(1999) 1 ΑΑΔ 1721
[*1721]13 Οκτωβρίου, 1999
[ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΛΤΔ,
Εφεσείοντες-Eνάγοντες,
v.
1. APAK AGRO INDUSTRIES,
2. ΑΝΔΡΕΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ,
Εφεσιβλήτων-Eναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Aρ. 10550)
Έφεση — Ειδοποίηση αντέφεσης — Χωρίς να έχει καταχωρήσει ειδοποίηση αντέφεσης, ο εφεσίβλητος δεν μπορεί να εισηγείται την ανατροπή ή την τροποποίηση οποιουδήποτε μέρους της πρωτόδικης απόφασης — Δ.35, θ.10 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Πολιτική Δικονομία — Συνένωση αγωγών — Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου προς συνεκδίκαση αγωγών — Το γεγονός ότι εκκρεμούσε αίτηση για περισσότερες και καλύτερες λεπτομέρειες και το θέμα προσδιορισμού, του διαδίκου του έχοντος το δικαίωμα να αρχίσει πρώτος, δεν αποτελούσαν σοβαρό λόγο για απόρριψη της αίτησης για συνένωση των αγωγών.
Η έφεση στρέφεται εναντίον της ενδιάμεσης απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου με την οποία απερρίφθη αίτηση των εφεσειόντων-εναγόντων για συνένωση δύο αγωγών τους κατά των εφεσιβλήτων-εναγομένων.
Κατά την ακρόαση της αίτησης οι εφεσίβλητοι ήγειραν προδικαστικές ενστάσεις επί δικονομικών θεμάτων τις οποίες απέρριψε το πρωτόδικο Δικαστήριο.
Κατά την ακρόαση της έφεσης ο συνήγορος των εφεσιβλήτων θέλησε να αμφισβητήσει την ορθότητα μέρους της πρωτόδικης απόφασης που αναφέρετο στην απόρριψη των προδικαστικών ενστάσεων. Το Εφετείο αποφάσισε ότι οι εφεσίβλητοι δεν είχαν τέτοιο δικαίωμα [*1722]λόγω μη συμμόρφωσης τους με τη Δ.35 Κ.10 των περί Πολιτικής Δικονομίας Κανονισμών. Σύμφωνα με την εν λόγω δικονομική πρόνοια, έπρεπε να δώσουν γραπτή ειδοποίηση στους εφεσείοντες και τον Πρωτοκολλητή του Δικαστηρίου περί της προθέσεως τους καθορίζοντας τα σημεία με βάση τα οποία, κατά τον ισχυρισμό τους, εδικαιολογείτο η διαφοροποίηση της απόφασης, εκθέτοντας πλήρως τους λόγους και τις αιτίες για τις οποίες εζητούσαν τη διαφοροποίηση της απόφασης κατά την έφεση.
Αναφορικά με τη συνένωση των αγωγών αποφασίστηκε ότι:
1. Το κοινό ζήτημα των δύο αγωγών είναι η εγκυρότητα των συμφωνιών δανείου πάνω στις οποίες στηρίζονται οι απαιτήσεις των εφεσειόντων εναντίον των εναγομένων στην αγωγή 2543/91. Με το ζήτημα αυτό σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό οι απαιτήσεις κατά της εναγομένης στην αγωγή 1402/92.
2. Κοινά επίσης είναι τα περισσότερα ζητήματα που οι εναγόμενοι στις δύο αγωγές εγείρουν στις υπερασπίσεις και ανταπαιτήσεις τους.
3. Το ζήτημα του προσδιορισμού του διαδίκου του έχοντος το δικαίωμα να αρχίσει πρώτος θα έπρεπε να είχε θεωρηθεί ως δευτερεύον ενόψη της διαπίστωσης του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι υπήρχε κοινό θέμα μεταξύ των δύο αγωγών και δεν θα έπρεπε να αποτελέσει λόγο απόρριψης του αιτήματος για συνένωση των αγωγών. Το εν λόγω ζήτημα, ως καθαρά διαδικαστικό, μπορεί χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία να ρυθμιστεί πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας.
4. Η πολυπλοκότητα των ζητημάτων που εγείρονται είναι παράγων που συνηγορεί υπό τις περιστάσεις, υπέρ της συνένωσης των αγωγών, ενώ το γεγονός ότι κατά το χρόνο εξέτασης της αίτησης για συνένωση εκκρεμούσε αίτηση στην αγωγή 1402/92 για περισσότερες και καλύτερες λεπτομέρειες, δεν αποτελεί σοβαρό λόγο για απόρριψη της αίτησης εφόσον η δικογραφία και των δύο αγωγών ήταν ήδη συμπληρωμένη.
5. Η συνεκδίκαση των δύο αγωγών θα βοηθήσει στην καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης και θα εξοικονομηθούν χρόνος και έξοδα.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα.
[*1723]Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αυστριακές Αερογραμμές ν. Γενικών Ασφαλειών Κύπρου Λτδ κ.ά. (1991) 1 Α.Α.Δ. 764,
G.A.P. Estates Limited v. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 449,
Hadjiathanasiou v. Parperides a.o. (1975) 1 C.L.R. 401,
Healey a.o. v. A. Waddington and Sons Ltd a.o. [1954] 1 All E.R. 861.
Έφεση.
Έφεση από τους ενάγοντες κατά της ενδιάμεσης απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου (Eρωτοκρίτου, Π.E.Δ.) που δόθηκε στις 25 Mαΐου, 1999 (Aγωγή Aρ. 2543/91) με την οποία απορρίφθηκε αίτησή τους για συνένωση των αγωγών αρ. 2543/91 και 1402/92.
Π. Πολυβίου, για τους Eφεσείοντες.
Κ. Τσιρίδης, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Α. Κραμβής.
KPAMBHΣ, Δ.: Η έφεση στρέφεται εναντίον ενδιάμεσης απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου με την οποία το Δικαστήριο απέρριψε αίτηση των εφεσειόντων για συνένωση των αγωγών των εφεσειόντων αρ. 2543/91 και αρ. 1402/92 εναντίον των 1. APAK AGRO INDUSTRIES LTD, 2. Ανδρέα Δημητριάδη και Αδούλας Κυριάκου Κούντουρου αντίστοιχα.
Κατά την ακρόαση της αίτησης οι εφεσίβλητοι ήγειραν προδικαστικές ενστάσεις επί δικονομικών ζητημάτων τις οποίες το Δικαστήριο απέρριψε για τους λόγους που εξηγούνται στην πρωτόδικη απόφαση.
Κατά την ακρόαση της έφεσης ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσιβλήτων θέλησε να αμφισβητήσει την ορθότητα του μέρους της πρωτόδικης απόφασης που αναφέρεται στην απόρριψη των προδικαστικών ενστάσεων. Και αυτό, χωρίς να είχε προηγουμένως καταχωρηθεί ειδοποίηση έφεσης, πράγμα που εξ αρχής επισημάναμε.
Εφόσον η πρόθεση των εφεσιβλήτων ήταν να ισχυρισθούν κατά την ακρόαση της έφεσης ότι η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου επί των προδικαστικών ενστάσεων έπρεπε να διαφοροποιηθεί, όφειλαν, κατά τα προβλεπόμενα στη Δ.35 κ.10 των περί Πολιτικής Δικονομίας Κανονισμών, να έδιδαν γραπτή ειδοποίηση στους εφεσείοντες και τον Πρωτοκολλητή του Δικαστηρίου περί της προθέσεώς τους, καθορίζοντας τα σημεία με βάση τα οποία κατά τον ισχυρισμό τους δικαιολογείται η διαφοροποίηση της απόφασης, εκθέτοντας πλήρως τους λόγους και τις αιτίες για τις οποίες ζητούν τη διαφοροποίηση της απόφασης κατά την έφεση. Παρόμοιο ζήτημα απασχόλησε το Εφετείο στην Aυστριακές Αερογραμμές ν. Γενικών Ασφαλειών Κύπρου Λτδ κ.α. (1991) 1 Α.Α.Δ. 764, όπου λέχθηκαν τα ακόλουθα:
“Ενώπιόν μας ο κ. Πολυβίου επανελαβε τον ισχυρισμό του ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο όφειλε να μην επιληφθεί των πιο πάνω δυο ισχυρισμών του κ. Σαρρή, οι οποίοι τον είχαν φέρει προ εκπλήξεως και τον είχαν καταλάβει εξ απήνης. Όμως, δεν καταχώρησε ειδοποίηση αντέφεσης. Εν πάση όμως περιπτώσει, ο κ. Πολυβίου προχώρησε σε επιχειρηματολογία υποστηρίζουσα το τελικό συμπέρασμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι τα άρθρα της Σύμβασης που είχε επικαλεστεί ο Αερομεταφορέας, δεν είχαν εφαρμογή στην παρούσα υπόθεση.
Χωρίς την υποβολή αντέφεσης ή την επίδοση της Ειδοποίησης* που προβλέπουν οι θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας, Δ.35, θ.10, ο κ. Πολυβίου δεν μπορεί να εισηγείται την ανατροπή ή την τροποποίηση οποιουδήποτε μέρους της πρωτόδικης απόφασης ούτε είναι, κάτω από τις παρούσες περιστάσεις, δυνατή η διαγραφή του μέρους της πρωτόδικης απόφασης που ασχολείται με τις πιο πάνω δυο ειδικές υπερασπίσεις που ο κ. Σαρρής πρόβαλε στο στάδιο της τελικής του αγόρευσης ......................... .”
Στην προκείμενη περίπτωση οι εφεσίβλητοι δεν τήρησαν τα δικονομικά θέσμια ως είχαν υποχρέωση, γι’ αυτό, θεωρούμε πως δεν διατηρούμε ευχέρεια εξέτασης του θέματος της απόρριψης των προδικαστικών ενστάσεων στα πλαίσια της παρούσας [*1725]έφεσης.
Το Δικαστήριο μολονότι διαπίστωσε ότι υπήρχε κοινό ζήτημα “τέτοιας σημασίας σε σχέση με τα υπόλοιπα που θα μπορούσε να καταστήσει τη συνένωση των δύο αγωγών επιθυμητή” εντούτοις απέρριψε την αίτηση για δύο βασικά λόγους. Ο πρώτος λόγος αναφέρεται σε σύγκρουση που το Δικαστήριο θεώρησε ότι θα προέκυπτε κατά τον προσδιορισμό του διαδίκου του έχοντος το δικαίωμα να αρχίσει πρώτος, και αυτό σε συνάρτηση με το νομικό βάρος απόδειξης (legal burden of proof) που φέρουν οι διάδικοι ανάλογα και σε σχέση με τους ισχυρισμούς που αντιστοίχως προβάλλουν στα δικόγραφα. Ο δεύτερος λόγος αναφέρεται σε ορατό κίνδυνο περιπλοκής των κοινών επίδικων θεμάτων σε περίπτωση συνένωσης λόγω της πολυπλοκότητας των υπερασπίσεων και ανταπαιτήσεων των εναγομένων στην αγωγή 2543/91 όπου εγείρονται πολλά και σοβαρά επίδικα θέματα “γεγονός που δεν θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα της δικαιοσύνης”, καθώς και στο γεγονός ότι η αγωγή 1402/92 δεν είναι έτοιμη για ακρόαση αφού εκκρεμεί ενδιάμεση αίτηση για περισσότερες και καλύτερες λεπτομέρειες και η τυχόν συνένωση θα σήμαινε καθυστέρηση εκδίκασης της αγωγής αρ. 2543/91.
Η αγωγή αρ. 2543/91 αφορά απαιτήσεις των εναγόντων δυνάμει δανείου που παραχώρησαν στους εναγόμενους 1 υπό την εγγύηση του εναγόμενου 2. Στην αγωγή γίνεται επίσης αναφορά στις υποθήκες που παρεχώρησε η κα Αδούλα Κυριάκου Κούντουρου, εναγόμενη στην αγωγή 1402/92, προς όφελος των εφεσειόντων για την εξασφάλιση της πληρωμής των δανείων προς τους εναγόμενους 1 στην αγωγή 2543/91.
Η αγωγή των εφεσειόντων αρ. 1402/92 εναντίον της κας Αδούλας Κυριάκου Κούντουρου αφορά αξίωση για εκποίηση των υποθηκών που η εναγόμενη παραχώρησε προς εξασφάλιση των δανείων που αφορά η αγωγή 2543/91 και είσπραξη του προϊόντος της πώλησης προς ικανοποίηση των απαιτήσεων των εφεσειόντων δυνάμει των τριών δανείων στα οποία αναφέρεται η αγωγή 2543/91.
Οι εναγόμενοι στην αγωγή 2543/91 αμφισβητούν το κύρος των τριών συμφωνιών δανείου. Αμφισβητείται επίσης η εγκυρότητα της συμφωνίας εγγύησης του εναγόμενου 2 η οποία προδήλως είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις συμφωνίες των δανείων. Οι εναγόμενοι στην αγωγή 2543/91 ανταπαιτούν αποζημιώσεις οι οποίες απορρέουν από παραβάσεις συμφωνιών, αμέλεια [*1726]και άλλες αιτίες στενά συνυφασμένες με ό,τι σχετίζεται με τις συμφωνίες δανείου. Παρόμοιες είναι οι υπερασπίσεις που εγείρει και η εναγόμενη στην αγωγή 1402/92 η οποία δι’ ανταπαιτήσεως ζητά ακύρωση των υποθηκών, γενικές και ειδικές αποζημιώσεις για παράβαση συμφωνίας, αμέλεια κλπ.
Η διαπίστωση του Προέδρου του Επαρχιακού Δικαστηρίου ότι το κοινό ζήτημα των δύο αγωγών είναι η εγκυρότητα των συμφωνιών δανείου πάνω στις οποίες στηρίζονται οι απαιτήσεις των εφεσειόντων εναντίον των εναγομένων στην αγωγή 2543/91 και ότι με αυτό το ζήτημα σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό οι απαιτήσεις κατά της εναγομένης στην αγωγή 1402/92 είναι απόλυτα ορθή.
Κοινά επίσης είναι τα περισσότερα ζητήματα που οι εναγόμενοι στις δύο αγωγές εγείρουν στις υπερασπίσεις και ανταπαιτήσεις τους. Πρόκειται για υπερασπίσεις και ανταπαιτήσεις που εμφανίζουν ταυτοσημία επί όλων σχεδόν των ζητημάτων, νομικών και πραγματικών, που αντιστοίχως εγείρονται.
Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι και στις δύο αγωγές οι εφεσείοντες έχουν το νομικό βάρος απόδειξης της εγκυρότητας των συμφωνιών των δανείων που επικαλούνται όπως και των συμφωνιών των υποθηκών που επιζητούν την εκποίηση. Το ζήτημα του προσδιορισμού του διαδίκου του έχοντος το δικαίωμα να αρχίσει πρώτος θα έπρεπε να είχε θεωρηθεί ως δευτερεύον ενόψει της βασικής διαπίστωσης περί υπάρξεως κοινού θέματος μεταξύ των δύο αγωγών και δεν θα έπρεπε να αποτελέσει λόγο απόρριψης του αιτήματος για συνένωση των αγωγών. Το εν λόγω ζήτημα, ως καθαρά διαδικαστικό, μπορεί χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία να ρυθμιστεί πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας.
Η πολυπλοκότητα των ζητημάτων που εγείρονται είναι παράγων που συνηγορεί υπό τις περιστάσεις, υπέρ της συνένωσης των αγωγών παρά στην απόρριψη του αιτήματος ενώ το γεγονός ότι κατά τον χρόνο εξέτασης της αίτησης για συνένωση εκκρεμούσε αίτηση στην αγωγή 1402/92 για περισσότερες και καλύτερες λεπτομέρειες δεν αποτελεί κατά την κρίση μας σοβαρό λόγο απόρριψης της αίτησης εφόσον η δικογραφία και των δύο αγωγών ήταν ήδη συμπληρωμένη.
Διάταγμα συνένωσης αγωγών εκδίδεται στις περιπτώσεις όπου αναμένεται ότι θα προκύψει όφελος από τη συνεκδίκαση. [*1727]Η έκδοση διατάγματος συνένωσης αγωγών προς εκδίκαση ανάγεται στη διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου η άσκηση της οποίας εξαρτάται από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης. Το Δικαστήριο ενασκώντας τη διακριτική του ευχέρεια εξετάζει κατά πόσο η συνεκδίκαση των αγωγών θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των διαδίκων και την καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης. Η αποφυγή πολλαπλότητας των διαδικασιών, ο περιορισμός των εξόδων καθώς και η οικονομία του δικαστικού χρόνου είναι παράγοντες που προσμετρούν στην κρίση του Δικαστηρίου επί του θέματος. Βλ. Hadjiathanassiou v. Parperides and Others (1975) 1 C.L.R. 401 και Healey and Others v. A. Waddington and Sons Ltd and Others [1954] 1 All E.R. 861.
Έχουμε τη γνώμη πως ο Πρόεδρος του Επαρχιακού Δικαστηρίου με βάση τα στοιχεία που είχε ενώπιόν του θα έπρεπε να είχε αποκλίνει υπέρ της έγκρισης της αίτησης για συνένωση των δύο αγωγών παρά στην απόρριψη του αιτήματος. Η συνεκδίκαση των αγωγών θα βοηθήσει στην καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης και θα εξοικονομηθούν χρόνος και έξοδα.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Εκδίδεται διάταγμα συνένωσης των αγωγών 2543/91 και 1402/92. Αντίγραφο της απόφασης να διαβιβαστεί από τον Πρωτοκολλητή του Ανωτάτου Δικαστηρίου στο Πρωτοκολλητείο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου για τα περαιτέρω.
H έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο