(1998) 1 ΑΑΔ 1507
[*1507]21 Σεπτεμβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ
ΣΗΜΑΤΩΝ ΝΟΜΟ, ΚΕΦ. 268,
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟ
E. MITSINGAS EXPORTS LTD.,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΣΗΜΑ ΥΠ’ ΑΡ. 30445 TIMBERLAND ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΣΗΜΑ ΥΠ’ ΑΡ. 30454
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΕΝΔΡΟΥ, ΑΜΦΟΤΕΡΑ ΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΑ ΕΠ’ ΟΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ THE TIMBERLAND COMPANY,
Εφεσιβλήτων-Καθ’ ων η αίτηση.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9561)
Εμπορικά σήματα — Δικαιοδοσία — Αίτηση για διαγραφή εμπορικού σήματος — Αποκλειστική δικαιοδοσία παρέχεται στο Ανώτατο Δικαστήριο δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Διάκριση της απόφασης στην Παπαδογιαννάκης κ.ά. v. Verona Shoe Ltd, η οποία κρίθηκε εσφαλμένη στο βαθμό που υποστηρίζει ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία να αναθεωρεί αποφάσεις του Εφόρου για εγγραφή ή διαγραφή εμπορικών σημάτων.
Συνταγματικό Δίκαιο — Σύνταγμα, Άρθρο 188.1 — Εναρμόνιση της προϋπάρχουσας νομοθεσίας στα συνταγματικά θέσμια — Ο περί Εμπορικών Σημάτων Νόμος, Κεφ. 268, Άρθρα 28 και 33 — Tο Eπαρχιακό Δικαστήριο δεν έχει, μετά την εγκαθίδρυση της Kυπριακής Δημοκρατίας, εξουσία να αναθεωρεί τις αποφάσεις του Eφόρου για εγγραφή ή διαγραφή εμπορικών σημάτων.
Το Επαρχιακό Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση των εφεσειόντων για διαγραφή εμπορικού σήματος εγγραφέντος επ’ ονόματι των εφεσιβλήτων, αφού έκρινε ότι η αναθεώρηση αποφάσεων του Εφόρου Εμπο[*1508]ρικών Σημάτων (ο “Έφορος”) εκφεύγει της δικαιοδοσίας του.
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων εισηγήθηκε στην έφεση ότι η παράλειψη του νομοθέτη να προβεί στην κατάργηση των Άρθρων 28 και 33 του Κεφ. 268, τα οποία κατά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας παρείχαν εξουσία σε Επαρχιακό Δικαστήριο να αναθεωρεί αποφάσεις του Εφόρου για εγγραφή και διαγραφή εμπορικών σημάτων, υποστηρίζει την ύπαρξη τέτοιας δικαιοδοσίας σε Επαρχιακό Δικαστήριο.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι αποφάσεις του Εφόρου για την εγγραφή και τη διαγραφή εμπορικού σήματος συνιστούν διοικητικές αποφάσεις, αναγόμενες στο πεδίο του δημοσίου δικαίου, η αναθεώρηση των οποίων υπάγεται, ως θέμα συνταγματικής τάξης, στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου κάτω από το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος.
2. Το γεγονός ότι η απόφαση στην Παπαδογιαννάκης - στην οποία δεν εξετάστηκε η δικαιοδοσία πολιτικού Δικαστηρίου να επιλαμβάνεται αιτήσεων για τη διαγραφή εμπορικού σήματος ή τη διόρθωση του Μητρώου Εμπορικών Σημάτων, θεμελιωμένων στα Άρθρα 28 και 33 του Κεφ. 268 - λήφθηκε χωρίς αναφορά σε δικαστικά προηγούμενα, καθιστά την εν λόγω απόφαση per incuriam και δεν έχει ως εκ τούτου την ισχύ του δικαστικού προηγούμενου ως προς το λόγο της.
3. Στο βαθμό που η Παπαδογιαννάκης υποστηρίζει ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία να αναθεωρεί αποφάσεις του Εφόρου για την εγγραφή ή διαγραφή εμπορικών σημάτων, μπορεί να χαρακτηριστεί ως έκδηλα εσφαλμένη, σύμφωνα με τις αρχές στη Μαυρογένη v. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά., ιδιαιτέρως ενόψει του ότι έρχεται σε αντίθεση με τη δικαιοδοτική τάξη που καθιδρύει το Σύνταγμα (Άρθρο 146.1).
4. Η εισήγηση των εφεσειόντων παραγνωρίζει ότι κανένας νόμος δεν μπορεί να παράσχει δικαιοδοσία σε δικαστήριο, κατ’ αντίθεση προς τις δικαιοδοτικές διατάξεις του Συντάγματος. Παραβλέπει, επίσης, ότι το κείμενο της προϋπάρχουσας του Συντάγματος νομοθεσίας επιβίωσε υπό την αναμορφωμένη του μορφή, που του διασφαλίζει την ταύτιση με το Σύνταγμα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
[*1509]Aναφερόμενες υποθέσεις:
I.W.S. Nominee Co. Ltd. v. Republic (1967) 3 C.L.R. 582,
Merck v. Republic a.o. (1972) 3 C.L.R. 548,
Granada v. Republic (1985) 3 C.L.R. 207,
White Horse v. El Greco (1987) 3 C.L.R. 531,
Παπαδογιαννάκης Σ - Πρέντρας Θ. BYΣ E.Π.E. κ.ά. v. Verona Shoe Factory Ltd. (1994) 1 Α.Α.Δ. 167,
Δημοκρατία v. Σαμψών (1991) 1 Α.Α.Δ. 858,
Mohamed (1998) 1 A.A.Δ. 1304,
Curzon Tobacco v. Republic (1979) 3 C.L.R. 151,
Ιωσηφίδης v. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2067, ημερ. 24/6/98,
Young v. Bristol Aeroplane Co. [1944] 2 All E.R. 293,
Young v. Bristol Aeroplane Co. [1946] 1 All E.R. 98,
Μαυρογένης v. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Aρ. 3) (1996) 1(A) A.A.Δ. 315.
Έφεση.
Έφεση από τους αιτητές κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Aρέστης, Π.E.Δ.), που δόθηκε στις 20 Oκτωβρίου, 1995 (Aρ. Aίτησης 372/94), με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή τους για τη διαγραφή εμπορικού σήματος.
Τ. Χριστοδουλίδης, για τους Eφεσείοντες.
Ε. Φλουρέντζος, για την Eφεσίβλητη Eταιρεία.
Στ. Ιωαννίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για την Eφεσίβλητη - Δημοκρατία (Έφορο Eμπορικών Σημάτων).
Cur. adv. vult.
[*1510]ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π..
ΠΙΚΗΣ, Π.: Με αίτησή τους στο Επαρχιακό Δικαστήριο, οι εφεσείοντες αξίωσαν τη διαγραφή εμπορικού σήματος, εγγραφέντος επ’ ονόματι των εφεσιβλήτων, από τον Έφορο Εμπορικών Σημάτων, (ο “Έφορος”).
Το Επαρχιακό Δικαστήριο έκρινε ότι η αναθεώρηση αποφάσεων του Εφόρου εκφεύγει της δικαιοδοσίας του και απέρριψε την αίτηση. Αποκλειστική δικαιοδοσία για την αναθεώρηση αποφάσεων του Εφόρου, σ’ αυτό το πεδίο, παρέχεται στο Ανώτατο Δικαστήριο, βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Θεώρησε λελυμένο το ζήτημα από τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις υποθέσεις I. W. S. Nominee Co. Ltd. v. Republic (Registrar of Trade Marks) (1967) 3 C.L.R. 582· E. Merck v. Republic and Another (1972) 3 C.L.R. 548· Granada v. Republic (1985) 3 C.L.R. 207· White Horse v. El Greco (1987) 3 C.L.R. 531. Έχει, όντως, κριθεί από τη νομολογία ότι αποφάσεις του Εφόρου, που σχετίζονται με την εγγραφή και, κατ’ αναλογία, με τη διαγραφή εμπορικού σήματος, συνιστούν διοικητικές αποφάσεις, αναγόμενες στο πεδίο του δημοσίου δικαίου, η αναθεώρηση των οποίων υπάγεται, ως θέμα συνταγματικής τάξης, στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το Επαρχιακό Δικαστήριο διέκρινε την απόφαση του Εφετείου στην Παπαδογιαννάκης κ.ά. ν. Verona Shoe Ltd. (1994) 1 Α.Α.Δ. 167, λόγω της διαφοροποίησης του επίδικου θέματος στην υπόθεση εκείνη από την παρούσα.
Στην Παπαδογιαννάκης, το Ανώτατο Δικαστήριο, στην άσκηση της δευτεροβάθμιας πολιτικής του δικαιοδοσίας, επελήφθη, χωρίς να διατυπώσει οποιαδήποτε επιφύλαξη για τη δικαιοδοσία του πρωτόδικου δικαστηρίου ή του Εφετείου, απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου, που είχε ως αντικείμενο την ορθότητα διοικητικής απόφασης του Εφόρου για τη διαγραφή εμπορικού σήματος. Σημειωτέον ότι ούτε στο Επαρχιακό ούτε στο Ανώτατο Δικαστήριο είχε αμφισβητηθεί η δικαιοδοσία πολιτικού δικαστηρίου να επιλαμβάνεται αιτήσεων για τη διαγραφή εμπορικού σήματος ή τη διόρθωση του Μητρώου Εμπορικών Σημάτων, θεμελιωμένων στις διατάξεις των Άρθρων 28 και 33 του περί Εμπορικών Σημάτων Νόμου, ΚΕΦ. 268. Το θέμα δεν απασχόλησε ούτε το Επαρχιακό ούτε το Ανώτατο Δικαστήριο.
Ο περί Εμπορικών Σημάτων Νόμος θεσπίστηκε το 1951 και ίσχυε κατά το χρόνο ανακήρυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συ[*1511]νέχισε να ισχύει και μετά την εγκαθίδρυσή της, υπό την αίρεση της προσαρμογής του προς το Σύνταγμα, που επιτάσει το Άρθρο 188.1 του Συντάγματος. Τόσο το Άρθρο 28 όσο και το Άρθρο 33 του ΚΕΦ. 268, όπως ήταν διαμορφωμένα κατά το χρόνο εγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας, παρείχαν εξουσία σε Επαρχιακό Δικαστήριο να αναθεωρεί αποφάσεις του Εφόρου για την εγγραφή και διαγραφή εμπορικών σημάτων. Η εφαρμογή των ειρημένων Άρθρων 28 και 33, όπως και του ΚΕΦ. 268 στην ολότητά του, υπόκειτο στις προσαρμοστικές διατάξεις του Άρθρου 188.1 του Συντάγματος. Η εναρμόνιση της προϋπάρχουσας νομοθεσίας στα συνταγματικά θέσμια αποτελεί, όπως προκύπτει από το κείμενο του Άρθρου 188.1 και αναγνωρίζει η νομολογία, πτυχή της δικαστικής λειτουργίας - (βλ., μεταξύ άλλων, Δημοκρατία ν. Σαμψών (1991) 1 Α.Α.Δ. 858. Roula Bajbouj Mohamed (1998) 1 A.A.Δ. 1304).
Ο κ. Χριστοδουλίδης εισηγήθηκε ότι η παράλειψη του νομοθέτη να προβεί στην κατάργηση των Άρθρων 28 και 33, σε συνδυασμό, στην περίπτωση του Άρθρου 28, με την τροποποίηση πτυχών του, έστω άσχετων προς το δικαιοδοτικό θέμα, υποστηρίζει την ύπαρξη δικαιοδοσίας σε Επαρχιακό Δικαστήριο για την αναθεώρηση αποφάσεων του Εφόρου για την εγγραφή ή διαγραφή εμπορικού σήματος. Η εισήγηση παραγνωρίζει ότι κανένας νόμος δεν μπορεί να παράσχει δικαιοδοσία σε δικαστήριο, κατ’ αντίθεση προς τις δικαιοδοτικές διατάξεις του Συντάγματος. Παραβλέπει, επίσης, ότι το κείμενο προϋπάρχουσας του Συντάγματος νομοθεσίας επιβίωσε υπό την αναμορφωμένη μορφή, που του διασφαλίζει την ταύτιση με το Σύνταγμα.
Εφόσον διαπιστώνεται ότι απόφαση διοικητικού οργάνου ανάγεται στο πεδίο του δημοσίου δικαίου, δεν παρέχεται η δυνατότητα απόδοσης δικαιοδοσίας για την αναθεώρησή της σε δικαστήριο άλλο από το Ανώτατο Δικαστήριο. Η δικαιοδοσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κάτω από το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος, είναι αποκλειστική.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, σε σειρά αποφάσεών του, έχει διαπιστώσει και βεβαιώσει, και στις δύο βαθμίδες της δικαιοδοσίας - πρωτόδικα και κατ’ έφεση - ότι αποφάσεις του Εφόρου για την εγγραφή, διαγραφή ή τροποποίηση εμπορικών σημάτων ανάγονται στο πεδίο του δημοσίου δικαίου και, ως εκ τούτου, μόνο αρμόδιο να προβεί στην αναθεώρησή τους είναι το Ανώτατο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της δικαιοδοσίας που του παρέχεται από το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος - (βλ., μεταξύ άλλων, I. W. S. Nominee Co. Ltd. v. Republic, (ανωτέρω), (απόφαση Τριανταφυλλίδη, Δ.). E. [*1512]Merck v. Republic and Another, (ανωτέρω), (απόφαση Λοΐζου, Δ.). Granada v. Republic, (ανωτέρω), (απόφαση Πική, Δ.). Curzon Tobacco v. Republic (1979) 3 C.L.R. 151, (απόφαση Ολομέλειας). White Horse v. El Greco, (ανωτέρω), (απόφαση Ολομέλειας)).
Η απόφαση στην Παπαδογιαννάκης κ.ά. ν. Verona Shoe Ltd, (ανωτέρω), λήφθηκε χωρίς να εγερθεί, να συζητηθεί ή να εξεταστεί η δικαιοδοσία του δικαστηρίου. Ακόμα σημαντικότερο, λήφθηκε χωρίς αναφορά σε δικαστικά προηγούμενα και κατ’ αντίθεση προς το λόγο τους. Η λήψη δικαστικής απόφασης από το Εφετείο, κατά παραγνώριση προηγούμενης δικαστικής απόφασης, καθιστά την απόφαση per incuriam, σύμφωνα με τις καθιερωμένες νομολογιακές αρχές. Η διαπίστωση ότι απόφαση Εφετείου λαμβάνεται per incuriam, αποδυναμώνει το λόγο της ως δικαστικό προηγούμενο - (βλ. Ιωσηφίδης ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2067, 24/6/98, (στο σημείο αυτό συγκλίνουν οι αποφάσεις πλειοψηφίας και μειοψηφίας). βλ., επίσης, Young v. Bristol Aeroplane Co. [1944] 2 All E.R. 293 (C.A.), απόφαση του Αγγλικού Εφετείου, και κατ’ έφεση Young v. Bristol Aeroplane Co. [1946] 1 All E.R. 98 (H.L.)).
Στο βαθμό που η Παπαδογιαννάκης κ.ά. ν. Verona Shoe Ltd, (ανωτέρω), υποστηρίζει ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία να αναθεωρεί αποφάσεις του Εφόρου για την εγγραφή ή διαγραφή εμπορικών σημάτων, μπορεί να χαρακτηριστεί ως έκδηλα εσφαλμένη, σύμφωνα με τις αρχές που υιοθετούνται στη Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Aρ. 3) (1996) 1(A) A.A.Δ. 315· όλως ιδιαίτερα, ενόψει του ότι έρχεται σε αντίθεση με τη δικαιοδοτική τάξη που καθιδρύει το Σύνταγμα - (Άρθρο 146.1).
Η αμφιταλάντευση των εφεσειόντων για τα δικαιοδοτικά ερείσματα της αίτησής τους στο Επαρχιακό Δικαστήριο επιμαρτυρείται από το γεγονός ότι, παράλληλα, άσκησαν και προσφυγή κατά της ίδιας απόφασης του Εφόρου ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου - (Προσφυγή 86/94). Η προσφυγή απορρίφθηκε στις 16 Φεβρουαρίου, 1997, απόρριψη επαγόμενη, βάσει των διατάξεων του Άρθρου 146.4(α), τη βεβαίωση της πράξης.
Ενόψει των διαπιστώσεών μας, και του αναπόφευκτου της απόρριψης της έφεσης, παρέλκει να εξετάσουμε κατά πόσο η παρούσα διαδικασία συνιστά κατάχρηση των δικαιοδοσιών του δικαστηρίου.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο