(1998) 1 ΑΑΔ 1036
[*1036]20 Μαΐου, 1998
[ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
1. ΚΥΠΡΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ & ΥΙΟΣ ΛΤΔ,
Ενάγων στην αγωγή Αρ. 193/96,
2. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΑΠΠΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΕΣ
ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΛΤΔ
Ενάγων στην αγωγή Αρ. 194/96,
v.
ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ “SPRINGWOOD” (ΑΡ. 4),
Εναγομένου.
(Συνεκδικαζόμενες Αγωγές Ναυτοδικείου Αρ. 193/96, 194/96)
Ναυτοδικείο — Μεταφορά εμπορευμάτων διά θαλάσσης — Αγωγή για ζημιά και/ή απώλεια στο φορτίο, η οποία συνέβηκε επί του εναγόμενου πλοίου, κατά τη μεταφορά του φορτίου από την Αργεντινή στην Κύπρο — Παράβαση υποχρέωσης των πλοιοκτητών για ασφαλή παράδοση του φορτίου στους αγοραστές του — Οι πλοιοκτήτες κρίθηκαν υπεύθυνοι για τη ζημιά που προέκυψε κατά τη διάρκεια του ταξιδίου, όπως αποδείχθηκε από τη σχετική μαρτυρία.
Ναυτοδικείο — Αποζημιώσεις — Ειδικές αποζημιώσεις — Κονδύλια ζημιάς σε φορτίο πλοίου τα οποία προσλαμβάνουν τη μορφή ειδικών αποζημιώσεων — Πρέπει να αποδειχθούν με αυστηρότητα.
Ναυτοδικείο — Μεταφορά εμπορευμάτων διά θαλάσσης — Φορτωτική — Υποχρέωση πλοιοκτήτη για παράδοση όλης της ποσότητας των αγαθών που υπογράφoνται από τον καπετάνιο στη φορτωτική, εκτός αν μπορεί να αποδείξει ότι ολόκληρο ή μέρος της δεν είχε φορτωθεί — Ύπαρξη δήλωσης “weight … quantity unknown” — Σε τέτοια περίπτωση η φορτωτική δεν αποτελεί ούτε εκ πρώτης όψεως απόδειξη για το βάρος που φορτώθηκε.
Μαρτυρία — Εμπειρογνώμονες — Ποία η προσέγγιση του Δικαστηρίου αναφορικά με την αξιολόγηση μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων.
[*1037]Βάση των συνεκδικαζομένων αγωγών ήταν η εκ μέρους των εναγομένων παράβαση συμφωνίας η οποία περιέχεται σε 4 φορτωτικές ή αμέλεια ή παράβαση καθήκοντος ως μεταφορείς ή ως θεματοφύλακες με αμοιβή. Οι εν λόγω παραβάσεις και/ή αμέλεια είχαν σαν αποτέλεσμα να προκληθούν απώλειες ή ζημιές σε φορτίο σόγιας, ιδιοκτησίας των εναγόντων, κατά τη μεταφορά του από την Αργεντική στη Λεμεσό. Με τις παρούσες αγωγές οι ενάγοντες αξιώνουν αποζημιώσεις για τις εν λόγω απώλειες και/ή ζημιές.
Στην αγωγή αρ. 193/96, το φορτίο ήταν συνολικού βάρους 9,764 Μ.Τ. (το φορτίο), η ενάγουσα ήταν ιδιοκτήτρια του φορτίου ως αγοράστρια και το φορτίο ήταν “παραμορφωμένο και/ή με σκληρύνσεις στο περιεχόμενό του και/ή με σβώλους, πίττες και βλάβες”. Οι πιο πάνω βλάβες προκλήθηκαν από υπερθέρμανση και/ή θέρμανση καυσίμων στις δεξαμενές του πλοίου η οποία επεξετάθη στα τοιχώματα των δεξαμενών και ακολούθως στο φορτίο. Σαν αποτέλεσμα των πιο πάνω ζημιών το φορτίο είχε καταστεί ακατάλληλο για ζωοτροφή και για το λόγο αυτό χρειάστηκε να γίνει διαχωρισμός με κοσκίνισμα και λήψη διορθωτικών μέτρων. Οι σχετικές φορτωτικές ανέφεραν ότι το φορτίο ήταν σε καλή κατάσταση κατά τη φόρτωσή του. Οι ενάγοντες ισχυρίστηκαν ότι η ζημιά προέκυψε από την αμέλεια των πλοιοκτητών και/ή των υπηρετών ή αντιπροσώπων τους, κατά παράβαση του καθήκοντός τους ως μεταφορέων και/ή ως θεματοφυλάκων με αμοιβή. Οι αποζημιώσεις που απαιτούντο ανήρχοντο συνολικά σε Δολλάρια Αμερικής $ 136.260.
Στην αγωγή Αρ. 194/96, το φορτίο ήταν συνολικού βάρους 2,625 Μ.Τ. (το φορτίο). Υπήρχαν σβώλοι και πίττες στο φορτίο και/ή υπερθέρμανση και/ή θρυμματισμός από υπερθέρμανση και οξείδωση. Το φορτίο κατέστη ακατάλληλο για ζωοτροφή. Οι αποζημιώσεις που απαιτούντο ανήρχοντο συνολικά σε Δολλάρια Αμερικής $ 56.762,39.
Το φορτίο, αντικείμενο των δύο αγωγών, επιθεωρήθηκε από τον Μ.Ε.1, Επιθεωρητή Φορτίων στην αντιπροσωπεία των Lloyd’s στη Λεμεσό. Η επιθεώρηση έγινε στη διάρκεια της εκφόρτωσης του φορτίου και στην παρουσία του επιθεωρητή των εναγομένων (M.Y.1). Και οι δύο κατέληξαν σχεδόν σε κοινές διαπιστώσεις. Ο Μ.Ε.1 ετοίμασε 2 εκθέσεις επιθεώρησης. Μια για το φορτίο, αντικείμενο της αγωγής 193/96 (Τεκ.1) και μια για το φορτίο, αντικείμενο της αγωγής 194/96 (Τεκ.2).
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι δύο επιθεωρητές (Μ.Ε.1 και M.Y.1) είναι εμπειρογνώμονες μάρτυρες. Η μαρτυρία τους έχει αξιολογηθεί με βάση τα κριτήρια που διέπουν την αξιολόγηση μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων. Οι εμπειρο[*1038]γνώμονες μάρτυρες έχουν καθήκον να δώσουν στο Δικαστήριο όλα τα απαραίτητα επιστημονικά κριτήρια για έλεγχο της ακρίβειας των συμπερασμάτων τους, έτσι ώστε να μπορέσει το Δικαστήριο να σχηματίσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση με την εφαρμογή των κριτηρίων στα γεγονότα που έχουν αποδειχθεί με τη μαρτυρία. Οι μάρτυρες αυτοί ενήργησαν καθόλα με τρόπο ακριβοδίκαιο και αμερόληπτο. Σε περίπτωση διαφωνίας ή απουσίας σύμπτωσης θα προτιμηθεί η μαρτυρία του Μ.Ε.1 ως η περισσότερο πειστική.
2. Η μαρτυρία του Μ.Ε.2 (διευθυντή των εναγόντων στην Αγωγή Αρ. 194/96) γίνεται αποδεκτή μόνο σε σχέση με την ύπαρξη καμένης σόγιας και το έλλειμμα των 39.3 τόνων. Το μέρος της μαρτυρίας του ως προς την ύπαρξη θρυμματισμένης σόγιας δε γίνεται αποδεκτό, εν όψει της αντίθετης διαπίστωσης των εμπειρογνωμόνων και της παράλειψής του να αναφέρει το πρόβλημα αυτό στους εμπειρογνώμονες.
3. Η μαρτυρία του Μ.Ε.3 (διευθυντή των εναγόντων στην Αγωγή Αρ. 193/96) δε γίνεται αποδεκτή λόγω αντιφατικής μαρτυρίας ως προς την ποσότητα σόγιας που είχε κοσκινισθεί για να αφαιρεθούν οι κύβοι και τα κουβάρια, με αποτέλεσμα να κλονισθεί η αξιοπιστία του. Η αξιοπιστία του Μ.Ε. 3 κλονίσθηκε και για τον επιπρόσθετο λόγο της μη υποβολής παραπόνου προς τον Μ.Ε. 1 για οποιαδήποτε ζημιά η οποία θα είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της τιμής της σόγιας.
4. Η μαρτυρία του Μ.Ε.4, ως προς την αμοιβή του στην Αγωγή Αρ. 193/96 για το κοσκίνισμα, δε γίνεται αποδεκτή λόγω του ότι οι αποδείξεις που υπέγραψε για τα χρήματα που πήρε για το κοσκίνισμα της σόγιας εγείρουν σοβαρές υποψίες ότι προφανώς να ήταν προκατασκευασμένες για ενίσχυση της αξίωσης για αποζημιώσεις.
5. Η μαρτυρία για απόδειξη των κονδυλίων ζημιάς α,β,γ,δ, στ και η, στην Αγωγή Αρ. 193/96, προέρχεται από τους Μ.Ε.3 και 4. Η απόρριψη της μαρτυρίας τους αφήνει εκτεθειμένα σε απόρριψη και τα κονδύλια αυτά. Όλα τα κονδύλια στην Αγωγή Αρ. 193/96 είναι κονδύλια ζημιάς τα οποία προσλαμβάνουν τη μορφή ειδικών αποζημιώσεων. Η προσαχθείσα μαρτυρία δεν ήταν του επιπέδου που χρειάζεται για απόδειξη ειδικών αποζημιώσεων.
6. Στην Αγωγή Αρ. 193/96 προέκυψε καμένο φορτίο 20 τόνων το οποίο πετάχθηκε. Το υπόλοιπο πωλήθηκε σε μειωμένη τιμή.
7. Στην Αγωγή Αρ. 194/96 αποδείχθηκε ζημιά της τάξης των Δολλαρίων Αμερικής $ 13.942,46 (39.3 Μ.Τ. προς Δολλάρια Αμερικής $ 304, 77) και ζημιά Δολλάρια Αμερικής $ 1.500 (καταστροφή λόγω ακαταλλη[*1039]λότητας 21 Μ.Τ.)
8. Οι μεταφορείς παρέβησαν το καθήκον τους να παραδώσουν τα αγαθά των εναγόντων με ασφάλεια (“ in safety”). Ως εκ τούτου ευθύνονται για τη ζημιά που έχει διαπιστωθεί.
9. Η υπεράσπιση για περιορισμό ευθύνης δυνάμει του Άρθρου 11(5) των Κανόνων της Χάγης, σύμφωνα με τον οποίο ο μεταφορέας δικαιούται να περιορίσει την ευθύνη σε Λ.Κ.100 το μετρικό τόνο, δεν τεκμηριώθηκε με μαρτυρία για την ισοτιμία της Κυπριακής λίρας και του χρυσού.
Για τους πιο πάνω λόγους εκδίδεται απόφαση υπέρ των εναγόντων και εναντίον των εναγομένων σε σχέση με τα κονδύλια της ζημιάς που αποδείχθηκαν, όπως περιγράφονται λεπτομερειακά στην απόφαση του Ναυτοδικείου, με έξοδα στην κάθε αγωγή με βάση το ποσό που επιδικάσθηκε μέχρι την έναρξη της ακρόασης. Μετά την έναρξη της ακρόασης οι εναγόμενοι να πληρώσουν έξοδα για μια αγωγή μόνο με βάση το ποσό που επιδικάσθηκε στην Αγωγή Αρ. 194/96, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο ποσό.
Οι αγωγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Anastasiades v. Republic (1977) 2 C.L.R. 97,
Kouppis v. Republic (1977) 2 C.L.R. 361,
Philippou v. Odysseos (1989) 1 C.L.R. 1,
Ηρακλέους v. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239,
Ηρακλέους v. Ταχ. Σκάφους “Νίκη” κ.ά. (1994) 1 A.A.Δ. 510,
Yiannakouri a.ο. v. Cyprus Sea Cruises (Limassol Ltd) (No. 3) (1965) 1 C.L.R. 397,
Andreas Sylvestros Ltd. v. Adriatica (1983) 1 C.L.R. 343,
Beaumont-Thomas v. Blue Star Line [1939] 3 All E.R. 127,
Baxter’s Leather Company v. Royal Mail Steam Packet Company [1908] 2 K.B. 626,
[*1040]Paterson Steamshipping v. Canadian Wheat [1934] A.C. 538.
Αγωγές Nαυτοδικείου.
Aγωγές Nαυτοδικείου με τις οποίες αξιώνονται αποζημιώσεις για απώλειες ή ζημιές που προκλήθηκαν σε φορτίο σόγιας κατά τη διάρκεια της μεταφοράς του με το εναγόμενο πλοίο, από την Aργεντινή στη Λεμεσό.
Α. Χαβιαράς, για τους Ενάγοντες.
Ν. Ιωάννου, για το Εναγόμενο Πλοίο.
Cur. adv. vult.
KAΛΛHΣ, Δ.: Με τις πιο πάνω αγωγές οι ενάγοντες αξιώνουν αποζημιώσεις για απώλειες ή ζημιές που προκλήθηκαν σε φορτίο σόγιας στη διάρκεια της μεταφοράς του με το εναγόμενο πλοίο από την Αργεντινή στη Λεμεσό. Οι αγωγές έχουν συνεκδικαστεί μετά από σχετικό αίτημα των δικηγόρων των μερών. Αναφέρονται στην ίδια μεταφορά, στην αυτή φύση του φορτίου και των ζημιών.
Οι έγγραφες προτάσεις - Η Αναφορά.
(1) Αγωγή 193/96.
Με 4 φορτωτικές (“οι φορτωτικές”) ημερ. 14.9.96 οι πλοιοκτήτες του εναγόμενου πλοίου (“το πλοίο”) αναγνώρισαν ότι φορτώθηκε στο πλοίο φορτίο σόγιας Αργεντινής συνολικού βάρους 9764 Μ.Τ. (“το φορτίο”) σε εμφανή καλή τάξη και κατάσταση για να μεταφερθεί από το λιμάνι του “Σαν Λορέντζο” στη Λεμεσό και παραδοθεί εκεί στην ίδια καλή τάξη και κατάσταση που είχε όταν φορτώθηκε στο πλοίο.
Η ενάγουσα ήταν ιδιοκτήρια του φορτίου ως αγοράστρια. Κατά παράβαση του καθήκοντός τους και/ή της συμβατικής τους υποχρέωσης, που περιέχεται στις φορτωτικές, να παραδώσουν το φορτίο στην ίδια καλή τάξη και κατάσταση που βρισκόταν όταν φορτώθηκε πάνω στο πλοίο, οι πλοιοκτήτες του πλοίου και/ή οι αντιπρόσωποι τους παρέδωσαν το φορτίο “παραμορφωμένο και/ή με σκληρύνσεις στο περιεχόμενο του και/ή με σβώλους, πίττες και βλάβες”. Οι πιο πάνω βλάβες προκλήθηκαν από υπερθέρμανση και/ή θέρμανση καυσίμων στις διπύθμενες δεξαμενές του πλοίου η οποία θέρμανση επεξετάθη στα τοιχώματα των δεξαμενών και ακολούθως στο φορτίο. Σαν αποτέλεσμα [*1041]των πιο πάνω ζημιών το φορτίο είχε καταστεί ακατάλληλο για ζωοτροφή και για το λόγο αυτό χρειάστηκε να γίνει διαχωρισμός με κοσκίνισμα και λήψη διορθωτικών μέτρων.
Διαζευκτικά οι ενάγοντες ισχυρίστηκαν ότι η πιο πάνω ζημιά ήταν το αποτέλεσμα της αμέλειας των πλοιοκτητών και/ή των υπηρετών ή αντιπροσώπων τους οι “οποίοι παρέβησαν το καθήκον τους ως μεταφορέων και/ή ως θεματοφύλακες με αμοιβή”. Οι ενάγοντες βασίζονται στο γεγονός ότι επεσυνέβη η ζημιά και απώλεια ως επαρκή απόδειξη της αμέλειας.
Οι λεπτομέρειες της ζημιάς των εναγόντων έχουν ως πιο κάτω:
Δολ. Η.Π.Α.
“(α) Κόστος κοσκινίσματος 1500 Μ.Τ.
προς Δολ. Η.Π.10 15.000
(β) Φύρα ως αποτέλεσμα του κοσκινίσματος
18 Μ.Τ. προς Δολ. Η.Π. 340 6.120
(γ) Αποθήκευτρα για 3 μήνες 6.600
(δ) Έξτρα μεταφορικά στο Πισσούρι
με επιστροφή 14.400
(ε) Καμένο φορτίο 20 Μ.Τ. προς Δολ. Η.Π. 340 6.800
(στ)Μείωση αξίας Φορτίου 30.000
(ζ) Φύρα λόγω υπερθέρμανσης στο κύτος
αρ. 5: 51Μ.Τ. προς Δολ. Η.Π.340 17.340
(η) Καθυστέρηση, πρόσθετη εργασία, έξτρα
τράκτορς και άλλα έξοδα 20.000
(θ) Επιθεωρήσεις 20.000
Δολ. Η.Π. 136.260”
(2) Η Αγωγή 194/96.
Βάση της αγωγής είναι η ίδια με εκείνη της αγωγής 193/96. Το φορτίο αποτελείτο από σόγια Αργεντινής συνολικού βάρους 2625 Μ.Τ. (“το φορτίο”). Φορτώθηκε στο εναγόμενο πλοίο για να μεταφερθεί από το λιμάνι Σαν Λορέντζο στη Λεμεσό. Λόγω των πιο πάνω παραβάσεων των εναγομένων υπήρχαν σβώλοι και πίττες στο φορτίο και/ή “υπερθέρμανση και/ή θρυμματισμός από υπερθέρμανση και οξείδωση και κατέστη ακατάλληλο για ζωοτροφή”.
Οι λεπτομέρειες της ζημιάς των εναγόντων έχουν ως πιο κάτω:
Δολ. Η.Π.Α.
“(α) Φύρα λόγω υπερθέρμανσης και
εξάτμισης υγρασίας 39.700 Μ.Τ.
προς $354,77 14.084,37
(β) Καταστροφή λόγω ακαταλληλότητας
71.200* προς $354,75 25.269,62
(γ) 190.140 τόνους ανάμεικτου φορτίου
που αποτελείτο από κατάλληλο μαζί με
ακατάλληλο από υπερθέρμανση και/ή
ακατάλληλο λόγω θρυμματισμού,
υπερθέρμανσης και οξείδωσης φορτίου το
οποίο πωλήθηκε στη μειωμένη τιμή των
Λ.Κ. 5,5 ανά σάκκο των 25 κιλών
επιφέροντας έτσι ζημιά στην ενάγουσα
Λ.Κ. 30 τον τόνο, συνολικά Λ.Κ. 5.074
που ισούται με $11.408,4. 11.408,40
(δ) Επιθεωρήσεις 6.000,00
Δολ. ΗΠ. 56.762,39”
Η μαρτυρία.
Το φορτίο, αντικείμενο των δύο αγωγών, έχει επιθεωρηθεί από τον Ανδρέα Λοΐζου (Μ.Ε.1), Επιθεωρητή Φορτίων στην αντιπροσωπεία των Lloyd’s στη Λεμεσό. Η επιθεώρηση έλαβε χώραν στη διάρκεια της εκφόρτωσης του φορτίου και στην παρουσία του επιθεωρητή των εναγομένων Μάρκου Καραμοντάνη (Μ.Υ.1). Ήταν κοινή η επιθεώρηση των δυο επιθεωρητών. Ο Μ.Ε. 1 ετοίμασε 2 εκθέσεις επιθεώρησης. Μια για το φορτίο, αντικείμενο της αγωγής 193/96 (Τεκ. 1) και μια για το φορτίο, αντικείμενο της αγωγής 194/96 (Τεκ. 2).
[*1043]Διαπιστώσεις του Μ.Ε.1 σε σχέση με το φορτίο στην Αγωγή 193/96.
Το φορτίο αποτελείτο από σογιάλευρο. Περιείχε μικρό ποσοστό “σβώλων και πιττών” (“pellets and lumps”) που επηρεάζουν την εμπορευσιμότητα του στην κυπριακή αγορά. Το όλο φορτίο έπρεπε να κοσκινισθεί για να ξεχωρίσουν οι σβώλοι και οι πίττες. Το κόστος του κοσκινίσματος υπολογίσθηκε σε δολλάρια Η.Π.Α. 5.50 τον τόνο.
Κάτω από ομαλές συνθήκες μεγάλο μέρος του φορτίου διατίθεται σε διάφορους πελάτες στην αποβάθρα. Η άρνηση των πελατών να παραλάβουν φορτίο με σβώλους και πίττες κατέστησε αναγκαία την μεταφορά του φορτίου στις αποθήκες των εναγόντων για να κοσκινισθεί και καταστεί εμπορεύσιμο.
Σαν αποτέλεσμα οι ενάγοντες έχουν υποστεί πρόσθετη δαπάνη για την φόρτωση και μεταφορά και για την ενοικίαση αποθηκών για την αποθήκευση του φορτίου. Το κοσκίνισμα θα γινόταν στην αυλή της αποθήκης και οι ενάγοντες αξίωσαν κάποιο ποσό για απώλεια σογιαλεύρου το οποίο παρέσυρε ο άνεμος.
Οι “σβώλοι και οι πίττες” έχουν κάποια αξία ως “διασωθέν υλικό” (“salvage value”). Πωλούνται στην τιμή των Λ.Κ.100 τον τόνο.
Στο πάτωμα του αμπαριού με αρ. 5, το οποίο είναι κατασκευασμένο “από ατσάλινη πλάκα, υπήρχε ένα στρώμα σόγιας, περίπου 18 πόντους πάχους, το οποίο είχε καεί και στερεοποιηθεί”. Το κάψιμο προκλήθηκε από τη θέρμανση των καυσίμων τα οποία μεταφέρονται “από το τάνκι στις μηχανές με σωλήνες μέσα από τα διπύθμενα του πλοίου και κατα τη θέρμανση των καυσίμων ζεστάθηκε η ατσάλινη πλάκα και έκαψε την ουσία”. Δεν υπήρχαν ίχνη βρεξίματος (“wetting”). Δεν παρατηρήθηκε καθόλου ζημιά σαν αποτέλεσμα βρεξίματος ή υπερβολικής υγρασίας. Η απουσία υγρασίας επιβεβαιώνει το συμπέρασμα ότι η ζημιά προκλήθηκε από τη θέρμανση των καυσίμων.
Η εκφόρτωση γίνεται με “τράκτορ/φορτωτή” (“tractor loader”). Ο φορτωτής ανέμειξε το καμένο φορτίο με το καλό φορτίο και μέχρι που να γίνει αντιληπτός μερικά φορτηγά ”επηρεασμένου“ (“contaminated”) φορτίου είχαν αποθηκευτεί στις αποθήκες στο χωριό Πισσούρι. Κατά το χρόνο της έκδοσης της έκθεσης Τεκ. 1 υπήρχαν 1500 τόνοι φορτίου στην πιο πάνω αποθήκη και δεν κατέστει δυνατό να κοσκονισθεί για να ξεχωρίσουν τα κομμάτια της καμένης σόγιας. Υπήρχαν 10 τόνοι καμένης σόγιας. Δεν υπάρχει [*1044]ενδιαφέρον για την αγορά καμένης σόγιας και πρόκειται για ολική απώλεια (“total loss”). Ενόψει όμως του γεγονότος ότι έχει επηρεασθεί (“contaminated”) μεγάλη ποσότητα του φορτίου με κομμάτια καμένης σόγιας οι ενάγοντες ισχυρίσθηκαν ότι η τελική απώλεια δεν θα είναι λιγότερη των 20 τόνων.
Διαπιστώσεις του Μ.Ε.1 σε σχέση με το φορτίο, αντικείμενο της αγωγής 194/96:
Το φορτίο αποτελείτο από “σπόρους σόγιας” στο αμπάρι με αρ. 3. Ένα στρώμα σόγιας είχε φρυγανοποιηθεί (“was toasted”). Μέχρι να γίνει αντιληπτή η ζημιά το φρυγανοποιημένο φορτίο αναμείχθηκε με “γερό” (“sound”) φορτίο. Η ανάμειξη έγινε από το “τράκτορ/φορτωτή”. Η ποσότητα της σόγιας που είχε υποστεί ζημιά υπολογίστηκε στους 8 τόνους, η οποία είχε αναμειχθεί με γερό φορτίο. Αυτό το φορτίο το οποίο ήταν το τελευταίο που εκφορτώθηκε ανερχόταν σε 4 φορτηγά αυτοκίνητα. “Το βάρος του ήταν 71,200 kgs”.
Το φορτίο της σόγιας έχει εισαχθεί για την κατασκευή συγκεκριμένου είδους ζωοτροφής. Λόγω της επαφής του (“contamination”) με φρυγανοποιημένη σόγια το φορτίο των “71,200 kgs” θεωρείται ακατάλληλο για την κατασκευή της συγκεκριμένης ζωοτροφής και η αξία του έχει μειωθεί. Για σκοπούς διευθέτησης η απώλεια των εναγόντων σαν αποτέλεσμα της ζημιάς έχει συμφωνηθεί στο ποσό των δολλαρίων Η.Π.Α. 1500, το οποίο θεωρείται δίκαιο και εύλογο.
Η αιτία της ζημιάς ήταν η ίδια με εκείνη της ζημιάς στην αγωγή 193/96. Οι διαπιστώσεις του Μ.Ε.1 σε σχέση με βρέξιμο και υγρασία ήταν ταυτόσημες με εκείνες στην Αγωγή 193/96.
Η ποσότητα του φορτίου που παραδόθηκε στους ενάγοντες ήταν 2,585.7 Μ.Τ. Η ποσότητα που αναφέρεται στο τιμολόγιο/φορτωτική ήταν 2,625.0 Μ.Τ. Υπήρχε, επομένως, έλλειμμα 39.3 Μ.Τ. Εκτός από τις πιο πάνω διαπιστώσεις του ο Μ.Ε.1 ήταν της γνώμης ότι το φορτίο - της αγωγής 194/96 - το οποίο βρισκόταν πάνω από το καμένο φορτίο θα είχε υποστεί κάποια μείωση της υγρασίας του. Όμως δεν το είχε ελέγξει για να δεί αν είχε απώλεια υγρασίας.
Ο Μ.Ε.1 συζήτησε το θέμα του ελλείμματος των 39.3 Μ.Τ. με τον καπετάνιο και τον πρώτο αξιωματικό του πλοίου. Από τη συζήτηση αντιλήφθηκε ότι ο καπετάνιος έκαμε ένα “protest”. Όπως εξήγησε ο Μ.Ε.1 όταν συμπληρωθεί η φόρτωση ο πρώτος αξιωματικός ελέγχει το βύθισμα του πλοίου “υπολογίζοντας με αριθμητική πράξη πόσο βάρος μπήκε μέσα στο πλοίο και σύμφωνα με τη [*1045]δήλωση των φορτωτών δια τόσες χιλιάδες τόνους αυτοί διαμαρτυρήθηκαν και είπαν ότι εμείς βρίσκουμε 26 τόνους πιο λίγο”.
Στην αντεξέταση ο Μ.Ε.1 συμφώνησε ότι “η ποσότητα στην οποία αναμείχθηκε καμένη σόγα δεν ξεπερνούσε τους 1500 Μ.Τ. (στην αγωγή 193/96) και αν εκοσκινίζετο η καμένη θα ήταν μόνο σε ένα μέρος του φορτίου το οποίο δεν θα ξεπερνούσε τους 1500 τόνους. Συμφώνησε, επίσης, ότι οι ενάγοντες - στην αγωγή 193/96 - δια του Μ.Ε.3 του έκαμαν παράπονο ότι ευρέθηκαν σβώλοι σε ολόκληρο το φορτίο και ότι θα ήθελαν να κοσκινίσουν ολόκληρο το φορτίο.
Το μόνο παράπονο που του έκαμαν οι ενάγοντες στην αγωγή 194/96 ήταν για το έλλειμμα των 39.3 τόνων και ότι είχε καμένους σπόρους σόγιας ανάμεικτους με καλούς. Η ανάμειξη “ήταν σε περίπου 71.2 τόνους φορτίου”.
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Τσαππή, Διευθυντή των εναγόντων στην αγωγή 194/96 (Μ.Ε.2) οι ενάγοντες κατασκευάζουν ψημένες ζωοτροφές και αγόρασαν για το σκοπό αυτό το φορτίο σόγιας που αναφέρεται στη φορτωτική Τεκ. 2. Κατά την παραλαβή το φορτίο αποθηκεύεται σε κυλινδρικά μεταλλικά συλό. Διαπίστωσε ότι υπήρχαν μεγάλα κομμάτια από καμένη σόγια. Παρατήρησε, επίσης, ότι στο φορτίο υπήρχε αρκετή θρυμματισμένη σόγια. Σύμφωνα με τον Μ.Ε.2 το γεγονός της ταυτόχρονης παρουσίας μέσα στο ίδιο συλό ζωντανού σπόρου σόγιας και “καβουρδισμένου” μαζί με ψηλό ποσοστό θρυμματισμένου σπόρου έχει σαν συνέπεια τη δημιουργία υπερθέρμανσης του φορτίου και το φορτίο λόγω ζύμωσης αρχίζει να καταστρέφεται λόγω αυτής της υπερθέρμανσης.
Δέχθηκε - στην αντεξέταση - ότι ο Μ.Ε.1 του είπε ότι η καμένη ποσότητα ήταν 10 τόνοι και ότι ο ίδιος μάρτυρας είπε στο δικαστήριο ότι “πάνω από αυτούς τους 10 τόνους της καμένης η σόγια ήταν εντάξει”.
Για να διαχωρίσουν την καμένη και την θρυμματισμένη σόγια από την “καλή” σόγια οι ενάγοντες - στην αγωγή 194/96 - κοσκίνισαν το περιεχόμενο ενός συλό. Βρήκαν 20 τόνους ακατάλληλη θρυμματισμένη σόγια η οποία ήταν οξειδωμένη σε μεγάλο βαθμό. Βρήκαν επίσης 1/2 με 1 τόνο που αποτελείτο από κομμάτια καμένης σόγιας. Οι 20.5-21 τόνοι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Είχαν αγορασθεί προς δολλάρια Η.Π.Α. 354.77 τον Μ.Τ.
Εκτός από τους πιο πάνω 20-21 Μ.Τ. και ένα άλλο μέρος του φορτίου - 190.140 τόνοι - κατέστη ακατάλληλο ένεκα του ότι ήταν [*1046]αναμειγμένο με επηρεασμένο φορτίο και πωλήθηκε σε χαμηλότερη τιμή - κατά £30 τον τόνο χαμηλότερα. Απέδωσε το θρυμμάτισμα της σόγιας στο κακό “handling που έγινε και έσπασαν οι σπόροι ή λόγω του ότι υπερθερμάνθηκαν και έχουν γίνει εύθραστοι με το παραμικρό σπάζουν”.
Στην αντεξέταση ο Μ.Ε.2 συμφώνησε ότι το συμβόλαιο προβλέπει για ποσοστό 1/2 - 1 1/2% θρυμματισμένη σόγια. Ρωτήθηκε αν έκαμε παράπονο στο Μ.Ε.1 για θρυμματισμένη σόγια και έδωσε καταφατική απάντηση. Όταν του τέθηκε ότι δεν έκαμε τέτοιο παράπονο απάντησε: “Πιθανόν να μην έδωσε σημασία. Αυτό το πράγμα που έγραψε το έγραψε μετά με την ησυχία του, με σημειώσεις κρατούσε με τίποτα”.
Ο κ. Α. Αντωνίου (Μ.Ε.3) είναι Διευθυντής των εναγόντων στην Αγωγή 193/96. Σύμφωνα με τον Μ.Ε.3 οι ενάγοντες ασχολούνται με την εισαγωγή σόγιας. Την διαθέτουν σε διάφορους πελάτες κατευθείαν από το πλοίο. Ήταν παρών κατά την εκφόρτωση του επίδικου φορτίου. Διαπίστωσε ότι υπήρχε καμένο φορτίο και κάλεσε τον Μ.Ε.1 να το επιθεωρήσει. Το προβληματικό φορτίο μεταφέρθηκε σε αποθήκες στο Πισσούρι - 1500 τόνοι - και στην Ερήμη - γύρω στους 500 τόνους. Το προβληματικό φορτίο έπρεπε “να είναι μόνο του διότι όταν ζεσταθεί παθαίνει ζύμωση” και έπρεπε να το είχαν “ξεχωρίσει από το άλλο φορτίο για να μην επηρεάσει και το υπόλοιπο φορτίο”. Στη συνέχεια έπρεπε να ξεχωρίσουν “τα καμένα από το καλό φορτίο” με κοσκίνισμα. Χρησιμοποίησαν “μπουλτόζες, ηλεκτρογεννήτρια, κοχλύα και κόσκινο”. Λόγω του κοσκινίσματος έχει προκύψει φύρα της τάξεως του 1 1/2% “επειδή το σογιάλευρο είναι σε αλεύρι και με το που κοσκινίζεται υπάρχει απώλεια σκόνης”. Σαν αποτέλεσμα του κοσκινίσματος είχε προκύψει καμένο φορτίο - 20 τόνων - το οποίο πέταξαν. Το υπόλοιπο του φορτίου - 1365.430 τόνοι - πωλήθηκε σε μειωμένη τιμή - £142-145 τον τόνο αντί £160 (Βλ. Τεκ. 22).
Το φορτίο των εναγόντων και στις δύο αγωγές επιθεωρήθηκε και από τον Επιθεωρητή Πλοίων, Μάρκο Καραμοντάνη (Μ.Υ.1), για λογαριασμό των εναγομένων.
Οι διαπιστώσεις του σε σχέση με το φορτίο της αγωγής 193/96:
Σε ολόκληρο το φορτίο υπήρχαν σβώλοι ή κύβοι (“pellets”). Αυτό σημαίνει ότι προϋπήρχε νεκατωμένο το φορτίο στο συλό στην Αργεντινή και φορτώθηκε με αυτό τον τρόπο, δηλαδή δεν έγινε κάποια ανάμειξη πάνω στο πλοίο. Το φορτίο ήταν αναμειγμένο με pellets προτού φορτωθεί. Η αναλογία των pellets ήταν 5%. Τα [*1047]pellets ήταν μορφοποιημένα, δεν έχουν προκληθεί από το κάψιμο. Ήταν δημιούργημα μηχανικό - αυτό το γνωρίζει εκ πείρας βλέποντας παρόμοιο φορτίο.
Στο αμπάρι αρ. 5 η σόγια είχε κάποιο διαφορετικό χρώμα και η λαμαρίνα η οποία καθόταν η σόγια πάνω ήταν πιο ζεστή από τη λαμαρίνα αριστερά και δεξιά του κέντρου και ότι η σόγια που καθόταν σε αυτό το μέρος της λαμαρίνας ήταν “καπηρωμένη”. Η καπηρωμένη σόγια ήταν 10 τόνοι. Επειδή όμως ορισμένο καλό φορτίο ήταν αναμειγμένο μαζί και δεν μπορούσε να ξεχωρίσει, μαζί με τον Μ.Ε.1 συμφώνησαν ότι η ολική ζημιά ήταν περίπου το διπλάσιο - 20 τόνοι. Το κοσκίνισμα ήταν αναγκαίο για να φύγουν τα pellets και θα έφευγε και το καμένο. Το φορτίο έπρεπε να κοσκινιστεί λόγω του ότι είχε τα pellets μέσα. Ολόκληρο το φορτίο. Ο κ. Αντωνίου κοσκινίζοντας το για να βγάλει τα pellets θα έβγαζε και το καμένο από μέσα. Για αυτό το λόγο είχε ανάγκη έτσι και αλλιώς να κοσκινίσει ολόκληρο το φορτίο.
Διαπιστώσεις του Μ.Υ.1 σε σχέση με το φορτίο στην αγωγή 194/96:
Είχε καεί μέρος του φορτίου. Μαζί με τον Μ.Ε.1 το υπολόγισαν στους 8 τόνους. Αυτό το καμένο φορτίο βρέθηκε μόνο στα τελευταία 4 φορτηγά τα οποία αντιστοιχούν με 71.2 τόνους.
Οι ενάγοντες υπέβαλαν παράπονο για 39.3 τόνους έλλειμμα το οποίο απέδωσαν στην απώλεια υγρασίας. Ήταν όμως η θέση του μάρτυρα “ότι μόνο ένα μικρό μέρος του φορτίου θα ζεσταινόταν, δηλαδή αυτό το μέρος το οποίο ήταν σε επαφή με τη λαμαρίνα το οποίο έβραζε από το πετρέλαιο από κάτω και φεύγοντας η υγρασία από αυτά τα μπιζέλια θα έμενε μέσα στο αμπάρι και θα απορροφούσαν τα άλλα μπιζέλια και αυτό ως σύνολο το βάρος έπρεπε να ήταν το ίδιο διότι ήταν μέσα στο ίδιο αμπάρι”.
Το πρώτο παράπονο που του έκαμε ο Μ.Ε.2 ήταν το έλλειμα - των 39.3 τόνων - και το δεύτερο ότι ένα μέρος του φορτίου - 8 τόνοι - είχε καεί. Δεν του έκαμε παράπονο για ζημιά σε μεγαλύτερη ποσότητα και συγκεκριμένα σε ποσότητα 190 Μ.Τ. Υπήρχαν 8 τόνοι ακατάλληλο φορτίο.
Αξιολόγηση της μαρτυρίας:
Οι δύο επιθεωρητές (Μ.Ε.1 και Μ.Υ.1) έκαμαν από κοινού επιθεώρηση. Είναι εμπειρογνώμονες μάρτυρες. Η μαρτυρία τους έχει αξιολογηθεί με βάση τα κριτήρια που διέπουν την αξιολόγηση [*1048]μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων. Οι τελευταίοι έχουν καθήκον να δώσουν στο δικαστήριο όλα τα απαραίτητα επιστημονικά κριτήρια για έλεγχο της ακρίβειας των συμπερασμάτων τους, έτσι ώστε να μπορέσει το δικαστήριο να σχηματίσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση με την εφαρμογή των κριτηρίων στα γεγονότα που έχουν αποδειχθεί με τη μαρτυρία (Βλ. Anastasiades v. Republic (1977) 2 C.L.R. 97, Kouppis v. Republic (1977) 2 C. L.R. 361, Philippou v. Odysseos (1989) 1 C.L.R. 1, 5).
Έχω εξετάσει το σύνολο της μαρτυρίας των δύο εμπειρογνωμόνων. Έλαβα επίσης υπόψη την πολύ καλή εντύπωση που μου έκαμαν στο εδώλιο του μάρτυρα (Βλ. Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239, 246). Έχουν και οι δύο δώσει στο δικαστήριο όλα τα απαραίτητα κριτήρια για έλεγχο της ακρίβειας των συμπερασμάτων τους.
Περαιτέρω πρέπει να πώ ότι παρόλο που συνήθως οι εμπειρογνώμονες μάρτυρες τείνουν να βοηθήσουν την υπόθεση της πλευράς που τους καλεί, στην κρινόμενη περίπτωση οι δύο αυτοί μάρτυρες κατέληξαν σχεδόν σε κοινές διαπιστώσεις. Αυτό δείχνει ότι έχουν ενεργήσει καθόλα με τρόπο ακριβοδίκαιο και αμερόληπτο. Δέχομαι την μαρτυρία τους στο σύνολό της. Όπου υπάρχει διαφωνία ή απουσία σύμπτωσης θα προτιμήσω την μαρτυρία του Μ.Ε.1 γιατί θεωρώ τη μαρτυρία του τελευταίου περισσότερο πειστική.
Σε σχέση με την μαρτυρία του Μ.Ε.2 - Γεώργιου Τσαππή - παρατηρώ:
Όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με το πρόβλημα κάλεσε τον δικό του εμπειρογνώμονα να επιθεωρήσει το φορτίο. Ο ίδιος - ο Μ.Ε.2 - μας είπε ότι είχε μεγάλη πείρα στην κατασκευή ζωοτροφών και στην ποιότητα της σόγιας. Ήταν η μαρτυρία του ότι μέσα στο φορτίο υπήρχε θρυμματισμένη σόγια πέρα από την επιτρεπόμενη από το συμβόλαιο ποσότητα. Σαν πεπειραμένο άτομο στον σχετικό τομέα έπρεπε να είχε εντοπίσει αμέσως το πρόβλημα, να το είχε υποδείξει στον εμπειρογνώμονα του και να του είχε ζητήσει να υπολογίσει τη σχετική ζημιά. Και οι δύο εμπειρογνώμονες είπαν στο Δικαστήριο ότι ο Μ.Ε.2 δεν έκαμε παράπονο για θρυμματισμένη σόγια. Ούτε και οι ίδιοι διαπίστωσαν την ύπαρξη θρυμματισμένης σόγιας. Από την άλλη ο Μ.Ε.2 είπε ότι έκαμε σχετικό παράπονο στον Μ.Ε.1. Η επιθεώρηση του φορτίου στο πλοίο έλαβε χώραν στις 18.10.96 και σε μεταγενέστερες ημερομηνίες στις αποθήκες των εναγόντων. Η έκθεση του εκτιμητή ετοιμάστηκε στις 9.12.96. Ένας θα ανέμενε από τον Μ.Ε.2 ενόψει και του προφορι[*1049]κού παραπόνου του - κατά τον ισχυρισμό του - για την ύπαρξη θρυμματισμένης σόγιας να επιστήσει την προσοχή του Μ.Ε.1 στην παράλειψη του να αναφερθεί στο παράπονο του και να τον καλέσει να επανορθώσει.
Ενόψει των πιο πάνω παρατηρήσεων μου δεν δέχομαι το μέρος της μαρτυρίας του Μ.Ε.2 που σχετίζεται με την ύπαρξη θρυμματισμένης σόγιας. Η μαρτυρία του σε σχέση με την ύπαρξη καμένης σόγιας και το έλλειμμα γίνεται δεκτή. Συνάδει με εκείνη του Μ.Ε.1.
Έρχομαι τώρα στη μαρτυρία των Μ.Ε.3 και 4. Έχω αναφερθεί σε μέρος της μαρτυρίας του Μ.Ε.3. Θα αναφερθώ στη συνέχεια στο μέρος της μαρτυρίας του που έδωσε κατά την αντεξέταση και θα την σχολιάσω. Αυτό το μέρος σχετίζεται με το κοσκίνισμα του φορτίου το οποίο αποτελεί και το μεγαλύτερο κονδύλι της αξίωσης.
Στο αρχικό μέρος της αντεξέτασης είπε ότι κοσκίνισε το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου για να αφαιρεθούν τα pellets. Αυτό καταφαίνεται από τα όσα είπε στην αντεξέταση. Τα παραθέτω:
Μέσα στο καλό φορτίο, αυτό που δεν είχε πρόβλημα, πρόσεξε κύβους (“pellets”). Έκαμε παράπονο στους φορτωτές και τον ικανοποίησαν. Αφαίρεσε ορισμένους κύβους με κοσκίνισμα - κοσκινίζοντας το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου - και ορισμένο μέρος του φορτίου το πώλησε όπως ήταν. Τους 1500 τόνους που κοσκίνισε θα τους “κοσκίνιζε ούτως ή άλλως για το θέμα των κύβων”. Έχει ικανοποιηθεί ολοκληρωτικά από τους προμηθευτές για τα έξοδα του κοσκινίσματος εκτός για το κοσκίνισμα των 1500 τόνων. Στην ερώτηση: “Εσύ είπες ότι για τα έξοδα του κοσκινίσματος που έκαμες, και για την μειωμένη τιμή όπως ήταν, έκαμες απαίτηση στους αποστολείς και σε ικανοποίησαν. Αυτοί οι 1500 τόνοι θα κοσκινίζονταν με τους άλλους 9000 ή λιγότερο από 9000, θα τους κοσκίνιζες. Γιατί τους χώρισες αυτούς τους 1500 τόνους και ζητάς τα έξοδα κοσκινίσματος από το πλοίο;” Απάντησε: “Διότι αυτό το φορτίο πήγε σε άλλη αποθήκη. Αυτό το φορτίο θα μπορούσε να δημιουργήσει fermentation διότι ήταν ήδη ζεστό. Αν έσμιγε αυτό το φορτίο θα επηρέαζε και το υπόλοιπο φορτίο.”.
Βλέπουμε λοιπόν ότι αρχικά είχε πεί ότι κοσκίνισε το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου για να αφαιρεθούν τα pellets. Ωστόσο, σε μεταγενέστερο στάδιο της αντεξέτασης, είπε ότι δεν γνώριζε ποιό ήταν το φορτίο που κοσκίνισε. Σε άλλο στάδιο είπε ότι κοσκινίστηκαν 3-4 χιλιάδες τόνοι, διευκρινίζοντας ότι “1500 τό[*1050]νοι ήταν στο Πισσούρι και 1500 στη Λεμεσό”. Από το σύνολο των 3000 τόνων που κοσκινίστηκε είχε απώλεια 50-60 τόνους αλλά δεν διεκδίκησε αυτή τη φύρα από τους αποστολείς. Οι τελευταίοι του πλήρωσαν ποσό δολλαρίων Η.Π.Α. 133,000 λόγω του ότι το φορτίο είχε pellets και επειδή τέτοιο φορτίο είναι κατά δολλάρια Η.Π.Α. 17 πιό φθηνό.
Το αρχικό μέρος της μαρτυρίας του Μ.Ε.3 στην αντεξέταση, που σχετίζεται με την ποσότητα που είχε κοσκινίσει συνάδει με τη μαρτυρία του Μ.Ε.1 ο οποίος είπε ότι το όλο φορτίο έπρεπε να κοσκινισθεί για να ξεχωρίσουν οι κύβοι και τα κουβάρια. Ο Μ.Ε.1 είπε, επίσης, ότι η ύπαρξη των κύβων τους εμπόδιζε να πωλήσουν το εμπόρευμα από την αποβάθρα και κατέστη αναγκαία η μεταφορά του σε αποθήκες για να κοσκινιστεί. Ωστόσο, όπως καταφαίνεται από τη μαρτυρία του, ο Μ.Ε.3 έκαμε στροφή. Ένας διερωτάται γιατί αυτή η στροφή; Έχω την άποψη ότι αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι ο Μ.Ε.3 θα πρέπει να αντιλήφθηκε ότι η παραδοχή του ότι έπρεπε - έτσι ή αλλιώς - να κοσκινιστεί ολόκληρο το φορτίο για να αφαιρεθούν τα pellets θα μείωνε τις δυνατότητες επιτυχίας της αξίωσης που σχετίζεται με το κοσκίνισμα. Αυτή η χωρίς οποιαδήποτε εξήγηση στροφή έχει κλονίσει την αξιοπιστία του σε βαθμό που δεν μπορεί να γίνει δεκτή η εκδοχή του.
Περαιτέρω παρατηρώ:
Ο Μ.Ε.1 ήταν εμπειρογνώμονας μάρτυρας και κλήθηκε από τους ενάγοντες στην αγωγή 193/96 να επιθεωρήσει τη ζημιά. Ήταν αναμενόμενο ότι οι ενάγοντες θα του έκαμναν όλα τα παράπονα σχετικά με ζημιά άλλη από την φρυγανοποίηση της σόγιας και ιδιαίτερα ζημιάς η οποία θα είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της τιμής της. Τέτοια παράπονα δεν έγιναν και αυτό αποτελεί ένα πρόσθετο λόγο για απόρριψη της μαρτυρίας του Μ.Ε.3 στα σημεία που δεν συνάδει με εκείνη του Μ.Ε.1. Η αξιοπιστία του καθώς και εκείνη του Μ.Ε.4 έχει κλονισθεί σε βαθμό που δεν μπορεί να της δοθεί οποιαδήποτε βαρύτητα και για τον πιο κάτω λόγο.
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Παναγιώτου (Μ.Ε.4) οι ενάγοντες στην αγωγή 193/96 του πλήρωσαν £4.400 (βλ. αποδείξεις, Τεκ. 41-48) το οποίο αποτελεί την αμοιβή του - εργατικά - για το κοσκίνισμα. Τα πιο πάνω Τεκμήρια 41 - 48 αποτελούν απόδειξη πληρωμής διαφόρων ποσών στο Μ.Ε.4 - Ανδρέα Παναγιώτου. Ο τελευταίος φέρεται να είναι “ο λαβών”. Στα Τεκ. 41, 47 και 48, κάτω από τη φράση “ο λαβών” υπάρχει το όνομα “Ανδρέας Παναγιώτου” γραμμένο με ευανάγνωστη και καθαρή γραφή. Στα Τεκ. 42, 43, 46, ακριβώς κάτω [*1051]από την πιο πάνω φράση, υπάρχει μια υπογραφή και κάτω από την υπογραφή το όνομα Ανδρέας Παναγιώτου γραμμένο και πάλιν με ευανάγνωστη και καθαρή γραφή. Στο Τεκ. 44 κάτω από την πιο πάνω φράση υπάρχει το όνομα “Α. Παναγιώτου” και κάτω από αυτό το όνομα “Ανδρέας Παναγιώτου”, γραμμένα με ευανάγνωστη και καθαρή γραφή. Στο Τεκ. 45 κάτω από την πιο πάνω φράση υπάρχει το όνομα “Α. Παναγιώτου” γραμμένο με όχι τόσο ευανάγνωστη γραφή. Υποβλήθηκε στον Μ.Ε.3 ότι οι πιο πάνω αποδείξεις δεν είχαν υπογραφεί όλες από τον Ανδρέα Παναγιώτου (Μ.Ε.4), και ότι οι υπογραφές δεν ήταν οι ίδιες. Ο μάρτυρας δεν έδωσε ικανοποιητική εξήγηση. Παρέπεμψε στον Ανδρέα Παναγιώτου να πεί αν υπόγραψε και αν “πήρε τα λεφτά”. Επέμενε ότι ο Παναγιώτου πληρώθηκε τα χρήματα που αναφέρονται στις αποδείξεις.
Ο ίδιος ο Ανδρέας Παναγιώτου (Μ.Ε.4) αναγνώρισε την υπογραφή του πάνω στις αποδείξεις Τεκ. 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47 και 48. Ρωτήθηκε αν η υπογραφή που βρισκόταν πάνω από την υπογραφή που ο ίδιος είχε αναγνωρίσει σαν δική του ήταν εκεί όταν υπόγραψε ο ίδιος αλλά δεν μπορούσε να θυμηθεί. Δεν έγραψε ο ίδιος - ο Μ.Ε.4 - το κείμενο της απόδειξης, Τεκ. 42, γιατί ο ίδιος δεν “γεμώνει αποδείξεις”. Του υποδείχθηκε ότι το κείμενο της απόδειξης και η υπογραφή - αυτή που αναγνώρισε σαν δική του - στο Τεκ. 47 έχουν γραφεί από το ίδιο πρόσωπο και ρωτήθηκε αν συμφωνά. Απάντησε: “Εκείνο που συμφωνώ είναι ότι τα λεφτά τα πήρα. Τους μήνες εκείνους εργαζόμουν και τα λεφτά τούτα τα πήρα. Πήρα όρκο και λέω ότι τα λεφτά τα πήρα”. Ενώ στην κυρίως εξέταση είπε ότι η απόδειξη Τεκ. 45 φέρει την υπογραφή του, στην αντεξέταση είπε ότι δεν υπόγραψε το Τεκ. 45.
Η όλη εικόνα που αναδύεται από τις αποδείξεις Τεκ. 41-48 εγείρει σοβαρές υποψίες ότι οι αποδείξεις προφανώς θα έχουν κατασκευαστεί για να ενισχύσουν την αξίωση για αποζημιώσεις. Δράστες ή συνεργοί στην κατασκευή δεν μπορεί να είναι άλλοι από τους Μ.Ε.3 και 4. Ο κλονισμός της αξιοπιστίας του Μ.Ε.3 για τους πιο πάνω λόγους - αλλαγή πορείας και υπόνοια για κατασκευή μαρτυρίας - δεν αφήνει περιθώρια αποδοχής της μαρτυρίας του σε σχέση με τα λοιπά έξοδα κοσκινίσματος και σε σχέση με τις λοιπές αξιώσεις του, περιλαμβανομένης και εκείνης για πώληση φορτίου σε χαμηλότερη τιμή.
Στη συνέχεια θα ασχοληθώ με τα κονδύλια ζημιάς των εναγόντων στην αγωγή 193/96 όπως αυτά παρατίθενται στην αναφορά (Βλ. σελ. 2-3, πιο πάνω). Τα πιο κάτω κονδύλια μπορούν να εξεταστούν μαζί: (α), (β), (γ), (δ), (στ), (η).
[*1052]Η μαρτυρία για απόδειξη των πιο πάνω κονδυλίων ζημιάς προέρχεται από τους Μ.Ε.3 και 4. Η απόρριψη της μαρτυρίας τους αφήνει εκτεθειμένα σε απόρριψη τα πιο πάνω κονδύλια. Ανεξάρτητα από την απόρριψη της σχετικής μαρτυρίας οι πιο πάνω διεκδικήσεις - εκτός της (στ) - δεν θα είχαν προοπτική επιτυχίας ενόψει και των πιο κάτω ευρημάτων και συμπερασμάτων μου:
Βρίσκω, με βάση τη μαρτυρία του Μ.Ε.1, ότι το κοσκίνισμα ολόκληρου του φορτίου που παρέλαβαν οι ενάγοντες στην αγωγή 193/96, περιλαμβανομένου και εκείνου το οποίο είχε αναμειχθεί με καμένο φορτίο, ήταν αναγκαίο για να αφαιρεθούν τα pellets. Το γεγονός ότι οι προμηθευτές αποζημίωσαν τους ενάγοντες εξυπακούει και παραδοχή τους ότι τα pellets υπήρχαν μέσα στο φορτίο κατά τη φόρτωση. Δεν μπορούσε, επομένως, να αποδοθεί ευθύνη στους εναγομένους για την ύπαρξή τους.
Το εύρημά μου για την αναγκαιότητα διεξαγωγής του κοσκινίσματος ολόκληρου του φορτίου για να αφαιρεθούν τα pellets οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ήταν αναγκαία η μεταφορά του φορτίου σε αποθήκες για να καταστεί δυνατό το κοσκίνισμα του. Επομένως η δαπάνη που έχει διενεργηθεί σε σχέση με τα κονδύλια (α), (γ), (δ) και (η) ήταν αναγκαία για την αφαίρεση των pellets τα οποία υπήρχαν σε όλο το φορτίο, περιλαμβανομένου και εκείνου το οποίο είχε καεί. Τα ίδια ισχύουν και σε σχέση με το κονδύλι (β). Η σχετική ζημιά προέκυψε λόγω των pellets.
Πρέπει πρόσθετα να υπενθυμίσω - και η υπενθύμιση αφορά όλα τα κονδύλια, αλλά κυρίως το κονδύλι (β) - ότι πρόκειται για κονδύλια ζημιάς τα οποία προσλαμβάνουν τη μορφή ειδικών αποζημιώσεων. Η απόδειξη των τελευταίων κινείται μέσα σε αυστηρά πλαίσια (βλ. Ηρακλέους ν. Πίτρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 239 και Ηρακλέους ν. Ταχ. Σκάφους “Νίκη” (1994) 1 Α.Α.Δ. 510).
Για να αναφέρω ένα παράδειγμα. Με το κονδύλι (η) οι ενάγοντες στην Αγωγή 193/96 αξιώνουν δολ. Η.Π.Α. 20,000 για “καθυστέρηση, πρόσθετη εργασία, extra τράκτορς και άλλα έξοδα”. Παράθεση μέρους της αντεξέτασης που σχετίζεται με αυτό το κονδύλι καταδεικνύει ότι η σχετική μαρτυρία κάθε άλλο από αυστηρή απόδειξη αποτελεί:
“Ε. Τα υπόλοιπα έξοδα κοσκινίσματος ποιά ήταν;
Α. Δεν τελείωσε το κοσκίνισμα. Με αυτά κάναμε κοσκίνισμα ένα μέρος, μετά δεν φέρναμε τράκτορ γιατί είναι £15.- την [*1053]ώρα, χρησιμοποιούσαμε τράκτορ δικά μας.
Ε. Και αυτό το τράκτορ πώς το χρέωσες στους εναγομένους;
Α. Δεν το χρέωσα, το χρέωσα σαν σύνολο στον υπολογισμό της ζημιάς.
Ε. Δηλαδή πού το κατατάσσεις αυτό; Μέσα σε αυτές τις ζημιές που μας ζητάς; Το τράκτορ το δικό σου;
Α. Εγώ έκαμα κάποιο υπολογισμό και τα χρέωσα μαζί.
Ε. Πόσα χρέωσες;
Α. Δεν μπορώ να θυμάμαι. Κάπου φαίνεται εκεί στο αντίγραφο.”
Ανεξάρτητα λοιπόν από την ποιότητα της μαρτυρίας, γενικά το περιεχόμενο της δεν ήταν του επιπέδου που χρειάζεται για απόδειξη ειδικών αποζημιώσεων.
Η απαίτηση για το κονδύλι (ζ) έχει εγκαταλειφθεί.
Κονδύλι (ε). Υπάρχει μαρτυρία και από τους δύο επιθεωρητές ότι το καμένο φορτίο ήταν 20 Μ.Τ. προς δολλάρια Η.Π.Α. 340 = 6.800. Έχει επομένως αποδειχθεί. Έχει επίσης αποδειχθεί και πληρωμή ποσού Λ.Κ.465.40 σε σχέση με το κονδύλι (θ) - επιθεώρηση. Η σχετική μαρτυρία προέρχεται από τον Μ.Ε.1.
Αγωγή 194/96.
Αξίωση (α) - Φύρα λόγω υπερθέρμανσης και εξάτμιση υγρασίας 39.700 Μ.Τ. προς $354,77 = 14.084,37.
Για υποστήριξη της πιο πάνω αξιώσης οι ενάγοντες έχουν επικαλεστεί κυρίως,
(1) Το περιεχόμενο του Τεκ. 9 - πιστοποίηση του καπετάνιου του πλοίου για φόρτωση “2625,000 kgs”.
(2) Την μαρτυρία του Μ.Ε.1 ότι πράγματι υπήρχε έλλειμα 39,3 Μ.Τ..
(3) Την μαρτυρία του ότι το φορτίο το οποίο βρισκόταν πάνω από το καμένο φορτίο θα είχε υποστεί κάποια μείωση της υγρασίας του.
Από την άλλη οι εναγόμενοι επικαλούνται την δήλωση στη φορτωτική σύμφωνα με την οποία (α) το φορτίο φέρεται να έχει βάρος (“said to weigh”) 2.625 M.T. και (β) το βάρος και ποσότητα είναι άγνωστα (“weight ... quantity unknown”). Επικαλούνται επίσης την διαμαρτυρία (protest) του καπετάνιου μετά τη συμπλήρωση της φόρτωσης η οποία έγινε μετά που η βυθομέτρηση κατέδειξε ότι το φορτίο ήταν κατά 26 Μ.Τ. λιγότερο.
Παρατηρώ: Στην απουσία μαρτυρίας για την αξιοπιστία του αποτελέσματος της βυθομέτρησης δεν μπορεί να δοθεί οποιαδήποτε βαρύτητα σε ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Περαιτέρω το έλλειμα αφορούσε στο σύνολο του φορτίου - και των δύο αγωγών. Δεν μπορεί επομένως να προσμετρήσει μόνο στο φορτίο της αγωγής 194/96.
Ο πλοιοκτήτης υποχρεούται να παραδώσει ολόκληρη την ποσότητα των αγαθών που υπογράφονται από τον καπετάνιο του πλοίου στη φορτωτική εκτός αν μπορεί να αποδείξει ότι ολόκληρο ή μέρος της δεν είχε φορτωθεί (Βλ. Carver’s Carriage by Sea, Vol. 1, 13th ed., παραγ. 103). Ωστόσο ενόψει της πιο πάνω δήλωσης - (“weight ... quantity unknown”) - η φορτωτική δεν αποτελεί ούτε εκ πρώτης όψεως απόδειξη για το βάρος κλπ. που φορτώθηκε (Βλ. Carver’s, πιο πάνω, παραγ. 104).
Από την άλλη έχουμε το περιεχόμενο του Τεκ. 9* το οποίο έχει υπογραφεί από τον καπετάνιο του εναγόμενου πλοίου και ομιλεί για ποσότητα “2,625.000 kgs”. Ο καπετάνιος είναι ο αντιπρόσωπος του πλοιοκτήτη σε κάθε σύμβαση που συνομολογείται κατά τη συνήθη πορεία απασχόλησης του πλοίου (Βλ. Carver’s, πιο πάνω, παραγ. 103). Ακολουθεί πως η σχετική δήλωση του δεσμεύει τους πλοιοκτήτες. Η υπογραφή του καπετάνιου στο Τεκ. 9 αποτελεί επαρκή απόδειξη της αλήθειας του περιεχομένου της.
[*1055]Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο του Τεκ. 9 σε συνάρτηση με την μαρτυρία του Μ.Ε.1 - για την ύπαρξη του επίδικου ελλείμματος και για μείωση της υγρασίας - και με το συνολικό βάρος του φορτίου, η μαρτυρία αυτή δικαιολογεί συμπέρασμα ότι το επίδικο έλλειμμα οφείλεται σε εξάτμηση υγρασίας λόγω υπερθέρμανσης. Για το λόγο αυτό έχει αποδειχθεί ζημιά της τάξης των δολ. Η.Π.Α. 13.942,46 (39.3 Μ.Τ. προς δολ. Η.Π.Α. 354.77).
Αξίωση 7(β) - Καταστροφή λόγω ακαταλληλότητας 21 Μ.Τ. προς $354.75.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του Μ.Ε.1 “η απώλεια των εναγόντων σαν αποτέλεσμα της ζημιάς έχει συμφωνηθεί στο ποσό των δολλαρίων Η.Π.Α. 1500 το οποίο θεωρείται εύλογο και δίκαιο. Επομένως η ζημιά που έχει αποδειχθεί είναι της τάξεως των δολ. Η.Π.Α. 1500.
Ο Μ.Ε.2 ανέφερε ότι κοσκίνισε τη σόγια για να διαχωρίσει την “καμένη και τη θρυμματισμένη - σε ψηλό ποσοστό - σόγια από την καλή” και βρήκε 20 τόνους ακατάλληλη θρυμματισμένη σόγια η οποία ήταν σόγια η οποία ήταν οξειδωμένη σε μεγάλο βαθμό. Η απόρριψη του μέρους της μαρτυρίας του Μ.Ε.2 που σχετίζεται με την ύπαρξη μεγάλου ποσοστού θρυμματισμένης σόγιας - πέρα από εκείνο που επιτρέπεται από το συμβόλαιο - σφραγίζει τη μοίρα της σχετικής αξίωσης. Οι ενάγοντες δικαιούνται μόνο στο ποσό των δολλαρίων Η.Π.Α. το οποίο έχει καθορίσει ο μάρτυρας τους - Μ.Ε.1.
Αξίωση 7(γ) - Πώληση 190 Μ.Τ. σε μειωμένη τιμή λόγω ακαταλληλότητας.
Ισχύουν τα όσα έχουν αναφερθεί πιο πάνω αναφορικά με την απόρριψη του μέρους της μαρτυρίας του Μ.Ε.2 που σχετίζεται με την ύπαρξη μεγάλου ποσοστού θρυμματισμένης σόγιας. Η απόρριψη εκείνης της μαρτυρίας οδηγεί και στην απόρριψη της σχετικής αξίωσης.
Κονδύλι (γ) - Επιθεωρήσεις.
Έχει αποδειχθεί πληρωμή ποσού Λ.Κ.132.26 (βλ. μαρτυρία Μ.Ε.1).
Όπως υποδεικνύεται πιο πάνω η βάση των δύο αγωγών ήταν η εκ μέρους των εναγομένων παράβαση συμφωνίας η οποία επιμαρτυρείται ή περιέχεται στις φορτωτικές ή αμέλεια ή παράβαση [*1056]καθήκοντος ως μεταφορείς ή ως θεματοφύλακες με αμοιβή.
Η νομική θέση που διέπει την ευθύνη των πλοιοκτητών κατά την μεταφορά φορτίου έχει αναλυθεί σε σειρά υποθέσεων (Βλ. Yiannakouri and Another (No. 3) v. Cyprus Sea Cruises (Limassol Ltd) (1965) 1 C.L.R. 397, Andreas Sylvestros Ltd v. Adriatica (1983) 1 C.L.R. 343). Στην Yiannikouri (πιο πάνω) γίνεται αναφορά στο πιο κάτω απόσπασμα από τον Carver’s Carriage of Goods by Sea, 12th ed., Vol. 1, p. 19:
“Where, then, a shipowner receives goods to be carried for reward, whether in a general ship with goods of other shippers, or in a chartered ship whose services are entirely at the disposal of the one freighter, it is implied at common law, in the absence of express contract -
‘That he is to carry and deliver the goods in safety, answering for all loss or damage which may happen to them while they are in his hands as carrier.’”
Σε ελληνική μετάφραση:
“Οσάκις ο πλοιοκτήτης παραλαμβάνει αγαθά για να τα μεταφέρει με αμοιβή είτε μέσα σε γενικό πλοίο με αγαθά άλλων φορτωτών ή μέσα σε ναυλωμένο πλοίο του οποίου οι υπηρεσίες βρίσκονται στη διάθεση ενός ναυλωτή, εξυπακούεται κατά το κοινοδίκαιο, στην απουσία ρητής σύμβασης -
‘Ότι πρέπει να μεταφέρει τα αγαθά με ασφάλεια και είναι υπόλογος για οποιαδήποτε ζημιά ή απώλεια την οποία δυνατόν να υποστούν ενώ βρίσκονται στα χέρια του ως μεταφορέας.’”
Στην Beaumont-Thomas v. Blue Star Line [1939] 3 All E.R. 127, 130, ο Λόρδος Δικαστής Scott συνόψισε το θέμα ως πιο κάτω:
“In the contract of a common carrier by land, or of a shipowner for the carriage of goods by sea, broadly speaking, the carrier is an insurer of the safe delivery of the goods. If they are damaged on the way, he is liable. That is his primary duty. There is also a secondary duty, however - namely, the duty to use skill and care. That duty comes into play in case of the carrier invoking some term of an exception clause as a protection against liability.”
[*1057]Σε ελληνική μετάφραση:
“Στη σύμβαση ενός κοινού μεταφορέα δια ξηράς ή ενός πλοιοκτήτη για τη μεταφορά αγαθών διά θαλλάσσης ο μεταφορέας είναι ασφαλιστής για την ασφαλή παράδοση των αγαθών. Εάν υποστούν ζημιά κατά το ταξίδι είναι υπεύθυνος. Αυτό είναι το πρωταρχικό καθήκον του. Υπάρχει επίσης και ένα δευτερεύον καθήκο - το καθήκο να επιδείξει δεξιότητα και επιμέλεια. Αυτό το καθήκο έρχεται στο προσκήνιο όταν ο μεταφορέας επικαλείται κάποιο όρο εξαίρεσης για να προστατευθεί από την ευθύνη.”
(Βλ. επίσης Baxter’s Leather Company v. Royal Mail Steam Packet Company [1908] 2 K.B. 626, 630 και Paterson Steamshipping v. Canadian Wheat [1934] A.C. 538, 544).
Υπάρχει ενώπιόν μου συντριπτική μαρτυρία - και έτσι βρίσκω - ότι τα επίδικα αγαθά έχουν υποστεί ζημιά από “κάψιμο” για τους λόγους που εξηγούνται στη μαρτυρία του Μ.Ε.1.
Έχω ήδη αποφανθεί ότι το φορτίο στην αγωγή 194/96 έχει παραδοθεί με έλλειμμα 39.3 Μ.Τ.. Η ζημιά από το “κάψιμο” του φορτίου έχει επισυμβεί μετά την παράδοση των αγαθών στους πλοιοκτήτες και στη διάρκεια της μεταφοράς τους με αμοιβή. Επίσης η ελλειμματική παράδοση οφείλεται σε εξάτμιση λόγω της θέρμανσης η οποία και πάλιν επεσυνέβη στη διάρκεια του ταξιδιού κάτω από τις συνθήκες που εξήγησαν οι Μ.Ε.1 και Μ.Υ.1. Οι μεταφορείς παρέβησαν το καθήκο τους να παραδώσουν τα αγαθά με ασφάλεια (“in safety”). Επομένως ευθύνονται για τη ζημιά που έχει διαπιστωθεί.
Οι εναγόμενοι στην παραγ. 9 της υπεράσπισης τους επικαλούνται τον περιορισμό ευθύνης που προβλέπεται από το άρθρο 11(5) των Κανόνων της Χάγης, σύμφωνα με το οποίο ο μεταφορέας δικαιούται να περιορίσει την ευθύνη σε Λ.Κ.100 το πακέττο ή την μονάδα η οποία, σ’ αυτή την περίπτωση είναι ο μετρικός τόνος. Το άρθρο ΙΧ των ίδιων κανόνων προβλέπει:
“Οι χρηματικές μονάδες που αναφέρονται σ’ αυτούς τους Κανονισμούς πρέπει να εκλαμβάνονται σε αξία χρυσού.”
Το άρθρο 21 του περί Κεντρικής Τραπέζης Νόμου, 1963 (Ν.48/63) προβλέπει ότι η ισοτιμία της Κυπριακής λίρας και χρυσού καθορίζεται ή μεταβάλλεται από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από προηγούμενη γνωμοδότηση της Κεντρικής Τράπεζας.
[*1058]Στην κρινόμενη περίπτωση δεν έχει προσαχθεί μαρτυρία για την ισοτιμία της Κυπριακής λίρας και χρυσού. Ελλείπει, επομένως, το πραγματικό βάθρο το οποίο θα καθιστούσε δυνατή την εξέταση της πιο πάνω υπεράσπισης.
Για τους λόγους που εξηγούνται πιο πάνω εκδίδεται απόφαση υπέρ των εναγόντων και εναντίον των εναγομένων, σε σχέση με τα κονδύλια ζημιάς που έχουν αποδειχθεί, ως ακολούθως:
(α)Στην Αγωγή 193/96:
(ι) Για ποσό δολ. Η.Π.Α. 6800 (20 Μ.Τ. προς δολ. Η.Π.Α. 340).
(ιι) Για ποσό Λ.Κ. £465.40 (Έξοδα Επιθεώρησης).
(β) Στην Αγωγή 194/96:
(ι) Για ποσό δολ. Η.Π.Α. 13.942,46 (39.3 Μ.Τ. προς δολ. Η.Π.Α. 304.77).
(ιι) Δολ. Η.Π.Α. 1500.
(ιιι) Λ.Κ. £132.26 (Έξοδα Επιθεώρησης).
Αναφορικά με τα έξοδα οι εναγόμενοι να πληρώσουν τα έξοδα της κάθε μιας από τις δύο αγωγές με βάση το ποσό που έχει επιδικασθεί στην κάθε μια από αυτές μέχρι την έναρξη της ακρόασης. Μετά την έναρξη της ακρόασης οι εναγόμενοι να πληρώσουν έξοδα για μια αγωγή μόνο με βάση το ποσό που έχει επιδικαστεί στην Αγωγή 194/96 το οποίο είναι και το μεγαλύτερο ποσό.
Οι αγωγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο