ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
Ενώπιον: Λ. ΧΑΒΙΑΡΑ, Προσ. Ε.Δ.
Αρ. Υπ. 5888/2020
Μεταξύ:
Αστυνομικός Διευθυντής Λάρνακας
Κατηγορούσα Αρχή
-και-
Δήμητρα Κουμή
Κατηγορούμενη
Ημερομηνία: 31.7.2023
Για την Κατηγορούσα Αρχή: κα. Πίπη
Για την Κατηγορούμενη: κα. Κουμή
ΑΠΟΦΑΣΗ
Η Κατηγορούμενη αντιμετωπίζει την κατηγορία της αμελούς οδήγησης (1η κατηγορία), της οδήγησης χωρίς ασφαλιστήριο έγγραφο (2η κατηγορία) και της παράλειψης να σταματήσει σε κόκκινο σηματοδότη (3η κατηγορία). Σύμφωνα με τις λεπτομέρειες του κατηγορητήριου, η Κατηγορούμενη στις 3.3.2020 και ώρα 8:25 στην συμβολή της Λεωφ. Αρτέμιδος με την οδό Κοτζιά Τεπέ στην Λάρνακα, οδηγούσε το μηχανοκίνητο όχημα με αριθμούς εγγραφής […] χωρίς να καταβάλλει την προσήκουσα επιμέλεια και προσοχή, χωρίς να έχει σε ισχύ ασφαλιστήριο έγγραφο και παράλειψε να σταματήσει σε κόκκινο σηματοδότη που τοποθετήθηκε από αρμόδια αρχή, δηλαδή πέρασε ενώ το κόκκινο ήταν αναμμένο.
Η Μαρτυρία
Για να αποδείξει την υπόθεση της η Κατηγορούσα Αρχή, κάλεσε τέσσερεις μάρτυρες, τον ανακριτή της υπόθεσης (ΜΚ1), τον παραπονούμενο (ΜΚ2) ο οποίος ήταν ο οδηγός του άλλου εμπλεκόμενου οχήματος, την συνοδηγό του ΜΚ2 (ΜΚ3) και ένα αυτόπτη μάρτυρα (ΜΚ4).
Η Κατηγορούμενη αφότου κλήθηκε σε απολογία κατάθεσε ενόρκως και δεν κάλεσε κάποιο μάρτυρα υπεράσπισης.
Ο ΜΚ1 ήταν ο εξεταστής της υπόθεσης. Υιοθέτησε την κατάθεση του (Τεκμήριο 1) και κατάθεσε πρόχειρο σχεδιαγράφημα (Τεκμήριο 2) και τελικό σχεδιαγράφημα (Τεκμήριο 3). Το σχεδιαγράφημα δεν υποδείχθηκε στην Κατηγορούμενη επειδή δεν προσήλθε στον Αστυνομικό Σταθμό να δώσει κατάθεση, ούτε του δόθηκε η ευκαιρία να της το υποδείξει. Πήγε σπίτι της για να την πληροφορήσει ότι θα καταγγελθεί. Ήταν οι πρώτες ημέρες της πανδημίας και η κατηγορούμενη ήταν επιφυλακτική και έκανε μια χειρόγραφη κατάθεση. Προσπάθησε τηλεφωνικώς να την πείσει να δώσει μια δεύτερη κατάθεση χωρίς επιτυχία. Όταν μετάβηκε στην οικία της την πληροφόρησε για τα αδικήματα. Το σημείο αυτό στην κατάθεση του (Τεκμήριο 1) μπορεί να είναι λίγο λάθος διατυπωμένο. Δεν της υπόδειξε το έντυπο δικαιωμάτων της, αλλά της επίστησε την προσοχή στον νόμο και του απάντησε «εν εντάξει». Δεν κατάγραψε κάπου την απάντηση. Ήταν Κυριακή και πήγε με τον Αστ.1850 και η Κατηγορούμενη βγήκε απλά ένα λεπτό έξω από την οικία της.
Ο ΜΚ1 έλαβε επίσης φωτογραφίες από την σκηνή του δυστυχήματος τις οποίες κατάθεσε ως Τεκμήριο 4. Από τις τελευταίες δυο φωτογραφίες του Τεκμηρίου 4, διαφαίνεται η ορατότητα του ΜΚ2 και της Κατηγορούμενης. Σύμφωνα με την πορεία της Κατηγορούμενης (Τεκμήριο 3), σταματώντας το όχημα της στην γραμμή του αλτ και ελέγχοντας αριστερά εντός της οδού Κοτζιά Τεπέ, μπορούσε να αντιληφθεί ένα όχημα το οποίο ερχόταν προς τη συμβολή όταν και αυτό βρισκόταν στη γραμμή του αλτ της πορείας του (Τεκμήριο 3). Όσον αφορά το όχημα του ΜΚ2, το οποίο ερχόταν από την Κοτζιά Τεπέ, ο οδηγός του φθάνοντας στο ύψος της γραμμής του αλτ της δικής του πορείας, έχοντας προς τα δεξιά τη Λεωφ. Αρτέμιδος, μπορούσε να αντιληφθεί ένα όχημα νοουμένου ότι δεν υπήρχε κάποιο εμπόδιο όταν αυτό βρισκόταν στο ύψος της γραμμής του αλτ της πορείας του. Τα φώτα τροχαίας λειτουργούσαν κανονικά και ήλεγξε την λειτουργία τους. Κατάθεσε επίσης ως Τεκμήριο 5 χειρόγραφη κατάθεση της Κατηγορούμενης.
Όταν μετάβηκε στην σκηνή του δυστυχήματος, τα οχήματα ήταν στην τελική τους θέση. Απουσίαζαν οι οδηγοί των οχημάτων και έκανε μετρήσεις με μετροταινία. Ρωτήθηκε για τα φώτα πόσο χρόνο χρειάζεται το πρώτο όχημα στην σειρά για να περάσει και είπε ότι εξαρτάται από τον οδηγό. Η εναλλαγή από κόκκινο σε πράσινο δυο δευτερόλεπτα για να ανάψει πράσινο και δυο δευτερόλεπτα για να ανάψει κόκκινο. Σε σχέση με το σχεδιαγράφημα (Τεκμήριο 3) όταν είναι κόκκινο στην πορεία της κατηγορούμενης, είναι πράσινο στην πορεία του ΜΚ2. Ο ΜΚ1 είπε επίσης σε ερώτηση ότι ο ΜΚ2 όφειλε να δει την κατηγορούμενη ότι είναι μικρή η ορατότητα. Μπορούσε να την δει όταν έφτανε στο αλτ της πορείας της. Εισερχόμενοι στην συμβολή θα μπορούσαν και οι δυο να δουν ο ένας τον άλλον.
Ο δρόμος στην πορεία της Κατηγορούμενης αποτελείται από τέσσερεις λωρίδες. Δυο με κατεύθυνση προς Λάρνακα και δυο με κατεύθυνση προς το αεροδρόμιο. Η κατηγορούμενη ήταν στην δεξιά λωρίδα και υπήρχε όχημα άλλο στην αριστερή, άρα σύμφωνα με τον ΜΚ1 το πιο κοντινό στην ορατότητα του ήταν το όχημα στην αριστερή λωρίδα και σύμφωνα με όσα του είπε ΜΚ2, το όχημα εκείνο είχε σταματήσει. Δεν εντόπισε ίχνη τροχοπέδησης. Υπήρχε ένα μαύρισμα στην άσφαλτο το οποίο προκλήθηκε από την σύγκρουση από τον μπροστινό δεξιό τροχό του οχήματος του ΜΚ2. Λόγω της σύγκρουσης, το όχημα του ΜΚ2 γύρισε αριστερόστροφα προκαλώντας το μαύρισμα στην άσφαλτο. Η σύγκρουση σίγουρα έγινε με ταχύτητα επειδή οι ζημιές στα οχήματα ήταν πάρα πολλές. Δεν έκανε χρήση φρένων η Κατηγορούμενη και σταμάτησε πάνω στο όχημα του ΜΚ2. Για να υπολογιστεί όμως η ταχύτητα, πρέπει να αφεθούν κάποια ίχνη στον δρόμο από τα οποία να μπορεί να βγει συντελεστής και με κάποιους τύπους της φυσικής να υπολογιστεί, ή με παραδοχή κάποιου οδηγού. Με βάση τις ζημιές δεν μπορεί να υπολογιστεί η ταχύτητα.
Η συμβολή στην οποία έγινε η σύγκρουση είναι λίγο πιο κάτω από το Δικαστήριο Λάρνακας. Όταν τελείωσε από την σκηνή ενημερώθηκε ότι υπήρχε δυστύχημα ακριβώς μπροστά από το Δικαστήριο. Εκεί εντόπισε τον Θ.Κ. ο οποίος έχει μηχανουργείο κοντά στη συμβολή και τον ρώτησε εάν είδε κάτι σχετικά με την σύγκρουση μεταξύ ΜΚ2 και Κατηγορούμενης και του είπε ότι δεν είδε κάτι. Ρωτήθηκε εάν διερεύνησε τον ισχυρισμό της Κατηγορούμενης ότι ο Θ.Κ. ήταν παρών στην σκηνή και απάντησε όχι διότι τον βρήκε και ο Θ.Κ. του είπε ότι δεν είδε κάτι. Πολλές φορές τον έβρισκε και του έλεγε αν έβλεπε κάτι άρα θα του έλεγε και τώρα. Δεν υπήρχε άλλος μάρτυρας στην σκηνή ότι ήταν εκεί ο ίδιος. Μετά του τηλεφώνησε ο ΜΚ2 και του είπε για την ύπαρξη του ΜΚ4.
Ο ΜΚ2 ήταν ο άλλος εμπλεκόμενος οδηγός, ο παραπονούμενος. Υιοθέτησε την κατάθεση του η οποία κατατέθηκε ως Τεκμήριο 6. Την επίδικη ημέρα ο ΜΚ2 είχε μπροστά του ακόμη πέντε οχήματα. Δεν βιαζόταν στον δρόμο γιατί δεν εργαζόταν. Ήταν με άδεια και κατευθυνόταν προς ένα γυμναστήριο. Πέρασαν τα οχήματα που ήταν μπροστά του, εκείνος όμως δεν πρόλαβε και σταμάτησε. Έτσι ήταν το πρώτο όχημα για να περάσει όταν θα άναβε ξανά πράσινο. Επειδή οδηγεί πολύ καιρό πάντα κοιτάζει εάν έρχεται κάποιο όχημα που ανάπτυξε ταχύτητα για να περάσει διότι πολλοί αναπτύσσουν ταχύτητα τελευταία στιγμή. Του υποβλήθηκε ότι κοίταξε δεξιά γιατί πέρασε με κόκκινο και βιάστηκε γιατί το φως παραμένει μόνο για 15 δευτερόλεπτα πριν ανάψει πορτοκαλί και μετά κόκκινο, θέση την οποία αρνήθηκε. Εκείνη την στιγμή το όχημα στα δεξιά του στην αριστερή λωρίδα ήταν σταματημένο αφού άναψε πράσινο για την δική του πορεία. Πίσω του υπήρχε ακόμη ένα όχημα. Δεν θυμάται το χρώμα και την μάρκα του οχήματος της Κατηγορούμενης. Του υποβλήθηκε επίσης ότι εκείνος προκάλεσε το δυστύχημα ανακόπτοντας την πορεία της Κατηγορούμενης και αφού διαφώνησε, επανέλαβε την θέση του ότι εκείνος πέρασε με πράσινο.
Δεν γνωρίζει ποιος κάλεσε το ασθενοφόρο. Εκείνος κάλεσε την Αστυνομία και την ασφάλεια. Όταν ήρθε η Αστυνομία διευθέτησε την κίνηση και έκανε κάποιες ερωτήσεις. Δεν θυμάται αν είχε έρθει ο αστυνομικός στον οποίο έδωσε κατάθεση. Πριν φθάσει το ασθενοφόρο, κάθισαν με την ΜΚ3 σε παρακείμενο γκαράζ και κάθισαν. Δεν γνωρίζει εάν είναι του Θ.Κ. αλλά είναι ένα δίπλα από τα φώτα. Δεν γνωρίζει αν ήταν μπροστά, μπορεί να ήταν μέσα στο γκαράζ του. Μόλις εξήλθε του οχήματος του τον πλησίασε ένας κύριος. Θυμάται μόνο το όνομα Νίκος ο οποίος του έδωσε αριθμό τηλεφώνου. Δεν ανάφερε τα στοιχεία του στην κατάθεση του αλλά έδωσε τα στοιχεία στην Αστυνομία. Έπειτα είπε ότι τους πλησίασε ενώ ήταν πάνω στο πεζοδρόμιο δίπλα από τα φώτα και του είπε ότι ήταν ο οδηγός που τον ακολουθούσε, ευτυχώς που καθυστέρησε να ξεκινήσει και του είπε ότι είδε ότι έγινε και είναι πρόθυμος να καταθέσει. Δεν τα ανάφερε αυτά στην κατάθεση του διότι ήταν μετά από το ατύχημα και εκείνη την ώρα είπε ότι είχε υπόψιν του. Του υποβλήθηκε επίσης ότι ουδέποτε έγινε συζήτηση μεταξύ της ΜΚ3 και της Κατηγορούμενης και απάντησε ότι έγινε, ήταν παρών και η Κατηγορούμενη όταν ρωτήθηκε αν δεν είδε το κόκκινο φως τους έγνεψε «όχι» με το κεφάλι.
Η ΜΚ3 ήταν συνοδηγός του ΜΚ2. Υιοθέτησε την κατάθεση της (Τεκμήριο 7) και ανάφερε ότι δεν της υποδείχθηκε σχέδιο της σκηνής από την Αστυνομία. Είναι η σύντροφος του ΜΚ2 και εκείνη την ημέρα τον συνόδευε στο γυμναστήριο. Το όχημα του ΜΚ2 ήταν μάρκας Volvo, δεν θυμάται όμως τα νούμερα του. Ρωτήθηκε στην αντεξέταση της γιατί αναφέρεται σε πρώτο πρόσωπο αφού δεν οδηγούσε αυτή, δηλαδή γιατί αναφέρει «κοίταξα» και «πρόσεξα» και απάντησε επειδή πάντα βλέπει μπροστά οποιοσδήποτε οδηγεί, δεν κοιμάται μέσα στο αυτοκίνητο και προσέχει τα φώτα. Πήγε να δώσει μια κατάθεση και αυτά που πρόσεξε τα είπε. Της υποβλήθηκε ότι ήταν πολύ προσεκτική επειδή ο ΜΚ2 δεν οδηγεί με προσοχή θέση την οποία αρνήθηκε. Είναι μορφωμένα άτομα με τον ΜΚ2 και πάντα θέλουν να έχουν τον πλήρη έλεγχο για το που βρίσκονται. Έχουν συνείδηση τι γίνεται γύρω τους και θεωρεί ότι η μόρφωση τους τους κάνει να είναι πολύ προσεκτικοί οδηγοί για να μην βάζουν κανένα σε κίνδυνο. Ξέρει ακριβώς πότε ανάβει πράσινο, πότε κόκκινο και πότε πρέπει να σταματήσει και τα σήματα της τροχαίας. Όταν πέρασαν ήταν πράσινο και οδηγούσαν πολύ σωστά. Ρωτήθηκε πόσα οχήματα ήταν μπροστά τους όταν ήταν σταματημένο το όχημα του ΜΚ2 στο αλτ και είπε ότι ήταν πέντε με έξι. Δεν το ανάφερε στην κατάθεση της γιατί δεν το θεώρησε σοβαρό πράγμα να αναφέρει, ούτε ρωτήθηκε.
Ρωτήθηκε επίσης εάν είδε την Κατηγορούμενη να περνά με κόκκινο και απάντησε όχι. Είδε ότι εκείνοι πέρασαν με πράσινο. Αποκλείεται να είναι δυο πράσινα φώτα αναμμένα την ίδια ώρα. Η δεξιά μεριά που ήταν η Κατηγορούμενη ήταν σε κόκκινο και έπρεπε να σταματήσει. Δεν πρόσεξε αν ήρθε η Αστυνομία και δεν θυμάται να ήταν παρόντες όταν ήρθε. Όταν κάθονταν στο πεζοδρόμιο με τον ΜΚ2 τους πλησίασε κάποιος κύριος και τους είπε ότι είδε πως έγινε το δυστύχημα. Επίσης, δεν θυμάται να ήρθε κάποιος από το μηχανουργείο. Ρώτησε την Κατηγορούμενη γιατί πέρασε με κόκκινο και της απάντησε ότι δεν το είδε. Δεν θυμάται αν υπήρχαν άλλα πρόσωπα μπροστά όταν της απάντησε η Κατηγορούμενη. Δεν θυμάται αν μπήκαν όλοι μαζί στο ασθενοφόρο. Της υποβλήθηκε ότι έτσι έγινε και πως καθ’ όλη την διαδρομή προς το νοσοκομείο έκανε προσβλητικά σχόλια στην Κατηγορούμενη κάτι το οποίο αρνήθηκε αναφέροντας ότι δεν έκανε ποτέ τέτοιο πράγμα και δεν προσβάλλει ποτέ ανθρώπους. Παρά του ότι ο ΜΚ2 δεν έχει κάποιο παράπονο, η ΜΚ3 έχει και θέλει να καταδικαστεί παραδειγματικά η Κατηγορούμενη γιατί δεν θέλει να βλέπει άλλα θύματα και πεθαίνουν αθώα άτομα στους δρόμους.
Ο ΜΚ4 προσήλθε στο Δικαστήριο ως αυτόπτης μάρτυρας. Ήταν ο οδηγός του οχήματος που βρισκόταν πίσω από το όχημα του ΜΚ2 πριν ο ΜΚ2 στρίψει δεξιά και συγκρουστεί με την Κατηγορούμενη. Υιοθέτησε την κατάθεση του (Τεκμήριο 8). Δεν πρόλαβε να εισέλθει στη διασταύρωση και την στιγμή εκείνη είδε ένα όχημα να έρχεται από την κατεύθυνση του παλιού ΓΣΖ. Υπόδειξε στο Τεκμήριο 3 που ήταν σταματημένος στην οδό Κοτζιά Τεπέ και ανάμενε να ανάψει πράσινο φως. Όπως προχώρησε το όχημα του ΜΚ2 εκείνος δεν είχε εισέλθει ακόμη στη διασταύρωση διότι όπως είναι ο δρόμος εκεί δεν μπορείς να δεις δεξιά και αριστερά. Είναι ανηφορικός Όταν ήταν στο σημείο που υπόδειξε, την ώρα που ξεκινούσε η Λεωφ. Αρτέμιδος, σταμάτησε γιατί προηγήθηκε το ατύχημα.
Το όχημα που κτύπησε το Volvo, ήρθε με μεγάλη ταχύτητα χωρίς να σταματήσει και μπήκε μέσα στη διασταύρωση την ώρα που προχωρούσε το όχημα που βρισκόταν μπροστά του για να διασταυρώσει αφού είχε ανάψει πράσινο. Υπήρχε ένα όχημα σταματημένο στην εσωτερική λωρίδα στην Λεωφ. Αρτέμιδος και ήρθε από την εξωτερική το όχημα που οδηγούσε μια κοπέλα. Έτσι φάνηκε διότι το άλλο όχημα ήταν σταματημένο. Ρωτήθηκε τι εννοεί «έτσι φάνηκε» και απάντησε ότι από την ώρα που ερχόταν με ταχύτητα και δεν υπήρχε καθόλου φρένο διότι δεν ακούστηκε φρένο και προχώρησε ευθεία, υπήρχε ήδη σταθμευμένο όχημα επειδή ήταν ήδη κόκκινο, λογικά οδηγούσε στην εξωτερική λωρίδα. Πήγε ευθεία και κτύπησε πάνω στο άλλο όχημα. Υποβλήθηκε στον ΜΚ4 ότι από το σημείο που βρισκόταν δεν μπορούσε να δει αυτά που περιγράφει και απάντησε ότι έβλεπε ολοκάθαρα τη διασταύρωση. Είχε ήδη προχωρήσει και έφθασε στο σημείο της διασταύρωσης πριν εισέλθει ακριβώς μέσα και φαινόταν ότι το όχημα ήρθε με μεγάλη ταχύτητα και σταμάτησε επάνω στο όχημα που διασταύρωνε. Αν δεν έτρεχε σημαίνει δεν είδε το κόκκινο. Αν το όχημα του ΜΚ2 είχε περάσει με κόκκινο, τότε τα οχήματα που ήταν σταματημένα δεξιά και αριστερά έπρεπε να προχωρούσαν. Όταν ρωτήθηκε για ποια οχήματα μιλά είπε το όχημα που ήταν σταματημένο στα δεξιά και το όχημα που ερχόταν από το αεροδρόμιο και σταμάτησε για να δει την οδηγό που χτύπησε πάνω στο Volvo. Ο ίδιος πήγε κοντά στην συνοδηγό του ΜΚ2 η οποία κατέβηκε σκυφτή και πόναγε το μάτι της. Δεν μίλησε με άλλο άτομο. Είδε όμως ότι ο οδηγός που ερχόταν από αεροδρόμιο πήγε στην Κατηγορούμενη και του έγνεψε ότι είναι καλά και του ότι η Κατηγορούμενη δεν κατάλαβε τίποτα τι έγινε. Τότε έδωσε τον αριθμό τηλέφωνο του στον οδηγό του Volvo.
Η Κατηγορούμενη αναγνώρισε την κατάθεση που είχε δώσει (Τεκμήριο 5). Δεν πήγε να δώσει στην Αστυνομία κατάθεση γιατί ήταν σε κατάσταση σοκ εκείνη την ημέρα. Είχε πάει σπίτι να συνέλθει και μετά της τηλεφώνησε ο ΜΚ1 και του είπε ότι δεν ένιωθε καλά, να της δώσει λίγες ημέρες και θα πήγαινε. Μετά ήρθαν οι περιορισμοί λόγω πανδημίας και ήταν τρομακτικό γιατί ανήκει στις ευπαθείς ομάδες. Της τηλεφώνησε ξανά και του εξήγησε ότι φοβόταν και της είπε να γράψει μόνη της την κατάθεση της. Ο σύντροφος της την παράδωσε στην Αστυνομία. Δεν της είπε κάτι άλλο για το τροχαίο, μόνο ότι πρέπει να δώσει κατάθεση. Δεν είχε λάβει νομική συμβουλή. Την επίδικη ημέρα είχε αφήσει την θυγατέρα της στο νηπιαγωγείο και ήταν στην Λεωφ. Αρτέμιδος στα φώτα που είναι το μηχανουργείο του Θ.Κ.. Πέρασε με πράσινο και ένα όχημα της έκοψε τον δρόμο. Ο Θ.Κ. δεν ήταν μπροστά στην σύγκρουση. Βγήκε έξω μετά όταν η ΜΚ3 την απειλούσε και την έβριζε. Το Τεκμήριο 3 δεν της υποδείχθηκε από τον ΜΚ1. Ο ΜΚ1 δεν της επίστησε την προσοχή στο νόμο, δεν της ανάφερε ότι θα κατηγορηθεί γραπτώς ή προφορικώς, δεν υπόγραψε για έντυπο παραλαβής δικαιωμάτων και δεν είδε ποτέ τον ΜΚ1, παρά μόνο στο Δικαστήριο. Στην αντεξέταση της είπε ότι είχε μπροστά της άλλο όχημα το οποίο είχε προλάβει να περάσει. Εκείνη έβλεπε κανονικά πράσινο. Το όχημα του ΜΚ2 το είδε μπροστά της πρώτη φορά όταν της έκοψε τον δρόμο και δεν το είδε προηγουμένως να κινείται στον δρόμο ούτε το είδε στην οδό Κοτζιά Τεπέ.
Αξιολόγηση
Παρακολούθησα με προσοχή τους μάρτυρες. Ολόκληρη η μαρτυρία έχει καταγραφεί στα πρακτικά του Δικαστηρίου και είναι υπόψιν μου. Αξιολόγησα τη μαρτυρία τους σύμφωνα με τις αρχές της νομολογίας, έχοντας εξετάσει επίσης το περιεχόμενο των εγγράφων που κατατέθηκαν ως Τεκμήρια και έλαβα υπόψη την εικόνα τους στο Δικαστήριο (βλ. Ζαβρού ν. Χαραλάμπους (1996) 1 Α.Α.Δ 447, Χριστοφή ν Ζαχαριάδη (2002) 1 Α.Α.Δ 401, Παπαδοπούλου v Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ 173, Κυπριανού ν Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ 816). Μικρές αντιφάσεις σε ασήμαντες λεπτομέρειες ή ελαχίστου σημασίας ανακρίβειες δεν καταστρέφουν την όλη αξιοπιστία του μάρτυρα, την οποία το Δικαστήριο δεν εξετάζει αποσπασματικά (βλ. Κουδουνάρης ν Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ 320).
Η πραγματική μαρτυρία σε αυτού του είδους υποθέσεις είναι βαρύνουσας σημασίας. Παρέχει αντικειμενικό οδηγό για τη διαπίστωση της πορείας των γεγονότων για την κρίση τόσο της αξιοπιστίας και της αξιολόγησης αντικρουόμενων εκδοχών, όσο και της ακρίβειας της μαρτυρίας για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες προέκυψε το ατύχημα και αποτελεί οδηγό για την αξιολόγηση και έλεγχο της μαρτυρίας ως προς λεπτομέρειες σε θέματα και γεγονότα στα οποία οι άμεσα εμπλεκόμενοι οδηγοί ή άλλα άμεσα εμπλεκόμενα πρόσωπα μπορεί να κάνουν κάποιο λάθος (βλ. Conway v. Ηλία (2003) 1 Α ΑΑΔ 540 και Ιωαννίδου ν. Γιαννή (1990) 1 Β ΑΑΔ 213).
Σε περιπτώσεις ατυχημάτων, τα γεγονότα εξελίσσονται σε ελάχιστο χρόνο, ενώ τα οχήματα βρίσκονται σε κίνηση και δεν είναι αναμενόμενο και λογικό να μπορεί κάποιος να υπολογίζει με ακρίβεια τις αποστάσεις ή το χρόνο. Σε ζητήματα που αφορούν στον προσδιορισμό μιας κατάστασης πρέπει το Δικαστήριο να καθοδηγείται από την κοινή λογική χωρίς να περιπλέκεται σε αχρείαστες λεπτομέρειες (βλ. Vakanas v Thomas (1982) 1 CLR 530).
Με γνώμονα τα πιο πάνω προχωρώ να καταγράψω όλα όσα αποκόμισα από την μαρτυρία.
O MK1 άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Κατάθεσε με σαφήνεια σε σχέση με τις ενέργειες που προέβη αναφορικά με την υπόθεση που διερευνούσε χωρίς να υποπέσει σε αντιφάσεις ή να κλονιστεί στην αντεξέταση. Κρίνω ότι ήταν μάρτυρας της αλήθειας και αποδέχομαι την μαρτυρία του.
Ο ΜΚ2 επίσης άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Δεν έχω αμφιβολία ότι προσήλθε στο Δικαστήριο για να πει την αλήθεια σε σχέση με όσα βίωσε την επίδικη ημέρα. Παράμεινε σταθερός στις θέσεις του, ήταν ήρεμος στις απαντήσεις του και τον αποδέχομαι ως αξιόπιστο μάρτυρα.
Η ΜΚ3 δεν μου έδωσε την εικόνα ότι προσήλθε στο Δικαστήριο με σκοπό να υποστηρίξει την θέση του ΜΚ2, συντρόφου της, παρά να πει την αλήθεια. Παρά του ότι οι πλείστες των απαντήσεων της χαρακτηρίζονταν από υπερβολή ή ανάγκη για δικαιολόγηση άσχετων με την υπόθεση θεμάτων όπως το ότι η μόρφωση της της επιτρέπει να είναι προσεκτική οδηγός, δεν θεωρώ ότι πλήττουν την αξιοπιστία της σε σχέση με τα γεγονότα. Η ΜΚ3 συνεπώς κρίνεται αξιόπιστη μάρτυρας.
Ο ΜΚ4 επίσης άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Τοποθετήθηκε με σαφήνεια και λεπτομερώς σε σχέση με το τι είδε να λαμβάνει χώρα την επίδικη ημέρα. Δεν κλονίστηκε σε κανένα σημείο της αντεξέτασης και δεν έχω αμφιβολία ότι είπε την αλήθεια. Συνεπώς αποδέχομαι την μαρτυρία του η οποία παρουσίαζε λογική και συνοχή.
Η Κατηγορούμενη δεν άφησε θετική εντύπωση στο Δικαστήριο. Παρά του ότι παράμεινε σταθερή στη θέση της ότι πέρασε με πράσινο φως κρίνω ότι με την μαρτυρία της προσπάθησε να αποφύγει τις ευθύνες της. Η θέση της ότι δεν είδε τον ΜΚ2 παρά μόνο όταν της ανέκοψε την πορεία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Από τις φωτογραφίες (Τεκμήριο 4) προκύπτει ότι τα δυο εμπλεκόμενα οχήματα ήταν μέσα στην μέση περίπου της συμβολής των φώτων. Επιπρόσθετα, από το σχεδιαγράφημα (Τεκμήριο 2) προκύπτει ότι η Κατηγορούμενη οδήγησε μια απόσταση περί τα 21 μέτρα από τον πάσσαλο των φώτων τροχαίας της δικής της πορείας μέχρι το σημείο σύγκρουσης. Η τελική θέση των οχημάτων, η απόσταση από τα φώτα μέχρι το σημείο σύγκρουσης επιμαρτυρεί κατά την κρίση μου ότι ο ΜΚ2 ήταν ήδη στο οπτικό πεδίο της Κατηγορούμενης ή όφειλε να ήταν. Ακόμη, η θέση της κατηγορούμενης ότι ήταν μπροστά ο Θ.Κ. ο οποίος ως αναφέρει στην κατάθεση της αναγκάστηκε να εμπλακεί για να σταματήσει την επίθεση από τους ΜΚ2 και ΜΚ3 προς το πρόσωπο της δεν υποστηρίζεται από καμία μαρτυρία. Ούτε υποβλήθηκε τέτοια θέση σε οποιοδήποτε μάρτυρα. Επίσης, είχε υποβληθεί στον ΜΚ1 ότι ουδέποτε επικοινώνησε τηλεφωνικά με την κατηγορούμενη για να δώσει κατάθεση αναιρέθηκε από την ίδια την κατηγορούμενη όταν στην κυρίως εξέταση της είπε ότι της τηλεφώνησε την ημέρα του δυστυχήματος και μετά το πρώτο lock down λόγω πανδημίας την ξαναπήρε τηλέφωνο. Στην βάση των πιο πάνω δεν μπορώ να στηριχθώ στην μαρτυρία της κατηγορούμενης.
Παραπονείται η πλευρά της υπεράσπισης για παράβαση δικαστικών κανόνων από πλευράς ΜΚ1. Υπενθυμίζω ότι οι κανόνες των δικαστών είναι κανόνες πρακτικής και όχι κανόνες δικαίου (βλ. Pouris a.o. v. The Republic (1983) 2 C.L.R. 170) οι οποίοι έχουν ως κύριο στόχο τη καθοδήγηση σε ό,τι αφορά στον τρόπο με τον οποίο οι Αστυνομικοί πρέπει να λαμβάνουν καταθέσεις. Η συμμόρφωση ή η παράβαση τους δεν οδηγεί αυτομάτως σε αποδοχή ή απόρριψη μιας κατάθεσης ή μιας ομολογίας (βλ. R. v. Parris (1988) Cr. App. R. 68). Το κύριο κριτήριο, εάν δηλαδή μια ομολογία ήταν εκούσια ή ακούσια και η αποδοχή της θα ήταν αδικαιολόγητα δυσμενής στην υπεράσπιση αποφασίζεται από το Δικαστήριο. Και στην Azinas v The Police (1981) 2 C.L.R. 9 αναφέρθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο ότι η παραβίαση των κανόνων δεν καθιστά αυτομάτως την κατάθεση ανεπίτρεπτη αλλά επιτρέπει στο Δικαστήριο ασκώντας τη διακριτική του ευχέρεια να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει, λαμβάνοντας υπόψη την έκταση και τα επακόλουθα της παράβασης των κανόνων (βλ. επίσης Σάκκος ν Δημοκρατίας (2000) 2 Α.Α.Δ. 510). Το τελικό λόγο έχει πάντα το Δικαστήριο το οποίο δεν πρέπει να εξετάζει το ζήτημα τυπολατρικά ή να το προσεγγίζει μηχανιστικά (βλ. Σάντης και Ηλιάδης, Το Δίκαιο της Απόδειξης, 1η έκδοση σελ. 855).
Οι δικαστικοί κανόνες είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι με την θεληματικότητα μιας κατάθεσης και με τα δικαιώματα των υπόπτων όταν ανακρίνονται ή πρόκειται να κατηγορηθούν. Επί του προκειμένου, η κατάθεση της κατηγορούμενης, όχι μόνο κατατέθηκε χωρίς οποιαδήποτε ένσταση αλλά αποτέλεσε και μέρος της κυρίως εξέτασης της κατηγορούμενης όταν έδιδε μαρτυρία και μάλιστα η κατηγορούμενη υιοθέτησε το περιεχόμενο της. Αδίκως παραπονείται. Και σε σχέση με τα δικαιώματα της, κρίνω ότι ακόμη κι αν υπήρξε παράβαση οποιουδήποτε δικαστικού κανόνα δεν υπήρξε τέτοια απόκλιση που να παραβίαζε ουσιωδώς τα δικαιώματα της κατηγορούμενης η οποία όπως διόρισε δικηγόρο όταν κατηγορήθηκε, ευλόγως μπορούσε να αποταθεί σε δικηγόρο πριν δώσει την κατάθεση της εφόσον είχε όλο το χρόνο να το πράξει.
Νομική Πτυχή
Με την άρνηση των Κατηγοριών η Κατηγορούσα Αρχή έχει υποχρέωση να αποδείξει κάθε συστατικό στοιχείο των αδικημάτων, με αποδεκτή μαρτυρία, και δεν επιτρέπονται υποθέσεις ως προς την ύπαρξη γεγονότων, όσο εύλογες και εάν είναι (βλ. Γενικός Εισαγγελέας ν. Σπύρος Σπύρου (2002) 2 ΑΑΔ 71, Λοϊζου ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363 και Σωτηριάδης V Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 482). Ο κατηγορούμενος δεν υποχρεούται να αποδείξει ότι οι ισχυρισμοί του είναι αληθινοί ή βάσιμοι αλλά αρκεί η δημιουργία λογικής αμφιβολίας. Διαφορετική προσέγγιση θα παραβίαζε το τεκμήριο της αθωότητας το οποίο κατοχυρώνεται από το Άρθρο 12(4) του Συντάγματος (Ιακώβου ν. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 211, σελίδα 218).
Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Περί Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Νόμου 86/72 ως τροποποιήθηκε:
«Πας όστις οδηγεί μηχανοκίνητο όχημα επί τίνος οδού μη καταβάλλον την προσήκουσα επιμέλεια και προσοχή ή μη επιδεικνύων εύλογο μέριμνα για έτερα πρόσωπα, χρησιμοποιούντα την οδό, είναι ένοχος αδικήματος και υπόκειται εις φυλάκισιν δια διάστημα μη υπερβαίνον το εν έτος ή εις χρηματική ποινήν μη υπερβαίνουσαν τας χιλίας λίρας ή εις αμφότερας τας ποινάς της φυλακίσεως και της χρηματικής τοιαύτης».
Το πιο πάνω άρθρο έχει τύχει εξαντλητικής εξέτασης από τα Δικαστήρια μας και η Νομολογία επί του θέματος είναι πλούσια. Η αμέλεια εξαρτάται από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης και είναι συνυφασμένη με το χρόνο, τόπο καθώς και με άλλες συνθήκες που επικρατούν τον δεδομένο χρόνο (βλ. Nicolaides v Economides (1963) 2 C.L.R. 78).
Το κριτήριο είναι αντικειμενικό με την έννοια ότι το επίπεδο της οδήγησης που απαιτείται από ένα οδηγό κρίνεται αντικειμενικά και απρόσωπα. Στην υπόθεση Alevtyna Koptyakova v. Αστυνομικού Διευθυντή Λεμεσού, Ποινική Έφεση 86/2017 ημερομηνίας 13.3.2018, επικροτήθηκε η αρχή ότι το κριτήριο εξέτασης της οδικής συμπεριφοράς ενός οδηγού, με βάση το άρθρο 8 του Νόμου 86/72, είναι αντικειμενικό και όχι υποκειμενικό. Το καθήκον του οδηγού εξετάζεται υπό το πρίσμα των γεγονότων και το μέτρο είναι ο σώφρονας, ικανός και λογικός οδηγός και όχι ο τέλειος οδηγός (βλ. Charalambous v Police (1982) 2 C.L.R. 134, Πορτοκαλίδης ν Αστυνομίας (1987) 2 C.L.R. 86, Σωκράτους ν Αστυνομίας (1989) 2 ΑΑΔ 1 και Παύλου ν Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 68) και οφείλεται σε κάθε πρόσωπο που κατά λογική πρόβλεψη μπορεί να επηρεασθεί από τις πράξεις του οδηγού (βλ. Σωκράτους ανωτέρω).
Η αμέλεια που χρειάζεται για να στοιχειοθετήσει το πιο πάνω αδίκημα δεν είναι ψηλότερη από αυτή που χρειάζεται για να αποδειχθεί στις πολιτικές υποθέσεις (βλ. Κωμιάτη ν Πόλιτσου (2001) 1 Α.Α.Δ. 226, Ζαχαρία ν Καραολή (2004) 1Α ΑΑΔ 72). Η μη αποφυγή της σύγκρουσης δεν συνεπάγεται από μόνη της αμέλεια (βλ. Παπά ν Ναθαναήλ κ.α. (2000) 1(Α) Α.Α.Δ. 275). Παράλληλη αμέλεια από την πλευρά άλλου εμπλεκόμενου δεν επηρεάζει το ζήτημα της ενοχής αμελούς οδηγού, αν αυτός αποδειχθεί ότι ήταν αμελής (βλ. Triftarides v Police (1968) 2 C.L.R. 140, Νικολάου ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 748).
Ένας οδηγός έχει καθήκον τήρησης της δέουσας παρατηρητικότητας πάντοτε και κάτω από όλες τις περιστάσεις (βλ. Κωνσταντίνου ν Κατσούρη (1975) 1 C.L.R. 188). Παράληψη αντίληψης του προφανούς, συνιστά αμέλεια.
Αναφορικά με τον κόκκινο σηματοδότη, σύμφωνα με τον Κανονισμό 66Β1(α)(i) των Περί Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Κανονισμών του 1984 ΚΔΠ 66/84 ως τροποποιήθηκαν:
«Ο τρόπος ρύθμισης της τροχαίας με τη χρήση φωτεινών σηματοδοτών είναι ο ακόλουθος:
(α) Ενδείξεις στους φωτεινούς σηματοδότες για οχήματα:
(i) Εξαιρουμένων των προνοιών της υποπαραγράφου (ii) η ένδειξη του κόκκινου φανού σημαίνει απαγόρευση για κάθε όχημα που βρίσκεται στον δρόμο να προχωρήσει πέραν της γραμμής στάσης, της άσπρης δηλαδή γραμμής που είναι χαραγμένη εγκάρσια, ή πέραν του σημείου από το οποίο ο οδηγός μπορεί να βλέπει τον φωτεινό σηματοδότη που βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του σε περίπτωση όπου η γραμμή στάσης δεν είναι ευκρινώς ορατή ή δεν υπάρχει χαραγμένη στο δρόμο».
Σύμφωνα με τον Κανονισμό 2 -
«σήμα τροχαίας» σημαίνει οποιονδήποτε αντικείμενον ή μέσον (μονίμως τοποθετημένον ή κινητόν) ή οποιονδήποτε σημείον, σήμανσιν, σύμβολον ή γραμμήν, προς μετάδοσιν εις την τροχαίαν κίνησιν εν γένει ή εις ωρισμένην κατηγορία ταύτης, προειδοποιήσεων, πληροφοριών, κανόνων, περιορισμών ή απαγορεύσεων οποιασδήποτε φύσεως, καθών και οιονδήποτε σημείον, σήμανσιν, σύμβολον ή γραμμήν επί ή πλησίον οιασδήποτε οδού ή κεχαραγμένον επί του καταστρώματος οιασδήποτε οδού προς μετάδοσιν τοιούτων προειδοποιήσεων, πληροφοριών, κανόνων, περιορισμών ή απαγορεύσεων.»
Στο σύγγραμμα Wilkinson´s Road Traffic Offences, Tenth edition, σελ. 257 αναφέρεται:
«The prohibition on passing over the stop-line applies to any part of the vehicle when the red light is showing; if the front of a vehicle has already crossed that line when the light goes red, it is an offence under s.22 for it to proceed further (Ryan v Smith [1967] 1 All ER 611). »
Αναφορικά με την κατηγορία για χρήση οχήματος χωρίς ασφάλεια, το άρθρο 3(1)(α) του Περί Μηχανοκίνητων Οχημάτων (Ασφάλιση Ευθύνης Τρίτου) Νόμου 96(Ι)/2000 ως τροποποιήθηκε αναφέρει ότι:
«Τηρουμένων των διατάξεων του Νόμου αυτού, απαγορεύεται σε οποιοδήποτε πρόσωπο να- (α) Χρησιμοποιεί μηχανοκίνητο όχημα σε οδό, εκτός αν βρίσκεται σε ισχύ, σχετικά με τη χρήση του από το πρόσωπο αυτό, τέτοιο ασφαλιστήριο που αφορά ευθύνη έναντι τρίτου σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου αυτού».
Στο άρθρο 2 του Ν.96(Ι)/2000, ανωτέρω, αναφέρεται ότι «άδεια οδήγησης» σημαίνει άδεια οδήγησης μηχανοκινήτου οχήματος η οποία χορηγείται με βάση τις διατάξεις του Περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Νόμου. Επομένως η εξέταση ισχύς ασφαλιστηρίου εγγράφου γίνεται όπου αυτό υπάρχει με αναφορά στους όρους του εν λόγω ασφαλιστηρίου.
Στην Skapoulos v The Police (1963) 1 CLR 96 παραμερίστηκε απόφαση ότι ο εφεσείων οδηγούσε ανασφάλιστος μοτοσυκλέτα. Η μαθητική άδεια του εφεσείοντα είχε λήξει. Κρίθηκε όμως, πως οι όροι του ασφαλιστηρίου εγγράφου κάλυπταν τέτοια οδήγηση ακόμη και αν η μαθητική άδεια δεν ενέπιπτε στον όρο «άδεια», ως «άλλη εξουσιοδότηση που εκδόθηκε σύμφωνα με τους κανονισμούς χορήγησης αδειών».
Για να καταλήξει λοιπόν το Δικαστήριο θα πρέπει να γίνει αναφορά στο ίδιο το ασφαλιστήριο έγγραφο. Η ερμηνεία του ασφαλιστήριου εγγράφου εναπόκειται στο Δικαστήριο.
Στο σύγγραμμα Wilkinson's Road Traffic Offences 25η έκδοση σελ. 365, αναφέρονται τα ακόλουθα:
« The policy is the document which the court must consider and, where a policy clearly does not cover the risk, an offence is committed although the insurers may be willing, as an act of grace, to accept liability (Egan v. Bowler (1939) 63 Lloyd's Rep. 266, where it was also held that a letter from the insurers should be disregarded). »
Στο ίδιο σύγγραμμα ανωτέρω, αναφέρεται επίσης ότι είναι επιθυμητό να εξετάζεται το ασφαλιστήριο συμβόλαιο εκτός αν ικανοποιηθεί το Δικαστήριο ότι οι απαραίτητες πληροφορίες μπορεί να περιληφθούν στο πιστοποιητικό ασφάλισης (σελ. 366).
Πιο κάτω στο ίδιο σύγγραμμα αναφέρονται τα ακόλουθα:
«It will depend on the terms of the policy whether he is covered if his licence extends to certain classes of motor vehicle and the insured vehicle is not in one of those classes».
Στην σελ. 362 αναφέρονται τα εξής:
«A common form of policy allows driving, with the permission of the insured person, by any person, “who holds or has held a driving licence” and is not disqualified, or any person “who holds or has held a driving licence”. The exact wording should always be checked. With that form of wording, if the driver has once held a driving licence, he will be covered even though it may have expired and even though it was only provisional. A driving licence would normally include a provisional driving licence (1988 Act s. 108) and in Rendlesham v. Dunne [1964] 1 Lloyd's Rep 192 it was held in a County Court that the policy still covered use by a learner driver even though he was driving in breach of the terms of his provisional licence. It will depend on the terms of the policy whether he is covered if his licence extends to certain classes of motor vehicle and the insured vehicle is not in one of those classes».
(Η υπογράμμιση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)
Είναι εμφανές από τα πιο πάνω ότι για να αποφασίσει το Δικαστήριο κατά πόσο η Κατηγορούμενη είχε σε ισχύ ασφαλιστήριο έγγραφο, έπρεπε να εξετάσει το συγκεκριμένο έγγραφο και τους όρους αυτού. Ως διαφαίνεται από το σύγγραμμα Wilkinson’s ανωτέρω ένα συνηθισμένο ασφαλιστήριο έγγραφο θα επιτρέψει την οδήγηση σε κάποιον που κατέχει ή κατείχε στο παρελθόν άδεια οδήγησης και δεν του έχει στερηθεί.
Ευρήματα
Στην βάση της πιο πάνω αξιολόγησης τα πιο κάτω αποτελούν ευρήματα του Δικαστηρίου:
Η Κατηγορούμενη στις 3.3.2020 και ώρα 8:25 στην συμβολή της Λεωφ. Αρτέμιδος με την οδό Κοτζιά Τεπέ στην Λάρνακα, οδηγούσε το μηχανοκίνητο όχημα με αριθμούς εγγραφής […]. Η οδήγηση ουδέποτε αποτέλεσε αμφισβητούμενο θέμα συνεπώς έχει αποδειχθεί.
Κατά την πιο πάνω ημερομηνία η Κατηγορούμενη οδηγούσε το εν λόγω όχημα σε οδό χωρίς να έχει σε ισχύ ασφαλιστήριο έγγραφο. Η πλευρά της υπεράσπισης δεν παρουσίασε οποιοδήποτε ασφαλιστήριο έγγραφο για να αξιολογηθεί, ούτε υποβλήθηκε σε οποιοδήποτε μάρτυρα ότι υπήρχε ασφαλιστήριο έγγραφο σε ισχύ.
Η Κατηγορούμενη επίσης πέρασε με κόκκινο φως παραβιάζοντας σηματοδότη ο οποίος τοποθετήθηκε από αρμόδια αρχή. Το γεγονός ότι τα φώτα στην συμβολή της Λεωφ. Αρτέμιδος με την οδό Κοτζιά Τεπέ τοποθετήθηκαν από Δημόσια Αρχή επίσης δεν έχει αμφισβητηθεί, συνεπώς ισχύει η αρχή ότι όλα έγιναν κανονικά (βλ. Γιωργαλλίδης ν Δήμος Λάρνακας (2001) 2 Α.Α.Δ. 789).
Η Κατηγορούμενη αφού πέρασε με κόκκινο φως συγκρούστηκε με το όχημα του ΜΚ2 το οποίο επιχειρούσε να στρίψει δεξιά εισερχόμενο από την Κοτζιά Τεπέ στην Λεωφ. Αρτέμιδος. Η ενέργεια της Κατηγορούμενης να περάσει με κόκκινο φως συνδέεται αιτιωδώς με την σύγκρουση του οχήματος με το όχημα του ΜΚ2, γεγονός το οποίο κατά την κρίση μου συνιστά αμέλεια.
Κατάληξη
Εν όψει όλων των πιο πάνω η Κατηγορούμενη κρίνεται ένοχη στις κατηγορίες 1, 2 και 3 που αντιμετωπίζει.
(Υπ.).....................................
Λ. Χαβιαράς, Προσ Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής