(2000) 1 ΑΑΔ 1243
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 10721
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΠΙΚΗ, Π., ΗΛΙΑΔΗ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, ΔΔ.
Μεταξύ:
Havva Murat Ibrahim
Εφεσείοντα
και
1. Pillar Enterprises Ltd, f/di Palm Beach Hotel
2. Ταμείου Πλεονάζοντος Προσωπικού
Εφεσιβλήτων
------------------------------
17 Ιουλίου 2000
Αίτηση ημερ. 10.4.2000 για επαναφορά της έφεσης
Για τον Εφεσείοντα-Αιτητή: κα Δ. Κυνηγοπούλου εκ μέρους του
κ. Σ. Δράκου
Για τον Εφεσίβλητο 1-Καθ΄ου η Αίτηση: κα. Κλ. Φράγκου Πισύρη.
--------------------
Πικής, Π.
: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσειο Δικαστής Δ. Χατζηχαμπής.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Χατζηχαμπής, Δ.
: Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η επαναφορά της έφεσης, η οποία απερρίφθη στις 10.4.2000 που ήταν ορισμένη για προδικασία, εφ΄όσον δεν υπήρξε εμφάνιση για τον Εφεσείοντα στην προκαθορισθείσα ώρα, η δε συνήγορος που εμφανίζετο για τον Εφεσίβλητο ζήτησε την απόρριψη της έφεσης. Στην ένορκη δήλωση η οποία συνοδεύει την αίτηση και η οποία γίνεται από το δικηγόρο κ. Σωτήρη Δράκο, αναφέρεται ότι αυτός, έχοντας αρχίσει στις 9.4.2000 συνεργασία με το δικηγορικό γραφείο του κ. Σάββα ως εκ του διορισμού την 1.3.2000 του κ. Γερολέμου ως δικαστή, έλαβε οδηγίες να εμφανισθεί στην έφεση στις 9.30 της 10.4.2000. Λόγω προηγηθείσας επισκέψεως στον ιατρό του, αντί στις 9.30 εμφανίσθηκε στις 9.40-9.46, οπότε και πληροφορήθηκε ότι η έφεση είχε ήδη απορριφθεί. Η εκ των υστέρων εμφάνιση του σημειώθηκε, με την παρατήρηση ότι η έφεση απορρίφθηκε στις 9.45 και όχι στις 9.30, την ίδια μέρα δε καταχώρησε την αίτηση αυτή. Αποδίδει τη μη έγκαιρη εμφάνιση του στην ασθένεια του και στο διορισμό του προηγούμενου δικηγόρου ως δικαστή.Η Εφεσίβλητη ενίσταται στην επαναφορά της έφεσης. Στην ένορκη δήλωση η οποία συνοδεύει την ένσταση της, συμειώνεται ότι ο κ. Γερολέμου ουδέποτε είχε εμφανισθεί στην υπόθεση κατά την πρωτόδικη διαδικασία την οποία είχε χειρισθεί αποκλειστικά ο κ. Σάββα, ώστε ο διορισμός του κ. Γερολέμου να ήταν άσχετος προς την παράλειψη εμφάνισης στις 10.4.2000. Παρατηρείται επίσης ότι ο κ. Σάββα θα μπορούσε να είχε παρουσιασθεί.
Η απόρριψη της έφεσης έγινε δυνάμει του Κανονισμού 11(β) του περί Εφέσεων Διαδικαστικού Κανονισμού του 1996, ο οποίος προνοεί:
11(β) "Παράλειψη εμφάνισης του εφεσείοντος κατά την προδικασία, συνεπάγεται την απόρριψη της έφεσης, εκτός αν το Εφετείο κρίνει ότι το συμφέρον της δικαιοσύνης επιβάλλει την αναβολή της προδικασίας σε μελλοντική ημερομηνία......"
Δυνατότητα επαναφοράς απορριφθείσας έφεσης δίδεται από τον ίδιο τον Κανονισμό 11(δ), ο οποίος προνοεί:
"11(δ) "Έφεση ή αντέφεση, η οποία απορρίπτεται λόγω παράλειψης διαδίκου να εμφανιστεί κατά την προδικασία, βάσει του (α), (β), (γ), ανωτέρω μπορεί να επαναφερθεί μετά από αίτηση διά κλήσεως, εάν το Δικαστήριο το κρίνει πρέπον."
Ο όρος επαναφοράς "εάν το Δικαστήριο το κρίνει πρέπον" δεν προσδιορίζεται περαιτέρω στον Κανονισμό, αφήνοντας ανάλογη ανάγκη ερμηνείας του. Υπό αυτές τις συνθήκες, απευθυνόμεθα στις ευρύτερες συμφυείς εξουσίες του δικαστηρίου για επαναφορά απορριφθείσας έφεσης σε περιπτώσεις που δεν παρέχεται κανονιστική πρόνοια για τη δυνατότητα επαναφοράς, όπως αναγνωρίσθηκε στην υπόθεση Τουβλοποιεία Παλαικύθρου Γίγας Λτδ ν. Ουστά (αρ. 1) (1994) 1 ΑΑΔ 109, ορθολογίζοντας την προηγούμενη νομολογία (
Makrides Europa v. Vassos Eliades Ltd (1984) 1 CLR 189 στην οποία, όπως παρατηρήθηκε, δεν απεκαλύπτετο η δικαιοδοτική βάση στην οποία είχε στηριχθεί το δικαστήριο). Συγχρόνως, καθορίσθησαν και τα πλαίσια της άσκησης της εξουσίας αυτής. Όπως το έθεσε ο Πικής, Δ., ως ήτο τότε, δίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου, στη σ. 113:"Οι θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας οι οποίοι υφίσταντο κατά την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, υπόκεινται κατά την εφαρμογή τους (Άρθρο 188.1) σε εναρμονισμό προς το Σύνταγμα [βλ. μεταξύ άλλων, The United Bible Societies (Gulf) ν. Χατζηκακού (1990) 1 Α.Α.Δ. 395]. Η προσαρμογή αυτή περιορίζει την εξουσία για επαναφορά έφεσης η οποία απορρίπτεται βάσει της Δ.35 θ.13 στις περιπτώσεις που η επαναφορά έχει ως λόγο τη διασφάλιση του δικαιώματος του διαδίκου που κατοχυρώνει το Άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος. Αυτό είναι το θεμέλιο της δικαιοδοσίας μας και μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο θα εξετάσουμε το εγερθέν θέμα."
Η πιο πάνω υπόθεση αφορούσε τη δυνατότητα επαναφοράς έφεσης απορριφθείσας δυνάμει της Δ.35 θ.13 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, η ίδια αρχή αναγνωρίζεται και ευρύτερα όμως. Στην υπόθεση Βαρδιάνος ν. Richards, Πολιτική Έφεση 9112, 14.4.1998, που αφορούσε τον Κανονισμό 13(ε) πριν από την τροποποίηση του, ο Νικήτας, Δ., ο οποίος έδωσε την απόφαση του δικαστηρίου, είπε στη σ. 5:
"Οι παραπάνω θεσμοί προδικασίας δεν περιέχουν πρόνοιες για την αναβίωση έφεσης που απορρίφθηκε λόγω μη συμμόρφωσης προς τις διατάξεις τους. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι αποκλείεται η ανάληψη δικαιοδοσίας. Σε ανάλογη περίπτωση, που έφεση απορρίφθηκε, κάτω από τη Δ.35, θ.13 των Θεσμών
Πολιτικής Δικονομίας, για την παράλειψη του εφεσείοντα να εμφανιστεί κατά την ακρόαση, κρίθηκε ότι το δικαίωμα που κατοχυρώνει το άρθρ. 30.3(β) του Συντάγματος ήταν η μοναδική δικαιοδοτική βάση για την άσκηση αρμοδιότητας επαναφοράς: Τουβλοποιεία Γίγας Λτδ. ν. Ουστά (Αρ. 1) (1994) 1 Α.Α.Δ. 109. Όμως την άσκηση της εξουσίας αυτής δεν τη χαρακτηρίζει αφειδία."
Και αφού παρέθεσε με επιδοκιμασία το πιο πάνω απόσπασμα από τη Γίγας, προχώρησε να υποδείξει, με αναφορά και σε ανάλογα σχετική νομολογία, γιατί η δυνατότητα επαναφοράς είναι εκ των πραγμάτων περιορισμένη. Όπως το έθεσε στη σ. 7:
"Ο διάδικος δεν μπορεί, κατά κανόνα, να προβάλλει το λάθος, αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου για να πετυχαίνει την παράταση προθεσμιών ή την αναγέννηση δικαστικών διαδικασιών. Θα αποτελούσε ένα εύσχημο τρόπο υπερφαλάγγισης των δικονομικών διατάξεων. Από τη συμμόρφωση προς τα χρονοδιαγράμματα αυτά εξαρτάται η απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης και συνακόλουθα το κύρος της. Μας ενισχύουν, σε αυτή τη θέση, τα λεχθέντα στην υπόθεση Grand Metropolitan Nominee (No 2) Co Ltd v. Evans, The Times Law Reports, May 15, 1992:
"The Court should not be astute to find excuses for such failure since obedience to orders of the court is the foundation on which its authority is founded."
.................................. .................................................. ...........
Διαφορετική αντιμετώπιση θα δημιουργούσε επικίνδυνα ρήγματα στην απονομή της δικαιοσύνης."
Οι παράμετροι του θέματος εξετάσθησαν και στην
Cyprus Import Corporation Ltd ν. Σενέκης, Πολιτική Έφεση 9359, 22.5.1998. Ο Πικής, Π., δίδοντας την απόφαση του δικαστηρίου, τόνισε ότι το ίδιο το δικαιοδοτικό βάθρο της δικαιοδοσίας καθορίζει και τα όρια της. Στη σ. 6 είπε, αφού παρέθεσε το πιο πάνω απόσπασμα από τη Γίγας:Το δικαίωμα, το οποίο κατοχυρώνει το Άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος, αποβλέπει στη διασφάλιση πρέπουσας ευκαιρίας στο διάδικο να προβάλει τους ισχυρισμούς του ενώπιον του δικαστηρίου και την παροχή σ΄αυτό επαρκούς χρόνου για την προπαρασκευή της υπόθεσης του. Απολήγει στην κατοχύρωση δικαιώματος για την παροχή λογικής ευκαιρίας στο διάδικο να θέσει την υπόθεση του ενώπιον του δικαστηρίου. Στην προκειμένη περίπτωση, εξασφαλίστηκε το δικαίωμα αυτό στην εφεσείουσα.
Μόνο όπου λόγοι πέραν της θελήσεως του διαδίκου εμποδίζουν την άσκηση του δικαιώματος αυτού, εγείρεται θέμα επαναφοράς της έφεσης, γιατί, σ΄εκείνη την περίπτωση, τεκμαίρεται ότι ο διάδικος στερήθηκε της ευκαιρίας να παρουσιάσει την υπόθεσή του. Αυτό δε συμβαίνει εκεί όπου η μη άσκηση του δικαιώματος οφείλεται σε αδιαφορία, αμέλεια, ή σφάλμα του.
Παρέθεσε δε με επιδοκιμασία το πιο πάνω απόσπασμα από τη Βαρδιάνος (σ. 7).
Θεωρούμε ότι το κριτήριο της διασφάλισης του δικαιώματος της δίκαιης δίκης που κατοχυρώνεται από το άρθρο 30.3(β) του Συντάγματος αποτελεί τη συντεταγμένη και για τον καθορισμό του τί το δικαστήριο κρίνει "πρέπον" ώστε να ασκήσει την εξουσία του δυνάμει του Κανονισμού 11(8).
Στην προκειμένη περίπτωση, ο ένας από τους δύο λόγους που παρεσχέθησαν για τη μη έγκαιρη εμφάνιση του κ. Δράκου ήταν ο διορισμός του προηγούμενου δικηγόρου κ. Γερολέμου ως δικαστή. Από τα ενώπιον μας γεγονότα όμως, προκύπτει όχι μόνο ότι ο κ. Σάββα και όχι ο κ. Γερολέμου είχε χειρισθεί την υπόθεση πρωτόδικα, αλλά και ότι ο διορισμός του κ. Γερολέμου την 1.3.2000 δεν συνδέεται καθόλου προς την παράλειψη εμφάνισης του κ. Δράκου ο οποίος, όπως ο ίδιος λέγει, πήρε οδηγίες να εμφανισθεί στις 10.4.2000. Ο άλλος λόγος που δίδεται είναι προηγηθείσα επίσκεψη του κ. Δράκου στον ιατρό του. Αυτό δεν εξειδικεύεται ούτε τεκμηριώνεται σε σχέση με την ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης που να έθετε τα πράγματα εκτός της δυνατότητας του δικηγόρου να εμφανισθεί ή να προβεί στις δέουσες εναλλακτικές διευθετήσεις ώστε να υπήρχε εμφάνιση, τα όσα δε έχει επισημάνει ο Νικήτας, Δ., στη Βαρδιάνος ν. Richards, ανωτέρω, αντανακλούν τη βάση της θεώρησης μας ότι η αμέλεια ή παράλειψη του δικηγόρου να συμμορφωθεί με τα θέσμια δεν πρέπει εύκολα να αφεθεί να οδηγήσει στη χαλάρωση τους ή να συναρτηθεί προς τη στέρηση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη.
Η αίτηση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα.
Π.
Δ.
Δ.
/ΚΧ"Π
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο