(1998) 1 ΑΑΔ 281
[*281]19 Φεβρουαρίου, 1998
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΒΙΟΜΕΤΑΛ ΛΤΔ.,
Εφεσείουσα-Ενάγουσα,
v.
ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ HAWAII HOTELS LTD.,
Εφεσίβλητης-Εναγομένης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9646)
Συμβάσεις— Πότε καταρτίζεται τελειωτική και ολοκληρωμένη συμφωνία μεταξύ των μερών — Πότε υπάρχει δικαίωμα ανάκλησης του προτείνοντος τη σύναψη συμφωνίας — Τρόπος εξέτασης του θέματος ως προς το κατά ποσό προκύπτει συμφωνία από ανταλλαγή αλληλογραφίας μεταξύ των διαδίκων.
Η εφεσείουσα - ενάγουσα εταιρεία είναι κατασκευαστές χρηματοκιβωτίων και διαπραγματεύονταν με την εφεσίβλητη - εναγόμενη εταιρεία, η οποία είναι ιδιοκτήτρια ξενοδοχείου, την παροχή αριθμού θυρίδων ασφαλείας (safety boxes). Με φαξ που φέρει ημερομηνία 27/9/91 (τεκμ. 4) η εφεσίβλητη επιβεβαίωσε την παραγγελία 260 θυρίδων στην τιμή των Λ.Κ.33 το καθένα και ζήτησε από την εφεσείουσα να κοινοποιήσει την αποδοχή της. Δεν έγινε καμιά ενέργεια από την εφεσείουσα και η εφεσίβλητη έστειλε νέο φαξ στο οποίο αναφερόταν ότι δεν έλαβε την αποδοχή της εφεσείουσας και ότι δεν έχει άλλη επιλογή από το να ακυρώσει την παραγγελία. Η εφεσείουσα ισχυρίστηκε ότι με το πρώτο φαξ, που ήταν αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων που προηγήθηκαν, τελειώθηκε και καταρτίστηκε έγκυρη σύμβαση μεταξύ των διαδίκων μερών που, αντίθετα με ότι εισηγήθηκε η εφεσίβλητη δεν χρειαζόταν αποδοχή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο δε συμφώνησε με την εισήγηση της εφεσείουσας και απέρριψε την αγωγή.
Κατ’ έφεση το Ανώτατο Δικαστήριο συμφώνησε με την πρωτόδικη απόφαση και αποφάνθηκε ότι:
1. Με οποιαδήποτε ερμηνευτική προσέγγιση, είναι φανερό, πως το τεκμ. 4 δεν αποτελούσε την ολοκληρωμένη συμφωνία των με[*282]ρών. Τούτο περιέχει την πρόταση της εφεσίβλητης, που ήταν αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που έγιναν και που ζητούσε ρητά από τη λήπτρια να της κοινοποιήσει την αποδοχή της.
2. Ο προτείνων τη σύναψη της συμφωνίας, στην προκείμενη περίπτωση η εφεσίβλητη, έχει δικαίωμα να την ανακαλέσει οποτεδήποτε προτού γίνει δεκτή: Άρθρο 5 του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149. Σύμφωνα με το Άρθρο 6 η πρόταση αποσβήνεται με την κοινοποίηση δήλωσης ανάκλησης από τον προτείνοντα (Άρθρο 6(α)), όπως είναι ακριβώς η παρούσα περίπτωση.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Hussey v. Horne-Payne [1879] A.C. 311,
Bristol, Cardiff, and Swansea Aerated Bread Co. v. Maggs [1890] 44 Ch.D. 616.
Έφεση.
Έφεση από την ενάγουσα εταιρεία εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Kληρίδης, E.Δ.) που δόθηκε στις 24 Iανουαρίου, 1996 (Aρ. Aγωγής 10004/91) με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή της για διάρρηξη συμφωνίας από την εναγόμενη εταιρεία.
Χρ. Ιερείδης, για την Εφεσείουσα.
Ν. Ιωάννου, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Σ. Νικήτας.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Το κυρίαρχο ερώτημα είναι κατά πόσον, υπό τις περιστάσεις και συνθήκες που οδήγησαν στην κατάθεση της κρινόμενης έφεσης, για τις οποίες δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά, είχε συναφθεί δεσμευτική σύμβαση για την προμήθεια 260 χρηματοκιβωτίων από την εφεσείουσα-κατασκευάστρια εταιρεία στην εφεσίβλητη. Η τελευταία, επίσης εταιρεία με μετοχικό σχήμα, είναι ιδιοκτήτρια του ξενοδοχείου Χαβάη στη Λεμεσό.
Κατατέθηκαν 8 τεκμήρια. Δεσπόζουν όμως δύο από αυτά. Το [*283]πρώτο ήταν τηλεμοιοτυπία (στο εξής και φαξ) που έστειλε η εφεσίβλητη. Φέρει ημερομηνία 27/9/91. Έχει ως εξής:
“Further to our various communications please find herewith our confirmation of the order of 260 safety boxes at the agreed price of 33.00 CYP each.
The specifications are as per the sample we have received on 18 September 1991. In addition to that the base should be covered with a type of carpet as agreed with Mr. Savvas Varnavides.
Please aknowledge acceptance advising delivery schedule.
Best Regards
Loucas Ioannou
Manager”
Eίναι αμοιβαία αποδεκτόν πως δεν έγινε καμιά ενέργεια από την εφεσείουσα προτού ληφθεί το νέο μήνυμα, που της αποστάληκε από την εφεσίβλητη με το ίδιο μέσο:
“Dear Mr. Varnavides,
Further to our telefax of 27th September, 1991, with regard to the confirmation of the order for the safety deposit boxes, please note that we have not yet received your acceptance of the contract, thus leaving no other choice than to cancel it and proceed with other supplier.
Best Regards
Loucas Ioannou
Manager.”
Eίναι η θέση της εφεσείουσας ότι με το πρώτο φαξ, τεκμ. 4, που ήταν αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων που προηγήθηκαν, τελειώθηκε και καταρτίσθηκε έγκυρη σύμβαση μεταξύ των διαδίκων μερών που, αντίθετα με ότι εισηγήθηκε η άλλη πλευρά, δε χρειαζόταν επιβεβαίωση ή πιο σωστά αποδοχή. Έγινε ενισχυτική επίκληση στο άρθρο 5(1) του περί Πωλήσεως Αγαθών Νόμου, Κεφ. 267, που ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο και προνοούσε ότι:
“A contract of sale is made by an offer to buy or sell goods for [*284]a price and the acceptance of such offer ........”
Θα παρατηρούσαμε ότι η διάταξη δεν έχει, στην προκείμενη περίπτωση, ιδιαίτερη σημασία. Πέραν του ότι η συμφωνία για την πώληση αγαθών συγκροτείται, όπως και κάθε άλλη, από την πρόταση για σύναψη σύμβασης και την ανεπιφύλακτη αποδοχή της από το λήπτη. Η αγόρευση του δικηγόρου της εφεσίβλητης προβάλλει την ορθότητα του σκεπτικού της πρωτόδικης απόφασης, υποστηρίζοντας πως ορθά διαπιστώθηκε το νομικό αποτέλεσμα των δυο εγγράφων, ιδιαίτερα του τεκμ. 4.
Ο πρωτόδικος δικαστής δε συμφώνησε με την εισήγηση της εφεσείουσας. Οι συλλογισμοί του έγιναν πάνω σε διαφορετική βάση. Η κύρια σκέψη διατυπώθηκε με τα ακόλουθα:
“Πιστεύω ότι το κείμενο του τεκμηρίου 4 δείχνει την πρόθεση των εναγομένων, να συλλέξουν και να καταγράψουν τα αποτελέσματα των καρποφόρων διαβουλεύσεων που είχαν με τους ενάγοντες και να τα ενσωματώσουν στο έγγραφο εκδηλώνοντας την πρόθεση τους οι ίδιοι να δεσμευθούν υποβάλλοντας για πρώτη φορά μια δεσμευτική πρόταση. Και ανέμεναν την ανάλογη ανταπόκριση από τους ενάγοντες προκαλώντας τους να εκφράσουν γραπτώς την αποδοχή τους. Πριν από την ετοιμασία και αποστολή του εγγράφου, τεκμηρίου 4, φαίνεται πως οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε να υπαναχωρήσει αφού καμιά δεσμευτική υποχρέωση είχε αναληφθεί.”
Προηγουμένως είχε διαπιστωθεί ότι βρισκόταν ακόμα σε εκκρεμότητα η τιμή μονάδας. Σύμφωνα με το τεκμ. 3, που στάληκε από την εφεσείουσα, η χαμηλότερη τιμή ήταν £35. Αναφέρθηκαν και ψηλότερες τιμές ανάλογα με τον τύπο κλειδαριάς, που θα επιλεγόταν από την εφεσίβλητη. Επισημάνθηκε επίσης η απαίτηση της εφεσίβλητης να της κοινοποιηθεί η αποδοχή της πρότασης της και ο χρόνος παράδοσης. Για το μέρος αυτό του τεκμ. 4 έγινε το παρακάτω σχόλιο:
“Η προσθήκη αυτής της φράσης σε όσα λέχθηκαν προηγουμένως από τους εναγόμενους δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το κείμενο που προηγείται και μπορεί να λεχθεί ότι δίδει ακόμα μια διάσταση στο θέμα της εξαγωγής των πραγματικών προθέσεων των αποστολέων του εγγράφου.”
Θα συμφωνήσουμε με την πρωτόδικη απόφαση. Με οποιαδήποτε ερμηνευτική προσέγγιση είναι φανερό πως το τεκμ. 4 δεν αποτελούσε την ολοκληρωμένη συμφωνία των μερών. Τούτο πε[*285]ριέχει την πρόταση της εφεσίβλητης, που ήταν αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που έγιναν και που ζητούσε ρητά από τη λήπτρια να της κοινοποιήσει την αποδοχή της.Η παράκληση για χρονοδιάγραμμα παράδοσης είναι επίσης ένα κάποιο στοιχείο που υποστηρίζει πως δεν είχε μέχρι τότε συντελεστεί η δικαιοπραξία.
Στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να παραπέμψουμε σε δύο αποφάσεις: η Hussey v. Horne-Payne [1879] A.C. 311, εκφράζει αυθεντικά τον κανόνα ότι σε τέτοιες περιπτώσεις λαμβάνεται υπόψη το πλήρες φάσμα των εγγράφων και των διαβουλεύσεων. Αναφέρεται συναφώς στη σύνοψη:
“Where a Court has to find a contract in a correspondence, and not in one particular note or memorandum formally signed, the whole of that which has passed between the parties must be taken into consideration.”
Στην υπόθεση Bristol, Cardiff, and Swansea Aerated Bread Co. v. Maggs [1890] 44 Ch.D. 616, η παραπάνω υπόθεση ακολουθείται και επιβεβαιώνεται με τα εξής:
“Αs was said in May v. Thomson (1), the case of Hussey v. Horne-Payne (2) “shews that we must look at the whole correspondence from beginning to end. Of course if we find a few letters which are perfectly plain in themselves, which shew an agreement, and the parties do not follow them up by further correspondence, we have a comparatively easy case; but where each letter is followed immediately by another which suggests something else as a topic of further discussion, it becomes most dangerous to draw a line after any particular letter.”
Ο προτείνων τη σύναψη της συμφωνίας, στην προκείμενη περίπτωση η εφεσίβλητη, έχει δικαίωμα να την ανακαλέσει οποτεδήποτε προτού γίνει δεκτή: άρθρο 5 του περί Συμβάσεων Νόμου, Κεφ. 149. Σύμφωνα με το άρθρο 6 η πρόταση αποσβήνεται με την κοινοποίηση δήλωσης ανάκλησης από τον προτείνοντα [(άρθρ. 6(α)], όπως είναι ακριβώς η παρούσα περίπτωση. Για περαιτέρω ανάλυση βλέπε Α.C. Patra, “The Indian Contract Act”, (1872) Tόμος Ι, σελ. 265 και επ.
Οι σκέψεις αυτές μας οδηγούν στην απόρριψη της έφεσης. Τα έξοδα σε βάρος της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο