(2001) 1 ΑΑΔ 1469
[*1469]2 Οκτωβρίου, 2001
[ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
MD SHIPMANAGEMENT LTD,
Ενάγοντες,
v.
1. ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ “LONDA” ΥΠΟ ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΛΤΑΣ,
2. MAINLAND SHIPPING LTD,
Εναγομένων.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 81/99)
Ναυτοδικείο — Αναστολή διαδικασίας — Ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας — Διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου για παράκαμψή της — Κριτήρια που πρέπει να ικανοποιηθούν — Βάρος αποδείξεως προϋποθέσεων ανάληψης δικαιοδοσίας από το Κυπριακό Ναυτοδικείο και παραμερισμού της ρήτρας αλλοδαπής δικαιοδοσίας — The Eleftheria [1969] 2 All E.R. 641, υιοθετήθηκε επανειλημμένα από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Η ενάγουσα είναι εταιρεία με έδρα τη Βουλγαρία, η εναγόμενη 2 είναι εταιρεία με έδρα τη Μάλτα. Το εναγόμενο πλοίο “LONDA” είναι υπό σημαία Μάλτας. Με την αναφορά η ενάγουσα ισχυρίζεται παράβαση διαφόρων όρων συμφωνίας που συνήφθη μεταξύ αυτής και της εναγομένης με τίτλο “Contract of technical and crewing management”. Οι εναγόμενοι ήγειραν ένσταση στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου επικαλούμενοι όρο της συμφωνίας για παραπομπή των διαφορών τους στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Σόφιας, με εφαρμοστέο Δίκαιο εκείνο της Βουλγαρίας.
Αποφασίστηκε ότι:
Ο όρος που αναφέρεται πιο πάνω συνιστά ρήτρα αλλοδαπής δικαιοδοσίας η οποία πρέπει να τηρείται από τα συμβαλλόμενα μέρη. Έπεται ότι η εγειρόμενη διαφορά υπόκειται στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Σόφιας με εφαρμοστέο Δίκαιο εκείνο της Σόφιας. Τα κριτήρια, τα οποία έχουν καθιερωθεί από τη νομολογία, στη βάση των οποίων το ημεδαπό δικαστήριο ασκεί τη [*1470]διακριτική του εξουσία να αναλάβει δικαιοδοσία και επιληφθεί συγκεκριμένης διαφοράς, παρά τη ρήτρα αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας, δεν ικανοποιήθηκαν από τους ενάγοντες. Πολύ περισσότερο που η εν λόγω ρήτρα αποτέλεσε, πιθανότατα, μέρος της συναλλαγής που οδήγησε στη συνομολόγηση της συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων.
Εκδόθηκε διάταγμα αναστολής διαδικασίας χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Eleftheria [1969] 2 All E.R. 641,
Jadranska v. Photos Photiades and Co. (1965) 1 C.L.R. 58,
Cubazucar a.ο. v. Camelia Shipping Company Ltd (1972) 1 C.L.R. 61,
Sonco Canning Limited v. “Adriatica” (1972) 1 C.L.R. 210,
Phassouri Plantations v. Adriadica di Navigazioni (1983) 1 C.L.R. 949,
Πέτρου (Αρ. 2) ν. Zim Israel Navigation Co a.o. (1991) 1 A.A.Δ. 113,
Achelec Electr. Ltd v. Rostock κ.ά. (1992) 1 (Α) Α.Α.Δ. 442,
Kratis Eastern Decor Ltd v. Nedlloyd Lijnen B/V κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 794,
Display Arts Ltd v. Companie Maritime D’ Affretement (1997) 1 A.A.Δ. 151,
El Amria [1981] 2 Lloyd’s Rep. 119.
Sennar [1985] 2 All E.R. 104.
Αναφορά.
Αναφορά με την οποία η ενάγουσα εταιρεία ισχυρίζεται παράβαση διαφόρων όρων της συμφωνίας η οποία συνήφθη μεταξύ αυτής και της εναγόμενης 2 με τίτλο ‘Contract of technical and crewing management’ και αξιώνει έναντι των εναγομένων 1 και 2(α) 98.000 δολάρια Αμερικής ή το ισόποσο σε Κυπριακές λίρες (β) τόκους και (γ) έξοδα και ΦΠΑ.
[*1471]Α. Γιωρκάτζης, για τους Ενάγοντες.
A. Ανδρέου, για τους Eναγόμενους Αρ. 1 και 2.
Cur. adv. vult.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Η ενάγουσα είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με έδρα τη Βάρνα της Βουλγαρίας. Το εναγόμενο 1 πλοίο «LONDA», υπό σημαία Μάλτας, ανήκει στην εναγόμενη 2. Η εναγόμενη 2 είναι εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με έδρα τη Βαλέτα της Μάλτας.
Στις 7.7.1998 συνήφθη, μεταξύ της ενάγουσας και της εναγόμενης 2, έγγραφη συμφωνία με τίτλο «Contract of technical and crewing management» (Τεκμήριο 12). Εμπλεκόμενο πλοίο ήταν το «LONDA».
Με την αναφορά η ενάγουσα ισχυρίζεται παράβαση διάφορων όρων της συμφωνίας και αξιώνει έναντι των εναγομένων 1 και 2 (α) 98.000 δολάρια Αμερικής ή το ισόποσο σε Κυπριακές λίρες, (β) τόκους και (γ) έξοδα και ΦΠΑ.
Με την υπεράσπιση οι εναγόμενοι 1 και 2, αφού πρώτα εγείρουν την ένσταση ότι «οι ενάγοντες δεν έχουν δικαίωμα ή και λανθασμένα καταχώρησαν την παρούσα αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο, Δικαιοδοσίας Ναυτοδικείου ή και ότι εμποδίζονται να προωθήσουν την παρούσα αγωγή», αρνούνται την αξίωση της ενάγουσας και, ταυτόχρονα, προβάλλουν και ανταπαίτηση.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι, στα πλαίσια της Αγωγής 62/99, που ήγειρε ο εκ των μελών του πληρώματος Boratchev Tihomir Petrov, το εναγόμενο 1 πλοίο «LONDA» συνελήφθη, στη Λεμεσό, ύστερα από διάταγμα του Ανωτάτου Δικαστηρίου ημερομηνίας 2.7.1999. Απελευθερώθηκε, μεταξύ άλλων, και αιτήσει των εναγομένων 1 και 2 στην παρούσα αγωγή αφού κατατέθηκε στον Αρχιπρωτοκολλητή τραπεζική εγγύηση για το ποσό των 34.000 δολαρίων Αμερικής. Η τραπεζική εγγύηση, ημερομηνίας 25.8.2000, αναφέρεται αποκλειστικά στην παρούσα αγωγή και αποβλέπει στην ικανοποίηση της απαιτήσεως της ενάγουσας που ήθελε προκύψει από τη δικαστική απόφαση.
Η ένσταση των εναγομένων 1 και 2 στηρίζεται στον όρο 15 του Τεκμηρίου 12 ο οποίος έχει ως εξής:
[*1472]«15. Any disputes arisen between the parties if not amicably settled shall be referred to the Sofia court and Bulgarian law will apply.».
Ο όρος αυτός σημαίνει, κατά την άποψή μου, ότι τα μέρη συμφώνησαν την παραπομπή των ενδεχομένων διαφορών τους, εφόσον δεν ήθελαν διευθετηθεί φιλικά, στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Σόφιας με εφαρμοστέο Δίκαιο εκείνο της Βουλγαρίας.
Σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, όταν τα μέρη συμφωνήσουν για την παραπομπή των ενδεχόμενων διαφορών τους στην αποκλειστική δικαιοδοσία αλλοδαπού δικαστηρίου, οφείλουν να τηρήσουν τη μεταξύ τους συμφωνία κατ’ εφαρμογή της αρχής pacta sunt servanda (τα σύμφωνα πρέπει να τηρούνται). Όμως το ημεδαπό δικαστήριο έχει διακριτική εξουσία να αναλάβει δικαιοδοσία και επιληφθεί συγκεκριμένης διαφοράς, παρά τη ρήτρα αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας, εάν το μέρος που επικαλείται τη διακριτική εξουσία του δικαστηρίου προβάλει ισχυρούς λόγους γιατί θα πρέπει να του επιτραπεί να παραβεί, στην πραγματικότητα, τη ρήτρα.
Τα κριτήρια στη βάση των οποίων το ημεδαπό δικαστήριο ασκεί τη διακριτική του εξουσία τέθηκαν στην υπόθεση The Eleftheria [1969] 2 All ER 641, στη σελ. 645, υπόθεση που υιοθετήθηκε επανειλημμένα από το Ανώτατο Δικαστήριο. (Βλ., μεταξύ άλλων, Jadranska v. Photos Photiades and Co. (1965) 1 C.L.R. 58, Cubazucar and Another v. Camelia Shipping Company Ltd (1972) 1 C.L.R. 61, Sonco Canning Limited v. “Adriatica” (1972) 1 C.L.R. 210, Phassouri Plantations v. Adriadica di Navigazioni (1983) 1 C.L.R. 949, Πέτρου (Αρ. 2) ν. Zim Israel Navigation Co & others (1991) 1 Α.Α.Δ. 113, Achelec Electr. Ltd v. Rostock και άλλων (1992) 1(Α) Α.Α.Δ. 442, Kratis Eastern Decor Ltd. v. Nedlloyd Lijnen B/V κ.ά. (1995) 1 Α.Α.Δ. 794 και Display Arts Ltd. v. Companie Maritime D΄ Affretement (1997) 1 Α.Α.Δ. 151).
Τα κριτήρια της The Eleftheria, που, σημειωτέον, ήταν πρωτόδικη σε αίτηση αναστολής της διαδικασίας, υιοθετήθηκαν από το Αγγλικό Εφετείο στην The El Amria [1981] 2 Lloyd΄s Rep. 119, στις σελίδες 123 έως 124, και από τη Βουλή των Λόρδων στην The Sennar [1985] 2 All ER 104, στη σελίδα 111.
Μεταξύ των κριτηρίων που τέθηκαν στην The Eleftheria για [*1473]την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του δικαστηρίου περιλαμβάνονται: σε ποια χώρα είναι πιο εύκολα διαθέσιμη η μαρτυρία και η επίδραση που θα έχει στην άνεση των ενδιαφερομένων και στη δικαστική δαπάνη, το κατά πόσο το ουσιαστικό δίκαιο του αλλοδαπού δικαστηρίου είναι παρόμοιο με το ημεδαπό, με ποια χώρα συνδέονται οι διάδικοι και πόσο στενά, το κατά πόσο η επιθυμία των εναγομένων για εφαρμογή της ρήτρας αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας είναι γνήσια ή απλώς επιδιώκονται δικονομικά πλεονεκτήματα, και το κατά πόσο οι ενάγοντες θα ζημιωθούν από την εφαρμογή της ρήτρας διότι θα στερηθούν κάποιας εξασφάλισης της αξίωσής τους ή δεν θα μπορούν να εκτελέσουν τη δικαστική απόφαση.
Στην προκείμενη περίπτωση, η ενάγουσα είναι εταιρεία με έδρα τη Βουλγαρία, η εναγόμενη 2 είναι εταιρεία με έδρα τη Μάλτα, το δε εναγόμενο πλοίο «LONDA» είναι υπό σημαία Μάλτας. Η μαρτυρία, ιδιαίτερα της ενάγουσας, είναι πιο εύκολα διαθέσιμη στη Βουλγαρία, το ουσιαστικό δίκαιο του δικαστηρίου της Βουλγαρίας δεν αποδείχθηκε μεν ότι διαφέρει από το δικό μας, δεν υπάρχει όμως μαρτυρία και περί του αντιθέτου, oι διάδικοι, ιδιαίτερα η ενάγουσα, συνδέονται πιο στενά με τη Βουλγαρία, δεν έχει δε διαφανεί ότι η επιθυμία των εναγομένων για εφαρμογή της ρήτρας αποκλειστικής δικαιοδοσίας δεν είναι γνήσια. Η μοναδική σύνδεση της υπόθεσης με την Κύπρο συνίσταται στο γεγονός ότι το πλοίο «LONDA» έτυχε να συλληφθεί στην Κύπρο με αποτέλεσμα οι εναγόμενοι ν’ αναγκαστούν να καταθέσουν στον Αρχιπρωτοκολλητή τραπεζική εγγύηση, ώστε να απελευθερωθεί το πλοίο, για το ποσό των 34.000 δολαρίων Αμερικής με σκοπό την ικανοποίηση της απαιτήσεως της ενάγουσας που ήθελε προκύψει από τη δικαστική απόφαση. Με βάση αυτά τα δεδομένα, δεν θεωρώ ότι έχουν προβληθεί ενώπιόν μου ισχυροί λόγοι, ικανοποιητικοί για να ασκήσω τη διακριτική μου εξουσία επιτρέποντας στην ενάγουσα να παραβεί, στην πραγματικότητα, τη ρήτρα που περιέχεται στον όρο 15 του Τεκμηρίου 1. Πολύ περισσότερο που η εν λόγω ρήτρα αποτέλεσε, πιθανότατα, μέρος της συναλλαγής που οδήγησε στη συνομολόγηση της συμφωνίας που περιέχεται στο Τεκμήριο 1. Το πιο κάτω απόσπασμα από το βιβλίο Norton Rose on Civil Jurisdiction and Judgments, των καθηγητών Briggs και Rees, στη σελίδα 171, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο:
«As the choice of court agreement will have been one of the contractual terms bargained for, it is not easy to see what right the court has to sanction its breach and rewrite the contract. The ancient precept of pacta sunt servanda is entitled to respect, and [*1474]in this respect the retreat from it in the El Amria is wrong in principle.»
Εκδίδεται διάταγμα με το οποίο αναστέλλεται η διαδικασία στην παρούσα αγωγή με τον όρο ότι οι εναγόμενοι θα καταθέσουν στον Αρχιπρωτοκολλητή τραπεζική εγγύηση για το ποσό των 34.000 δολαρίων Αμερικής, με περιεχόμενο ανάλογο της τραπεζικής εγγύησης ημερομηνίας 25.8.2000 (πιο πάνω), η οποία, όμως, θα αναφέρεται στην αγωγή που θα καταχωρήσει η ενάγουσα στο δικαστήριο της Σόφιας και θα αποβλέπει στην ικανοποίηση της απαιτήσεώς της που ήθελε προκύψει από τη δικαστική απόφαση στην εν λόγω αγωγή. Η αγωγή στο Δικαστήριο της Σόφιας να κατατεθεί μέσα σε τρεις μήνες από σήμερα, η δε τραπεζική εγγύηση μέσα σε ένα μήνα από την επίδοση της εν λόγω αγωγής.
Δεν εκδίδεται διαταγή για τα έξοδα.
Εκδίδεται διάταγμα αναστολής διαδικασίας χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο