(2003) 1 ΑΑΔ 735
[*735]30 Mαΐου, 2003
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ,
Εφεσείων-Εναγόμενος,
v.
ΚΟΚΟΣ ΚΟΥΣΠΗΣ & ΣΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΑ ΛΤΔ.,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11091)
Ευρήματα Δικαστηρίου ― Αξιοπιστία μαρτύρων ― Το Εφετείο επεμβαίνει σε συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την αξιοπιστία των μαρτύρων μόνο όταν αυτά αντιστρατεύονται την κοινή λογική ή έρχονται σε αντίθεση με αδιαμφισβήτητα μέρη της μαρτυρίας ― Το πρωτόδικο Δικαστήριο είναι σε μοναδική θέση να κρίνει την αξιοπιστία των μαρτύρων αφού διά ζώσης δίνουν μαρτυρία ενώπιον του, βλέπει και ακούει τους μάρτυρες και εκτιμά τις αντιδράσεις τους.
Η εφεσίβλητη-ενάγουσα εταιρεία καταχώρησε αγωγή εναντίον του εφεσείοντος-εναγομένου αξιώνοντας £1.895, υπόλοιπο αξίας αλουμινίων και εργασίας που προσφέρθηκε στον εφεσείοντα-εναγόμενο το έτος 1996, δυνάμει συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων.
Ο εφεσείων-εναγόμενος ισχυρίσθηκε ότι ουδέποτε συνεβλήθη με την εφεσίβλητη-ενάγουσα. Η εφεσίβλητη-ενάγουσα ισχυρίσθηκε στην απάντησή της ότι μεταξύ των διαδίκων υπήρξε και προηγούμενη προφορική συμφωνία για την κατασκευή και τοποθέτηση «κασιών» έναντι του ποσού των £629, εργασία που εκτελέστηκε πλήρως και εξοφλήθηκε από τον εφεσείοντα-εναγόμενο.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε τη μαρτυρία του εφεσείοντος-εναγομένου ως αναξιόπιστη και δέχθηκε τη μαρτυρία της εφεσίβλητης-ενάγουσας ως ορθής και αντικειμενικής και εξέδωσε απόφαση υπέρ της εφεσίβλητης-ενάγουσας για το αιτούμενο ποσό.
Η απόφαση εφεσιβλήθηκε από τον εφεσείοντα-εναγόμενο, ο οποί[*736]ος εισηγήθηκε ότι τα συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ως προς την αξιοπιστία των μαρτύρων, ήταν λανθασμένα.
Αποφασίστηκε ότι:
Τα συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου δεν είναι ανατρέψιμα γιατί ήταν εύλογα επιτρεπτά και είναι αδύνατο να λεχθεί ότι είναι εσφαλμένα. Είναι σύμφωνα με την ενώπιον του μαρτυρία και δεν αντιστρατεύονται την κοινή λογική.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αγησιλάου ν. Χρίστου (1989) 12 Α.Α.Δ. 713,
Star Fiberglass Ltd v. Elneda Trading Ltd (1992) 1 A.A.Δ. 875,
Χειμώνα ν. Γεωργίου κ.ά. (1999) 1 Α.Α.Δ. 108,
Σιεηττάνη ν. Γεωργίου, Πολιτική Έφεση 11130, ημερ. 13.9.2002.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού που δόθηκε στις 8/11/01 (Αρ. Αγωγής 6922/01) υπέρ της ενάγουσας εταιρείας για ποσό £1.895 ως υπόλοιπο αξίας αλουμινίων και εργασίας την οποία πρόσφερε στην οικία του εναγομένου το έτος 1996.
Μ. Πιερίδης, για τον Εφεσείοντα.
Δ. Ιουλιανού, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Μ. Κρονίδης.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Η εφεσίβλητη εταιρεία ασχολείται, μεταξύ άλλων, με την κατασκευή και τοποθέτηση αλουμινίων σε οικοδομές. Η αξίωση της στην αγωγή είναι για το ποσό των £1.895, υπόλοιπο αξίας αλουμινίων και εργασίας που προσφέρθηκε στον εφεσείοντα το έτος 1996, δυνάμει συμφωνίας η οποία έγινε μεταξύ των διαδί[*737]κων για την κατασκευή και τοποθέτηση αλουμινίων στην ανεγειρόμενη οικία του έναντι του ποσού των £3.695. Ο εφεσείων, σύμφωνα με τη μαρτυρία της εφεσίβλητης, παρέλαβε τις εν λόγω εργασίες πληρώνοντας έναντι το ποσό των £1.800 μόνο.
Ο εφεσείων στην Έκθεση Υπεράσπισης του ισχυρίσθηκε ότι ουδέποτε συνεβλήθη με την εφεσίβλητη. Αντίθετα παραδέχεται ότι συνεβλήθη με κάποιο Σταύρο Κουσπή για την κατασκευή και τοποθέτηση «κασιών» και πορτοπαραθύρων από αλουμίνιο έναντι του ποσού των £2,430 ποσό το οποίο και εξόφλησε.
Στην απάντηση της η εφεσίβλητη ισχυρίζεται ότι μεταξύ των διαδίκων υπήρξε και προηγούμενη προφορική συμφωνία για την κατασκευή και τοποθέτηση «κασιών» έναντι του ποσού των £629, εργασία που εκτελέστηκε πλήρως και εξοφλήθηκε από τον εφεσείοντα.
Για την απόδειξη της απαίτησης της εφεσίβλητης κατέθεσαν τρεις μάρτυρες και για την υπεράσπιση κατέθεσε ο ίδιος ο εφεσείων και ένας μάρτυρας του.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού ανέλυσε την ενώπιον του μαρτυρία προέβη σε αξιολόγηση της. Απέρριψε τη μαρτυρία του εφεσείοντα ως αναξιόπιστη και δέχθηκε τη μαρτυρία που παρουσίασε η εφεσίβλητη ως ορθή και αντικειμενική, αναφέροντας τα εξής:-
«Σχημάτισα κακή εικόνα για τον εναγόμενο. Μου έδωσε την εντύπωση ότι δεν είπε την αλήθεια στο Δικαστήριο και ότι όλη του η προσπάθεια ήταν στο να απαλλάξει τον εαυτό του από τις υποχρεώσεις του. Η συμπεριφορά του στο εδώλιο ήταν και αυτός ένας λόγος που δεν με πείθει ότι είπε την αλήθεια στο Δικαστήριο. Σε πολλές περιπτώσεις απέφευγε να απαντήσει και/ή απαντούσε με δυσκολία τις ερωτήσεις που του τέθηκαν. ................................................................................................................
................................................................................................................
Όσον αφορά το Τεκμήριο 4, η αναγραφή της επικεφαλίδας “ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΥΣΠΗΣ ΑΛΟΥΜΙΝΙΑ-ΚΑΣΙΕΣ £2.430” και στο τέλος του κειμένου της φράσης “εξώφλησις £2.430,-” είναι δικό του εκ των υστέρων κατασκεύασμα. Εάν ο εναγόμενος έλεγε την αλήθεια στο Δικαστήριο και με την καταβολή των ΛΚ 1.800,- εξοφλείτο η οφειλή του, θα έπρεπε δίπλα από το ποσό των ΛΚ 1.800 να αναγραφόταν η λέξη “υπόλοιπο” και όχι “Έναντι”. Και ασφαλώς η υπογραφή του Σταύρου Κουσπή θα έπρεπε να υπήρχε και δίπλα από το ποσό των ΛΚ 2.430,- και όχι μόνο δίπλα [*738]από τα δύο ποσά των ΛΚ 629,- και ΛΚ 1.800.-.
Το ότι ο εναγόμενος ψεύδεται συνάγεται και από ένα άλλο σημείο. Η πρόσθεση των ποσών ΛΚ 629,- και ΛΚ 1.800,- δίνει το άθροισμα των ΛΚ 2.429,- και όχι ΛΚ 2.430 όπως αναγράφεται στο τεκμήριο 4. Το επιχείρημα που προέβαλε ο εναγόμενος επί του σημείου του είναι παράλογο. Αντιστρατεύεται την κοινή λογική, άτομο που χρωστά ΛΚ 1.801,- να εκδίδει επιταγή για το ποσό των £1.800 και να δίνει τη £1,- σε μετρητά.»
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού αποδέχθηκε ως ορθή τη μαρτυρία που παρουσίασε η εφεσίβλητη και αφού αποδέχθηκε το Τεκμήριο 2, που αποτελούσε την προσφορά της εφεσίβλητης που έγινε δεκτή από τον εφεσείοντα, κατέληξε στα συμπεράσματα του με βάση τα οποία εξέδωσε απόφαση υπέρ της εφεσίβλητης για το αιτούμενο ποσό. Τα συμπεράσματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου έχουν ως εξής:-
«Υπήρξε προφορική συμφωνία μεταξύ των διαδίκων για την κατασκευή και τοποθέτηση από τους ενάγοντες στην υπό ανέγερση κατοικία του εναγομένου των περιγραφομένων στο Τεκμήριο 2, αλουμινίων. Η συνολική αξία που συμφωνήθηκε ήταν Λ.Κ. 3.695,-. Οι ενάγοντες συμπλήρωσαν τις εργασίες κατασκευής και τοποθέτησης των αλουμινίων. Ο εναγόμενος κατέβαλε στις 7.12.1997 το ποσό των Λ.Κ. 1.800,- έναντι του συμφωνηθέντος τιμήματος. Εκτός της προαναφερόμενης συμφωνίας μεταξύ των διαδίκων καταρτίστηκε και δεύτερη συμφωνία βάσει της οποίας οι ενάγοντες ανέλαβαν να κατασκευάσουν και να τοποθετήσουν στην ανεγειρόμενη οικοδομή μεταλλικές «κάσιες» αντί του συμφωνηθέντος τιμήματος των Λ.Κ. 629,-. Οι εν λόγω εργασίες εξετελέστηκαν και το τίμημα εξοφλήθηκε από τον εναγόμενο στις 19.9.1996.»
Εναντίον της πρωτόδικης απόφασης καταχωρήθηκε η παρούσα έφεση από τον εφεσείοντα-εναγόμενο.
Προβάλλεται ένας και μόνο λόγος με πολλαπλή αιτιολογία. Το παραθέτουμε αυτούσιο:-
«Λαμβανομένων υπόψη της πραγματικής και της όλης παραδεκτής μαρτυρίας ενώπιον του Εντίμου Πρωτοδίκου Δικαστή, ούτος καθοδηγήθηκε εσφαλμένα ως προς την αξιολόγηση της εν λόγω μαρτυρίας και/ή παρέλειψε να αξιολογήσει και/ή συνοψίσει και/ή εκτιμήσει ορθά την εν λόγω μαρτυρία και εφάρμοσε λανθασμένα τον Νόμο και/ή την Νομολογία και κατέληξε σε λανθα[*739]σμένα συμπεράσματα και/ή τα ευρήματα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου αντιστρατεύονται την κοινή λογική και έρχονται σε αντίθεση με αδιαμφισβήτητα μέρη της μαρτυρίας με αποτέλεσμα να εκδόσει λανθασμένα απόφαση υπέρ των εναγόντων και εναντίον του εναγομένου.»
Είναι φανερό από το μοναδικό λόγο έφεσης, ότι το κύριο παράπονο του εφεσείοντα αναφέρεται στην αξιοπιστία των μαρτύρων και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε το πρωτόδικο Δικαστήριο. Προφανώς ο εφεσείων παραπονείται για την απόρριψη της δικής του μαρτυρίας ως αναξιόπιστη και από την άλλη την αποδοχή της μαρτυρίας των μαρτύρων της εφεσίβλητης.
Είναι διαχρονική θέση της νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι, σε συμπεράσματα αξιοπιστίας του πρωτόδικου Δικαστηρίου, η επέμβαση του Εφετείου δικαιολογείται μόνο όταν αυτά αντιστρατεύονται την κοινή λογική ή έρχονται σε αντίθεση με αδιαμφισβήτητα μέρη της μαρτυρίας. Τα συμπεράσματα των πρωτόδικων Δικαστηρίων δεν είναι ανατρέψιμα αν είναι δικαίως επιτρεπτά με βάση τη μαρτυρία και ήταν αδύνατο να λεχθεί ότι ήταν λανθασμένα. (Βλέπε, μεταξύ άλλων: Αγησιλάου ν. Χρίστου (1989) 12 Α.Α.Δ. 713, Star Fiberglass Ltd. v. Elneda Trading Ltd. (1992) 1 A.A.Δ. 875, Aνδριάνθη Γ. Χειμώνα ν. Μιχαλάκη Γεωργίου κ.ά. (1999) 1 A.A.Δ. 108 και Νίκου Σιεηττάνη ν. Περσούλας Γεωργίου, Πολιτική Έφεση 11130, ημερ. 13.9.2002).
Έχει λεχθεί επίσης ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο είναι σε μοναδική θέση να κρίνει την αξιοπιστία των μαρτύρων αφού διά ζώσης δίνουν μαρτυρία ενώπιον του, βλέπει και ακούει τους μάρτυρες και εκτιμά τις αντιδράσεις τους.
Στην παρούσα υπόθεση το πρωτόδικο Δικαστήριο δίδει στην εμπεριστατωμένη απόφαση του επαρκείς λόγους για την απόρριψη της μαρτυρίας του εφεσείοντα και για την αποδοχή της εκδοχής των μαρτύρων της εφεσίβλητης. Η κρίση του δεν περιορίζεται μόνο στη γενική εντύπωση που απεκόμισε από το σύνολο της μαρτυρίας αλλά βασίζεται και σε αντικειμενικά δεδομένα τα οποία ανέφερε στην απόφαση του. Τα συμπεράσματα του δεν είναι ανατρέψιμα γιατί ήσαν εύλογα και επιτρεπτά και είναι αδύνατο να λεχθεί ότι είναι εσφαλμένα. Είναι σύμφωνα με την ενώπιον του μαρτυρία και δεν αντιστρατεύονται την κοινή λογική.
Στην αιτιολογία του μοναδικού λόγου έφεσης, μεταξύ άλλων προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο έπρεπε να [*740]απορρίψει την αγωγή της εφεσίβλητης καθότι η όλη σύμβαση στην οποία βασίζεται είναι προϊόν παρανομίας. Ισχυρίζεται ότι η προφορική συμφωνία η οποία βασίσθηκε στην προσφορά της εφεσίβλητης (Τεκμήριο 2) δεν αναφέρεται σε Φ.Π.Α. και ότι από τη μαρτυρία της Κυριακής Κουσπή (Μ.Ε.3) προκύπτει ότι αυτό έγινε για την αποφυγή του εν λόγω φόρου.
Σε παρατήρηση του Δικαστηρίου ότι τέτοιος λόγος έφεσης δεν υπάρχει και ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί με την αιτιολογία άλλου λόγου έφεσης ο δικηγόρος του εφεσείοντα ζήτησε αναβολή της ακρόασης για να καταχωρήσει αίτηση για τροποποίηση των λόγων έφεσης. Του δόθηκε χρόνος προς τούτο αλλά δεν κατεχώρησε τέτοια αίτηση και στην επόμενη δικάσιμο δήλωσε ότι δεν προτίθεται να υποβάλει τέτοιο αίτημα. Έτσι η απόφαση επιφυλάχθηκε.
Όπως παρατηρεί και το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του, τέτοιος ισχυρισμός δεν προτάσσεται ούτε στην Υπεράσπιση του εφεσείοντα.
Έπεται ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο