(1998) 1 ΑΑΔ 2261
[*2261]30 Νοεμβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ,
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΙΑΚΟΥ
ΜΕΛΑ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS,
Εφεσείων-Aιτητής,
v.
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ
ΤΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ,
Εφεσιβλήτων-Kαθ’ ων η αίτηση.
(Πολιτική Έφεση Aρ. 10247)
Προνομιακά εντάλματα — Habeas Corpus — Αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus για απελευθέρωση φυγοδίκου από νόμιμη κράτηση για σκοπούς έκδοσής του — Είχε προηγηθεί άλλη παρόμοια αίτηση η οποία αποσύρθηκε άνευ όρων — Ισχυρισμός για ύπαρξη δεδικασμένου — Κρίθηκε ότι δεν δημιουργήθηκε δεδικασμένο και απορρίφθηκε η αίτηση για έκδοση του αιτούμενου εντάλματος — Επικύρωση της πρωτόδικης απόφασης κατ’ έφεση.
Προνομιακά εντάλματα — Δεδικασμένο — Eφαρμοστέες αρχές ως προς τη δημιουργία δεδικασμένου από αποφάσεις επί αιτήσεων για έκδοση προνομιακών ενταλμάτων.
Δεδικασμένο — Φυγόδικοι — Απόρριψη αίτησης για έκδοση φυγοδίκου — Δεν παρεμβάλλει κώλυμα στην υποβολή νέας αίτησης για τον ίδιο σκοπό — H διαδικασία όμως ελέγχεται προς αποτροπή κατάχρησης της δικαστικής δικαιοδοσίας.
Φυγόδικοι — Έκδοση — Διαδικασία έκδοσης — Φύση διαδικασίας — Συνιστά πολιτική διαδικασία — Το γεγονός αυτό δεν την εξομοιώνει όμως με αστική αγωγή, η οποία εγείρεται βάσει της Δ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, ούτε ταυτίζει τα επίδικα θέματά τους.
Φυγόδικοι — Έκδοση φυγοδίκου — Πολλαπλότητα διαδικασιών — Κατάχρηση δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου.
[*2262]Πολιτική Δικονομία — Απόσυρση αγωγής άνευ όρων — Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας Δ.15, θ.1 — Εφαρμοστέες αρχές.
Η παρούσα έφεση στρέφεται κατά της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα του εφεσείοντα-αιτητή για την έκδοση εντάλματος habeas corpus. Αμφισβητήθηκαν τα πιο κάτω σημεία της πρωτόδικης απόφασης:
1. Η απόρριψη αίτησης για έκδοση φυγοδίκου δεν δημιουργεί δεδικασμένο και δεν επάγεται εύρημα ότι απουσιάζουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την έκδοσή του.
2. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης Φυγοδίκων κυρώθηκε από τις Βελγικές Αρχές και ως εκ τούτου η αρμόδια αρχή μπορούσε να επικαλεστεί τις πρόνοιές της για την έκδοση του εφεσείοντα, και
3. Το Επαρχιακό Δικαστήριο έδωσε εύλογο χρόνο στον εφεσείοντα για την προετοιμασία της υπόθεσής του.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Στην παρούσα υπόθεση δεν εγείρεται θέμα δεδικασμένου. Το δεδικασμένο έχει ως λόγο τη λύση διαφοράς, αναφορικά με δικαιώματα, όχι την πιστοποίηση προϋποθέσεων για παραπομπή προσώπου σε δίκη ή έκδοσή του σε άλλη χώρα, προκαταρκτικό ζήτημα, που δεν άπτεται της ουσίας. Η διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για την έκδοση φυγοδίκου δεν είναι ρυθμιστική ή καθοριστική των δικαιωμάτων του.
Η διαδικασία η οποία διέπει την έκδοση φυγοδίκου ρυθμίζεται από τον περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμον του 1970, (Ν. 97/70), ιδιαίτερα από το ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ. Πρόκειται για ειδική διαδικασία, προσαρμοσμένη στη φύση του αντικειμένου αίτησης για την έκδοση φυγοδίκου. Κύριος σκοπός της είναι η διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για την έκδοσή του. Ο νόμος δεν απαγορεύει την επανάληψη αίτησης για την έκδοση φυγοδίκου. Ελέγχεται, όμως, η διαδικασία, όπως και κάθε δικαστική διαδικασία, προς αποτροπή κατάχρησης των δικαιοδοσιών του Δικαστηρίου.
2. Τίποτα δεν λέχθηκε ενώπιον του Εφετείου που να ανατρέπει τη διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι παρασχέθηκε στον εφεσείοντα η πρέπουσα ευκαιρία να ετοιμαστεί και να υποβάλει τις απόψεις του ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου, ή ότι υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την κύρωση της Σύμβασης [*2263]από το Βέλγιο.
3. Συντρέχουν, σύμφωνα με την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου, οι προϋποθέσεις για την έκδοση του εφεσείοντα.
4. Η πρωτόδικη απόφαση είναι ορθή και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται επέμβαση του Εφετείου προς ανατροπή της.
Η έφεση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Διευθυντής των Φυλακών v. Περρέλλα (1995) 1 Α.Α.Δ. 217,
Γενικός Εισαγγελέας (Αρ. 3) (1995) 1 Α.Α.Δ. 361,
Rees v. Secretary of State [1986] 2 All E.R. 321,
US Government v. Bowe [1989] 3 All E.R. 315,
Carter (1996) 1(A) A.A.Δ. 299,
Περέλλα (Aρ. 2) (1996) 1(B) A.A.Δ. 1009,
Carter (Aρ. 3) (1996) 1(A) A.A.Δ. 403,
LEVEL TACHEXCAVS LTD (Aρ. 2) (1995) 1 Α.Α.Δ. 1105,
Γαβριήλ κ.ά. v. Αγαπίου (1998) 1 A.A.Δ. 1868,
Kypreos v. Kypreos (1984) 1 C.L.R. 565,
Eleftheriades v. Cyprus Hotels (1985) 1 C.L.R. 677,
Xατζηιωάννου v. Κωνσταντίνου κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 844.
Έφεση.
Έφεση από τον αιτητή κατά της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Hλιάδης, Δ.), που δόθηκε στις 5 Iουνίου, 1998 (Aρ. Aίτησης 14/98), με την οποία απορρίφθηκε αίτημά του για έκδοση εντάλματος habeas corpus.
Σ. Δράκος, για τον Eφεσείοντα.
[*2264]Ε. Λοϊζίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π..
ΠΙΚΗΣ, Π.: Προκύπτει, από τις αποφάσεις της Ολομέλειας στη Δ/ντής των Φυλακών ν. Τζεννάρο Περρέλλα (1995) 1 Α.Α.Δ. 217· και στη Γενικός Εισαγγελέας (Αρ. 3) (1995) 1 Α.Α.Δ. 361, ότι η εγκατάλειψη αίτησης για έκδοση φυγοδίκου και η συνακόλουθη απόρριψή της δε δημιουργούν κώλυμα για την έγερση δεύτερης αίτησης για την έκδοση του ιδίου ατόμου, για να δικαστεί ή να εκτίσει την ποινή του για τα ίδια αδικήματα. Αντίθετα, η ταυτόχρονη προώθηση παράλληλων διαδικασιών για την έκδοση φυγοδίκου αποτελεί κατάχρηση της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου και μπορεί να περισταλεί, όπως ορίζεται στις ίδιες αποφάσεις.
Και η αγγλική νομολογία αποδέχεται ότι η εγκατάλειψη ή η απόρριψη αίτησης για την έκδοση φυγοδίκου δεν παρεμβάλλει κώλυμα στην υποβολή νέας αίτησης για τον ίδιο σκοπό.
Η διαδικασία έκδοσης δεν αναφέρεται στην ενοχή ή την αθωότητα του φυγοδίκου και, επομένως, δε γεννάται δεδικασμένο για την ποινική του ευθύνη. Το θέμα πραγματεύονται σε έκταση, υπό το φως της νομολογίας, οι συγγραφείς (Ivor και Clive Stanbrook) του έργου “The Law and Practice of Extradition”, σελ. 15 και 47.
Στη Rees v. Secretary of State [1986] 2 All E.R. 321 (HL), εξηγείται ότι η διαδικασία έκδοσης φυγοδίκου έχει ερευνητικό χαρακτήρα, ανάλογο προς εκείνο της προανάκρισης, και, επομένως, η απόρριψη αίτησης δεν είναι καθοριστική για την ουσία του θέματος. Παρόμοιες υπήρξαν οι θέσεις της Δικαστικής Επιτροπής της Βουλής των Λόρδων στη US Government v. Bowe [1989] 3 All E.R. 315.
Παρατηρήσεις στην David Lee Carter (1996) 1(A) A.A.Δ. 299 υποστηρίζουν τον παραλληλισμό της διαδικασίας έκδοσης με εκείνη της προανάκρισης.
Η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Τζεννάρο Περέλλα (Aρ. 2) (1996) 1(B) A.A.Δ. 1009, απαντά ευθέως το ερώτημα κατά πόσο γεννάται δεδικασμένο από την απόσυρση ή [*2265]εγκατάλειψη αιτήματος για την έκδοση φυγοδίκου. Η απάντηση είναι αρνητική. Η διαδικασία έκδοσης είναι ιδιότυπος (sui generis)· η συνύπαρξη των προϋποθέσεων για την έγκυρη εξουσιοδότηση της διαδικασίας αποτελεί δικαιοδοτικό όρο για την ανάληψη δικαιοδοσίας προς έκδοση φυγοδίκου. Συνάγεται ότι, στην απουσία των προϋποθέσεων για τη χορήγηση θεραπείας, αφαιρείται και το βάθρο για την έκδοση διαταγής για την έκδοση του καθ’ ου η αίτηση.
Και στην περίπτωση του εφεσείοντα, αίτηση για την έκδοσή του αποσύρθηκε, μετά από δήλωση της δικηγόρου, η οποία εκπροσώπησε την αρμόδια για τους σκοπούς έκδοσης αρχή - τον Υπουργό Δικαιοσύνης, ότι έγγραφα, συνοδευτικά της εξουσιοδότησης και αίτησης για έκδοση, δεν είχαν, όπως απαιτείται, μεταφραστεί.
Υποβλήθηκε δεύτερο αίτημα, το οποίο έγινε αποδεκτό από το Επαρχιακό Δικαστήριο και διατάχθηκε η έκδοση του Παναγιώτη Λιάκου Μελά, ώστε να δικαστεί στο Βέλγιο για το έγκλημα της ανθρωποκτονίας.
Ο εφεσείων εξαιτήθηκε την απελευθέρωσή του, με αίτημα στο Ανώτατο Δικαστήριο για την έκδοση εντάλματος habeas corpus. Το αίτημά του θεμελιώθηκε, κατά κύριο λόγο, στο δεδικασμένο, σύμφωνα με τις αρχές του αστικού δικαίου, που προέκυψε, κατά τον ισχυρισμό του, από την άνευ όρων εγκατάλειψη και απόρριψη του πρώτου αιτήματος για την έκδοσή του.
Ο Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ο οποίος επιλήφθηκε της υπόθεσης, απέρριψε το αίτημα, αφού διαπίστωσε ότι η απόρριψη της πρώτης αίτησης δεν παρενέβαλλε κώλυμα στην υποβολή της δεύτερης για την έκδοση του εφεσείοντα. Το βάθρο της απόφασης είναι τούτο: Η απόρριψη αίτησης για έκδοση φυγοδίκου δε δημιουργεί δεδικασμένο και δεν επάγεται εύρημα ότι απουσιάζουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την έκδοσή του.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το Τεκμήριο 8 καταδεικνύει ότι η σχετική για τους σκοπούς έκδοσης σύμβαση - (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης Φυγοδίκων) - κυρώθηκε από τις Βελγικές Αρχές. Επομένως, η αρμόδια αρχή μπορούσε να επικαλεστεί τις πρόνοιές της για την έκδοση του εφεσείοντα. Ωσαύτως, το Δικαστήριο απέρριψε εισήγηση ότι δε δόθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο εύλογος χρόνος στον εφεσείοντα για την προετοιμασία της υπόθεσής του.
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορριπτική του αιτή[*2266]ματος για την έκδοση εντάλματος habeas corpus, είναι το αντικείμενο της έφεσης, με την οποία αμφισβητείται η ορθότητα της απόφασης του Δικαστηρίου και στα τρία προαναφερθέντα σημεία.
Τίποτε δεν έχει τεθεί ενώπιόν μας, που να τείνει να διασαλεύσει τη διαπίστωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου - ότι παρασχέθηκε στον εφεσείοντα η πρέπουσα ευκαιρία να ετοιμαστεί και να υποβάλει τις θέσεις του ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου, ή ότι υπάρχουν τα αποδεικτικά για την κύρωση της Σύμβασης από το Βέλγιο.
Παραμένει το ζήτημα του δεδικασμένου, στο οποίο και επικεντρώθηκε η αγόρευση του εφεσείοντα. Αυτή έχει ως βάση δύο αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου - τη Γενικός Εισαγγελέας (Αρ. 3), (ανωτέρω), στην οποία αποφασίστηκε ότι η διαδικασία έκδοσης φυγοδίκου συνιστά πολιτική διαδικασία, και την David Lee Carter (1996) 1(A) A.A.Δ. 299, στην οποία κρίθηκε ότι η έκβαση αίτησης για τη χορήγηση προνομιακού εντάλματος, σ’ εκείνη την περίπτωση habeas corpus, δημιουργεί δεδικασμένο - (βλ., επίσης, Αίτηση LEVEL TACHEXCAVS LTD (Aρ. 2) (1995) 1 A.A.Δ. 1105).
Στην πολύ πρόσφατη απόφασή μας Γαβριήλ κ.ά. ν. Αγαπίου, (1998) 1 A.A.Δ. 1868, γίνεται αναφορά στις επιπτώσεις της άνευ όρων απόσυρσης αγωγής, κάτω από τη Δ.15, θ.1, των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, και στη νομολογία, επεξηγηματική της εφαρμογής των προνοιών της - (βλ., μεταξύ άλλων, Kypreos v. Kypreos (1984) 1 C.L.R. 565· Eleftheriades v. Cyprus Hotels (1985) 1 C.L.R. 677 και Χ”Ιωάννου ν. Κωνσταντίνου κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 844).
Το γεγονός ότι η αίτηση για την έκδοση φυγοδίκου ανάγεται στην πολιτική δικαιοδοσία του Επαρχιακού Δικαστηρίου, δεν την εξομοιώνει με αστική αγωγή, η οποία εγείρεται βάσει της Δ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, ούτε ταυτίζει τα επίδικα θέματά τους. Όπως προκύπτει από το ίδιο το κείμενο της Δ.15 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, οι πρόνοιές της είναι προσαρμοσμένες σε αγωγή που εγείρεται βάσει της Δ.2 και η εφαρμογή της συναρτημένη με την πορεία της προβλεπόμενης διαδικασίας.
Η διαδικασία, η οποία διέπει την έκδοση φυγοδίκου ρυθμίζεται από τον περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμον του 1970, (Ν. 97/70), ιδιαίτερα από το ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ. Πρόκειται για ειδική διαδικασία, προσαρμοσμένη στη φύση του αντικειμένου αίτησης για την έκδο[*2267]ση φυγοδίκου. Κύριος σκοπός της είναι η διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για την έκδοσή του. Ο νόμος δεν απαγορεύει την επανάληψη αίτησης για την έκδοση φυγοδίκου. Ελέγχεται, όμως, η διαδικασία, όπως και κάθε δικαστική διαδικασία, προς αποτροπή κατάχρησης των δικαιοδοσιών του δικαστηρίου.
Το δεδικασμένο στην πολιτική δικαιοδοσία συναρτάται με την ύπαρξη αγώγιμου δικαιώματος και, γενικά, με τον καθορισμό των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των διαδίκων. Το αντικείμενο της διαδικασίας έκδοσης είναι διάφορο. Έχει ως λόγο τη διαπίστωση ύπαρξης των προϋποθέσεων για την κίνηση του διεθνούς μηχανισμού για τη μεταφορά του κατ’ ισχυρισμό αδικοπραγήσαντα σε άλλη χώρα, για να δικαστεί ή να εκτίσει την ποινή του. Το έργο του δικαστηρίου είναι ανακριτικό. Η διαπίστωση της ύπαρξης των προϋποθέσεων για την έκδοση φυγόδικου δεν είναι ρυθμιστική ή καθοριστική των δικαιωμάτων του.
Η διαφορά μεταξύ του επιδίκου θέματος πολιτικής αγωγής, εγειρόμενης βάσει της Δ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, και αίτησης για την έκδοση φυγοδίκου, δεν αφήνει κανένα πεδίο για παραλληλισμό του αντικειμένου τους ή της διαδικασίας για την εξέτασή τους. Το δεδικασμένο έχει ως λόγο τη λύση διαφοράς, αναφορικά με δικαιώματα, όχι την πιστοποίηση προϋποθέσεων για παραπομπή προσώπου σε δίκη ή έκδοσή του σε άλλη χώρα, προκαταρκτικό ζήτημα, που δεν άπτεται της ουσίας. Συνεπώς, ούτε ως θέμα αρχής ούτε ως θέμα νομολογίας δημιουργείται δεδικασμένο, ως αποτέλεσμα της απόρριψης αιτήματος για έκδοση φυγοδίκου και δεν παρεμβάλλεται κώλυμα στην υποβολή δεύτερου όμοιου αιτήματος.
Συντρέχουν, σύμφωνα με την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου, οι προϋποθέσεις για την έκδοση του εφεσείοντα.
Δε διαπιστώνεται βάσιμος λόγος, που να δικαιολογεί επέμβαση στις διαπιστώσεις του Δικαστηρίου στην απόφαση που εφεσιβάλλεται.
Η έφεση απορρίπτεται. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο