(1997) 1 ΑΑΔ 1285
[*1285]30 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΕΛΕΝΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ,
Εφεσείουσα-Ενάγουσα,
v.
ΑΝΔΡΙΑΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΕΓΓΛΕΖΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ,
Εφεσιβλήτων-Εναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 8786).
Αστικά Αδικήματα — Παράνομη επέμβαση σε ακίνητη περιουσία — Είναι αναγκαία, η προσκόμιση μαρτυρίας από το αρμόδιο κτηματολογικό τμήμα, ή από άλλο εμπειρογνώμονα, για να αποδειχθούν οι ισχυρισμοί της ενάγουσας για παράνομη επέμβαση στα δικαιώματά της.
Πρακτική — Επιτόπια εξέταση — Βρίσκεται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου με σκοπό την παρακολούθηση και αντίληψη της μαρτυρίας που προσάγεται ενώπιόν του.
Έφεση — Ο χειρισμός έφεσης από το σύζυγο της εφεσείουσας, δεν είναι επιτρεπτός κατά νόμο — Η εφεσείουσα μπορεί να χειριστεί την έφεσή της αυτοπροσώπως.
Η αγωγή της εφεσείουσας, αφορούσε παράνομη επέμβαση στο κτήμα της, στο χωριό Μιτσερό. Η επέμβαση συνίστατο, όπως ισχυρίστηκε, στη στερέωση στεγασμένης βεράντας σε κοινό τοίχο στις συνιδιόκτητες οικοδομές των εφεσίβλητων και σε άνοιγμα παραθύρου το οποίο βλέπει πάνω από τη στέγη του καταστήματος της εφεσείουσας. Δεν δόθηκε στο πρωτόδικο Δικαστήριο μαρτυρία προς απόδειξη των ισχυρισμών της εφεσείουσας. Η υπόθεση απερρίφθη.
Οι κύριοι λόγοι έφεσης ήταν:
1. Το εκδικάσαν Δικαστήριο παρέλειψε να προβεί σε ευρήματα αναφορικά με την αξιοπιστία της εφεσείουσας η οποία κατέθεσε ενώπιόν του.
[*1286]2. Το Δικαστήριο αν και επισκέφθηκε και προέβη σε επιτόπια έρευνα, καθοδηγήθηκε εσφαλμένα στα τελικά του ευρήματα.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ο λόγος 1) της έφεσης είναι ανυπόστατος και παραπλανητικός αφού όπως φαίνεται από τα πρακτικά, μόνο ο σύζυγός της εφεσείουσας, έδωσε μαρτυρία.
2. Ο λόγος 2) της έφεσης επίσης δεν ευσταθεί αφού ο δικαστής ενώπιον του οποίου προχώρησε η αγωγή στην ακρόαση δεν έκρινε αναγκαίο να κάμει επιτόπια εξέταση. Η επιτόπια εξέταση έγινε από δικαστή ενώπιον του οποίου ήταν η υπόθεση στο στάδιο των οδηγιών.
3. Το Δικαστήριο δεν έχει καμιά υποχρέωση να προβεί σε επιτόπια εξέταση, εφόσον κρίνει πως το υλικό που έχει ενώπιόν του είναι αρκετό για να αντιληφθεί τις επίδικες διαφορές και να παρακολουθήσει τη μαρτυρία. Η διεξαγωγή επιτόπιας εξέτασης βρίσκεται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου με σκοπό να παρακολουθήσει και να αντιληφθεί τη μαρτυρία που προσάγεται ενώπιόν του, και όχι για να εκφράσει γνώμη ως εμπειρογνώμονας ή να αποφανθεί ως μάρτυρας επί των γεγονότων, όπως εισηγείται στο εφετήριο, η εφεσείουσα.
Η έφεση απορρίφθηκε ως αβάσιμη, με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από την ενάγουσα κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Παρπαρίνος, E.Δ.), που δόθηκε στις 30/6/1992 (Aρ. Aγωγής 5141/88), με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή της για παράνομη επέμβαση στο κτήμα της στο Mιτσερό.
Αυτοπροσώπως, η εφεσείουσα.
Χρ. Ιωαννίδου για Στ. Κιττή, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Χρ. Αρτεμίδης.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Δικαστής του Επαρχιακού Δικαστηρίου [*1287]Λευκωσίας απέρριψε την αγωγή της εφεσείουσας εναντίον των εφεσιβλήτων για ισχυριζόμενη παράνομη επέμβαση στο κτήμα της, στο χωριό Μιτσερό. Ο δικαστής έκρινε, αφού εξέτασε τη μαρτυρία που δόθηκε, πως οι ισχυρισμοί των γεγονότων που στήριζαν την αγωγή δεν αποδείκτηκαν.
Δεν πρόκειται να ενδιατρίψουμε με λεπτομέρεια στην πρωτόδικη διαδικασία γιατί η παρούσα έφεση, για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω, δεν προχώρησε σε ολοκληρωμένη συζήτηση.
Στο πρωτόδικο Δικαστήριο κατέθεσε μόνον ο σύζυγος της εφεσείουσας. Ισχυρίστηκε δε πως οι εφεσίβλητοι επενέβησαν στον επίκοινο τοίχο, στις συνιδιόκτητες οικοδομές τους, στερεώνοντας σ’ αυτόν στεγασμένη βεράντα. Είπε επίσης πως άνοιξαν παράθυρο, το οποίο βλέπει πάνω από τη στέγη του καταστήματος της εφεσείουσας. Ο 2ος εφεσίβλητος αντικρούοντας τα πιο πάνω, ανέφερε στη μαρτυρία του πως η οποιαδήποτε οικοδομική εργασία έγινε μετά από άδεια της αρμόδιας αρχής, και δεν υπήρξε παράνομη επέμβαση στα δικαιώματα της εφεσείουσας. Όπως υποστήριξε, από τη βεράντα, η οποία υφίστατο, αφαιρέθηκε το κυγκλίδωμα και τοποθετήθηκε στηθαίο. Αναφορικά δε με το παράθυρο, είπε πως τούτο υπήρχε πολλά χρόνια πριν από την αγωγή, και σ’ αυτό αντικαταστάθηκε απλώς το ξύλινο τελάρο, χωρίς να αλλάξουν οι διαστάσεις του.
Δεν δόθηκε στο πρωτόδικο Δικαστήριο, όπως συνηθίζεται σε τέτοιας φύσεως υποθέσεις, μαρτυρία από το αρμόδιο κτηματολογικό τμήμα, μήτε οποιουδήποτε εμπειρογνώμονα, αρχιτέκτονα ή πολιτικού μηχανικού, για να αποδειχτεί η ουσία των ισχυρισμών της εφεσείουσας, ευθύνη και υποχρέωση βέβαια που είχε η ίδια.
Μετά από άδειά μας, οι λόγοι του εφετηρίου τροποποιήθηκαν. Ένας από αυτούς, ο 2ος, αναφέρει: «το εκδικάσαν Δικαστήριο παρέλειψε και ή απέτυχε να προβεί σε ευρήματα αναφορικά με την αξιοπιστία της ενάγουσας-εφεσείουσας, η οποία κατέθεσε ενώπιόν του». Το πρωτόδικο Δικαστήριο λέγει στην απόφασή του πως η μόνη μαρτυρία που δόθηκε, για την υπόθεση της εφεσείουσας, ήταν αυτή του συζύγου της. Από έλεγχο των πρακτικών διαπιστώνουμε πως πράγματι μόνον ο σύζυγος της εφεσείουσας έδωσε μαρτυρία. Ο λόγος επομένως αυτός της έφεσης είναι ολωσδιόλου ανυπόστατος και παραπλανητικός. Στον 3ο λόγο η εφεσείουσα διατείνεται πως το δικάσαν Δικαστήριο «αν και επισκέφθηκε και προέβη σε επιτόπια έρευνα καθοδηγήθηκε [*1288]εσφαλμένα στα τελικά του ευρήματα». Και τούτο δεν είναι ορθό. Ο δικαστής ενώπιον του οποίου προχώρησε η αγωγή στην ακρόαση, δεν έκρινε αναγκαίο να κάμει επιτόπια εξέταση. Άλλος δικαστής, ενώπιον του οποίου ήταν η υπόθεση στο στάδιο των οδηγιών, πράγματι επεσκέφθη την ακίνητη ιδιοκτησία των διαδίκων.
Το Δικαστήριο δεν έχει καμιά υποχρέωση να προβεί σε επιτόπια εξέταση, εφόσον κρίνει πως το υλικό που έχει ενώπιον του είναι αρκετό για να αντιληφθεί τις επίδικες διαφορές και θα παρακολουθήσει τη μαρτυρία. Για την παρουσίαση αυτού του υλικού υπεύθυνοι βέβαια είναι οι διάδικοι, ανάλογα με το νομικό βάρος απόδειξης που έχει ο καθένας τους. Είναι στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου να προβεί, αν επιθυμεί, σε επιτόπια εξέταση, με σκοπό να παρακολουθήσει και να αντιληφθεί τη μαρτυρία που προσάγεται ενώπιον του, και όχι βέβαια για να εκφράσει γνώμη ως εμπειρογνώμονας ή να αποφανθεί ως μάρτυρας των γεγονότων, όπως στην παρούσα έφεση εισηγείται, στο εφετήριο, η εφεσείουσα. Στο λόγο έφεσης 6 υποβάλλεται ειδικά πως οι εφεσίβλητοι ήσαν υπόχρεοι να καλέσουν τις αρμόδιες αρχές, για να καταθέσουν στο Δικαστήριο, και επιπλέον, στο λόγο 7, πως το Δικαστήριο όφειλε να προβεί το ίδιο σε επιτόπια εξέταση.
Υποδείχθηκαν στο συνήγορο της εφεσείουσας, κατά τη συζήτηση της έφεσης, τα πιο πάνω νομικά ατοπήματα. Μετά από ολιγόλεπτη αναβολή ο συνήγορος της ζήτησε την άδεια μας να αποσυρθεί, γιατί διαπίστωσε διάσταση των απόψεων του με αυτές του συζύγου της εφεσείουσας. Μετά την εξέλιξη αυτή, δώσαμε την ευκαιρία, αναβάλλοντας την ακρόαση της έφεσης, διορισμού άλλου δικηγόρου. Την ημέρα της ακρόασης όμως εμφανίστηκε μόνος του ο σύζυγος της εφεσείουσας για να χειριστεί ο ίδιος, όπως μας δήλωσε, την έφεση. Του εξηγήσαμε πως δεν ήταν δυνατό, κατά νόμο, να επιτρέψουμε κάτι τέτοιο, προσθέτοντας όμως πως η σύζυγός του είχε κάθε δικαίωμα να παρουσιάσει η ίδια την υπόθεσή της. Αναβλήθηκε πάλιν η ακρόαση. Την ημέρα της συζήτησης εμφανίστηκαν ενώπιόν μας η εφεσείουσα και ο σύζυγός της. Ο τελευταίος επέμεινε να χειριστεί την έφεση. Επαναλάβαμε και στους δυο τα ίδια πράγματα και καλέσαμε την εφεσείουσα, αν ήθελε, να χειριστεί η ίδια την υπόθεσή της, με τη δική μας βοήθεια. Επέμειναν όμως και οι δυο στη θέση τους, να χειριστεί δηλαδή, ο σύζυγος της, την έφεση. Κατά τη διάρκεια αυτής της επίπονης, ως προς την συνεννόηση διαδικασίας, προβάλλονταν ενώπιόν μας η ίδια θέση, ότι, δηλαδή η υπόθεση θα έπρεπε [*1289]να επανεκδικαστεί και το Δικαστήριο να μεταβεί επί τόπου, για να αξιολογήσει τους ισχυρισμούς της εφεσείουσας προτού εκφράσει την ετυμηγορία του. Στη συνέχεια δόθηκε ο λόγος στη δικηγόρο των εφεσιβλήτων, η οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της έφεσης, και επιφυλάξαμε την απόφασή μας.
Για τους λόγους που εξηγήσαμε πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται ως αβάσιμη, με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται ως αβάσιμη, με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο