(1997) 1 ΑΑΔ 1372
[*1372]29 Οκτωβρίου, 1997
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΗΛΙΑΣ ΗΛΙΑ,
Εφεσείων,
v.
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΟ 14/60
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΗΣ ΑΝΗΛΙΚΟΥ ΜΑΡΙΝΑΣ ΗΛΙΑ ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΩΣ ΑΛΩΝΕΥΤΗ,
Εφεσίβλητης.
(Πολιτική Έφεση Aρ. 9801).
Οικογενειακό Δίκαιο — Διατροφή ανηλίκων — Εξώγαμα τέκνα — Διάταγμα διατροφής αναγνωρισθέντος τέκνου, μητέρας μέλους της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και πατέρα μέλους της Μαρωνιτικής Κοινότητας — Εκδόθηκε με βάση τις αρχές δικαίου περί διατροφής ανηλίκων τέκνων — Καθορισμός εισοδηματικής ικανότητας του εφεσείοντα — Υποστηριζόταν από σαφείς ενδείξεις που προέκυπταν από πιστωθείσα μαρτυρία — Επικύρωση του διατάγματος από το Εφετείο.
Δικαιοδοσία Δικαστηρίου — Eπαρχιακό Δικαστήριο — Διάταγμα διατροφής αναγνωρισθέντος ανηλίκου τέκνου του οποίου και οι δύο γονείς δεν ανήκαν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου — Η δικαιοδοσία για έκδοσή του ανήκει στο Επαρχιακό Δικαστήριο — Ο περί Δικαστηρίων Νόμος του 1960 (Ν.14/1960) όπως τροποποιήθηκε.
Στις 30.9.96, το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, εξέδωσε την εκκαλούμενη απόφαση ως αποτέλεσμα της οποίας εκδόθηκε προς όφελος της ανήλικης εξώγαμου θυγατέρας του καθ’ ου η αίτηση - εφεσείοντα , διάταγμα διατροφής ύψους ΛΚ170 μηνιαίως. Το δικαστήριο αποδέχθηκε τη μαρτυρία της μητέρας ως αληθινή και ορθή και απέρριψε την μαρτυρία του εφεσείοντα και του πατέρα του ως εντελώς αναξιόπιστη. Η εκδοχή του εφεσείοντα ήταν ότι οι απολαβές του ανέρχοντο σε περίπου ΛΚ340.- μηνιαίως. Σύμφωνα με την αποδεκτή μαρτυρία, ο εφεσείων παραδέκτηκε ότι τα εισοδήματά του ξεπερνούσαν κατά το 1991 τις ΛΚ1.500-.
[*1373]Ο εφεσείων εφεσίβαλε την πρωτόδικη απόφαση και ισχυρίστηκε ότι:
1. Το σύνολο των εξόδων που η μητέρα εξειδίκευσε, υπερέβαινε τα εισοδήματα από την εργασία της. Η αποδοχή της μαρτυρίας της μητέρας παραγνώριζε ως εκ τούτου, την ασυνέπεια της εν λόγω μαρτυρίας, προς τα επί μέρους στοιχεία που τη συνέθεταν.
2. Η πρωτόδικη απόφαση αναφορικά με την οικονομική δυνατότητα του εφεσείοντα με βάση την οποία καθορίστηκε το ποσό της διατροφής, δεν υποστηρίζετο από τη σχετική μαρτυρία. Η απόρριψη της μαρτυρίας τόσο του εφεσείοντα όσο και του πατέρα του, δημιουργούσε αναπλήρωτο κενό, εφ’ όσον, η μαρτυρία της μητέρας δεν εκάλυπτε την οικονομική κατάσταση του εφεσείοντα.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η διατροφή προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του ανηλίκου και τις οικονομικές δυνατότητες των γονέων του και όχι με βάση του τι επέλεξαν να διαμορφώσουν ώστε να διατηρούνται σε κατάσταση αδυναμίας που να μην τους επιτρέπει να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
2. Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε ότι η εισοδηματική ικανότητα του εφεσείοντα, δεν μπορούσε να είναι μικρότερη από ΛΚ700 το μήνα, αφού έλαβε υπ’ όψιν το τι κέρδιζε προηγουμένως, τι εμπειρίες είχε και τη δυνατότητα αξιοποίησής τους. Με το δεδομένο αυτό καθόρισε το ποσό της διατροφής. Η ορθότητα της αναλογίας δεν αμφισβητήθηκε με την έφεση.
3. Ο καθορισμός της εισοδηματικής ικανότητας του εφεσείοντα, είχε επαρκές πραγματικό έρεισμα, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπ’ όψιν η φύση της διαδικασίας, στην οποία πρωταρχική σημασία έχει η αναγκαιότητα διάγνωσης προς πραγμάτωση του δικαιώματος ανηλίκων για διατροφή. Αυτό σημαίνει υποχρέωση και των δύο γονέων να προβαίνουν σε πλήρη και ειλικρινή αποκάλυψη όλων των σχετικών στοιχείων.
4. Η μητέρα, σύμφωνα με την μαρτυρία της, αντλούσε οικονομική βοήθεια και από άλλες πηγές, που ήταν η συνεισφορά της μητέρας της, το προϊόν πώλησης οικίας στην Αγγλία και τραπεζικό δάνειο. Ως εκ τούτου δεν υπήρχε καμμία ασυνέπεια στη μαρτυρία της.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
[*1374]Έφεση.
Έφεση από τον καθ’ ου η αίτηση κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Παπαδοπούλου, A.E.Δ.) που δόθηκε στις 30.9.96 (Aρ. Aίτησης 1/95) με την οποία εκδόθηκε διάταγμα διατροφής, προς όφελος της ανήλικης, ύψους £170,- μηνιαίως.
Π. Πετράκης, για τον Εφεσείοντα.
Θ. Ιωαννίδης, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Η Μαρίνα Ηλία γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1980 εκτός γάμου. Ο εφεσείων είναι ο πατέρας της. Η πατρότητα αναγνωρίστηκε με απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στις 12 Ιουνίου 1990. Απέμεινε το ζήτημα διατροφής της ανηλίκου. Για το οποίο διεξάγεται έκτοτε δικαστικός αγώνας. Απασχόλησαν στην πορεία ζητήματα δικαιοδοσίας που έθεσε ο εφεσείων, δεδομένου ότι αυτός ανήκει στη θρησκευτική ομάδα των Μαρωνιτών ενώ η μητέρα ανήκει στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτά εξηγούν εν πολλοίς την επελθούσα καθυστέρηση.
Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε με λεπτομέρεια στο ιστορικό. Αρκεί να σημειωθεί ότι αρχικά, ήτοι, στις 12 Φεβρουαρίου 1991, εκδόθηκε εκ συμφώνου διάταγμα διατροφής από το Οικογενειακό Δικαστήριο. Δύο χρόνια αργότερα ζητήθηκε αύξηση του ποσού. Οπότε ο εφεσείων αποτάθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο, προβάλλοντας ότι το Οικογενειακό Δικαστήριο εστερείτο δικαιοδοσίας. Και πέτυχε. Εν συνεχεία κινήθηκε εκ μέρους της ανήλικης διαδικασία για διατροφή, ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. Ο εφεσείων και πάλι αποτάθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο προτείνοντας ότι ούτε το Επαρχιακό Δικαστήριο ούτε οποιοδήποτε άλλο δικαστήριο είχε δικαιοδοσία. Στις 14 Νοεμβρίου 1995, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε κατ’ έφεση, επικυρώνοντας πρωτόδικη απόφαση, ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία, δυνάμει του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν.14/1960), όπως τροποποιήθηκε, για να παράσχει θεραπεία κατ’ ακολουθίαν των δικαιωμάτων που παρέχονται σε εξώγαμα τέκνα με τον περί της Συμβάσεως επί της Νομικής Καταστάσεως Εξωγάμων Τέκνων (Κυρωτικό) Νόμο του 1979 (Ν. 50/1979). Προωθήθηκε λοιπόν η αίτηση διατροφής στο Επαρχιακό Δικαστήριο το οποίο, στις 30 Σεπτεμβρίου [*1375]1996, εξέδωσε την εκκαλούμενη απόφαση ως αποτέλεσμα της οποίας εκδόθηκε, προς όφελος της ανήλικης, διάταγμα διατροφής ύψους £170 μηνιαίως.
Το διάταγμα λάμβανε υπόψη αφενός τις αντίστοιχες οικονομικές δυνατότητες των γονέων και αφετέρου τις οικονομικές ανάγκες της ανήλικης. Δόθηκε μαρτυρία από τη μητέρα, τον εφεσείοντα και τον πατέρα του εφεσείοντος. Το δικαστήριο αποδέχθηκε εκείνη της μητέρας ως αληθινή και ορθή ενώ των άλλων δύο την απέρριψε ως εντελώς αναξιόπιστη.
Η εν λόγω αντίκρυση της μαρτυρίας του εφεσείοντος και του πατέρα του δεν προσβάλλεται. Προβάλλεται ωστόσο ότι η αποδοχή της μαρτυρίας της μητέρας της ανήλικης παραγνώριζε ό,τι προτείνεται ως ασυνέπεια στα στοιχεία που τη συνέθεταν. Κι αυτό διότι το σύνολο των εξόδων που η μητέρα εξειδίκευσε, υπερέβαινε τις απολαβές εκ της απασχόλησής της. Επισημαίνουμε όμως ότι, καθώς εξήγησε στη μαρτυρία της, αντλούσε οικονομική βοήθεια και από άλλες πηγές, ήτοι, τη συνεισφορά της μητέρας της, το προϊόν πώλησης οικίας στην Αγγλία και τραπεζικό δάνειο. Δεν υπήρχε λοιπόν καμιά ασυνέπεια. Η πρωτόδικη αντίκρυση ήταν εν προκειμένω στο σύνολό της πλήρως δικαιολογημένη.
Το άλλο ζήτημα που απασχόλησε στην έφεση ήταν το κατά πόσο υπήρχε έρεισμα, υπό μορφή μαρτυρίας, που να επέτρεπε την πρωτόδικη κατάληξη αναφορικά με την οικονομική ικανότητα του εφεσείοντος στη βάση της οποίας καθορίστηκε το ποσό της διατροφής. Ο συνήγορος του εφεσείοντος εισηγήθηκε ότι, με την απόρριψη της μαρτυρίας τόσο του εφεσείοντος όσο και του πατέρα του, προέκυπτε αναπλήρωτο κενό εφόσον, κατά τον ίδιο, η μαρτυρία της μητέρας της ανήλικης δεν κάλυπτε την ενεστώσα οικονομική κατάσταση του εφεσείοντος.
Επισημαίνουμε κατ’ αρχήν εκείνο που υπογράμμισε στην απόφασή του και το πρωτόδικο δικαστήριο. Σημασία έχει η οικονομική ικανότητα, δηλαδή το τι εύλογα θα μπορούσε να επιτύχει κανείς εφόσον τις δυνατότητες που διατηρούσε τις συνόδευε η αναγκαία βούληση για ανάπτυξη και όχι ό,τι επέλεξε να διαμορφώσει ώστε να διατηρείται σε κατάσταση αδυναμίας που να μην του επιτρέπει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του.
Στην προκείμενη περίπτωση προωθήθηκε εκ μέρους του εφεσείοντος η ακόλουθη εικόνα ως προς την εξέλιξη της κατάστασης. Ο εφεσείων, ηλικίας 37 χρονών, ήταν για πολλά χρόνια - από το 1986 [*1376]- υπεύθυνος οικογενειακής εταιρείας η οποία ασχολείται με μεταπωλήσεις. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 1995 πληρωνόταν για τις υπηρεσίες του περίπου £340 μηνιαίως. Οι εργασίες της εταιρείας υπέστησαν όμως κατακόρυφη πτώση εξ αιτίας δικών του ατασθαλιών. Γι’ αυτό μεταβίβασε το μεγαλύτερο μέρος των δικών του μετοχών στους γονείς του για προστασία της επιχείρησης. Από τον Δεκέμβριο του 1995 κατέστη άνεργος, συντηρούμενος από τους γονείς του. Και έτσι παρέμεινε έκτοτε η κατάσταση. Με αποτέλεσμα να μην δύναται να προσφέρει ο,τιδήποτε για τη διατροφή της κόρης του. Σε σχέση με την απόρριψη της μαρτυρίας που περιέγραφε την εν λόγω εξέλιξη, αναφέρεται στην απόφαση, ανάμεσα σε άλλα, πως δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι “μοναδική προσπάθεια από πλευράς του καθ’ ου ήταν να ξεγελάσει το δικαστήριο”.
Το δικαστήριο δεν βρισκόταν ωστόσο μπροστά σε κενό. Είχε τη μαρτυρία της μητέρας της ανήλικης ότι κατά το 1991 ο εφεσείων της παραδέχθηκε ότι τα εισοδήματά του τότε ξεπερνούσαν τις £1.500. Το δικαστήριο πίστωσε αυτή τη μαρτυρία ως αληθινή παρόλον που ο εφεσείων αρνήθηκε ότι προέβη ποτέ σε τέτοια δήλωση. Υπενθυμίζουμε πως η δική του εκδοχή ήταν ότι από την εταιρεία λάμβανε, μέχρι την ισχυριζόμενη κατάρρευσή της, μισθό μόνο περίπου £340. Το δικαστήριο σημείωσε ότι θα ήταν ανασφαλές να στηριζόταν σε μία κατάσταση τόσο πολύ προγενέστερη. Έλαβε ωστόσο υπόψη “το τι (ο εφεσείων) κέρδιζε προηγουμένως, τι εμπειρίες είχε, πώς μπορεί να τις αξιοποιήσει”. Κατέληξε ότι η εισοδηματική του ικανότητα δεν μπορεί να είναι μικρότερη από £700 τον μήνα. Ήταν με αυτό ως δεδομένο που το δικαστήριο καθόρισε το ποσό της διατροφής. Η ορθότητα της αναλογίας δεν αμφισβητήθηκε με την έφεση.
Κατά την άποψή μας, ο καθορισμός της εισοδηματικής ικανότητας του εφεσείοντος σε τουλάχιστον £700 μηνιαίως υποστηριζόταν από σαφείς ενδείξεις που προέκυπταν από πιστωθείσα μαρτυρία. Υπήρχε λοιπόν επαρκές πραγματικό έρεισμα, λαμβανομένης υπόψη ιδιαίτερα και της φύσης της διαδικασίας. Στην οποία προεξάρχει η αναγκαιότητα διάγνωσης προς πραγμάτωση του δικαιώματος ανηλίκων για διατροφή. Αυτό σημαίνει υποχρέωση και των δύο γονέων να προβαίνουν σε πλήρη και ειλικρινή αποκάλυψη όλων των στοιχείων που ενδιαφέρουν. Με αντανάκλαση βέβαια στο τι μπορεί να ικανοποιήσει από άποψη απόδειξης.
Η έφεση αποτυγχάνει. Και απορρίπτεται με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο