(2003) 1 ΑΑΔ 459
[*459]18 Απριλίου, 2003
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
1. TBF (CYPRUS) LTD,
2. REGENT PACIFIC GROUP LTD,
3. JAMIE GIBSON,
Εφεσείοντες,
v.
1. ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ΑΝΩΝΥΜΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ,
2. STAMBOULI (BULGARIA) LTD,
3. CAMI DEVELOPMENTS LTD,
Εφεσιβλήτων.
(Πoλιτική Έφεση Αρ. 11509)
Πολιτική Δικονομία ― Ασφάλεια εξόδων έφεσης ― Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας, Δ.35, θ.2 και Δ.60, θ. 1 – Το Δικαστήριο έχει δικαίωμα να διατάξει την παροχή ασφάλειας για έξοδα στην έφεση κάτω από «ειδικές περιστάσεις» ― Το διάταγμα καλύπτει τόσο περασμένα όσο και μελλοντικά έξοδα ― Είναι επιθυμητό όπως στην σχετική αίτηση καθορίζονται λεπτομέρειες υπολογισμού των εξόδων ― Η αφερεγγυότητα του εφεσείοντος είναι εκ πρώτης όψεως αρκετός λόγος για να διαταχθεί η παροχή ασφάλειας για έξοδα, παρόλο ότι ο χαρακτήρας της αγωγής και τα επίδικα θέματα πρέπει να συνεξετάζονται ― Η απουσία διαδίκου στο εξωτερικό δημιουργεί εκ πρώτης όψεως δικαίωμα για ασφάλεια εξόδων ― Το θέμα είναι θέμα διακριτικής εξουσίας, για την άσκηση της οποίας λαμβάνεται υπόψη η κατοχή περιουσίας από τον ενάγοντα στην Κύπρο και η ισχύς της υπόθεσής του.
Πολιτική Δικονομία ― Ασφάλεια εξόδων ― Η αίτηση για ασφάλεια πρέπει να καταχωρείται εγκαίρως ― Δεν είναι απαραίτητο να ζητείται προηγουμένως με επιστολή ασφάλεια εξόδων.
Λέξεις και Φράσεις ― "May" (δύναται) στη Δ.35, θ. 2 και στη Δ.60, θ. 1 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
[*460]Το θέμα της ασφάλειας εξόδων ηγέρθη από τους αιτητές-εφεσίβλητους. Η αίτηση τους στηρίχθηκε στη Δ.35, θ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Οι καθ’ ων η αίτηση-εφεσείοντες ζήτησαν την απόρριψη της αίτησης επειδή: α) στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρχαν «ειδικές περιστάσεις» και β) δε ζητήθηκε προηγουμένως με επιστολή ασφάλεια εξόδων από τους δικηγόρους των καθ’ ων η αίτηση.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι:
1. Οι καθ’ ων η αίτηση 1 - εφεσείοντες είναι υπεράκτια εταιρεία, προφανώς ανενεργός. Η εφεσείουσα εταιρεία 2 είναι Αγγλική εταιρεία με έδρα εκτός Κύπρου και προφανώς χωρίς περιουσιακά στοιχεία στην Κύπρο. Ο εφεσείων 3 είναι φυσικό πρόσωπο, το οποίο διαμένει στη Μεγάλη Βρεττανία, χωρίς οποιοδήποτε δεσμό με την Κύπρο.
2. Οι καθ’ ων η αίτηση - εφεσείοντες δεν απέδειξαν ότι έχουν καλή υπόθεση με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας.
3. Ο ισχυρισμός των εφεσειόντων ότι διάταγμα παροχής ασφάλειας εξόδων θα καθιστούσε αδύνατη την προσφυγή τους στο Δικαστήριο, είναι ενδεικτικός της ανικανότητάς τους να πληρώσουν.
4. Σε προηγούμενη καταδίκη των εφεσειόντων για πληρωμή εξόδων, αυτά δεν έχουν καταβληθεί και ούτε κατέστη δυνατή η εκτέλεση τους.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και τις αρχές που διέπουν το θέμα, όπως προκύπτουν επαρκώς από το πιο πάνω περιληπτικό σημείωμα, έκρινε πως η παρούσα είναι κατάλληλη περίπτωση για να διαταχθεί η παροχή ασφάλειας εξόδων και διέταξε καταβολήν ποσού £3.000 ως ασφάλειαν εξόδων των αιτητών - εφεσιβλήτων. Επιδίκασε επίσης τα έξοδα της παρούσας αίτησης υπέρ των αιτητών - εφεσιβλήτων.
Διαταγή ως ανωτέρω.
Αίτηση.
Αίτηση από τους εναγόμενους-αιτητές, στα πλαίσια της πιο πάνω έφεσης για έκδοση διατάγματος του Δικαστηρίου για κατάθεση εκ μέρους των εναγόντων-καθ’ ων η αίτηση τραπεζικής εγγύησης ως [*461]ασφάλειας εξόδων.
Α. Χαβιαράς, για τους Αιτητές-Εφεσίβλητους.
Στ. Πολυβίου Ανδρέου, για τους Καθ’ ων η αίτηση-Εφεσείοντες.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Οι καθ΄ων η αίτηση-εφεσείοντες καταχώρησαν την παρούσα έφεση στις 29.10.02 και οι αιτητές-εφεσίβλητοι, με την παρούσα τους αίτηση, που καταχώρησαν στις 7.11.02, ζητούν από το Δικαστήριο διάταγμα για κατάθεση τραπεζικής εγγύησης από τους εφεσείοντες ως ασφάλεια εξόδων. Την αίτησή τους βασίζουν στη Δ.35, θ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Ο θ.2 της Δ.35, ο οποίος θέτει τις προθεσμίες για καταχώρηση έφεσης σχετικά με ενδιάμεσα διατάγματα, περιλαμβάνει και τα ακόλουθα:
«Such deposit or other security for the costs to be occasioned by any appeal shall be made or given as may be directed under special circumstances by the Court of Appeal.”
Στην υπόθεση Alahmari v. Alia Airline (1990) 1 A.A.Δ. 434, αναφέρθηκε πως δεν είχε αμφισβητηθεί ότι οι πρόνοιες της Δ.60 θ.1, οι οποίες δίδουν την εξουσία στο Δικαστήριο να διατάζει την παροχή ασφάλειας για τα έξοδα του εναγομένου, επεκτείνεται και στα έξοδα της έφεσης. Δεν είναι καθαρό γιατί το Δικαστήριο στην υπόθεση εκείνη θεώρησε αναγκαίο να βασίσει τη δικαιοδοσία του στη Δ.60, θ.1. Ίσως γιατί οι αιτητές δεν βασίστηκαν στη Δ.35, θ.2, που περιέχει ρητή πρόνοια σε περιπτώσεις έφεσης. Όποια και αν είναι η περίπτωση, είναι σαφές ότι το Δικαστήριο έχει δικαίωμα να διατάξει την παροχή ασφάλειας για έξοδα στην έφεση κάτω από «ειδικές περιστάσεις».
Η ίδια πρόνοια υπήρχε και στους Αγγλικούς Θεσμούς (Order 58 rule 15). Από την Αγγλική νομολογία, όπως προκύπτει μέσα από το The Annual Practice 1950 σελ. 1280 κ.επ., η αίτηση για ασφάλεια πρέπει να καταχωρείται εγκαίρως και πριν δημιουργηθούν έξοδα στην έφεση, παρόλο ότι όταν δοθεί, καλύπτει τόσο περασμένα όσο και μελλοντικά έξοδα. Η αφερεγγυότητα του εφεσείοντα είναι εκ πρώτης όψεως, όπως προκύπτει, αρκετός λόγος για να διαταχθεί η παροχή ασφάλειας για έξοδα, παρόλο ότι ο χαρακτήρας της αγωγής και τα επίδικα θέματα πρέπει να συνεξετάζονται. Επίσης προκύπτει από την Αγγλική νομολογία ότι [*462]ασφάλεια για έξοδα διατάσσεται εκ πρώτης όψεως εναντίον διαδίκων που κατοικούν ή εδρεύουν στο εξωτερικό, αν αυτοί δεν έχουν περιουσία εντός της δικαιοδοσίας.
Στην υπόθεση Αlahmari (πιο πάνω), αναφορικά με τo γεγονός της κατοικίας διαδίκου στο εξωτερικό, αναφέρθηκαν και τα ακόλουθα στη σελ. 436:
«Πράγματι δεν επιβάλλεται η έκδοση διαταγής για τα έξοδα οποτεδήποτε ο ενάγων είναι κάτοικος εξωτερικού. Το θέμα ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, όπως υποδηλώνει ο όρος “may” (δύναται) που απαντάται στο πλαίσιο της Δ.60 κ1, που ασκείται δικαστικά. Το ίδιο υποστηρίζεται και από την αγγλική πρακτική, όπως συνοψίζεται στους Halsubury’s Laws of England (4th ed., Vol. 37, pp. 384-385).”
Επισημαίνουμε πως η λέξη “may” (δύναται) απαντάται και στη Δ.35 θ.2.
Στην ίδια πιο πάνω απόφαση, στη σελ. 436, λέχθηκαν και τα ακόλουθα:
«Όταν τεθεί το θεμέλιο για την άσκηση της δικαιοδοσίας, με τη διαπίστωση ότι ο ενάγων (εφεσείων) έχει τη συνήθη κατοικία του στο εξωτερικό, οι παράγοντες οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη στην άσκηση της διακριτικής εξουσίας του πρωτόδικου δικαστηρίου είναι κατεξοχή δύο, η κατοχή εκ μέρους του ενάγοντα περιουσίας, και ιδίως ακίνητης (που δε μετακινείται εύκολα), στην Κύπρο, και η ισχύς της υπόθεσής του. Οι ίδιοι λόγοι λαμβάνονται υπόψη και στην άσκηση της ίδιας εξουσίας στο πλαίσιο της δευτεροβάθμιας δικαιοδοσίας με την εξής επιφύλαξη: Το βάρος για την τεκμηρίωση εκ μέρους του ενάγοντα (εφεσείοντα) ισχυρής υπόθεσης είναι πολύ μεγαλύτερο ενόψει της ετυμηγορίας του πρωτόδικου Δικαστηρίου.»
Προκύπτει από την υπόθεση Hills v. L.P.T.B, [1937] 4 All Ε.R. 230, C.A. πως στην ένορκη δήλωση πρέπει να υπάρχει ισχυρισμός ανικανότητας του εφεσείοντα να πληρώσει και άρνηση να πληρώσει δεν είναι επαρκής λόγος.
Η παρούσα έφεση στρέφεται εναντίον απόφασης του Προέδρου του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας ημερομηνίας 16.10.02, με την οποία απέρριψε αίτηση των εφεσειόντων για πα[*463]ραμερισμό ή απόρριψη της αγωγής των εφεσιβλήτων, αρ. 3874/98 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. Όπως προκύπτει από την ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την παρούσα αίτηση, η εφεσείουσα 1 είναι Κυπριακή υπεράκτια εταιρεία με εγγεγραμμένο γραφείο στη Λευκωσία. Η εφεσείουσα 2 είναι Αγγλική εταιρεία που έχει την έδρα της στη Μεγάλη Βρεττανία και ο εφεσείων 3 ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο υπάλληλος της εφεσείουσας 2 και μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
Σε προηγούμενη ενδιάμεση απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου για διάταγμα αποκάλυψης εγγράφων, η οποία εφεσιβλήθηκε και πάλι από τους εφεσείοντες, αυτοί, αφού απερρίφθη η έφεσή τους, καταδικάστηκαν σε έξοδα, τόσο από τον πρωτόδικο Δικαστή όσο και από το Εφετείο, έξοδα τα οποία ψηφίστηκαν σε £1.610,85 πλέον Φ.Π.Α. Για εκτέλεση αυτού του ποσού, όπως προκύπτει από την ένορκη δήλωση, εκδόθηκε ένταλμα κινητών εναντίον της εφεσείουσας 1, το οποίο επιστράφηκε με τη σημείωση ότι αυτή ήταν άγνωστη στη διεύθυνση του εγγεγραμμένου γραφείου της και από έρευνες που διεξήχθησαν από το δικηγορικό γραφείο των αιτητών, όπως περιέχεται στην ένορκο δήλωση, απεκαλύφθη πως η εταιρεία δεν έχει ενεργό γραφείο στην Κύπρο και ούτε διαθέτει περιουσιακά στοιχεία.
Οι καθ’ ων η αίτηση-εφεσείοντες ζητούν την απόρριψη της αίτησης για διάφορους λόγους. Ισχυρίζονται κατά πρώτον ότι δεν υπάρχουν στη συγκεκριμένη περίπτωση «ειδικές περιστάσεις» και ότι δε ζητήθηκε προηγουμένως με επιστολή ασφάλεια εξόδων από τους δικηγόρους των καθ΄ων η αίτηση. Επιπρόσθετα ισχυρίζονται ότι οι καθ΄ων η αίτηση-εφεσείοντες έχουν πολύ καλούς λόγους έφεσης, με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας, ότι οι αιτητές-εφεσίβλητοι δεν έχουν καταδείξει την αδυναμία των εφεσειόντων να πληρώσουν και πως αν διαταχθούν να καταβάλουν ασφάλεια για έξοδα, αυτό θα ισοδυναμούσε με στέρηση του δικαιώματός τους να προσφύγουν στο Δικαστήριο και να προωθήσουν την έφεση τους. Προβάλλουν τέλος, ότι η έφεση έχει καταχωρηθεί κατά κατάχρηση της διαδικασίας και είναι πεισματική και κακόπιστη και ότι δεν μπορούν να ζητούν ασφάλεια οι εφεσίβλητοι αφού οι ίδιοι είναι που επέλεξαν την Κύπρο για έγερση της αγωγής τους.
Στη διάρκεια της ακρόασης της έφεσης πρόβαλαν και τον ισχυρισμό ότι η ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την αίτηση είναι ελαττωματική, γιατί δεν αναφέρει αν ο ενόρκως δηλών είναι εξουσιοδοτημένος να ορκιστεί και δεν αποκαλύπτει τις πηγές της [*464]γνώσης του.
Όσον αφορά τον τελευταίο ισχυρισμό των καθ΄ων η αίτηση, παρατηρούμε ότι το γεγονός πως δεν αναφέρεται ότι ο ενόρκως δηλών είναι εξουσιοδοτημένος να προβεί στην ένορκη δήλωση, αποτελεί μια απλή παρατυπία, αφού ο ενόρκως δηλών είναι δικηγόρος στο δικηγορικό γραφείο των συνηγόρων των αιτητών και έχει στην κατοχή του το φάκελο της υπόθεσης. Περαιτέρω, θεωρούμε ότι αποκαλύπτεται η πηγή των γνώσεων του, που είναι τα έγγραφα και τα στοιχεία που περιέχονται στον εν λόγω φάκελο. Παρατηρούμε επίσης πως και η ενόρκως δηλούσα εκ μέρους των καθ΄ων η αίτηση παρομοίως δηλώνει ότι τα γεγονότα τα γνωρίζει από έγγραφα που έχει στην κατοχή της στο φάκελο της υπόθεσης. Η ένσταση αυτή των καθ΄ων η αίτηση απορρίπτεται.
Επίσης και ο ισχυρισμός των καθ΄ων η αίτηση πως η αίτηση πρέπει να απορριφθεί γιατί δεν προηγήθηκε επιστολή προς τους καθ΄ων η αίτηση, είναι ανεδαφικός και θα πρέπει να έχει την ίδια κατάληξη. Τούτο προφανώς οι καθ΄ων η αίτηση βασίζουν σε αναφορές που υπάρχουν στο Τhe Annual Practice, οι οποίες σχετίζονται με αίτηση για νομική αρωγή. Διαβάζουμε από το Annual Practice 1950 στη σελ. 1281, κάτω από τον τίτλο Poverty or Insolvency:
“The proper course is to apply by letter to the appellant to give security. If the appellant does not intimate that he intends to apply for a Civil Aid Certificate under the Legal Aid and Advice Act, 1949, an order for security may be applied for.”
Κρίνουμε ότι η πρακτική αυτή δεν έχει εφαρμογή με βάση τα Κυπριακά δεδομένα. Εν πάση περιπτώσει, και σε αντίθετη περίπτωση, το να μην ακολουθηθεί η διαδικασία αυτή, αν είχε εφαρμογή, δε θα καθιστούσε το δικαστικό διάβημα άκυρο.
Στην υπόθεση αυτή διαπιστώνουμε τα ακόλουθα:
Α. Οι καθ΄ων η αίτηση 1 – εφεσείοντες είναι υπεράκτια εταιρεία που προφανώς είναι ανενεργός, αφού ουδείς υπάρχει στα εγγεγραμμένα της γραφεία και ούτε και διαθέτει περιουσιακά στοιχεία στην Κύπρο. Η εφεσείουσα εταιρεία 2 είναι Αγγλική με έδρα εκτός Κύπρου και προφανώς χωρίς οποιαδήποτε περιουσιακά στοιχεία εδώ. Ο εφεσείων 3 είναι φυσικό πρόσωπο, το οποίο διαμένει στη Μεγάλη Βρεττανία, χωρίς οποιοδήποτε δεσμό με την Κύπρο.
[*465]
Β. Σε προηγούμενη καταδίκη των εφεσειόντων για πληρωμή εξόδων, αυτά δεν έχουν καταβληθεί και ούτε κατέστη δυνατή η εκτέλεση τους, όπως προκύπτει από τα όσα έχουμε προαναφέρει. Διάταγμα για ασφάλεια εκδόθηκε σε παρόμοια περίπτωση όπου ο εφεσείων απέτυχε να πληρώσει ψηφισθέντα έξοδα στο πρωτόδικο Δικαστήριο (Clarke v. Roche [1877] 25 W.R. 309).
Γ. Ο ισχυρισμός των εφεσειόντων ότι έχουν καλή υπόθεση με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας, που βασίζεται στη δική τους αποκλειστικά εκτίμηση, δεν είναι αρκετός για να αποτρέψει το Δικαστήριο από διατάγμα για παροχή ασφάλειας για έξοδα, εν όψει των άλλων περιστάσεων της υπόθεσης.
Δ. Ο ισχυρισμός και μόνο των εφεσειόντων ότι διάταγμα παροχής ασφάλειας για έξοδα θα καταστήσει αδύνατη την προσφυγή τους στο Δικαστήριο, είναι ενδεικτικός της ανικανότητάς τους να πληρώσουν. Επίσης δεν εγείρεται, κατά την κρίση μας οποιοδήποτε θέμα κατάχρησης της διαδικασίας του Δικαστηρίου ή παράβαση του Άρθρου 6(1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Περαιτέρω, η επιλογή των Δικαστηρίων της Κύπρου από τους εφεσίβλητους δεν μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην αίτησή τους και ούτε τους αποκλείει από του να επικαλούνται θέματα όπως την έδρα και κατοικία των εφεσειόντων.
Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω και τις αρχές που διέπουν το θέμα, κρίνουμε πως η παρούσα είναι κατάλληλη περίπτωση για να διαταχθεί η παροχή ασφάλειας για έξοδα.
Στην υπόθεση Alahmari (πιο πάνω) λέχθηκαν τα ακόλουθα σε σχέση με το ύψος του ποσού της ασφάλειας, στη σελ. 436:
«Το ποσό της ασφάλειας, όπως ορθά επισημαίνεται από το δικαστή Μαλαχτό στην υπόθεση Senior Service Ltd. and Others v. Chrysanthi Shipping Co. Ltd. and Another (1975) 1 C.L.R. 316, είναι κατά κανόνα εκείνο το οποίο υπό κανονικάς συνθήκας θα υποστεί ο διάδικος ο οποίος εξαιτείται την ασφάλεια. «Ordinarily, the amount to be given for security for costs is the amount which under normal circumstances, such costs are likely to be incurred by the party applying for such order.”
Όπως αναφέρθηκε ακολούθως, είναι θέμα ορθής πρακτικής το ποσόν που επιζητείται ως ασφάλεια, να υποστηρίζεται με λεπτομέρεια σε προκαταρκτικό κατάλογο εξόδων που να τείνει να κα[*466]θορίζει το ύψος του. Στην προκειμένη περίπτωση έχει γίνει τούτο από τους αιτητές-εφεσίβλητους και προκαταρκτικός κατάλογος με τα υπολογιζόμενα έξοδά τους επισυνάπτεται στην αίτηση ως τεκμ.Ζ. Έχοντας εξετάσει τον κατάλογο αυτό καταλήγουμε πως ποσό £3.000 για ασφάλεια εξόδων είναι λογικό υπό τις περιστάσεις.
Διατάσσεται όπως οι εφεσείοντες δώσουν τραπεζική εγγύηση Κυπριακής τράπεζας για το πιο πάνω ποσό σε Πρωτοκολλητή του Ανωτάτου Δικαστηρίου εντός ενός μηνός από σήμερα. Μέχρι την παροχή της πιο πάνω ασφάλειας ή την εκπνοή του χρόνου που έχει καθοριστεί, η διαδικασία της έφεσης αναστέλλεται. Αν οι εφεσείοντες παραλείψουν να παράσχουν τη διαταχθείσα εγγύηση, η έφεση θα θεωρηθεί ως εγκαταλειφθείσα και οι εφεσίβλητοι θα είναι ελεύθεροι να αξιώσουν απόρριψή της με έξοδα. Τα έξοδα της παρούσας αίτησης επιδικάζονται υπέρ των αιτητών-εφεσίβλητων.
Διαταγή ως ανωτέρω.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο