(1999) 1 ΑΑΔ 1060
[*1060]9 Ιουλίου, 1999
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΆΝΤΡΗ ΡΟΥΣΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
1. ΕΛΕΝΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ,
2. ΓΙΑΝΝΗ Χ”ΓΙΑΝΝΗ,
Eφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Aρ. 10155)
Αμέλεια — Τροχαίο ατύχημα — Επιμερισμός ευθύνης — Διαγώνια διασταύρωση δρόμου τετραπλής κυκλοφορίας από το όχημα της εφεσίβλητης — Σύγκρουση με το όχημα της εφεσείουσας η οποία κρατούσε τη δεξιά λωρίδα της πορείας της προσπερνώντας αυτοκίνητα τα οποία σταμάτησαν για να αφήσουν την εφεσίβλητη - η οποία έβγαινε από αριστερά - να εισέλθει στην αντίθετη πορεία — Περιορισμένη ορατότητα — Πυκνή κυκλοφορία — Ευθύνη επιμερίσθηκε σε ποσοστό 70% για την εφεσίβλητη και σε 30% για την εφεσείουσα — Επικυρώθηκε κατ’ έφεση.
Αποζημιώσεις — Γενικές αποζημιώσεις — Αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες — Κατάγματα στους καρπούς των δύο χεριών και συγκεκριμένα του κάτω άκρου της κερκίδας και της ωλένης που επουλώθηκαν πλήρως και δεν υπήρχε ενδεχόμενο οστεοαρθρίτιδας, μώλωπες κάτω και γύρω από το δεξιό μάτι, συμπίεση της δεξιάς ζυγωματικής χώρας, ελαφρά εγκεφαλική διάσειση και θλαστικό τραύμα στην αριστερή επιγονατίδα — Επιδικασθείσες από το πρωτόδικο Δικαστήριο £5.000.- γενικές αποζημιώσεις χαρακτηρίσθηκαν ότι ευρίσκοντο κοντά στα χαμηλά όρια του πλαισίου, αλλά επικυρώθηκαν.
Η εφεσείουσα εκινείτο με το μοτοποδήλατό της στη Λεωφόρο Στροβόλου, η οποία έχει δύο λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση, και συγκεκριμένα στη δεξιά λωρίδα της πορείας της προσπερνώντας αυτοκίνητα τα οποία σταμάτησαν για να αφήσουν την εφεσίβλητη να εισέλθει στην αντίθετη πορεία βγαίνοντας από την έξοδo του νηπιαγωγείου στα αριστερά τους και στρίβοντας δεξιά. Τα δύο οχήματα [*1061]συγκρούσθηκαν στο κέντρο του δρόμου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η εφεσίβλητη είχε ευθύνη καθ’ όσον επιχείρησε ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο εγχείρημα υπό τις περιστάσεις και μάλιστα σε συνθήκες πυκνής κυκλοφορίας. Έκρινε όμως ότι η εφεσείουσα ήταν υπεύθυνη για συντρέχουσα αμέλεια αφού, υπό τις συνθήκες της παρούσας υπόθεσης, παρέλειψε να είναι επαρκώς προσεκτική για τη δική της ασφάλεια. Η ευθύνη επιμερίσθηκε σε 70% στην εφεσίβλητη και 30% στην εφεσείουσα. Οι γενικές αποζημιώσεις για τις προσωπικές βλάβες που υπέστη η εφεσείουσα καθορίσθηκαν σε £5.000-.
Η εφεσείουσα υποστήριξε στην έφεση ότι δεν εδικαιολογείτο το συμπέρασμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι τα ακινητοποιηθέντα αυτοκίνητα συνιστούσαν προειδοποίηση για τον κίνδυνο εισόδου της εφεσίβλητης στο δρόμο. Εισηγήθηκε ότι δεν έφερε οποιαδήποτε ευθύνη για τη σύγκρουση. Εφεσίβαλε επίσης το επιδικασθέν ποσό των γενικών αποζημιώσεων.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η πρωτόδικη απόφαση τόσο για την απόδοση ευθύνης στην εφεσείουσα όσο και για το ποσοστό ευθύνης που της απεδόθη, είναι ορθή και δεν παρέχεται πεδίο για επέμβαση του Εφετείου.
2. Η προσέγγιση του πρωτόδικου δικαστή ως προς τον καθορισμό των γενικών αποζημιώσεων είναι ορθή. Δεν υπάρχει τίποτα που να καθιστά τον καθορισμό των εν λόγω αποζημιώσεων έκδηλα λανθασμένο, έστω και αν το επιδικασθέν ποσό βρίσκεται κοντά στα χαμηλά όρια του πλαισίου.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Petrou v. Socratous (1988) 1 C.L.R. 595,
Αλεξάνδρου v. Ιωάννου (1996) 1(Β) Α.Α.Δ. 1157,
Βίκης v. Νεοφύτου (1990) 1 Α.Α.Δ. 345,
Fysko Constructing Co Ltd v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 1014,
Paraskevaides (overseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789.
[*1062]Έφεση.
Έφεση από την ενάγουσα κατά της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Γιασεμή, E.Δ.) που δόθηκε στις 11 Δεκεμβρίου, 1997 (Aγωγή Aρ. 2437/95) με την οποία επιδικάστηκαν υπέρ της ενάγουσας-εφεσείουσας και εναντίον της εναγόμενης 1-εφεσίβλητης αποζημιώσεις πλέον τόκοι για τον τραυματισμό που υπέστη η εφεσείουσα σε σύγκρουση.μεταξύ του μοτοποδηλάτου το οποίο οδηγούσε και του αυτοκινήτου το οποίο οδηγούσε η εφεσίβλητη 1 με ποσοστό ευθύνης 70% εναντίον της εφεσίβλητης και 30% εναντίον της εφεσείουσας.
Aιμ. Λεμονάρης, για την Eφεσείουσα.
A. Mάγος και Kλ. Kλεάνθους, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Δ. Χατζηχαμπής.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Η επίδικη απόφαση αφορούσε την ευθύνη και τις αποζημιώσεις για τραυματισμό που υπέστη η Εφεσείουσα-Ενάγουσα σε σύγκρουση μεταξύ του μοτοποδηλάτου το οποίο οδηγούσε και του αυτοκινήτου το οποίο οδηγούσε η Εφεσίβλητη-Εναγόμενη 1. Η έφεση προσβάλλει την απόφαση τόσο σε σχέση με την ευθύνη, την οποία κατανέμει σε 70% εναντίον της Εφεσίβλητης και 30% εναντίον της Εφεσείουσας, όσο και σε σχέση με τις γενικές αποζημιώσεις, τις οποίες καθόρισε σε £5,000.
Όσον αφορά την ευθύνη, οι συνθήκες της σύγκρουσης δεν είναι υπό αμφισβήτηση και τα ευρήματα του ευπαίδευτου δικαστή βασίσθησαν στη μαρτυρία και των δύο οδηγών μεταξύ των οποίων δεν διεπιστώθη διαφωνία. Η Εφεσείουσα εκινείτο στη Λεωφόρο Στροβόλου, η οποία έχει δύο λωρίδες κυκλοφορίας σε κάθε κατεύθυνση, και συγκεκριμένα στη δεξιά λωρίδα της πορείας της, προσπερνώντας αυτοκίνητα τα οποία είχαν σταματήσει για να αφήσουν την Εφεσίβλητη να εισέλθει στην αντίθετη πορεία βγαίνοντας από την έξοδο νηπιαγωγείου στα αριστερά τους και στρίβοντας δεξιά. Η σύγκρουση έγινε κοντά στο κέντρο του δρόμου ενώ η Εφεσίβλητη έστριβε δεξιά μπαίνοντας στην άλλη πορεία και ενώ η Εφεσείουσα προσπερνούσε τα σταματημένα αυτοκίνητα. Ούτε η Εφεσίβλητη ούτε η Εφεσείουσα είδαν η μια την άλλη πριν συγκρουστούν λόγω του περιορισμού της ορατότητας τους από τα σταματημένα [*1063]αυτοκίνητα. Ο ευπαίδευτος δικαστής διέγνωσε ευθύνη στην Εφεσίβλητη καθ’ όσον επιχείρησε ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο εγχείρημα υπό τις περιστάσεις, και μάλιστα σε συνθήκες πυκνής κυκλοφορίας. Βασιζόμενος όμως ιδιαίτερα στις υποθέσεις Petrou v. Socratous (1988) 1 C.L.R. 595 και Αλεξάνδρου ν. Ιωάννου (1996) 1 A.A.Δ. 1157, διέγνωσε και συντρέχουσα αμέλεια στην Εφεσείουσα καθ’ όσον, προσπερνώντας τη σειρά των ακινητοποιημένων αυτοκινήτων υπό τις συνθήκες της πυκνής κυκλοφορίας, και οφείλοντας να αντιληφθεί την πιθανότητα να εξέρχετο η Εφεσίβλητη από το νηπιαγωγείο, το οποίο γνώριζε ότι ήταν εκεί, σε συνδυασμό με το κενό που τα αυτοκίνητα δημιούργησαν για να εισέλθει η Εφεσίβλητη, παρέλειψε να είναι επαρκώς προσεκτική για τη δική της ασφάλεια. Οι υποθέσεις Petrou v. Socratous και Αλεξάνδρου ν. Ιωάννου, θεώρησε ο ευπαίδευτος δικαστής, δεν διαφοροποιούντο καθόλου από την ενώπιον του υπόθεση.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για την Εφεσείουσα εισηγείται ότι το δικαστήριο έσφαλε όσον αφορά την αντίληψη του των γεγονότων, ώστε να παρέχεται έδαφος για την παρέμβαση του Εφετείου, βασιζόμενος ιδιαίτερα στην υπόθεση Βίκης ν. Νεοφύτου (1990) 1 Α.Α.Δ. 345 σε στήριξη της θέσης ότι δεν δικαιολογείται το συμπέρασμα του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι τα ακινητοποιηθέντα αυτοκίνητα συνιστούσαν προειδοποίηση για την Εφεσείουσα για τον κίνδυνο εισόδου της Εφεσίβλητης στο δρόμο. Ο κ. Λεμονάρης εισηγείται έτσι ότι η Εφεσείουσα δεν έφερε οποιαδήποτε ευθύνη για τη σύγκρουση. Η εισήγηση αυτή δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Η υπόθεση Βίκης ν. Νεοφύτου προκύπτει με βάση τα δικά της δεδομένα, που οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν λογικά προβλεπτή υπό τις περιστάσεις η είσοδος άλλου οχήματος στο δρόμο, και δεν δημιουργεί κανόνα δικαίου, όπως φαίνεται από τις ίδιες τις υποθέσεις Petrou v. Socratous και Αλεξάνδρου ν. Ιωάννου και όπως, εξ άλλου, το πρώτο πράγμα που μαθαίνει κανείς για την αμέλεια είναι το μυριοειπωμένο “negligence is always a question of fact depending on all the circumstances of the case”. Στην προκειμένη περίπτωση, ο ευπαίδευτος δικαστής εδικαιούτο να διαπιστώσει, επί των ενώπιον του γεγονότων, ότι η Εφεσείουσα ήταν αμελής, βασιζόμενος όχι μόνο στην ακινητοποίηση των αυτοκινήτων αλλά και στην πυκνή κυκλοφορία και στη γνώση της παρουσίας του νηπιαγωγείου και της δημιουργίας ανοίγματος. Αυτά δεν αναιρούντο, αντίθετα με ότι υποστηρίζει ο κ. Λεμονάρης, ούτε από το ότι η Εφεσείουσα δεν είχε δει προηγουμένως την Εφεσίβλητη, ούτε από το ότι η Εφεσείουσα δεν πρόλαβε να πάρει αποτρεπτικά μέτρα, ούτε από το ότι η ίδια η Εφεσίβλητη παρανομούσε στρίβοντας δεξιά, πράγματα που αν ήσαν διαφορετικά ενδεχόμενα θα [*1064]επέτειναν την αμέλεια της Εφεσείουσας. Αν η υπόθεση προσομοιάζει (και δεν λέγουμε οτιδήποτε περισσότερο) προς άλλη, είναι προς τις Petrou v. Socratous και Αλεξάνδρου v. Ιωάννου παρά προς τη Βίκης ν. Νεοφύτου.
Μη διαπιστώνοντας οποιαδήποτε λανθασμένη προσέγγιση στο νόμο ή στα γεγονότα από τον ευπαίδευτο δικαστή, δεν παρέχεται έδαφος για επέμβαση μας. Αυτό ισχύει τόσο για την ίδια την απόδοση ευθύνης στην Εφεσείουσα όσο και για το ποσοστό ευθύνης που της απεδόθη (και επί του οποίου εν πάση περιπτώσει δεν υπεισήλθε ο κ. Λεμονάρης). Όπως παρατήρησε ο Σαββίδης, Δ., ο οποίος έδωσε την απόφαση του δικαστηρίου στην υπόθεση Petrou v. Socratous, στη σ. 602:
“It is well established that the question of apportionment of liability is a primary matter for the trial judge to decide, and unless there is some error in law or in fact in his judgment his finding ought not to be disturbed (see, inter alia, Covotsos Textiles Ltd ν. Serghiou (1981) 1 C.L.R. 475; Christoforou v. Solomou (1981) 1 C.L.R. 612, Antoniou v. Sergis (1979) 1 C.L.R. 169, Kika v. Lazarou (1979) 1 C.L.R. 670).
In Christodoulou v. Angeli (1968) 1 C.L.R. 338 the following was said at p. 346, after reference was made to the principles enunciated on this matter in Brown v. Thompson [1968] 1 W.L.R. 1003:
“Where no error of principle has been shown and no misapprehension of the facts on the part of the trial Court has been made to appear on appeal, this Court will be reluctant to interfere with the apportionment made by the trial Court even if somewhat differently inclined.””
Η έφεση αφορά και το ύψος των γενικών αποζημιώσεων που επιδικάσθησαν, £5,000, το οποίο ο κ. Λεμονάρης, βασιζόμενος στην υπόθεση Fysko Constructing Co Ltd v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 1014 καθώς και στην Paraskevaides (overseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789, λέγει ότι είναι έκδηλα ανεπαρκές, με ιδιαίτερη αναφορά στη διαπιστωθείσα από το δικαστήριο μόνιμη ελαφρά παραμόρφωση του προσώπου της Εφεσείουσας υπό τη μορφή ασυμμετρίας ως εκ της συμπίεσης του δεξιού ζυγωματικού οστού. Ο ευπαίδευτος δικαστής εξέτασε με μεγάλη επιμέλεια και λεπτομέρεια τους τραυματισμούς της Εφεσείουσας και τις συνέπειες τους από κάθε άποψη, κάνοντας αναφορά και στην υπόθεση [*1065]Fysko την οποία θεώρησε ως σοβαρότερη από απόψεως τραυμάτων από την προκειμένη. Σημειώνουμε ότι η Εφεσείουσα είχε υποστεί κατάγματα στους καρπούς των δύο χεριών, και συγκεκριμένα του κάτω άκρου της κερκίδας και της ωλένης, που όμως επουλώθησαν πλήρως και δεν υπήρχε ενδεχόμενο οστεοαρθρίτιδας, μώλωπες κάτω και γύρω από το δεξιό μάτι, συμπίεση της δεξιάς ζυγωματικής χώρας, ελαφρά εγκεφαλική διάσειση και θλαστικό τραύμα στην αριστερή επιγονατίδα. Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι διαπιστώνουμε λανθασμένη προσέγγιση στο θέμα εκ μέρους του ευπαίδευτου δικαστή που να καθιστούσε τον προσδιορισμό των γενικών αποζημιώσεων έκδηλα λανθασμένο, έστω και αν θα θεωρούσαμε ότι το επιδικασθέν ποσό βρίσκεται κοντά στα χαμηλά όρια του πλαισίου.
Η έφεση αποτυγχάνει στην ολότητα της με έξοδα εναντίον της Εφεσείουσας.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο