(1998) 1 ΑΑΔ 2138
[*2138]18 Νοεμβρίου, 1998
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΜΙΧΑΛΑΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΔΗΜΟΥ,
Εφεσείων-Eναγόμενος,
ν.
ΜΑΡΙΝΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΘΩΜΑ, ΑΝΗΛΙΚΟΥ ΔΙΑ
ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΗΔΕΜΟΝΟΣ ΤΟΥ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΘΩΜΑ,
Εφεσιβλήτου-Eνάγοντα,
v.
ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΘΩΜΑ,
Τριτοδιάδικου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9666)
Aποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Aνήλικος, πέντε ετών, υπέστη κρανιοεγκεφαλικό τραύμα με εμπιεστικό κάταγμα του κρανίου, τρώση της μήνιγγος και θλάση του εγκεφάλου — Eμφάνιση αριστερής ημιπάρεσης η οποία δεν ήταν πλέον εμφανής — Πιθανότητα εμφάνισης μετατραυματικής επιληψίας — Παρουσία δυστονίας των κινήσεων του αυχένος και της κεφαλής κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια — Eπιδικασθείσες γενικές αποζημιώσεις £8.000 — Eπικυρώθηκαν κατ’ έφεση.
Aμέλεια — Eπιμερισμός ευθύνης — Tραυματισμός ανηλίκου όταν ο εφεσείων άνοιξε τη σιδερένια πόρτα του σταθμευμένου φορτηγού του, στο οποίο φορτώνονταν κιβώτια με γκρέιπφρουτ — O εφεσείων κρίθηκε αποκλειστικά υπεύθυνος για το ατύχημα τόσο πρωτόδικα όσο και κατ’ έφεση.
Aμέλεια — Συντρέχουσα αμέλεια — H μητέρα του τραυματισθέντος από τον εφεσείοντα ανηλίκου, η οποία παρευρίσκετο στη σκηνή του ατυχήματος, δεν έφερε ουδεμία ευθύνη, λόγω του ότι ο κίνδυνος τραυματισμού του θύματος δεν ήταν καθόλου προβλεπτός.
[*2139]Aποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Πότε δικαιολογείται η παρέμβαση του Eφετείου για διαφοροποίηση του ύψους των γενικών αποζημιώσεων — H νομολογία αποκαλύπτει σταθερή αυξητική τάση — H συνεχής μείωση της αξίας του χρήματος λαμβάνεται, επίσης, σοβαρά υπόψη.
O εφεσίβλητος-ενάγων, ανήλικος πέντε ετών, τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι όταν ο εφεσείων άνοιξε την πλαϊνή σιδερένια πόρτα της κάσιας του φορτηγού του, κατά τη διάρκεια φόρτωσής του με γκρέϊπφρουτ, σε περιβόλι στον Πύργο Λεμεσού. H μητέρα του εφεσίβλητου (τριτοδιάδικος) εργάζετο μαζί με άλλες γυναίκες οι οποίες τοποθετούσαν τα γκρέιπφρουτ σε κιβώτια τα οποία ακολούθως φορτώνονταν στο αυτοκίνητο. O εφεσίβλητος, κατά την ώρα του ατυχήματος, βρισκόταν στο πίσω μέρος του φορτηγού παίζοντας με την αλυσίδα της πόρτας.
Tο πρωτόδικο Δικαστήριο επέρριψε την ευθύνη για το ατύχημα αποκλειστικά στον εφεσείοντα και επεδίκασε στον εφεσίβλητο γενικές αποζημιώσεις £8.000,00 και ειδικές αποζημιώσεις £40,00.
O εφεσείων πρόσβαλε με την έφεσή του την απόδοση σ’ αυτόν πλήρους ευθύνης, ισχυριζόμενος ότι και η μητέρα του εφεσίβλητου υπείχε ευθύνη λόγω συντρέχουσας αμέλειας, αφού αυτή βρισκόταν κοντά στο φορτηγό όταν το παιδί της έπαιζε με την αλυσίδα και ο κίνδυνος να κτυπηθεί από το άνοιγμα της πόρτας ήταν από πλευράς της ορατός.
Aμφισβήτησε, επίσης, την ορθότητα της Πρωτόδικης απόφασης ως προς το ύψος των γενικών αποζημιώσεων, που επιδικάσθηκε στον εφεσίβλητο, το οποίο κρίνει ως υπερβολικό.
Aποφασίστηκε ότι:
1. Tο γεγονός ότι το παιδί έπαιζε με την αλυσίδα του φορτηγού, ενώ αυτό ήταν σταθμευμένο, δε δημιουργούσε από μόνο του οποιοδήποτε κίνδυνο για την ασφάλειά του. H ενέργεια του εφεσείοντα, η οποία οδήγησε στον τραυματισμό του εφεσιβλήτου, δεν ήταν προβλεπτός κίνδυνος για τη μητέρα του εφεσιβλήτου, ώστε αυτή να τεθεί σε εγρήγορση να κάμει κάτι προς αποφυγή του κινδύνου, ενώ ο ίδιος είχε δει το παιδί που βρισκόταν πλάι στο αυτοκίνητο. Tο εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η μητέρα δεν ήταν υπεύθυνη συντρέχουσας αμέλειας για τον τραυματισμό του εφεσίβλητου είναι ορθό.
[*2140]2. Oι γενικές αποζημιώσεις που επιδικάσθηκαν δεν είναι υπερβολικά ψηλές ώστε να δικαιολογείται η παρέμβαση του Eφετείου για τη μείωση τους, λαμβανομένων υπόψη (α) των τραυμάτων του εφεσίβλητου, (β) της αυξητικής τάσης που ακολουθείται στον καθορισμό τους και (γ) της συνεχούς μείωσης της αξίας του χρήματος.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Φοινικαρίδης κ.ά. ν. Γεωργίου κ.ά. (1991) 1 A.A.Δ. 475,
Kυριάκου ν. Δημοκρατίας (1991) 1 A.A.Δ. 1065,
Ioannou & Paraskevaides (Overseas) Ltd a.o. ν. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789,
Polykarpou ν. Adamou (1988) 1 C.L.R. 727,
Παναγή ν. Θεοδώρου κ.ά. (1992) 1(B) A.A.Δ. 1303,
Kωνσταντίνου ν. Iωάννου (1993) 1 A.A.Δ. 669,
Oρφανίδου ν. Πέρναρου (1994) 1 A.A.Δ. 253,
Mαυροπετρής ν. Λουκά (1995) 1 A.A.Δ. 66,
Aλεξάνδρου κ.ά. ν. Λεβέντη κ.ά. (1996) 1(A) A.A.Δ. 420,
Kωνσταντίνου ν. Γεωργίου κ.ά. (1997) 1(Γ) A.A.Δ. 1580,
Kούρρης ν. Παπαδοπούλου (1998) 1 A.A.Δ. 1147.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Kορφιώτης, A.E.Δ.), η οποία δόθηκε στις 20 Φεβρουαρίου, 1996 (Aρ. Aγωγής 1054/88), με την οποία ο εναγόμενος κρίθηκε ως αποκλειστικά υπεύθυνος για το ατύχημα λόγω αμέλειας και παράβασης νόμιμου καθήκοντος έναντι του ενάγοντος στο οποίον επιδικάσθηκε ποσό £8.000 ως γενικές αποζημιώσεις και ποσό £40,00 ως ειδικές αποζημιώσεις.
[*2141]Z. Λεμής, για τον Eφεσείοντα.
Γ. Γεωργίου, για τον Eφεσίβλητο.
Α. Παναγιώτου, για την Tριτοδιάδικο.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γαβριηλίδης.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Στις 7/12/1994 το φορτηγό αυτοκίνητο του εφεσείοντα JZ405 ήταν σταθμευμένο σε περιβόλι στον Πύργο Λεμεσού για να φορτώσει γκρέιπφρουτ. Το φορτηγό είχε κάσια με σιδερένιες πόρτες, φύλλα, δύο σε κάθε πλευρά, που άνοιγαν στο πλάι. Κοντά στο αυτοκίνητο, σε μικρή απόσταση, υπήρχαν γυναίκες οι οποίες τοποθετούσαν τα γκρέιπφρουτ σε κιβώτια τα οποία ακολούθως φορτώνονταν στο αυτοκίνητο. Μεταξύ των γυναικών ήταν και η τριτοδιάδικος-μητέρα του εφεσίβλητου. Σε κάποιο στάδιο, επειδή εξαντλήθηκαν τα κιβώτια, ο εφεσείων ανέβηκε πάνω στην κάσια του αυτοκινήτου για να ρίξει κάτω άλλα. Ενώ κατέβαζε την πλαϊνή σιδερένια πόρτα του φορτηγού αυτή έπεσε προς τα κάτω και χτύπησε τον εφεσίβλητο, ηλικίας πέντε ετών, ο οποίος, εκείνη τη στιγμή, βρισκόταν στο πίσω μέρος του φορτηγού παίζοντας με την αλυσίδα της πόρτας. Ως αποτέλεσμα του χτυπήματος ο εφεσίβλητος υπέστη διάφορες σωματικές βλάβες.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού άκουσε την εκατέρωθεν μαρτυρία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι την αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα έφερε ο εφεσείων λόγω αμέλειας και παράβασης νόμιμου καθήκοντος έναντι του εφεσίβλητου. Ακολούθως, αφού έλαβε υπόψη την ιατρική μαρτυρία που είχε ενώπιόν του σε σχέση με τις σωματικές βλάβες που είχε υποστεί ο εφεσίβλητος, του επιδίκασε £8.000,00 ως γενικές αποζημιώσεις και £40,00 ως ειδικές αποζημιώσεις.
Ο δικηγόρος του εφεσείοντα επικέντρωσε την έφεσή του σε δύο σημεία. Αμφισβήτησε την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου να αποδώσει στον εφεσείοντα πλήρη ευθύνη για το δυστύχημα. Κατά την εισήγησή του ευθύνη για το δυστύχημα υπείχε και η τριτοδιάδικος-μητέρα του εφεσίβλητου λόγω συντρέχουσας αμέλειας, αφού αυτή βρισκόταν κοντά στο φορτηγό όταν το παιδί της έπαιζε με την αλυσίδα και ο κίνδυνος να χτυπηθεί από το άνοιγμα της πόρτας ήταν από πλευράς της ορατός. Αμφισβή[*2142]τησε, επίσης, την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς το ύψος των γενικών αποζημιώσεων. Κατά την εισήγησή του, το ποσό των £8.000,00 που επιδικάστηκε στον εφεσίβλητο ως γενικές αποζημιώσεις είναι υπερβολικό το δε σφάλμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου οφείλεται στον παραλληλισμό της υπόθεσης του εφεσίβλητου με υποθέσεις που δεν προσομοιάζουν, τις υποθέσεις Φοινικαρίδης και Άλλη ν. Γεωργίου και Άλλων (1991) 1 Α.Α.Δ. 475, και Κυριάκου ν. Δημοκρατίας (1991) 1 Α.Α.Δ. 1065.
Έχουμε την άποψη ότι η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς το κατά πόσο υπήρχε συντρέχουσα αμέλεια από πλευράς της τριτοδιάδικου-μητέρας του ανήλικου είναι ορθή. Αναμφίβολα είχε υποχρέωση, όπως κάθε μητέρα, να επιδεικνύει επιμέλεια για την ασφάλεια του ανήλικου παιδιού της. Υπό τις περιστάσεις όμως της υπόθεσης, όπως ορθά παρατήρησε το Δικαστήριο, το γεγονός ότι το παιδί έπαιζε με την αλυσίδα του φορτηγού ενώ αυτό ήταν σταθμευμένο δεν δημιουργούσε από μόνο του οποιοδήποτε κίνδυνο για την ασφάλειά του. Ο κίνδυνος δημιουργήθηκε όταν ο εφεσείων ανέβηκε στην κάσια του αυτοκινήτου για να κατεβάσει την πλαϊνή πόρτα και αυτή έπεσε. Η ενέργεια αυτή του εφεσείοντα δεν ήταν προβλεπτός κίνδυνος για τη μητέρα του παιδιού ώστε αυτή να τεθεί σε εγρήγορση να κάμει κάτι προς αποφυγή του κινδύνου, ενώ ο ίδιος είχε δει το παιδί που βρισκόταν πλάι στο αυτοκίνητο.
Αναφορικά με τις γενικές αποζημιώσεις κατατέθηκαν εκ συμφώνου δύο ιατρικά πιστοποιητικά. Ένα του Νευροχειρούργου στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Κ. Κωνσταντινίδη και ένα του Ειδικού Νευρολόγου Ψυχίατρου Χρ. Μέση. Σύμφωνα με τα πιστοποιητικά αυτά, που αποτέλεσαν την ιατρική μαρτυρία στην υπόθεση, ο εφεσίβλητος υπέστη τις ακόλουθες σωματικές βλάβες ως αποτέλεσμα του δυστυχήματος. Κρανιοεγκεφαλικό τραύμα με εμπιεστικό κάταγμα του κρανίου, τρώση της μήνιγγος και θλάση του εγκεφάλου. Εμφάνισε αριστερή ημιπάρεση η οποία παρουσίασε βελτίωση προοδευτικά και δεν είναι πλέον εμφανής. Σύμφωνα με το Νευροχειρούργο Κ. Κωνσταντινίδη, ο οποίος ήταν και ο θεράπων γιατρός του εφεσίβλητου, παρά την προληπτική αντιεπιληπτική αγωγή, η εμφάνιση επιληψίας δεν μπορεί να αποκλεισθεί ενώ, κατά το Νευρολόγο Χρ. Μέση, η πιθανότητα παρουσίασης μετατραυματικής επιληψίας, ανκαι δεν μπορεί να αποκλεισθεί, είναι μηδαμινή. Επιπλέον, σύμφωνα με το γιατρό Χρ. Μέση, ο εφεσίβλητος έχει δυστονικές κινήσεις του λαιμού και της κεφαλής κατά τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
[*2143]Σύμφωνα με τη νομολογία το Εφετείο παρεμβαίνει για διαφοροποίηση του ύψους των γενικών αποζημιώσεων που επιδικάστηκαν πρωτόδικα μόνο στις περιπτώσεις που αυτές κρίνονται ως υπερβολικά χαμηλές ή υπερβολικά ψηλές ή στις περιπτώσεις που καθορίστηκαν πάνω στη βάση λανθασμένης αρχής. Εξάλλου η ίδια νομολογία αποκαλύπτει σταθερή άνοδο του επιπέδου των γενικών αποζημίωσεων, τάση που αντανακλά μεγαλύτερη ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο. Λαμβάνεται, επίσης, σοβαρά υπόψη η συνεχής μείωση της αξίας του χρήματος. (Βλέπε, μεταξύ άλλων, Paraskevaides (Overseas) Ltd. v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789, Polykarpou v. Adamou (1988) 1 C.L.R. 727, Φοινικαρίδης και Άλλη ν. Γεωγίου και Άλλων (1991) 1 Α.Α.Δ. 475, Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 1303, Κωνσταντίνου ν. Ιωάννου (1993) 1 Α.Α.Δ. 669, Ορφανίδου ν. Πέρναρου (1994) 1 Α.Α.Δ. 253, Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66, Αλεξάνδρου κ.ά. ν. Λεβέντη (1996) 1(A) A.A.Δ. 420, Κωνσταντίνου ν. Γεωργίου και Άλλης (1997) 1(Γ) A.A.Δ. 1580 και Κούρρης ν. Παπαδοπούλου (1998) 1 A.A.Δ. 1147.)
Εξετάσαμε με προσοχή τα ευρήματα στα οποία κατέληξε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Έχουμε την άποψη ότι το ποσό των £8.000,00 που επιδικάστηκε δεν ήταν υπερβολικά ψηλό ώστε να δικαιολογείται η παρέμβασή μας. Μπορεί οι υποθέσεις Φοινικαρίδη και Κυριάκου να ήταν σοβαρότερες από αυτή του εφεσίβλητου δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει το γεγονός ότι από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια με αποτέλεσμα, εν τω μεταξύ, να μειώνεται συνεχώς η αξία του χρήματος.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο