(2003) 1 ΑΑΔ 211
[*211]24 Φεβρουαρίου, 2003
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ,
Εφεσείουσα-Αιτήτρια,
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟΥΣ ERBIL ALI HUSSEIN (ΑΛΛΩΣ ΑΝΔΡΕΑ ΚΥΠΡΙΟ) ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Εφεσίβλητους-Καθ’ ων η αίτηση.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11224)
Δικαιοδοσία Δικαστηρίων ― Οικογενειακό Δικαστήριο ― Αίτηση για έκδοση διατάγματος για παροχή γονικής μέριμνας ανηλίκων στη Διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Ευημερίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 4 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352 ― Το ζήτημα εμπίπτει στην έννοια των λέξεων «οικογενειακές σχέσεις» όπως καθορίσθηκαν από τη νομολογία ― Επομένως το Επαρχιακό Δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία να εκδικάσει την εν λόγω αίτηση.
Λέξεις και Φράσεις ― «Δικαστήριο»στο Άρθρο 2 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352 ― Ορίζεται το Επαρχιακό Δικαστήριο ― Ο εν λόγω ορισμός, με τη θέσπιση του περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμου Ν. 26(1)/1998, έχει καταργηθεί σιωπηρά κατά τρόπο ώστε η αναφορά σε αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο να αναγιγνώσκεται ως αναφορά σε αρμόδιο Οικογενειακό Δικαστήριο.
Το θέμα το οποίο εξετάζεται στην έφεση αυτή είναι κατά πόσο το Επαρχιακό Δικαστήριο είναι το καθ’ ύλην αρμόδιο Δικαστήριο να εκδικάσει υπόθεση αναφορικά με τη φροντίδα και την άσκηση γονικών δικαιωμάτων και εξουσιών σε σχέση με ανηλίκους. Το θέμα είχε εγερθεί αυτεπάγγελτα κατά την ακρόαση αίτησης στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου η οποία υποβλήθηκε από την εφεσείουσα, Διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Ευημερίας και στηριζόταν στον περί Συμβάσεως περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο του 1990, Άρθρα 1, 3, 4, 9, 19, 20, 27, 35 και 36, στον περί Παίδων Νόμο, Κεφ. 352, Μέρος ΙΙ, Άρθρα 3 και 4, στη Δ.48 θ.1 έως 3 των Θεσμών Πολι[*212]τικής Δικονομίας, στις συμφυείς εξουσίες του Δικαστηρίου και στο Σύνταγμα. Η αίτηση στόχευε στην έκδοση διατάγματος με το οποίο η εφεσείουσα να συνεχίσει να έχει τρία ανήλικα παιδιά από την Πάφο κάτω από τη φροντίδα της και να ασκεί τα γονικά δικαιώματα και εξουσίες σε σχέση με αυτά.
Η αίτηση υποστηριζόταν από ένορκο δήλωση της αρμόδιας Λειτουργού Ευημερίας η οποία παρέθετε γεγονότα τα οποία στοιχειοθετούσαν σοβαρή παραμέληση των τριών ανηλίκων εκ μέρους των γονέων τους.
Οι γονείς των ανηλίκων δεν καταχώρισαν ένσταση.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχε καθ’ ύλην αρμοδιότητα να εκδικάσει την αίτηση, καθότι αυτή αφορούσε θέματα της αποκλειστικής αρμοδιότητας του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Συνακόλουθα απέρριψε την αίτηση.
Η εφεσείουσα αμφισβήτησε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Τα θέματα τα οποία εγείρονται είναι θέματα γονικής μέριμνας τα οποία σύμφωνα με το Άρθρο 11(2)(ε) των περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμων του 1990-2000 (τροποποίηση με το Ν. 26(1)/1998), εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Οικογενειακών Δικαστηρίων. Το γεγονός ότι η αίτηση δεν υποβλήθηκε από τον γονέα και βασίζεται στον περί Συμβάσεως περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο του 1990 δεν διαφοροποιεί την κατάσταση.
2. Ο ορισμός του όρου «Δικαστήριο» στο Άρθρο 2 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352 σημαίνει Επαρχιακό Δικαστήριο. Ο ορισμός αυτός, με τη θέσπιση του Ν. 26(1)/1998 έχει καταργηθεί σιωπηρά κατά τρόπο ώστε η αναφορά σε αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο να αναγιγνώσκεται ως αναφορά σε αρμόδιο Οικογενειακό Δικαστήριο.
Η έφεση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Δαδακαρίδης ν. Δαδακαρίδου (1990) 1 Α.Α.Δ. 566,
[*213]Ιωάννου ν. Ιωάννου (1991) 1 Α.Α.Δ. 186.
Έφεση.
Έφεση από την αιτήτρια κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου που δόθηκε στις 31/10/01 (Αρ. Αγωγής 61/01) με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή της με την οποία αυτή ζήτησε την έκδοση διατάγματος να συνεχίσει να έχει τους ανήλικους Αλεξία Ανδρέου, Νεόφυτο Ανδρέου και Αφέντρα Ανδρέου, από την Πάφο, κάτω από τη φροντίδα της και να ασκεί τα γονικά δικαιώματα και εξουσίες σε σχέση με αυτούς, σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 4 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352.
Ε. Ζαχαριάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για την Εφεσείουσα-Αιτήτρια.
Καμία εμφάνιση για τους Εφεσίβλητους- Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γαβριηλίδης, Δ..
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Με αίτησή της στο Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου η εφεσείουσα, Διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Ευημερίας, ζήτησε την έκδοση διατάγματος να συνεχίσει να έχει τους ανήλικους Αλεξία Ανδρέου, Νεόφυτο Ανδρέου και Αφέντρα Ανδρέου, από την Πάφο, κάτω από τη φροντίδα της και να ασκεί τα γονικά δικαιώματα και εξουσίες σε σχέση με αυτούς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352.
Η αίτηση στηριζόταν στον περί Συμβάσεως περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο του 1990, άρθρα 1, 3, 4, 9, 19, 20, 27, 35 και 36, στον περί Παίδων Νόμο, Κεφ. 352, Μέρος ΙΙ, άρθρα 3 και 4, στη Δ.48 θ.1 έως 3 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, στις συμφυείς εξουσίες του Δικαστηρίου και στο Σύνταγμα.
Η αίτηση υποστηριζόταν από ένορκο δήλωση της αρμόδιας Λειτουργού Ευημερίας η οποία παρέθετε γεγονότα τα οποία στοιχειοθετούσαν σοβαρή παραμέληση των τριών ανηλίκων εκ μέρους των γονέων τους.
Η αίτηση επιδόθηκε στους αντιδίκους, δηλαδή τους γονείς, οι οποίοι, όμως, δεν καταχώρησαν ένσταση.
[*214]Κατά την πρώτη εμφάνιση των διαδίκων, το Επαρχιακό Δικαστήριο ήγειρε αυτεπάγγελτα το ερώτημα κατά πόσο ήταν καθ’ ύλη αρμόδιο να επιληφθεί της αίτησης ή, μήπως, καθ’ ύλη αρμόδιο ήταν το Οικογενειακό Δικαστήριο. Ακολούθως, και αφού άκουσε τις εισηγήσεις των διαδίκων, έκρινε ότι δεν είχε καθ’ ύλη αρμοδιότητα να εκδικάσει την αίτηση, καθότι αυτή αφορούσε θέματα της αποκλειστικής αρμοδιότητος του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Συνακόλουθα, απέρριψε την αίτηση.
Με την έφεση αμφισβητείται η ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης. Ο μοναδικός λόγος έφεσης έχει ως εξής:
«Το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι το Επαρχιακό Δικαστήριο Πάφου εστερείτο αρμοδιότητας να εκδικάσει την Αίτηση Αρ. 61/01 για έκδοση διατάγματος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352 και ότι η αίτηση αφορούσε θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των Οικογενειακών Δικαστηρίων, είναι εσφαλμένο.
Αιτιολογία:
(Α) Το Άρθρο 11(1) των περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμων του 1990 έως 2000 όπως τροποποιήθηκε από το Νόμο 26(Ι)/98 αναφέρει ότι τα Οικογενειακά Δικαστήρια έχουν εξουσία να επιλαμβάνονται υποθέσεις που αφορούν γαμικές ή οικογενειακές διαφορές ή σχέσεις ενώ η αίτηση αρ. 61/01 δεν αφορούσε γαμική ή οικογενειακή διαφορά ή σχέση αλλά θέμα προστασίας παιδιών όπως η υποχρέωση της Δημοκρατίας που πηγάζει από τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (Κυρωτικός Νόμος 243/90) και ήταν σύμφωνη με τις πρόνοιες του περί Παίδων Νόμου Κεφ. 352.
(Β) Ο ίδιος ο Νόμος περί Παίδων Κεφ. 352 στο άρθρο 2 αναφέρει ρητά ότι Δικαστήριο όπου απαντάται στο νόμο σημαίνει Δικαστή του αρμοδίου Επαρχιακού Δικαστηρίου και δεν έχει τροποποιηθεί με οποιοδήποτε μεταγενέστερο νομοθέτημα.
(Γ) Βασικοί κανόνες ερμηνείας νομοθετημάτων, καταδεικνύουν το αβάσιμο της Απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου ότι ο περί Παίδων Νόμος Κεφ. 352 εξυπακούεται πως έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε μετά τη θέσπιση του Νόμου 26(Ι)/98 η αναφορά σε αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο να αναγιγνώσκεται ως το Οικογενειακό Δικαστήριο το οποίο έχει (κατά τόπον) αρμοδιότητα.»
[*215]Η έφεση δεν ευσταθεί. Το άρθρο 11(1)(2) των περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμων του 1990 έως 2000 (τροποποίηση με το Ν.26(Ι)/1998), στο βαθμό που μας ενδιαφέρει, έχει ως εξής:
«11(1) Τα οικογενειακά δικαστήρια έχουν τη δικαιοδοσία και ασκούν τις εξουσίες που τους ανατίθενται δυνάμει του Άρθρου 11 του Συντάγματος, του παρόντος Νόμου και οποιουδήποτε άλλου νόμου.
(2) Χωρίς να επηρεάζεται η γενικότητα του εδαφίου (1), τα οικογενειακά δικαστήρια έχουν ειδικότερα την εξουσία να επιλαμβάνονται υποθέσεων που αφορούν-
………………………………………………………………….…………………………………………………………….....…...…
(δ) Θέματα οικογενειακών σχέσεων σε δικαστική διαδικασία που εγείρεται σύμφωνα με τις διατάξεις διμερών ή πολυμερών συμβάσεων στις οποίες έχει προσχωρήσει η Κυπριακή Δημοκρατία.
(ε) Θέματα γονικής μέριμνας, διατροφής, αναγνώρισης τέκνου, υιοθεσίας, περιουσιακών σχέσεων των συζύγων και οποιαδήποτε άλλη γαμική ή οικογενειακή διαφορά, εφόσον οι διάδικοι ή ένας από αυτούς έχουν τη διαμονή τους στη Δημοκρατία.»
Από το περιεχόμενο της αίτησης προκύπτει, με σαφήνεια, ότι εκείνο το οποίο επιζητείται είναι η άσκηση «γονικών δικαιωμάτων και εξουσιών» σε σχέση με τους τρεις ανηλίκους. Τα θέματα, όμως, αυτά είναι «θέματα γονικής μέριμνας» τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 11(2)(ε), εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Οικογενειακών Δικαστηρίων. Το ότι, με την αίτηση, την άσκηση γονικών δικαιωμάτων και εξουσιών ζητά η εφεσείουσα, αντί γονέας, δεν διαφοροποιεί την πραγματική φύση της αίτησης ως αίτησης η οποία άπτεται άμεσα θεμάτων γονικής μέριμνας των τριών ανηλίκων. Ούτε το γεγονός ότι η αίτηση βασίζεται και στον περί Συμβάσεως περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικό) Νόμο του 1990 διαφοροποιεί τα πράγματα εφόσον, σύμφωνα με το άρθρο 11(2)(δ), τα Οικογενειακά Δικαστήρια έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα να επιλαμβάνονται υποθέσεων οι οποίες αφορούν «θέματα οικογενειακών σχέσεων» σύμφωνα με τις διατάξεις διμερών ή πολυμερών συμβάσεων στις οποίες έχει προσχωρήσει η Δημοκρατία. Ως οικογενειακές δε σχέσεις, σύμφωνα με τη νομολογία, θεωρού[*216]νται και όλα τα ζητήματα/υποθέσεις που αφορούν την επιμέλεια του προσώπου και της περιουσίας ανηλίκων. (Βλ. σχετικά Δαδακαρίδης ν. Δαδακαρίδου (1990) 1 Α.Α.Δ. 566 και Ιωάννου ν. Ιωάννου (1991) 1 Α.Α.Δ. 186).
Δεν μας διαφεύγει το γεγονός ότι, στο άρθρο 2 του περί Παίδων Νόμου, Κεφ. 352, ως «Δικαστήριο», για τους σκοπούς του νόμου, ορίζεται το Επαρχιακό Δικαστήριο και ότι ο εν λόγω ορισμός δεν έχει καταργηθεί ρητά από τους περί Οικογενειακών Δικαστηρίων Νόμους του 1990 έως 2000. Έχουμε, όμως, την άποψη ότι ο εν λόγω ορισμός, με τη θέσπιση του Ν.26(Ι)/1998, έχει καταργηθεί σιωπηρά κατά τρόπο ώστε η αναφορά σε αρμόδιο Επαρχιακό Δικαστήριο να αναγιγνώσκεται ως αναφορά σε αρμόδιο Οικογενειακό Δικαστήριο. Τυχόν διαφορετική προσέγγιση θα απέληγε στην αναγνώριση αρμοδιότητος των Επαρχιακών Δικαστηρίων να επιλαμβάνονται θεμάτων γονικής μέριμνας και οικογενειακών σχέσεων αντίθετα με τη ρητή πρόνοια του άρθρου 11(2)(δ) και (ε), ότι τέτοια θέματα ανήκουν, κατ’ αποκλειστικότητα, στην αρμοδιότητα των Οικογενειακών Δικαστηρίων.
Η έφεση απορρίπτεται.
H�έφεση απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο