(1994) 1 ΑΑΔ 610
[*610]11 Oκτωβρίου, 1994
ΔEYTEPOBAΘMIO OIKOΓENEIAKO ΔIKAΣTHPIO
[ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Π., ΠΙΚΗΣ, ΚΟΥΡΡΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, ΠΟΓΙΑΤΖΗΣ, ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΪΚΚΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Aιτητές,
ν.
ΜΑΡΟΥΛΛΑΣ ΠΑΪΚΚΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Καθ’ ών η Αίτηση,
(Έφεση Αρ. 34/90, 63/91, 104/91, 222/91, 230/91, 237/91, 11/92, 16/92, 25/92 και 31/92)
Συνταγματικό Δίκαιο — Παραπομπή στο Ανώτατο Δικαστήριο θεμάτων αντισυνταγματικότητας σύμφωνα με το άρθρο 144 του Συντάγματος — Η παραπομπή γίνεται από Δικαστήριο σε Δικαστήριο, δηλαδή πρέπει, σε περίπτωση πολυμελούς Δικαστηρίου, να υπογράφεται από όλους τους Δικαστές που το συνθέτουν — Στην παραπομπή πρέπει να αναφέρεται ότι το παραπέμπον Δικαστήριο κρίνει ότι εγείρεται ουσιώδες θέμα για την έκβαση της υπόθεσης, να αναφέρεται το άρθρο ή άρθρα του Συντάγματος όπου προσκρούει η συγκεκριμένη νομοθετική διάταξη και τους λόγους για τους οποίους αυτή είναι ασύμφωνη ή αντίθετη με το συγκεκριμένο άρθρο ή άρθρα του Συντάγματος.
Το Οικογενειακό Δικαστήριο παράπεμψε στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του άρθρου 144 του Συντάγματος αριθμό υποθέσεων στις οποίες είχε εγερθεί θέμα συνταγματικότητας των Νόμων 95/89, 21/90, 22/90 και 23/90, στους οποίους βασιζόταν η ίδρυση και λειτουργία του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Όλες οι υποθέσεις αφορούσαν αιτήσεις για έκδοση διαζυγίου, που σύμφωνα με τους πιο πάνω Νόμους εκδικάζονταν από το Οικογενειακό Δικαστήριο σε τριμελή σύνθεση. Οι παραπομπές είχαν γίνει από ένα Δικαστή του Οικογενειακού Δικαστηρίου με απλή αναφορά του γεγονότος της παραπομπής.
[*611]Αποφασίσθηκε ότι:
(α) Σε περίπτωση παραπομπής στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του άρθρου 144 του Συντάγματος, το παραπέμπον Δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει και κατά κανόνα να αναφέρει στην απόφασή του ότι εγείρεται στην υπόθεση θέμα συνταγματικότητας που είναι ουσιώδες για την διάγνωση της ενώπιόν του υπόθεσης. Επίσης πρέπει να διακριβώσει από τον διάδικο που εγείρει το ζήτημα και να αναφέρει ειδικά στην παραπομπή του την προσβαλλόμενη νομοθετική διάταξη, το άρθρο ή άρθρα του Συντάγματος στο οποίο προσκρούει και τους λόγους που η νομοθετική διάταξη είναι ασύμφωνη ή αντίθετη με το άρθρο του Συντάγματος.
(β) Η παραπομπή γίνεται από Δικαστήριο σε Δικαστήριο και σαν τέτοια πρέπει να υπογράφεται από το Δικαστή ή Δικαστές οι οποίοι αποτελούν το Δικαστήριο. Στην προκειμένη περίπτωση εφόσον όλες οι υποθέσεις είχαν παραπεμφθεί από το τριμελές Οικογενειακό Δικαστήριο έπρεπε οι παραπομπές να είχαν υπογραφεί από τους τρεις Δικαστές που το συνέθεταν, πράγμα που δεν είχε γίνει, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου έγκυρες παραπομπές.
Απόφαση ως ανωτέρω. Οι φάκελοι των υποθέσεων επιστράφηκαν στο Οικογενειακό Δικαστήριο.
Υποθέσεις που αναφέρθηκαν:
The Republic and Loftis 1 R.S.C.C. 30,
The Mayor etc Nicosia and Loizides 1 R.S.C.C. 59,
The Attorney-General and Kouppi 1 R.S.C.C. 115,
The Republic and Zacharia 2 R.S.C.C. 1,
District Officer, Famagusta and Naim 2 R.S.C.C. 24,
Tyllirou and Tylliros 3 R.S.C.C. 21,
In Re-Tax Collection Law No. 31 of 1962 and Hadjikyriacos and Sons Ltd 5 R.S.C.C. 22.
[*612]
Aιτήσεις.
Aιτήσεις του Oικογενενειακού Δικαστηρίου που παραπέμφθηκαν στο Aνώτατο Δικαστήριο για να αποφασισθεί κατά πόσον οι νόμοι 95/89, 21/90, 22/90 και 23/90, στους οποίους βασίζεται η ίδρυση και λειτουργία του Oικογενειακού Δικαστηρίου, θεσπίστηκαν κατά παράβαση διατάξεων του Συντάγματος.
Δ. Παπαχρυσοστόμου (κος), για τον Aιτητή, στην αίτηση αρ. 34/90.
Καλλίγερος (κος) για κ. Κλεόπα, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 34/90.
M. Σκαρπάρη (κα), για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 63/91.
Κ. Χρυσοστομίδης (κος) με κ. Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 63/91.
Καμιά εμφάνιση για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 104/91.
Καλλίγερος (κος) για κ. Κλεόπα, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 104/91.
Α. Ευτυχίου (κος), για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 222/91.
Κ. Χρυσοστομίδης (κος) με τον κ. Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 222/91.
Καμιά εμφάνιση για την Aιτήτρια στην αίτηση αρ. 230/91.
Καμιά εμφάνιση για τον Kαθ’ ού η αίτηση στην αίτηση αρ. 230/91.
Καμιά εμφάνιση για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 237/91.
Κ. Χρυσοστομίδης (κος) με Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 237/91.
Δ. Παπαχρυσοστόμου (κος) για Μ. Μιχαηλίδου, για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 11/92.
Κ. Χρυσοστομίδης με Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 11/92.
[*613]Καμιά εμφάνιση για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 16/92.
Κ. Χρυσοστομίδης (κος) με κ. Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 16/92.
Καμιά εμφάνιση για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 25/92.
Κ. Χρυσοστομίδης (κος) με Α. Χ” Παναγιώτου, για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 25/92.
Χριστοφόρου (κος), για τον Aιτητή στην αίτηση αρ. 31/92.
Καμιά εμφάνιση για την Kαθ’ ής η αίτηση στην αίτηση αρ. 31/92
ΔIKAΣTHPIO: Tην απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δ. Στυλιανίδης, Πρόεδρος.
ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Π.: Οι φάκελοι των υποθέσεων αυτών στάληκαν από το Οικογενειακό Δικαστήριο στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Η ζητούμενη θεραπεία στην κάθε μια είναι η λύση του γάμου των διαδίκων.
Οι καθ’ ών η αίτηση ήγειραν στις Εκθέσεις Υπερασπίσεώς τους ότι οι Νόμοι 95/89, 21/90, 22/90 και 23/90, στους οποίους βασίζεται η ίδρυση και λειτουργία του Οικογενειακού Δικαστηρίου, θεσπίστηκαν κατά παράβαση διατάξεων του Συντάγματος.
Ένας Δικαστής του Οικογενειακού Δικαστηρίου στην κάθε υπόθεση ανέστειλε τη διαδικασία και πρόσθεσε:
“Παραπέμπεται στο Ανώτατο Δικαστήριο διά να αποφασίσει επί των εγερθέντων συνταγματικών θεμάτων”.
Το Ανώτατο Δικαστήριο όρισε τις υποθέσεις αυτές ενώπιόν του για να ακούσει τους δικηγόρους των διαδίκων αν υπάρχει παραπομπή σύμφωνα με το Άρθρο 144 του Συντάγματος και τη σχετική νομολογία.
Η παράγραφος 1 του Άρθρου 144 έχει:
1. Πας διάδικος δικαιούται, καθ’ οιονδήποτε στάδιον της διαδικασίας συμπεριλαμβανομένης και της κατ’ έφεσιν, να εγείρη ζήτημα αντισυνταγματικότητος νόμου ή αποφάσεως ή διατά[*614]ξεώς τινος αυτών ουσιώδους διά την διάγνωσιν της εκκρεμούς ενώπιον του δικαστηρίου υποθέσεως. Το δικαστήριον, ενώπιον του οποίου εγείρεται το ζήτημα, παραπέμπει παρευθύς τούτο ενώπιον του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου και αναστέλλει την πρόοδον της διαδικασίας, μέχρις ου αποφανθή επ’ αυτού το Ανώτατον Συνταγματικόν Δικαστήριον.”
Η παραπομπή γίνεται για ζήτημα αντισυνταγματικότητας νόμου, που εγείρεται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μιας υπόθεσης, το οποίο είναι ουσιώδες για τη διάγνωση της υπόθεσης από το Δικαστήριο.
Όταν το ζήτημα είναι ουσιώδες για τη διάγνωση της εκκρεμούσας υπόθεσης, το Δικαστήριο έχει υποχρέωση να το παραπέμψει στο Ανώτατο Δικαστήριο για απόφαση. Αν, όμως, κατά την κρίση του, δεν είναι ουσιώδες, δεν το παραπέμπει. Κατά κανόνα αναφέρει στην παραπομπή ότι το ζήτημα είναι ουσιώδες για τη διάγνωση της ενώπιόν του υπόθεσης.
Το Δικαστήριο που παραπέμπει πρέπει να διακριβώσει από το διάδικο που εγείρει ζήτημα αντισυνταγματικότητας και να αναφέρει ειδικά στην παραπομπή του την προσβαλλόμενη νομοθετική διάταξη, το Άρθρο του Συντάγματος στο οποίο προσκρούει και τους λόγους που η νομοθετική διάταξη είναι ασύμφωνη ή αντίθετη με το Άρθρο του Συντάγματος.
Η παραπομπή, με βάση την παράγραφο 1 του Άρθρου 144 του Συντάγματος, είναι παραπομπή από “Δικαστήριο προς Δικαστήριο” και ως τέτοια πρέπει να υπογράφεται από το Δικαστή ή Δικαστές οι οποίοι αποτελούν το Δικαστήριο.
(Βλ. The Republic and N.P. Loftis 1 R.S.C.C. 30, σελ. 34-35· The Mayor etc. Nicosia and Christakis Loizides 1 R.S.C.C. 59· The Attorney-General and Kyriacos Kouppi and Others 1 R.S.C.C. 115, σελ. 117, 119· The Republic and Charalambos Zacharia 2 R.S.C.C. 1· District Officer, Famagusta and Yiacoup Naim 2 R.S.C.C. 24· Myrianthi C.C. Tyllirou and Charalambos C. Tylliros 3 R.S.C.C. 21· In Re-Tax Collection Law No. 31 of 1962 and Hadjikyriacos and Sons Ltd. 5 R.S.C.C. 22).
Το Άρθρο 111.2-Α(α) του Συντάγματος, όπως τροποποιήθηκε με τον περί της Πρώτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμο του 1989, (Αρ. 95/89), και το Άρθρο 3(1)(α) του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου του 1990, (Αρ. 23/90), προβλέπουν ότι τα Οικογε[*615]νειακά Δικαστήρια, σε δίκη για διαζύγιο, συγκροτούνται από τρεις Δικαστές.
Σε καμιά από τις υποθέσεις αυτές δεν υπάρχει παραπομπή από το Οικογενειακό Δικαστήριο, υπογραμμένη από τρεις Δικαστές, όπως προβλέπει το Σύνταγμα και ο Νόμος.
Δεν υπάρχει, ως εκ τούτου, έγκυρη παραπομπή.
Οι φάκελοι των υποθέσεων επιστρέφονται στο Οικογενειακό Δικαστήριο για οποιαδήποτε περαιτέρω ενέργεια ήθελε κριθεί.
Aπόφαση ως ανωτέρω.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο