(1997) 1 ΑΑΔ 1280
[*1280]30 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΑΔΕΛΦOΙ Ε. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΛΤΔ.,
Εφεσείουσα-Εναγόμενη,
v.
ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΜΥΛΩΝΑ,
Εφεσίβλητου-Ενάγοντα.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9455Α).
Έφεση — Πρακτικά — Δεν παρέχεται δικαιοδοσία στο Eφετείο για διόρθωση των πρακτικών της πρωτόδικης απόφασης.
Έφεση — Προδικασία — Eξέταση νομιμοποίησης λόγων έφεσης — O περί Eφέσεων Διαδικαστικός Kανονισμός του 1996, όπως τροποποιήθηκε, παράγραφος 10.
H νομιμοποίηση του πρώτου λόγου της έφεσης εγέρθηκε στα πλαίσια της προδικασίας. Mε το λόγο αυτό η εφεσείουσα-εναγόμενη παραπονείται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο με δήλωσή του, ευθύς μετά το πέρας της πρώτης φάσης της μαρτυρίας του ενάγοντα, προδίκασε το αποτέλεσμα της δίκης υπέρ του. H δήλωση αυτή του εκδικάσαντος δικαστηρίου δεν συμπεριλαμβανόταν στο πρακτικό της υπόθεσης. O δικηγόρος της εφεσείουσας ισχυρίστηκε ότι αυτό δεν αποτελούσε κώλυμα για συζήτηση του πιο πάνω λόγου έφεσης από το Eφετείο και εισηγήθηκε ότι το κενό του πρακτικού μπορεί να πληρωθεί με ένορκη δήλωση.
Aποφασίστηκε ότι:
1. Tα πρακτικά αποτελούν πλήρη απόδειξη για τα διαδραματισθέντα ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Mόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί το Eφετείο να δεχθεί τροποποίηση του πρακτικού του πρωτόδικου Δικαστηρίου. H κρινόμενη περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως “εξαιρετική” ενόψει της έντονης αμφισβήτησης των γεγονότων.
[*1281]2. Δυνατότητα για διόρθωση του πρακτικού ενδεχομένως ενυπάρχει στο πρωτόδικο Δικαστήριο κατόπιν διαδικαστικού διαβήματος το οποίο λαμβάνεται για το σκοπό αυτό.
O πρώτος λόγος της έφεσης απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος της εφεσείουσας.
O πρώτος λόγος της έφεσης απορρίφθηκε.
Yποθέσεις που αναφέρθηκαν:
Hayman v. Rowlands [1957] 1 All E.R. 321,
N.K. Shacolas (Merchants) Ltd v. Universal Life Insurance Co. Ltd (1984) 1 C.L.R. 47,
Thompson v. Andrews [1968] 2 All E.R. 419,
Bruen v. Bruce [1959] 2 All E.R. 375,
Brassington v. Brassington [1961] 3 All E.R. 988,
Σωτηριάδης v. Bασιλείου και Άλλων (Aρ. 1) (1992) 1(B) A.A.Δ. 801,
Xαραλάμπους v. Xαραλάμπους (1993) 1 A.A.Δ. 1053,
Mιχαήλ v. Aστυνομίας (1995) 2 A.A.Δ. 250.
Έφεση.
Eξέταση, κατά την προδικασία έφεσης, θέματος διόρθωσης των πρακτικών του πρωτόδικου δικαστηρίου, με στόχο τη νομιμοποίηση του πρώτου λόγου της έφεσης.
Χρ. Πουργουρίδης, για την Εφεσείουσα-Εναγόμενη.
Α. Παπαλλής, για τον Εφεσίβλητο-Ενάγοντα.
ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Σ. Νικήτας.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ: Η νομιμοποίηση λόγων έφεσης συγκαταλέγεται στα θέματα που πρέπει να επιλύει το Εφετείο στα πλαίσια της προδικασίας, η οποία έχει καθιερωθεί με τον περί Εφέσεων [*1282]Διαδικαστικό Κανονισμό του 1996 (όπως έχει τροποποιηθεί) και συγκεκριμένα την παράγραφο 10. Έχει τεθεί ένα τέτοιο θέμα κατά πόσον η εφεσείουσα νομιμοποιείται να προωθήσει τον πρώτο λόγο της έφεσης. Με το λόγο αυτό παραπονείται ότι το πρωτόδικο δικαστήριο με δήλωσή του, ευθύς μετά την περάτωση της πρώτης φάσης της μαρτυρίας του ενάγοντα, προδίκασε το αποτέλεσμα της δίκης υπέρ του. Τις ίδιες ή παρόμοιες δηλώσεις επανέλαβε και αργότερα κατά την εξέλιξη της διαδικασίας.
Εξαιτίας των αντιθετικών θέσεων των δύο πλευρών τούς δώσαμε την ευκαιρία να αγορεύσουν προφορικά και να αναφερθούν στη σχετική νομολογία που διέπει το ζήτημα. Ο δικηγόρος της εφεσείουσας υπέβαλε ότι η μη συμπερίληψη στο πρακτικό της υπόθεσης των παραπάνω δηλώσεων του εκδικάσαντος δικαστηρίου δε συνιστά κώλυμα για τη συζήτησή του από το Εφετείο, που μπορεί να δεχθεί και σχετική μαρτυρία. Κατά την εισήγηση, την άποψη αυτή υποστηρίζουν οι αυθεντίες και ιδιαίτερα η υπόθεση Hayman v. Rowlands [1957] 1 All E.R. 321, στην οποία το αγγλικό Εφετείο δέχθηκε ένορκο δήλωση για να πληρωθεί το κενό που άφησε το πρακτικό του Επίσημου Διαιτητή. Ενισχυτική, κατά το συνήγορο, είναι και η κυπριακή απόφαση N.K. Shacolas (Merchants) Limited v. Universal Life Insurance Co. Ltd. (1984) 1 C.L.R. 47, η οποία υιοθέτησε την υπόθεση Thompson v. Andrews [1968] 2 All E.R. 419, που επίσης επικαλείται. Τις παραπομπές της εφεσείουσας συμπληρώνουν οι υποθέσεις Bruen v. Bruce [1959] 2 All E.R. 375 και Brassington v. Brassington [1961] 3 All E.R. 988.
Τα πρακτικά αποτελούν πλήρη απόδειξη ως προς τη συζήτηση μιας υπόθεσης και το περιεχόμενό τους. Διαφορετικά η αναζήτηση εξωγενών στοιχείων ή περιστατικών θα καθιστούσε προβληματική τη διεκπεραίωση της εφετειακής δικαιοδοσίας. Τον κανόνα διατυπώνει με περισσή σαφήνεια η σύνοψη της απόφασης Σωτηριάδης v. Βασιλείου και Άλλων (Αρ. 1) (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 801:
“Κανένας κανόνας δεν παρέχει εξουσία στο Εφετείο διόρθωσης των πρακτικών του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Τα πρακτικά αυτά, κανονικά πιστοποιημένα, αποτελούν τη μόνη πηγή γνώσης για τα διαδραματισθέντα ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Ανάληψη εξουσίας από το Εφετείο για την αναμόρφωση των πρακτικών θα συνιστούσε διείσδυση στο έργο του πρωτόδικου Δικαστηρίου χωρίς πρωτογενή γνώση των γεγονότων.”
Στο υπό συζήτηση θέμα η νομολογία είναι απόλυτα σταθερή: [*1283]βλ. Έφεση Οικογενειακού Δικαστηρίου αρ. 23 Κ. Χαραλάμπους v. Α. Χαραλάμπους, ημερ. 30/12/93 και Ποινική Έφεση αρ. 5960 Κώστας Ηρακλέους Μιχαήλ v. Αστυνομίας, ημερ. 14/7/95. Δε χωρεί διαφοροποίηση από τη Shacolas, ανωτέρω, όπως υπαινίχθηκε η εφεσείουσα. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί το Εφετείο να δεχθεί τροποποίηση του πρακτικού του πρωτόδικου δικαστηρίου. Την αρχή φαίνεται να εγκαινίασε η Shacolas, την οποία όμως επαναλαμβάνει η Σωτηριάδης, ανωτέρω. Η τελευταία αυτή απόφαση μνημονεύει την Thompson, που σχολιάζει με τα εξής στη σελ. 804:
“Ανάλογη υπήρξε και η προσέγγιση του αγγλικού Εφετείου στη Thompson v. Andrews [1968] 2 All E.R. 419, από την οποία το Εφετείο στη Shacolas άντλησε καθοδήγηση. Στην απουσία συμφωνίας μεταξύ των δυο μερών ως προς την ύπαρξη κενού στα πρακτικά (παράλειψη σημείωσης ουσιώδους δήλωσης ή γεγονότος), οι σημειώσεις του Δικαστή αποτελούν, όπως τόνισε το αγγλικό Εφετείο, το μόνο κείμενο για τη στοιχειοθέτηση των διαδραματισθέντων κατά τη δίκη.”
Στη σελ. 807 η ίδια απόφαση υποδεικνύει ποιά μπορεί να είναι η ορθή αντιμετώπιση, όποτε ανακύπτει θέμα ακρίβειας των πρακτικών:
“Δυνατότητα για διόρθωση του πρακτικού του Δικαστηρίου ενδεχομένως ενυπάρχει στο πρωτόδικο Δικαστήριο κατόπιν διαδικαστικού διαβήματος το οποίο λαμβάνεται για το σκοπό αυτό, θέμα το οποίο δεν εγείρεται στην προκείμενη περίπτωση και το οποίο δε θα πραγματευθούμε.”
Ας σημειωθεί ότι στην υπόθεση Hayman, στην οποία ο συνήγορος έδωσε ιδιαίτερη έμφαση, η συμπλήρωση αφορούσε την αιτιολογία της απόφασης του δικαστηρίου, η οποία έλειπε ολότελα. Το δικαστήριο όμως τόνισε ότι η διαμόρφωση του πρακτικού είναι πρωταρχικά έργο του δικάσαντος δικαστηρίου. Οι πραγματικές περιστάσεις της υπόθεσης και η προειδοποίηση αυτή του δικαστηρίου εμπεριέχονται στο παρακάτω απόσπασμα στη σελ. 322, την οποία και υπογραμμίζουμε:
“I think that the rule only applies when there is a complete and full note by the county court judge. If his note is not complete and is only a part of a note, then we habitually allow it to be supplemented by the note of counsel or by any other means which appears to us to be suitable. So in a case where counsel [*1284]were not engaged, such as the present case, an affidavit from the solicitor concerned can be received. It ought to be submitted to the county court judge beforehand, for his comments, especially if there is any difference. That has not been done in this case; but I do not think we need stand the case over for that to be done. The affidavit has been in the hands of the other side for nearly three weeks now, and if they had anything to query in it they ought to have queried it before now.”
Δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την κρινόμενη περίπτωση, στην οποία φαίνεται να υπάρχει έντονη αμφισβήτηση των γεγονότων, ως “εξαιρετική”, όπως μας έχει εισηγηθεί η εφεσείουσα.
Με τις σκέψεις αυτές και ενασκώντας την εξουσία που μας παρέχει ο Καν. 10 απορρίπτουμε τον πρώτο λόγο έφεσης. Με έξοδα της διαδικασίας σε βάρος της εφεσείουσας.
O πρώτος λόγος της έφεσης απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο