ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Μεταξύ:

Κυριάκου Παύλου,

Εφεσείοντα

και

Ανδρέα Παπακυπριανού,

Εφεσίβλητου.

__________________

Για τον εφεσείοντα: Στ. Ερωτοκρίτου (κα.).

Για τον εφεσίβλητο: Α. Σαλαχώρης.

__________________

__________________

ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Η παρούσα αντιδικία πηγάζει από τροχαίο ατύχημα που συνέβη στο νέο δρόμο Λευκωσίας-Λεμεσού πλησίον της συμβολής του με πάροδο που οδηγεί στον Κοτσιάτη.

Αποτελεί κοινό έδαφος ότι ο εφεσείων οδηγούσε το αυτοκίνητο του στην αριστερή λωρίδα του δρόμου με κατεύθυνση τη Λευκωσία και ο εφεσίβλητος στη δεξιά λωρίδα προς την ίδια κατεύθυνση. Αποτελεί, επίσης, κοινό έδαφος ότι ενώ ο εφεσίβλητος προσπερνούσε τον εφεσείοντα ο τελευταίος αιφνιδίως έστριψε το αυτοκίνητο του προς τα δεξιά και ο εφεσίβλητος στην προσπάθεια του να αποφύγει τη σύγκρουση οδήγησε δεξιότερα και στη συνέχεια κτύπησε σε διαχωριστική νησίδα η οποία χώριζε τις δύο κατευθύνσεις του δρόμου, ανέβηκε σε αυτή και ακολούθως προσέκρουσε σε γεφύρι και ακινητοποιήθηκε.

Ο αυτοκινητόδρομος στο σημείο του ατυχήματος έχει 4 λωρίδες, 2 προς Λευκωσία και 2 προς Λεμεσό. ΄Ηταν ελεύθερες, αλλά στην πορεία προς Λευκωσία που ήταν η κατεύθυνση αμφοτέρων των οχημάτων, κατά μήκος της άκρης της αριστερής λωρίδας είχαν τοποθετηθεί φωσφορούχοι κώνοι, οι οποίοι διαχώριζαν την αριστερή λωρίδα από οδικά έργα που γίνονταν κατά τον ουσιώδη χρόνο. Επιπρόσθετα, 210 μέτρα πριν την πάροδο είχε τοποθετηθεί σήμα τροχαίας, σε τρίποδα, το οποίο δείκνυε ότι απαγορευόταν το προσπέρασμα.

Το πρωτόδικο δικαστήριο μετά από αξιολόγηση της μαρτυρίας δέχθηκε τον πιο πάνω ισχυρισμό του εφεσείοντα για την ύπαρξη του άγνωστου οχήματος στην πάροδο Κοτσιάτη. Δέχθηκε επίσης ότι το άγνωστο όχημα εισήλθε μερικώς (1-2 πόδια) στον κύριο δρόμο “δηλαδή στη λωρίδα του εφεσείοντα”.

Στη συνέχεια το πρωτόδικο δικαστηρίο κατέληξε στα πιο κάτω ευρήματα:

Κατά τον ουσιώδη χρόνο οι δύο οδηγοί οδηγούσαν τα αντίστοιχα οχήματά τους στον αυτοκινητόδρομο Λεμεσού-Λευκωσίας με κατεύθυνση προς Λευκωσία. Κοντά στην πάροδο προς Κοτσιάτη ο ενάγοντας (εφεσίβλητος) επιχείρησε να προσπεράσει το όχημα του εναγομένου (εφεσείοντα). Ενώ το όχημα του ήταν στη διαδικασία του προσπεράσματος, δηλαδή το μπροστινό μέρος του οχήματος του ήταν δίπλα δεξιά από το πισινό μέρος του οχήματος του εναγομένου (εφεσείοντα), ο τελευταίος έκαμε ξαφνικό ελιγμό προς τα δεξιά και εισήλθε περί τα 90-100 εκ. στη δεξιά λωρίδα αποκόπτοντας έτσι την πορεία του οχήματος του ενάγοντα (εφεσίβλητου).

Ο λόγος για την ξαφνική αυτή ενέργεια του εναγομένου (εφεσείοντα) ήταν ότι το άγνωστο όχημα το οποίο κατευθυνόταν από την πάροδο Κοτσιάτη προς τον αυτοκινητόδρομο είχε εισέλθει περί τα 1-2 πόδια στη δική του λωρίδα.

Ο ενάγοντας (εφεσίβλητος) προ της απρόοπτης αυτής εξέλιξης και στην προσπάθεια του να αποφύγει τη σύγκρουση με το όχημα του εναγομένου (εφεσείοντα) εισήλθε στην τρίτη λωρίδα η οποία υπήρχε λόγω της διασταύρωσης και ανέπτυξε ταχύτητα για να ξαναπάρει την κανονική του πορεία. Προβαίνοντας όμως στην ενέργεια αυτή λόγω της ύπαρξης αμμοχάλικων στο οδόστρωμα “το αυτοκίνητο του τον ‘έσυρε’ με αποτέλεσμα, παρά την προσπάθεια του να ακινητοποιήσει το όχημα του, να επιπέσει σε παρακείμενο γεφύρι και λάκκο”.

Ακολούθως το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι και οι δύο οδηγοί φέρουν ευθύνη για το ατύχημα. Για την κατάληξη του αυτή το πρωτόδικο δικαστήριο έλαβε υπόψη ότι και οι δύο οδηγοί παρέβησαν θέσμια καθήκοντα τους. ΄Εθεσε το θέμα ως εξής:

Τέλος το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο εφεσίβλητος φέρει διπλάσια ευθύνη για την πρόκληση του ατυχήματος. Καταμέρισε τα 2/3 της ευθύνης στον εφεσίβλητο και το 1/3 στον εφεσείοντα. ΄Εκρινε ότι ο ενάγοντας (εφεσίβλητος) βαρύνεται με περισσότερη ευθύνη από τον εναγόμενο (εφεσείοντα) για το λόγο ότι εκτός της υπερβολικής, υπό τις περιστάσεις ταχύτητας του, επιχείρησε να προσπεράσει το όχημα του εναγομένου (εφεσείοντα) και γενικά προέβη σε ενέργειες επικίνδυνες οι οποίες συνέβαλαν σε μεγαλύτερο βαθμό στην πρόκληση του επίδικου ατυχήματος.

Με την παρούσα έφεση, η οποία ασκήθηκε από τον εναγόμενο, ο τελευταίος αμφισβητεί την ορθότητα του συμπεράσματος του πρωτόδικου δικαστηρίου με το οποίο κρίθηκε ότι είχε ευθύνη για το ατύχημα. Υπέβαλε ότι ήταν εσφαλμένο γιατί δεν δικαιολογείται από τα ευρήματα στα οποία κατέληξε.

Η ευπαίδευτη συνήγορος του εφεσείοντα, κα. Ερωτοκρίτου, ανέφερε ότι, σύμφωνα με τη μαρτυρία του εφεσείοντα, η οποία έγινε πιστευτή, ο τελευταίος πρόσεξε το άγνωστο αυτοκίνητο να εισέρχεται στο δρόμο και να του αποκόπτει την πορεία του από απόσταση 8-10 μ.. Κάτω από αυτές τις συνθήκες - υπέβαλε η κα. Ερωτοκρίτου - ο εφεσείων ενεργούσε υπό το κράτος της αγωνίας της στιγμής.

Η Νομολογία όμως - κατέληξε η κα. Ερωτοκρίτου - δεν επιβάλλει στους οδηγούς να λαμβάνουν αποτρεπτικά μέτρα πριν την εκδήλωση κινδύνου ούτε να οδηγούν με δεδομένο ότι άλλοι οδηγοί οπωσδήποτε θα οδηγήσουν αμελώς.

Στη συνέχεια θα εξετάσουμε κατά πόσο τα σφάλματα τα οποία καταλόγισε το πρωτόδικο δικαστηρίο στον εφεσείοντα στοιχειοθετούν αμέλεια.

Το πρώτο σφάλμα που καταλόγισε στον εφεσείοντα το πρωτόδικο δικαστήριο ήταν η παράλειψη του να ελαττώσει ταχύτητα σε ασφαλές όριο όταν πλησιάσε τη διασταύρωση.

Το δεύτερο σφάλμα που απέδωσε το πρωτόδικο δικαστήριο στον εφεσείοντα ήταν η παράλειψη του να τηρεί τη δέουσα παρατηρητικότητα (proper lookout). ΄Επρεπε, σύμφωνα με το πρωτόδικο δικαστήριο, να τηρεί τη δέουσα παρατηρητικότητα για να αντιληφθεί το όχημα του εφεσίβλητου ενώ το αντιλήφθηκε μόνο κατά τη στιγμή που ο ίδιος έκανε τον απότομο ελιγμό προς τα αριστερά. ΄Επρεπε, επίσης, να είχε δέουσα και συνεχή παρατηρητικότητα εντός της παρόδου Κοτσιάτη.

Η πιο πάνω θεώρηση του πρωτόδικου δικαστηρίου ισοδυναμεί με επιβολή υποχρέωσης προς τους οδηγούς να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα έναντι της εκδήλωσης αμέλειας εκ μέρους άλλων οδηγών. Ισοδυναμεί, επίσης, με επιβολή υποχρέωσης προς τους οδηγούς του κύριου δρόμου να ελαττώνουν ταχύτητα κάθε φορά που πλησιάζουν πάροδο, μήπως ο οδηγός της παρόδου ενεργήσει αμελώς. Αυτή η θεώρηση αντιστρατεύεται την πάγια θέση της νομολογίας.

΄Εχουμε υπόψη μας ότι ο Καν. 58(1) (κγ) των περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων και Τροχαίας Κινήσεως Κανονισμών του 1984 επιβάλλει στους οδηγούς την υποχρέωση να ανακόπτουν ταχύτητα εις ασφαλές όριον “κατά την διασταύρωσιν”. Ωστόσο αυτή η υποχρέωση πρέπει να εξετάζεται σε συνάρτηση με τα καθήκοντα και υποχρεώσεις του οδηγού του κύριου δρόμου και τις περιστάσεις και συνθήκες της συγκεκριμένης υπόθεσης.

΄Εχουμε, επομένως, την άποψη ότι στην απουσία ένδειξης ότι ο άγνωστος οδηγός δεν θα σταματούσε στη συμβολή των δύο δρόμων, ο εφεσείων δεν είχε υποχρέωση να ελαττώσει την ταχύτητα του. Καθώς έχει νομολογηθεί η ταχύτητα από μόνη της δεν είναι αρκετή για να οδηγήσει σε συμπέρασμα για αμέλεια (Βλ. Demou v. Constantinou and Another (1979) 1 C.L.R. 21, Ioakim v. Soteriades (1984) 1 C.L.R. 175, Alexandrou v. Gamble (1974) 1 C.L.R. 5, Βρυωνίδη ν. Σωφρονίου, Πολιτική ΄Εφεση 9479/23.9.97 και Ξυπτερά ν. Κυπριανού, Πολιτική ΄Εφεση 9250/16.12.97). Στην κρινόμενη περίπτωση ο εφεσείων οδηγούσε εντός του ορίου της επιτρεπόμενης ταχύτητας. Δεν υπάρχει τίποτε ενώπιον μας που να υποδεικνύει ότι η ταχύτητα του εφεσείοντα έχει αιτιώδη συνάφεια με το συμβάν.

Αναφορικά με τα έργα επισκευής του δρόμου, σύμφωνα με τη μαρτυρία, οι δύο λωρίδες κυκλοφορίας προς τη Λευκωσία ήταν ελεύθερες. Δεν μπορεί επομένως να λεχθεί ότι η ύπαρξη φωσφορούχων κώνων, οι οποίοι διαχώριζαν την αριστερή λωρίδα από οδικά έργα που γίνονταν κατά του ουσιώδη χρόνο, επέβαλλαν στον εφεσείοντα την υποχρέωση να ελαττώσει ταχύτητα ή να λάβει οποιοδήποτε άλλο μέτρο.

Για τους πιο πάνω λόγους θεωρούμε ότι δεν θα μπορούσε να καταλογιστεί οποιαδήποτε αμέλεια στον εφεσείοντα σε σχέση με την οδική συμπεριφορά του, η οποία είχε προηγηθεί της εισόδου στον κύριο δρόμο. Σε σχέση με το τί ακολουθησε την είσοδο του αγνώστου αυτοκινήτου στον κύριο δρόμο οι πράξεις του εφεσείοντα πρέπει να εξεταστούν κάτω από το πρίσμα της διλημματικής κατάστασης που του προκάλεσε ο άγνωστος οδηγός.

Στην παρούσα υπόθεση το πρωτόδικο δικαστήριο διαπίστωσε ότι ο εφεσείων έκαμε ξαφνικό ελιγμό προς τα δεξιά λόγω του ότι το άγνωστο όχημα “το οποίο κατευθυνόταν από την πάροδο Κοτσιάτη προς τον αυτοκινητόδρομο είχε εισέλθει περί τα 1-2 πόδια στη δική του λωρίδα”. Αυτή η είσοδος δεν μπορούσε παρά να δημιουργήσει μια αγωνιώδη και διλημματική κατάσταση για τον εφεσείοντα. Ο εφεσείων στην προσπάθεια του να αποφύγει τη σύγκρουση με το άγνωστο όχημα έστριψε δεξιά. Δεν μπορεί να λεχθεί ότι η ενέργεια του αυτή, κρινόμενη υπό το πρίσμα της πιο πάνω κατάστασης, που του είχε δημιουργήσει ο άγνωστος οδηγός, ήταν αμελής.

Γενεσιουργός αιτία του ατυχήματος ήταν η είσοδος του άγνωστου οχήματος στον αυτοκινητόδρομο. Δεν μπορούσε, επομένως, να αποδοθεί οποιαδήποτε ευθύνη στον εφεσείοντα. Η θέση μας αυτή βρίσκει έρεισμα και στην πρόσφατη νομολογία. Παραπέμπουμε στην Λουκαϊδη ν. Γεωργίου, Πολιτική ΄Εφεση 9181/29.10.97. Στην υπόθεση εκείνη ο εφεσίβλητος οδηγούσε κανονικά στην πορεία του. Το αυτοκίνητο του τριτοδιάδικου ήταν σταματημένο κατά μήκος της πορείας του εφεσίβλητου εξ αντιθέτου. ΄Οταν το αυτοκίνητο του εφεσίβλητου πλησιάσε στα 10 μέτρα το αυτοκίνητο του τριτοδιάδικου ο τελευταίος άνοιξε εντελώς την πόρτα του αυτοκινήτου του. Ο εφεσίβλητος έστριψε δεξιά και πάτησε φρένα για να αποφύγει τη σύγκρουση με το σταματημένο αυτοκίνητο του τριτοδιάδικου. Στην προσπάθεια του να αποφύγει τη σύγκρουση και κάτω από καθεστώς αγωνίας ο εφεσίβλητος συγκρούστηκε με το ποδήλατο του εφεσείοντα που ερχόταν από την αντίθετη κατεύθυνση. Κρίθηκε ότι γενεσιουργός αιτία της σύγκρουσης ήταν το άνοιγμα της πόρτας του αυτοκινήτου του τριτοδιάδικου. Μέχρι τη στιγμή εκείνη ο εφεσίβλητος δεν είχε καθήκο να λάβει οποιοδήποτε αποτρεπτό μέτρο και ορθά το πρωτόδικο δικαστήριο δεν του απέδωσε ευθύνη για τη σύγκρουση.

Για τους λόγους που έχουμε εκθέσει πιο πάνω θεωρούμε ότι το πρωτόδικο δικαστήριο εσφαλμένα καταλόγισε ευθύνη στον εφεσείοντα. Ακολουθεί πως η έφεση πρέπει να πετύχει με έξοδα και η πρωτόδικη απόφαση πρέπει να παραμεριστεί.

Δ.

Δ.

Δ.