(1995) 1 ΑΑΔ 10
[*10] 12 Ιανουαρίου, 1995
[ΚΟΥΡΡΗΣ, Δ/στής]
GANNET SHIPPING LIMITED,
Ενάγοντες,
ν.
NAVY ARMY AND AIR FORCE INSTITUTES (NAAFI) ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Εναγομένων,
(Αγωγή Αρ. 41/93).
Ευθύνη πλοιοκτήτη — Περιορισμός ευθύνης πλοιοκτήτη σε £8.- κατά τόνο χωρητικότητας τον πλοίου — Άρθρα 503 και 504 του Αγγλικού Merchant Shipping Act 1894 με τις τροποποιήσεις του που ισχύουν σε συνδυασμό με τις διατάξεις του 0.55h των παλαιών Αγγλικών Θεσμών.
Επίδοση εκτός δικαιοδοσίας — Βάση αγωγής αστικό αδίκημα — Κριτήρια άσκησης διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου να επιτρέπει επίδοση εκτός δικαιοδοσίας.
Διάταγμα αναστολής διαδικασίας σε αλλοδαπό δικαστήριο — Δυνατότητα έκδοσης — Προϋποθέσεις εκτέλεσης — Φύση διατάγματος.
Ρήτρα αποκλειστικής δικαιοδοσίας αλλοδαπού δικαστηρίου — Διακριτική ευχέρεια των Κυπριακών Δικαστηρίων να μην την εφαρμόσουν — Ευθύνη του μέρους που επικαλείται δικαιοδοσία αλλοδαπού δικαστηρίου να αποδείξει πειστικούς λόγους.
Δικαιοδοσία ναυτοδικείου — Ναύλωση και υποναύλωση πλοίου — Δικαιοδοσία Κυπριακού Ναυτοδικείου ελλείψει συμβατικής σχέσης μεταξύ πλοιοκτήτη και δικαιούχου εμπορευμάτων που απωλέσθηκαν ή έπαθαν ζημιά — Σχέση διαδίκων με την Κύπρο — Αγωγή πλοιοκτήτη για περιορισμό ευθύνης του — Γεγονότα στο σύνολό τους διαδραματισθέντα εκτός Κύπρου — Δικαιοδοσία εκδίκασης απαιτήσεων για αστικά αδικήματα επισυμβάντα εκτός Κύπρου. [*11]
Με αίτηση τους οι εναγόμενοι 1-5 και 7 ζητούν ακύρωση της έκδοσης και επίδοσης του κλητηρίου εντάλματος της αγωγής για έλλειψη δικαιοδοσίας και σε περίπτωση απόφασης ότι έχει δικαιοδοσία να την αναστείλει επειδή είναι forum non conveniens. Οι εναγόμενοι 8, ζητούν παρόμοιο διάταγμα και περαιτέρω διάταγμα που να ακυρώνει και παραμερίζει διάταγμα του Δικαστηρίου ημερομηνίας 16.7.1993, που εκδόθηκε με μονομερή αίτηση των εναγόντων, με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη τους στην αγωγή σαν εναγομένων 8 καθώς και την επίδοση ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος σ' αυτούς, εκτός δικαιοδοσίας. Επίσης ζητείται η ακύρωση διατάγματος υποκατάστατης επίδοσης στο εξωτερικό για μη αποκάλυψη όλων των ουσιωδών για το Δικαστήριο γεγονότων.
Οι αξιώσεις που εγείρουν οι ενάγοντες εναντίον των εναγομένων είναι μεταξύ άλλων δήλωση του Δικαστηρίου ότι καμιά ευθύνη φέρουν, αστική, συμβατική, ή για παράβαση καθήκοντος για ζημιές που έπαθαν οι εναγόμενοι για απώλεια ή ζημιές στα εμπορεύματα που μεταφέρονταν σε εμπορευματοκιβώτια στο κατάστρωμα του πλοίου "HAMBURG STAR" κατά το ταξίδι του από το Ρότερταμ στο Αμβούργο στις 24.1.1993, δήλωση του Δικαστηρίου ότι σε περίπτωση που ήθελε αποδειχθεί ότι είναι υπεύθυνοι, δεν ευθύνονται σε αποζημιώσεις πέραν των £8.- κατά τόνο χωρητικότητας του εν λόγω πλοίου, κατ' ακολουθίαν των προνοιών των Αγγλικών περί Εμπορικής Ναυτιλίας Νόμων 1894 - 1954 και του Περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν. 14/60) και διάταγμα του Δικαστηρίου, όπως όλες οι διαδικασίες σε αγωγή ή διαιτησία εναντίον τους σε οποιοδήποτε Δικαστήριο ανασταλούν και επίσης, όπως οι εναγόμενοι και οποιαδήποτε άλλα πρόσωπα εμποδιστούν να εγείρουν εναντίον τους ή εναντίον του πλοίου "HAMBURG STAR" οποιαδήποτε αγωγή ενώπιον οιουδήποτε Δικαστηρίου άλλου από το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου.
Η ευθύνη για την απώλεια ή ζημιά του φορτίου αμφισβητείται από τους ενάγοντες, που ήταν και η ιδιοκτήτρια εταιρεία, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα ή ευθύνη (fault or privity) των ιδίων ή του πλοίου, του πλοιάρχου ή των αντιπροσώπων τους, οι δε εναγόμενοι - αιτητές ότι η ευθύνη ή υπαιτιότητα βαρύνει τους πλοιοκτήτες, το πλοίο, τον πλοίαρχο και τους αντιπροσώπους τους.
Αποφασίστηκε, ότι:
(1) Μη αποκάλυψη από τους ενάγοντες στην εξ πάρτε αίτησή τους για επίδοση του κλητηρίου εκτός δικαιοδοσίας, της έκδοσης τραπεζικής εγγύησης, που κατατέθηκε σε άλλη αγωγή ναυτοδικείου εναντίον τους για απελευθέρωση του πλοίου και περιείχε επιφύ[*12]λαξη αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, δεν συνεπάγεται απεμπόληση του δικαιώματος που παρέχει στους πλοιοκτήτες η νομοθεσία για περιορισμό της ευθύνης τους και συνεπώς δεν υπήρχε τίποτε να αποκρύβει με τη μη αναφορά στην εγγυητική, το οποίο θα επηρέαζε την κρίση του Δικαστηρίου στην έκδοση του διατάγματος.
(2) Οι διατάξεις των άρθρων 503 και 504 του Αγγλικού Merchant Shipping Act 1894 που προβλέπουν περιορισμό της ευθύνης του πλοιοκτήτη σ' ένα ποσό κατά τόνο της χωρητικότητας του πλοίου και διανομή του ποσού αυτού κατ' αναλογία μεταξύ όσων έχουν απαιτήσεις εναντίον του πλοιοκτήτη για διάφορα φορτία, έχουν εφαρμογή σε ατυχήματα που έχουν συμβεί χωρίς πραγματικό σφάλμα ή συμμετοχή (without the actual fault or privity) του πλοιοκτήτη και χωρίς αμέλεια ή σφάλμα των υπηρεσιών του.
(3) Απόδοση αμέλειας στον πλοιοκτήτη, τον πλοίαρχο, το πλοίο ή τους αντιπροσώπους τους, αποκλείει εφαρμογή των άρθρων 503 και 504 του Αγγλικού Merchant Shipping Act 1894.
(4) Αποκλειομένης οποιασδήποτε συμβατικής σχέσης μεταξύ των πλοιοκτητών και των δικαιούχων των φορτίων που απωλέσθηκαν ή έπαθαν ζημιά και εφόσον όλα τα γεγονότα που θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν διάπραξη αστικού αδικήματος συνέβησαν εκτός δικαιοδοσίας, το Ανώτατο Δικαστήριο ως Ναυτοδικείο, στερείται δικαιοδοσίας.
(5) Διάταγμα αναστολής διαδικασίας εκκρεμούσης σε αλλοδαπό δικαστήριο δεν μπορεί να εκδοθεί από Κυπριακό Δικαστήριο, διότι δεν πρόκειται περί χρηματικής απόφασης εντός της εννοίας του περί Αλλοδαπών Αποφάσεων (Αμοιβαία Εκτέλεση) Νόμου Κεφ. 10 ή του αντιστοίχου Αγγλικού Νόμου του οποίου οι πρόνοιες είναι ταυτόσημες.
(6) Και αν ακόμη οι πλοιοκτήτες θεωρηθούν θεματοφύλακες των εμπορευμάτων που απωλέσθηκαν ή έπαθαν ζημιές και τα ναυλοσύμφωνα ότι διέπουν τη θεματοφυλακή, ο όρος σ' αυτά που προβλέπει ότι οποιαδήποτε διαφορά θα διέπεται από το Αγγλικό Δίκαιο και θα παραπέμπεται σε διαιτησία ή/και Αγγλικό Δικαστήριο, βαρύνει τους ενάγοντες - πλοιοκτήτες να παρουσιάσουν πειστικούς λόγους άσκησης της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου υπέρ μη εφαρμογής της ρήτρας αλλοδαπής δικαιοδοσίας. Εφόσον όμως τα γεγονότα διαδραματίστηκαν στη Βόρεια Θάλασσα, οι μάρτυρες, εμπειρογνώμονες και διάδικοι είναι κάτοι[*13]κοι εξωτερικού και είναι ευκολότερο να ταξιδέψουν στο Λονδίνο παρά στην Κύπρο, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου ως Ναυτοδικείο δεν είναι το κατάλληλο forum.
Οι αιτήσεις επιτράπηκαν με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Jadranska SIobodna Plovidba v. Photos Photiades and Co. (1965) 1 C.L.R. 58,
Cyprus Phassouri Plantations Co. Ltd v. Adriatica Di Navigazione Spa (1985) 1 C.L.R. 290,
Mitsui and Co. Ltd and Others v. Rockwell Marine Ltd and Another (1989) 1 C.L.R. 112.
Αίτηση.
Αίτηση σε αγωγή Ναυτοδικείου με την οποία οι εναγόμενοι 1 - 5 και 7 ζητούν ακύρωση του διατάγματος που εκδόθηκε στις 15/6/93, σ' αυτή την αγωγή και οι εναγόμενοι 8 ζητούν διάταγμα για ακύρωση ή παραμερισμό του διατάγματος ημερομηνίας 16/7/93 με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη στην αγωγή των εναγομένων 8.
Α. Χαβιαράς, για τους Αιτητές - εναγομένους 1 - 5 και 7,
Γ. Μιχαηλίδης, για τους Αιτητές - εναγομένους 8.
Ε. Μοντάνιος, για τους Καθ' ων η αίτηση - ενάγοντες.
ΚΟΥΡΡΗΣ, Δ.: Ανάγνωσε την ακόλουθη απόφαση. Με την αίτηση αυτή οι εναγόμενοι 1-5 και 7 αιτούνται:
(Α) Διάταγμα που να ακυρώνει το διάταγμα που εκδόθηκε στην παρούσα αγωγή στις 15/6/93 για το λόγο ότι οι ενάγοντες δεν αποκάλυψαν όλα τα ουσιώδη για το Δικαστήριο γεγονότα.
(Β) Διάταγμα που να ακυρώνει το κλητήριο ένταλμα ή απορρίπτει την παρούσα αγωγή και την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος και/ή την ειδοποίηση του κλητηρίου εντάλματος για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει την παρούσα αγωγή και/ή η παρούσα αγωγή αποτελεί κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου.
[*14]
(Γ) Αν το Δικαστήριο αποφασίσει ότι έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει την παρούσα αγωγή, διάταγμα που να αναστέλλει κάθε διαδικασία στην παρούσα αγωγή για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο είναι forum non conveniens.
Με την αίτησή τους οι εναγόμενοι 8 αιτούνται:
(Α) Διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να διατάσσεται η ακύρωση και/ή ο παραμερισμός του διατάγματος του Δικαστηρίου ημερομηνίας 16/7/93 που εκδόθηκε με μονομερή αίτηση των εναγόντων και με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη στην αγωγή των εναγομένων 8 και η επίδοση ειδοποιήσεως του κλητηρίου εντάλματος στους εναγομένους 8 εκτός της δικαιοδοσίας.
(Β) Διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να διατάσσεται η ακύρωση ή ο παραμερισμός (setting aside) του κλητηρίου εντάλματος και/ή της ειδοποιήσεως του κλητηρίου εντάλματος και/ή της επιδόσεως αυτού στους εναγομένους 8 για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει την παρούσα αγωγή και/ή η παρούσα αγωγή αποτελεί κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου.
(Γ) Διαζευκτικά, αν το Δικαστήριο αποφασίσει ότι έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει την παρούσα αγωγή, διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να αναστέλλεται η διαδικασία στην παρούσα αγωγή για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο δεν είναι η κατάλληλη δικαιοδοσία για να εκδικάσει τις διαφορές μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων 8 (forum non conveniens).
Οι αξιώσεις που εγείρουν οι ενάγοντες εναντίον των εναγομένων, είναι οι ακόλουθες:
"1. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι οι Ενάγοντες ουδεμίαν ευθύνη φέρουν, συμβατική ή/και αστικήν ή/και λόγω παράβασης καθήκοντος ή/και άλλως πως για τις ζημιές τις οποίες οι πιο πάνω Εναγόμενοι υπέστησαν ή/και για οποιεσδήποτε ευθύνες τις οποίες ανέλαβαν λόγω και/ή εξ αιτίας και/ή ως αποτέλεσμα της απώλειας και/ή ζημιάς μέρους των εμπορευματοκιβωτίων ή και του φορτίου αποτελουμένου, μεταξύ άλλων, από τσιγάρα, χαρτιού εκτύπωσης, φακέλλων κ.ά. που μεταφέρονταν σε εμπορευματοκιβώτια στο κατάστρωμα του πλοίου "HAMBURG STAR" κατά το ταξίδι του από το Ρόττερνταμ στο Αμβούργο κατά ή περί τις 24/1/1993.
[*15]
2. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πιο πάνω αναφερόμενη απώλεια και/ή ζημιά στα εν λόγω εμπορευματοκιβώτια και/ή φορτίο ήσαν αποτέλεσμα κινδύνων θαλάσσης δηλαδή δυνατών ανέμων και θαλασσοταραχής που συνάντησε το πλοίο κατά το εν λόγω ταξίδι κατά ή περί τις 24/1/1993.
3. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι, ως αποτέλεσμα των προνοιών των Αγγλικών περί Εμπορικής Ναυτιλίας Νόμων 1894-1954 και του Περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, οι Ενάγοντες δεν είναι (εις περίπτωσιν που ήθελεν αποδειχθή ότι είναι υπεύθυνοι) υπόλογοι για αποζημιώσεις πέραν των £8.- κατά τόνον της χωρητικότητος του εν λόγω Πλοίου των "HAMBURG STAR" η οποία θα εξακριβωθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες των εν λόγω Νόμων εν σχέσει με τις ζημιές οι οποίες προκλήθηκαν στο εν λόγω φορτίο του πλοίου και/ή εν σχέσει προς ζημιές οι οποίες προεκλήθηκαν σε οποιανδήποτε άλλη περιουσίαν ή την καταπάτηση οποιωνδήποτε δικαιωμάτων εξ αιτίας των πράξεων ή παραλείψεων οποιωνδήποτε προσώπων ευρισκομένων επί του εν λόγω πλοίου εν σχέσει προς την ναυσιπλοΐαν και/ή την διαχείρισιν του πλοίου όταν επεσυνέβησαν οι αναφερθείσες απώλειες και/ή ζημιές.
4. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η εφαρμοστέα χωρητικότητα του εν λόγω πλοίου η οποία θα εξακριβωθεί σύμφωνα με τις πρόνοιες των προαναφερθέντων Νόμων είναι 11,203.42 τόνοι και ότι η ευθύνη (εάν υπάρχει) των Εναγόντων περιορίζεται σε Λίρες Κύπρου 89,627.36 πλέον τόκους και όχι περισσότερο.
5. Διάταγμα του Δικαστηρίου όπως όλες οι διαδικασίες σε οποιαδήποτε αγωγή ή διαιτησία σε σχέση με το εν λόγω ατύχημα και/ή τις εν λόγω ζημιές ή απώλειες ανασταλούν και όπως δηλωθεί ότι οι Ενάγοντες δικαιούνται σε ανακούφιση δυνάμει των πιο πάνω αναφερθέντων Νόμων έναντι οποιασδήποτε αγωγής ή αγωγών στο Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου ή/και αλλού σχετικά προς το εν λόγω ατύχημα και/ή τις εν λόγω ζημιές και όπως οι πιο πάνω αναφερόμενοι Εναγόμενοι, και όλα ή οιαδήποτε άλλα πρόσωπα έχοντα οιαδήποτε δικαιώματα, ή απαιτήσεις απορρέουσες ή προκληθείσες από το εν λόγω ατύχημα και/ή τις ζημιές ή απώλειες εμποδισθούν από του να καταχωρήσουν σχετικά με αυτές οιανδήποτε αγωγήν ή αγωγάς εναντίον των Εναγόντων ή του πλοίου "HAMBURG STAR" ενώπιον οιουδήποτε Δικαστηρίου άλλου από το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου.
[*16]
6. Όπως δοθούν από το Δικαστήριον αυτό όλες οι δέουσες οδηγίες προς εξακρίβωση των προσώπων τα οποία δυνατόν να έχουν οποιοδήποτε αγώγιμο δικαίωμα για ζημιές ή αποζημιώσεις συνεπεία του πιο πάνω προαναφερθέντος ατυχήματος και/ή των απωλειών ή/και ζημιών.
7. Διάταγμα του Δικαστηρίου όπως το προαναφερθέν ποσόν κατανεμηθεί κατ' αναλογία μεταξύ των διαφόρων προσώπων τα οποία θα μπορέσουν να θεμελιώσουν τις αξιώσεις του πάνω σ' αυτό και όπως δοθούν όλες οι δέουσες οδηγίες για τον αποκλεισμό εκείνων των απαιτούντων οι οποίοι θα αποτύχουν στις αξιώσεις των εντός του χρόνου που θα ορισθεί προς το σκοπό αυτό.".
Στις 15/6/93, ύστερα από μονομερή αίτηση των εναγόντων με ημερομηνία 10/6/93 το Δικαστήριο χορήγησε άδεια για υποκατάστατη επίδοση εκτός δικαιοδοσίας, ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος στους εναγομένους 1-5 και 7. Στις 16/7/93 μετά από μονομερή αίτηση των εναγόντων το Δικαστήριο χορήγησε άδεια για υποκατάσταση επίδοση εκτός δικαιοδοσίας, ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος στους εναγομένους 8 μετά από μονομερή αίτηση των εναγόντων με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη στην αγωγή των εναγομένων 8.
Σε συντομία τα γεγονότα όπως εμφαίνονται από τις ενόρκους δηλώσεις προς υποστήριξη της αίτησης, είναι τα εξής:
Το πλοίο "HAMBURG STAR" (που στο εξής θα αναφέρεται ως "το πλοίο") φαίνεται να ανήκει στην ενάγουσα Εταιρεία και να είναι Νηολογίου Μπαχάμας (η ενάγουσα Εταιρεία στο εξής θα αναφέρεται ως "η πλοιοκτήτρια"). Το πλοίο κατά τον Ιανουάριο του 1993 προσέγγισε το λιμάνι FELIXSTOWE της Αγγλίας όπου φόρτωσε ένα φορτίο χαρτιού και ένα φορτίο με διάφορα είδη προμήθειες. Γι' αυτά τα φορτία εκδόθηκαν δυο φορτωτικές, η μια από την Ellerman KSNM, ημερομηνίας 22/1/93 και η άλλη από την Sea Cargo Lines, ημερομηνίας 21/1/93. Το πλοίο απέπλευσε από το FELIXSTOWE της Αγγλίας και πήγε στην Αμβέρσα του Βελγίου όπου φόρτωσε 6,440 χαρτόνια τσιγάρα που ήταν τοποθετημένα σε 7 εμπορευματοκιβώτια. Για το φορτίο αυτό εκδόθηκε φορτωτική με αριθμό ZIMU ANR 3006-03307 ημερομηνίας 23/1/93.
Στο ίδιο λιμάνι, φορτώθηκαν στο πλοίο ακόμη 16,434 κιβώτια τσιγάρα Hollywood HL και 1,470 κιβώτια τσιγάρα Hollywood SKS για τα οποία εκδόθηκε φορτωτική με αριθμό ZIMU ANR [*17] 3006-03303 ημερομηνίας 23/1/93. Τα φορτία αυτά είχαν προορισμό την Κύπρο και οι ιδιοκτήτες τους είναι εναγόμενοι στην παρούσα αγωγή.
Το πλοίο απέπλευσε από την Αμβέρσα, έφθασε στο Ρόττερνταμ και από εκεί απέπλευσε με επόμενο προορισμό το Αμβούργο. Κατά τη διάρκεια του πλου προς Αμβούργο το πλοίο απώλεσε μέρος του φορτίου το οποίο έπεσε στη θάλασσα και άλλο μεν εξεβράσθη στις ακτές νησιών βόρεια της Ολλανδίας και άλλο ουδέποτε ανευρέθη.
Η ευθύνη για την απώλεια ή ζημιά του φορτίου αμφισβητείται από την πλοιοκτήτρια η οποία ισχυρίζεται ότι δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα ή ευθύνη (fault or privity) της ίδιας ή του πλοίου, του πλοιάρχου ή των αντιπροσώπων της, οι δε εναγόμενοι-αιτητές στην αγωγή αυτή ισχυρίζονται ότι την ευθύνη ή υπαιτιότητα την έχει η πλοιοκτήτρια, το πλοίο, ο πλοίαρχος και οι αντιπρόσωποι τους.
Όταν το πλοίο αφίχθηκε στην Κύπρο, οι εναγόμενοι αρ. 5 στην παρούσα αγωγή, Kental Overseas Corporation, ήγειραν αγωγή κατά του πλοίου in rem στο Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου, δικαιοδοσία Ναυτοδικείου.
Ακολούθως, κινήθηκαν στην Αγγλία αναφορικά με το ίδιο περιστατικό, 4 αγωγές και είναι οι ακόλουθες:
(α) Αγωγή αρ. 541/93 από τους εδώ εναγομένους αρ. 1, 2, 3, 4 και 7, εναντίον του πλοίου και της πλοιοκτήτριας.
(β) Αγωγή αρ. 578/93 από τους εδώ εναγομένους αρ. 2 και 3 εναντίον της Sea Cargo International (UK) Ltd.
(γ) Αγωγή αρ. 579/93 από την εδώ εναγομένη αρ. 1 εναντίον της εδώ εναγομένης αρ. 8.
(δ) Αγωγή αρ. 1052/93 από την εδώ εναγομένη αρ. 8 εναντίον του πλοίου και της πλοιοκτήτριας.
Κατά την ενάγουσα (Βλέπε, παράγραφος 14 της ένορκης δήλωσης του Π. Ιακωβίδη, ημερομηνίας 10/6/93), αναμένονται και άλλες αγωγές από το Ολλανδικό Κράτος που προφανώς είναι οι εναγόμενοι 6 στην παρούσα αγωγή για καθάρισμα των Ολλανδικών ακτών. [*18]
Στις αγωγές της Αγγλίας η πλοιοκτήτρια σαν εναγόμενη καταχώρησε αιτήσεις που αμφισβητούσε τη δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αγγλίας και ζητούσε αναστολή κάθε διαδικασίας στις πιο πάνω αγωγές και εισηγείτο ότι τα επίδικα θέματα θα έπρεπε να εκδικαστούν μεταξύ των διαδίκων στην Κύπρο.
Μετά από ακρόαση, στις 29/10/93 το Δικαστήριο απέρριψε τις αιτήσεις της πλοιοκτήτριας και έκρινε ότι είχε δικαιοδοσία για την εκδίκαση των αγωγών.
Επισημαίνεται ότι η αγωγή εναντίον του εναγομένου 5 αποσύρθηκε ένεκα εξώδικης διευθέτησης και πληρωμής της απαίτησης του εναγομένου 5 με τη συμφωνία ημερομηνίας 2/11/94, και ακολούθως απορρίφθηκε χωρίς έξοδα.
Είναι παραδεκτό ότι η εναγόμενη αρ. 1 είναι Εταιρεία εγγεγραμμένη στην Αγγλία με έδρα την Αγγλία. Η εναγόμενη αρ. 2 είναι Εταιρεία, βρίσκεται στην Αγγλία και δεν διεξάγει εργασίες ούτε συνδέεται με την Κύπρο. Η εναγόμενη αρ. 3 είναι κυπριακή Εταιρεία. Η εναγόμενη αρ. 4 είναι Αμερικάνικη και δεν διεξάγει εργασίες ούτε άλλως πως συνδέεται με την Κύπρο. Οι εναγόμενοι αρ. 6 είναι Υπουργείο του Βασιλείου της Ολλανδίας και η εναγόμενη αρ. 8 είναι Εταιρεία εγγεγραμμένη και λειτουργεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Είναι παραδεκτό ότι κατά τους ουσιώδεις για την παρούσα αγωγή χρόνους, οι ενάγοντες δυνάμει χρονοναυλοσυμφώνου, ημερομηνίας 22/12/92, ναύλωσαν το πλοίο στη Nakamura Shipping Limited από τη Μονροβία, η οποία την ίδια ημερομηνία το υπεναύλωσε στην Zim Israel Navigation Co. Ltd από το Ισραήλ, οι οποίοι ήταν και οι τελικοί ναυλωτές για περίοδο ενός χρόνου. Περαιτέρω, τα δυο αυτά ναυλοσύμφωνα περιέχουν πρόνοια περί αγγλικού εφαρμοστέου δικαίου και παραπομπής σε διαιτησία στο Λονδίνο οποιασδήποτε διαφοράς δυνάμει αυτών.
Οι εναγόμενοι 8 λειτουργούν ατμοπλοϊκή υπηρεσία στο Ηνωμένο Βασίλειο και Ηπειρωτική Ευρώπη στην Ανατολική Μεσόγειο και είναι μέλος μιας κοινοπραξίας (consortium) μαζί με άλλες τρεις Εταιρείες που επίσης λειτουργούν ατμοπλοϊκή υπηρεσία μια από τις οποίες είναι και η Zim Israel Navigation Co. Ltd. Δυνάμει της συμφωνίας για την κοινοπραξία, τα μέλη της κοινοπραξίας μπορούν να χρησιμοποιούν χώρο σε πλοία της κοινοπραξίας (τα οποία είτε ανήκουν σε, είτε είναι ναυλωμένα από μέλη της κοινοπραξίας) για τη μεταφορά φορτίου σε [*19] εμπορευματοκιβώτια. Σε σχέση με την παρούσα αγωγή οι εναγόμενοι 8 φόρτωσαν ένα αριθμό εμπορευματοκιβωτίων πάνω στο πλοίο "HAMBURG STAR" που ήταν πλοίο που προμήθευσε την κοινοπραξία πλοίων η Zim.
Οι εναγόμενοι 8 φόρτωσαν στο πλοίο 13 εμπορευματοκιβώτια. Για τα 10 εμπορευματοκιβώτια που φορτώθηκαν στο Felixstowe και Αμβέρσα, εκδόθηκαν οικείες φορτωτικές από τους εναγομένους 8, οι οποίες περιείχαν ρήτρα αγγλικής δικαιοδοσίας και αγγλικού Νόμου. Για τα υπόλοιπα 3 εμπορευματοκιβώτια που φορτώθηκαν στην Αμβέρσα, εκδόθηκαν φορτωτικές από άλλο μέλος της κοινοπραξίας, την KNSM Kroonburgh B.V., από το Ρόττερνταμ και περιείχαν ρήτρα Ολλανδικής δικαιοδοσίας και Ολλανδικού Νόμου. Τα ίδια τα εμπορευματοκιβώτια ανήκαν ή ήταν ενοικιασμένα από τους εναγομένους 8, οι οποίοι ήταν θεματοφύλακες (bailees) του περιεχομένου τους. Από τα εν λόγω 13 εμπορευματοκιβώτια που έπαθαν ζημιά ή χάθηκαν στη θάλασσα, 8 προορίζονταν να εκφορτωθούν στην Κύπρο και τα άλλα 5 στο Ashdod, Ισραήλ.
Το πλοίο φόρτωσε φορτίο στο Felixstowe, Αμβέρσα και Ρόττερνταμ. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του για να φορτώσει και άλλο φορτίο στο Αμβούργο, κάπου 30 εμπορευματοκιβώτια απωλέσθηκαν στη θάλασσα κοντά στις Ολλανδικές και Γερμανικές ακτές και ακόμα 20 εμπορευματοκιβώτια ξεφορτώθηκαν στο Αμβούργο έχοντας υποστεί σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στο Αμβούργο.
Όπως αναφέρεται και στην ένορκη δήλωση εκ μέρους των εναγόντων, ημερομηνίας 13/7/93 (παράγραφος 19), οι φορτωτικές σχετικά με τα εμπορευματοκιβώτια που φορτώθηκαν από τους εναγομένους 8, δεν εκδόθηκαν από τους ενάγοντες και οι ενάγοντες δεν έχουν συμβατική σχέση με τους εναγομένους 8 δυνάμει των εν λόγω φορτωτικών.
Θα εξετάσω πρώτα το αιτητικό Α της αίτησης των εναγομένων 1-4 και 7 που έχει ως εξής:
"(Α) Διάταγμα που να ακυρώνει το διάταγμα που εκδόθηκε στην παρούσα αγωγή στις 15 Ιουνίου 1993 για το λόγο ότι οι ενάγοντες δεν αποκάλυψαν όλα τα ουσιώδη για το Δικαστήριο γεγονότα."
Το διάταγμα ημερομηνίας 15/6/93 εκδόθηκε μετά από μονομερή αίτηση της πλοιοκτήτριας ημερομηνίας 10/6/93. Με αυτό χο[*20]ρηγήθηκε άδεια για επίδοση ειδοποίησης κλητηρίου εντάλματος στους εναγομένους 1, 2, 4, 5 και 6 στο εξωτερικό. Είναι ο ισχυρισμός αυτών των εναγομένων ότι οι ενάγοντες δεν αποκάλυψαν την τραπεζική εγγύηση που κατατέθηκε στην Αγωγή Ναυτοδικείου αρ. 16/93 εκ μέρους της πλοιοκτήτριας για απελευθέρωση του πλοίου από τη σύλληψή του που διετάχθη στην αγωγή εκείνη. Το σχετικό μέρος της εγγυητικής αυτής έχει ως ακολούθως:
"This Guarantee is given totally without prejudice to the rights of the owners to challenge the jurisdiction of the Cyprus Admiralty Court relating to the action and the issue of the order for the warrant of arrest.".
Οι εναγόμενοι ισχυρίζονται ότι με την πιο πάνω παράγραφο της εγγυητικής, η πλοιοκτήτρια δεν αποδέχεται τη δικαιοδοσία των Κυπριακών Δικαστηρίων και για τούτο επιφύλαξε τα δικαιώματά της να αμφισβητήσει τη δικαιοδοσία του Κυπριακού Ναυτοδικείου σχετικά με την αγωγή εκείνη και την έκδοση διατάγματος συλλήψεως του πλοίου. Ήταν ουσιώδες, είπαν, για το Δικαστήριο τούτο, όταν επιλαμβανόταν τις αιτήσεις για άδεια επίδοσης στο εξωτερικό, να γνωρίζει ότι η πλοιοκτήτρια αμφισβητούσε τη δικαιοδοσία των Κυπριακών Δικαστηρίων και με τον τρόπο αυτό εμφανιζόταν να παλλινδρομεί, φάσκουσα και αντιφάσκουσα, αποδεχόμενη και ταυτόχρονα απορρίπτουσα την κυπριακή δικαιοδοσία ανάλογα με το τί έκρινε ότι τη συνέφερε. Η πλοιοκτήτρια είχε κάθε δικαίωμα να επιφυλάξει το δικαίωμα για καταχώρηση αγωγής για περιορισμό ευθύνης, αλλά δεν το έπραξε και περιόρισε την επιφύλαξή της για τη δικαιοδοσία και το διάταγμα σύλληψης του πλοίου. Η παράλειψη τέτοιας επιφύλαξης αποτελεί εγκατάλειψη και απεμπόληση του δικαιώματος έγερσης αγωγής για περιορισμό της ευθύνης και κατά συνέπεια ήταν υψίστης σημασίας να τεθεί τούτο ενώπιον του Δικαστηρίου.
Η θέση των εναγόντων είναι ότι το γεγονός της επιφύλαξης στην εγγυητική από μόνο του δεν σημαίνει ότι στην πραγματικότητα οι πλοιοκτήτες αμφισβήτησαν τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου υποβάλλοντας αίτηση για παραμερισμό του κλητηρίου εντάλματος. Η εγγυητική επιστολή δόθηκε στις 12/2/93 και η παρούσα αγωγή καταχωρήθηκε στις 2/4/93 και η ένορκη δήλωση για υποστήριξη της αίτησης για επίδοση εκτός Κύπρου έγινε στις 10/6/93. Αν υπήρχε τέτοια αίτηση για παραμερισμό όταν γινόταν η ένορκη δήλωση και δεν αποκαλυπτόταν, τότε σίγουρα οι εναγόμενοι θα στήριζαν τον ισχυρισμό τους για μη αποκάλυψη γεγονότων, όχι στη μη αποκάλυψη της εγγυητικής, αλλά στη μη αποκάλυψη της αί[*21]τησης για παραμερισμό. Αλλά και αργότερα, αν γινόταν τέτοια αίτηση παραμερισμού, οι εναγόμενοι θα μπορούσαν σε μια από τις ένορκες δηλώσεις που συνοδεύουν την παρούσα αίτησή τους, της 29/11/93, να το ισχυριστούν για να στηρίξουν το βασικό ισχυρισμό τους. Από τέτοια θεμελιακή αρχή του δικαίου ότι με την καταχώρηση αγωγής, ο ενάγοντας αίρει οποιαδήποτε πιθανή μορφή αμφισβήτησης της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου στο οποίο η καταχώρηση γίνεται. Η ίδια η καταχώρηση αγωγής συνιστά υποταγή (submission) στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου.
Όσον αφορά το δεύτερο λόγο, οι ενάγοντες ισχυρίστηκαν ότι η έκδοση της εγγυητικής επιστολής έγινε σύμφωνα με το διάταγμα του Δικαστηρίου, ημερομηνίας 10/2/93 με το οποίο διατασσόταν η σύλληψη του πλοίου και στο οποίο υπήρχε η ακόλουθη πρόνοια:
"Ο Αξιωματικός Ναυτοδικείου να ελευθερώσει το πλοίο κατόπιν οδηγιών του Πρωτοκολλητή του Δικαστηρίου αυτού μόλις καταχωρηθεί εκ μέρους των εναγομένων εγγύηση που να ικανοποιεί τον Πρωτοκολλητή για το ποσό των £600.000 για την ικανοποίηση απόφασης που τυχόν ήθελε εκδοθεί προς όφελος των εναγόντων-αιτητών.".
Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι η εγγύηση δόθηκε απλώς σε αντικατάσταση της ασφάλειας που παρείχε, για την απαίτηση της αγωγής, το ίδιο το πλοίο. Αποδοχή από τους πλοιοκτήτες ενός πλοίου με τη μη υποβολή αίτησης για απελευθέρωσή του, δεν υπονοεί ότι οι πλοιοκτήτες απεμπολούν τα δικαιώματα που τους παρείχε ο Νόμος όσον αφορά την ουσία της απαίτησης. Με τον ίδιο τρόπο που η παροχή εγγύησης σε αντικατάσταση της ασφάλειας που παρέχει το πλοίο δεν υπονοεί απεμπόληση τέτοιων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων που παρέχει η Νομοθεσία στον πλοιοκτήτη για περιορισμό ευθύνης. Συνεπώς, δεν υπήρχε ανάγκη στο κείμενο της εγγυητικής επιστολής να περιληφθεί πρόνοια για επιφύλαξη του δικαιώματος των πλοιοκτητών να περιορίσουν την ευθύνη τους με οποιοδήποτε τρόπο προνοεί η Νομοθεσία.
Συμφωνώ με τη θέση των εναγόντων ότι δεν υπήρχε τίποτε να αποκρυβεί με τη μη αναφορά στην εγγυητική επιστολή και το αιτητικό (Α) των εναγομένων 1-4 και 7, δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Με το αίτημα (Α) της αίτησής τους, οι εναγόμενοι 8 ζητούν τα ακόλουθα: [*22]
"(Α) Διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να διατάσσεται η ακύρωση και/ή ο παραμερισμός του διατάγματος του Δικαστηρίου ημερομηνίας 16/7/93 που εκδόθηκε με μονομερή αίτηση των Εναγόντων και με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη στην αγωγή των Εναγομένων 8 και η επίδοση ειδοποιήσεως του κλητηρίου εντάλματος στους Εναγομένους 8 εκτός της δικαιοδοσίας".
Η βασική αιτιολογία για το πιο πάνω αίτημα είναι ότι οι εναγόμενοι 8 δεν έχουν σχέση με την Κύπρο, ότι δεν έχουν συμβατική σχέση μεταξύ τους και ότι τα θέματα τα οποία εγείρονται στην αγωγή, αφορούν το αστικό αδίκημα της αμέλειας και το Δικαστήριο βάσει του 0.11, r.l(ee) των αγγλικών Rules of the Supreme Court, 1885, δεν έχει δικαιοδοσία.
Οι εναγόμενοι 8 ισχυρίστηκαν ότι σύμφωνα με το κλητήριο ένταλμα οι απαιτήσεις των εναγόντων αφορούν αιτήματα για δηλώσεις του Δικαστηρίου που να περιορίζουν την ευθύνη των εναγόντων σχετικά με την απώλεια και/ή ζημιά μέρους των εμπορευματοκιβωτίων και/ή του φορτίου το οποίο μεταφερόταν επί του πλοίου κατά το ταξίδι του από το Ρόττερνταμ στο Αμβούργο κατά ή περί την 24/1/93. Επίσης, αναφέρθηκαν ότι είναι ο ισχυρισμός των εναγόντων ότι το πιο πάνω ατύχημα του πλοίου συνέβηκε χωρίς το πραγματικό σφάλμα ή συμμετοχή των εναγόντων και χωρίς την αμέλεια ή τα σφάλματα των υπηρετών τους. Αντίθετα, οι εναγόμενοι 8 ισχυρίζονται ότι την ευθύνη ή υπαιτιότητα για την εν λόγω απώλεια ή ζημιά του πλοίου φέρουν οι ενάγοντες και/ή το πλοίο και/ή ο πλοίαρχος και/ή οι υπηρέτες αυτών. Συνεπώς, εγείρονται θέματα που αφορούν το αστικό αδίκημα (tort) της αμέλειας για τα οποία θα κληθεί το Δικαστήριο να ακούσει μαρτυρία και να αποφασίσει. Οι εναγόμενοι 8 ισχυρίζονται ότι στην προκειμένη περίπτωση το αστικό αδίκημα της αμέλειας συνίσταται από τα ακόλουθα:
"(α) Η παράλειψη εφοδιασμού του πλοίου με κατάλληλα εξαρτήματα προσδέσεως και/ή η μη προσήκουσα και/ή πλημμελής πρόσδεση των εμπορευματοκιβωτίων.
(β) Η παραγνώριση των μετεωρολογικών δελτίων πριν και κατά τον πλουν προς το Αμβούργο.
(γ) Κατά πόσο το πλοίο ήταν αξιόπλουν.
(δ) Η απώλεια των φορτίων κατά το ταξίδι μεταξύ Ρόττερνταμ και Αμβούργου." [*23]
Ο θεσμός ο οποίος διέπει την έκδοση από το Δικαστήριο άδειας για επίδοση ειδοποίησης κλητηρίου εντάλματος εκτός δικαιοδοσίας, είναι ο Θεσμός 24 των Θεσμών του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη δικαιοδοσία Ναυτοδικείου. Στην υπόθεση Jadranska Slobodna Plovidba v. Photos Photiades & Co. (1965) 1 C.L.R. 58, το Ανώτατο Δικαστήριο στη δευτεροβάθμια δικαιοδοσία του, έκρινε ότι η έκταση του Θεσμού 24 είναι παρόμοια με εκείνη του Ο.11, r.1 των παλαιών αγγλικών Θεσμών και ότι παρόμοια κριτήρια θα έπρεπε να διέπουν την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου να επιτρέψει επίδοση εκτός δικαιοδοσίας.
Η θέση των εναγόντων είναι ότι η βάση της παρούσας αγωγής όπως και κάθε αγωγής για περιορισμό ευθύνης, δεν είναι ούτε οποιαδήποτε σύμβαση, ούτε οποιοδήποτε αστικό αδίκημα, αλλά οι διατάξεις των άρθρων 503 και 504 του αγγλικού Merchant Shipping Act 1894 με εκείνες από τις τροποποιήσεις τους που ισχύουν σε συνδυασμό με τις διατάξεις του 0.55h των παλαιών αγγλικών Θεσμών. Με το άρθρο 503 παρέχεται νομοθετημένο δικαίωμα περιορισμού ευθύνης και με το άρθρο 504 και το 0.55h προβλέπεται ο τρόπος εξάσκησης του δικαιώματος αυτού.
Επίσης, η θέση τους είναι ότι ορθά το Δικαστήριο έδωσε άδεια για επίδοση ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος στους εκτός Κύπρου εναγομένους, διότι η αγωγή εναντίον τους είναι, σύμφωνα με το Θεσμό 24, κατάλληλη να εκδικαστεί στην Κύπρο για το λόγο ότι οι εναγόμενοι 8 είναι σύμφωνα με τις διατάξεις του 0.11, r.l(g) των παλαιών αγγλικών Θεσμών, αναγκαίοι ή κατάλληλοι διάδικοι στην παρούσα αγωγή που ορθά κινήθηκε εναντίον άλλων προσώπων προς τα οποία επιδόθηκε δεόντως εντός της Κύπρου και για το λόγο ότι πρόκειται για αγωγή για περιορισμό ευθύνης και άλλη αγωγή η οποία πηγάζει από το ίδιο συμβάν, δηλαδή αγωγή Ναυτοδικείου 16/93 εκδικάζεται από το παρόν Δικαστήριο.
Η εφαρμογή των άρθρων 503 και 504 σε συνδυασμό με τις πραγματικότητες σχετικά με τη μεταφορά φορτίου, αποκλείει την εφαρμογή σε αγωγή για τον περιορισμό ευθύνης του δικαίου των χωρών που διέπουν τις συμβάσεις μεταφοράς φορτίου. Η βασική φιλοσοφία των άρθρων 503 και 504 είναι ότι η ευθύνη ενός πλοιοκτήτη περιορίζεται σε ένα ποσό κατά τόνο της χωρητικότητας του πλοίου και το ποσό αυτό διαμοιράζεται κατ' αναλογία μεταξύ εκείνων που έχουν αιτήσεις εναντίον των πλοιοκτητών για διάφορα φορτία. Από αυτό εξυπακούεται ότι δεν θα μπορούσε να εφαρμόζονται οι διατάξεις για περιορισμό ευθύνης που τυχόν [*24] περιέχονται στο δίκαιο των χωρών που διέπει τις διάφορες συμβάσεις μεταφοράς των φορτίων, δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές μπορεί να διαφέρουν από χώρα σε χώρα.
Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι κανένα αστικό αδίκημα δεν εγείρεται για εκδίκαση με βάση τα αιτητικά του κλητηρίου εντάλματος. Η αγωγή αφορά τον περιορισμό ευθύνης και όχι τον καθορισμό της. Το γεγονός ότι για να τύχει εφαρμογής το άρθρο 503, πρέπει να αποδειχθεί ότι η απώλεια ή ζημιά συνέβηκε χωρίς το πραγματικό σφάλμα ή συμμετοχή των πλοιοκτητών, δεν μετατρέπει την αγωγή από αγωγή για περιορισμό ευθύνης βάσει ειδικής νομοθετικής διάταξης, σε αγωγή για αστικό αδίκημα. Η απόδειξη ότι η απώλεια ή ζημιά συνέβηκε χωρίς το πραγματικό σφάλμα ή συμμετοχή των πλοιοκτητών, απλώς αποτελεί ένα συγκεκριμένο όρο που πρέπει να πληρωθεί για να τύχει εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 503:
Το άρθρο 503 έχει ως ακολούθως:
"(1) The owners of a ship, British or foreign, shall not, where all or any of the following occurrences take place without their actual fault or privity; (that is to say,)
(a) …………………………………………………………………………………
(b) Where any damage or loss is caused to any goods, merchandise, or other things whatsoever on board the ship;
(c) …………………………………………………………………………………
(d)…………………………………………………................................................... .be liable to damages beyond the following amounts; (that is to say,)
(i) …………………………………………………………………………………..
(ii) in respect of such loss, damage or infringement ,as is mentioned in paragraphs (b) and (d) of this subsection, ... an aggregate amount not exceeding eight pounds for each of their ship's tonnage.".
To άρθρο 504 έχει ως ακολούθως:
"Where any liability is alleged to have been incurred by the owner of a British or foreign ship in respect of any occurrence in respect of which his liability is limited under section five hundred and three of this Act and several claims are made or apprehended in respect of that liability, then the owner may apply in England and Ireland [*25] to the High Court, or in Scotland to the Court of Session, or in a British possession to any competent court, and that court may determine the amount of the owner's liability and may distribute that amount rateably among the several claimants, and may stay any proceedings pending in any other court in relation to the same matter, and may proceed in such manner and subject to such regulations as to making persons interested parties to the proceedings, and as to the exclusion of any claimants who do not come in within a certain time, and as to requiring security from the owner, and as to payment of any costs, as the court thinks just.".
Αναφορικά με την εφαρμογή των άρθρων 503 και 504, συμφωνώ με τη θέση των εναγομένων 8 ότι το ατύχημα πρέπει να είχε συμβεί χωρίς το πραγματικό σφάλμα ή συμμετοχή (without the actual fault or privity) των εναγόντων και χωρίς την αμέλεια ή τα σφάλματα των υπηρετών τους. Επειδή οι εναγόμενοι 8 ισχυρίζονται ότι την ευθύνη ή υπαιτιότητα για την εν λόγω απώλεια ή ζημιά του φορτίου φέρουν οι ενάγοντες και/ή το πλοίο και/ή ο πλοίαρχος και/ή οι υπηρέτες αυτών, εγείρονται θέματα που αφορούν το αστικό αδίκημα της αμέλειας για τα οποία θα κληθεί το Δικαστήριο να ακούσει μαρτυρία και να αποφασίσει.
Στην παρούσα αγωγή κανένα γεγονός δεν επισυνέβηκε στην Κύπρο και τα κυπριακά δικαστήρια δεν έχουν δικαιοδοσία να εκδικάσουν απαιτήσεις που αφορούν αστικά αδικήματα τα οποία συνέβηκαν εκτός Κύπρου.
Οι ενάγοντες σχετικά με το Θεσμό 24 των Θεσμών του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη δικαιοδοσία του Ναυτοδικείου, ο οποίος διέπει την έκδοση από το Δικαστήριο άδειας για επίδοση κλητηρίου εντάλματος εκτός δικαιοδοσίας, περιορίζονται να επικαλεστούν μόνο το 0.11, r.l(g). Όμως αποκλειομένης της ύπαρξης συμβατικής σχέσης μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων, η μόνη διαφορά η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει βάση αγωγής μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων 8, θα έπρεπε να σχετίζεται με αστικό αδίκημα και συνεπώς το κριτήριο που θα έπρεπε να διέπει τη διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου να επιτρέψει επίδοση εκτός δικαιοδοσίας στους εναγομένους, είναι το Ο.11, r.l(ee), το οποίο έχει ως εξής:
"1. ... service out of the jurisdiction of a writ, of summons or notice of a writ of summons may be allowed by the Court or a Judge whenever [*26] (ee) The action is founded on a tort committed within the jurisdiction.".
Είναι κοινό έδαφος ότι το επίδικο ατύχημα συνέβηκε κατά το ταξίδι του πλοίου από Ρόττερνταμ στο Αμβούργο και συνεπώς οποιοδήποτε αστικό αδίκημα αμέλειας σχετικά με το επίδικο ατύχημα, έγινε εκτός της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου τούτου. To O.ll, r. 1(e) στο οποίο οι ενάγοντες κάνουν αναφορά με επιφύλαξη δεν έχει εφαρμογή, γιατί δεν υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων.
Συνεπώς, το Ναυτοδικείο Κύπρου δεν έχει δικαιοδοσία να εκδικάσει την απαίτηση των εναγόντων εναντίον των εναγομένων 8 και το διάταγμα του Δικαστηρίου ημερομηνίας 16/7/93 που εκδόθηκε με μονομερή αίτηση των εναγόντων και με το οποίο εξουσιοδοτήθηκε η προσθήκη στην αγωγή των εναγομένων 8 και επιτράπηκε η επίδοση ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος στους εναγομένους 8 εκτός της δικαιοδοσίας, ακυρώνεται.
Με το δεύτερο αιτητικό όλοι οι εναγόμενοι ζητούν την έκδοση διατάγματος που να ακυρώνει το κλητήριο ένταλμα ή να απορρίπτει την παρούσα αγωγή και την επίδοση του κλητηρίου εντάλματος ή/και την ειδοποίηση του κλητηρίου εντάλματος για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο στερείται δικαιοδοσίας να εκδικάσει την αγωγή και/ή ότι η παρούσα αγωγή αποτελεί κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου.
Ο ισχυρισμός ότι το Δικαστήριο στερείται δικαιοδοσίας, στηρίζεται:
(α) στο ότι η αγωγή ουσιαστικά αποτελεί αγωγή για αστικό αδίκημα, και
(β) στο ότι οποιαδήποτε εγγραφή ή συμφωνίες διέπουν τις σχέσεις μεταξύ πλοιοκτητών και εναγομένων, όλα έχουν καταρτιστεί εκτός Κύπρου και περιέχουν ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας και εφορμοστέου δικαίου που δεν είναι το κυπριακό και συνεπώς καμιά σύνδεση ή σχέση δεν υπάρχει με την κυπριακή δικαιοδοσία και το κυπριακό δίκαιο.
Η απάντηση στον ισχυρισμό (α) έχει κριθεί κατά την απάντηση του αιτητικού (Α) των εναγομένων 8. Συνεπώς, όλοι οι εναγόμενοι επιτυγχάνουν στο αίτημά τους και εκδίδονται τα σχετικά διατάγματα. [*27]
Για την αιτούμενη θεραπεία αρ. 5, οι ενάγοντες επιζητούν όπως το κυπριακό δικαστήριο παρέμβει με τη μορφή διατάγματος και αναστείλει τις διαδικασίες που εκκρεμούν ενώπιον των αλλοδαπών δικαστηρίων. Έχω τη γνώμη ότι το αίτημα είναι ανεδαφικό και προκύπτει από εσφαλμένη ερμηνεία της Νομοθεσίας που διέπει την παρούσα διαδικασία.
Ένα τέτοιο διάταγμα δεν μπορεί να εκτελεστεί εκτός Κύπρου, καθότι διάταγμα αναστολής δεν αποτελεί χρηματική απόφαση εντός της έννοιας του περί Αλλοδαπών Αποφάσεων (Αμοιβαία Εκτέλεση) Νόμου, Κεφ. 10 ή του αντίστοιχου Αγγλικού Νόμου του οποίου οι πρόνοιες είναι ταυτόσημες.
Η εκτέλεση διατάγματος προϋποθέτει προσωπική επίδοση και σε περίπτωση απειθαρχίας εξαναγκασμό σε υπακοή. Στην παρούσα υπόθεση οι πλείστοι των εναγομένων βρίσκονται εκτός δικαιοδοσίας και περιλαμβάνουν ακόμη υπουργείο ξένης χώρας όπως είναι οι εναγόμενοι αρ. 6. Συνεπώς, το αιτητικό 5 δεν ευσταθεί με κανένα τρόπο.
Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των αιτημάτων (Α) και (Β) των εναγομένων, θα εξετάσω το διαζευκτικό αίτημα όλων των εναγομένων που αιτούνται διάταγμα του Δικαστηρίου με το οποίο να αναστέλλεται η διαδικασία στην παρούσα αγωγή για το λόγο ότι το Δικαστήριο τούτο δεν είναι η κατάλληλη δικαιοδοσία να εκδικάσει τις διαφορές μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων.
Η θέση όλων των εναγομένων είναι ότι τα εν λόγω δυο ναυλοσύμφωνα τα οποία δεν τέθησαν ενώπιον του Δικαστηρίου όταν επιλαμβανόταν της μονομερούς αίτησης για άδεια επίδοσης στο εξωτερικό, περιέχουν πρόνοια περί αγγλικού εφαρμοστέου δικαίου και παραπομπή σε διαιτησία στο Λονδίνο οποιασδήποτε διαφοράς δυνάμει αυτών.
Η θέση των εναγόντων είναι ότι ούτε το ναυλοσύμφωνο ούτε οι φορτωτικές διέπουν την αιτία της παρούσας αγωγής και επομένως το δίκαιο που προβλέπεται από αυτά δεν διέπει την αιτία της παρούσας αγωγής.
Το σημείο αυτό δεν παρουσιάζει καμιά σπουδαιότητα ενόψει του γεγονότος ότι αποφάσισα ότι το κυπριακό Ναυτοδικείο δεν έχει δικαιοδοσία. [*28]
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, είναι η θέση των εναγόντων ότι δεν υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων. Σε περίπτωση που οι ενάγοντες ισχυριστούν ότι σχετικά με το φορτίο που βρισκόταν στο πλοίο, είχαν τη θέση απλού θεματοφύλακα και ότι η μόνη σχέση που έχει και διέπει τη θεματοφυλακή είναι τα ναυλοσύμφωνα, ο όρος 23 των ναυλοσυμφώνων προβλέπει ότι οποιαδήποτε διαφορά κάτω από το ναυλοσύμφωνο θα παραπέμπεται σε διαιτησία και/ή δικαστήριο στο Λονδίνο και ο αγγλικός νόμος θα εφαρμόζεται. Υπάρχει νομολογία στην Κύπρο η οποία καταδεικνύει ότι όταν οι διάδικοι συμφωνούν για παραπομπή της διαφοράς τους για επίλυση στην αποκλειστική δικαιοδοσία αλλοδαπού δικαστηρίου, πρέπει να τηρήσουν τη συμφωνία τους εκτός αν το μέρος που επικαλείται τη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου να μην εφαρμοστεί η ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας, παρουσιάζει πειστικούς λόγους (Βλέπε, Cyprus Phassouri Plantations Co. Ltd. v. Adriatica Di Navigazione Spa (1985) 1 C.L.R. 290 και Mitsui & Co. Ltd. and Others v. Rockwell Marine Ltd. and Another (1989) 1 C.L.R. 112)
Στις ένορκες δηλώσεις προς υποστήριξη των αιτήσεων, αναφέρονται οι μάρτυρες που θα χρειαστεί να έρθουν στην Κύπρο για να δώσουν μαρτυρία στην υπόθεση.
Στην υπόθεση Spiliada Maritime Corp. v. Cansulex Ltd., The Spiliada [1986] 3 All E.R. 843 H.L. αναλύονται οι προϋποθέσεις στην περίπτωση αιτήσεως για αναστολή της διαδικασίας ενώπιον Αγγλικών Δικαστηρίων και αναφέρονται τα ακόλουθα:
"In the case of an application for a stay of English proceedings the burden of proof lay on the defendant to show that the court should exercise its discretion to grant a stay. Moreover, the defendant was required to show not merely that England was not the natural or appropriate forum for the trial but that there was another available forum which was clearly or distinctly more appropriate than the English forum. In considering whether there was another forum which was more appropriate the court would look for that forum with which the action had the most real and substantial connection, eg in terms of convenience or expense, availability of witnesses, the law governing the relevant transaction, and the places where the parties resided or carried on business. If the court concluded that there was no other available forum which was more appropriate than the English court it would normally refuse a stay. If, however, the court concluded that there was another forum which was prima facie more [*29] appropriate the court would normally grant a stay unless there were circumstances militating against a stay, eg if the plaintiff would not obtain justice in the foreign jurisdiction.".
Είναι φανερό ότι η μαρτυρία σχετικά με τα πιο πάνω θέματα δεν βρίσκεται στην Κύπρο αλλά στην Αγγλία, Αμβέρσα και Αμβούργο. Σύμφωνα με την εν λόγω ένορκη δήλωση οι πτήσεις μεταξύ Αμβέρσας-Αμβούργου και Λονδίνου είναι συνεχείς, καθημερινές πτήσεις και σε σύντομο χρόνο οι μάρτυρες μπορούν να βρίσκονται στο Λονδίνο. Αντίθετα, δεν υπάρχουν τακτικές, απευθείας πτήσεις από την Αμβέρσα και το Αμβούργο προς την Κύπρο και το κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο. Επίσης, στην Κύπρο θα πρέπει να έρθουν και οι μάρτυρες που εδρεύουν στην Αγγλία. Όσον δε αφορά τα γεγονότα του ατυχήματος και τους εμπειρογνώμονες, δεν θα κληθούν μάρτυρες από την Κύπρο είτε από τους ιδιοκτήτες του πλοίου, είτε από τους εναγόμενους.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, κρίνω ότι στην παρούσα υπόθεση υπάρχουν οι προϋποθέσεις που συνηγορούν ότι το αγγλικό δικαστήριο είναι το πιο κατάλληλο forum για να εκδικάσει τις διαφορές μεταξύ των εναγόντων και των εναγομένων. Συνεπώς, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου ως Ναυτοδικείο, δεν είναι το κατάλληλο forum για την εκδίκαση της αγωγής.
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, οι αιτήσεις των αιτητών- εναγομένων επιτυγχάνουν με έξοδα εις βάρος των καθ' ων η αίτηση-εναγόντων. Τα έξοδα να υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Οι αιτητές επιτυγχάνουν με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο