ECLI:CY:ODLEM:2015:15
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ
ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΓΟΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Μ. Τσαγγαρίδη, Δ.Οικ.Δ.
Αρ. Αίτησης: 252/12
Μεταξύ:
LUBNA MUSTAFA SULAMAN
Αιτήτρια
-και-
ALEXANDER JASON POTAMITIS
Καθ΄ ου η Αίτηση
---------
Αίτησης ημερ. 17.3.15 για
Τροποποίηση της Εναρκτήριας Αίτησης
Ημερομηνία: 4 Ιουνίου, 2015
Εμφανίσεις:
Για την Αιτήτρια: κα Μ. Κούντουρου
Για τον Καθ΄ ου η αίτηση: κα Ελ. Αποστολίδου
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ
Η Αιτήτρια, στις 17.3.15, κατεχώρησε την πιο πάνω αίτηση με την οποία αιτείται τις πιο κάτω θεραπείες:
«1. Διάταγμα του Δικαστηρίου επιτρέπον την τροποποίηση δια της αντικατάστασης της Παραγράφου Γ της αίτησης υπό τον τίτλο ΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ, ως ακολούθως:
‘Γ. Απόφαση και/ή διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να δίνεται άδεια και/ή να επιτρέπεται στην Αιτήτρια να μεταφέρει το ανήλικο τέκνο των διαδίκων Θεόδωρο Ποταμίτη εκτός Κύπρου και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο για μόνιμη εγκατάσταση’.
2. Διάταγμα του Δικαστηρίου επιτρέπον την τροποποίηση δια της προσθήκης ως Παραγράφου Δ της αίτησης υπό τον τίτλο ΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ, ως ακολούθως:
‘Δ. Απόφαση και/ή διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να καθορίζεται ο τόπος διαμονής του ανήλικου τέκνου των διαδίκων Θεόδωρου Ποταμίτη ως ο εκάστοτε τόπος διαμονής της Αιτήτριας στο Ηνωμένο Βασίλειο.’
3. Διάταγμα του Δικαστηρίου επιτρέπον την αναρίθμηση των παραγράφων της Αιτούμενης Θεραπείας της αίτησης από Δ, Ε, ΣΤ σε Ε, ΣΤ, Ζ.»
Ο Καθ΄ ου η αίτηση, στις 23.4.15, κατεχώρησε ένσταση.
Οι λόγοι της ένστασης είναι οι εξής:
«1. Η αίτηση υποβάλλεται με μεγάλη καθυστέρηση.
2. Η καθυστέρηση είναι αδικαιολόγητη.
3. Η αίτηση είναι γενική, αόριστη και αδικαιολόγητη.
4. Η αίτηση είναι καταχρηστική, παράτυπη και κακόπιστη.
5. Με τις αιτούμενες τροποποιήσεις επιχειρείται η αλλαγή του χαρακτήρα της υφιστάμενης αίτησης με την εισαγωγή αιτήματος μεταφοράς και μόνιμης εγκατάστασης του ανήλικου εκτός Κύπρου.
6. Τυχόν επιτυχία της αίτησης θα επηρεάσει το θεμελιώδες και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του Καθ΄ ου η αίτηση για διεξαγωγή της δίκης μέσα σε εύλογο χρόνο.
7. Η έκθεση της κοινωνικής λειτουργού έχει ετοιμαστεί και παραδοθεί στο Δικαστήριο στη βάση και έχοντας υπόψη τα αιτήματα της υφιστάμενης αίτησης.
8. Η έκθεση της κοινωνικής λειτουργού έχει ήδη δοθεί στην Αιτήτρια η οποία με την αίτηση της επιδιώκει ετοιμασία νέας έκθεσης και/ή συμπληρωματικής έκθεσης που να σχετίζεται με τα διατάγματα που επιχειρεί με την αίτηση της να προσθέσει και με αυτό τον τρόπο θα της δοθεί η ευκαιρία να διορθώσει και/ή μεταβάλει την εικόνα που δόθηκε για το άτομο της στην υφιστάμενη έκθεση.
9. Υπάρχει ο κίνδυνος η συμπληρωματική και/ή νέα έκθεση να είναι διαφορετική και/ή αντιφατική από την υφιστάμενη έκθεση.
10. Τυχόν έγκριση της αίτησης θα παραβλάψει τα δικαιώματα του Καθού η αίτηση, χωρίς να μπορεί η καταβολή οποιωνδήποτε εξόδων ή αποζημιώσεων να αποκαταστήσουν τη βλάβη».
Η αίτηση τροποποίησης υποστηρίζεται με ένορκη δήλωση της Αιτήτριας η οποία αναφέρει τα εξής:
«1. Είμαι η Αιτήτρια στην υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο αίτηση και γνωρίζω πλήρως τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης.
2. Στα πλαίσια συγκέντρωσης και αξιολόγησης της μαρτυρίας για σκοπούς ετοιμασίας της υπόθεσης μου και απόδειξης των ισχυρισμών μου έχει διαπιστωθεί από τους δικηγόρους μου και εμένα ότι εκ παραδρομής και/ή αβλεψίας παραλείφθηκε από τους δικηγόρους που με εκπροσωπούσαν προηγουμένως να συμπεριλάβουν στην αιτούμενη θεραπεία της αίτησης τα ακόλουθα διατάγματα:
‘Γ. Απόφαση και/ή διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να δίνεται άδεια και/ή να επιτρέπεται στην Αιτήτρια να μεταφέρει το ανήλικο τέκνο των διαδίκων Θεόδωρο Ποταμίτη εκτός Κύπρου και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο για μόνιμη εγκατάσταση.
‘Δ. Απόφαση και/ή διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να καθορίζεται ο τόπος διαμονής του ανήλικου τέκνου των διαδίκων Θεόδωρου Ποταμίτη ως ο εκάστοτε τόπος διαμονής της Αιτήτριας στο Ηνωμένο Βασίλειο.’
3. Τα πιο πάνω διατάγματα είναι ουσιώδη και σημαντικά για την επίλυση των επίδικων θεμάτων και διαφορών που έχουν οι διάδικοι.
4. Η αιτούμενη τροποποίηση είναι αναγκαία και θα βοηθήσει το Δικαστήριο να αποφασίσει επί της πραγματικής διαφοράς μεταξύ των διαδίκων.
5. Είναι ορθό και δίκαιο να αποδεχθεί το Δικαστήριο τις αιτούμενες τροποποιήσεις για να τεθούν όλα τα στοιχεία και γεγονότα της υπόθεσης ενώπιον του.
6. Τα δικαιώματα του Καθ΄ ου η αίτηση δεν βλάπτονται ή επηρεάζονται με οποιοδήποτε τρόπο αντίθετα με την αιτούμενη τροποποίηση διευκρινίζονται οι ισχυρισμοί και τα γεγονότα έτσι ώστε ο Καθ΄ ου η Αίτηση να γνωρίζει τι πραγματικά αξιώνεται.
7. Όπως με συμβουλεύουν οι δικηγόροι μου, είναι αναγκαίο προς τον σκοπό ορθής απονομής της δικαιοσύνης να γίνει τροποποίηση δια της αντικατάστασης της Παραγράφου Γ και της προσθήκης της Παραγράφου Δ της Αιτούμενης Θεραπείας της αίτησης ούτως ώστε να διευκρινίζεται τι πραγματικά αξιώνεται και να μπορούν να προβληθούν όλοι οι ισχυρισμοί ως προς τα πραγματικά γεγονότα, κατά τη διάρκεια της δίκης.
8. Εξ όσων κάλλιον γνωρίζω και πιστεύω το Σεβαστό Δικαστήριο έχει τη διακριτική εξουσία να επιτρέψει την αιτούμενη τροποποίηση.
9 Υπό τις περιστάσεις αληθώς πιστεύω ότι είναι ορθό και δίκαιο και προς το συμφέρον της δικαιοσύνης όπως εκδοθεί το αιτούμενο διάταγμα ως η αίτηση».
Η ένσταση, υποστηρίζεται με ένορκη δήλωση του Καθ΄ ου η αίτηση ο οποίος αναφέρει τα εξής:
«1. Είμαι ο Καθ΄ ου η αίτηση στην υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο αίτηση και γνωρίζω πλήρως τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης τα οποία αναφέρω πιο κάτω. Για τα γεγονότα τα οποία δεν έχω ιδίαν γνώση, αποκαλύπτω την πηγή της πληροφόρησης μου.
2. Έχω διαβάσει την αίτηση της Αιτήτριας ημερομηνίας 17/3/2015 και την ένορκη δήλωση που τη συνοδεύει και ενίσταμαι στην έκδοση των αιτούμενων διαταγμάτων.
3. Η υπό τον ως άνω αριθμό και τίτλο αίτηση καταχωρήθηκε από την Αιτήτρια στις 6/8/2012. Στις 6/9/2012 καταχωρήθηκε ειδοποίηση αλλαγής δικηγόρου και ανάλαβε την εκπροσώπηση της Αιτήτριας το δικηγορικό γραφείο Ανδρέας Νεοκλέους & Σία ΔΕΠΕ και συγκεκριμένα η δικηγόρος κα Άννα Δημητρίου. Έκτοτε η Αιτήτρια εκπροσωπείται από το ίδιο δικηγορικό γραφείο και δικηγόρο.
4. Η Αιτήτρια αναφέρει στην παράγραφο 2 της ένορκης της δήλωσης ότι διαπιστώθηκε από την ίδια και τους δικηγόρους της στα πλαίσια συγκέντρωσης και αξιολόγησης της μαρτυρίας για σκοπούς ετοιμασίας της υπόθεσης της, ότι δεν συμπεριλαμβάνονται στην αιτούμενη θεραπεία τα διατάγματα που επιχειρεί να προσθέσει. Καμία αναφορά δεν γίνεται στο πότε χρονικά αντιλήφθηκαν αυτή την παράλειψη. Όπως ανέφερα στην παράγραφο 3 πιο πάνω της ένορκης μου δήλωσης, η αίτηση βρισκόταν στα χέρια τόσο της Αιτήτριας όσο και των σημερινών δικηγόρων της από τον Σεπτέμβριο του 2012 και από τότε έγιναν διάφορες διαδικασίες στα πλαίσια ενδιάμεσων αιτήσεων. Είναι λογικό να αναμένει κανείς ότι στα πλαίσια αυτών των διαδικασιών γινόταν προετοιμασία και μελέτη της υπόθεσης από την πλευρά της Αιτήτριας. Η Αιτήτρια δεν καθορίζει το χρόνο που παρατηρήθηκε η ανάγκη της ζητούμενης τροποποίησης, ούτε δίνει οποιαδήποτε δικαιολογία για το χρόνο που παρήλθε μέχρι τη διαπίστωση αυτή ή μέχρι την καταχώρηση της υπό εξέταση αίτησης.
5. Η Αιτήτρια είχε τη δυνατότητα να καταχωρήσει αίτηση τροποποίησης εάν επιθυμούσε από το 2012, όταν άλλαξε δικηγόρο. Μάλιστα το Δεκέμβρη του 2012 καταχώρησε μονομερή αίτηση ζητώντας να της ανατεθεί η επιμέλεια και/ή φύλαξη του παιδιού μας και όπως καθοριστεί ως τόπος διαμονής του, ο εκάστοτε τόπος διαμονής της στη Λεμεσό. Η συγκεκριμένη δε αίτηση συνοδεύεται από ένορκη δήλωση της Αιτήτριας όπου αναφέρει ότι έχει διαβάσει την εναρκτήρια αίτηση και συμφωνεί πλήρως με αυτή. Καμία επιθυμία εξέφρασε να τροποποιήσει ο,τιδήποτε, αντίθετα συμφωνεί με ό,τι έχει καταχωρήσει.
6. Χωρίς να παρέχει στην ένορκη της δήλωση οποιοδήποτε λόγο γιατί μέχρι τώρα δεν προέβη σε τροποποίηση, επιχειρεί σε αυτό το στάδιο, μετά που ετοιμάστηκε και παραδόθηκε η έκθεση του γραφείου ευημερίας η οποία κατά την άποψη μου είναι λιγότερο ευνοϊκή για την Αιτήτρια, να ζητά να τροποποιήσει την αίτηση της.
7. Πιστεύω ότι η Αιτήτρια δεν έχει κανένα λόγο καμία δικαιολογία ή τουλάχιστον ικανοποιητική δικαιολογία για τη μέχρι τώρα μη καταχώρηση της αίτησης τροποποίησης. Είναι πιστεύω φανερό ότι κακόπιστα και υστερόβουλα επέλεξε την παρούσα χρονική στιγμή, επιδιώκοντας με την έγκριση της αίτηση της την ετοιμασία νέας έκθεσης, ούτως ώστε να της δοθεί η ευκαιρία να διορθώσει και/ή μεταβάλει την εικόνα της όπως αυτή καταγράφεται στην έκθεση του γραφείου ευημερίας.
8. Με την αίτηση της η Αιτήτρια ζητά να τροποποιήσει τα υφιστάμενα αιτήματα της ούτως ώστε να ζητά απόφαση του Δικαστηρίου που να επιτρέπει τη μετάβαση και μόνιμη εγκατάσταση του ανήλικου τέκνου μας στην Αγγλία. Η έκθεση του γραφείου ευημερίας που, όπως με πληροφόρησαν οι δικηγόροι μου, έχει ετοιμαστεί και έχει δοθεί τόσο στους δικηγόρους μου όσο και στη δικηγόρο της Αιτήτριας, εστιάζεται και αφορά στη διαμονή του παιδιού μας στην Κύπρο και όχι στην Αγγλία. Όπως με πληροφορούν οι δικηγόροι μου εάν εγκριθεί το αίτημα της Αιτήτριας, θα πρέπει να ετοιμαστεί καινούρια έκθεση εξ αρχής, είτε συμπληρωματική έκθεση των κοινωνικών υπηρεσιών αναφορικά με το περιβάλλον και τις συνθήκες στην Αγγλία όπου σκοπείται να μεταφερθεί μόνιμα το παιδί μας. Πιστεύω ειλικρινά ότι εάν επιτραπεί η αιτούμενη τροποποίηση και συνακόλουθα ετοιμαστεί άλλη έκθεση ή συμπληρωματική, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα αυτή η έκθεση να είναι διαφορετική από την υφιστάμενη τουλάχιστον όσον αφορά την Αιτήτρια. Θα δοθεί η ευκαιρία στην Αιτήτρια να προβεί σε διορθώσεις ή να δώσει καλύτερη εικόνα του εαυτού της, των περιστάσεων και του περιβάλλοντος της και ενδεχομένως η νέα έκθεση να είναι ευνοϊκότερη για αυτήν. Όπως περαιτέρω με πληροφορούν οι δικηγόροι μου, δεν είναι θεμιτό να γίνεται κατακερματισμός της διαδικασίας της ετοιμασίας της έκθεσης και δη να παραδίδεται μέρος της έκθεσης να διαβάζεται από την Αιτήτρια ενώ ταυτόχρονα υπολείπεται μέρος αυτής προς συμπλήρωση με περαιτέρω διερεύνηση. Πέραν τούτου, υπάρχει ο κίνδυνος η έκθεση που θα διαταχθεί στην περίπτωση που επιτύχει η αίτηση της Αιτήτριας, να είναι διαφορετική ή ακόμη αντιφατική από την υφιστάμενη με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετήσει το σκοπό της που είναι η υποβοήθηση του Δικαστηρίου στην έκδοση της απόφασης του και η ορθή απόδοση της δικαιοσύνης.
9. Στα πλαίσια της κυρίως αίτησης της Αιτήτριας, έχω επίσης καταχωρήσει ανταπαίτηση με την οποία ζητώ όπως καθοριστεί ως τόπος διαμονής του παιδιού μας ο τόπος διαμονής μου στη Λεμεσό και όπως ανατεθεί σε εμένα η επιμέλεια του. Τόσο η αίτηση όσο και η ανταπαίτηση ζητούν τη ρύθμιση πτυχών της γονικής μέριμνας που αφορούν το παιδί μας στην Κύπρο. Με την αιτούμενη τροποποίηση της η Αιτήτρια, όπως με πληροφορούν οι δικηγόροι μου, ζητά να μεταβάλει το χαρακτήρα της αρχικής της αίτησης αφού το αίτημα της μετάβασης και μόνιμη εγκατάσταση του παιδιού μας στο εξωτερικό θα έπρεπε να είναι αντικείμενο νέας αίτησης η οποία να εξεταστεί με τα δικά της δεδομένα αφού δοθούν οι ανάλογες οδηγίες. Πιστεύω ότι το Δικαστήριο δεν θα πρέπει να επιτρέψει αυτή την μεταβολή εγκρίνοντας το αίτημα της Αιτήτριας. Η Αιτήτρια μπορεί να καταχωρήσει άλλη αίτηση εάν το επιθυμεί, αντικείμενο της οποίας θα είναι ειδικά το αίτημα της για απόφαση του Δικαστηρίου που να της επιτρέπει τη μετάβαση και μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό μαζί με το γιο μας.
10. Η Αιτήτρια στην παράγραφο 3 της ένορκης της δήλωσης ισχυρίζεται ότι «τα πιο πάνω διατάγματα είναι ουσιώδη και σημαντικά για την επίλυση των επιδίκων θεμάτων». Πουθενά δεν παρέχει οποιαδήποτε εξήγηση ή λόγο γιατί είναι ουσιώδη και σημαντικά καθιστώντας την αίτηση της αδικαιολόγητη. Στην παράγραφο δε 7 της ένορκης της δήλωσης βασίζει την αναγκαιότητα της τροποποίησης στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης η οποία θα επιτευχθεί με την προβολή όλων των ισχυρισμών και πραγματικών γεγονότων κατά τη διάρκεια της δίκης. Πέραν του ότι η εν λόγω τοποθέτηση είναι γενική και αόριστη και δεν εξειδικεύει ποιοι ισχυρισμοί και ποια πραγματικά γεγονότα θα προβληθούν και τα οποία δεν μπορούν να προβληθούν τώρα, πιστεύω ότι είναι παραπλανητική. Ο λόγος είναι ότι τα γεγονότα που βρίσκονται ήδη ενώπιον του δικαστηρίου και αναφέρομαι κυρίως στην έκθεση της λειτουργού του γραφείου ευημερίας, δεν αφορούν σε μόνιμη μεταφορά και διαμονή του παιδιού μας στο εξωτερικό. Περιστρέφεται γύρω από τις συνθήκες ζωής τόσο του παιδιού όσο και των δύο γονέων του στην Κύπρο, σύμφωνα με την αίτηση και ανταπαίτηση και με το δεδομένο ότι και οι δύο γονείς αποτελούμε μέρος της ζωής του σχεδόν καθημερινά. Ενδεχομένως η έκθεση να είχε ετοιμαστεί υπό άλλο πρίσμα εάν η λειτουργός γνώριζε ότι η αίτηση αφορά μόνιμη εγκατάσταση του παιδιού στο εξωτερικό με τον ένα γονέα. Επομένως ήδη τα γεγονότα που είναι ενώπιον του Δικαστηρίου δεν σχετίζονται με τα διατάγματα ως ζητούνται να τροποποιηθούν.
11. Όπως με πληροφορούν οι δικηγόροι μου, εάν εγκριθεί η αίτηση της Αιτήτριας από το Δικαστήριο, πέραν του χρόνου που θα χρειαστεί για να καταχωρηθούν τα τροποποιημένα δικόγραφα, θα πρέπει να ετοιμαστεί έκθεση του γραφείου ευημερίας στη βάση της μόνιμης μετάβασης του παιδιού μου στο εξωτερικό. Προς το σκοπό τούτο, ενδεχομένως να ζητηθεί βοήθεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες στην Αγγλία, αναφορικά με το περιβάλλον και συνθήκες της Αγγλίας, με άγνωστο το χρόνο που θα χρειαστεί για να ετοιμαστεί η εν λόγω έκθεση. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη καθυστέρηση στην περάτωση της υπόθεσης μου, η οποία ανέμενα ότι θα ξεκινούσε με την περάτωση της έκθεσης του γραφείου ευημερίας, παραβιάζοντας το δικαίωμα μου σε δίκη εντός ευλόγου χρόνου.
12. Στην περίπτωση δε που η αίτηση εγκριθεί και η Αιτήτρια επιτύχει στην κυρίως αίτηση της, αυτό σημαίνει ότι εγώ θα στερηθώ το παιδί μου και η βλάβη που θα υποστώ εάν η Αιτήτρια επιτύχει στην αίτηση της ως έχει, όπου θα μπορώ να έχω συχνή επικοινωνία με το παιδί μου αφού θα βρίσκεται στη Λεμεσό.
13. Στον αντίποδα, η Αιτήτρια ουδεμία βλάβη θα υποστεί από την μη έγκριση της αίτησης της, ούτε και αναφέρει στην ένορκη της δήλωση ότι θα υποστεί οποιαδήποτε βλάβη. Περαιτέρω, όπως προανέφερα, η Αιτήτρια μπορεί οποτεδήποτε να καταχωρήσει άλλη αίτηση στο Δικαστήριο με την οποία να ζητά ειδικά τη μετάβαση και μόνιμη εγκατάσταση του γιου μας στο εξωτερικό. Η αιτούμενη τροποποίηση δεν εξυπηρετεί ό,τιδήποτε πέρα από την καθυστέρηση της εκδίκασης της υπόθεσης και την περαιτέρω ψυχική μου ταλαιπωρία λόγω της ασάφειας ως προς το μέλλον του γιου μου.
14. Για όλους τους πιο πάνω λόγους καθώς επίσης τους λόγους που αναφέρονται στην ένσταση μου τους οποίους επαναλαμβάνω, πιστεύω ότι είναι ορθό, δίκαιο και προς το συμφέρον της δικαιοσύνης όπως μη εκδοθούν τα αιτούμενα διατάγματα και απορριφθεί η αίτηση με έξοδα».
Η ακρόαση της ενδιάμεσης αίτησης, διεξήχθηκε με τις γραπτές αγορεύσεις των δικηγόρων των διαδίκων, οι θέσεις των οποίων θα απαντηθούν κατωτέρω.
Η αίτηση για τροποποίηση εναρκτήριας αίτησης βρίσκει, κατά κύριο λόγο, νομοθετικό έρεισμα στις διατάξεις της Δ.25 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, οι οποίες με ρητή επιταγή του Κ.11 του περί Οικογενειακού Δικαστηρίου Διαδικαστικού Κανονισμού, εφαρμόζονται και από τα Οικογενειακά Δικαστήρια.
Η Δ.25(1) προβλέπει ότι:
«The court or a judge may at any stage of the proceedings allow either party to alter or amend his indorsement or pleadings in such a manner and on such terms on may be just and all such amendments shall be made as may be necessary for the purpose of determining the real question in controversy between the parties».
«Το Δικαστήριο ή ο Δικαστής μπορεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας να επιτρέψει σε οποιοδήποτε μέρος να μεταβάλει ή να τροποποιήσει την οπισθογράφηση ή τα δικόγραφα κατά τρόπο και υπό όρους που θα έκρινε δίκαιο και όλες αυτές οι τροποποιήσεις θα γίνουν όπως είναι αναγκαίο για τους σκοπούς επίλυσης του πραγματικού θέματος που ευρίσκεται υπό αμφισβήτηση μεταξύ των διαδίκων.»
Στην υπόθεση Χρίστου ν. Αζά (1992) 1 Α.Α.Δ. 704, αναφέρονται τα πιο κάτω:
«Η θεμελιακή αρχή που ξεπροβάλλει από τις αποφάσεις είναι πως η τροποποίηση δικογράφου είναι εφικτή σε κάθε περίπτωση που κρίνεται αναγκαίο για τον προσδιορισμό της ουσίας της διαφοράς και για αποτροπή της πολλαπλότητας των νομικών διαδικασιών. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις που η τροποποίηση δυνατό να επιφέρει βλάβη στον αντίδικο ή ακόμη εκεί που η κακή πίστη του αιτητή είναι εμφανής.
Στην άσκηση της διακριτικής εξουσίας του δικαστηρίου συνεκτιμάται και ο παράγων της καθυστέρησης στην υποβολή αίτησης σαν λογικής απόρροιας των διατάξεων του Άρ. 30.2 του συντάγματος που επιτάσσει τη διεξαγωγή και περάτωση της δίκης σε εύλογα χρονικά όρια. Βλέπε Ευρυπίδου ανωτέρω και αγωγή ναυτοδικείου αρ. 223/87 Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation Ltd».
Στην υπόθεση Στέλιος Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation Ltd. κ.α. (1989) 1 Ε 33 αναφέρονται οι πιο κάτω κατευθυντήριες αρχές αναφορικά με την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου:
«(1) Η τροποποίηση της δικογραφίας επιτρέπεται σε κάθε στάδιο της διαδικασίας δεδομένου ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που την καθιστούν απαραίτητη για την αποτελεσματική απονομή της δικαιοσύνης.
(2) Στον προσδιορισμό των συμφερόντων της δικαιοσύνης όπως διαγράφονται στην συγκεκριμένη υπόθεση συνεκτιμούνται και οι επιπτώσεις από την τροποποίηση στα δικαιώματα και συμφέροντα του αντιδίκου. Η διεξαγωγή της δίκης μέσα σε εύλογο χρόνο καθιερώνεται από το άρθρο 30.2 του Συντάγματος ως θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε διάδικου.
(3) Η τροποποίηση επιτρέπεται κατά κανόνα εφόσον δεν προκαλείται ανεπανόρθωτη ζημιά στον αντίδικο, δηλαδή ζημιά άλλη από εκείνη που μπορεί να θεραπευθεί με την έκδοση της κατάλληλης διαταγής ως προς τα έξοδα. Το αποδεικτικό βάρος για τη αιτιολόγηση του αιτήματος και της καθυστέρησης στην διατύπωση των θέσεων του αιτητή ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση. Όσο μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση ανάλογα επαυξάνει και το βάρος το οποίο πρέπει να αποσείσει ο αιτητής για την έκδοση διατάγματος για την τροποποίηση.
(4) Η έναρξη της δίκης δεν δημιουργεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στην επιδίωξη της τροποποίησης υπεράσπισης. Στο στάδιο αυτό όμως η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου ασκείται με φειδώ, λαμβάνοντας υπόψη τον εκτροχιασμό της δίκης από τη προσδιορισθείσα πορεία και τις αναπόφευκτες επιπτώσεις στα δικαιώματα του αντιδίκου. Στην υπόθεση Hipgrave v. Case, 28 Ch. D. 361 υπεδείχθη ότι το Δικαστήριο αντιμετωπίζει με διστακτικότητα αιτήσεις για τροποποίηση της δικογραφίας κατά την δίκη.»
Ειδικότερα ως προς το θέμα του παράγοντα χρόνου στην υποβολή αιτήματος τροποποίησης παραθέτω κατωτέρω τα λεχθέντα στην υπόθεση Astor Manufacturing & Exporting Co. κ.α. v. A. G. Leventis κ.α. (1993) 1 A.A.Δ. 726:
«Ο παράγοντας χρόνος είναι σχετικός. Δεν είμαι όμως εκ προοιμίου και απαρέγκλιτα αποφασιστικής σημασίας. Το ίδιο ισχύει για τον κάθε ένα από τη σειρά των παραγόντων που η νομολογία καθιέρωσε ως διαδραματίζοντας ρόλο. Η διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου ασκείται αφού συνυπολογισθούν τα σχετικά στο πλαίσιο των ιδιαιτεροτήτων της κάθε υπόθεσης.»
Περαιτέρω στην υπόθεση Δόμνα Χριστοδούλου ν. Αθηναϊδης Χριστοδούλου και άλλη (1991) 1 Α.Α.Δ. 934, στη σελ. 939 λέχθηκαν τα εξής:
«Αναμφίβολα η σύγχρονη τάση, όπως βγαίνει από τη σχετική νομολογία, είναι τα Δικαστήρια να επιτρέπουν τροποποιήσεις στις κατάλληλες υποθέσεις ακόμη και όταν μια τέτοια τροποποίηση είναι αποτέλεσμα αμέλειας ή καθυστέρησης νοουμένου βέβαια ότι δεν θα προκληθεί αδικία στην άλλη πλευρά που δεν θα μπορούσε να αποζημιωθεί με χρήμα.»
Η παρούσα αίτηση τροποποίησης προβάλλεται μέσα στα πλαίσια υπόθεσης ρύθμισης γονικής μέριμνας ανηλίκου. Αυτό είναι το αντικείμενο, τόσο της εναρκτήριας αίτησης που κατεχώρησε η Αιτήτρια όσο και της ανταπαίτησης που κατεχώρησε ο Καθ΄ ου η αίτηση. Κρίνω αναγκαίο ευθύς εξ΄ αρχής να τονίσω με έμφαση ότι σύμφωνα με τη νομολογία του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου, οι υποθέσεις γονικής μέριμνας ανηλίκου, δεν έχουν αντιπαραθετικό χαρακτήρα, αλλά ερευνητικό, με ύψιστο κριτήριο την ευημερία του ανήλικου. Συγκεκριμένα στην Στυλιανού ν. Στυλιανού (1993) 1 Α.Α.Δ. 130, τονίστηκαν στη σελίδα 136 τα πιο κάτω:
«Καταρχήν πρέπει να επισημάνουμε ότι η δικαιοδοσία του Οικογενειακού Δικαστηρίου ως προς την άσκηση της γονικής μέριμνας έχει εξεταστικό χαρακτήρα. Παρόλο που η διαδικασία μπορεί να εγερθεί από τον ένα σύζυγο και να στρέφεται εναντίον του άλλου, η δικαιοδοσία για τη γονική μέριμνα δεν έχει το στοιχείο της αντιπαράθεσης μεταξύ των γονέων. Αντίθετα, έχει ως άξονα το κοινό καθήκον των γονέων για την φροντίδα των παιδιών τους και συνισταμένη την ευημερία των τέκνων. Ο εξεταστικός χαρακτήρας της δικαιοδοσίας που σχετίζεται με την κηδεμονία και μέριμνα των ανηλίκων αναγνωρίστηκε στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου Δαμιανού ν. Δαμιανού (1989) 1 Α.Α.Δ. (Ε) 29. Και στην Αγγλία όπως συνάγεται από την απόφαση στην Ε (SA) (A minor) [1984] 1 All E.R. 289 (H.L.) αναγνωρίζεται ότι η διαδικασία που έχει ως αντικείμενο την κηδεμονία και μέριμνα ανηλίκου δεν ενέχει χαρακτήρα αντιπαράθεσης αλλά ερευνητικό προς διαπίστωση των συμφερόντων του ανηλίκου».
Στην υπόθεση Ησαϊα Ιωαννίδη και Chada Ιωαννίδη (2002) 1 Α.Α.Δ. 1446, στη σελίδα 1452, λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«Στη διαδικασία αιτήσεων γονικής μέριμνας δεν υπάρχει το στοιχείο της αντιπαράθεσης μεταξύ των γονέων. Πρόκειται για διαδικασία εξεταστικού χαρακτήρα της οποίας, ο τελικός σκοπός είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση της ευημερίας και του συμφέροντος του ανηλίκου. Στα άρθρα 6 και 14 του νόμου, αναφέρεται ότι το κύριο κριτήριο για τη γονική μέριμνα είναι το συμφέρον του τέκνου. Πρόκειται για αρχή η οποία επαναλαμβάνεται συχνά στη νομολογία. Βλ. Στυλιανού ν. Στυλιανού (ανωτέρω) και Ιακωβίδης ν. Ιακωβίδης, Έφεση αρ. 95, ημερ. 30.6.2000, από την οποία και η πιο κάτω επιγραμματική διατύπωση της αρχής: «Η ύψιστη αρχή που το Δικαστήριο θα πρέπει πάντα να έχει υπόψιν σε τέτοιες υποθέσεις είναι η ευημερία του ανηλίκου».»
Οι αιτούμενες τροποποιήσεις, δεν προσθέτουν οποιαδήποτε νέα γεγονότα στην εναρκτήρια αίτηση και από την άποψη αυτή δεν αλλάζει η ουσία της εναρκτήριας αίτησης. Η προσθήκη στις αιτούμενες θεραπείες αιτήματος για διαμονή του παιδιού στο εξωτερικό, δεν συνιστά νέα αίτηση ή εισαγωγή νέας βάσης αγωγής. Η αίτηση εξακολουθεί και με την τροποποίηση να είναι υπόθεση ρύθμισης γονικής μέριμνας ανηλίκου. Παραπέμπω σχετικά στις αποφάσεις του Δ.Ο.Δ. Σ. Σοφοκλέους ν. Κ. Τσεσμέλογλου, (2006) 1 Α.Α.Δ. 1153 και Ιακωβίδης ν. Ιακωβίδου, (2000) 1 (Β) Α.Α.Δ. 1108. Και αυτές οι περιπτώσεις είναι σύμφωνα με την πιο πάνω νομολογία υποθέσεις γονικής μέριμνας, με εμπλεκόμενο άρθρο το άρθρο 6 του περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμου, Ν.216/90, όπου το ύψιστο κριτήριο είναι το συμφέρον του τέκνου.
Θα ήθελα περαιτέρω να τονίσω, ότι η πρόθεση της Αιτήτριας να εγκατασταθεί στο εξωτερικό μαζί με το παιδί τους, δεν ήταν άγνωστη ούτε στον Καθ΄ ου η αίτηση ούτε βεβαίως και στη Λειτουργό Ευημερίας που συνέταξε την έκθεση, και η οποία είχε στην κατοχή της αντίγραφα των δικογράφων. Η πιο πάνω πρόθεση της Αιτήτριας, αποκαλύπτεται με τον πιο ρητό και σαφή τρόπο, στις παραγράφους 12 και 16 της εναρκτήριας αίτησης και στις παραγράφους 10, 11, 13 και 15 της απάντησης στην υπεράσπιση και υπεράσπισης στην ανταπαίτηση της Αιτήτριας. Επομένως, η Λειτουργός Ευημερίας λανθασμένα δεν διερεύνησε αυτή την ουσιαστική πτυχή της υπόθεσης της Αιτήτριας, καθιστώντας με αυτό τον τρόπο την έκθεσή της ημιτελή και ουσιαστικά άχρηστη για το Δικαστήριο, εφόσον η μαρτυρία της Αιτήτριας κατά τη δίκη θα έχει ως άξονα, και τους ισχυρισμούς της για ρύθμιση της γονικής μέριμνας με τέτοιο τρόπο ώστε να περιλαμβάνει και τη δικογραφημένη θέση της για διαμονή του παιδιού μαζί της στο εξωτερικό. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ανοίξω μία παρένθεση και να υποδείξω ότι σύμφωνα με την νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι Κυπριακοί Δικονομικοί Θεσμοί δεν καθιστούν απαραίτητο τον επακριβή προσδιορισμό της θεραπείας η οποία επιδιώκεται, ούτε αποκλείουν την παροχή θεραπείας άλλης από εκείνη η οποία επιζητείται. Εφόσον στοιχειοθετούνται τα γεγονότα στο σώμα της έκθεσης απαιτήσεως για την παροχή θεραπείας, αυτή μπορεί να αποδοθεί χωρίς να έχει επιζητηθεί (βλ. Kennedy Hotels Ltd v. Haig Indirdjian, (1992) 1 C.L.R. 400).
Επανερχόμενος τώρα στο θέμα της έκθεσης του Γραφείου Ευημερίας, η παράλειψη που αναφέρθηκε πιο πάνω, δεν μπορεί να χρεωθεί στους διάδικους και ούτε βεβαίως στην Αιτήτρια. Ούτε βεβαίως αναμένεται ότι το Δικαστήριο θα εκδικάσει την υπόθεση και θα εξεύρει το συμφέρον του παιδιού με μία έκθεση η οποία δεν ανταποκρίνεται στα επίδικα θέματα που έχει ενώπιον του για εξέταση και απόφαση. Αφήνοντας το θέμα αυτό, θα ήθελα να υποδείξω ότι οι εκθέσεις του Γραφείου Ευημερίας δεν δημιουργούν κεκτημένα για τους διαδίκους γονείς. Τούτο γιατί, η δίκη έχει χαρακτήρα ερευνητικό, κύριο κριτήριο είναι το συμφέρον του παιδιού, έννοια πρωτίστως αξιολογική, περαιτέρω δε, το Δικαστήριο, δεν δεσμεύεται από τις εισηγήσεις της έκθεσης του Γραφείου Ευημερίας, από τις οποίες μπορεί να αποκλίνει εφόσον δώσει σοβαρούς λόγους.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πιο πάνω νομολογιακές αρχές και συγκεκριμένα ότι η ακροαματική διαδικασία δεν έχει ακόμη αρχίσει, ότι ο αντίδικος δεν θα υποστεί οποιοδήποτε δυσμενή επηρεασμό των δικαιωμάτων του εφόσον ως προελέχθη δεν ακούστηκε μαρτυρία στην υπόθεση αυτή, ότι δεν μπορεί να χρεωθεί οποιαδήποτε κακοπιστία στην Αιτήτρια, εφόσον στα δικόγραφα της αποκαλύπτει τα πραγματικά της αιτήματα τα οποία έπρεπε να διερευνηθούν από την Λειτουργό Ευημερίας, ότι η δίκη δεν μπορεί να αρχίσει αν το Δικαστήριο δεν έχει ενώπιον του ολοκληρωμένη έκθεση, η οποία να ανταποκρίνεται πλήρως στα επίδικα θέματα όπως αυτά προσδιορίζονται στα δικόγραφα των διαδίκων, ότι καμία αδικία δεν θα προκληθεί στην άλλη πλευρά που δεν μπορεί να αποζημιωθεί χρηματικά, ότι ο χρόνος που υποβλήθηκε η αίτηση τροποποίησης είναι αναπόφευκτα συνδεδεμένος με τον χρόνο ετοιμασίας της ημιτελούς εκθέσεως και ότι με την σκοπούμενη τροποποίηση κρίνονται όλες οι μεταξύ των διαδίκων πραγματικές διαφορές, έτσι ώστε στο τέλος της ημέρας να απονέμεται δικαιοσύνη, αποφασίζω όπως εγκρίνω την τροποποίηση.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους η αίτηση τροποποίησης γίνεται δεκτή.
Συνακόλουθα, εκδίδεται διάταγμα τροποποίησης ως οι παραγράφοι 1, 2 και 3 της αίτησης τροποποίησης. Η τροποποιημένη εναρκτήρια αίτηση να καταχωρηθεί εντός 5 ημερών από την σύνταξη του διατάγματος τροποποίησης. Τροποποιημένη Υπεράσπιση και Ανταπαίτηση να καταχωρηθεί εντός 5 ημερών από την παράδοση στον Καθ΄ ου η αίτηση της τροποποιημένης εναρκτήριας αίτησης. Απάντηση στην τροποποιημένη Υπεράσπιση και Ανταπαίτηση να καταχωρηθεί εντός 5 ημερών από την παράδοση στην Αιτήτρια της τροποποιημένης Υπεράσπισης και Ανταπαίτησης.
Η υπόθεση ορίζεται για οδηγίες στις 30.6.15.
Τα έξοδα της αίτησης τροποποίησης και όσα έξοδα χάνονται συνεπεία της τροποποίησης επιδικάζονται υπέρ του Καθ΄ ου η αίτηση και εναντίον της Αιτήτριας όπως αυτά θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο, τα οποία όμως να καταβληθούν μετά το πέρας της εναρκτήριας αίτησης.
(Υπ.) .......................................................
Μ. Τσαγγαρίδης, Δ.Οικ.Δ.
Πιστό Αντίγραφο,
Πρωτοκολλητής.
/ΟΟ
Subject: Family/Interim
(Αναφορά: Αίτηση Τροποποίησης.)