(2001) 1 ΑΑΔ 632
[*632]23 Μαΐου, 2001
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΧΡ. ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΗΣ,
Εφεσείων-Εναγόμενος,
v.
ABDULLA RASHID DOSSARY AL-ΚΗOBAR,
Εφεσιβλήτου-Ενάγοντα.
ΚΑΙ ΩΣ ΕΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΗΜΕΡ. 24.9.1999
1. ΠΩΛΙΝΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΗ,
2. ΡΟΔΟΘΕΑ ΚΑΡΑΒΙΩΤΗ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ
ΤΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΟΣ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΧΡ. ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΗ,
Εφεσείουσες,
v.
1. ΛΙΑΣ ΠΕΤΡΙΔΟΥ,
2. ΧΡΙΣΤΙΑΝΑΣ ΡΑΓΟΥΖΑΙΟΥ, ΩΣ
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ
ΑΠΟΒΙΩΣΑΝΤΑ ABDULLA RASHID AL-KHOBAR,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 9414)
Ευρήματα Δικαστηρίου ― Διαπιστώσεις, συναγωγή συμπερασμάτων και κατάληξη σε ευρήματα είναι έργο του πρωτόδικου Δικαστηρίου ― Το Εφετείο επεμβαίνει μόνο όπου το πρωτόδικο Δικαστήριο παρεκκλίνει από το έργο του κατά τέτοιο τρόπο, που να καθιστά τα ευρήματά του αβάσιμα και εσφαλμένα.
Ο ενάγων Σαουδάραβας επιχειρηματίας, ήγειρε αγωγή εναντίον [*633]του εναγομένου, ο οποίος ήταν Κύπριος φίλος του, για ανάκτηση του ποσού £115.500 το οποίο του πλήρωσε με επιταγή πληρωτέα σε διαταγή του εναγόμενου. Σχετικά με την πληρωμή αυτή γράφτηκε επιστολή-απόδειξη προς τον ενάγοντα (τεκμήριο 5). Το πιο πάνω ποσό θα εχρησιμοποιείτο για ανέγερση ξενοδοχείου στην Αγία Νάπα σε συνεργασία του ενάγοντος με τον εναγόμενο.
Η θέση του ενάγοντος ήταν ότι το ποσό πληρώθηκε προσωπικά στον εναγόμενο και ήταν επιστρεπτέο από τον εναγόμενο, αφού το αντάλλαγμα για το οποίο δόθηκε, ήτοι η ανέγερση του ξενοδοχείου απέτυχε πλήρως.
Η θέση του εναγόμενου ήταν ότι το πιο πάνω ποσό δόθηκε στην εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd για κάλυψη των προκαταρκτικών εξόδων. Στην εταιρεία αυτή ο εναγόμενος ήταν ένας από τους διευθυντές και ήταν η εταιρεία που είχε εξασφαλίσει άδεια για την ανέγερση ξενοδοχείου στην Αγία Νάπα και που είχε συμβληθεί με τον ενάγοντα. Σχετικό τεκμήριο ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν και το τεκμήριο 3, με βάση το οποίο ο εφεσίβλητος-ενάγων θα αγόραζε τις μετοχές του εναγόμενου στην εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd.
Το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση υπέρ του ενάγοντος, είτε με βάση το τεκμήριο 3, είτε και γιατί το αντάλλαγμα για το οποίο ζητήθηκε το πιο πάνω ποσό είχε αποτύχει.
Ο εναγόμενος εφεσίβαλε την απόφαση, προσβάλλοντας τα ευρήματα του Δικαστηρίου αναφορικά με τη μαρτυρία και την αξιοπιστία των μαρτύρων, τα συμπεράσματα του Δικαστηρίου καθώς και την ερμηνεία που το Δικαστήριο έδωσε στα επίδικα έγγραφα.
Αποφασίστηκε ότι:
Όπως συνάγεται από το τεκμήριο 3 και το τεκμήριο 5, αντίστοιχα, η συμφωνία ήταν βασικά μεταξύ του εφεσίβλητου-ενάγοντα και του εφεσείοντος-εναγόμενου για πώληση των μετοχών του τελευταίου προς τον πρώτο η δε εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd απλώς συμφώνησε και συγκατατέθηκε στην εμπορική αυτή πράξη. Η πληρωμή του επίδικου ποσού έγινε προσωπικά στον εφεσείοντα-εναγόμενο και η ανάληψη επιστροφής του έγινε και πάλιν προσωπικά από τον εφεσείοντα-εναγόμενο.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα υπέρ των εφεσιβλήτων.
[*634]Αναφερόμενες υποθέσεις:
Demosthenous v. Katsourides (1988) 1 C.L.R. 665,
Αριστείδου ν. Λοϊζίδη (1991) 1 Α.Α.Δ. 297,
Λεοντίου ν. Μωσαϊκή Μ.Α.Σ. Λτδ (1991) 1 Α.Α.Δ. 351.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Αρ. Αγωγής 5921/87) η οποία εκδόθηκε υπέρ του ενάγοντα για επιστροφή προς αυτόν από τον εναγόμενο του ποσού των $115.500 το οποίο ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε για το σκοπό γα τον οποίο δόθηκε.
Κ. Ευσταθίου, για τις Eφεσείουσες.
Κ. Χ” Αθανασίου για Γ. Κακογιάννη, για τις Εφεσίβλητες.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Π. Αρτέμη, Δ..
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Τόσο ο εφεσείων-εναγόμενος όσο και ο εφεσίβλητος-ενάγων απεβίωσαν μετά την καταχώρηση της έφεσης και αυτή συνεχίστηκε και συμπληρώθηκε, αφού έγιναν οι αναγκαίες τροποποιήσεις, από τις διαχειρίστριες της περιουσίας τους. Για σκοπούς ευκολίας θα ονομάζουμε τους διαδίκους στην έφεση ως “εφεσείοντα-εναγόμενο” και “εφεσίβλητο-ενάγοντα”.
Η εκδοχή του εφεσίβλητου-ενάγοντα ήταν σε συντομία η ακόλουθη:
Ήταν ο ενάγων Σαουδάραβας επιχειρηματίας και ο εναγόμενος, που ήταν Κύπριος φίλος του, του πρότεινε όπως συνεργαστούν για ανέγερση ξενοδοχείου στην Αγία Νάπα. Σύμφωνα με την εκδοχή του, όπως τον πληροφόρησε ο εναγόμενος, είχε βρεθεί και ιδιοκτήτης γης που ήταν πρόθυμος να την πωλήσει για $115.500 και όλα τα απαιτούμενα σχέδια, μελέτες και αναγκαίες άδειες είχαν ετοιμαστεί και εκδοθεί. Στις 17.11.82 πληρώθηκε από τον ενάγοντα στον εναγόμενο το ποσό των $115.500 με επιταγή που ήταν πληρωτέα σε [*635]διαταγή του εναγόμενου. Σχετικά με την πληρωμή αυτή δύο ημέρες αργότερα γράφτηκε επιστολή - απόδειξη προς τον ενάγοντα, στην οποία θα αναφερθούμε πιο κάτω (τεκ.5).
Ήταν η εκδοχή του εφεσίβλητου-ενάγοντα ότι ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε το ποσό αυτό για το σκοπό που δόθηκε και σε καμμιά ενέργεια δεν προέβηκε ο εφεσείων-εναγόμενος προς την κατεύθυνση ανέγερσης ξενοδοχείου. Ως εκ τούτου η απαίτηση του ενάγοντα ήταν για επιστροφή του πιο πάνω ποσού που καταβλήθηκε στον εναγόμενο.
Η εκδοχή του εφεσείοντα-εναγόμενου ήταν διαφορετική. Ισχυρίστηκε αυτός ότι ο ενάγοντας είχε αρχίσει συνεργασία με τρεις εταιρείες που αντιπροσώπευε ο εναγόμενος, για διάφορες εμπορικές επιχειρήσεις. Όσον αφορά τις $115.500 που πλήρωσε ο ενάγων με επιταγή, ήταν ο ισχυρισμός του εναγόμενου ότι το ποσό αυτό δεν δόθηκε για απόκτηση γης αλλά πληρώθηκε στην εταιρεία Ηospitality Enterprises Ltd για κάλυψη προκαταρκτικών εξόδων. Στην εταιρεία αυτή ο εναγόμενος ήταν ένας από τους διευθυντές και ήταν η εταιρεία αυτή που είχε εξασφαλίσει άδεια για ανέγερση ξενοδοχείου στην Αγία Νάπα και που είχε συμβληθεί με τον ενάγοντα. Σχετικό τεκμήριο ενώπιον του Δικαστηρίου ήταν και το τεκμήριο 3, με βάση το οποίο ο εφεσίβλητος-ενάγων θα αγόραζε τις μετοχές του εναγόμενου στην εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd, που ανερχόταν στο 25% του ολικού μετοχικού κεφαλαίου. Θεωρούμε αναγκαίο να παραθέσουμε πιο κάτω αυτούσια τόσο την επιστολή-απόδειξη ημερομηνίας 19.11.82, τεκμήριο 5, όσο και το προαναφερθέν τεκμήριο 3:
Τεκμήριο 5
«Messrs
ABDULLA RASHID DOSSARY EST
P.O.Box 139
ALKHOBAR
SAUDI ARABIA
Dear Sir,
I hereby confirm that I have received form Mr. Abdulla Rashid Dossary, Alkhobar, Saudi Arabia, the amount of US$115500.00 (one hundred fifteen thousand five hundred only) and I confirm that in case we shall not proceed with the building of the hotel within three months from today, our agreement will be considered cancelled and I will be obliged to return the above mentioned [*636]amount to him in dollars, plus interest 10%.
We remain,
Yours faithfully,
A. Chr. Solominides Abdulla Rashid Dossary»
Managing Director
Tεκμήριο 3
«THIS AGREEMENT MADE THE 25th of September 1981,
BETWEEN:
MR. ANTONAKIS CHR. SOLOMONIDES, of Nicosia
(hereinafter referred to as the First Party)
AND
MR. ABDULLA RASHID DOSSARY, of Al Khuber,
P.O.Box 139, Saudi Arabia
(hereinafter referred to as the Second Party)
AND
HOSPITALITY ENTERPRISES LIMITED, of Nicosia
(hereinafter referred to as the Third Party),
WHEREAS the First Party has agreed to sell to the Second Party 25% of the total share Capital of the Third Party, which total share capital amounts to £600,000,- for the building of “Christiana Hotel” at AYIA NAPA.
AND
WHEREAS the 25% interest of the Second Party is calculated on a further sum of £100.000.- expended by the First Party,
AND
WHEREAS the Third Party has agreed to the above sale
NOW IT IS HEREBY AGREED AS FOLLOWS:
1. The First Party hereby sells to the Second Party 25% of the total share capital of the Third Party, such 25% of the Second Party being equal and representing,
[*637]25% on £600.00.- =£150,000.-
25% οn £100.00.- =£ 25,00.-
―――――
Total £175,000.-
2. Ιn consideration the Second Party shall pay to the First Party £175.000,-
3. On payment of the amounts referred to in paragraph 2 above, the First Party shall cause all formalities and prerequisites to be finalized and completed and the shares be transferred issued to the Second Party.
Such payment shall be made by the Second Party within twenty-five days as from the date of signing hereof.
4. The Third Party hereby agrees and consents to the above sale of 25% of its share capital to the Second Party. The balance of 65% of the Total Value of the Capital will be borrowed by the Local Banks with an interest for a loan from the Goverment at the amount C£ 180.000 at 4% and the interest of 9% per annum for the rest.
THE PARTIES
1. ΑΝΤONAKIS CHR., SOLOMONIDES
2. ABDULLA RASHID DOSSARY
3. HOSPITALITY ENTERPRISES LTD
Witnesses: »
Ήταν η θέση του εναγόμενου πρωτόδικα ότι ο ενάγοντας δεν μπορούσε να απαιτεί το ποσό αυτό από τον εναγόμενο αφού το ποσό αυτό δόθηκε ουσιαστικά στην Hospitality Enterprises Ltd, γεγονός που προκύπτει κατά την εισήγηση του από τα τεκμήρια 3 και 5. Εισηγήθηκε περαιτέρω, ότι ακόμη και αν δεν εγίνετο δεκτή αυτή η θέση και το Δικαστήριο θεωρούσε ότι το ποσό δόθηκε προσωπικώς στον εναγόμενο, και πάλιν ο ενάγων δεν θα μπορούσε να το απαιτεί από τον εναγόμενο, αφού είχε συμφωνήσει, όπως προκύπτει από το τεκμήριο 5, ότι το ποσό θα επιστρεφόταν σ’ αυτόν από την εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd.
[*638]Η θέση του ενάγοντα ήταν ότι το ποσό πληρώθηκε προσωπικά στον εναγόμενο και ήταν επιστρεπτέο από τον εναγόμενο, αφού το αντάλλαγμα για το οποίο δόθηκε απέτυχε πλήρως. Από τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου προκύπτει ότι ουδέποτε δόθηκε άδεια στον αλλοδαπό-ενάγοντα να αγοράσει μετοχές της Κυπριακής εταιρείας και ουδέποτε υλοποιήθηκε η συμφωνία. Επίσης, ουδέποτε ανεγέρθηκε το επίδικο ξενοδοχείο. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού ανέλυσε τη μαρτυρία, απέρριψε εκείνη του εναγόμενου, θεωρώντας την ασαφή και χωρίς συνοχή και δέχθηκε εκείνη του ενάγοντα. Ερμηνεύοντας τα τεκμήρια 3 και 5, τα οποία θεωρεί αλληλένδετα, το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το επίδικο ποσό δόθηκε προσωπικά στον εφεσείοντα-εναγόμενο και υπόχρεος να το επιστρέψει ήταν αυτός. Υποστήριξη για τη θέση αυτή βρήκε το πρωτόδικο Δικαστήριο και στη μαρτυρία της δικηγόρου Λίας Πετρίδου, Μ.Ε.3, η οποία είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον εναγόμενο και ο τελευταίος υποσχέθηκε να επιστρέψει το επίδικο ποσό ζητώντας παράταση χρόνου, μαρτυρία που ουσιαστικά δεν αμφισβητήθηκε και την οποία αποδέχθηκε ως αληθή. Τελικά το Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση υπέρ του ενάγοντα, είτε με βάση το τεκμήριο 3, δηλαδή την υποχρέωση που ανέλαβε ο εφεσείων-εναγόμενος, είτε και γιατί το αντάλλαγμα για το οποίο ζητήθηκε το πιο πάνω ποσό είχε αποτύχει πλήρως.
Δύο είναι οι βασικοί λόγοι της έφεσης. Προσβάλλονται πρώτον τα ευρήματα του Δικαστηρίου αναφορικά με τη μαρτυρία και την αξιοπιστία των μαρτύρων και, δεύτερον, τα συμπεράσματα του Δικαστηρίου καθώς και η ερμηνεία που δόθηκε στα επίδικα έγγραφα, που κατά την εισήγηση του εφεσείοντα ήταν νομικά λανθασμένη.
Είναι πάγια νομολογημένη αρχή ότι η αξιολόγηση της μαρτυρίας είναι έργον πρωτίστως του πρωτόδικου Δικαστηρίου, που είναι σε καλύτερη θέση να αξιολογήσει τη μαρτυρία, αφού αυτό είναι που ακούει και παρατηρεί τους μάρτυρες όταν καταθέτουν. Υπάρχει σωρεία νομολογίας επί του θέματος. Στη Demosthenous v. Katsourides (1988) 1 C.L.R. 665, λέχθηκαν τα ακόλουθα στη σελ. 669:
“Έχει νομολογιακά καθιερωθεί πως το Εφετείο δεν επεμβαίνει στην αξιολόγηση της μαρτυρίας και τα ευρήματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου, όπου αυτά είναι επαρκώς αιτιολογημένα και υποστηρίζονται από το αποδεικτικό υλικό που παρουσιάστηκε στην υπόθεση. Το Εφετείο επεμβαίνει μόνο όπου το Πρωτόδικο Δικαστήριο παρεκκλίνει από το έργο του κατά τέτοιο τρόπο, που να καθιστά τα ευρήματά του αβάσιμα και εσφαλμένα.”
[*639]
(Δέστε και Αριστείδου ν. Λοϊζίδη (1991) 1 Α.Α.Δ. 297, Λεοντίου ν. Μωσαϊκή Μ.Α.Σ. Λτδ (1991) 1 Α.Α.Δ. 351).
Έχουμε διεξέλθει με προσοχή τη μαρτυρία που δόθηκε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως δεν χωρεί επέμβαση μας στα ευρήματα γεγονότων και αξιοπιστίας, γιατί δεν έχουμε ικανοποιηθεί πως το Δικαστήριο περιέπεσε σε οποιοδήποτε σφάλμα. Εκτός του ότι η εκδοχή του εφεσίβλητου υποστηριζόταν και από άλλη μαρτυρία, όπως εκείνη της δικηγόρου Λίας Πετρίδου, είναι πεποίθηση μας ότι τα τεκμήρια 3 και 5 είναι τη θέση του εφεσίβλητου-ενάγοντα που υποστηρίζουν και όχι εκείνη του εφεσείοντα-εναγόμενου, όπως υποστήριξε ο συνήγορος του. Όσον αφορά το τεκμήριο 3, μπορεί σ’ αυτό ως τρίτο μέρος να αναφέρεται η εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd, αλλά βασικά η συμφωνία είναι μεταξύ του εφεσίβλητου-ενάγοντα και του εφεσείοντα-εναγόμενου, για πώληση των μετοχών του τελευταίου προς τον πρώτο, η δε εταιρεία Hospitality Enterprises Ltd απλώς συμφωνεί και συγκατατίθεται στην εμπορική αυτή πράξη. Περαιτέρω, παρόλον ότι το τεκμήριο 5 έχει γραφεί σε επιστολόχαρτο της πιο πάνω εταιρείας και έχει υπογραφεί από τον εφεσείοντα-εναγόμενο ως διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, εντούτοις προκύπτει σαφώς από το περιεχόμενο της ότι η πληρωμή του ποσού από τον εφεσίβλητο-ενάγοντα έγινε προσωπικά στον εφεσείοντα-εναγόμενο και η ανάληψη υποχρέωσης επιστροφής του έγινε και πάλιν προσωπικά από τον εφεσείοντα-εναγόμενο. Τούτο προκύπτει σαφώς από το γεγονός ότι κάθε αναφορά που γίνεται στο τεκμήριο είναι στον ενικό και όχι εκ μέρους της εταιρείας, όπως ορθά παρατήρησε και δέχθηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Έτσι, αφού η συμφωνία ανέγερσης του ξενοδοχείου ουδέποτε υλοποιήθηκε και η ανέγερση του δεν άρχισε εντός 3 μηνών από την ημερομηνία υπογραφής του τεκμηρίου 5, ο εφεσίβλητος-ενάγων εδικαιούτο σε επιστροφή του ποσού που είχε πληρώσει στον εφεσείοντα-εναγόμενο.
Κατά συνέπεια των πιο πάνω η έφεση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των εφεσίβλητων-διαχειριστριών της περιουσίας του αποβιώσαντα ενάγοντα.
H αίτηση απορρίπτεται με έξοδα υπέρ των εφεσιβλήτων.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο