτων που υπέστη με αποτέλεσμα να παρουσιάσει αιμοθώρακα και πνευμονοθώρακα. Η δε κατάσταση της υγείας της χαρακτηρίστηκε από τον μάρτυρα κατά τον εν λόγω χρόνο ως πολύ σοβαρή.

Ο ΜΕ6 αντεξεταζόμενος δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση αφού κατά την αντεξέταση του μόνο διευκρινιστικού τύπου ερωτήσεις του είχαν υποβληθεί εκ μέρους του συνηγόρου της Υπεράσπισης αναφορικά με τους τραυματισμούς που υπέστη η αποβιώσασα και οι οποίοι είχαν καταγραφεί επί του ιατρικού πιστοποιητικού το οποίο και ετοίμασε. Ο ΜΕ6 ανέφερε μάλιστα κατά την αντεξέταση του μετά από σχετική ερώτηση που του είχε υποβληθεί, ότι, υπάρχει διαφορά αν τους τραυματισμούς αυτούς θα τους είχε υποστεί ένα νεαρό άτομο σε ότι αφορά την πορεία αποκατάστασης τους σε σχέση με ένα μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο όπως εν προκειμένω ήταν και η αποβιώσασα.

Αξιολόγηση ΜΕ6

Τα προσόντα και η εμπειρία του ΜΕ6 αναφορικά με την ειδικότητα του χειρούργου αλλά και γενικότερα της ιατρικής επιστήμης που κατέχει δεν αμφισβητήθηκαν. Έχοντας λοιπόν υπόψη, την ανωτέρω Νομολογία που έχει ήδη καταγραφεί κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας του ΜΕ4 την οποία και δεν κρίνω σκόπιμο να επαναλάβω, θεωρώ ότι και η μαρτυρία που δόθηκε από τον ΜΕ6 δεν μπορεί να αντικριστεί διαφορετικά παρά μόνο ως μαρτυρία ειδικού πραγματογνώμονα ιατρού ο οποίος κατέχει την ειδικότητα του χειρούργου. Η μαρτυρία που δόθηκε από τον ΜΕ6 αφορούσε ιατρικά επιστημονικούς και εξειδικευμένους όρους τους οποίους ανάλυσε, τεκμηρίωσε και κατέληξε σε συμπεράσματα. Εξήγησε με πλήρη σαφήνεια και πειστικότητα τους τραυματισμούς που διαπίστωσε ότι έφερε η αποβιώσασα χωρίς βεβαίως σε καμία εκ των περιπτώσεων να αμφισβητηθεί. Το σύνολο της μαρτυρίας του δεν μπορεί να καταδείξει οτιδήποτε άλλο πλην του ότι ο μάρτυρας κατέθεσε υπό το πρίσμα της ιατρικής του ειδικότητας και επιστήμης.

Αφής στιγμής η μαρτυρία του δεν έχει αμφισβητηθεί την αποδέχομαι στην ολότητα της και ο ΜΕ6 κρίνεται αξιόπιστος.

Μαρτυρία ΜΕ7 – Δρ. Σάββα Λυκούδη

Καταρχήν ο ΜΕ7 κατά την μαρτυρία του στο Δικαστήριο αναφέρθηκε στην ειδικότητα που έχει αποκτήσει αφού είναι ιατρός που ασχολείται με τον ορθοπεδική χειρουργική ενώ την συνέχεια αναγνώρισε το Τεκμήριο 7Ε το οποίο και του είχε υποδειχθεί και το οποίο ο ίδιος έχει συντάξει την 19/05/15. Σύμφωνα με τον ΜΕ7, η αποβιώσασα τον είχε επισκεφθεί στο ιατρείο του με σκοπό να λάβει μια δεύτερη γνώμη αφής στιγμής προηγουμένως επισκέφθηκε το Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Σύμφωνα με το εν λόγω ιατρικό πιστοποιητικό που ο μάρτυρας εξέδωσε, η αποβιώσασα τον επισκέφθηκε στο ιατρείο του στις 14/05/15 μετά από αναφερόμενο τροχαίο δυστύχημα με ραιβόκρανο, αδυναμία βάδισης και αιμωδίες στα άνω και κάτω άκρα. Μετά από την κλινική της εξέταση από τον ΜΕ7, διαπιστώθηκε ότι είχε αστάθεια στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και αυχενική μυελοπάθεια. Η ασθενής σύμφωνα με τον ΜΕ7 είχε ανάγκη από σπονδυλοδεσία αυχενικής μοίρας 360 (μπρος / πίσω) με πιθανό κόστος περί τις 20,000 Ευρώ. Η κατάσταση της ήταν σοβαρή και μέχρι να διενεργηθεί η εν λόγω επέμβαση της είχε συστηθεί, να αποφεύγει την οδήγηση, κάθε χειρωνακτική εργασία και αποφυγή μακρινών ταξιδιών. Αναφέρθηκε περαιτέρω από τον ΜΕ7 κατά την μαρτυρία του ότι η συγκεκριμένη ασθενής ήταν ταλαιπωρημένη και τα τραύματα που έφερε ήταν σοβαρά.

Ο ΜΕ7 δεν αμφισβητήθηκε αναφορικά με τα ευρήματα που διαπίστωσε στην αποβιώσασα αντεξέταση του από την Υπεράσπιση. Το μόνο ουσιαστικά που είχε ερωτηθεί ο μάρτυρας κατά την αντεξέταση του,  είναι το κατά πόσο τα ευρήματα του εκπονήθηκαν με βάση άλλα ιατρικά που του είχε προσκομίσει η αποβιώσασα. Ο ΜΕ7 απαντώντας ανέφερε ότι ο ίδιος προέβηκε και στην κλινική εξέταση της αποβιώσασας όταν τον είχε επισκεφθεί και επομένως και ο ίδιος είχε σχηματίσει την δική του γνώμη.  

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΕ7

Ο ΜΕ7 κατέθεσε υπό την ιδιότητα του ως ιατρός, κάτοχος της ειδικότητας της ορθοπεδικής χειρουργικής γι’ αυτό και τον αποδέχομαι ως πραγματογνώμονα ιατρό χειρούργο ορθοπεδικό εφόσον ούτε τα προσόντα του αλλά ούτε και η εμπειρία του αμφισβητήθηκαν. Ο ΜΕ7 παρά το σύντομο περιεχόμενο της μαρτυρίας του, κατόρθωσε θεωρώ να εφοδιάσει το Δικαστήριο με όλες εκείνες τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις αναφορικά με τους τραυματισμούς που έφερε η αποβιώσασα κατά την κλινική εξέταση που της διενεργήθηκε από τον ΜΕ7 όταν η τελευταία τον είχε επισκεφθεί στον  στο ιατρείο του για να την εξετάσει.

Συνεπώς η μαρτυρία του ΜΕ7 γίνεται αποδεχτή και ο μάρτυρας κρίνεται αξιόπιστος.

Μαρτυρία ΜΕ8 – Δρ. Μιχαήλ Σπύρου

Τελευταίος μάρτυρας για την υπόθεση των Εναγόντων κλήθηκε και κατέθεσε ο Δρ. Μιχαήλ Σπύρου ο οποίος είναι επίσης ιατρός νευροχειρουργός. Ο ΜΕ8 κατά την μαρτυρία αναφέρθηκε στα προσόντα και στην εμπειρία του και αναγνώρισε το ιατρικό πιστοποιητικό το οποίο έχει εκδώσει, Τεκμήριο 7Β, σχετικά με τους τραυματισμούς της  αποβιώσασας την οποία και χειρούργησε μετά από τον τραυματισμό που υπέστη στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής της στήλης. Κατά την κυρίως εξέταση του ο ΜΕ8 αναφέρθηκε στο ιστορικό του τραυματισμού της αποβιώσασας ο οποίος προκλήθηκε όπως εξήγησε από τροχαίο δυστύχημα, στην νοσηλεία της στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου και στην απόφαση που λήφθηκε μετά από παρότρυνση του ότι θα έπρεπε να να χειρουργηθεί, αφού προηγουμένως την εξέτασε. Η χειρουργική επέμβαση που διενεργήθηκε σύμφωνα με τον ΜΕ8, αφορούσε στην σταθεροποίηση του κατάγματος και της εξάρθρωσης που είχε στον αυχένα ενώ η μετεγχειρητική της πορεία δεν είχε οποιεσδήποτε επιπλοκές αφού πήρε εξιτήριο ενώ της συνέστησε συντηρητική αγωγή με βιταμίνες, φυσιοθεραπείες και ειδική γυμναστική. Ο ΜΕ8 επίσης αναγνώρισε και το Τεκμήριο 7Γ – 7Δ1 και 7Δ2, το οποίο αναφέρεται στον σχολιασμό των όσων εντοπίστηκαν από τον απεικονιστικό έλεγχο της μαγνητικής τομογραφίας καθώς και στην τελική απόφαση της αποβιώσασας για την διενέργεια της χειρουργικής επέμβασης την 04/06/15.

Αναφορικά με τους τραυματισμούς της αποβιώσασας, ο ΜΕ8 υπέδειξε κατά την μαρτυρία του ότι αυτοί ήταν τέτοιοι που εκτός από τον πόνο που της προκαλούσαν είχε και αδυναμίες στα χέρια και στα πόδια, στην περιοχή του αυχένα και γι’ αυτό είχε ραιβόκρανο, δηλαδή αναγκαστική κλίση της κεφαλής προς την μια πλευρά γι’ αυτό και έπρεπε να χειρουργηθεί. Ο ΜΕ8 ανέφερε ότι το ευτύχημα στην συγκεκριμένη περίπτωση, ο τραυματισμός του νωτιαίου μυελού δεν ήταν τόσο ζημιογόνος ούτως ώστε η αποβιώσασα να μείνει τετραπληγική. Σύμφωνα δε με τον ΜΕ8, οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού δεν μπορούν να αποκατασταθούν.

Ο ΜΕ8 δεν αμφισβητήθηκε από την Υπεράσπιση αφού δεν αντεξετάστηκε. Εφόσον λοιπόν ο ΜΕ8 παρέθεσε με λεπτομέρεια και σαφήνεια όλα τα προσόντα και την εμπειρία του και έχοντας επίσης υπόψη εξετάζοντας το περιεχόμενο της μαρτυρίας του οι απαντήσεις που έδωσε ήταν επαρκώς τεκμηριωμένες και σύντονες με το περιεχόμενο των ιατρικών πιστοποιητικών που παρέθεσε, δεν βρίσκω κανένα λόγο γιατί να μην αποδεχτώ την μαρτυρία του στην ολότητα της και επομένως να την λάβω υπόψη ως μαρτυρία που δόθηκε από ιατρό εμπειρογνώμονα ο οποίος κατέχει την ειδικότητα του νευροχειρουργού ως οι ανωτέρω αρχές της Νομολογίας που παρέθεσα, αναγνωρίζουν.

Υπό το φως των πιο πάνω αλλά και της θετικής εντύπωσης που άφησε ο μάρτυρας στο Δικαστήριο αποδέχομαι την μαρτυρία του και ο ΜΕ8 κρίνεται αξιόπιστος.

Μαρτυρία ΜΥ1 – Εναγόμενος

Ο Εναγόμενος κατά την κυρίως εξέταση του υιοθέτησε την γραπτή του δήλωση, Τεκμήριο 14 στην οποία και ανέφερε ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν στρατιώτης και οδηγούσε το όχημα με αρ. εγγραφής MBM 754 το οποίο είναι ιδιοκτησίας της μητέρας του, ακολουθώντας νότια κατεύθυνση στην οδό Ιχσάν Αλί με νότια κατεύθυνση προς την οδό Κάτω Περβολιών στην Πάφο. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τον ΜΥ1, στο όχημα του κατά τον εν λόγω χρόνο επέβαιναν πέραν του ιδίου ακόμη δύο πρόσωπα. Σύμφωνα με τον ΜΥ1 κατά την στιγμή που πλησίασε στο ΑΛΤ με σκοπό να εισέλθει στην οδό Κάτω Περβολιών, ένεκα του ότι οδηγούσε με χαμηλή ταχύτητα εισήλθε στην οδό Κάτω Περβολιών χωρίς να σταματήσει ενώ ανέπτυξε αμέσως μετά ταχύτητα και τότε ξαφνικά από απέναντι εμφανίστηκε ένα όχημα, δηλαδή αυτό του Ενάγοντα υπ.αρ.1,  το οποίο οδηγείτο χωρίς φώτα οδήγησης νυκτός. Εάν σύμφωνα με τον ΜΥ1 τα φώτα του άλλου ενεχόμενου οχήματος θα ήταν αναμμένα θα έβλεπε το εν λόγω όχημα και θα μπορούσε να απέφευγε το τροχαίο δυστύχημα. Ο ΜΥ1 επίσης αναφέρε ότι η ορατότητα στον δρόμο Κάτω Περβολιών μπαίνοντας στο ΑΛΤ την οδού Ιχσάν Αλί δεν είναι καλή γιατί ο δρόμος αυτός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα στο πρόχειρο σχέδιο που του δόθηκε από τον εξεταστή της υπόθεσης για να το υπογράψει και έτσι αποτάθηκε στον ΜΥ2 ο οποίος είναι αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός ούτως ώστε να αποτυπώσει την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων στην συμβολή των οδών Κάτω Περβολιών και Ιχσάν Αλί σε σχέση με την έκθεση που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1. Ακολούθως ο ΜΥ1 αναφέρθηκε στις ζημιές των δύο οχημάτων καθώς και στους τραυματισμούς του που για τους οποίους κατέθεσε ιατρικά πιστοποιητικά (Τεκμήριο Β και Γ προς αναγνώριση). Σημειώνεται ότι το Τεκμήριο 18 αναφορικά με τους τραυματισμούς που είχε υποστεί αποτελεί παραδεκτό γεγονός. Ο ΜΥ1 αναφορικά με τα εν λόγω έγγραφα τα οποία κατέθεσε και αφορούν τα ιατρικά του πιστοποιητικά, υποστήριξε ότι επειδή πολλοί από τους ιατρούς που τον εξέτασαν έχουν συνταξιοδοτηθεί, δεν μπορεί ο ίδιος να τους εντοπίσει ούτως ώστε να προσέλθουν στο Δικαστήριο με σκοπό να καταθέσουν ως μάρτυρες για να υποστηρίξουν τα εν λόγω ιατρικά πιστοποιητικά που εξέδωσαν.

Σε σχέση με την ανταπαίτηση του, ο ΜΥ1 αναφέρει ότι διεκδικεί γενικές και ειδικές αποζημιώσεις που αφορούν την επισκευή του οχήματος του, τα ιατρικά πιστοποιητικά και τα έξοδα, με τα ποσά που ανταπαιτεί να ανέρχονται στις 3,310,00 Ευρώ.

Ο ΜΥ1 ερωτώμενος κατά την κυρίως εξέταση του για τους λόγους που επισκέφθηκε τον ΜΥ2 ανέφερε ότι αυτό το έπραξε ένεκα του ότι διαφωνούσε με το πρόχειρο σχέδιο που ετοίμασε ο ΜΕ1 το οποίο και υπέγραψε ενώ αναφορικά με τον εν λόγω δρόμο ανέφερε ότι δεν είχε καλή ορατότητα εξαιτίας του ότι υπήρχαν φυτεμένα λουλούδια μέσα στον δρόμο, υπήρχε στροφή και δεν φαινόταν καθαρά.  Επίσης ισχυρίστηκε ότι στον εν λόγω δρόμο έγιναν μετατροπές τις οποίες όμως δεν γνώριζε να αναφέρει πότε αυτές διενεργήθηκαν.

Ερωτώμενος αναφορικά με τα σημεία τα οποία και τέθηκαν επί του Τεκμηρίου που ετοίμασε ο ΜΥ2, ο ΜΥ1 ισχυρίστηκε ότι στο δρόμο και πιο συγκεκριμένα στο σημείο Β υπήρχε καμπύλη καθώς και μια βουκεμβίλια φυτεμένη η οποία ήταν πάνω σε ένα πάσσαλο της ΑΗΚ ενώ τα δέντρα που υπήρχαν φυτεμένα στον δρόμο καθώς και η στροφή, εμπόδιζαν την ορατότητα του. Αναφορικά με την σύγκρουση, ο ΜΥ1 ισχυρίστηκε ότι αυτή έλαβε χώρα σχεδόν μετωπικά ενώ το όχημα του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 κινείτο με σβηστά τα φώτα πορείας του.

Αντεξέταση ΜΥ1 – Εναγόμενου

Ο ΜΥ1 αντεξεταζόμενος αμφισβητήθηκε για τις θέσεις που προβλήθηκαν από πλευράς του κατά την κυρίως εξέταση του. Καλούμενος να εξηγήσει τα σημεία που τέθηκαν από τον ΜΕ1 επί του Τεκμηρίου 2 το οποίο ετοίμασε περιλαμβανομένου και τις θέσεις τόσο του δικού του οχήματος όσο και του Εναγόμενου αναφορικά με την θέση του ότι η εν λόγω σύγκρουση έλαβε χώρα σχεδόν μετωπικά, ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος θεωρεί ότι το όχημα του Εναγόμενου κινείτο με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα. Ο ΜΥ1 αμφισβητήθηκε για την πιο πάνω θέση του αφού του υποβλήθηκε η θέση ότι αν η σύγκρουση των δύο οχημάτων γινόταν σχεδόν μετωπικά ως και ο ίδιος ισχυρίστηκε, τα εν λόγω οχήματα θα παρέμειναν στην ίδια στάση. Ερωτώμενος περαιτέρω αναφορικά με την θέση του ότι κοντοστάθηκε στο  ΑΛΤ με σκοπό να ελέγξει, ανέφερε ότι πράγματι το έπραξε ενόψει του ότι δεν υπήρχε καλή ορατότητα στον δρόμο και ότι μετά αναγκάστηκε να αναπτύξει ταχύτητα με σκοπό να εισέλθει στον εν λόγω δρόμο.

Σε σχέση με την ποινική υπόθεση που είχε καταχωρηθεί εναντίον του αναφορικά με το επίδικο τροχαίο δυστύχημα, ο ΜΥ1 αποδέχτηκε ότι όντως είχε κατηγορηθεί, καθώς και ότι παραδέχτηκε την κατηγορία και του επιβλήθηκε και πρόστιμο από το Δικαστήριο. Ο ΜΥ1 επίσης αναγνώρισε την γραπτή κατάθεση που είχε δώσει στην αστυνομία, Τεκμήριο 11 αλλά βεβαίως ερωτώμενος κατά την αντεξέταση του αναφορικά με την διαφορά που εντοπίζεται στις βασικές του θέσεις μεταξύ της γραπτής του δήλωσης και της εν λόγω κατάθεσης σχετικά με την θέση του ότι κοντοστάθηκε στο σήμα ΑΛΤ ενώ από την άλλη στην γραπτή του κατάθεση ανέφερε ότι δεν σταμάτησε καθόλου, ανέφερε ότι τον ισχυρισμό αυτό τον είχε δηλώσει πράγματι στην αρχική κατάθεση που του είχε ληφθεί από την αστυνομία λόγω του ότι κατά τον εν λόγω χρόνο βρισκόταν σε σύγχυση και αντιμετώπιζε προβλήματα ψυχικής υγείας. Ερωτώμενος γιατί στην γραπτή του κατάθεση, Τεκμήριο 11, ουδέποτε ανέφερε ότι τα φώτα πορείας του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 ήταν σβηστά κατά τον επίδικο χρόνο, ο ΜΥ1 ισχυρίστηκε ότι τόσο ο ίδιος όσο και οι συνεπιβάτες του, το είχαν αναφέρει στην αστυνομία αλλά ο ΜΕ1 δεν το έγραψε.

Αντεξεταζόμενος ο ΜΥ1 αναφορικά με το σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος ανέφερε ότι ο ίδιος θεώρησε ότι το πρόχειρο σχεδιαγράφημα που υπέγραψε ήταν και ορθό αλλά τελικά το τελικό σχεδιαγράφημα που ετοιμάστηκε δεν ήταν το ίδιο. Αναφορικά με τις συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος ο ΜΥ1 ανέφερε κατά την αντεξέταση του ότι το όχημα του Εναγομένου το αντιλήφθηκε μόλις πλησίασε στο σήμα ΑΛΤ και αυτός ήταν ο λόγος που κοντοστάθηκε, ενώ αμέσως μετά εισήλθε εντός του δρόμου ενώ αρνήθηκε ότι είχε αναπτύξει κατά τον εν λόγω χρόνο μεγάλη ταχύτητα με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αντιδράσει και έτσι να καταλήξει στην θέση την οποία κατέληξε η οποία καταδεικνύει κατά την θέση της πλευράς του Ενάγοντα υπ.αρ.1, ανάπτυξη μεγάλης ταχύτητας με την οποία κινείτο.

Τέλος, ερωτώμενος ο ΜΥ1 γιατί αποφάσισε να αποταθεί σε τοπογράφο μηχανικό τέσσερα χρόνια μετά το δυστύχημα, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι το έπραξε με σκοπό να διαπιστωθούν οι ορθές συνθήκες πρόκλησης του δυστυχήματος. Αναφορικά με την σκηνή του δυστυχήματος ο ΜΥ1 αντεξεταζόμενος ανέφερε επίσης ότι ο συγκεκριμένος δρόμος είχε αλλάξει πριν από δύο χρόνια ενώ προηγουμένως δεν ήταν ο δρόμος ακριβώς ο ίδιος. Τέλος, ο ΜΥ1 ανέφερε ότι δεν γνώριζε κατά πόσο το πρόχειρο σχέδιο που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1 ήταν διαφορετικό από το τελικό.

Αξιολόγηση ΜΥ1 – Εναγόμενου

Ο ΜΥ1 δεν άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο κατά την μαρτυρία του. Και αυτό γιατί διαπίστωσα ότι τα όσα υπέδειξε τόσο κατά την κυρίως εξέταση όσο και κατά την αντεξέταση του, αποτελούσαν εκ των υστέρων σκέψεις του οι οποίες είχαν ως απώτερο σκοπό να πείσουν ότι ο ίδιος δεν είχε οποιαδήποτε ευθύνη για την πρόκληση του δυστυχήματος επιχειρώντας έτσι ανεπιτυχώς να αποδώσει έστω και ένα ποσοστό ευθύνης προς τον άλλο ενεχόμενο οδηγό, δηλαδή τον Ενάγοντα υπ. αρ.1. Ειδικότερα  η μαρτυρία του ΜΥ1 δεν βρίσκεται σε συνοχή αφού διαπιστώνεται ότι ενώ από την μια κατά τον ουσιώδη χρόνο ο μάρτυρας είχε συμφωνήσει και είχε υπογράψει τόσο το πρόχειρο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος όσο και την γραπτή κατάθεση που είχε δώσει στην αστυνομία, από την άλλη προκύπτει ότι στην συνέχεια επιχείρησε εμμέσως πλην σαφώς να διαφοροποιήσει του αρχικούς του ισχυρισμούς δια της προβολής νέων ανυπόστατων ισχυρισμών τους οποίους και δεν κατόρθωσε να τεκμηριώσει. Πιο συγκεκριμένα ο ΜΥ1 ισχυρίστηκε κατά την μαρτυρία του στο Δικαστήριο, ότι το πρόχειρο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος ήταν διαφορετικό από το συμμετρικό που ετοιμάστηκε γι’ αυτό και το υπέγραψε όπως και επίσης ότι και τόσο ο ίδιος όσο και οι συνεπιβάτες του είχαν αναφέρει στην αστυνομία ότι ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 οδηγούσε με τα φώτα σβηστά αλλά το γεγονός αυτό φαίνεται να μην έχει καταγραφεί στην γραπτή κατάθεση που έδωσε ενώ από την άλλη διαπιστώνεται ότι την υπέγραψε.  Περαιτέρω σε σχέση με την θέση που ο ίδιος δεν αρνήθηκε ότι ανέφερε στην γραπτή του κατάθεση ότι δηλαδή δεν σταμάτησε στο σήμα ΑΛΤ, ο ΜΥ1 και πάλι επιχείρησε ανεπιτυχώς να ισχυριστεί ότι αυτό το ανέφερε επειδή ο ίδιος ήταν συγχυσμένος και δεν ήταν καλά ψυχολογικά προσπαθώντας ουσιαστικά να δικαιολογήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο την αρχική θέση που προέβαλε η οποία και είναι εναντίον των συμφερόντων του σχετικά με την έκβαση της παρούσας υπόθεσης.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός του ότι οι πιο πάνω θέσεις τις οποίες προώθησε κατά την μαρτυρία του ο ΜΥ1 είναι εντελώς αντιφατικές με τις θέσεις τις οποίες ισχυρίστηκε κατά τον ουσιώδη χρόνο και συνεπώς δεν  μπορούν να γίνουν αποδεκτές ελλείψει ειλικρίνειας από πλευράς του, περαιτέρω θα πρέπει να υποδειχθεί και ότι η θέση του ότι κατά τον χρόνο πρόκλησης του δυστυχήματος ο Ενάγοντας  υπ. αρ. 1 οδηγούσε με τα φώτα της πορείας του σβηστά γι’ αυτό και δεν μπορούσε να γίνει αντιληπτός εύκολα από τον ίδιο με αποτέλεσμα να συγκρουστούν, αλλά και για το ότι ο Ενάγοντας υπ. αρ.1 οδηγούσε προφανώς με αυξημένη ταχύτητα καθώς και ότι η σύγκρουση που επήλθε μεταξύ των δύο οχημάτων, δηλαδή του οχήματος που οδηγούσε ο Ενάγοντας και αυτό του Εναγόμενου, ήταν μετωπική και όχι όπως είχε  υποδειχθεί από τον ΜΕ1 και τον ΜΕ3, δεν υποβλήθηκαν από την Υπεράσπιση ούτε κατά την αντεξέταση του ΜΕ1 αλλά ούτε και του ΜΕ3 ούτως ώστε οι τελευταίοι να μπορούν να τοποθετηθούν και να έχουν ουσιαστικά την δυνατότητα να απαντήσουν επί των ζητημάτων τούτων τα οποία ο Εναγόμενος επέλεξε να θέσει ενώπιον του Δικαστηρίου για πρώτη φορά κατά την μαρτυρία του παραλείποντας έτσι να τα υποβάλει στους πιο πάνω μάρτυρες. Επιπλέον θα πρέπει αν υποδειχθεί και ότι η θέση του ΜΥ1 ότι το πρόχειρο σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος διέφερε από το συμμετρικό το οποίο ετοιμάστηκε επίσης δεν έχει υποβληθεί στον ΜΕ1 ένας τέτοιος ισχυρισμός για να μπορέσει να δώσει την δική του απάντηση. 

Σύμφωνα με την Νομολογία η αρχή ότι στους μάρτυρες θα πρέπει να τίθεται κατά την αντεξέταση τους η υπόθεση που θα προωθηθεί από τον αντίδικο και ότι παράλειψη τέτοιας υποβολής εξουδετερώνει τις θέσεις που προβάλλονται για πρώτη φορά, έχει υιοθετηθεί και στην Πέτρου v. Δημοκρατίας Ποιν. Έφεση. 41/2015 ημερ. 25/10/16.

Υπό το φως των πιο πάνω λεχθέντων οι θέσεις που προβλήθηκαν από πλευράς του Εναγόμενου έχουν εξουδετερωθεί αφού προβλήθηκαν για πρώτη φορά και δεν λαμβάνονται υπόψη ενώ περαιτέρω η μαρτυρία του δεν μπορεί να γίνει ούτε και αποδεχτή και απορρίπτεται αφής στιγμής ο ΜΥ1 υπέπεσε σε ουσιώδεις αντιφάσεις αναφορικά με τους βασικούς του ισχυρισμούς που προέβαλε και επομένως κρίνεται και αναξιόπιστος.

Μαρτυρία ΜΥ2 – Ιεζεκιήλ Ιεζεκιήλ

Ο ΜΥ2 κλήθηκε για να καταθέσει υπό την ιδιότητα του ως Αγρονόμος και Τοπογράφος Μηχανικός. Ο ΜΥ2 όπως ανέφερε είναι διευθυντής εταιρείας η οποία ασχολείται με κτηματολογικά θέματα, χωρομετρήσεις, χαρτογραφήσεις και εφαρμογές όλων των τύπων τοπογραφήσεων και κτηματογραφήσεων.  Σύμφωνα επίσης με τα όσα ανέφερε, ο ίδιος έχει παρουσιαστεί στο Δικαστήριο πολλές φορές για να καταθέσει ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας σε διάφορες κτηματικές υποθέσεις και υποθέσεις τεχνικών έργων και οδοποιίας.

Αναφορικά με την συγκεκριμένη υπόθεση, ο ΜΥ2 ανέφερε ότι ο ΜΥ1, δηλαδή ο Εναγόμενος, του ανέθεσε να αποτυπώσει την συμβολή των οδών Ιχσάν Αλή και Κάτω Περβολιών σε σχέση με την έκθεση που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1 της Τροχαίας Πάφου αναφορικά με το δυστύχημα που επεσυνέβη την 17/11/14. Έτσι περί την 23/03/18 επισκέφθηκε την εν λόγω περιοχή και προέβηκε σε μετρήσεις με την χρήση GPS Leica 1200 ενώ στην συνέχεια σχεδίασε την συμβολή των οδών αυτών και κάποιων λεπτομερειών που κατά την θέση του διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στην επίτευξη του δυστυχήματος.

Ο ΜΥ2 μέσα από την τεχνική έκθεση που ετοίμασε (Τεκμήριο 16) αναφέρει ότι το σχέδιο που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1 δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα καθότι 26 μέτρα πριν την συμβολή των δύο αυτών οδών η οδός Κάτω Περβολιών δεν είναι ευθεία αλλά παρουσιάζει μεγάλη κλίση στο σημείο Β του σχεδίου ενώ παράλληλα η ύπαρξη ενός φυτού, δηλαδή μιας βουκεμβίλιας αναρριχόμενης στην περίφραξη του οικοπέδου 1 και του πασσάλου της ΑΗΚ και των δέντρων που βρίσκονται μέσα στο οικόπεδο 2, δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα στην ορατότητα και ότι σύμφωνα  με μαρτυρία γεγονότων τα οποία γνωρίζει έχουν συμβεί αρκετά δυστυχήματα στο εν λόγω σημείο ενώ ενδέχεται κατά την γνώμη του να συμβούν και άλλα στο μέλλον.

Σχετικά με τις διαπιστώσεις στις οποίες προβαίνει αναφορικά με την ορατότητα που υπάρχει στο εν λόγω σημείο, ο ΜΥ2 υποστηρίζει κατηγορηματικά την θέση ότι με βάση τις μετρήσεις στις οποίες προέβηκε στις 23/08/18 και με βάση τις οκτώ φωτογραφίες που έλαβε, η υφιστάμενη κατασκευή της οδού αλλά και η υφιστάμενη κατάσταση των δέντρων εμποδίζουν την ορατότητα καταλήγοντας επι αυτού στο συμπέρασμα ότι η μειωμένη προσοχή των δύο ενεχόμενων οδηγών οδήγησαν στο εν λόγω δυστύχημα. Περαιτέρω αναφέρει και ότι αν ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 είχε τα φώτα του οχήματος του σβηστά, ο Εναγόμενος δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί την ύπαρξη του.

Ο ΜΥ2 αντεξεταζόμενος αμφισβητήθηκε τόσο αναφορικά για τις γνώσεις του στην διερεύνηση σκηνών τροχαίων δυστυχημάτων όσο και για την εμπειρία του, όσο αναφορικά και σχετικά με τις μετρήσεις στις οποίες προέβηκε αφού του υποβλήθηκε εξάλλου η  θέση ότι ο ίδιος δεν μπορεί να γνωρίζει το πως ήταν διαμορφωμένη η σκηνή του δυστυχήματος περί το έτος 2014 όπου και επεσυνέβη το δυστύχημα εφόσον ως ο ίδιος υπέδειξε κλήθηκε από τον Εναγόμενο να μεταβεί στην σκηνή του δυστυχήματος μετά από την πάροδο τεσσάρων ετών. Ο ΜΥ2 απαντώντας δεν αρνήθηκε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει την κατάσταση που επικρατούσε τότε στους εν λόγω δρόμους, και πιο συγκεκριμένα την συμβολή της οδού Ιχσάν Αλή με την οδό Κάτω Περβολιών περί το έτος 2014 καθώς και ότι πράγματι ο ίδιος μετέβηκε περί τα τέσσερα έτη μετέπειτα όταν συγκεκριμένα κλήθηκε από τον Εναγόμενο από την άλλη εμμένοντας παρά ταύτα στην θέση του ότι το σχέδιο που ο ίδιος ετοίμασε κατ’ εντολή του Εναγόμενου είναι το ορθό ενώ το σχέδιο που κατατέθηκε από τον ΜΕ1 αναφορικά με την διερεύνηση του τροχαίου δυστυχήματος είναι λανθασμένο καθότι δεν αναγράφει επί αυτού συγκεκριμένη κλίμακα. Επίσης ισχυρίστηκε και ότι το συμπέρασμα του αναφορικά με την απόσταση της ορατότητας, ότι δηλαδή υπάρχει ορατότητα περί τα 100 μέτρα δεν ευσταθεί αλλά η ορατότητα περιορίζεται περί τα 22 μέτρα μόνο αφής στιγμής υπάρχουν τα εμπόδια όπως δηλαδή η βουκεμβίλια και τα δέντρα καθότι ο συγκεκριμένος δρόμος δεν είναι ευθύς αλλά έχει κλήση.

Αξιολόγηση Μαρτυρίας ΜΥ2

Τα προσόντα και η εμπειρία του ΜΥ2 ως πρόσωπο που κατέχει την ειδικότητα του αγρονόμου και τοπογράφου μηχανικού δεν έχουν αμφισβητηθεί. Συνεπώς και αποδέχομαι ότι ο ΜΥ2 κατέχει αυτά τα προσόντα και ότι ο ίδιος είναι αγρονόμος, τοπογράφος μηχανικός και διευθυντής ιδιωτικής εταιρείας η οποία απασχολείται με κτηματολογικά θέματα, χωρομετρήσεις, χαρτογραφήσεις και εφαρμογές όλων των τύπων τοπογραφήσεων και κτηματογραφήσεων. Επίσης ότι είναι μηχανικός τεχνικών και υδραυλικών έργων.  Η θέση επίσης του ΜΥ2 ότι παρουσιάστηκε πολλές φορές στα Δικαστήριο ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας σε διάφορες κτηματικές υποθέσεις και υποθέσεις τεχνικών έργων και οδοποιίας επίσης  δεν έχει αμφισβητηθεί και συνεπώς την αποδέχομαι.

Παρόλα αυτά όμως και έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του ΜΥ2 τα οποία και προκύπτουν μέσα από την ίδια την τεχνική έκθεση που ο μάρτυρας ετοίμασε και υιοθέτησε, ότι δηλαδή η περιορισμένη ορατότητα στον δρόμο επηρέασε σίγουρα την προσοχή των δύο οδηγών και ως εκ του αποτελέσματος να επισυμβεί το τροχαίο δυστύχημα καθώς και επίσης ότι ο ΜΕ3 ευθύνεται καθότι αν δεν άναψε τα φώτα του δεν θα μπορούσε να γίνει εύκολα αντιληπτός από τον Εναγόμενο εντός της οδού Κάτω Περβολιών, δημιουργείται προς το Δικαστήριο το λογικό ερώτημα για το κατά πόσο αυτά τα προσόντα και αυτή η εμπειρία που ο ίδιος ο μάρτυρας παρέθεσε λεπτομερώς κατά την μαρτυρία του και έγιναν αποδεκτά, είναι ικανά από την άλλη για να εξάγουν συμπεράσματα που άπτονται της διερεύνησης των συνθηκών της πρόκλησης του δυστυχήματος καθώς και για το ποιος από τους δύο οδηγούς είχε την ευθύνη αναφορικά με την πρόκληση του.

Με όλο τον σεβασμό προς τον ΜΥ2 η απάντηση το πιο πάνω ερώτημα που έχει τεθεί είναι αναμφίβολα αρνητική. Και αυτό διότι ως προκύπτει μέσα από την ίδια την μαρτυρία του εν λόγω μάρτυρα, ο ίδιος εν μέσω πλην σαφώς ουδέποτε αρνήθηκε ότι ουδεμία σχέση έχει ή εμπειρία με την διερεύνηση σκηνών τροχαίων δυστυχημάτων αφού και ο ίδιος τόσο μέσα από την γραπτή του δήλωση όσο και μέσα από την τεχνική έκθεση που ετοίμασε, ανέφερε ότι έχει παρουσιαστεί στα Δικαστήρια ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας σε διάφορες κτηματικές υποθέσεις και υποθέσεις τεχνικών έργων και οδοποιίας. Η παρούσα υπόθεση είναι βεβαίως διαφορετική. Πέραν τούτου, ως προκύπτει μέσα από την ίδια την μαρτυρία του εν λόγω μάρτυρα, εκτός του ότι ο ίδιος δεν κατέχει εμπειρία για την διερεύνηση σκηνών τροχαίων δυστυχημάτων, η επίσκεψη του στην σκηνή του δυστυχήματος έλαβε χώρα τέσσερα χρόνια μετά το δυστύχημα γεγονός το οποίο κρίνω ότι είναι καταλυτικής σημασίας ως προς την μη αποδοχή της μαρτυρίας του ενόψει του και ο ίδιος ανέφερε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει πως το εν λόγω σημείο ήταν διαμορφωμένο κατά τον επίδικο χρόνο.

Πέραν των πιο πάνω διαπιστώσεων θα πρέπει να αναφέρω ότι ο ΜΥ2 δεν άφησε ούτε και θετική εντύπωση στο Δικαστήριο καθότι ήταν έκδηλη κατά την μαρτυρία του η προσπάθεια του να υποστηρίξει τις θέσεις του Εναγόμενου τόσο αναφορικά με το γεγονός ότι ο ΜΕ3 οδηγούσε με σβησμένα φώτα – θέση για την οποία ο ίδιος δεν είχε ιδίαν γνώση - όσο και αναφορικά με την θέση του ότι η ορατότητα που είχε στην διάθεση του ήταν κατά πολύ μικρότερη από αυτήν των 100 μέτρων ενόψει των εμποδίων που υπήρχαν στην σκηνή την στιγμή που ο ίδιος παραδέχτηκε ότι δεν μπορούσε να γνωρίζει για το αν τα κατ’ ισχυρισμό κατά την θέση του εμπόδια υφίσταντο και τότε που επεσυνέβη το δυστύχημα.

Σε ότι αφορά την θέση του ΜΥ2 ότι  ο ΜΕ1 δεν προέβηκε στην ετοιμασία του ορθού σχεδίου και ότι το ορθό είναι αυτό που ετοίμασε ο ίδιος αναφέροντας συγκεκριμένα ότι το σχέδιο του ΜΕ1 δεν φέρει καμία απολύτως κλίμακα επί αυτού, θα πρέπει να αναφέρω ότι ο μάρτυρας δεν έχει σε καμία απολύτως περίπτωση τεκμηρίωση τον πιο πάνω ισχυρισμό που προέβαλε με οποιαδήποτε περαιτέρω στοιχεία ότι ένα συμμετρικό σχέδιο που ετοιμάζεται μειονεκτεί έναντι ενός σχεδίου επί κλίμακας. Πέραν τούτου σημειώνεται και ότι η πιο πάνω θέση του μάρτυρα δεν έχει υποβληθεί ούτως η άλλως στον ΜΕ1 ούτως ώστε να μπορέσει να τοποθετηθεί επί του ισχυρισμού του τούτου, αλλά τέθηκε για πρώτη φορά από τον ΜΥ2 κατά την μαρτυρία του. Συνεπώς και μια τέτοια θέση δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη από το Δικαστήριο (βλ. ανωτέρω υπ. Πέτρου).  Περαιτέρω έχοντας κατά νου το σχεδιαγράφημα της σκηνής του δυστυχήματος που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1 και επί της ουσίας του δεν έχει αμφισβητηθεί από την Υπεράσπιση, παρατηρώ ότι σε αυτό έχουν αποτυπωθεί με ευκρίνεια τόσο οι πορείες των δύο ενεχόμενων οχημάτων, οι τελικές θέσεις τους, τα ευρήματα στην σκηνή του δυστυχήματος, οι πινακίδες τροχαίας καθώς και το σημείο σύγκρουσης Χ όσο και το σταθερό σημείο 0 από το οποίο ο ΜΕ1 προέβηκε στις ανάλογες μετρήσεις. Από την άλλη κανένα από τα πιο πάνω σημεία δεν αποτυπώνεται στο σχέδιο που ετοιμάστηκε από τον ΜΥ2 αλλά τα όσα έχουν υποστηριχθεί από πλευράς του πέραν του ότι αφορούν χρονικό διάστημα που δεν εμπίπτει εντός του επίδικου χρονικού πλαισίου, τέθηκαν γενικά και αόριστα με απώτερο σκοπό να βοηθήσουν την θέση του ΜΥ1 ότι ο ίδιος δεν ευθύνεται αποκλειστικά για το δυστύχημα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι εντύπωση προκαλεί στο Δικαστήριο και η θέση του ΜΥ2 ότι στο εν λόγω σημείο έχουν λάβει χώρα αρκετά δυστυχήματα στο παρελθόν ενώ ενδέχεται να συμβούν και άλλα στο μέλλον εξαιτίας της διαμόρφωσης του δρόμου, χωρίς να προβάλλει προς τον ισχυρισμό τούτο οποιουδήποτε είδους τεκμηρίωση.

Περαιτέρω δεν παραγνωρίζεται επίσης ότι κατά την εξέταση της μαρτυρίας  του ΜΥ2 έχει διαφανεί και το ότι ενώ ο μάρτυρας κατά την κυρίως εξέταση του ήταν κατηγορηματικός στην θέση του ότι δεν γνωρίζει για πως ήταν ο δρόμος διαμορφωμένος πριν από την κατ’ ιδίαν επίσκεψη του στην σκηνή του δυστυχήματος περί το έτος 2018, κατά την αντεξέταση του επιχείρησε να διαφοροποιήσει τον πιο πάνω αρχικό του ισχυρισμό μετά από ερώτηση του συνηγόρου των Εναγόντων για το πως γνωρίζει ότι το σχέδιο του ΜΕ1 είναι λανθασμένο αφού αυτό ετοιμάστηκε περί το έτος 2014 και όχι το έτος 2018 με τον μάρτυρα να απαντά χαρακτηριστικά « και σήμερα να πάμε εκεί και να αποτυπώσουμε, ο δρόμος είναι ο ίδιος δεν ξέρω βέβαια αν ήταν σπασμένα τα πεζοδρόμια….ήταν κατασκευασμένα τώρα πρόσφατα δεν ξέρω» θέλοντας ουσιαστικά κατ’ αυτόν τον τρόπο να υποστηρίξει ότι ο δρόμος δεν είχε ουσιαστικά διαφοροποιηθεί με απώτερο σκοπό να καταδείξει την ορθότητα του σχεδίου που ετοίμασε σε αντίθεση με το σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος που ετοιμάστηκε από τον ΜΕ1.

Με γνώμονα λοιπόν τα πιο πάνω αλλά και ενόψει του ότι δεν έχω πειστεί ότι ο ΜΥ2 κατέχει τα προσόντα και την εμπειρία ούτως ώστε να διερευνά τροχαία δυστυχήματα και πιο συγκεκριμένα τις σκηνές τροχαίων δυστυχημάτων όπως επιχείρησε αποτυχημένα εν προκειμένω να πράξει, δεν μπορώ να αποδεχτώ την μαρτυρία του αφού συν τοις άλλοις ως διαφάνηκε ανωτέρω  ο ΜΕ2 δεν ήταν ούτε και ειλικρινής. Συνεπακόλουθα η μαρτυρία του ΜΥ2 απορρίπτεται από το Δικαστήριο και ο μάρτυρας κρίνεται αναξιόπιστος.  

Μαρτυρία ΜΥ3

Ο ΜΥ3 κλήθηκε και κατέθεσε ως αρμόδιος υπάλληλος του Κτηματολογίου και Χωρομετρίας και κατέθεσε στο Δικαστήριο τα Τεκμήρια 17Α και 17Β τα οποία λήφθηκαν περί το έτος 2017 και 2019 αντίστοιχα. Ο ΜΥ3 κατά την κυρίως εξέταση του ανέφερε ότι του ζητήθηκε να προσέλθει στο Δικαστήριο με σκοπό να καταθέσει τις εν λόγω αεροφωτογραφίες για να καταδείξει ότι το οδικό δίκτυο στην περιοχή όπου και επεσυνέβη το δυστύχημα έχει βελτιωθεί στην δεξιά μεριά του δρόμου καθότι έχουν δημιουργηθεί πεζοδρόμια καθώς και στάση του λεωφορείου. Ο ΜΥ3 ανέφερε επίσης ότι μέσα από τις αεροφωτογραφίες που κατέθεσε και πιο συγκεκριμένα μέσα από το Τεκμήριο 17Β διαπιστώνεται ότι τα δέντρα που υπάρχουν στον δρόμο έχουν μεγαλώσει ενώ μέσα από το Τεκμήριο 17Α ο δρόμος φαίνεται να είναι καθαρότερος. Σε ότι αφορά το Τεκμήριο 17Α και Τεκμήριο 17Β ο ΜΥ3 υπέδειξε μάλιστα ότι από το ΑΛΤ της οδού Ιχσάν Αλή προς τα δυτικά της οδού Κάτω Περβολιών υπάρχει ορατότητά περί τα 45 μέτρα.

Αντεξεταζόμενος ο ΜΥ3 κλήθηκε να υποδείξει που επακριβώς βρίσκεται επί του Τεκμηρίου 17Α το ΑΛΤ της οδού Ιχσάν Αλή. Ο ΜΥ3 απαντώντας ανέφερε ότι δεν μπορούσε να υποδείξει επακριβώς που βρίσκεται το ΑΛΤ ενώ επιχείρησε να το υποδείξει όπως ανέφερε κατά προσέγγιση. 

Αξιολόγηση μαρτυρίας ΜΥ3

Ούτε η μαρτυρία του ΜΥ3 για τους λόγους που θα εξηγήσω δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από το Δικαστήριο καθότι είναι ακροασφαλής με αποτέλεσμα να μην μπορώ να βασιστώ στα όσα ο μάρτυρας κατέθεσε για να καταλήξω σε οποιαδήποτε σαφή και τεκμηριωμένα ευρήματα. Καταρχήν ξεκαθαρίζεται ότι ο ΜΥ3 δεν κατέθεσε ως ειδικός εμπειρογνώμονας ως προς την διερεύνηση σκηνών τροχαίων δυστυχημάτων. Ούτε και μπορώ να αποδεχτώ την μαρτυρία του υπό το πρίσμα μιας τέτοιας ειδικότητας εφόσον ούτε και ο ίδιος έχει υποστηρίξει κάτι τέτοιο. Πιο συγκεκριμένα ενώ ο ΜΥ3 επιχείρησε να καταδείξει μέσω των δύο αεροφωτογραφιών που κατέθεσε κατά την μαρτυρία του ότι δήθεν η ορατότητα που υπήρχε στην σκηνή του δυστυχήματος και πιο συγκεκριμένα από το ΑΛΤ της οδού Ιχσάν Αλή στην οποία και κινείτο ο Εναγόμενος προς τα δυτικά της οδού Κάτω Περβολιών εντός της οποίας κινείτο ο Ενάγοντας με το δικό του όχημα, ήταν περί τα 45 μέτρα μόνο και όχι περί τα 100 ως ο ΜΕ1 είχε καθορίσει με βάση το σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος το οποίο ετοίμασε, πέραν του ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από το Δικαστήριο καθότι είναι γενικό και αόριστο το πιο πάνω συμπέρασμα που έχει εξάγει, είναι και παντελώς ατεκμηρίωτο αφής στιγμής η πιο πάνω θέση του μάρτυρα έχει τεθεί χωρίς ο ίδιος να κατέχει οποιαδήποτε προσόντα ή εμπειρία ούτως ώστε να μπορεί να υποστηρίζει ένα τέτοιο συμπέρασμα. Ο μάρτυρας εργάζεται στο Κτηματολόγιο και ουδέποτε έχει διερευνήσει οποιαδήποτε σκηνή τροχαίου δυστυχήματος αλλά και ούτε και εν προκειμένω είχε και οποιαδήποτε επαφή με την συγκεκριμένη σκηνή του δυστυχήματος, τα ευρήματα που εντοπίστηκαν στο σημείο που το δυστύχημα επεσυνέβη καθώς και τις τελικές θέσεις των δύο ενεχόμενων οχημάτων. Δεν παραγνωρίζω μάλιστα ότι ο ίδιος ο μάρτυρας καλούμενος κατά την αντεξέταση του να υποδείξει το σημείο που βρίσκεται στην αεροφωτογραφία το ΑΛΤ της οδού Ιχσάν Αλή, δεν ήταν σε θέση να το πράξει αναφέροντας συγκεκριμένα ότι μπορεί αυτό να το υποδείξει όπως άλλωστε έπραξε μόνο κατά προσέγγιση και όχι επακριβώς.

Υπό το φως των πιο πάνω η μαρτυρία του ΜΥ3 δεν γίνεται αποδεκτή από το Δικαστήριο και απορρίπτεται.

Νομική Πτυχή

Το ουσιαστικό δίκαιο που διέπει το ζήτημα της αμέλειας, της συντρέχουσας αμέλειας και του καταμερισμού της ευθύνης περιέχεται στα άρθρα 51, 57 και 64 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ.148. Στην υπόθεση Μαυρίδης ν. Dharaghji (1990)Α.Α.Δ.1013 λέχθηκαν τα

ακόλουθα:

«Το ουσιαστικό δίκαιο προβλέπεται στα Άρθρα 51, 57 και 64 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148: Η ορθή προσέγγιση του Δικαστηρίου όπως αποφασίστηκε στην υπόθεση Fitzgerald ν. Lord (1988) 2 All E.R.961, η οποία ανέτρεψε την απόφαση του Lord Pearce στην υπόθεση The Miraflores and the Abadese (1967) 1 All E.R. 672,677, είναι: To Δικαστήριο αποφασίζει πρώτα αν έχει υποδειχθεί αμέλεια σε βάρος των Εναγομένων. Εάν η απόφαση είναι καταφατική τότε εξετάζει με βάση το Άρθρο 57 αν ο Ενάγων έχει συντρέχουσα αμέλεια. Αποφασίζει το ποσοστό της ευθύνης μεταξύ των Εναγομένων, από τη μια και Ενάγοντα από την άλλη και μειώνει το ποσό των αποζημιώσεων ανάλογα με το ποσοστό της συντρέχουσας αμέλειας του Ενάγοντα......»

Στην υπόθεση Χριστοδούλου ν. Γρηγορίου (1989) 1(E) Α.Α.Δ. 178 αναφέρθηκαν τα πιο κάτω σε σχέση με τον καταμερισμό ευθύνης:

«Ο καταμερισμός της ευθύνης είναι πρωτίστως έργο του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Οι καθοριστικοί παράγοντες για τον καθορισμό της ευθύνης είναι δύο:

(α) Η υπαιτιότητα (blameworthiness) που συναρτάται με την εκπλήρωση των καθηκόντων του κάθε οδηγού για την ασφάλεια του άλλου και

(β) Η αιτιώδης συνάφεια (causative potency) μεταξύ της αμέλειας των δύο οδηγών και της ζημιάς που προκλήθηκε και αποτελεί το αντικείμενο της δίκης.

Η ευθύνη επιμερίζεται κάτω από το πρίσμα της κοινής λογικής και της καθημερινής εμπειρίας. Οι εκατέρωθεν παραλείψεις συνεκτιμούνται όχι μικροσκοπικά αλλά από την πλατιά γωνία του μέσου συνετού πολίτη όπως επεξηγείται στις υποθέσεις Charalambous ν. Kassapis (1988)           1 C.L.R.25

και Polykarpou ν. Adamou (1988) 1 C.L.R.727. »

Η έννοια της αμέλειας είναι κοινή στο αστικό και στο ποινικό δίκαιο. Στην υπόθεση Σωκράτους ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ 1 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα σε σχέση με την αμέλεια (οι υπογραμμίσεις είναι δικές μου):

«Η αμέλεια σύγκειται στην παράλειψη εκπληρώσεως του καθήκοντος μέριμνας και φροντίδας για την ασφάλεια άλλων προσώπων που χρησιμοποιούν το δρόμο. Το καθήκον φροντίδας και μέριμνας (duty of care) οφείλεται σε κάθε πρόσωπο που κατά λογική πρόβλεψη μπορεί να επηρεασθεί από τις πράξεις του οδηγού, τον γείτονα, όπως επιγραμματικά αναφέρεται στην απόφαση του Λόρδου Atkin στην υπόθεση Donoghue ν, Stevenson (1932) A.C. 562. Τα συστατικά στοιχεία της αμέλειας είναι τα ίδια στο αστικό και ποινικό δίκαιο, ό, τι διαφέρει είναι το βάρος της αποδείξεως.

Το απρόσωπα προσδιοριζόμενο καθήκον προς κάθε ένα που είναι λογικά δυνατό να επηρεασθεί από τις πράξεις του οδηγού, συγκεκριμενοποιείται στα πλαίσια των γεγονότων της υποθέσεως για να αποφασισθεί

α) η φύση του καθήκοντος, και

β) όπου διαπιστώνεται η ύπαρξη του κατά πόσο ο οδηγός το έχει εκπληρώσει.

Το κριτήριο για τη διαπίστωση αμέλειας είναι αντικειμενικό, και μέτρο ο προσεκτικός και όχι ο τέλειος οδηγός. Τέλος, η πρόβλεψη συναρτάται με τις κοινές εμπειρίες και τη λογική συνέπεια.»

Είναι νομολογημένο ότι για τον καθορισμό της αμέλειας, το μέτρο με το οποίο κρίνονται οι πράξεις προσώπων που χρησιμοποιούν το δρόμο, είναι εκείνο του μέσου συνετού ανθρώπου, και ο προσδιορισμός του καθήκοντος ενός εκάστου ποικίλλει ανάλογα με τα αντικειμενικά δεδομένα που επικρατούν στη σκηνή. Όπως επίσης προκύπτει από τη σχετική νομολογία, ένας οδηγός έχει καθήκον τήρησης της δέουσας παρατηρητικότητας πάντοτε και κάτω από όλες τις περιστάσεις (βλ. Constantinou ν. Katsouris a.o(1975) 1 C.L.R 188). Όταν η πιθανότητα κινδύνου είναι εύλογα αντιληπτή, παράλειψη προφύλαξης συνιστά αμέλεια (Αργυρού ν.Αστυνομίας (2002) 2 Α.Α.Δ 378).

Η αμέλεια είναι ζήτημα πραγματικό και όχι θεωρητικό. Εξετάζεται σε κάθε περίπτωση η γενεσιουργός αιτία και ότι πραγματικά επέδρασε στην πρόκληση του δυστυχήματος (βλ. Κυριάκου ν. Κανάρη (1997) 1 ΑΑΔ 1436).

Εφόσον η πιθανότητα δημιουργίας κινδύνου είναι εύλογα εμφανής, η παράλειψη λήψης μέτρων προφύλαξης συνιστά αμέλεια (βλ., μεταξύ άλλων, Elpiniki Panayiotou v. Georghios Kyriacou Mavrou (1970) 1 CLR 215).

Η αμέλεια συναρτάται με την παράλειψη εκπλήρωσης του καθήκοντος επιμέλειας προς άλλους, ενώ η συντρέχουσα αμέλεια συναρτάται με την παράλειψη του ενάγοντα να λάβει προβλεπτές προφυλάξεις για την δική του ασφάλεια και την ασφάλεια της περιουσίας του.

Ένας ευθύνεται για συντρέχουσα αμέλεια εάν όφειλε εύλογα να είχε προβλέψει ότι θα μπορούσε να ζημιωθεί αν δεν ενεργούσε όπως ένας λογικός άνθρωπος.

Ο καταμερισμός της ευθύνης συναρτάται με δύο παράγοντες꞉

• το μεμπτό της διαγωγής (blameworthiness), κρινόμενο υπό το πρίσμα του καθήκοντος επιμέλειας, και
• την αιτιώδη σχέση μεταξύ της παραβίασης του καθήκοντος επιμέλειας και της ζημιάς η οποία προκύπτει (causative potency).

Σωρεία αποφάσεων ασχολήθηκε με την εφαρμογή των πιο πάνω αρχών και παραπεμπω ενδεικτικά στην Αλεξάνδρου κ.ά. ν. Λεβέντης κ.ά. (1996) 1 Α.Α.Δ. 420.

Η ευθύνη επιμερίζεται κάτω από το πρίσμα της κοινής λογικής και της καθημερινής εμπειρίας. Οι εκατέρωθεν παραλείψεις συνεκτιμούνται όχι μικροσκοπικά, αλλά από την πλατιά γωνιά του μέσου συνετού πολίτη (Βλ. Χριστοδούλου ν. Γρηγορίου (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 178. Δυνατόν για τις παραβάσεις των προαναφερόμενων νόμων και κανονισμών να προκύπτουν ποινικές κατηγορίες. Η παραδοχή της διάπραξης τέτοιων τροχαίων αδικημάτων μπορεί ενδεχομένως να συμβεί, για διάφορους λόγους. Στη Hollington v. Hewthorn & Co. Ltd. [1943] 2 All ER. 35, είχε αποφασιστεί πως η διαπίστωση ενοχής σε ποινική δίκη μετά από ακρόαση δεν είναι αποδεκτή ως μαρτυρία στην αστική δίκη, για διάφορους λόγους, ωστόσο, στη Goody v. Odhams Press Ltd [1966] 3 All E.R. 369, υπήρξε διαφωνία με αυτό τον κανόνα, όπως και στην In Barclays Bank Ltd v. Cole , προσέγγιση που προτιμήθηκε και στη μετέπειτα νομοθεσία, αλλά και εγχώρια όπως για παράδειγμα στην Αthienou Bus Co Ltd v. Vassiliou (1970)CLR 365,  Nicolaou v. Louca (1985) 1 CLR 91, Philippou v. Odysseos  (ανωτέρω) και Αγησιλάου ν. Χρίστου (1989) 1 ΑΑΔ 713. Κατέστη σαφές πως η παραδοχή σε ποινική κατηγορία έχει την έννοια παραδοχής των πρωτογενών γεγονότων που την στοιχειοθετούν, είναι τυπική παραδοχή, και είναι αποδεκτή σε πολιτική διαδικασία.  Ο λόγος αυτός δεν διαφοροποιήθηκε σε μετέπειτα, πιο πρόσφατη νομολογία .

Στην Πουρίκκος ν. Βασιλείου (1993) 1 ΑΑΔ 256, έτυχε υπόμνησης και η διάσταση της δημόσιας πολιτικής, ενώ τονίστηκε και ότι δεν υπάρχει παραδοχή υπό όρους, αλλά η παραδοχή ενοχής με ταυτόχρονη διατύπωση οποιασδήποτε επιφύλαξης ως συστατικού της, είναι ανεπίτρεπτη. Η αποδεικτική σημασία της παραδοχής συναρτάται προς τα γεγονότα που θεωρήθηκαν ότι στοιχειοθετούν το αδίκημα. Έπειτα, άλλο θέμα είναι η παραδοχή των γεγονότων που συνιστούν την αμέλεια του ενάγοντος σε προηγούμενη ποινική δίκη, και άλλο τυχόν συντρέχουσα αμέλεια του εναγόμενου. Όσο και αν αναμένεται η επίκληση της συντρέχουσας αμέλειας άλλου, ως παράγοντα σχετικού προς την επιμέτρηση της ποινής, η παράλειψη επίκλησης της, δεν σημαίνει και, χωρίς άλλο, αδυναμία έγερσης συντρέχουσας αμέλειας του άλλου εμπλεκόμενου οδηγού σε μεταγενέστερη διαδικασία.

Συμπεράσματα

Ευθύνη

Στρεφόμενος στις συνθήκες τέλεσης του δυστυχήματος, σύμφωνα με την αποδεκτή μαρτυρία και συνακόλουθα τα ευρήματα του Δικαστηρίου ως αυτά προέκυψαν διαφάνηκε ότι στην υπό κρίση περίπτωση το όχημα του Ενάγοντα υπ. αρ.1 κατά τον ουσιώδη χρόνο κινείτο στον επίμαχο κύριο δρόμο δηλαδή στην οδό Κάτω Περβολιών με ανατολική πορεία ενώ το όχημα που επιχείρησε να εισέλθει από πάροδο ήτοι από την οδό Ιχσάν Αλή εντός του πιο πάνω κυρίου δρόμου οδηγείτο από τον Εναγόμενο. Έτσι θα μπορούσε κάποιος να πει ότι πρόκειται για κλασσική περίπτωση εισόδου οχήματος σε κύριο δρόμο από πάροδο την στιγμή που άλλα οχήματα όπως το όχημα του Ενάγοντα υπ.αρ.1, χρησιμοποιούσε τον κύριο δρόμο. Επ’ αυτού υπάρχει πλούσια Νομολογία.

Στην υπόθεση Ουλούπη v. Χρίστου και άλλου (1999) 1Γ Α.Α.Δ. 1508 τονίστηκε ότι ο οδηγός οχήματος που οδηγεί σε κύριο δρόμο το όχημα  του δεν έχει καθήκον να λάβει εξαιρετικές προφυλάξεις παρά μόνο αν είχε λάβει προειδοποίηση ή ένδειξη ότι άλλος οδηγός θα εισερχόταν σ' αυτόν από πάροδο απροειδοποίητα και χωρίς να βεβαιωθεί ότι ήτο ασφαλές να προχωρήσει. Επίσης λέχθηκε ότι το καθήκον για επιμελή οδήγηση δεν επεκτείνεται στη λήψη προληπτικών μέτρων έναντι της πιθανότητας εκδήλωσης αμέλειας εκ μέρους άλλων οδηγών.

Αποτελεί αμέλεια και αν ακόμα ο οδηγός της παρόδου σταματήσει στη συμβολή της με τον κύριο δρόμο και εισέλθει σ' αυτόν χωρίς προηγουμένως να βεβαιωθεί ότι ήταν ασφαλής να το πράξει σε σχέση με οχήματα που χρησιμοποιούν τον κύριο δρόμο κατά προτεραιότητα (Ουλούπη v. Χρίστου και άλλου (πιο πάνω) και Παπαδέτης ν. Αστυνομία (1991) 2 Α.Α.Δ. 279).

Στην προκειμένη περίπτωση το όχημα του Ενάγοντα υπ.αρ. 1 είχε προτεραιότητα χρήσης της επίμαχης κύριας οδού, δηλαδή της οδού Κάτω Περβολιών σε αντίθεση με το όχημα του Εναγομένου  που είχε καθήκον να βεβαιωθεί ότι ήταν ασφαλές να επιχειρήσει να εισέλθει στον κύριο δρόμο. Ο Εναγόμενος  είχε υποχρέωση να διασφαλίσει ότι θα μπορούσε να εισέλθει εντός του κυρίου δρόμου όταν η τροχαία κίνηση τη δεδομένη στιγμή το επέτρεπε. Από το ενώπιον μου μαρτυρικό υλικό και με βάση τα ευρήματα στα οποία έχω καταλήξει λόγω της μαρτυρίας που έχω αποδεχτεί, παρατηρώ ότι η σύγκρουση των δύο ενεχομένων οχημάτων επήλθε εντός της λωρίδας κυκλοφορίας που χρησιμοποιούσε και κινείτο το όχημα του Ενάγοντα υπ. αρ. 1. Το σημείο σύγκρουσης Χ βρισκόταν εντός της λωρίδας κυκλοφορίας που χρησιμοποιούσε το όχημα του Ενάγοντα υπ. αρ. 1, της οποίας το πλάτος ήταν 4,25 αφού το συνολικό πλάτος του δρόμου ήταν 8,50 μέτρα. Επομένως τη στιγμή της σύγκρουσης το όχημα του Εναγομένου 1 εντός της λωρίδας κυκλοφορίας που χρησιμοποιούσε ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 από το αριστερό πεζοδρόμιο του δρόμου σύμφωνα με την πορεία που ο τελευταίος ακολουθούσε.

Επίσης προκυπτει και ότι κατά την στιγμή της σύγκρουσης το όχημα του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 κινείτο νόμιμα και κανονικά κατά μήκος της λωρίδας κυκλοφορίας που είχε προτεραιότητα χρήσης όταν συγκρούστηκε με το όχημα του Εναγόμενου  που εκείνη τη στιγμή εισήλθε εντός της λωρίδας κυκλοφορίας στην οποία κινείτο. Η παράλειψη του Εναγόμενου  να βεβαιωθεί ότι τη στιγμή που θα επιχειρούσε να εισέλθει στην λωρίδα κυκλοφορίας του επίμαχου δρόμου ερχόμενος από το σημείο της παρόδου ότι ο δρόμος ήταν καθαρός, ενόψει και της απόρριψης των ισχυρισμών που προέβαλε, εφόσον είχε απρόσκοπτη ορατότητα περί τα 100 μέτρα, προκάλεσε απόφραξη της  πορείας του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 και συνεπώς προκύπτει ότι ο Εναγόμενος  παρέλειψε να λάβει τέτοια μέτρα που θα διασφάλιζαν την είσοδο του οχήματος του εντός της οδού Κάτω Περβολιών και ειδικότερα  στην επίμαχη λωρίδα κυκλοφορίας χωρίς να αποκόψει την νόμιμη και κανονική πορεία του οχήματος του Ενάγοντα υπ.αρ.1 που είχε αδιαμφισβήτητα προτεραιότητα χρήσης της. Η δε θέση του Εναγόμενου ότι είχε ελαττώσει ταχύτητα στο σημείο της παρόδου ενώ ακολούθως εισήλθε αναπτύσσοντας ταχύτητα εντός του  κυρίου δρόμου ακόμη και αποδεκτή να είχε γίνει δεν διαγράφει την υποχρέωση που είχε να βεβαιωνόταν ότι την στιγμή που θα επιχειρούσε να εισέλθει στη λωρίδα κυκλοφορίας του επίμαχου δρόμου στην οποία κινείτο το όχημα του Ενάγοντα υπ.αρ. 1 ερχόμενος από το σημείο της παρόδου στην οποία και κινείτο, ο δρόμος ήταν καθαρός.

Συνεπώς καταλήγω στο συμπέρασμα ότι γενεσιουργός αιτία του δυστυχήματος ήταν η αποκοπή της νόμιμης και κανονικής πορείας του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 από το όχημα του Εναγόμενου. Κατ' επέκταση καταλήγω ακόμη στο συμπέρασμα ότι ένεκα των πιο πάνω παραλείψεων ο Εναγόμενος παραβίασε το καθήκον επιμέλειας που είχε ως συνετός οδηγός απέναντι στον Ενάγοντα υπ. αρ. 1 και έτσι κρίνεται αμελής για την πρόκληση του επιδίκου δυστυχήματος.

Το επόμενο ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί είναι κατά πόσο και o Eνάγοντας υπ. αρ. 1 φέρει ευθύνη για το επίδικο δυστύχημα. Στην αγγλική υπόθεση Jones ν. Lrvox Quarries Ltd (1952) 2 Q.B. 608 λέχθηκαν τα ακόλουθα:

"Although contributory negligence does not depend on a duty of care, it does depend on foreseeability. Just as actionable negligence requires the foresseability of harm to others, so contributory negligence requires the foreseeability of harm to oneself. A person is guilty of contributory negligence if he ought reasonably to have foreseen that, if he did not act as a reasonable, prudent man, he might hurt himself; and in his reckonings he must take into account the possibility of others being careless. "

Στην υπόθεση Βλάσιος ν. Αντωνίου (1990) 1 Α.Α.Δ 815 ειπώθηκαν τα εξής σε σχέση με τις γενικές αρχές που διέπουν το ζήτημα της συντρέχουσας αμέλειας:

"Οι νομικές αρχές που διέπουν το θέμα της συντρέχουσας αμέλειας είναι καλά καθορισμένες. Αυτή δεν στηρίζεται πάνω στην ύπαρξη καθήκοντος του ζημιωθέντος προς τον εναγόμενο. Εκείνο που είναι αναγκαίο να αποδειχθεί όταν εγείρεται η ύπαρξη συντρέχουσας αμέλειας είναι ότι αυτός που ζημιώθηκε δεν πήρε για το ίδιο του συμφέρον λογικές προφυλάξεις και έτσι συνέβαλε με την έλλειψη φροντίδας στη ζημιά του. Ένας όμως ευθύνεται για συντρέχουσα αμέλεια εαν ώφειλε εύλογα να είχε προβλέψει ότι θα μπορούσε να ζημιωθεί αν δεν ενεργούσε όπως ένας λογικός άνθρωπος. Ένας ενάγοντας όμως δεν είναι συνήθως υπόχρεως να προβλέψει ότι ένα άλλο πρόσωπο μπορεί να είναι αμελές εκτός αν η πείρα δείχνει μια συγκεκριμένη αμέλεια να είναι συνηθισμένη κάτω από τις περιστάσεις."

Από τη μαρτυρία των ΜΕ1 και ΜΕ3 και δη τα ευρήματα του Δικαστηρίου δεν προκύπτει οτιδήποτε μεμπτό στην οδική συμπεριφορά που επέδειξε ο Ενάγοντος υπ. αρ. 1. Η θέση του Εναγόμενου ότι ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 κινείτο με τα φώτα πορείας του σβηστά, για τους λόγους που ήδη έχουν εξηγηθεί από το Δικαστήριο τόσο κατά την παράθεση της αξιολογήσης της μαρτυρίας του ΜΥ1 και ΜΥ2 δεν έχει γίνει αποδεκτή και συνεπώς δεν προκύπτει οτιδήποτε που να συνάδει ότι η ο Ενάγοντας υπ.αρ.1 δεν είχε ασκήσει και ο ίδιος την ανάλογη λογική φροντίδα που όφειλε για να λάβει και για την δική του ασφάλεια τόσο του ιδίου όσο και της συνοδηγού του, τα μέτρα που έπρεπε. Η ξαφνική είσοδος του οχήματος του Εναγόμενου εντός της οδού Κάτω Περβολιών και συνεπακόλουθα η αποκοπή της πορείας του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 το οποίο κινείτο εντός του κυρίου δρόμου ακολουθώντας ευθεία πορεία σε καμία απολύτως περίπτωση δεν κατέδειξαν ότι ο τελευταίος είχε συμβάλει καθ’ οιονδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε βαθμό στη ζημιά που υπέστη.

Υπό το φως των πιο πάνω και λαμβάνοντας υπόψη τα ευρήματα του Δικαστηρίου ως επίσης και τη συμπεριφορά ενός εκάστου των εμπλεκομένων μερών στο επίδικο δυστύχημα αλλά και καθοδηγούμενος από την προαναφερόμενη Νομολογία που παρέθεσα, κρίνω ορθό και δίκαιο όπως καταλήξω ότι την πλήρη ευθύνη για την πρόκληση του εν λόγω δυστυχήματος την φέρει αποκλειστικά ο Εναγόμενος.

Συνεπακόλουθα η Ανταπαίτηση του Εναγόμενου για τους λόγους που ανωτέρω έχουν διαφανεί, απορρίπτεται.

Κατά πόσο οι Ενάγοντες υπ.  αρ.1 και 2 δικαιούνται στις θεραπείες που αξιώνουν

Δεν αμφισβητείται ότι ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 καθώς και η αποβιώσασα πρώην Ενάγουσα υπ. αρ. 2 και συνοδηγός του οχήματος που οδηγούσε ο πρώτος,  από το δυστύχημα υπέστησαν σωματικές βλάβες, έξοδα, ζημιές και απώλειες. Συνεπώς διαπιστώνω ότι υφίσταται το στοιχείο της αιτιώδους συνάφειας σύμφωνα με το οποίο η παράβαση του καθήκοντος επιμέλειας από τον Εναγόμενο προκάλεσε σωματικές βλάβες, έξοδα ζημιές και απώλειες τόσο στον Ενάγοντα όσο και στην αποβιώσασα. Το Δικαστήριο καλείται λοιπόν να εξετάσει το ενδεχόμενο επιδίκασης στους Ενάγοντες ειδικών και γενικών αποζημιώσεων έχοντας υπόψη ως βάση αγωγής που έχει προωθηθεί την αμέλεια του Εναγόμενου επί πλήρους ευθύνης.

Σωματικές βλάβες - Γενικές Αποζημιώσεις

Οι γενικές αποζημιώσεις συναρτώνται άμεσα με τον φυσικό πόνο, την ταλαιπωρία, την απώλεια των ανέσεων και απολαύσεων της ζωής. Οι αρχές που διέπουν τον προσδιορισμό του ύψους των αποζημιώσεων έχουν πλέον αποκρυσταλλωθεί μέσα από σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Οι αποζημιώσεις που επιδικάζονται από τα Δικαστήρια πρέπει να είναι δίκαιες και λογικές.

Παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον προσδιορισμό των γενικών αποζημιώσεων είναι, μεταξύ άλλων, η σοβαρότητα των τραυμάτων που υπέστη το πρόσωπο το οποίο διεκδικεί τις αποζημιώσεις, ο πόνος, η οδύνη, η ταλαιπωρία και η διάρκεια της δυσχέρειας (Μαυροττετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ 66). Στην υπόθεση Lankuttis ν Νικόλα, (2002) 1Β Α.Α.Δ. 1128, αναφέρονται και τα ακόλουθα για την σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημιώσεων, τάση που ως υποδείχθηκε και στην Μαυροπετρή (ανωτέρω), αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και την ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες ενός ανθρώπου:

«Η πρόσφατη σταθερή νομολογία μας θέλει τις αποζημιώσεις για σωματική αναπηρία, φυσικό και ψυχικό πόνο να αυξάνονται εξελικτικά. Η τάση αυτή της νομολογίας δεν οφείλεται σε συναισθηματική απόκλιση προς τα θύματα. Βασίζεται στις πραγματικότητες της ζωής. Τα Δικαστήρια έχουν επίγνωση της υψηλής αξίας που συνεχώς αποδίδεται από πολιτισμένες κοινωνίες στη σωματική ακεραιότητα και ψυχική υγεία του ατόμου μέλους της. Η πνευματική και σωματική υγεία συναποτελούν το προαπαιτούμενο στοιχείο για την καλή ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Οι αποζημιώσεις, που εκφράζονται σε χρήμα αποσκοπούν όσο είναι δυνατό με το υλικό τους στοιχείο να προσφέρουν κάποια ποιότητα ζωής στο θύμα, επαναφέροντας την, όσο είναι δυνατό, στην προ του δυστυχήματος κατάσταση. Γι' αυτό και οι αποζημιώσεις πρέπει να αντικατοπτρίζουν την αγοραστική αξία του χρήματος ώστε να προσεγγίζεται η εύλογη αποκατάσταση ζημιάς.»

Αποτελεί εμπεδωμένη αρχή ότι προηγούμενες αποφάσεις που αφορούν το ποσό των αποζημιώσεων μόνο ενδεικτική σημασία μπορεί να έχουν, αφού κάθε ειδική περίπτωση διαφέρει ανάλογα με το είδος και την έκταση του τραυματισμού καθώς και τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε υπόθεσης. Δεν αποτελούν δηλαδή προηγούμενες επί του θέματος αποφάσεις δεσμευτικό προηγούμενο, αλλά παρέχουν απλά καθοδήγηση.

Στην προκειμένη περίπτωση για σκοπούς καθοδήγησης αναφορικά με τις σωματικές βλάβες που ο ΜΕ3 έχει υποστεί, έχω ανατρέξει στις υποθέσεις που αναφέρονται αμέσως πιο κάτω. Ειδικότερα αξίζει να αναφερθεί συνοπτικά ότι με βάση το Τεκμήριο 6Α ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 από το δυστύχημα υπέστη διπολικό ανοικτό κάταγμα 1^ου βαθμού αριστερής κνήμης και κάταγμα του έσω σφυρού ανοιχτά με αποτέλεσμα να του ακινητοποιηθεί το κάταγμα τοποθετώντας του μηροκνηποδικό γύψο και να εισαχθεί στην ορθοπεδική κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου. Την αμέσως επομένη ημέρα ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 οδηγήθηκε στο χειρουργείο όπου του έγινε ενδομυελική ήλωση της κνήμης και οστεοσύνθεση του κατάγματος του έσω σφυρού με 2 βίδες και νοσηλεύτηκε στην ορθοπεδική κλινική από την 17/11/214 – 29/11/14. Σε ότι αφορά το ιατρικό πιστοποιητικό που κατατέθηκε Τεκμήριο 6Β, το περιεχόμενο του δεν έχει συνδεθεί κατ’ ουδένα τρόπο με το επίδικο δυστύχημα. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Ενάγοντα υπ.αρ.1 η οποία και έγινε αποδεχτή από το Δικαστήριο, ο τελευταίος εξαιτίας του εν λόγω δυστυχήματος εξακολουθεί να μετακινείται μέχρι και σήμερα χρησιμοποιώντας σχετικό μεταλλικό βοήθημα. Με βάση δε την μαρτυρία του ΜΕ4 ο τραυματισμός του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 ήταν σοβαρός στην αριστερή κνήμη και είχε υποστεί ανοικτό διπολικό κάταγμα με σύστοιχο κάταγμα στην ποδοκνημική άρθρωση με αποτέλεσμα ο τελευταίος να εισαχθεί στο χειρουργείο ούτως ώστε να επιτεχυθεί η οστεοσύνθεση των καταγμάτων του με ενδομυελοικό ήλο ενώ στο κάταγμα του έσω σφυρού της ποδοκνημικής του κνήμης να του τοποθετήθηκαν δύο βίδες. Ο δε τραυματισμός που υπέστη σύμφωνα με τον ΜΕ4 χαρακτηρίστηκε ως βαρύς ενώ η χειρουργική επέμβαση που είχε υποστεί ήταν δύσκολη ένεκα του διπολικού κατάγματος που υπέστη καθώς και ενόψει του ότι η κνήμη του είχε διαιρεθεί σε τρία κομμάτια. Το δε είδος της επέμβασης που του διενεργήθηκε – με ακτινοσκοπικό μηχάνημα – είχε μεγάλο βαθμό δυσκολίας ενώ το κάταγμα του έσω σφυρού ήταν πιο απλό. Σε ότι αφορά την μετεγχειρητική πορεία του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 αναφέρθηκε ότι οι ασθενείς που αντιμετωπίζονται με ενδομυελική ήλωση όπως και εν προκειμένω ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1, έχουν ενοχλήσεις στην περιοχή εισόδου του ήλου ο οποίος βρίσκεται πίσω από τον επιγονατίδιο τένοντα και πολλοί ασθενείς αναγκάζονται να επανέλθουν για αφαίρεση του ήλου η οποία και λαμβάνει χώρα με χειρουργική επέμβαση με μια μικρή τομή στο σημείο εισόδου του ήλου καθώς και με μια τομή περιμετρικά. Μάλιστα σύμφωνα με τον ΜΕ4 κατά την τελευταία κλινική εξέταση που διενήργησε στον ΜΕ3, διαπίστωσε ότι υπήρχε ένα μικρό οστικό τεμάχιο στην άνω και έσω επιφάνεια της κνήμης και του συνέστησε να το αφαιρέσει διότι σε εκείνο το σημείο το οστούν δεν καλύπτεται παρά μόνο από το δέρμα αλλά τόσο  ο ΜΕ3 όσο και οι συγγενείς τους αρνήθηκαν λόγω του ότι ο τελευταίος είναι μεγάλης ηλικίας. Μάλιστα σύμφωνα με τον άτομα τόσο μεγάλης ηλικίας όσο ήταν και ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 ένεκα των πιο πάνω τραυμάτων που υπέστη επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής τους.

Στην υπόθεση ΑΡΙΣΤΟΣ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ Της ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΑ ΑΝΔΡΕΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ v. ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΥ Πολιτική Έφεση Αρ. 9088, 28/11/95 1 ΑΑΔ 980 ο εφεσίβλητος - ενάγων τραυματίστηκε σε τροχαίο δυστύχημα με αποτέλεσμα να του προκληθεί συντριπτικό κάταγμα του άνω τριμορίου της κνήμης ενδοαρθρικόν στο αρίστερό πόδιο με ανάπτυξη οστεοαρθρίδτιδας και του επιδικάστηκαν πρωτόδικά 9,000 Λ.Κ γενικές αποζημιώσεις για πόνο, ταλαιπωρία και στέρηση των απολάυσεων ζωής και επικυρώθηκαν κατ’ έφεση αφού το Εφετείο στη απόφαση του ανέφερε ότι το συγκεκριμένο ποσό ήταν ορθό κατ’ επέκταση των τραυματισμών και των συνεπειών που είχαν επιφέρει στον Ενάγοντα.  

Στην υπόθεση Κωμιάτη ν. Πόλιτσου κ.α. (2001) 1 Α.Α.Δ. 226 λέχθηκε ότι "αποτελεί αξίωμα του δικαίου των αστικών αδικημάτων, ότι το θύμα του αδικήματος εκλαμβάνεται στην κατάσταση που ευρίσκεται και, βάσει αυτού του δεδομένου, αποτιμάται η ζημία την οποία υφίσταται. Δεν είναι ο νοητός μέσος άνθρωπος αλλά το συγκεκριμένο θύμα του αστικού αδικήματος, που αποτελεί το υποκείμενο της αποζημίωσης. Προσμετρούν, κατά συνέπεια, οι ιδιαιτερότητες του εφεσείοντος στον καθορισμό των επιπτώσεων του τραυματισμού του και, κατ' επέκταση, της αποζημίωσης, την οποία δικαιούται".

Στην υπόθεση ΚΩΣΤΑΚΗΣ Γ. ΑΡΙΣΤΕΊΔΟΥ v. ΠΕΤΡΟΥ ΣΙΑΗΛΗ Πολιτική Έφεση υπ. αρ. 9518, 31/03/98 1 ΑΑΔ 617 στην οποία ο εφεσείων – ενάγων ο οποίος ήταν μηχανικός αυτοκινήτων υπέστη συντριπτικό κάταγμα του έσω σφυρού της αριστερή ποδοκνημικής άρθρωσης όταν ήταν ξαπλωμένος κάτω από ένα ανυψωμένο αυτοκίνητο το οποίο επιδιόρθωνε με τα πόδια του να προεξέχουν, από το όχημα του εναγόμενου το οποίο και πέρασε πάνω από τα πόδια του. Ένεκα των τραυματισμών που υπέστη ο ενάγων υποβλήθηκε σε χειρουργικές επεμβάσεις για σταθεροποίηση του κατάγματος με βίδα και για την αφαίρεση βίδας, ακινητοποίηση του άκρου με γύψινο επίδεσμο, και υποβλήθηκε σε φυσιοθεραπεία και χρήση βακτηρίων για περίοδο 2 ½ περίπου μηνών. Ο ενάγων δυσκολεύεται στο βαθύ κάθισμα καθώς και στην βάδιση σε ανώμαλο έδαφος ενώ υπάρχει και η πιθανότητα δημιουργίας οστεοαρθρίτιδας στο μέλλον. Επιδικάστηκε επί πλήρους ευθύνης πρωτόδικα το ποσό 6,000 Λ.Κ υπό την μορφή γενικών αποζημιώσεων το οποίο και κατ’ έφεση κρίθηκε ως εύλογο.

Στην υπόθεση Γιαπάτου ν. Σάββα κ.α. Πολ. Έφεση 286/07 ημ. 16.7.2010, ο εφεσείων ηλικίας 33 ετών την ημέρα του τραυματισμού του υπέστη κάταγμα του σκαφοειδούς του αριστερού καρπού και συντριπτικό κάταγμα του κάτω τριτημορίου της δεξιάς κνήμης και περόνης με γραμμοειδή επέκταση στην ποδοκνημική άρθρωση. Έτυχε της ενδεδειγμένης χειρουργικής θεραπείας και σε 1 ½ μήνα αφαιρέθηκε ο γύψινος επίδεσμος από τον καρπό αφού το κάταγμα είχε πωρωθεί πλήρως. Ο γύψινος επίδεσμος από την κνήμη αφαιρέθηκε μετά από άλλους 2½ μήνες οπότε και άρχισε φυσιοθεραπευτική αγωγή. Ο εφεσείων υπεβλήθη σε νέα χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση των υλικών της οστεοσύνθεσης. Το κάταγμα του καρπού δεν άφησε κατάλοιπα.  Όσον αφορά το κάταγμα της κνήμης αυτό επουλώθηκε στην ανατομική του θέση αλλά παρέμεινε μυϊκή ατροφία την οποία το Δικαστήριο απέδωσε μερικώς μόνο στον τραυματισμό και πολύ περισσότερο σε προϋπάρχουσα κατάσταση.  Υπήρχε, επίσης, ευαισθησία και πόνος κατά τις καιρικές αλλαγές με φυσική φόρτωση που αναμένετο να συνεχίσουν κατά τη βάδιση σε ανώμαλο έδαφος ή μετά από παρατεταμένη ορθοστασία. Στην περίπτωση εκείνη υπήρχε επίσης πιθανότητα μελλοντικής ανάπτυξης μετατραυματικής αρθρίτιδας. Πρωτόδικα επιδικάστηκε υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων ποσό ΛΚ18.000.- το οποίο κατ' έφεση αυξήθηκε σε €40.000.-

Τέλος, στην υπόθεση ΤΑΣΟΣ ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗΣ, ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ Η ΠΛΗΣΙΕΣΤΕΡΟΥ ΦΙΛΟΥ ΚΑΙ Η ΣΥΓΓΕΝΟΥΣ ΑΥΤΟΥ ΡΕΝΟΥ ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗ v. ΜΙΧΑΛΗ ΛΟΙΖΟΥ ΖΕΒΛΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΖΟΥ ΜΙΧΑΗΛ v. ΡΕΝΟΥ ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗ o ενάγων ο οποίος ήταν επιπλοποιός ηλικίας 12 ετών είχε υποστεί ανοικτό κάταγμα και επιφυσιόλυση κάτω επίφυσης δεξιού μηριαίου με εκτεταμένη κάκωση μαλακών μορίων, ανοικτό συντριπτικό κάταγμα έσω σφυρού και πρόσθιας αρθρικής επιφάνειας της κνήμης δεξιάς ποδοκνημικής άρθρωσης και ρακοποίηση δέρματος και μαλακών μορίων της περιοχής του έξω σφυρού δεξιάς ποδοκνημικής αρθρώσεως με μόνιμα κατάλοιπα την βράχυνση την βλαισιογονία και εκφυλιστικές αλλοιώσεις και ουλές από πολλαπλές εγχειρίσεις, η βάδιση με χωλότητα και εξωτερική στροφή του δεξιού σκέλους 15 μοίρες βλαισιογόνα δεξιά, μείωση της κάμψης του δεξιού γόνατος, επιμήκης ουλή 25 εκ. στην πρόσθια επιφάνεια  του μηρού και του γόνατος, μετατραυματική υπερτροφία των μαλακών μορίων πέριξ της αρθρώσεως στην δεξιά ποδοκνημική άρθρωση, χειρουργικά τραύματα στο έσω και έξω σφυρόν, συνολική βράχυνση κατά 3 εκ. του δεξιού σκέλους με βεβαιότητα υποβολής σε άλλες χειρουργικές επεμβάσεις στο μέλλον. Το πρωτόδικο Δικαστήριο επιδίκασε γενικές αποζημιώσεις ύψους 20,000 Λ.Κ πλέον 1,000 Λ.Κ για έξοδα μελλοντικής εγχείρησης επί πλήρους ευθύνης, οι οποίες κρίθηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο ως ανεπαρκείς και αυξήθηκαν σε 30,000 Λ.Κ συν 1,000 Λ.Κ για τα έξοδα μελλοντικής εγχείρησης.

Εν προκειμένω η παρούσα υπόθεση διαφέρει βεβαίως από την πιο πάνω περίπτωση στην οποία τόσο τα τραύματα του ανήλικου όσο και οι επιπτώσεις που αυτά του επέφεραν ήταν σοβαρότερα παρά το γεγονός ότι κάποια από τα τραύματα που υπέστη όπως και στις προηγούμενες αναφερθείσες αποφάσεις από τις οποίες και λαμβάνω καθοδήγηση είναι πανομοιότυπα. Ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 δεν παραγνωρίζω ότι κατά την μετατραυματική του πορεία αναγκάστηκε να προσλάβει φροντιστήρια, ήτοι την Ενάγουσα υπ. αρ. 2 – ΜΕ2 με σκοπό να τον βοηθά καθώς και ότι μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζει προβλήματα μετακίνησης και αναγκάζεται να χρησιμοποιεί μεταλλικό στήριγμα.

Δεν παραβλέπω επίσης ότι ο Ενάγοντας υπ.αρ. 1 κατά το δυστύχημα ήταν ηλικίας 83 ετών έχει εισαχθεί εντός του χειρουργείου εξαιτίας των τραυματισμών που υπέστη ένεκα του δυστυχήματος και παρέμεινε κλινήρης στο νοσοκομείο για περίοδο συνολικά 12 ημερών και ότι γενικά έχει υποστεί πόνο και ταλαιπωρία την οποία εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι και σήμερα.

Ενόψει των πιο πάνω λεχθέντων θεωρώ ότι από τις πιο πάνω αναφερθείσες υποθέσεις μπορεί το Δικαστήριο μπορεί άνετα να αντλήσει καθοδήγηση, αφού προβεί στις αναγκαίες προσαρμογές. Σημειώνω επίσης ότι δεν παραβλέπω ότι παρήλθε σημαντικό χρονικό διάστημα από τις προαναφερόμενες υποθέσεις μέχρι και σήμερα, γεγονός το οποίο θα προσμετρήσει στον υπολογισμό της αγοραστικής αξίας του χρήματος.

Συνεκτιμώντας επομένως όλα όσα έχουν εκτεθεί πιο πάνω, θεωρώ ως δίκαιη και εύλογη αποζημίωση για τον πόνο και την ταλαιπωρία που υπέστη ο Ενάγοντας υπ. αρ. 1 το ποσό των €25,000 επί πλήρους ευθύνης.

Στρεφόμενος τώρα στους τραυματισμούς που υπέστη η αποβιώσασα συνοδηγός του οχήματος του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 και πριν από την τροποποίηση που διατάχθηκε η Ενάγουσα υπ. αρ. 2 θα πρέπει καταρχήν να αναφέρω ότι με βάση τα ιατρικά πιστοποιητικά που έχουν τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου και έγιναν αποδεκτά, διαπιστώνω ότι η τραυματισμοί που είχε υποστεί η αποβιώσασα ήταν επίσης πολύ σοβαροί. Ειδικότερα διαφαίνεται μέσα από το ιατρικό πιστοποιητικό Τεκμήριο 7Α ότι η αποβιώσασα ηλικίας τότε 68 ετών παρά το γεγονός ότι την 17/11/14 δεν έφερε εξωτερικές κακώσεις αλλά παραπονείτο για οσφυαλγία, στις 20/11/14 εμφάνισε δύσπνοια και αφού της έγινε αξονική τομογραφία διαπιστώθηκε ότι έφερε κατάγματα δεξιών πλευρών 3^ης – 9^ης, κάταγμα απόφυσης Ο3, αιμοθώρακα και πνευμοθώρακα. Ένεκα τούτου της τοποθετήθηκε παροχετευτικός σωλήνας θώρακος στο χειρουργείο και μεταφέρθηκε στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης. Η γενική της κατάσταση κρίθηκε ως σοβαρή και παρέμεινε στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης για περίοδο πέντε ημερών ενώ από το Νοσοκομείο εξήλθε από την ημέρα της εισαγωγής μετά από περίοδο δέκα ημερών. Την 03/12/14 έγινε νέα εισαγωγή με εικόνα ραιβόκρανου από την ορθοπεδική κλινική ενώ διαπιστώθηκε και μικρό αιμάτωμα στα μαλακά μόρια τα αριστερής πλάγιας κοιλιακής χώρας. Η αποβιώσασα εξήλθε από το Νοσοκομείο φορώντας αυχενικό κολάρο. Την 14/05/15 η αποβιώσασα μετέβηκε στον Δρ. Σάββα Λυκούδη για μια δεύτερη γνώμη, Τεκμήριο 7Ε, με ραιβόκρανο, αδυναμία βάδισης και αιμωδίες στα πάνω και κάτω άκρα. Διαπιστώθηκε αστάθεια στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής της στήλης και αυχενική μυελοπάθεια και άρα ήταν απαραίτητη η διενέργεια χειρουργικής επέμβασης με σπονδυλοδεσία αυχενικής μοίρας. Της είχε μάλιστα συστηθεί να αποφεύγει οδήγηση, ανάβαση σε δίκυκλα, αποφυγή χειρωνακτικής εργασίας και αποφυγή μακριών ταξιδιών. Τα πιο πάνω διαπιστώθηκαν από τον Δρ. Σάββα Λυκούδη με βάση την κλινική εξέταση που προέβηκε αλλά και από τις εργαστηριακές εξετάσεις που διενεργήθηκαν. Η έκθεση του μαγνητικού τομογράφου αποτελεί το Τεκμήριο  7ΣΤ και 7Δ2.  Σύμφωνα επίσης με τα ιατρικά πιστοποιητικά του Δρ. Μιχάλη Σπύρου, Νευροχειρουργού, η αποβιώσασα παρουσίαζε ραιβόκρανο στα αριστερά με αυξημένα αντανακλαστικά στα άνω και κάτω άκρα και αφού διενεργήθηκε η πιο πάνω μαγνητική τομογραφία διαπιστώθηκε ολίσθηση του Α5 - Α6 με πίεση επί των ριζών και του νωτιαίου μυελού. Επίσης διαπιστώθηκε και κάταγμα στον Α5. Οι εν λόγω διαπιστώσεις περιγράφονται και στην μαγνητική τομογραφία που της είχε διενεργηθεί. Η ασθενής παραπονείτο επίσης για πόνο στον αυχένα και στον ώμο με αδυναμία κίνησης του αυχένα. Επίσης παρουσίαζε αδυναμία στα άνω και κάτω άκρα ενώ νευρολογικά είχε υψηλότερα αντανακλαστικά αλλά ίσα αριστερά και πλευρά. Η αποβιώσασα ενόψει των πιο πάνω τραυματισμών της αναγκάστηκε την 04/06/15 να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για αποσυμπίεση και σύντηξη ενώ μετά το εξιτήριο της παρουσίασε βελτιωμένη εικόνα και συνέχισε της φυσιοθεραπείες και την φαρμακευτική αγωγή για περαιτέρω περίοδο 5 μηνών. Η κίνηση της πραγματοποιείτο με την βοήθεια μεταλλικής κατασκευής με τροχούς δηλαδή με frame.

Στην προκειμένη περίπτωση για σκοπούς καθοδήγησης αναφορικά με τις σωματικές βλάβες που η πριν την από την τροποποίηση Εναγόμενη υπ. αρ. 2, δηλαδή η αποβιώσασα έχει υποστεί, έχω ανατρέξει στις υποθέσεις που αναφέρονται αμέσως πιο κάτω.

Στην υπόθεση ΤΙΜΟΘΕΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ v. NIKOY ΝΙΚΟΛΑΟΥ κ.α. Πολιτική Έφεση Αρ. 12179, 11/02/08 ο εφεσείων τραυματίστηκε σε τροχαίο δυστύχημα 18/09/2000 και αφού μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο διαπιστώθηκε ότι έφερε κάταγμα εγκάρσιας απόφυσης του τρίτου αυχενικού σπονδύλου με πάρεση των άνω άκρων, χειρότερη αριστερά. Μετακομίστηκε στο Νευροχειρουγικό Τμήμα του Γ.Ν Λευκωσίας όπου διαπιστώθηκε μυελοπάθεια στο επίπεδο Α3 – Α4. Υποβλήθηκε σε συντηρητική αγωγή και αφού παρουσίασε προοδευτική βελτίωση στις 27/09/2000 δηλαδή 9 ημέρες μετά μεταφέρθηκε πίσω στο Νοσοκομείο Λεμεσού για συνέχιση φυσιοθεραπείας και απολύθηκε από τον Νοσοκομείο στις 04/10/2000. Η κατάσταση της υγείας του αν και βελτιώθηκε σημαντικά από την αγωγή που του παρασχέθηκε δεν αναμενόταν να παρουσιάσει ιδιαίτερη βελτίωση. Ειδικότερα παρέμεινε η σπαστικότητα των άκρων η οποία είχε ως αποτέλεσμα την δυσκολία στο περπάτημα, στο τρέξιμο και στα λεπτές κινήσεις των χεριών. Επίσης μειώθηκε και μόνιμα η ικανότητα του για εργασία. Πρωτόδικα επιδικάσθηκαν γενικές αποζημιώσεις ύψους 15.000 Λ.Κ ενώ κατά την έφεση κρίθηκαν ανεπαρκείς και αυξήθηκαν σε 25.000 Λ.Κ ήτοι σε 42,715,04 ευρώ.

Στην υπόθεση Κωμιάτη ν. Πόλιτσου κ.α. (2001) 1 Α.Α.Δ. 226 λέχθηκε ότι "αποτελεί αξίωμα του δικαίου των αστικών αδικημάτων, ότι το θύμα του αδικήματος εκλαμβάνεται στην κατάσταση που ευρίσκεται και, βάσει αυτού του δεδομένου, αποτιμάται η ζημία την οποία υφίσταται. Δεν είναι ο νοητός μέσος άνθρωπος αλλά το συγκεκριμένο θύμα του αστικού αδικήματος, που αποτελεί το υποκείμενο της αποζημίωσης. Προσμετρούν, κατά συνέπεια, οι ιδιαιτερότητες του εφεσείοντος στον καθορισμό των επιπτώσεων του τραυματισμού του και, κατ' επέκταση, της αποζημίωσης, την οποία δικαιούται".

Την πιο πάνω προσέγγιση ακολούθησε και το Πρωτόδικο Δικαστήριο στην υπόθεση ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ v. X’’ΝΙΚΟΛΑ Πολ. Έφεση υπ. αρ. 26/2013 στην οποία η εφεσείουσα η οποία είχε εμπλακεί σε άλλα δύο τροχαία δυστυχήματα προηγουμένως πλην του τελευταίου δυστυχήματος  για το οποίο καταχώρησε την αγωγή και ακολούθως την πιο πάνω έφεση στην οποία της είχαν επιδικαστεί πρωτόδικα γενικές αποζημιώσεις για πόνο και ταλαιπωρία ύψους 20,000 ευρώ συνεπεία των τραυμάτων που της είχαν προκληθεί εξαιτίας του εν λόγω δυστυχήματος και που αφορούσαν την πρόκληση κήλης του μεσοσπονδύλιου δίσκου στο διάστημα Α6 – Α7 και μυελοπάθεια, το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε την πρωτόδικη κρίση εφόσον συμφώνησε ότι ενόψει του ότι εν προκειμένω λόγω των προηγούμενων τραυματισμών της η Εφεσείουσα ήταν πιο ευάλωτη σε νέους τραυματισμούς εφόσον μάλιστα περί το έτος 2000 είχε υποβληθεί σε σπονδυλοδεσία καθώς και ότι έπασχε και από κατάθλιψη από το έτος 1999 όμως εν όψει του εν λόγω δυστυχήματος η κατάσταση της είχε χειροτερεύσει. Μάλιστα το Ανώτατο Δικαστήριο στην απόφαση του ανέφερε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο ήταν και γενναιόδωρο στην επιδίκαση γενικών αποζημιώσεων ύψους 20,000 ευρώ.

Εν προκειμένω η  παρούσα υπόθεση διαφέρει βεβαίως από την πιο πάνω περίπτωση καθότι έχω καταλήξει εξάλλου σε εύρημα ότι η αποβιώσασα είναι εξαιτίας του επίδικου δυστυχήματος και όχι σε οτιδήποτε προϋπάρχουν, που της προκλήθηκαν οι επίδικοι τραυματισμοί με αποτέλεσμα να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στον σπόνδυλο – περιοχή αυχένα -  ενώ προηγουμένως είχε διαπιστωθεί ότι συν τοις άλλοις είχε υποστεί και κατάγματα επτά δεξιών πλευρών, κάταγμα απόφυσης, αιμοθώρακα και πνευμοθώρακα. Η αποβιώσασα εισάχθηκε συνολικά δύο φορές εντός του Νοσοκομείου ενώ την τρίτη φορά σε ιδιωτική κλινική για να της διενεργηθεί η προγραμματισμένη χειρουργική επέμβαση. Σημειώνεται επίσης ότι κατά την πρώτη εισαγωγή της στο  Νοσοκομείο η οποία είχε διάρκεια 10 ημερών, η κατάσταση της είχε κριθεί ως σοβαρή καθότι εμφάνισε δύσπνοια και έτσι εισήχθη στην μονάδα εντατικής θεραπείας όπου και παρέμεινε για περίοδο πέντε ημερών. Την δεύτερη και τρίτη φορά παρέμενε στο Νοσοκομείο και στην κλινική για περίοδο δύο ημέρων αντίστοιχα. Η αποβιώσασα μετά το δυστύχημα μέχρι και την υποβολή της σε χειρουργική επέμβαση ταλαιπωρείτο αφού υπέφερε από πόνο στην περιοχή του αυχένα και στους ώμους και αδυναμία κίνησης του αυχένα. Επίσης είχα αδυναμία στα άνω και στα κάτω άκρα και ραιβόκρανο στα αριστερά.  Συνεπεία των πιο πάνω συμπτωμάτων που είχε η αποβιώσασα ταλαιπωρείτο τόσο πριν από την επέμβαση για περίοδο επτά μηνών όσο και άλλων πέντε μηνών μετά την επέμβαση αφού κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα υποβαλλόταν σε φυσιοθεραπείες και λάμβανε φαρμακευτική αγωγή. Συνολικά δηλαδή είχε υποστεί αδιαμφισβήτητα πόνο και ταλαιπωρία για περίοδο 12 μηνών.

Ενόψει των πιο πάνω λεχθέντων θεωρώ ότι από τις πιο πάνω αναφερθείσες υποθέσεις μπορεί το Δικαστήριο μπορεί άνετα να αντλήσει καθοδήγηση, αφού προβεί στις αναγκαίες προσαρμογές. Σημειώνω επίσης ότι δεν παραβλέπω ότι παρήλθε σημαντικό χρονικό διάστημα από τις προαναφερόμενες υποθέσεις μέχρι και σήμερα, γεγονός το οποίο θα προσμετρήσει στον υπολογισμό της αγοραστικής αξίας του χρήματος.

Συνεκτιμώντας επομένως όλα όσα έχουν εκτεθεί πιο πάνω, θεωρώ ως δίκαιη και εύλογη αποζημίωση για τον πόνο και την ταλαιπωρία που υπέστη η αποβιώσασα – πριν την τροποποίηση Ενάγουσα υπ. αρ. 2 και συνεπώς η μετά την τροποποίηση Ενάγουσα υπ. αρ. 2 το ποσό των € 35,000 επί πλήρους ευθύνης.

Ειδικές αποζημιώσεις

Είναι καλά γνωστό ότι η απόδειξη των ειδικών αποζημιώσεων κινείται μέσα σε αυστηρά πλαίσια. Εναπόκειται δε στον Ενάγοντα σε κάθε περίπτωση να αποδείξει με κατάλληλη μαρτυρία τα κονδύλια που συνιστούν ειδική ζημιά και τα οποία έχει προηγουμένως συμπεριλάβει στο δικόγραφό του. Οι ζημιές δεν είναι αρκετό να προβάλλονται στα δικόγραφα. Πρέπει να αποδεικνύονται με σαφήνεια και με συγκεκριμένα στοιχεία. Όπως αναφέρθηκε στην αγγλική υπόθεση Bonham - Carter ν. Hyde Park Hotel (1948) 64 T.L.R. 177 από το Λόρδο Goddard:

«Plaintiffs must understand that if they bring actions for damages is for them to proof their damage; it is not enough to write down the particulars, and, so to speak, throw them at the head of the court, saying "This is what I have lost, I ask you to give me these damages" They have to prove it.»

Αποτελεί επίσης καθιερωμένη νομολογιακή αρχή ότι το θύμα της αμέλειας μπορεί να ανακτήσει όλα τα έξοδα που λογικά υπέστη για την αποθεραπεία του, νοουμένου ότι ενεργεί κατόπιν ιατρικής συμβουλής (Μιχαηλίδης ν. Κακουλλή κ.α. (1992) 1Α Α.Α.Δ 674).

Οι ειδικές αποζημιώσεις που διεκδικούνται και έχουν δικογραφηθεί δεν έχουν αμφισβητηθεί ενόψει του ότι ήταν παραδεκτές από την Υπεράσπιση.  Πιο συγκεκριμένα αναφορικά με τις ειδικές ζημιές του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 αυτές ανέρχονται στο ποσό των 595,45 Ευρώ ενώ σε ότι αφορά τις ειδικές ζημιές που αξιώνονται από την αποβιώσασα εκ μέρους της Ενάγουσας υπ. αρ. 2, αυτές ανέρχονται στο ποσό των 9,591,51 Ευρώ. Συνεπώς και τα ποσά αυτά επιδικάζονται υπέρ των Εναγόντων 1 και 2 αντίστοιχα.  

Τόκος

Οι Ενάγοντες με την Έκθεση Απαίτησης διεκδικούν νόμιμο τόκο από την ημερομηνία επέλευσης του επίδικου δυστυχήματος δηλαδή από την 17/11/14.  

Στην υπόθεση Φοινικαρίδης κ.α ν. Γεωργίου κ.α (1991) 1 Α.Α.Δ. 475 ο τότε Δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου, κ. Κωνσταντινίδης, ανέφερε, ότι όσον αφορά το θέμα της επιδίκασης τόκου υιοθετήθηκε η μέθοδος της επιδίκασης τόκου πάνω στο συνολικό ποσό των γενικών αποζημιώσεων από την ημέρα κατά την οποία ο εναγόμενος θα έπρεπε να είχε πληρώσει την αποζημίωση, αλλά δεν το έπραξε, δεδομένου, ότι είναι μόνο από την ημέρα εκείνη που μπορεί να λεχθεί, ότι ο ενάγων στερήθηκε τα χρήματα αυτά. Ο χρόνος αυτός θα μπορούσε να είναι η ημέρα κατά την οποία επιδόθηκε το κλητήριο ένταλμα. Γίνεται ακόμα αναφορά στην ημέρα κατά την οποία καταχωρήθηκε η αγωγή, εφόσον και εκείνη την ημερομηνία θα μπορούσε να λεχθεί, ότι ο ενάγων στερήθηκε το ποσό της αποζημίωσης.

Η ύπαρξη ιδιαίτερων περιστάσεων, που δεν θα κατέτασσαν μια υπόθεση στην κατηγορία των συνηθισμένων υποθέσεων, μπορούν να ληφθούν υπόψη και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε κάποια διαφορετική προσέγγιση. Επισημαίνεται, ότι σε όλες τις περιπτώσεις είναι δυνατό να διαδραματίσει ρόλο ο τρόπος με τον οποίο προωθήθηκε μια αγωγή προς εκδίκαση και ότι στις περιπτώσεις που παρατηρείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην προώθησή της θα ήταν λανθασμένο να επιδικάζεται τόκος χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η καθυστέρηση αυτή. Ο λόγος είναι ότι για όσο χρόνο διαρκεί η αδικαιολόγητη καθυστέρηση ο διάδικος στερείται τα χρήματα στα οποία δικαιούται από δικό του σφάλμα (βλ. Birkett ν. Hayes and Another (1982) 2 All E.R. 710 (C.A.)).

Εν προκειμένω το επίδικο δυστύχημα έλαβε χώρα στις  17/11/14 και το Κλητήριο Ένταλμα καταχωρήθηκε στις 27/07/15 ενώ η Έκθεση Απαίτησης την 19/02/16 δηλαδή 7 μήνες μετά την καταχώρηση της Αγωγής για τον οποίο χρόνο δεν μου δόθηκε οποιαδήποτε εξήγηση από μέρους της πλευράς των Εναγόντων. Συνεπώς θεωρώ ορθό και δίκαιο όπως ο τόκος επιδικαστεί από τις 19/02/16, ημερομηνία καταχώρησης της έκθεσης απαίτησης. Τα προαναφερόμενα ισχύουν για τις γενικές αποζημιώσεις, καθώς για τις ειδικές αποζημιώσεις.

Υπό το φως των πιο πάνω εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα υπ. αρ. 1 και εναντίον του Εναγόμενου για το ποσό των 25,000 Ευρώ ως γενικές αποζημιώσεις πλέον το εκάστοτε νόμιμο επιτόκιο επί του εν λόγω ποσού από τις 19/02/16 μέχρι εξοφλήσεως, πλέον το ποσό των 595.45 Ευρώ ως ειδικές αποζημιώσεις πλέον νόμιμο τόκο επί του εν λόγω ποσού από την 19/02/16 μέχρι εξοφλήσεως, και απόφαση υπέρ της Ενάγουσας υπ.αρ. 2 και εναντίον του Εναγόμενου για το ποσό των 35,000 Ευρώ ως γενικές αποζημιώσεις πλέον το εκάστοτε νόμιμο επιτόκιο επί του εν λόγω ποσού από τις 19/02/16 μέχρι εξοφλήσεως, πλέον το ποσό των  9,591,51 Ευρώ ως ειδικές αποζημιώσεις πλέον νόμιμο τόκο επί του εν λόγω ποσού από την 19/02/16 μέχρι εξοφλήσεως.

Περαιτέρω, επιδικάζονται υπέρ των Εναγόντων 1 και 2 τα δικηγορικά έξοδα όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή στην ανάλογη κλίμακα και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.                                                                     

                                                                                (Υπ.)…………………………

                                                                       Σ. Συμεού , Ε.Δ

Πιστόν αντίγραφο

Πρωτοκολλητής

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο