ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΠΑΦΟΥ
Ενώπιον: Μ. Μυτίδη, Ε.Δ.
Ποιν. Αίτηση: 1995/2019
Εις ότι αφορά τον Περί Δήμων Νόμο 111/85, άρθρα 91 – 94, 98, 100, 140(3) και τους περί Δήμων (Οχληρίαι) Κανονισμοί Κεφ.252 (MUNICIPAL COPRORATIONS (NUISANCES) RULES) Κανονισμοί 1 μέχρι 18, και τους Δημοτικούς Κανονισμούς του Δήμου Γεροσκήπου
ΔΗΜΟΣ ΓΕΡΟΣΚΗΠΟΥ
Αιτητές
εναντίον
1. Σταυρούλα Πιτσιλλή, εκ [ ] αρ.85
2. Μαρία Πιτσιλλή, εκ [ ] αρ. 85
Καθ’ ων η αίτηση
Ημερομηνία: 20 Μαρτίου 2024
Εμφανίσεις:
Για τους Αιτητές: κος Καραγιαννίδης μαζί με κα Καραγιαννίδου Μ.
Για την Καθ’ ης η αίτηση αρ.2: κα Παπαδημήτρη Μ.
Καθ’ ης η αίτηση αρ.2: Απούσα
ΑΠΟΦΑΣΗ
Με την παρούσα αίτηση οι Αιτητές αιτούνται διατάγματος με το οποίο να διατάσσεται η Καθ’ ης η Αίτηση αρ.2 (εφεξής «καθ’ ης η αίτηση») όπως άρει άμεσα την οχληρία και τον κίνδυνο για την δημόσια ασφάλεια και υγεία που προκαλείται από τη χρήση και κατοχή υποστατικού που βρίσκεται στην οδό Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ αρ.85 εντός του Δήμου Γεροσκήπου της επαρχίας Πάφου (εφεξής «υποστατικό»), η οποία συνίσταται στη διατήρηση και λειτουργία επί καθημερινής βάσεως και/ή συστηματικά φούρνων (ξυλόφουρνων) παρασκευής κλέφτικου οι οποίοι εκπέμπουν και/ή παράγουν καπνούς σε μεγάλες ποσότητες και/ή δυσοσμία καθώς επίσης από τη συσσώρευση μεγάλων ποσοτήτων από ξύλα πλησίον των εν λόγω φούρνων και από την ύπαρξη τσίγκων και άλλων ευτελών υλικών. Επίσης προκαλούνται συνθήκες επιβλαβείς και/ή επιζήμιες για τις ανέσεις και την καλαισθησία της περιοχής. Ως αναφέρουν οι Αιτητές από την πιο πάνω περιγραφείσα κατάσταση προκαλούνται προβλήματα α) ακαλαισθησίας β) αφόρητης δυσοσμίας γ) εκπομπής καπνών δ) κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία ε)προσέλκυση εντόμων και/ή τρωκτικών και στ) δημιουργία μολύνσεων
Στο σημείο αυτό αναφέρω ότι η παρούσα αίτηση εκκρεμούσε και εναντίον της καθ’ ης η αίτηση αρ.1 η οποία όμως, λόγω του ότι αποβίωσε, αποσύρθηκε και απορρίφθηκε από το Δικαστήριο.
Η Αίτηση υποστηρίζεται από την ένορκη δήλωση του Μάριου Νικήτα, Δημοτικού Υγειονομικού επιθεωρητή ο οποίος και κατέθεσε ενόρκως στη διαδικασία. Σε αυτή αναφέρονται η ιδιότητα του ομνύοντα, τα όσα υπέπεσαν στην αντίληψη του κατά την επιτόπια του επίσκεψη καθώς και τις ενέργειες που ακολούθησαν των εν λόγω διαπιστώσεων του. Σύμφωνα με την ένορκη δήλωση του Μάριου Νικήτα, Δημοτικού Υγειονομικού Επιθεωρητή, που υποστηρίζει την Αίτηση, η καθ’ ης η αίτηση είναι κάτοχος και διαχειριστής του υποστατικού.
Ο ίδιος διεξήγαγε επιθεώρηση του μαζί με κάποιο Χρίστο Χρίστου επιστάτη του Υγειονομείου των Αιτητών, και διαπίστωσαν ότι εκεί υφίστανται φούρνοι οι οποίοι επί καθημερινής κυρίως βάσεως ανάβονται και θερμαίνονται με ποσότητες ξύλων με σκοπό την παρασκευή φαγητού, γνωστή ως κλέφτικο. Τα ξύλα αυτά βρίσκονται στοιβαγμένα εντός του υποστατικού με αποτέλεσμα να αποτελούν εστία μολύνσεων αλλά και χώρο που χρησιμοποιείται για φώλιασμα τρωκτικών και εντόμων. Περαιτέρω από το καθημερινό άναμμα των φούρνων και την πολύωρη λειτουργία τους παράγονται και εκπέμπονται καπνοί και δυσοσμίες ασφυκτικές για τους περιοίκους. Το υποστατικό βρίσκεται στον κεντρικό πυρήνα του Δήμου Γεροσκήπου και πρόκειται για πυκνοκατοικημένη περιοχή. Παρά τις κατ’ επανάληψη υποδείξεις τους η καθ’ ης η αίτηση δεν συμμορφώνονται ώστε να άρουν την προκαλούμενη οχληρία. Ακολούθησε, μετά από σχετική απόφαση που λήφθηκε σε συνεδρία του δημοτικού συμβουλίου, η επίδοση, περί την 04.03.2019, σε αμφότερες τις καθ’ ων η αίτηση, ειδοποιήσεων άρσης της οχληρίας εντός 5 ημερών από της επιδόσεως τους (Τεκμήριο Α). Μέχρι σήμερα η οχληρία συνεχίζει να υφίσταται.
Μετά από επανειλημμένες αναβολές που δόθηκαν για το σκοπό αυτό αλλά και για προσπάθεια επίλυσης των διαφορών, οι καθ’ ων η αίτηση καταχώρησαν ένσταση στην αίτηση στις 03.02.2023. Με 14 συνολικά λόγους αναφέρουν ότι η αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί ως νόμω και ουσία αβάσιμη, ως παράτυπη και/ή αόριστη, ως καταχρηστική, ως μη καταδεικνύουσα σοβαρό ζήτημα προς εκδίκαση, ως μη υποστηριζόμενη από επιστημονική μαρτυρία και ως ψευδής και παραπλανητική.
Η ένσταση υποστηρίζεται από την ένορκη δήλωση της καθ’ ης η αίτηση αρ.2 η οποία αναφέρει τα εξής:
Αποδέχεται ότι είναι κάτοχος και διαχειρίστρια του υποστατικού όμως αρνείται την ύπαρξη οποιασδήποτε οχληρίας ως αυτή περιγράφεται στην ένορκη δήλωση του κ. Νικήτα. Αναφέρει ότι προμηθεύτηκε με μετακινούμενους φούρνους, οι οποίοι κατά το άναμμα τους μεταφέρονται σε άλλο χώρο και έρχονται πάλι στο υποστατικό αφού έχουν αφαιρεθεί ακόμη και τα κάρβουνα. Συνεχίζοντας η ομνύουσα αναφέρει ότι το υπο αναφορά υποστατικό αποτελεί βιοποριστική επιχείρηση της οικογένειας της και σε περίπτωση έκδοσης του αιτούμενου διατάγματος θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης. Προσθέτει ότι κανένας δεν ενοχλείτε από τον τρόπο λειτουργίας των φούρνων η οποία και γίνεται νομότυπα. Παραπέμπει σε σχετική άδεια οικοδομής την οποία επισυνάπτει ενώ ισχυρίζεται ότι κατέχουν άδεια για take away.
Αναφέρει ακόμα ότι ο λόγος που έγιναν καταγγελίες είναι η έντονη αντιπάθεια, ως τη χαρακτηρίζει, που τρέφει προς το πρόσωπο της ιδίας αλλά και της μητέρας της συγκεκριμένος γείτονας. Πλην τούτου κανένας άλλος δεν έχει διαμαρτυρηθεί. Τέλος ως λαμβάνει συμβουλή δεν έχει προσκομιστεί μαρτυρία εμπειρογνώμονα από πλευράς Αιτητών και συνεπώς οι ισχυρισμοί του κ. Νικήτα δεν αποδεικνύονται, και επίσης είναι αιτιωδώς ασύνδετοι με το αστικό αδίκημα της οχληρίας. Συνακόλουθα αιτείται την απόρριψη της αίτησης με έξοδα εναντίον των Αιτητών.
Μαρτυρία Αιτητών
Ως μάρτυρας Αιτητών (Μ.Α.) παρουσιάστηκε και κατέθεσε ο κος Μ. Νικήτα. Στην κυρίως εξέταση υιοθέτησε και καταχώρησε γραπτή δήλωση ως μέρος αυτής. Σε αυτή αναφέρει ότι εργάζεται στον Δήμο Γεροσκήπου ως Δημοτικός Υγειονομικός Επιθεωρητής από τον Ιούλιο του 1998 μέχρι και σήμερα. Μεταξύ των καθηκόντων του ως ο καθ' ύλην αρμόδιος και ο επικεφαλής του τμήματος του επιλαμβάνεται μεταξύ άλλων και ζητήματα που αφορούν προβλήματα από οχληρίες με σκοπό την αντιμετώπιση τους ή την προώθηση διαδικασίας για την άρση των οχληριών ή την λήψη νομικών μέτρων εκ μέρους του Δήμου, σε όλες τις περιοχές εντός των δημοτικών ορίων του Δήμου Γεροσκήπου. Κατέθεσε σχετικά ως Τεκμήρια 2Α και 2Β έγγραφα εξουσιοδότησης του από τους Αιτητές. Γνωρίζει τα γεγονότα που αφορούν την υπό κρίση υπόθεση είτε από προσωπική του γνώση είτε από έγγραφα τα οποία έχει στην κατοχή του.
Η καθ’ ης η αίτηση είναι κάτοχος και διαχειρίστρια του υποστατικού δυνάμει σύμβασης μίσθωσης για την εκμίσθωση / παραχώρηση Τουρκοκυπριακών περιουσιών ημερ. 23.06.2004 αντίγραφο της οποίας κατέθεσε ως Τεκμήριο 3. Σε επιτόπια επίσκεψη του με τον επιστάτη του Υγειονομείου του Δήμου Γεροσκήπου διαπίστωσε ότι στο υποστατικό υφίστανται φούρνοι (ξυλόφουρνοι) οι οποίοι επί καθημερινής κυρίως βάσεως ανάβονται και θερμαίνονται με ποσότητες ξύλων με σκοπό την παρασκευή φαγητού, γνωστή ως κλέφτικο. Τα ξύλα αυτά βρίσκονται στοιβαγμένα εντός του υποστατικού με αποτέλεσμα να αποτελούν εστία μολύνσεων αλλά και χώρο που χρησιμοποιείται για φώλιασμα τρωκτικών και εντόμων. Περαιτέρω από το καθημερινό άναμμα των φούρνων και την πολύωρη λειτουργία τους παράγονται και εκπέμπονται καπνοί και δυσοσμίες ασφυκτικές για τους περιοίκους. Το υποστατικό βρίσκεται στον κεντρικό πυρήνα του Δήμου Γεροσκήπου και πρόκειται για πυκνοκατοικημένη οικιστική περιοχή. Για την κατάσταση αυτή έλαβαν πάμπολα παράπονα για να επιληφθούν του ζητήματος. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 4 χάρτη από τη διαδικτυακή πύλη του κτηματολογίου αναφορικά με την τοποθεσία του υποστατικού. Παρά τις κατ’ επανάληψη υποδείξεις των Αιτητών δεν έχει υπάρξει συμμόρφωση της Καθ’ ης η αίτηση μέχρι σήμερα. Επίσης αναφέρει ότι για την ανέγερση των φούρνων παρασκευής κλέφτικου δεν υφίσταται άδεια οικοδομής από την αρμόδια αρχή. Κατέθεσε σχετικά επιστολή (Τεκμήριο 5) που απέστειλαν στις καθ’ ων η αίτηση ημερ. 06.12.2018. Στη συνέχεια αναφέρει ότι το θέμα ήχθηκε σε συνεδρία του Δήμου Γεροσκήπου όπου και λήφθηκε η απόφαση για λήψη μέτρων για άρση της οχληρίας εναντίον των καθ’ ων η αίτηση (Τεκμήρια 6 και 7). Στα πλαίσια αυτά στάλθηκε σχετική ειδοποίηση ημερομηνίας 04.03.2019 η οποία επιδόθηκε σε αμφότερες τις καθ’ ων η αίτηση και με την οποία και καλούνταν όπως εντός 5 ημερών από της επιδόσεως της άρουν την οχληρία (Τεκμήρια 8Α και 8Β). Το υπό αναφορά υποστατικό εξακολουθεί να λειτουργεί από το 2019 μέχρι σήμερα με τον ίδιο τρόπο. Κατατέθηκε σετ 6 έγχρωμων φωτογραφιών του χώρου που βρίσκονται οι υπό αναφορά ξυλόφουρνοι (Τεκμήρια 9Α έως 9Ζ).
Είναι η θέση του μάρτυρα ότι μόνο αν απομακρυνθούν οι ξυλόφουρνοι από τα Δημοτικά όρια Γεροσκήπου θα μπορεί να αρθεί πλήρως η οχληρία. Ζητεί προς τούτο την έκδοση των ακόλουθων διαταγμάτων:
1) Διάταγμα απομάκρυνσης των ξυλόφουρνων που βρίσκονται στο υπό αναφορά υποστατικό και εκτός των ορίων του Δήμου Γεροσκήπου και
2) Διάταγμα που να απαγορεύει το άναμμα των ξυλόφουρνων και της λειτουργίας τους εντός του υπό αναφορά υποστατικού
Κατά το υπόλοιπο μέρος της κυρίως εξέτασης του ο μάρτυρας ανέφερε ότι στο παρελθόν έχει χειριστεί πάρα πολλές υποθέσεις από το 1998 οι οποίες σχετίζονται με θέματα άρσης οχληρίας. Για τη συγκεκριμένη περίπτωση λόγω του ότι το υποστατικό βρίσκεται στον πυρήνα του χωριού και σε απόσταση 100 με 150 μέτρων από το Δημαρχείο και δίπλα από πολλές κατοικίες λήφθηκαν πολλά προφορικά και γραπτά παράπονα από δημότες για σοβαρά προβλήματα που προκαλούνται στην υγεία τους από τους καπνούς που εκπέμπονται.
Κληθείς να εξηγήσει τι απεικονίζεται στην κάθε φωτογραφία ο μάρτυρας ανέφερε τα εξής:
Στη φωτογραφία 9Α φαίνεται η πρόχειρη παράνομη κατασκευή με τους κτιστούς φούρνους και την τσίγκινη σκεπή έτσι ώστε να περιορίζει – θεωρητικά – την εκπομπή του καπνού και των αερίων που βγαίνουν από την καύση. Φαίνεται επίσης και η λάμψη από τη φλόγα που βγαίνει και εκτός του φούρνου. Στη φωτογραφία 9Β υπάρχουν πάλι οι φούρνοι και στα αριστερά βρίσκεται μια κατασκευή που λειτουργεί ως ταβέρνα / εστιατόριο. Στη φωτογραφία 9Γ απεικονίζεται ο ένας φούρνος αναμμένος σε πιο κοντινό πλάνο, ενώ επίσης φαίνεται το στέγαστρο από τσίγκο που είναι μαύρο από τους καπνούς. Οι φωτογραφίες 9Δ και 9Ε είναι επίσης κοντινές λήψεις του ίδιου φούρνου που φαίνεται στη φωτογραφία 9Γ και φαίνονται επίσης ξύλα εντός αυτού τα οποία είναι αναμμένα, αλλά και εκτός αυτού και επί περιτοιχίσματος του φούρνου. Στη φωτογραφία 9Ζ φαίνεται από μακρινή λήψη οι δυο κτιστοί φούρνοι, και σχεδόν ολόκληρο το εστιατόριο / ταβέρνα.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ανέφερε πως το στέγαστρο από τσίγκο δεν μπορεί να περιορίζει τους καπνούς και κανονικά θα έπρεπε να υπήρχε αδειοδοτημένη εγκατάσταση με τα ανάλογα φίλτρα για σωστή διοχέτευση τους στο περιβάλλον.
Κατά την αντεξέταση του ο μάρτυρας σημείωσε με το γράμμα «Χ» επί του τεκμηρίου 4 το σημείο του τεμαχίου 635 επί του οποίου βρίσκεται το υποστατικό της Καθ’ ης η αίτηση. Ως ανέφερε ο μάρτυρας πρόκειται για πολύ μεγάλο τεμάχιο, στο οποίο υπάρχουν αρκετά υποστατικά τα οποία είναι τουρκοκυπριακά και παραχωρήθηκαν σε διάφορους δικαιούχους. Επιπλέον υπάρχουν δρόμοι, και αυτό καταλαμβάνει μέρος κάποιου πάρκου και δημόσιου χώρου στάθμευσης. Εξ’ όσων θυμόταν το υποστατικό της καθ’ ης η αίτηση δεν καλυπτόταν είτε από πολεοδομική είτε οικοδομική άδεια. Απαντώντας σε σχετική υποβολή ανέφερε ότι το τεκμήριο 3 που κατατέθηκε είναι η σύμβαση που έχει ετοιμαστεί από την τουρκοκυπριακή διοίκηση και καμία σχέση δεν έχει με την έκδοση αδειών. Μπροστά από το σημείο «Χ» που σημείωσε επί του τεκμηρίου 4 υπάρχει στάση λεωφορείου η οποία απέχει περί τα 20 με 30 μέτρα από αυτό.
Τις φωτογραφίες που κατέθεσε ως τεκμήρια 9Α έως 9Ζ τις έβγαλε ο ίδιος με φωτογραφική μηχανή του Δήμου και τις εκτύπωσε σε υπολογιστή επίσης του Δήμου. Κληθείς να αναφέρει που υπήρχαν στοιβαγμένα ξύλα απάντησε ότι κατά την ημερομηνία που πήγε για τη φωτογράφηση ήταν πίσω από το φούρνο που είναι από μεταλλικό φουγάρο. Όταν του υποδείχθηκε ότι στη φωτογραφία 9Γ που είναι κοντινότερο πλάνο των φούρνων, δεν φαίνονταν ξύλα, ο μάρτυρας ανέφερε ότι οι φωτογραφίες δεν είχαν ληφθεί όλες την ίδια μέρα και πως σε κάθε περίπτωση κύριο μέλημα του ήταν «να δείξουμε ότι λειτουργούν οι φούρνοι, ότι είναι αναμμένοι και λειτουργούν, δεν ήταν για τα ξύλα. Τα ξύλα και η οχληρία είναι το ένα το θέμα το οποίο δεν ήταν...είναι ουσιώδες, αλλά δεν είναι το.. δεν είναι το κύριο. Η οχληρία που έχουμε προχωρήσει την υπόθεση είναι οι καπνοί». Στην υποβολή ότι δεν είχε δει ξύλα κατά τις ημερομηνίες της φωτογράφισης, ανέφερε ότι στις πρώτες επιθεωρήσεις εντοπίστηκαν ξύλα σε παλέττα. Δέχθηκε όμως ότι στις φωτογραφίες δεν φαίνονται ξύλα. Στο ερώτημα κατά πόσο είδε έντομα και τρωκτικά στο χώρο όταν και όσες φορές πήγε ανέφερε ότι αυτά τις περισσότερες φορές δεν είναι ορατά, φωλιάζουν στα ξύλα και εκκολάπτονται. Επομένως, κατά τη θέση του, η κατάσταση ήταν τέτοια που να δημιουργούνται τέτοιες προϋποθέσεις. Διατύπωσε τη θέση ότι, υπάρχει οπτική ακαλαισθησία με την ύπαρξη των συγκεκριμένων φούρνων, του στεγάστρου και της όλης λειτουργίας τους. Ανέφερε ότι η φωτογραφία 9Α στην οποία φαίνεται και το στέγαστρο του ενός φούρνου που είναι ολόμαυρο, μιλά από μόνη της. Διαφώνησε με τη θέση ότι το όλο ζήτημα αφορά παράπονο ενός και μόνο περίοικου και ανέφερε πως διενεργήθηκε επιθεώρηση από το υγειονομείο του κράτους το οποίο και απέστειλε στους Αιτητές συγκεκριμένη επιστολή. Πρόσθεσε ότι παράπονα λήφθηκαν από διάφορους περίοικους ή επισκέπτες της περιοχής οι οποίοι ενοχλήθηκαν. Στην υποβολή της θέσης της Καθ’ ης η αίτηση ότι σε καμιά φωτογραφία δεν φαίνονται καπνοί, ο μάρτυρας ανέφερε ότι αποτυπώθηκε μια στιγμιαία κατάσταση και δεν μπορούσε να απεικονιστεί αφού είναι αέρας. Υπολόγισε την απόσταση των φούρνων από τον τοίχο που υπάρχει πίσω τους σε περίπου 3 με 4 μέτρα. Τέλος αρνήθηκε διάφορες υποβολές της καθ’ ης η αίτηση για μη δημιουργία οχληρίας είτε από την ύπαρξη των ξυλόφουρνων είτε από τη διαφυγή καπνών.
Μαρτυρία Καθ’ ης η αίτηση
Με την ολοκλήρωση της μαρτυρίας των Αιτητών σειρά πήρε η κατάθεση της Καθ’ ης η αίτηση (Μ.Κ). Κατά την κυρίως εξέταση της υιοθέτησε το περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης της με την επισήμανση ότι αναγράφηκε εκ παραδρομής στην παράγραφο 6 αυτής ότι προέβηκε στην αγορά μετακινούμενων φούρνων. Το γεγονός αυτό αφορούσε τον γαμπρό της μόνο και τους οποίους τώρα σταμάτησε να λειτουργεί. Η λειτουργία των φούρνων, τους οποίους αναγνώρισε από το τεκμήριο 9, υφίσταται εδώ και 44 χρόνια από την οικογένεια της. Σήμερα μόνη της λειτουργεί την επιχείρηση (πώληση κλέφτικου) με τη βοήθεια του συζύγου της. Για τους φούρνους υπάρχει άδεια οικοδομής ενώ το χώρο εκεί τον παραχώρησε η Δημοκρατία στον πατέρα της, ως πρόσφυγα, και υπογράφηκε συμβόλαιο μίσθωσης που είναι το τεκμήριο αρ.3. Δεν λειτουργούν ως εστιατόριο ως αναγράφεται στο σχετικό συμβόλαιο αλλά ως take away. Ουδέποτε στο παρελθόν υπήρξε οποιοδήποτε παράπονο είτε από περίοικο είτε από το Δημαρχείο. Απέδωσε το γεγονός ότι οδηγήθηκε το 2019 στο Δικαστήριο σε διαφορές που είχε ένας συγκεκριμένος γείτονας με τον γαμπρό της όταν λειτουργούσε τους δικούς του φούρνους, και που στη συνέχεια το πρόβλημά επεκτάθηκε και στην ίδια.
Ο χώρος στο υπό αναφορά ακίνητο είναι καθαρός και δεν υπάρχουν τρωκτικά. Για το άναμμα ενός φούρνου χρησιμοποιεί 4 με 5 ξύλα μεγάλα. Αγοράζει ποσότητα για να την αρκέσει για περίπου ένα μήνα από τρίτο πρόσωπο τα οποία και τοποθετεί πίσω από τους φούρνους. Από όλους τους φούρνους που έχει ανάβει μόνο τον ένα καθημερινά. Συγκεκριμένα ανάβει το φούρνο η ώρα 6:00 το πρωί μέχρι η ώρα 9:00. Εκείνη την ώρα αφαιρεί τα κάρβουνα από το φούρνο, βάζει μέσα το κρέας κλείνει με καπάκι το στόμιο του φούρνου και η διαδικασία τελειώνει. Ο καπνός που δημιουργείται είναι μόνο για τα πρώτα είκοσι (20) λεπτά, είναι λίγος και δεν πηγαίνει στα απέναντι σπίτια. Μετά από υπόδειξη του Δημαρχείου κατασκεύασε στέγαστρο στο σημείο που βρίσκονται οι φούρνοι για να μην διαφεύγει καθόλου καπνός. Κατέθεσε σχετική φωτογραφία ως Τεκμήριο 10. Ερωτηθείσα για το λόγο που της υποδείχθηκε να κατασκευάσει το στέγαστρο απάντησε ότι το Δημαρχείο το ζήτησε για να περιορίζονται οι καπνοί και για να υπάρχει ομοιομορφία. Μετά που το εγκατέστησε της δεν της έγινε κάποιο παράπονο. Η απόσταση του χώρου που βρίσκονται οι φούρνοι από τα σπίτια είναι περίπου 50 μέτρα. Για την καθαριότητα γίνονταν έλεγχοι από το Δημαρχείο όμως ήταν πάντοτε καθαρά. Είχε καταγγελθεί ότι χρησιμοποιούσε ξύλα από παλέτα για το άναμμα των φούρνων όμως μετά από επιτόπιο έλεγχο των υγειονομικών υπηρεσιών από λειτουργό που κατονόμασε διαπιστώθηκε ότι δεν ευσταθούσε. Η εργασία αυτή αποτελεί το μοναδικό της εισόδημα και στην ηλικία των 60 χρονών δεν μπορεί να δουλέψει αλλού.
Αντεξεταζόμενη ανέφερε ότι το υποστατικό βρίσκεται στο κύριο δρόμο της Γεροσκήπου πιο κάτω από την πλατεία. Σημείωσε επί του τεκμηρίου 4 το σημείο που βρίσκονται οι φούρνοι και προσδιόρισε την απόσταση των 50 μέτρων από το εδώλειο του μάρτυρα που στεκόταν μέχρι το απέναντι του δικαστηρίου σχολείο. Για την αγορά των ξύλων ανέφερε ότι παραγγέλνει για ένα μήνα όταν έχει δουλειά, κάτι που δεν συμβαίνει το χειμώνα. Διευκρίνισε ότι τα ξύλα τα βάζει πίσω από την αυλή και δεν μπορούν να φανούν από τις φωτογραφίες που κατατέθηκαν. Πρόσθεσε ότι η διαδικασία των τριών ωρών είναι για να θερμανθεί (πυρώσει) ο φούρνος αλλά για να ψηθεί το κρέας που βάζει μετά την πάροδο των τριών ωρών χρειάζεται ακόμα τέσσερις ώρες. Το μέγεθος των ξύλων που χρησιμοποιεί για να θερμάνει ένα φούρνο είναι περίπου 50 εκατοστά και με τη χρήση ενός φούρνου μπορεί να ψήσει 40 με 50 κομμάτια κρέας. Το φουγάρο που βρίσκεται αριστερά των κτιστών φούρνων δεν χρησιμοποιείται. Αρνήθηκε υποβολή ότι με το άναμμα ενός φούρνου δημιουργούνται καπνοί και προκαλείται δυσοσμία αναφέροντας ότι το Δημαρχείο, στην παρουσία και δικής της πολιτικού μηχανικού, της υπέδειξε να εγκαταστήσει το στέγαστρο, όπως και έπραξε πριν τρεις μήνες, και πλέον δεν υπάρχουν καπνοί. Ερωτηθείσα γιατί είναι μαύρο από κάτω και γύρω – γύρω ανέφερε ότι είναι φυσικό γιατί αναδύεται κάποιος καπνός. Πρόσθεσε ότι της υπέδειξαν ότι πρέπει να εγκαταστήσει και φουγάρο και έχει πρόθεση να το πράξει. Διευκρίνισε ότι οι καπνοί δεν παράγονται κατά τη διάρκεια των τριών ωρών που χρειάζεται για να πυρώσει ο φούρνος αλλά μόνο κατά τα πρώτα 20 λεπτά. Ήταν επίσης η θέση της ότι έχει άδεια να πωλεί φαγητό και πως ελέγχεται σχετικά από το υγειονομείο.
Αγορεύσεις
Μετά την ολοκλήρωση της μαρτυρίας της Καθ’ ης η αίτηση η υπόθεση ορίστηκε για αγορεύσεις. Η κα Παπαδημήτρη αγορεύοντας προφορικά εισηγήθηκε ότι η αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί για δικαιοδοτικής φύσεως λόγο καθώς επίσης σε περίπτωση που δεν γίνει δεκτή η εισήγηση επί τω ότι οι Αιτητές απέτυχαν να αποδείξουν την ύπαρξη οχληρίας.
Σε σχέση με το πρώτο σκέλος της εισήγησης της ανέφερε ότι δεν τηρήθηκε η ορθή διαδικασία πριν την καταχώρηση της υπό κρίση Αίτησης και συγκεκριμένα η ειδοποίηση για συμμόρφωση που στάλθηκε στην πελάτιδα της, πάσχει νομικά. Ήταν η θέση της κας Παπαδημήτρη ότι ενώ στο άρθρο 92 του Ν.111/85 προνοείται ρητά πως η διενέργεια επίδοσης της προβλεπόμενης ειδοποίησης γίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο δια του Δημάρχου ή από πρόσωπο που αυτός ορίσει, στην προκειμένη περίπτωση τα τεκμήρια 8Α και 8Β (ειδοποίηση και προς την πρώην καθ’ ης η αίτηση αρ.1) έγιναν από τον ίδιο τον μάρτυρα των Αιτητών χωρίς να έχει παρουσιαστεί οποιαδήποτε εξουσιοδότηση προς τούτο. Ούτε και προκύπτει εκ του περιεχομένου της ότι γίνεται κατ’ εξουσιοδότηση του Δημάρχου. Οι δε εξουσιοδοτήσεις που κατατέθηκαν δεν θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν εφόσον η μια εξ’ αυτών χρονολογείται από το 2012 και η άλλη είναι του 2022, και εν πάση περιπτώσει το περιεχόμενο τους, δεν συνάδει ως ορίζει το σχετικό άρθρο. Τέλος από το απόσπασμα των πρακτικών της συνεδρίας του Δημοτικού Συμβουλίου, επίσης δεν προκύπτει τέτοια εξουσιοδότηση προς το μάρτυρα που επέδωσε την επιστολή. Επομένως, σύμφωνα με την συνήγορο των καθ’ ων η αίτηση, η σχετική ειδοποίηση δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου κάτι το οποίο θα πρέπει να οδηγήσει στην απόρριψη της αίτησης.
Σε σχέση με την ουσία της υπόθεσης η κα Παπαδημήτρη υποστήριξε πως μέσα από τις φωτογραφίες που παρουσίασαν οι Αιτητές διαψεύδονται τα όσα ισχυρίστηκε ο κος Νικήτα. Κάλεσε το Δικαστήριο να υιοθετήσει τα όσα ανέφερε η Καθ’ ης η αίτηση στη μαρτυρία της, και να απορρίψει τους ισχυρισμούς περί δήθεν οχληρίας και ακαλαισθησίας από πλευράς Αιτητών. Η κακοπιστία, ως χαρακτήρισε, της στάσης τους απέναντι σε μια φτωχή γυναίκα και βιοπαλαιστή προκύπτει από το γεγονός ότι στις φωτογραφίες ούτε καπνοί απεικονίζονται ούτε ξύλα φαίνονται. Το γεγονός αυτό ανατρέπει τις καίριες θέσεις του μάρτυρα των αιτητών και αφήνει έκθετη σε απόρριψη την αίτηση.
Εκ διαμέτρου αντίθετη ήταν η εισήγηση του κου Καραγιαννίδη ως αποτυπώνεται στο γραπτό κείμενο αγόρευσης που κατέθεσε, ως μέρος της αγόρευσης του. Σε αυτή γίνεται αναφορά στο ιστορικό της υπόθεσης και τη νομική βάση επί της οποίας εδράζεται. Αναφέρεται επίσης στον αστικό χαρακτήρα της υπό κρίση υπόθεσης με αναφορά σε σχετική νομολογία, και ότι συνεπώς θα πρέπει να τροχιοδρομείται στη βάση της αίτησης και ένστασης που καταχωρούνται. Είναι η θέση του πως η μαρτυρία των Αιτητών έχει παραμείνει αναντίλεκτη και θα πρέπει να γίνει αποδεκτή στο σύνολο της. Πρόσθεσε ότι τηρήθηκε η διαδικασία σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα άρθρα του Ν.111/85 και πως ο μάρτυρας των αιτητών ήταν εξουσιοδοτημένο πρόσωπο από το Δήμαρχο της Γεροσκήπου να συντάξει τη σχετική ειδοποίηση και να την επιδώσει. Κάλεσε το Δικαστήριο να κάνει αποδεκτή τη μαρτυρία των Αιτητών και να απορρίψει ως μη πειστική της μαρτυρία της Καθ’ ης η αίτηση. Πρόσθεσε ότι από τη μαρτυρία του κου Νικήτα έχει αποδειχθεί ότι υφίσταται οχληρία τόσο από το άναμμα των φούρνων όσο και από την ποσότητα των ξύλων που τοποθετούνται από την Καθ’ ης η αίτηση και δημιουργούν εστία μολύνσεων και χώρο για φώλιασμα τρωκτικών και εντόμων. Οι εν λόγω συνθήκες, κατά τον κο Καραγιαννίδη συνεχίζουν να υφίστανται μέχρι και σήμερα και είναι εύλογο το συμπέρασμα ότι θα συνεχιστεί. Εκ τούτου θα πρέπει το Δικαστήριο να εκδοθεί διάταγμα εναντίον της καθ’ ης η αίτηση που να τη διατάσσει και να απομακρύνει τους υφιστάμενους φούρνους και να της απαγορεύει από του να τους λειτουργεί.
Αγορεύοντας προφορικά και σε απάντηση της θέσης της κας Παπαδημήτρη περί ακυρότητας της υπό κρίση διαδικασίας ανέφερε ότι πρόκειται για θέση που πρώτη φορά προέβαλε κατά το στάδιο των αγορεύσεων, χωρίς να θέσει είτε στο Δικαστήριο είτε στους μάρτυρες τέτοιο ζήτημα. Συνεπώς και θα πρέπει το Δικαστήριο να την αγνοήσει.
Είναι υπόψιν του Δικαστηρίου ό,τι έχει αναφερθεί από τους συνήγορους καθώς και η σχετική νομολογία που με έχουν παραπέμψει.
Μη αμφισβητούμενα γεγονότα
Όπως διαφάνηκε από την εκδίκαση της παρούσας υπόθεσης, υπήρξαν αρκετοί ισχυρισμοί που δεν έτυχαν αμφισβήτησης και αποτέλεσαν ουσιαστικά κοινό έδαφος. Είναι καλά νομολογημένο ότι το Δικαστήριο μπορεί να καταλήξει σε ευρήματα επί γεγονότων που εμφανίζονται μη αμφισβητούμενα δια των χειρισμών των διαδίκων κατά την ακρόαση[1]. Η ανάγκη αξιολόγησης μαρτυρίας υφίσταται μόνο επί των επίδικων γεγονότων όπου παρουσιάζονται διιστάμενες εκδοχές και το Δικαστήριο προβαίνει σε αξιολόγηση τους ώστε να καταλήξει σε ευρήματα[2]. Τα γεγονότα αυτά έχουν ως ακολούθως:
α) Η καθ’ ης η αίτηση είναι κάτοχος και διαχειρίστρια ενός υποστατικού με αρ.85 το οποίο βρίσκεται στην οδό Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ εντός των Δημοτικών Ορίων του Δήμου Γεροσκήπου
β) Στις 23.06.2004 υπογράφηκε σύμβαση μίσθωσης του ακινήτου τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας με στοιχεία 155/2/1μ Φ/Σχ. 51/12 χωρ. Ανοικτό χώρο, μεταξύ του Υπουργού Εσωτερικών και της Μαρίας Πιτσιλλή (Καθ’ ης η αίτηση αρ.2) για περίοδο 3 χρόνων ήτοι από 01.09.2003 μέχρι και την 31.08.2006. Η εν λόγω σύμβαση θα ανανεώνετο αυτόματα εκτός αν οποιοδήποτε μέρος την τερμάτιζε γραπτώς δυο μήνες πριν τη λήξη της. Το μίσθωμα καθορίστηκε σε Λ.Κ.10 (το ισόποσο σε €.17 περίπου) και συμφωνήθηκε όπως το μισθίο χρησιμοποιείται ως εστιατόριο.
γ) Εντός του υπό αναφορά υποστατικού έχουν κατασκευαστεί φούρνοι οι οποίοι ανάβουν με καύση ξύλων και στους οποίους παρασκευάζεται κρέας (γνωστό ως «οφτό κλέφτικο») με πατάτες. Πρόκειται για λειτουργία επιχείρησης κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
δ) Μετά από πληροφορίες ο Μ.Α επισκέφθηκε και επιθεώρησε το υπό αναφορά υποστατικό.
ε) Ο Μ.Α ετοίμασε σχετικό σημείωμα / επιστολή (τεκμήριο 6), ημερομηνίας 31.01.2019, την οποία έθεσε αυθημερόν ενώπιον συνεδρίας του Δημοτικού Συμβουλίου των Αιτητών. Σε αυτή, μεταξύ άλλων, γίνεται αναφορά στο, κατ’ ισχυρισμό, πρόβλημα οχληρίας που προκαλείται από τη λειτουργία των φούρνων που βρίσκονται στο υπό αναφορά υποστατικό.
ζ) Σε συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου των Αιτητών, η οποία έλαβε χώρα την 04.02.2019, αποφασίστηκε όπως οι υπηρεσίες τους καθοδηγήσουν τους ιδιοκτήτες του υπό αναφορά υποστατικού να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες αφενός για νομιμοποίηση των φούρνων και εξασφάλιση των αδειών και αφετέρου όπως προβούν στις απαραίτητες ενέργειες για άρση της οχληρίας που προκαλείται (τεκμήριο 7)
η) Στις 04.03.2019 ο Μ.Α συνέταξε ταυτόσημες επιστολές / ειδοποίησεις ημερομηνίας 04.03.2019 οι οποίες απευθύνονταν προς την πρώην καθ’ ης η αίτηση αρ.1 και την Καθ’ ης η αίτηση με τις οποίες τους καλούσε όπως άρουν την οχληρία εντός 5 ημερών από της επίδοσης τους. Οι εν λόγω επιστολές παραδόθηκαν από τον επιστάτη των Αιτητών στην καθ’ ης η αίτηση αρ.2 η οποία παρέλαβε την επιστολή και για λογαριασμό της πρώην καθ’ ης η αίτηση αρ.1 (τεκμήρια 8Α και 8Β).
θ) Ο Μ.Α έλαβε αριθμό φωτογραφιών από το χώρο όπου βρίσκονται οι υπό αναφορά φούρνοι παρασκευής κλέφτικου
Για όλα τα πιο πάνω προβαίνω σε ανάλογα ευρήματα. Επισημαίνω στο σημείο αυτό ότι αμφισβητείται η εγκυρότητα της επίδοσης των ειδοποιήσεων που αναφέρονται στο στοιχείο υπό η) ανωτέρω.
Η Εγκυρότητα της Διαδικασίας
Προτού προχωρήσω στην αξιολόγηση της ενώπιον μου μαρτυρίας, κρίνω σκόπιμο όπως εξετάσω αρχικά τη θέση της συνηγόρου της καθ’ ης η αίτηση περί ακυρότητας της παρούσας διαδικασίας.
Το άρθρο 92 του Ν.111/85 αναφέρει τα ακόλουθα (υπογράμμιση δική μου):
92. Άμα τη λήψει οιασδήποτε πληροφορίας αναφορικώς πρoς την ύπαρξιv οχληρίας, το συμβoύλιoν, εάν ικαvoπoιηθή διά την ύπαρξιv ακληρίας, επιδίδει διά του δημάρχου, ή ως αυτός ήθελεv oρίσει, ειδoπoίησιv εις το πρόσωπov διά της πράξεως, παραλείψεως ή αvoχής του oπoίoυ προκαλείται ή συνεχίζεται η oχληρία, ή, εάν τoύτo δεν δύναται να αvευρεθή, εις τov ιδιoκτήτηv ή τov κάτoχov των υποστατικών εις τα οποία προκαλείται η oχληρία, δι' ης εντέλλεται αυτό να άρη την oχληρίαν εντός της καθoριζoμέvης εν τη ειδοποιήσει προθεσμίας, και να πρoβή εις την εκτέλεσιv τoιoύτωv έργων ή ενεργειών αι oπoίαι ήθελov κριθή αvαγκαίαι διά τov σκoπόv αυτόν
Είναι ξεκάθαρο από το λεκτικό του πιο πάνω άρθρου ότι για να διενεργηθεί επίδοση της ειδοποίησης άρσης της οχληρίας θα πρέπει πρώτα το Δημοτικό Συμβούλιο του αρμόδιου δήμου να ικανοποιηθεί ότι πράγματι υφίσταται οχληρία, και στην συνέχεια δια μέσω του Δημάρχου ή άλλου προσώπου που ορίζεται από αυτόν για το σκοπό αυτό, διενεργεί επίδοση ειδοποίηση άρσης της στο κατάλληλο πρόσωπο. Σύμφωνα δε και με το άρθρο 45 του ίδιου νόμου το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί να διορίζει οποιοδήποτε πρόσωπο ή επιτροπή για οποιοδήποτε σκοπό αν κατά τη γνώμη του αυτός θα τύγχανε καλύτερης διαχείρισης, υπό αυτών.
Είναι γεγονός ότι πρώτη φορά εγέρθηκε το εν λόγω ζήτημα κατά την τελική αγόρευση της συνηγόρου για την καθ’ ης η αίτηση. Συνεπώς και το Δικαστήριο θα πρέπει πρώτιστα να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο μπορεί να εξεταστεί τέτοια θέση υπό τα δεδομένα αυτά. Η απάντηση θα εξαρτηθεί από τη φύση του ζητήματος το οποίο έγειρε η κα Παπαδημήτρη και συγκεκριμένα αν πρόκειται περί διαδικαστικής φύσεως ή αν αποτελεί παραβίαση μιας ουσιώδους προϋπόθεσης.
Από τη νομολογία προκύπτει ότι διαδικαστικής φύσεως ενστάσεις, θα πρέπει να εγείρονται προτού ολοκληρωθεί η μαρτυρία για την κατηγορούσα αρχή. Σε περίπτωση που δεν εγερθούν τότε θα τεκμαίρεται ότι ορθά κινήθηκε η διαδικασία και η ένσταση δεν θα ληφθεί υπόψιν. Τέτοια ήταν η περίπτωση στην Ioannou and Another v. Police (1958) 23 C.L.R. 266, στην οποία γίνεται αναφορά στην Αγγλική απόφαση Price v. Humphries [958] 2 All E.R. 725. Στην υπό κρίση όμως περίπτωση τα πράγματα είναι διαφορετικά. Όπως έχει αποφασιστεί στην υπόθεση Ζenios Closures Ltd v Δήμου Λεμεσού 1992 ΑΑΔ 380, «οι διατάξεις των άρθρων 92 και 93(i)(β) του Νόμου θέτουν προϋποθέσεις ουσιαστικής φύσεως και όχι διαδικασίας». Στην εν λόγω υπόθεση, η οποία αφορούσε επίσης αίτηση άρσης οχληρίας, το όργανο που ικανοποιήθηκε για την ύπαρξη οχληρίας ήταν η Επιτροπή Υγείας του Δήμου Λεμεσού η οποία και αποφάσισε την ποινική δίωξη και όχι το Δημοτικό Συμβούλιο. Το Ανώτατο υπέδειξε πως όφειλε η εν λόγω επιτροπή, που ικανοποιήθηκε για την ύπαρξη οχληρίας, να υποβάλει την απόφαση της προς έγκριση στο Δημοτικό Συμβούλιο που ήταν το μόνο αρμόδιο όργανο ως οι πρόνοιες του άρθρου 92, τόσο για να ικανοποιηθεί για την ύπαρξη οχληρίας προκειμένου να ακολουθήσει η ειδοποίηση προς άρση οχληρίας είτε δια του δημάρχου είτε δια εξουσιοδοτημένου υπ’ αυτού προσώπου, όσο και για το ότι τα ενώπιον της δεδομένα δικαιολογούσαν την καταχώρηση ποινικής δίωξης
Υπό το φως των πιο πάνω δεν μπορώ να συμφωνήσω με την εισήγηση του συνηγόρου των Αιτητών ώστε να αγνοήσω την εισήγηση της συνηγόρου της Καθ’ ης η αίτηση. Για το ζήτημα αυτό προσκομίστηκαν τα τεκμήρια 2Α και 2Β, και τα τεκμήρια 6, 7, 8Α και 8Β, τα οποία και θεωρώ ότι είναι σχετικά.
Ξεκινώντας από τις σχετικές εξουσιοδοτήσεις (τεκμήρια 2Α και 2Β), παρατηρώ κατ’ αρχήν ότι αυτές δόθηκαν δυνάμει του άρθρου 131(2) του Ν.111/85 το οποίο προνοεί τα ακόλουθα:
(2) Ο δημοτικός γραμματεύς, ή oιovδήπoτε άλλο πρόσωπov εγγράφως εξoυσιoδoτημέvov επί τούτω υπό του δημάρχου, δύναται να εγείρη oιαvδήπoτε πoιvικήv ή αστικήv διαδικασίαv εξ ovόματoς του δήμoυ.
Πρόκειται συνεπώς για εξουσιοδότηση που αφορά την προώθηση και καταχώρηση ποινικής υπόθεσης εναντίον κάποιου προσώπου στα Δικαστήρια όπως άλλωστε προκύπτει και από περιεχόμενο της. Η παρούσα βέβαια υπόθεση καταχωρήθηκε και προωθήθηκε όχι από το κατονομαζόμενο πρόσωπο, ήτοι τον κο Νικήτα, αλλά από το δικηγορικό γραφείο Ι. Παπαζαχαρία Δ.Ε.Π.Ε. Πέραν τούτου ακόμα και να θεωρούσα ότι εκ παραδρομής αναγράφηκε το εν λόγω άρθρο ή το όνομα του κου Νικήτα, τίποτε από το περιεχόμενο των δυο εξουσιοδοτήσεων δεν καταδεικνύει ότι εξουσιοδοτήθηκε ο τελευταίος να συντάξει και παραδώσει γραπτές ειδοποιήσεις για άρση της οχληρίας. Επιπρόσθετα η εξουσιοδότηση του τεκμηρίου 2Β δόθηκε στις 19.09.2022, ήτοι πολύ μεταγενέστερα της επίδοσης της επίδικης ειδοποίησης, όμως δεν συμμερίζομαι τη θέση της συνηγόρου της Καθ’ ης η αίτηση ότι απώλεσε την ισχύ της η εξουσιοδότηση τεκμήριο 2Α, εφόσον δεν είχε ανακληθεί κατά τον ουσιώδη χρόνο.
Στη συνέχεια, φαίνεται ότι ο κος Νικήτα με το τεκμήριο 6 ενημέρωσε σχετικά το Δημοτικό Συμβούλιο, το αρμόδιο δηλαδή όργανο, για τα όσα είχε διαπιστώσει, μεταξύ άλλων, και στο υποστατικό της Καθ’ ης η αίτηση, κατά την επιτόπια επιθεώρηση του, και ανέμενε σχετικές οδηγίες. Από το απόσπασμα των πρακτικών της συνεδρίας του Δημοτικού Συμβουλίου (τεκμήριο 7) που έλαβε χώρα την 04.02.2019 αφού γίνεται αναφορά στα όσα έτυχαν πληροφόρησης από το σημείωμα / επιστολή του κου Νικήτα (τεκμήριο 6) καταγράφονται τα ακόλουθα:
Τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, αφού αντάλλαξαν απόψεις/εισηγήσεις μεταξύ τους, αποφάσισαν οι υπηρεσίες του Δήμου να καθοδηγήσουν τους ιδιοκτήτες των υποστατικών οι οποίοι διαθέτουν φούρνους για παρασκευή και πώληση κλέφτικου να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες, έτσι ώστε να νομιμοποιηθούν και να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες άδειες. Επίσης θα πρέπει να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες για άρση της οχληρίας που προκαλούν. Εάν δεν συμμορφωθούν, να ληφθούν μέτρα εναντίον τους.
Από το πιο πάνω μέρος των πρακτικών προκύπτει μεν ότι το συμβούλιο φαίνεται να ικανοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, ότι υφίσταται οχληρία και στο υποστατικό της Καθ’ ης η αίτηση, όμως δεν έχει ληφθεί ξεκάθαρη απόφαση για να αρθεί η οχληρία. Συγκεκριμένα φαίνεται ότι τέθηκε ο όρος μη συμμόρφωσης σε «απαραίτητες ενέργειες» από πλευράς Καθ’ ων η αίτηση, δίδοντας τους μια δεύτερη ευκαιρία. Παρέμεινε άγνωστο αν, και ποιες ενέργειες τους γνωστοποιήθηκαν και στις οποίες θα έπρεπε να είχαν προβεί. Δεν προκύπτει συνεπώς με σαφήνεια ότι το εδώ αρμόδιο όργανο αποφάσισε οριστικά τη λήψη μέτρων εναντίον των καθ’ ων η αίτηση.
Έστω όμως και να αποδεχόμουν ότι το Δημοτικό Συμβούλιο ικανοποιήθηκε ως προς τα ενώπιον του δεδομένα τα οποία δικαιολογούσαν την εξασφάλιση διατάγματος υπό το άρθρο 93(1) (β) του Νόμου, αυτό που έπρεπε να ακολουθήσει, σύμφωνα με τα όσα διαλαμβάνονται στο άρθρο 92, ήταν η σύνταξη και αποστολή γραπτής ειδοποίησης προς τις Καθ’ ων η αίτηση (ως ήταν τότε) για άρση αυτής, εντός καθορισμένης προθεσμίας είτε από το Δήμαρχο, είτε από πρόσωπο που ο τελευταίος ήθελε ορίσει. Οι υπό αναφορά ειδοποιήσεις, όπως προκύπτει από τα τεκμήρια 8Α και 8Β και την ενώπιον μου μαρτυρία, συντάχθηκαν και υπογράφηκαν προσωπικά από τον κο Νικήτα και επιδόθηκαν μέσω κάποιου επιστάτη του Δήμου. Σε αυτές καθορίζεται συγκεκριμένη προθεσμία συμμόρφωσης. Όμως, όχι μόνο δεν έχει προσφερθεί μαρτυρία ότι είτε ο κος Νικήτα είτε ο επιστάτης ήταν εξουσιοδοτημένοι από το Δήμαρχο για επίδοση της προβλεπόμενης ειδοποίησης ή αν ανέφερε κάτι τέτοιο στις καθ’ ων η αίτηση, μα ούτε και στο περιεχόμενο των επιστολών υπάρχει ίχνος αναφοράς για εξουσιοδότηση τους από το Δήμαρχο ή προκύπτει έστω ότι ο κος Νικήτα υπογράφει δια λογαριασμό του. Ούτε και δόθηκε οποιαδήποτε μαρτυρία ότι η ειδοποίηση έχει αποσταλεί κατόπιν ικανοποίησης του Δημοτικού Συμβουλίου για την ύπαρξη οχληρίας. Υπενθυμίζω ότι η εξουσιοδότηση τεκμήριο 2Α δεν αναφέρει οτιδήποτε σχετικό.
Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι δεν συμμερίζομαι την προσέγγιση του αδελφού μου Δικαστή που εκδίκασε την Αίτηση Οχληρίας 1/2009, ο οποίος επιλαμβανόμενος ταυτόσημου ζητήματος, έκρινε ότι θα πρέπει να δοθεί διασταλτική και τελεολογική ερμηνεία του άρθρου 92, υπό την έννοια ότι δεν μπορεί να αναμένεται από κάποιο Δήμαρχο να ασχολείται με όλες τις περιπτώσεις οχληρίας και δη σε πολυπληθείς περιοχές ως είναι οι δήμοι. Το γράμμα του εν λόγω άρθρου είναι σαφές και δεν οδηγεί σε τέτοια παράλογα συμπεράσματα που να χρήζει τελεολογικής ερμηνείας. Σε τέτοιες περιπτώσεις κρίνω ότι είναι ανεπίτρεπτο για τα Δικαστήρια να ερμηνεύουν κατά τρόπο που δεν συνάδει με το γράμμα του νόμου. Στην υπόθεση Marios Nikolaou Developers Ltd κ.α., Πολιτική Αίτηση Αρ. 101/2018, ημερομηνίας 14.08.2018, ECLI:CY:AD:2018:D378, ECLI:CY:AD:2018:D378 επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Είναι νομολογιακά γνωστό ότι βασικό κριτήριο για την ερμηνεία ενός νομοθετήματος αποτελεί η συνήθης σημασία των λέξεων. Εκεί όπου οι πρόνοιες της νομοθεσίας είναι σαφείς στις λέξεις θα πρέπει να δίδεται η γραμματική τους έννοια. Κεντρική επιδίωξη και στόχος του ερμηνευτικού έργου του Δικαστηρίου είναι η διακρίβωση της [αντικειμενικής] πρόθεσης του νομοθέτη που είναι και το μόνο ζητούμενο (βλ. Κωμοδρόμος ν. White Knight Holdings (2010) 1 A.Α.Δ. 1903).»
Παραπέμπω επίσης στην πολύ πρόσφατη απόφαση του Εφετείου στην υπόθεση Συνεργατική Εταιρεία Διαχείρισης Περιουσιακών Στοιχείων Λτδ ν. Παντέλα, Πολ. Εφ. 159/21 ημερ. 01.12.23, ως προς το ζήτημα ερμηνείας των νόμων.
Συνακόλουθα των πιο πάνω καταλήγω ότι στην υπό κρίση περίπτωση δεν τηρήθηκαν τα διαλαμβανόμενα από το άρθρο 92 του Νόμου και συγκεκριμένα δεν έχει ικανοποιηθεί η προϋπόθεση της λήψης απόφασης για άρση οχληρίας ούτε και το συστατικό στοιχείο της επίδοσης ειδοποίησης από το Δήμαρχο ή άλλο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Συνεπεία τούτου η Αίτηση είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Επιτυγχάνει ο 2ος λόγος ένστασης.
Παρά τη διαφαινόμενη κατάληξη, θα προχωρήσω και στην εξέταση της ουσίας της Αίτησης αφού πρώτα προηγηθεί η αξιολόγηση της μαρτυρίας, για σκοπούς πληρότητας.
Αξιολόγηση Μαρτυρίας
Κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας τους λαμβάνω υπόψη μου τον τρόπο που οι εν λόγω μάρτυρες απαντούσαν τις ερωτήσεις που τους υποβάλλονταν, τις αντιδράσεις τους και γενικά την όλη συμπεριφορά τους από το εδώλιο του μάρτυρα. Περαιτέρω, λαμβάνω υπόψη μου το περιεχόμενο τόσο της προφορικής τους μαρτυρίας όσο και της έγγραφης μαρτυρίας που κατατέθηκε στο Δικαστήριο και έχω υπόψη μου και τις αρχές της νομολογίας αναφορικά με την κρίση της αξιοπιστίας ενός μάρτυρα[3]. Διατηρώ επίσης υπόψιν μου και την αρχή ότι ένας μάρτυρας μπορεί να γίνει πιστευτός είτε εξ’ ολοκλήρου είτε μερικώς[4], και ότι η επιλεκτική αποδοχή μέρους της μαρτυρίας ενός μάρτυρα δεν είναι επιλήψιμη[5], αρκεί αυτό να δικαιολογείται και να επεξηγείται, διαφορετικά μπορεί να οδηγήσει σε επιτυχία τυχόν έφεσης λόγω εσφαλμένης καθοδήγησης[6]. Έχω επίσης κατά νου, πως δεν είναι σπάνιο κάποιοι μάρτυρες να έχουν ιδιαίτερη ικανότητα στο να προβάλλουν μια τελείως διαφορετική εικόνα από εκείνη που πραγματικά τους χαρακτηρίζει (βλ. κατ' αναλογία, Χριστοφή ν. Ζαχαριάδη (2002) 1(Α) Α.Α.Δ. 401, 406), αλλά και διότι κάποιες συμπεριφορές στο εδώλιο του μάρτυρα μπορεί να ορμώνται από πλειάδα αιτιών, χωρίς αναγκαστικώς αυτές να εκπορεύονται από διάθεση ψεύδους ή παραπλάνησης. Πολύ σημαντική παράμετρος που χρήζει αναφοράς είναι ότι η αξιολόγηση της μαρτυρίας δεν περιορίζεται αποκλειστικώς στην ατομική κρίση της αξιοπιστίας κάθε μάρτυρα ξεχωριστά, αλλά συνεκτιμάται, διερευνάται και αντιπαραβάλλεται με το σύνολο της προσαχθείσας μαρτυρίας[7]. Αντιφάσεις που αφορούν μικρολεπτομέρειες δεν καταρρίπτουν αλλά αντίθετα ενδυναμώνουν την αξιοπιστία ενός μάρτυρα[8].
Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να διευκρινίσω ότι η παρούσα διαδικασία καίτοι καταχωρείται ως ποινική αίτηση, ενέχει πολιτικό χαρακτήρα. Στην υπόθεση Municipality of Nicosia v. Charalambos Cleovoulou (1988) 2 C.L.R, επεξηγήθηκε ότι η χρήση της λέξης «κατηγορία» στο άρθρο 93(2) του Περί Δήμων Νόμου δεν προσδίδει έννοια ποινικής διαδικασίας και ούτε δημιουργεί την ύπαρξη ποινικού αδικήματος για να ενέχει το στοιχείο της τιμωρίας. Τυγχάνουν οι εφαρμογής οι σχετικές πρόνοιες του Ν.111/85 με τις σχετικές τροποποιήσεις καθώς και οι Κανονισμοί των The Municipal Corporations (Nuisances) Rules CAP.252 (στα ελληνικά Περί Δήμων (Οχληρίες) Κανονισμών) οι οποίοι και καθορίζουν τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθηθεί (βλ. Δήμος Λευκωσίας ν. Νικολάου (2008) 2 Α.Α.Δ. 361). Η αίτηση και η ένσταση διαδραματίζουν ρόλο έγγραφων προτάσεων που περιέχουν τις θέσεις των διαδίκων στη βάση των οποίων η κάθε πλευρά παρουσιάζει τη μαρτυρία της για να θεμελιώσει την εκδοχή της. Το βάρος απόδειξης βρίσκεται στους ώμους του Αιτητή που καλείται να το αποσείσει στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων (βλ. Ανδρέας Κουλλαπίδης Λτδ ν. Δήμου Λευκωσίας (1995) 2 Α.Α.Δ. 82. Όπως συμβαίνει και στις αγωγές, η εκδίκαση της υπόθεσης αυτής τροχοδρομείται στη βάση των ισχυρισμών που περιέχονται στην αίτηση και ένσταση και των ενόρκων δηλώσεων που τις υποστηρίζουν. Μαρτυρία που παρεκκλίνει από τα έγγραφα αυτά δεν λαμβάνεται υπόψη.
Στα πλαίσια αξιολόγησης μαρτυρίας λαμβάνεται υπόψη και οποιαδήποτε πραγματική μαρτυρία έχει προσκομιστεί κατά τη διάρκεια της ακρόασης. Αναφορικά με την αξία της πραγματικής μαρτυρίας παραπέμπω στην υπόθεση Derek Knell v Αστυνομίας (1994) 2 Α.Α.Δ. 5. Περαιτέρω, όπως υποδεικνύεται στο σύγγραμμα των Ηλιάδη & Σάντη Το Δίκαιο της Απόδειξης σελ. 337 – 338, οι φωτογραφίες μπορούν να κατατεθούν ως πραγματική μαρτυρία για οποιοδήποτε σκοπό. Μέσα από τις φωτογραφίες κάποιος μάρτυρας μπορεί να εκφράσει τη γνώμη του κατά πόσο αυτή απεικονίζει ένα πρόσωπο ή χώρο ή ένα αντικείμενο ή μία κατασκευή ή μία κατάσταση που ο μάρτυρας βίωσε προσωπικά χωρίς κατ' ανάγκη να πρέπει να είναι εμπειρογνώμονας για κάτι τέτοιο. Ως πραγματική μαρτυρία, το Δικαστήριο μπορεί, αν δεν υφίσταται θέμα γνησιότητας της, να την αξιολογήσει κατάλληλα δίνοντας της την ανάλογη βαρύτητα και παράλληλα είναι σε θέση, αν είναι ευδιάκριτη να εξαγάγει τα δικά του συμπεράσματα. Το ακόλουθο απόσπασμα από την υπόθεση R v. Dodson [1984] 1 W.L.R. 971 είναι διαφωτιστικό ως προς τη σχετικότητα τους:
"We entertain no doubt that photographs taken by the process installed and operated in the branch office of the building society are admissible in evidence. They are relevant to the issues as to (a) whether an offence was committed and (b) who committed it. What is relevant is, subject to any rule of exclusion - we know of none which is applicable to this situation, prima facie admissible."
Τέλος παραθέτω μια σύνοψη της νομολογίας ως προς την αξιολόγηση μαρτύρων που είναι εμπειρογνώμονες. Οι πραγματογνώμονες μάρτυρες δεν αντιμετωπίζονται από το Δικαστήριο με διαφορετικό τρόπο από ότι οι άλλοι μάρτυρες[9]. Η μαρτυρία τους αξιολογείται στη βάση των ίδιων αρχών και το Δικαστήριο μπορεί να δεχτεί μέρος της μαρτυρίας του ενός ή άλλου εμπειρογνώμονα και να εξάγει τα δικά του συμπεράσματα[10]. Ο ρόλος του εμπειρογνώμονα είναι να προμηθεύει το Δικαστή με τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια για την αξιολόγηση της ορθότητας των συμπερασμάτων του για να μπορέσει έτσι το Δικαστήριο να σχηματίσει τη δική του ανεξάρτητη γνώμη εφαρμόζοντας αυτά τα κριτήρια πάνω στα γεγονότα που αποδεικνύονται με μαρτυρία[11]. Αν και η συμπεριφορά τους στο εδώλιο δεν έχει και τόση σημασία εντούτοις είναι ένα στοιχείο που προσμετράται για τη διαπίστωση της αξιοπιστίας τους. Αναμφίβολα, η σοβαρότητα και υπευθυνότητα με την οποία οι πραγματογνώμονες προσεγγίζουν το έργο τους, έχει ιδιαίτερη σημασία στην αξιολόγηση της μαρτυρίας τους[12]. Αποτελεί θεμελιώδες αξίωμα ότι οι εμπειρογνώμονες δεν αποφασίζουν την ουσία της υπόθεσης, και η μαρτυρία τους δεν υποκαθιστά την κρίση του Δικαστηρίου το οποίο θα πρέπει να καταλήξει σε δικά του ευρήματα[13]. Η εμπειρογνωμοσύνη πάνω σε ένα θέμα δεν βασίζεται μόνο στα ακαδημαϊκά προσόντα του μάρτυρα αλλά και στην πραγματική εμπειρία που αποκτάται πάνω σε συγκεκριμένο αντικείμενο[14]. Το Δικαστήριο δεν υποχρεούται να προτιμήσει τη μαρτυρία εμπειρογνώμονα που κατέχει και ακαδημαϊκά προσόντα και εμπειρία από τον πραγματογνώμονα που κατέχει μόνο εμπειρία[15]. Το βάρος απόδειξης της πραγματογνωμικής ιδιότητας του μάρτυρα με αρμόζουσα μαρτυρία ως προς τα αφορώντα ακαδημαϊκά, επαγγελματικά και εμπειρικά του προσόντα το φέρει η πλευρά που τον παρουσιάζει[16].
Αξιολόγηση Μ.Α
Κατ’ αρχήν θα πρέπει να επισημάνω ότι η ιδιότητα του μάρτυρα ως υγειονομικός επιθεωρητής στην υπηρεσία των Αιτητών δεν έχει καθόλου αμφισβητηθεί και συνεπώς προσεγγίζω τη μαρτυρία του ως η νομολογία επιτάσσει, και δη ως ειδικού σε θέματα υγειονομίας. Όπως επίσης ο ίδιος ανέφερε έχει διερευνήσει πάμπολες παρόμοιας φύσεως υποθέσεις και διαθέτει πολύ μεγάλη πείρα στα ζητήματα αυτά. Ο μάρτυρας των Αιτητών δεν υπέπεσε σε καμία ουσιώδη αντίφαση ή ανακρίβεια και δεν έχω εντοπίσει ότι αυτός είχε οποιοδήποτε όφελος ή κίνητρο να επικαλεστεί ψευδώς γεγονότα. Ούτε και συμμερίζονται τη θέση της συνηγόρου για την καθ’ ης η αίτηση ότι διαπνεόταν από εκδικητικότητα ή καταδιωκτική μανία για να βοηθήσει πάση θυσία την υπόθεση των Αιτητών. Τα όσα κατέθεσε, με ειλικρίνεια και σταθερότητα, συνάδουν σε μεγάλο βαθμό με τα τεκμήρια που είναι κατατεθειμένα και τα όσα τέθηκαν ενώπιον μου και πρόκειται για γεγονότα που περιήλθαν στην αντίληψη του ιδίου.
Παρά το ότι στις φωτογραφίες που ο ίδιος έλαβε και εκτύπωσε δεν φαίνονται τα ξύλα η θέση του αυτή επιβεβαιώθηκε με τον καλύτερο τρόπο από την ίδια την Καθ’ ης η αίτηση η οποία δέχθηκε ότι αγοράζει ξύλα για ένα μήνα τα οποία βάζει πίσω από τους φούρνους. Έχοντας δε κατά νου ότι ως η ίδια ανέφερε χρησιμοποιεί για το καθημερινό, ως επίσης ανέφερε, άναμμα των φούρνων 4 με 5 ξύλα μεγάλα τότε εξάγεται το συμπέρασμα ότι στοιβάζεται σημαντική ποσότητα ξυλείας (περίπου 150 κομμάτια ξύλων). Αποδέχομαι συνεπώς ως λογική τη θέση του μάρτυρα ότι καίτοι δεν είδε με τα μάτια του ζωύφια και τρωκτικά, δημιουργείται από τη σωρό τέτοιας ποσότητας ξύλων εύλογος κίνδυνος για εκκόλαψη τους. Από τα όσα δε ανέφερε και η Καθ’ ης η αίτηση συνάγεται ότι μέχρι και της εκδίκασης της υπόθεσης συνεχίζουν να υπάρχουν στοιβαγμένα ξύλα τα οποία ως η ίδια ανέφερε προμηθεύεται από τρίτο πρόσωπο. Είναι δε άνευ σημασίας αν η σωρός των ξύλων τοποθετείτο πίσω από το φουγάρο, που βρίσκεται αριστερά ως απεικονίζεται στις φωτογραφίες τεκμήριο 9, των φούρνων ή πίσω από αυτούς.
Σε ό,τι αφορά το άναμμα των φούρνων είναι παραδεκτό ότι κάποια ποσότητα καπνού εκπέμπεται κατά το άναμμα ενός τουλάχιστον φούρνου ή ακόμα και όταν οι ανάγκες το επιβάλλουν από περισσότερους. Τούτο άλλωστε έγινε ξεκάθαρο και κατά την αγόρευση της κας Παπαδημήτρη. Αυτό που αμφισβητείται είναι αν η ποσότητα που απελευθερώνεται στον περιβάλλον είναι τέτοια που προκαλείται οχληρία. Είναι γεγονός ότι από τις φωτογραφίες και μόνο δεν μπορούν να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα εφόσον δεν αποτυπώνεται καθόλου καπνός. Τούτου λεχθέντος δεν μου διαφεύγει ότι το κάτω μέρος του στεγάστρου από τσίγκο που προϋπήρχε, όσο και του νεόδμητου στεγάστρου, ως απεικονίζεται στη φωτογραφία τεκμήριο 10, είναι έντονα μαύρο. Σημειώνω εδώ ότι σύμφωνα και με τη μαρτυρία της καθ’ ης η αίτηση το νέο στέγαστρο κατασκευάστηκε μόλις ένα μήνα πριν τη δια ζώσης μαρτυρία της (04.12.2023). Μαυρίσματα επίσης υπάρχουν και στο πάνω μέρος των στομίων των κτιστών φούρνων. Την ίδια ώρα πρέπει να αναφέρω ότι μάρτυρας δεν ανέφερε για πόση ώρα παρέμεινε στο χώρο του υποστατικού και έβλεπε να αναδύονται καπνοί από τους φούρνους ούτε και έδωσε οποιαδήποτε μαρτυρία μέχρι που έβλεπε τους καπνούς να φτάνουν. Αποδέχομαι όμως τη θέση του ότι η λειτουργία των φούρνων συνεχίζεται μέχρι σήμερα εφόσον ως ανέφερε επισκέφθηκε και αμέσως προ της κατάθεσης του ενώπιον του Δικαστηρίου.
Σημειώνω επίσης ότι έχει παραμείνει αναντίλεκτη η θέση του στην παράγραφο 6 της ένορκης δήλωσης που υποστηρίζει την Αίτηση αλλά και 11 της γραπτής του δήλωσης πως το υποστατικό που διατηρεί σήμερα η Καθ’ ης η αίτηση βρίσκεται στον κύριο δρόμο Γεροσκήπου, εντός πυκνοκατοικημένης περιοχής και δίπλα από άλλες κατοικίες. Επιβεβαιώθηκε άλλωστε και από την Μ.Κ ότι πέριξ του υποστατικού που διατηρεί βρίσκονται σπίτια, σε απόσταση που 50 μέτρων ως η ίδια ανέφερε, ενώ υπάρχει και στάση λεωφορείου στα 30 μέτρα. Τούτο επίσης προκύπτει και από την αεροφωτογραφία τεκμήριο 4 στην οποία απεικονίζονται κατοικίες δεξιά, αριστερά αλλά και απέναντι του σημείου που βρίσκονται οι φούρνοι.
Δεν μπορώ να αποδεχθώ τον ισχυρισμό του περί πρόκλησης ακαλαισθησίας από την ύπαρξη των φούρνων αυτών καθ’ εαυτών. Οι σχετικές αναφορές του μάρτυρα παρέμειναν στη σφαίρα της γενικότητας και αοριστίας. Ούτε και μπορώ να δεχθώ τη θέση του ότι από την όψη και μόνο των φούρνων προκαλείται οποιαδήποτε ακαλαισθησία. Δεν είναι η περίπτωση όπου προκύπτει να έχουν αφεθεί διάφορα αντικείμενα ή υλικά που κατά αντικειμενικό τρόπο να θεωρείται ότι συνιστούν ακαθαρσία και αντίθεση με την έννοια της καλής εμφάνισης. Σημειώνω ακόμα ότι έχει μετακινηθεί στο παλιό στέγαστρο και στη θέση του ανεγέρθηκε καινούργιο χωρίς τη χρήση ευτελών υλικών (βλ. φωτογραφία τεκμήριο 10)
Επίσης σε ό,τι αφορά τις αναφορές του περί γραπτών και προφορικών παραπόνων από τους γείτονες ως επίσης και η αναφορά του περί επιθεώρησης από το υγειονομείο του κράτους και για αποστολή συγκεκριμένης αποστολής συνιστούν αναμφίβολα εξ’ ακοής μαρτυρία. Ουδείς εκ των γειτόνων ή ο αρμόδιος υγειονομικός λειτουργός κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον του Δικαστηρίου μα ούτε κατατέθηκε οποιοδήποτε γραπτό παράπονο ή η περί ου ο λόγος επιστολή των υγειονομικών υπηρεσιών. Είναι καλά γνωστό ότι μαρτυρία που εισάγεται ως εξ’ ακοής δεν οδηγεί εκ του λόγου αυτού και μόνο στην παραγνώριση της από το Δικαστήριο. Για τον τρόπο αξιολόγησης τέτοιας μαρτυρίας το Δικαστήριο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψιν του όλα τα περιστατικά της υπόθεσης και ιδιαίτερα το κατά πόσο ήταν εφικτό να κλητευθεί το πρόσωπο που έκανε την αρχική δήλωση, το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα, το βαθμό της εξ’ ακοής μαρτυρίας, το αν οποιοδήποτε εμπλεκόμενο πρόσωπο είχε κίνητρο να αποκρύψει ή να παραποιήσει γεγονότα, το αν η αρχική δήλωση μεταφέρθηκε επακριβώς ή όχι, το πλαίσιο μέσα στο οποίο έγινε η δήλωση κ.α[17]. Οι παράγοντες αυτοί προνοούνται στο Άρθρο 27(2) του Κεφ.9, όμως δεν είναι εξαντλητικοί[18].
Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν δόθηκε οποιαδήποτε δικαιολογία για τη μη κλήτευση των αναφερόμενων προσώπων ενώ ήταν πάγια θέση της Καθ’ ης η αίτηση ότι κανένα παράπονο δεν είχε υποβληθεί και πως όλα ήταν αποτέλεσμα διαμαρτυριών ενός και μόνο προσώπου που είχε διαφορές μαζί της και την μακαριστή μητέρα της (πρώην Καθ’ ης η αίτηση αρ.1). Θεωρώ ότι η παράλειψη αυτή των αιτητών η οποία και άπτεται του πιο καίριου ζητήματος της όλης υπόθεσης και για ένα φερόμενο πρόβλημα που δημιουργήθηκε πριν από τουλάχιστον 5 περίπου χρόνια, δεν μπορεί παρά να επενεργήσει ώστε να μην δοθεί οποιαδήποτε βαρύτητα στους συγκεκριμένους ισχυρισμούς.
Συνακόλουθα αποδέχομαι τη μαρτυρία του Μ.Α ως ειλικρινή και αξιόπιστη ενώ την ίδια ώρα απορρίπτω τα μέρη αυτής που έχω αναφερθεί πιο πάνω.
Αξιολόγηση Μ.Κ
Σε ό,τι αφορά τη μαρτυρία της Καθ’ ης η αίτηση, στο μέτρο και την έκταση που αυτή δεν συνάδει με τα όσα ανέφερε ο Μ.Α κρίνω ότι δεν μπορώ να της αποδώσω οποιαδήποτε βαρύτητα καθότι περιλάμβανε ισχυρισμούς οι οποίοι είτε δεν περιλήφθηκαν στην ένορκη της δήλωση ή και δεν υποβλήθηκαν στον Μ.Α. Διαπίστωσα επίσης αντιφατικότητα σε κάποιες από τις θέσεις που υπέβαλε στον μάρτυρα των Αιτητών από τα όσα ισχυρίστηκε δια ζώσης.
Η μάρτυρας προέβαλε για πρώτη φορά τη θέση κατά τη δια ζώσης μαρτυρία της πως η παραγωγή καπνού διενεργείται κατά τα πρώτα είκοσι λεπτά της διαδικασίας πυρώματος του φούρνου και συγκεκριμένα από η ώρα 06:30π.μ. Τέτοια θέση, όμως δεν περιλαμβάνεται στην ένορκη της δήλωση μα ούτε και υποβλήθηκε στον Μ.Α και συνεπώς δεν μπορεί παρά να αγνοηθεί. Αυτή της δε η αναφορά αντιφάσκει και με ορισμένες εκ των φωτογραφιών (τεκμήρια 9Γ και 9Δ). Συγκεκριμένα στη φωτογραφία 9Γ φαίνεται να γίνεται καύση ξύλων εντός ενός φούρνου περί ώρα 10:34 της 30.01.2023 ενώ στη φωτογραφία 9Δ καύση ξύλων εντός άλλου φούρνου περί ώρα 08:14. Επίσης δεν υπάρχει ίχνος αναφοράς στην ένορκη δήλωση της μάρτυρος, και ούτε υποβλήθηκε οτιδήποτε σχετικό αναφορικά με την επίσκεψη λειτουργού από τις Υπηρεσίες Υγειονομίας η οποία καθ’ ισχυρισμό τη διαβεβαίωσε ότι δεν χρησιμοποιεί ξύλα από παλέτα στους φούρνους και συνεπώς επίσης θα πρέπει να αγνοηθεί. Επιπλέον η μάρτυρας σε αντίθεση με σχετική υποβολή της δικηγόρου της πως δεν υπήρχαν ξύλα από της καταχωρήσεως της υπό κρίση αίτησης ήτοι το 2019 αλλά και κατά την επιθεώρηση του υποστατικού της από τον Μ.Α, δέχθηκε ότι αγοράζει τακτικά ποσότητα ξύλων για περίοδο ενός μηνός από τρίτο πρόσωπο, τα οποία και στοιβάζει πίσω από τους φούρνους. Άλλωστε κάτι τέτοιο προκύπτει και από τη θέση της μάρτυρος ότι καθημερινά λειτουργεί τον ένα, τουλάχιστον, φούρνο. Η αρχή ότι κατά την αντεξέταση πρέπει να τίθεται στους μάρτυρες η υπόθεση που θα προωθηθεί από τον αντίδικο και ότι παράλειψη τέτοιας υποβολής εξουδετερώνει τις θέσεις που θα προβληθούν για πρώτη φορά κατά τη μαρτυρία του αντιδίκου, έχει υιοθετηθεί κατ' επανάληψη στη νομολογία. Περαιτέρω η αξιοπιστία ενός μάρτυρα πλήττεται καίρια όταν προβάλλει αντιφατικές υποβολές με τις θέσεις που προωθούνται εν τέλει ενόρκως (βλ. ενδεικτικά Πολυκάρπου ν. Αστυνομίας Ποιν. Εφ. 149/15 ημερ. 25.04.2017, ECLI:CY:AD:2017:D145 και Tekinder Pal κ.α. ν. Δημοκρατίας (2010) 2 Α.Α.Δ., 551).
Αναφέρω ακόμα ότι το περιεχόμενο της επισυνημμένης επί της ένορκης δήλωσης της, άδειας οικοδομής, δεν είναι καθόλου ευανάγνωστο και δεν προκύπτει σε τι ακριβώς αναφέρεται. Παρά τη σχετική υπόδειξη του Δικαστηρίου προς τη συνήγορο της, δεν προσήλθε οποιοσδήποτε μάρτυρας για να διευκρινίσει τα όσα περιλαμβάνονται. Εκ τούτου και δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη.
Τέλος επισημαίνω ότι παρά τον ισχυρισμό της Καθ’ ης η αίτηση ότι έχει όλες τις απαραίτητες άδειες, τίποτε σχετικό δεν παρουσίασε στο Δικαστήριο.
Συνακόλουθα το Δικαστήριο δεν μπορεί να στηριχθεί με ασφάλεια στα λεγόμενα της μάρτυρος για την εξαγωγή οποιωνδήποτε συμπερασμάτων. Η μαρτυρία της Καθ’ ης η αίτηση δεν παρουσιάζει την αναγκαία ακρίβεια, πειστικότητα και συνοχή ώστε να μπορεί να γίνει δεκτή και απορρίπτεται ως αναξιόπιστη.
Ευρήματα
Στη βάση της πιο πάνω μαρτυρίας η οποία κρίθηκε στο σύνολο της ως αξιόπιστη και αληθής θα προέβαινα στα πιο κάτω ευρήματα:
1. Η Καθ' ης η αίτηση είναι σήμερα η κάτοχος και διαχειρίστρια του υποστατικού αρ.85 που βρίσκεται στην οδό Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ που βρίσκεται εντός των ορίων του Δήμου Γεροσκήπου. Αυτό βρίσκεται εντός του τεμαχίου υπ’ αριθμό 635 στο σημείο που έχει σημειωθεί με το γράμμα «Χ» επί του τεκμηρίου 4 το οποίο μισθώνει δυνάμει σύμβασης με τον Υπουργό Εσωτερικών υπό την ιδιότητα του ως Κηδεμόνα των Τ/Κ περιουσιών. Με βάση σχετικό όρο της σύμβασης το υποστατικό θα χρησιμοποιείται ως εστιατόριο.
2. Εντός του εν λόγω τεμαχίου υπάρχουν τέσσερις κτιστοί φούρνοι οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την παραγωγή κρέατος γνωστού ως οφτό κλέφτικο και πατατών. Οι φούρνοι βρίσκονται σε απόσταση περίπου 30 μέτρων από τον κεντρικό δρόμο του Δήμου Γεροσκήπου ενώ φαίνεται να γειτνιάζουν με άλλα υποστατικά σε απόσταση όχι μεγαλύτερη των 50 μέτρων.
3. Εντός των αναφερόμενων δημοτικών ορίων ασκούν έλεγχο και δικαιοδοσία οι Αιτητές ως αρμόδια δημοτική αρχή
4. Λόγω της καθημερινής χρήσης των αναφερόμενων φούρνων, οι οποίοι υφίστανται για πολλά χρόνια, παράγονται καπνοί οι οποίοι διαφεύγουν στον αέρα. Η χρήση των φούρνων συνεχίζετο μέχρι και της ακρόασης της υπόθεσης. Δεν έχει δοθεί όμως οποιαδήποτε μαρτυρία αν και σε ποια από τα παρακείμενα σπίτια με το υπό αναφορά υποστατικό, προσεγγίζει ή και για πόσο χρονικό διάστημα διαρκεί η εκπομπή του καπνού.
5. Για το άναμμα των φούρνων χρησιμοποιείται ξυλεία η οποία αγοράζεται από την Καθ’ ης η αίτηση από τρίτο πρόσωπο για ποσότητα που να την επαρκεί για ένα μήνα και χρησιμοποιεί 4 με 5 μεγάλα ξύλα. Αυτά τοποθετούνται πίσω από τους φούρνους και δημιουργείται κίνδυνος για φώλιασμα τρωκτικών και εντόμων.
6. Τα πιο πάνω διαπιστώθηκαν από επιτόπια επιθεώρηση του υγεινομικού λειτουργού και Μ.Α κου Νικήτα μαζί με τον επιστάτη του Υγειονομείου των Αιτητών. Το θέμα αυτό παραπέμφθηκε από τον Μ.Α σε συνεδρία του Δημοτικού Συμβουλίου με επιστολή ημερομηνίας 31.01.2019 το οποίο με απόφαση του ημερομηνίας 04.02.2019 αποφάσισε όπως ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα εναντίον της καθ’ ης η αίτηση αρ.2 και πρώην καθ’ ης η αίτηση αρ.1, για άρση της οχληρίας.
7. Στις 04.03.2019 συντάχθηκαν και αποστάλθηκαν στις καθ’ ων η αίτηση (ως ήταν τότε) ειδοποιήσεις με την πιο πάνω ημερομηνία με την οποία καλούνταν όπως άρουν την οχληρία εντός 5 ημερών από της επιδόσεως της. Οι δυο πανομοιότυπες σε περιεχόμενο ειδοποιήσεις συντάχθηκαν και δόθηκαν δια χειρός στην Καθ’ ης η αίτηση αρ.2 η οποία παρέλαβε και αυτή που αφορούσε τη μητέρα της (πρώην καθ’ ης η αίτηση αρ.1).
8. Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ουσιαστική ανταπόκριση στο περιεχόμενο των υπό αναφορά ειδοποιήσεων.
Νομική Πτυχή
Η παρούσα αίτηση υποβάλλεται δυνάμει των άρθρα 92, 93 και 94 του περί Δήμων Νόμου, Ν111/1985.Δικονομικά η διαδικασία υποβολής και εκδίκασης τέτοιας αίτησης ρυθμίζεται από τους Municipal Corporation (Nuisances ) Rules Cap.252. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 6 των προαναφερθέντων Κανονισμών, η διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται κατά την ακρόαση της αίτησης είναι αυτή που ακολουθείται από το Δικαστήριο σε συνοπτική ποινική δίκη.
Επιπλέον με βάση τα άρθρα 92-94 του Ν. 111/85 και τις αποφάσεις Ζenios Closures Ltd v Δήμου Λεμεσού (ανωτέρω) και Γεώργιος Μιχαήλ Χατζηαντώνη ν Δήμου Πέγειας 2013 2 ΑΑΔ 307, για να εκδοθεί από το Δικαστήριο διάταγμα άρσης της οχληρίας πρέπει να πληρούνται οι κάτωθι προϋποθέσεις:
α) Λήψη πληροφορίας και/ή παραπόνου για την ύπαρξη οχληρίας
β) Επίδοση ειδοποίησης από το Δημοτικό Συμβούλιο ή από το Δήμαρχο ή οριζόμενο εξ’ αυτού πρόσωπο, με την οποία το πρόσωπο που προκαλεί την οχληρία ή ανέχεται αυτή να εντέλλεται να άρει την οχληρία εντός της καθορισμένης προθεσμίας
γ) το πρόσωπο προς το οποίο έχει επιδοθεί η ειδοποίηση να παραλείπει να συμμορφωθεί
δ) το Δικαστήριο να ικανοποιηθεί ότι κατά το χρόνο έκδοσης του Διατάγματος υφίσταται οχληρία
Το Άρθρο 91 του περί Δήμων Νόμου προνοεί διάφορες περιπτώσεις οι οποίες συνιστούν οχληρία. Στην έκταση που στην παρούσα περίπτωση ενδιαφέρει σχετικά είναι τα ακόλουθα εδάφια (έμφαση δική μου):
(δ) oιovδήπoτε φυτόv, είτε αυτoφυές είτε μη, οιαδήποτε συσσώρευσις, εvαπόθεσις, τοποθέτησης, διατήρησης ή εvαπoθήκευσις oιoυδήπoτε αvτικειμέvoυ ή πράγματος εις oιovδήπoτε δημόσιov ή ιδιωτικόv χώρov τα οποία απoτελoύv oχληρίαv ή είναι επιβλαβή εις την υγείαν ή δημιoυργoύv ακαλαισθησίαv ή είναι επιζήμια διά τας ανέσεις της περιοχής ή είναι εvδεχόμεvov να επηρεάσουν την ασφάλειαν oιoυδήπoτε προσώπου.
(στ) oιovδήπoτε εργoστάσιov, εργαστήριov, τόπος εργασίας, υποστατικόν εργασίας, αλώvιov ή κάμιvoς ή oιoσδήπoτε χώρος όπου διατηρούνται ζώα-
(i) τοιαύτης φύσεως ή κατά τoιoύτov τρόπov κείμενα, κατεσκευασμέvα, λειτoυργoύvτα ή διατηρούμενα ώστε να είναι επιβλαβή εις την υγείαν ή επιζήμια διά τας ανέσεις της περιοχής.
(ζ) οιαδήποτε καπvoδόχoς (μη ούσα καπvoδόχoς ιδιωτικής κατοικίας) εκπέμπoυσα καπvόv εις τoιαύτηv ποσότητα ώστε να συνιστά oχληρίαv ή να είναι επιζήμια εις την υγείαν ή τας ανέσεις της περιοχής.
Στην υπόθεση Γ. Μ. ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΗ (ανωτέρω) επικυρώθηκε η έκδοση διατάγματος άρσης της υφιστάμενης οχληρίας από την διατήρηση μάντρας ζώων και απομάκρυνσης αυτής εκτός των δημοτικών ορίων του εφεσίβλητου Δήμου και καθαρισμού του χώρου, εφόσον ως κρίθηκε μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούσε να αρθεί η οχληρία. Αναφέρθηκε ποια είναι η προβλεπόμενη ακολουθητέα διαδικασία η προβλεπόμενη από τον Περί Δήμων Νόμο 111/85, άρθρα 91 -94.
Συμπεράσματα Δικαστηρίου
Στη βάση των πιο πάνω ευρημάτων μου και συσχετίζοντας τη μαρτυρία που έχει δοθεί με τις νομικές αρχές που διέπουν το αίτημα των Αιτητών, εξαιρουμένου του ζητήματος της δέουσας επίδοσης ειδοποίησης άρσης οχληρίας, προχωρώ να εξετάσω κατά πόσο αποδείχθηκε ότι δημιουργείται οχληρία και ότι αυτή εξακολουθεί να υφίσταται (βλ. Ανδρέας Κουλλαπίδης Λτδ (ανωτέρω).
Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της υπό κρίση Αίτησης η αποδιδόμενη στην Καθ’ ης η αίτηση οχληρία, ως στην ίδια την αίτηση αναφέρεται συνίσταται σε δημόσια οχληρία. Τούτο προκύπτει από τις αναφορές σε αυτή περί επηρεασμού των ανέσεων των κατοίκων της περιοχής και ύπαρξη κινδύνων για την δημόσια υγεία.
Επομένως για να πετύχει η αίτηση των Αιτητών, θα πρέπει να αποδειχθεί ότι η αποδιδόμενη στην Καθ’ ης η Αίτηση οχληρία, είναι τέτοια η οποία επηρεάζει δυσμενώς την υγεία και τις ανέσεις των κατοίκων της περιοχής. Ο ορισμός του τι συνιστά «άνεση των κατοίκων της περιοχής», απαντάται σε αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στα πλαίσια της ακυρωτικής του δικαιοδοσίας με παραπομπή στο τοπικό σχέδιο Λευκωσίας. Παραπέμπω συγκεκριμένα στην απόφαση Σπανού κ.α ν. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Α. Υπουργείου Εσωτερικών κ.α Υπόθεση αρ. 74/2009 ημερ. 2011 όπου λέχθηκαν τα εξής:
Όπως εξηγείται στην «Ερμηνεία των Όρων που Χρησιμοποιούνται στα Τοπικά Σχέδια», ο επηρεασμός θα πρέπει να «υπερβαίνει το όριο του λογικά και γενικά αποδεχτού..»:-
«"επηρεασμός των ανέσεων περιοχής" σημαίνει δυσμενή επηρεασμό των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων που κατοικούν, εργάζονται ή παραθερίζουν σε μια περιοχή ή το δυσμενή επηρεασμό παρακείμενης χρήσης σε βαθμό που υπερβαίνει το όριο του λογικά και γενικά αποδεκτού, ως αποτέλεσμα της δημιουργίας ή αναμενόμενης δημιουργίας θορύβου, καπνού, κονιορτού, οσμών, δονήσεων, ηχορύπανσης ή άλλης ρύπανσης ή μόλυνσης του περιβάλλοντος, συνθηκών κυκλοφοριακής ανασφάλειας ή συμφόρησης ή αισθητικού, κοινωνικού, πολιτιστικού ή άλλου υποβιβασμού του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος από υφιστάμενη ή προτεινόμενη ανάπτυξη»
Καθοδήγηση επίσης άντλησα από τις υποθέσεις Κωνσταντής Καντουνάς ν. Δήμου Λευκωσίας, ECLI:CY:AD:2015:D206, Υπόθεση Αρ.1080/2012, ημερ. 20/3/2015, ECLI:CY:AD:2015:D206 και Αντωνιάδου Νάτια ν. Δήμου Λευκωσίας, (2002) 4 Α.Α.Δ. 92.
Παρά το ότι οι Αιτητές στην αίτησή τους αναφέρονται σε δημόσια οχληρία η οποία επηρεάζει την υγεία και τις ανέσεις των κατοίκων της περιοχής, δεν έχει προσφερθεί οποιαδήποτε θετική και σαφής μαρτυρία κατοίκου της περιοχής η υγεία και οι ανέσεις του οποίου να επηρεάζονται από την κατ’ ισχυρισμό οχληρία. Η μόνη σχετική μαρτυρία ως προς το ζήτημα αυτό, είναι από τον ίδιο τον Μ.Α, η οποία μάλιστα, χωρίς να παραγνωρίζω την ιδιότητα του ως υγειονομικού επιθεωρητή, αποτελείται από γενικές αναφορές εν είδη συμπερασμάτων. Δεν εξήγησε με θετικό τρόπο ή παράθεσε οποιαδήποτε στοιχεία τα οποία να δικαιολογούν το συμπέρασμα του ότι οι καπνοί στην ποσότητα που αυτοί εκπέμπονται αποτελούν πράγματι κίνδυνο για την υγεία των δημοτών ή επηρεάζουν τις ανέσεις των δημοτών, ως αναφέρει στη γραπτή του δήλωση. Για τους λόγους που έχω εξηγήσει κατά την αξιολόγηση της μαρτυρίας του δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτοί οι ισχυρισμοί του περί παραπόνων από περίοικους. Πέραν των πιο πάνω δεν είναι αντιπροσωπευτική η μαρτυρία του έτσι ώστε να μπορεί να στοιχειοθετηθεί η κατ’ ισχυρισμό οχληρία. Στην υπόθεση Κωνσταντίνου Σάββας ν. Αστυνομίας, (1998) 2 Α.Α.Δ. 216, η οποία αφορούσε το αδίκημα της δημόσιας οχληρίας κατά παράβαση του άρθρου 187 του Κεφ. 154 έχουν αναφερθεί τα ακόλουθα:
«Σε σχέση με το δεύτερο λόγο της έφεσης έχει υποστηριχθεί ότι η επίδικη οχληρία εξομοιώνεται με τη δημόσια οχληρία. Πρέπει να είναι οχληρία που βλάπτει το κοινό. Το κοινό αντιπροσωπεύει περισσότερο από ένα άτομα και το άτομο που έδωσε μαρτυρία - ο Αστ. Χρυσάνθου - δεν είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα του κοινού.»
Συνεπώς δεν θα εξέδιδα διάταγμα άρσης της οχληρίας για την εκπομπή καπνών από τη χρήση και λειτουργία των φούρνων εφόσον δεν έχω ικανοποιηθεί ως προς το επιβλαβές στη δημόσια υγεία ή τον επηρεασμό των ανέσεων των δημοτών. Περαιτέρω και ενόψει απόρριψης μέρους της μαρτυρίας του Μ.Α ως προς κατ’ ισχυρισμό ακαλαισθησία που προκαλούν οι ίδιοι οι φούρνοι επίσης δεν θα εξέδιδα διάταγμα άρσης της οχληρίας επί τη βάση αυτού του λόγου. Να αναφέρω εδώ ότι το κατά πόσο υπάρχουν ή όχι σε ισχύ οικοδομική ή άλλη άδεια δεν μπορεί να επιδράσει καταλυτικά στην όλη υπόθεση εφόσον το ζητούμενο είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο πράγματι προκαλείται ή όχι οχληρία.
Σε σχέση με την εναπόθεση των ξύλων εντός του χώρου που βρίσκονται οι χτιστοί φούρνοι θα κατέληγα ότι έχει αποδειχθεί στη βάση του ισοζυγίου των πιθανοτήτων ότι δημιουργείται κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στη δημόσια υγεία από πιθανό φώλιασμα σε αυτά τρωκτικών και εντόμων. Η ίδια η καθ’ ης η αίτηση δέχθηκε ότι μέχρι σήμερα αγοράζει ξύλα για τη χρήση των φούρνων. Για αυτά θα εξέδιδα σχετικό διάταγμα άρσης της οχληρίας και συγκεκριμένα θα διέτασσα την Καθ’ ης η αίτηση όπως τα απομακρύνει.
Κατάληξη
Ενόψει της κατάληξης του Δικαστηρίου ότι δεν έχει ακολουθηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία η Αίτηση αναπόφευκτα αποτυγχάνει και απορρίπτεται
Έχω προβληματιστεί για το θέμα των εξόδων καθότι από το φάκελο της υπόθεσης προκύπτει πως σε πλείστες περιπτώσεις ζητήθηκαν αναβολές από πλευράς Καθ’ ων η αίτηση, ενώ υπήρξε και μεγάλη καθυστέρηση στην καταχώρηση ένστασης. Έχω υπόψιν μου η ότι επιδίκαση εξόδων σε ποινικές υποθέσεις άπτεται της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου (αρ.167-169 Κεφ.155) η οποία, όπως διευκρινίζεται από τη νομολογία, «...δεν ασκείται όπως και στις πολιτικές υποθέσεις, που, κατά κανόνα, ακολουθεί το αποτέλεσμα...» (βλ. Κatharina v. Ευθυμίου κ.α (1998) 2 Α.Α.Δ. 78, Κ.Ο.Τ. ν. Χαραλάμπους (Αρ. 2) (2000) 2 Α.Α.Δ. 603 και Pishorn v. Police (1973) 9 J.S.C. 1132). Υπό τις περιστάσεις κρίνω ότι δίκαια διαταγή θα είναι όπως τα έξοδα της διαδικασίας επιδικαστούν υπερ της Καθ’ ης η αίτηση αρ.2 και εναντίον των Αιτητών εξαιρουμένων των δικασίμων στις οποίες ζητήθηκε αναβολή από πλευράς Καθ’ ης ή Καθ’ ων η αίτηση (ως ήταν αρχικά). Εκδίδεται ανάλογη διαταγή.
(Υπ.) ......................................
Μ. Μυτίδης, Ε.Δ.
Πιστόν Αντίγραφον
Πρωτοκολλητής
[1] Βλ. Κυριακίδης ν. Τράπεζα Πειραιώς (Κύπρου) Λτδ, ECLI:CY:AD:2018:A179, Π.Ε 185/2012, ημερ. 19.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A179
[2] Βλ. Ιωάννου κ.α ν. Αληφαντή κ.α Ποιν. Εφ. 163, 164 και 165/2017 ημερ. 07.10.2019
[3] Βλ. Χρίστου v. Ηροδότου κ.α. (2008) 1 Α.Α.Δ. 676, Σάντης v. Χατζηβασιλείου κ.α (2009) 1 Α.Α.Δ. 288
[4] Βλ. Αγαπίου ν. Παναγιώτου (1998) 1 ΑΑΔ 263, και Γενικός Εισαγγελεας ν. Μανώλη (1995) 2 ΑΑΔ 207
[5] Βλ. Χάρης Χρίστου ν. Ευγενία Khoreva (2002) 1 ΑΑΔ 454
[6] Βλ. Χαράλαμπος Τσιντίδης Λτδ (Charalampos Tsintidis Ltd) ν. Χαριδήμου (2012) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2290, και Μελεκίδης ν. Παπαγεωργίου κ.α. (2013) 1(Α) Α.Α.Δ. 832
[8] Βλ. Μohammed Jaber Akil v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση αρ. 60/06, ημερομηνίας 27.2.2009
[9] Βλ. Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους ν Κονναρή (2011) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2298 και Κίτση ν Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας (2001) 1(B) Α.Α.Δ. 1077
[10] Βλ. Πιττάλης v. Ianira Enterprises Ltd κ.α. (1997) 1 Α.Α.Δ. 814
[11] Βλ. Καούρης v. Δημητρίου (2008) 1Β Α.Α.Δ. 967
[12] Βλ. Μιτσιγιώργη και Άλλος ν Αδελφών Γαλάζη (Ομόρρυθμης Εταιρείας) (1997) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1811
[13] Βλ. Νεάρχου ν Στεφανίδη (2003) 1 Α.Α.Δ. 351 και Κοινοτικό Συμβούλιο Ομόδους ν Κονναρή (ανωτέρω)
[14] Χατζηξενοφώντος Ανδρέας κ.α ν. Αστυνομίας (2013) 2 ΑΑΔ 316
[15] Νικολάου ν. Αστυνομίας (2008) 2 ΑΑΔ 841
[16] Χρίστου v. Γεωργίου Πολιτική Έφεση Αρ. 158/2013, 26/10/2022, ECLI:CY:AD:2022:A403
[17] Βλ. σχετικά Λευκόνικο Χρηματιστηριακή Λτδ ν. Χριστοδούλου, Πολ. Έφεση Αρ. 6/2011, ημερ. 15.7.16,
[18] Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Γεωργίου (2006) 2 ΑΑΔ 217