(1998) 1 ΑΑΔ 2111
[*2111]13 Νοεμβρίου, 1998
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗ,
Εφεσείων-Eναγόμενος,
ν.
ΜΑΡΙΟΥ ΠΙΕΡΗ,
Εφεσιβλήτου—Eνάγοντα.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 10121)
Αποφάσεις και Διατάγματα — Mareva, απαγορευτικό διάταγμα — Δυνατότητα έκδοσής του δυνάμει του Άρθρου 32(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (N. 14/60) — Επισκόπηση της πορείας της νομολογίας και της εξέλιξης της δικαστικής πρακτικής στην έκδοση από τα Κυπριακά και Αγγλικά Δικαστήρια διαταγμάτων τύπου Mareva.
Aποφάσεις και Διατάγματα — Aποφάσεις Aνωτάτου Δικαστηρίου — Απόκλιση — Δικαιολογείται εφόσον διαπιστώνεται ότι προηγούμενη δικαστική απόφαση είναι εσφαλμένη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε παρεμπίπτον διάταγμα τύπου Mareva αναφορικά με το αυτοκίνητο του εφεσείοντα, το οποίο δεν ήταν το αντικείμενο της αγωγής μεταξύ των διαδίκων. Με το εν λόγω διάταγμα απαγορεύθηκε η αποξένωση του πιο πάνω οχήματος καθώς και η έξοδός του από το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας και επίσης διατάχθηκε όπως το πιο πάνω όχημα παραμείνει στην κατοχή του Διευθυντή Τελωνείων Κύπρου. Το πρωτόδικο Δικαστήριο οριστικοποίησε το επίδικο διάταγμα, αφού έκρινε ότι ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις του Άρθρου 32(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960 (Ν. 14/60). Στόχος έκδοσης του διατάγματος ήταν η εξασφάλιση του εφεσίβλητου - ενάγοντα, ο οποίος καταχώρησε αγωγή αξιώνοντας από τον εφεσείοντα - εναγόμενο ποσό £4.000 υπόλοιπο αγοραπωλησίας του οχήματος δυνάμει συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων, σε περίπτωση που θα εκδίδετο απόφαση υπέρ του.
[*2112]Το μόνο επίδικο θέμα που προβάλλει για επίλυση στην παρούσα έφεση είναι κατά πόσο μπορεί να εκδοθεί παρεμπίπτον διάταγμα σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία, τα οποία δεν αποτελούν το αντικείμενο της αγωγής, για να καταστεί δυνατή η εκτέλεση απόφασης η οποία δυνατόν να εκδοθεί υπέρ του ενάγοντα. Η επίλυση του θέματος αυτού θα προσεγγισθεί με δεδομένη την ύπαρξη των δύο πρώτων προϋποθέσεων που θέτει το Άρθρο 32(1) του Νόμου 14/60 και με βάση το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο εφεσείων είναι κάτοικος εξωτερικού.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με μονομελή σύνθεση, έχει υιοθετηθεί η αγγλική νομολογία αναφορικά με την εξουσία των Δικαστηρίων να εκδίδουν διατάγματα τύπου Mareva.
2. Το επίδικο θέμα της παρούσας έφεσης έχει επιλυθεί τόσο από Εφετειακές αποφάσεις, όσο και από αποφάσεις δικαστηρίου με μονομελή σύνθεση.
3. Αποδοχή της θέσης του εφεσείοντα, ότι δεν μπορεί να οριστικοποιηθεί το παρεμπίπτον διάταγμα επειδή δεν ικανοποιείται η τρίτη προϋπόθεση του Άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60 - ότι “θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθή πλήρης δικαιοσύνη εις μεταγενέστερον στάδιον” - θα οδηγήσει σε απόκλιση από τη θέση που διατυπώθηκε στη σχετική νομολογία. Τέτοια απόκλιση δικαιολογείται μόνο εφόσον διαπιστώνεται ότι προηγούμενη δικαστική απόφαση είναι εσφαλμένη.
4. Εξέταση των σχετικών με το επίδικο θέμα αποφάσεων δεν αποκαλύπτει οποιοδήποτε σφάλμα. Αντίθετα, η δοθείσα ερμηνεία συνάδει τόσο με το γράμμα όσο και με το πνεύμα του Άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60. Η έκδοση του επίδικου διατάγματος βρίσκει έρεισμα στη νομολογία. Ο σχετικός λόγος της έφεσης δεν ευσταθεί.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Pastella Marine Co. Ltd v. National Iranian Tanker Co. Ltd (1987) 1 C.L.R. 583,
[*2113]Polish Ocean Lines a.o. v. Spyropoullos a.o., XX C.L.R., Part II 73,
Nippon Yusen v. Karageorghis [1975] 3 All E.R. 282,
Mareva Compania S.A. v. International Bulkcarriers S.A. [1980] 1 All E.R. 213,
Rasu Maritima v. Pertambangan [1977] 3 All E.R. 326,
Ζεμενίδης v. Ζεμενίδου (Αρ.1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 54,
Nemitsas Industries Ltd v. S & S Maritime Lines Ltd a.o. (1976) 1 C.L.R. 302,
Sunoil Bunkering Limited v. Jaouhar Maritime Transport Co. Ltd (1987) 1 C.L.R. 627,
Metro Shipping & Travel Ltd v. Global Cruises S.A. (1989) 1 C.L.R. 182,
Linmare Shipping Co. v. Roustani (1979) 1 C.L.R. 37,
Πρόδρομος Κωνσταντίνου Λτδ κ.ά. v. Πλοίου “Nikolay Markin” κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 122,
Α.Β.P. Holdings κ.ά. v. Κιταλίδη κ.ά. (Αρ. 2) (1994) 1 Α.Α.Δ. 694,
Cyprus Palestine Plantations Ltd v. Olivier & Co. (Cyprus) Ltd, 16 C.L.R. 122,
Sophoclis Mamas & Co. v. Carl FW Borgward and the Chartered Bank (1962) C.L.R. 209,
Γρηγορίου κ.ά. v. Χριστοφόρου κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 248,
Μαυρογένης v. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Aρ. 3) (1996) 1(A) A.A.Δ. 315,
Lakatamitis v. Theodorou (1983) 1 C.L.R. 520.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της ενδιάμεσης απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Iωαννίδης, E.Δ.), [*2114]που δόθηκε στις 28 Nοεμβρίου, 1997 (Aρ. Aγωγής 10254/97), με την οποία οριστικοποιήθηκε προσωρινό διάταγμα που απαγόρευε στον εναγόμενο να αποξενώσει ή να μεταφέρει εκτός του εδάφους της Δημοκρατίας το όχημά του και διατάχθηκε περαιτέρω όπως το επίδικο όχημα παραμείνει στην κατοχή του Διευθυντή Tελωνείων Kύπρου.
Δ. Παπαχρυσοστόμου, για τον Eφεσείοντα.
Χρ. Θεμιστοκλέους, για τον Eφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Π. Καλλής.
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Με γενικά οπισθογραφημένο κλητήριο ο εφεσίβλητος-ενάγοντας (“ο εφεσίβλητος”) αξίωσε από τον εφεσείοντα-εναγόμενο (“ο εφεσείων”) ποσό Λ.Κ.4000 “οφειλόμενο υπόλοιπο αγοραπωλησίας του οχήματος με αρ. εγγραφής 408V97 δυνάμει συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων ημερ. 8.3.97”.
Μετά από μονομερή αίτηση δικαστής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας εξέδωσε παρεμπίπτον διάταγμα (“το επίδικο διάταγμα”) με το οποίο
(α) “απαγορεύεται η αποξένωση” του πιο πάνω οχήματος καθώς και η έξοδος του από το έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας,
(β) “διατάσσεται όπως το πιο πάνω όχημα παραμείνει εις την κατοχή του Διευθυντή Τελωνείων Κύπρου”.
Κατά τη διαδικασία οριστικοποίησης του επίδικου διατάγματος έγινε δεκτό ότι το πιο πάνω αυτοκίνητο δεν ήταν το αντικείμενο της αγωγής. Έτσι η αίτηση προσεγγίσθηκε σαν αίτηση με την οποία επιδιώκεται η έκδοση του επίδικου διατάγματος για να καταστεί δυνατή η εκτέλεση της δικαστικής απόφασης υπέρ του εφεσίβλητου για το πιο πάνω υπόλοιπο του τιμήματος σε περίπτωση που αυτή ήθελε εκδοθεί. Σύμφωνα με το πρωτόδικο δικαστήριο επρόκειτο για διάταγμα τύπου Mareva.
Το πρωτόδικο δικαστήριο, μετά την επισκόπηση της σχετικής με τα διατάγματα τύπου Mareva Κυπριακής νομολογίας, έκρινε ότι αυτή δεν αποκλείει την έκδοση τέτοιων διαταγμάτων. Έκρινε, επίσης, ότι η νομολογία υποστηρίζει ότι το διάταγμα τύπου Mareva μπορεί να εκδίδεται και σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία άλλα από χρήματα.
Στη συνέχεια το πρωτόδικο δικαστήριο έκαμε τις πιο κάτω διαπιστώσεις:
(1) Ότι ο εφεσείων είναι κάτοικος εξωτερικού - κατοικεί στην Αθήνα.
(2) Ότι μεταξύ του εφεσείοντα και του εφεσίβλητου καταρτίστηκε συμφωνία πώλησης του αυτοκινήτου σε σχέση με το οποίο επιδιώκεται η έκδοση του επίδικου διατάγματος.
(3) Ότι το εν λόγω αυτοκίνητο ανήκει στον εφεσείοντα και βρίσκεται στην Κύπρο.
(4) Ότι ο εφεσείων σκοπεύει και επιθυμεί να επιστρέψει στην Ελλάδα μαζί με το αυτοκίνητο.
(5) Ότι ο εφεσείων δεν έχει άλλη περιουσία στην Κύπρο.
(6) Ότι βάσει της πιο πάνω συμφωνίας οφείλεται κάποιο ποσό έναντι του τιμήματος. Ο εφεσίβλητος ισχυρίζεται ότι αυτό ανέρχεται σε Λ.Κ.4000 ενώ ο εφεσείων σε Λ.Κ.1000.
Υπό το φως των πιο πάνω θέσεων της νομολογίας και των πιο πάνω διαπιστώσεων του το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 32(1)* του περί Δικαστηρίων Νόμου, 1960 (Ν. 14/60) και προχώρησε στην οριστικοποίηση του επίδικου διατάγματος.
[*2116]
Η έφεση.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα δέχθηκε ότι συντρέχουν οι δύο πρώτες προϋποθέσεις του πιο πάνω άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60. Διαφώνησε έντονα για την ύπαρξη της τρίτης προϋπόθεσης - ότι “θα εναι δύσκολον ή αδύνατον να απονεμηθή πλήρης δικαιοσύνη εις μεταγενέστερον στάδιον”.
Με έρεισμα το παραδεκτό γεγονός ότι το αυτοκίνητο δεν αποτελούσε το αντικείμενο της αγωγής υποστήριξε ότι το πρωτόδικο δικαστήριο δεν “είχε δικαίωμα με βάση το άρθρο 32(1) του Νόμου 14/60”, να καταστήσει οριστικό το διάταγμα για να καταστεί δυνατή η εκτέλεση της απόφασης που δυνατόν να εκδοθεί εναντίον του εφεσείοντα για Λ.Κ. 4000. Όπως το έθεσε στην αγόρευση του: “Η δυσκολία ή αδυναμία να απονεμηθεί πλήρης δικαιοσύνη σε μεταγενέστερο στάδιο πρέπει να φαίνεται αναγκαία ότι χωρίς το διάταγμα θα ήταν δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί πλήρης δικαιοσύνη σε μεταγενέστερο στάδιο”. Σύμφωνα με την εισήγηση του η τρίτη προϋπόθεση του άρθρου 32(1) δεν έχει σχέση με την εκτέλεση. Το πρωτόδικο δικαστήριο δεν μπορούσε να εκδώσει το επίδικο διάταγμα εφόσον το αυτοκίνητο δεν ήταν το αντικείμενο της αγωγής. Έκαμε αναφορά στη μελέτη του Δικαστή Κωνσταντινίδη “Η εξουσία των Δικαστηρίων για την έκδοση παρεμπιπτόντων διαταγμάτων στην Κύπρο”, σελ. 211, σύμφωνα με την οποία: “Βασικός παράγοντας για την απόφαση αναφορικά με το αν η έκδοση του διατάγματος είναι απαραίτητη για να καταστεί δυνατή ή για να διευκολυνθεί η απονομή δικαιοσύνης, είναι το κατά πόσο, στην περίπτωση που θα επιτύγχανε τελικά ο ενάγοντας, θα ήταν αρκετή για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων του η επιδίκαση αποζημιώσεων”.
Στην Pastella Marine Co. Ltd v. National Iranian Tanker Co. Ltd (1987) 1 C.L.R. 583 ο Πικής Δ. - όπως ήταν τότε - έκαμε επισκόπηση της σχετικής με το άρθρο 32(1) του Νόμου 14/60 νομολογίας. Υπέδειξε:
(1) Το άρθρο 32(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου, 1960 (Ν.14/60) είναι ταυτόσημο με το προϊσχύσαν άρθρο 37(1) του περί Δικαστηρίων Νόμου, Κεφ. 8, και με το άρθρο 45 της Αγγλικής Judicature Act, 1925. Στην Polish Ocean Lines and Another v. Spyropoullos and Another XX C.L.R., Part II 73 το Εφετείο, βασιζόμενο στην ερμηνεία που έδωσε το Αγγλικό Εφετείο στο πιο πάνω άρθρο 45, έκρινε ότι η εξουσία για χορήγηση παρε[*2117]μπίπτοντος διατάγματος δυνάμει του άρθρου 37(1) του Κεφ. 8, περιορίζεται σε διατάγματα που αναφέρονται στο αντικείμενο της διαδικασίας.
(2) Ο πιο πάνω περιορισμός απορρίφθηκε στην Nippon Yusen v. Karageorghis [1975] 3 All E.R. 282 (C.A.) σαν θέμα ερμηνείας των προνοιών του άρθρου 45(1) της Νομοθεσίας του 1925 και μετά από θεώρηση της φύσης της θεραπείας. Η απόφαση στην Karageorghis υιοθετήθηκε στην Mareva Compania S.A. v. International Bulkcarriers S.A. [1980] 1 All E.R. 213. Στην Rasu Maritima v. Pertambangan [1977] 3 All E.R. 326 το Εφετείο όχι μόνο υιοθέτησε την νέα ερμηνεία του άρθρου 45(1) αλλά έθεσε και κατευθυντήριες γραμμές για τον τρόπο άσκησης της σχετικής διακριτικής ευχέρειας ξεκαθαρίζοντας, ταυτόχρονα, ότι η διακριτική ευχέρεια των δικαστηρίων δεν περιορίζεται σε διατάγματα που αφορούν χρήματα.
Στη συνέχεια ο ευπαίδευτος Δικαστής έθεσε το θέμα ως εξής:
“Bearing in mind the reasoning underlying recent English authority on the interpretation of s.45(1), the emphasis on the historical perspective in which the remedy should be viewed and applied, and given that Polish Ocean Lines is founded upon a premise since declared unsound, that case cannot stand in the way of reappraisal of the ambit of the remedy conferred by the proviso to s. 32(1). Such re-appraisal carried out with hindsight of developments in English case law, and the illumination of the question in those cases, justified departure from the decision in Polish Ocean Lines. The wording of the proviso to s. 32(1) does not put it beyond the purview of the law to extend the remedy to assets other than the subject matter of the action. Its historical backround and the intrinsic nature of the remedy codified thereby, provide additional reasons for the broader view of s. 32(1).
Viewed from a more mundane perspective, an order in the form of a Mareva Injunction may be regarded as a powerful addition to the armoury of the law, warranted by vast technological changes in transport and the mobility associated therewith of persons and goods. The discretion of the Court to make a Mareva Injunction must be exercised with great circumspection and always with due regard with the specific aims of the law, notably an aid to the process of execution designed to forestall action likely to undermine the efficacy of the judicial process.”
Σε ελληνική μετάφραση:
[*2118]
“Λαμβάνοντας υπόψη το σκεπτικό της πρόσφατης αγγλικής νομολογίας αναφορικά με την ερμηνεία του άρθρου 45(1), την έμφαση πάνω στην ιστορική προοπτική μέσα από την οποία πρέπει να εξετάζεται και να εφαρμόζεται η θεραπεία, και δεδομένου ότι η Polish Ocean Lines θεμελιώνεται πάνω σε βάση η οποία έχει έκτοτε κριθεί επισφαλής, η υπόθεση εκείνη δεν αποτελεί εμπόδιο για την επανεκτίμηση των ορίων της θεραπείας που παρέχεται από την επιφύλαξη του άρθρου 32(1). Τέτοια επανεκτίμηση, η οποία διενεργείται με την σοφία που αποκτήθηκε από τις εξελίξεις της αγγλικής νομολογίας και τον φωτισμό του ζητήματος σε εκείνες τις υποθέσεις, δικαιολογούσε την απόκλιση από την απόφαση στην Polish Ocean Lines. Το λεκτικό της επιφύλαξης του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60 δεν το θέτει πέρα από το πεδίο του Νόμου για επέκταση της θεραπείας σε περιουσιακά στοιχεία άλλα από το αντικείμενο της αγωγής. Το ιστορικό υπόβαθρο του Νόμου και η πραγματική φύση της θεραπείας την οποία κωδικοποιεί, παρέχουν πρόσθετους λόγους για την ευρύτερη θεώρηση του άρθρου 32(1).
Το διάταγμα τύπου Mareva εξεταζόμενο με βάση μια πιο εγκόσμια προοπτική μπορεί να θεωρηθεί σαν μια ισχυρή προσθήκη στο οπλοστάσιο του Νόμου, η οποια δικαιολογείται από τις τεράστιες τεχνολογικές αλλαγές στις μεταφορές και τη σχετιζόμενη με αυτές κινητικότητα προσώπων και αγαθών. Η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου για χορήγηση διατάγματος τύπου Mareva πρέπει να ασκείται με μεγάλη περίσκεψη και πάντοτε λαμβανομένων δεόντως υπόψη των ειδικών σκοπών του Νόμου, και κυρίως σαν βοήθημα στη διαδικασία εκτέλεσης, το οποίο στοχεύει στην πρόληψη ενεργειών που τείνουν να υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα της δικαστικής διαδικασίας.”
Με την πιο πάνω απόφαση συμφώνησε και ο Κούρρης, Δ.. Ο Τριανταφυλλίδης, Π., λαμβάνει ως αφετηρία της δικής του απόφασης την απόφαση του Δικαστή Πική και εξηγεί στη συνέχεια:
(α) Ότι διάταγμα τύπου Mareva εκδίδεται βάσει του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60.
(β) Ότι οδηγός επί του θέματος είναι οι αρχές που είχαν διατυπωθεί από την πρόσφατη αγγλική νομολογία, και
(γ) Ότι στην υπόθεση εκείνη δεν εδικαιολογείτο βάσει των αρχών αυτών η έκδοση διατάγματος τύπου Mareva.
[*2119]
Η δυνατότητα έκδοσης παρεμπίπτοντος διατάγματος σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία που δεν αποτελούν αντικείμενο της αγωγής αναγνωρίσθηκε και στην Ζεμενίδης ν. Ζεμενίδου (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 54, 61 (απόφαση Λοΐζου, Π.) όπου το θέμα τέθηκε ως εξής:
“Ένα διάταγμα μπορεί να εκδοθεί επίσης και κάτω από το άρθρο 32 του περί Δικαστηρίων Νόμου, νοουμένου ότι ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις που τίθενται από το άρθρο αυτό σε όση έκταση διαφέρει από το άρθρο 5, του Κεφ. 6 (Βλέπε Lakatamitis v. Theodorou (1983) 1 C.L.R. 520). Το άρθρο αυτό δίδει στο δικαστήριο ευρύτερη εξουσία από εκείνη που παρέχεται από το άρθρο 5. Επίσης δεν περιορίζεται σε ότι αφορά το αντικείμενο της αγωγής ούτε και το περιεχόμενο της.
..............................................................................................................
Ένα διάταγμα εκδίδεται αν το Δικαστήριο κρίνει ότι τούτο είναι δίκαιο ή πρόσφορο και προς εξυπηρέτηση των αναγκών της δικαιοσύνης, δηλαδή τη διατήρηση των πραγμάτων ως έχουν, ώστε να αποφευχθεί τέτοια αποξένωση ως αποτέλεσμα της οποίας να μη μπορεί να ικανοποιηθεί ο ενάγων.”
Σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, με μονομελή σύνθεση, έχει υιοθετηθεί η πιο πάνω αγγλική νομολογία αναφορικά με την εξουσία των Δικαστηρίων να εκδίδουν διατάγματα τύπου Mareva. Η πρώτη απόφαση δόθηκε στην Nemitsas Industries Ltd v. S & S Maritime Lines Ltd and Others (1976) 1 C.L.R. 302 (απόφαση Α. Λοΐζου, Δ. - όπως ήταν τότε). Μετά που είχε διαπιστωθεί ότι συντρέχουν οι πρώτες δύο προϋποθέσεις του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60 χορηγήθηκε διάταγμα τύπου Mareva σε σχέση με χρηματικό ποσό το οποίο ήταν κατατεθειμένο σε τράπεζα. Κρίθηκε ότι τυχόν απόσυρση του ποσού ή μετακίνηση του εκτός Κύπρου θα είχε σαν συνέπεια να μην μπορούν “να το ανακτήσουν οι ενάγοντες και να υποστούν μεγάλη αδικία την οποία το δικαστήριο είχε εξουσία ν’ αποτρέψει”.
Στην Sunoil Bunkering Limited v. Jaouhar Maritime Transport Co. Ltd (1987) 1 C.L.R. 627 (απόφαση Στυλιανίδη, Δ. - όπως ήταν τότε) επαναβεβαιώθηκε ο σκοπός του διατάγματος τύπου Mareva. Λέχθηκε: “Ο σκοπός του διατάγματος τύπου Mareva είναι η διατήρηση περιουσιακών στοιχείων, περιλαμβανομένου και πλοίου που βρίσκεται εντός της δικαιοδοσίας, για να καταστεί δυνατό για τον ενάγοντα να προχωρήσει με την εκτέλεση όταν εκ[*2120]δίδεται απόφαση του δικαστηρίου υπέρ του”.
Η Metro Shipping & Travel Ltd v. Global Cruises S.A. (1989) 1 C.L.R. 182, 187 (απόφαση Δημητριάδη, Δ.) αποτέλεσε ακόμη μια απόφαση δικαστηρίου με μονομελή σύνθεση στην οποία χορηγήθηκε διάταγμα τύπου Mareva. Κρίθηκε: “Εκτός αν χορηγηθεί παρεμπίπτον διάταγμα, σε περίπτωση που οι ενάγοντες πετύχουν, υπάρχει κίνδυνος πριν από την εκτέλεση οι εναγόμενοι να μετακινήσουν τα χρήματα τους εκτός της δικαιοδοσίας των Κυπριακών Δικαστηρίων” (Βλ. και Linmare Shipping Co. v. Roustani (1979) 1 C.L.R. 37).
Διάταγμα τύπου Mareva εκδόθηκε και στην Πρόδρομος Κωνσταντίνου Λτδ και Άλλοι ν. Του Πλοίου “Nikolay Markin” κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 122 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε). Υποδείχθηκε ότι η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος τύπου Mareva, βάσει του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60, αναγνωρίσθηκε στην Pastella Marine (πιο πάνω).
Επισκόπηση της πορείας της νομολογίας και της εξέλιξης της δικαστικής πρακτικής στην έκδοση από τα Κυπριακά και Αγγλικά Δικαστήρια διαταγμάτων τύπου Mareva έγινε και στην Α.B.P. Holdings κ.ά. ν. Κιταλίδη κ.ά. (Αρ. 2) (1994) 1 Α.Α.Δ. 694 (απόφαση Αρτεμίδη, Δ.). Εκτός από την αναφορά στην Polish Ocean Lines (πιο πάνω) έγινε αναφορά και στην υπόθεση Cyprus Palestine Plantations Ltd v. Olivier & Co. (Cyprus) Ltd, 16 C.L.R. 122 στην οποία αποφασίστηκε πως το άρθρο 4 του περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμου, Κεφ. 6, παρέχει δικαιοδοσία στο Δικαστήριο να εκδίδει παρεμπίπτον διάταγμα όταν αυτό αφορά μόνο στο αντικείμενο της αγωγής. Υποδείχθηκε ότι η αρχή αυτή υιοθετήθηκε και στην υπόθεση Sophoclis Mamas & Co. v. Carl FW Borgward and the Chartered Bank (1962) C.L.R. 209, όπου αποφασίστηκε επίσης πως διάταγμα που εκδίδεται βάσει του άρθρου 4 δεν επεκτείνεται μέχρι της εκτέλεσης της απόφασης, κάτι που προβλέπεται ειδικά στο άρθρο 5 του Κεφ. 6.
Στη συνέχεια έγινε αναφορά στο πιο πάνω άρθρο 32(1) του Νόμου 14/60 για να τονιστεί ότι το άρθρο αυτό “δίδει ευρύτατη εξουσία στο δικαστήριο να εκδίδει οποιοδήποτε παρεμπίπτον, απαγορευτικό ή προστακτικό διάταγμα, όταν κριθεί δίκαιο ή πρόσφορο χωρίς να τίθεται κανένας περιορισμός”.
Μετά από την αναφορά στις υποθέσεις Nippon Yusen και Mareva Compania Naviera (πιο πάνω) της Αγγλικής Νομολογίας [*2121]και στην Κυπριακή υπόθεση Nemitsas Industries (πιο πάνω) ακολούθησαν οι πιο κάτω παρατηρήσεις:
“Μολονότι, η Αγγλική νομολογία πάνω στο ζήτημα που μας απασχολεί, είναι βοηθητική, πρέπει εντούτοις να παρατηρήσουμε πως αυτή δεν ερμηνεύει τις γνωστές αρχές του Κοινοδικαίου, ώστε τα Δικαστήρια μας να υποχρεώνονται να την εφαρμόσουν, σύμφωνα με το άρθρο 29(γ) του Ν. 14/60. Τα ίδια τα Αγγλικά Δικαστήρια χαρακτηρίζουν την αλλαγή πορείας της νομολογίας, που άρχισε με τις υποθέσεις Nippon Yusen Kaisha και Mareva, ως υιοθέτηση νέας πρακτικής στην ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 45 του Supreme Court of Judicature (Consolidation) Act 1925. Το άρθρο 32 του δικού μας Ν. 14/60 είναι λεκτικά πανομοιότυπο με το πιο πάνω Αγγλικό. Τούτο όμως δε σημαίνει πως θα μεταφράσουμε στην Αγγλική την Ελληνική γλώσσα, (μια από τις δύο επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας), στην οποία είναι διατυπωμένο το άρθρο μας, για να ακολουθήσουμε στη συνέχεια δεσμευτικά την Αγγλική νομολογία. Τα Δικαστήρια εφαρμόζουν τους νόμους της χώρας μας, αφού τους ερμηνεύσουν σύμφωνα με τους γνωστούς κανόνες ερμηνείας. Σε αυτή την ερμηνεία κυριαρχικό στοιχείο είναι ασφαλώς και η επίτευξη του σκοπού του νομοθέτη, όπως αυτός εκφράζεται στο κείμενο του νόμου, και η σκέψη πως οι νόμοι θεσπίστηκαν για να εφαρμόζονται στον τόπο μας, που έχει τα δικά του ήθη, συνήθειες και τρόπο ζωής. Παρατηρούμε επίσης πως η Κύπρος έχει μεγάλο τουριστικό ρεύμα, με άτομα που διακινούνται σ’ αυτήν ή μένουν για λίγο χρονικό διάστημα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους μπορεί να κάμουν διάφορες συναλλαγές, που δυνατό να καταλήγουν στα Δικαστήρια.”
Παρατηρούμε: Τα όσα λέχθηκαν στο πιο πάνω απόσπασμα ήταν εν παρόδω λεχθέντα (per curiam). Δεν αποτελούσαν μέρος του λόγου της απόφασης ούτε αποδοκιμασία της σχετικής με τα διατάγματα τύπου Mareva Κυπριακής νομολογίας. Αντίθετα, τα όσα λέχθηκαν σε σχέση με τη δυνατότητα έκδοσης, δυνάμει του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60, οποιουδήποτε διατάγματος, χωρίς κανένα περιορισμό, αποκαλύπτουν πλήρη επιδοκιμασία της σχετικής Κυπριακής νομολογίας.
Τονίζεται ότι η ερμηνεία του άρθρου 32(1) στην A.B.P. Holdings (πιο πάνω) έχει επιδοκιμασθεί στην Γρηγορίου κ.ά. ν. Χριστοφόρου κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 248, 274.
Ενόψει των λόγων της έφεσης το μόνο επίδικο θέμα το οποίο [*2122]προβάλλει για επίλυση στην παρούσα έφεση είναι κατά πόσο μπορεί να εκδοθεί παρεμπίπτον διάταγμα σε σχέση με περιουσιακά στοιχεία, τα οποία δεν αποτελούν το αντικείμενο της αγωγής, για να καταστεί δυνατή η εκτέλεση απόφασης η οποία δυνατόν να εκδοθεί υπέρ του ενάγοντα. Η επίλυση του επίδικου αυτού θέματος θα προσεγγισθεί με δεδομένη την ύπαρξη των δύο πρώτων προϋποθέσεων που θέτει το άρθρο 32(1) του Νόμου 14/60 και με βάση το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο εφεσείων είναι κάτοικος εξωτερικού.
Όπως έχουμε υποδείξει πιο πάνω το επίδικο θέμα της παρούσας έφεσης έχει επιλυθεί τόσο από Εφετειακές αποφάσεις (βλ. Pastella Marine Co. Ltd και Ζεμενίδης, πιο πάνω) όσο και από αποφάσεις δικαστηρίου με μονομελή σύνθεση.
Αποδοχή της θέσης του εφεσείοντα θα οδηγήσει σε απόκλιση από τη θέση που έχει διατυπωθεί στις πιο πάνω υποθέσεις. Τέτοια απόκλιση δικαιολογείται εφόσο διαπιστώνεται ότι προηγούμενη δικαστική απόφαση είναι εσφαλμένη (Βλ. Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Aρ. 3) (1996) 1(A) A.A.Δ. 315..
Εξέταση των σχετικών με το επίδικο θέμα αποφάσεων δεν αποκαλύπτει οποιοδήποτε σφάλμα. Αντίθετα η δοθείσα ερμηνεία συνάδει τόσο με το γράμμα όσο και με το πνεύμα του άρθρου 32(1) του Νόμου 14/60. Ακολουθεί πως η έκδοση τoυ επίδικου διατάγματος βρίσκει έρεισμα στη νομολογία. Ο σχετικός λόγος της έφεσης δεν ευσταθεί.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο