(1998) 1 ΑΑΔ 422
[*422]25 Φεβρουαρίου, 1998
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΝΙΤΣΑ ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΄Η ΑΛΛΩΣ ΠΑΓΩΝΙΤΣΑ ΧΡΙΣΤΑΚΗ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
ΜΑΡΩΣ ΜΙΧΑΗΛ,
Εφεσίβλητης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9915)
Πολιτική Δικονομία — Αποπληρωμή εξ αποφάσεως χρέους με μηνιαίες δόσεις — Πρέπει να εντάσσεται μέσα στα όρια που να επιτρέπουν ταυτόχρονα και την αξιοπρεπή διαβίωση του οφειλέτη.
Το εξ αποφάσεως χρέος της εφεσείουσας ήταν Λ.Κ.1.170 και αντιπροσώπευε οφειλόμενα ενοίκια, πλέον ενδιάμεσα κέρδη μέχρι παράδοσης κατοχής του διαμερίσματος στο οποίο διέμενε. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, κατόπιν ακροαματικής διαδικασίας, έκρινε ότι η εφεσείουσα είχε τη δυνατότητα να καταβάλλει έναντι του εξ αποφάσεως χρέους μηνιαίες δόσεις ύψους Λ.Κ.20 από 1.4.97.
Με την παρούσα αίτηση αμφισβητείται η ορθότητα της κρίσης του Δικαστηρίου αναφορικά με την οικονομική δυνατότητα της εφεσείουσας.
Αποφασίστηκε ότι:
Το πρωτόδικο Δικαστήριο προσέγγισε την υπόθεση με ευαισθησία και στάθμισε τις διάφορες ανάγκες της εφεσείουσας με μεγάλη προσοχή. Το πρόβλημα υγείας από το οποίο πάσχει, όπως ισχυρίστηκε, θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί, η αφοσίωση προς τον σύντροφό της τον οποίον θέλει να φροντίζει και οι ευθύνες της προς το παιδί της, δεν αποτελούν βάσιμες αιτίες για τη μη αναζήτηση εργασίας από μέρους της. Η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσείουσα δύναται να εργοδοτηθεί δεν ήταν μόνο εύλογη αλλά και επιβεβλημένη. Ο καθορισμός των μηνιαίων δόσεων στο χαμηλό ποσό των Λ.Κ.20, ικανοποιεί την γενική αρχή ότι η πληρωμή [*423]εξ αποφάσεως οφειλών πρέπει να εντάσσεται μέσα σε όρια που να επιτρέπουν ταυτόχρονα και την αξιοπρεπή διαβίωση του οφειλέτη.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενη υπόθεση:
Φλαγκοφάς v. Αταλέζα Λτδ (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 686.
Έφεση.
Έφεση από την καθ’ ης η αίτηση κατά της απόφασης του Δικαστηρίου Eλέγχου Eνοικιάσεων Λεμεσού - Πάφου (Δερμοσονιάδης, Π.) που δόθηκε στις 25 Φεβρουαρίου, 1997 (Aρ. Aίτησης E. 179/94) με την οποία διατάχθηκε να καταβάλλει, έναντι του εξ αποφάσεως χρέους της, μηνιαίες δόσεις ύψους £20 για οφειλόμενα ενοίκια.
Α. Γεωργίου, για την Εφεσείουσα.
Δ. Κούτρας, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα και ο σύζυγος της βρίσκονται σε διάσταση από πολλά χρόνια. Απέκτησαν δύο παιδιά ηλικίας τώρα 15 και 10 ετών. Αυτή προώθησε αίτηση διαζυγίου και, καθώς αναφέρθηκε, πέτυχε απόφαση για διάλυση γάμου αλλά δεν εκδόθηκε ακόμα σχετικό διάταγμα ενόψει της αδυναμίας της να καταβάλει ποσό £100 που απαιτείται. Από οκταετίας και πλέον η εφεσείουσα διατηρεί δεσμό και συγκατοικεί με άντρα ο οποίος, λίγο μετά τη γνωριμία τους, παρουσίασε σοβαρά προβλήματα υγείας - γάγγραινα στα πόδια - με αποτέλεσμα να καταστεί ανίκανος για εργασία αλλά και να χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα.
Επειδή η εφεσείουσα και ο συμβίος της δεν κατέβαλλαν τα ενοίκια για το διαμέρισμα στο οποίο διέμεναν, η εφεσίβλητη-ιδιοκτήτρια κίνησε διαδικασία στο Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων με αποτέλεσμα να εκδοθεί εκ συμφώνου προς όφελος της διάταγμα ανάκτησης κατοχής όπως και απόφαση για ποσό £1.170 που αντιπροσώπευε οφειλόμενα ενοίκια, πλέον ενδιάμεσα κέρδη μέχρι παράδοσης κατοχής. Η εφεσείουσα και ο συμβίος της ακολούθως ενοικίασαν νέο διαμέρισμα με ενοίκιο £180 [*424]μηνιαίως, που είναι αρκετά ψηλότερο από το προηγούμενο.
Επειδή τίποτε δεν πληρώθηκε έναντι του εξ αποφάσεως χρέους, η εφεσίβλητη αποτάθηκε στο Δικαστήριο για την εξέταση της εφεσείουσας και του συμβίου της προκειμένου να καθοριστεί η δυνατότητα τους να πληρώσουν το εξ αποφάσεως χρέος με μηνιαίες δόσεις. Στην πορεία, το αίτημα σε σχέση με το συμβίο της εφεσείουσας αποσύρθηκε, προφανώς ως αποτέλεσμα της αναγνώρισης εκ μέρους της εφεσίβλητης ότι εκείνος βρισκόταν σε πλήρη οικονομική αδυναμία να ανταποκριθεί. Το θέμα προχώρησε με αναφορά σε μόνο την εφεσείουσα και, κατόπιν της προβλεπόμενης ακροαματικής διαδικασίας, το Δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφαση, ημερ. 25 Φεβρουαρίου 1997, έκρινε ότι η εφεσείουσα έχει τη δυνατότητα να καταβάλλει έναντι του εξ αποφάσεως χρέους μηνιαίες δόσεις ύψους £20 από 1 Απριλίου, 1997.
Με την παρούσα έφεση αμφισβητείται η ορθότητα της κρίσης του Δικαστηρίου αναφορικά με την οικονομική δυνατότητα της εφεσείουσας. Προβάλλεται ότι το Δικαστήριο δεν προσέδωσε τη δέουσα βαρύτητα ή ακόμα και παραγνώρισε τα προβλήματα της εφεσείουσας, τόσο τα καθαρά προσωπικά της όσο και εκείνα του συμβίου της στα οποία αυτή εμπλεκόταν λόγω της σχέσης τους, με αποτέλεσμα να καταλήξει, χωρίς αναφορά προς αυτά και στη βάση μάλλον εικασίας, ότι η εφεσείουσα διατηρούσε δυνατότητα να εργοδοτηθεί ώστε να βελτιώσει την οικονομική της κατάσταση και να είναι σε θέση να ανταποκριθεί θετικά στην υποχρέωση πληρωμής, σταδιακά έστω, του εξ αποφάσεως χρέους.
Τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την περίπτωση συνίστανται στα εξής. Η εφεσείουσα είναι νέα γυναίκα, έξυπνη και δυναμική όπως την χαρακτήρισε το πρωτόδικο Δικαστήριο το οποίο την παρακολούθησε να καταθέτει. Η εκπαίδευση της είναι μόνο στοιχειώδης και δεν απέκτησε σε οποιονδήποτε κλάδο δεξιότητες που θα της επέτρεπαν να απασχοληθεί σε εξειδικευμένη εργασία. Η ίδια εξήγησε ότι η εργοδότηση της οπουδήποτε θα ήταν εν πάση περιπτώσει αδύνατη εξ αιτίας προβλήματος μηνίσκων το οποίο αντιμετωπίζει. Πρόσθεσε όμως σχετικά ότι αυτό το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με χειρουργική επέμβαση την οποία μέχρι τώρα απέφυγε. Πάντως, το ότι δεν εργάζεται το απέδωσε ιδιαίτερα στο ότι ο συμβίος της χρειάζεται φροντίδα στο σπίτι αλλά και επικουρικά στο ότι έχει να φροντίζει το δεκάχρονο παιδί της. Το ενοίκιο, ύψους £180, του διαμερίσματος στο οποίο τώρα διαμένουν το καταβάλλει ο πατέρας της ενώ οι συγγενείς του συμβίου της επωμίζονται τα έξοδα διατροφής. Το Τμήμα Υπηρε[*425]σιών Κοινωνικής Ευημερίας τους καταβάλλει μηνιαίο βοήθημα ύψους £180 με £200, ενώ άλλο αρμόδιο Τμήμα τους καταβάλλει ποσό £58 μηνιαίως ως επίδομα ενοικίου. Αυτό το δεύτερο καταβαλλόταν και όταν ήταν ενοικιαστές στο διαμέρισμα σε σχέση με το οποίο προέκυψε το εξ αποφάσεως χρέος. Όμως δεν χρησιμοποιόταν για τον σκοπό για τον οποίο προοριζόταν. Σε σχέση με τα έξοδα του παιδιού, ο πατέρας του συμβάλλει σε κάποιο βαθμό αλλά όχι όσο χρειάζεται. Ωστόσο η εφεσείουσα δεν υπέβαλε αίτηση διατροφής κι αυτό για προσωπικούς της λόγους.
Δεν διακρίνουμε οποιοδήποτε σφάλμα στην πρωτόδικη απόφαση την, κατά τη γνώμη μας, πολύ εμπεριστατωμένη. Αναλύεται σε αυτή και συζητείται κάθε πτυχή των προβλημάτων της εφεσείουσας σε συνάρτηση με εκείνων του συμβίου της. Το Δικαστήριο προσέγγισε την υπόθεση με ευαισθησία και στάθμισε τις διάφορες ανάγκες με μεγάλη προσοχή. Το πρόβλημα υγείας της εφεσείουσας, το οποίο θα μπορούσε και μπορεί να αντιμετωπιστεί, η αφοσίωση της προς το συμβίο της τον οποίο θέλει να φροντίζει και οι ευθύνες της προς το παιδί της που διαμένει μαζί τους δεν αποτελούν, ακόμα και σωρευτικά ιδωμένα, βάσιμες αιτίες για τη μη αναζήτηση εργασίας από μέρους της. Αλλά και το επίπεδο μόρφωσης και κατάρτισης της, δεν αποτελούν αφ’ εαυτών, στη σημερινή κυπριακή οικονομική πραγματικότητα, εμπόδιο για την εξασφάλιση κάποιας εργασίας. Εκείνο που εν προκειμένω ελλείπει στην περίπτωση της εφεσείουσας είναι απλώς η αναγκαία βούληση. Η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσείουσα δύναται να εργοδοτηθεί δεν ήταν εν προκειμένω μόνο εύλογη αλλά, θα λέγαμε, και επιβεβλημένη. Ο καθορισμός των μηνιαίων δόσεων στο οπωσδήποτε μικρό ποσό των £20 αποτελεί εξ άλλου ένδειξη ότι το Δικαστήριο δεν απαιτούσε να ανάγεται η εργοδότηση της σε ψηλό επίπεδο αλλά και ένδειξη ανησυχίας του Δικαστηρίου για αυστηρή προσήλωση στη γενική αρχή ότι η πληρωμή εξ αποφάσεως οφειλών πρέπει να εντάσσσεται μέσα σε όρια που να επιτρέπουν ταυτόχρονα και την αξιοπρεπή διαβίωση του οφειλέτη: βλ. Φλαγκοφάς v. Αταλέζα Λτδ (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 686 στη σελ. 689.
Η έφεση αποτυγχάνει. Και απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο