(2003) 1 ΑΑΔ 741
[*741]30 Mαΐου, 2003
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
PAPAPETROU BROS LTD.,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
ΑΝΤΡΟΥΛΛΑΣ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ,
Εφεσίβλητης-Εναγομένης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11225)
Αποφάσεις και διατάγματα ― Προσωρινά διατάγματα ― Εφαρμοστέες αρχές ― Ο περί Δικαστηρίων Νόμος, 1960 (Ν. 14/60), Άρθρο 32 ― Προϋποθέσεις εκδόσεως ― Ύπαρξη σοβαρού ζητήματος προς εκδίκαση, ύπαρξη ορατής πιθανότητας επιτυχίας και πιθανότητα να υποστεί ο ενάγων ανεπανόρθωτη ζημιά ― Ποία η έννοια της ανεπανόρθωτης ζημιάς κατά τη νομολογία ― Ο χρηματικός παράγοντας της αποζημίωσης δεν είναι ο μόνος που λαμβάνεται υπόψη.
Αποφάσεις και διατάγματα ― Προσωρινά διατάγματα ― Προϋποθέσεις εκδόσεως ― Άρθρο 4 του περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμου Κεφ. 6 και Άρθρο 32 του περί Δικαστηρίων Νόμου, 1960 (Ν. 14/60) ― Κατά πόσο το Άρθρο 4 του Κεφ. 6 μπορεί να εφαρμοσθεί ανεξάρτητα από τις πρόνοιες του Άρθρου 32 του Νόμου 14/60.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε αίτηση των εφεσειόντων-εναγόντων για έκδοση προσωρινού διατάγματος εναντίον των εφεσιβλήτων-εναγομένων επειδή δεν ετύγχανε εφαρμογής το Άρθρο 4 του Κεφ. 6, στο οποίο εβασίζετο η αίτηση, και δεν συνέτρεχε η μία προϋπόθεση, αυτή της πιθανότητας να υποστούν οι εφεσείοντες-ενάγοντες ανεπανόρθωτη ζημιά, που επιβάλλει το Άρθρο 32 του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60.
Οι εφεσείοντες εφεσίβαλαν την απόφαση προβάλλοντας τους ακόλουθους λόγους έφεσης:
1. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν ερμήνευσε ορθά το Άρθρο 32 του Νόμου 14/60.
[*742]2. Το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα επέτρεψε στη δικηγόρο των εφεσιβλήτων να αγορεύσει αφού δεν είχε υποβληθεί νομότυπα γραπτή ένσταση.
3. Η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι στην παρούσα υπόθεση δεν ετύγχανε εφαρμογής το Άρθρο 4 του Κεφ. 6, ήταν εσφαλμένη.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Οι εφεσείοντες-ενάγοντες δεν παρουσίασαν οποιαδήποτε μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου που να καταδεικνύει ότι θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί δικαιοσύνη σε μεταγενέστερο στάδιο συνεπεία της αδυναμίας των εναγομένων να ικανοποιήσουν την αξίωση των εναγόντων. Το πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά επεσήμανε επίσης ότι τα επίδικα διατάγματα δεν μπορούσαν να εκδοθούν στη βάση του Άρθρου 4 του Κεφ. 6 επειδή δεν εσυναρτώντο με το αντικείμενο της αγωγής που ήταν η διεκδίκηση αποζημιώσεων για την άρνηση των εφεσιβλήτων να συνεργασθούν μαζί τους για επιθεώρηση του ξενοδοχείου τους από προτιθέμενους αγοραστές.
2. Το γεγονός ότι δεν είχε υποβληθεί νομότυπα η γραπτή ένσταση δεν αποστερούσε τη δικηγόρο της εφεσίβλητης να αγορεύσει.
3. Το Άρθρο 4 του Κεφ. 6 δεν παρείχε από μόνο του δυνατότητα για την έκδοση των αιτούμενων διαταγμάτων στην παρούσα υπόθεση. Το Δικαστήριο ορθά εφάρμοσε το Άρθρο 32 του Ν. 14/60.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Odysseos v. Pieris Estates a.o. (1982) 1 C.L.R. 557,
Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού ν. Θεωρή (1989) 1 Α.Α.Δ. 255,
Ιπποδρομιακή Αρχή Κύπρου ν. Χ”Βασίλη (1989) 1 Α.Α.Δ. 152,
Siskina [1979] A.C. 210,
Κυρίσαββα κ.ά. ν. Κύζη (2001) 1 Α.Α.Δ. 1245,
Παπαστράτης ν. Πιερίδης (1979) 1 C.L.R. 231,
[*743]
Σαββίδης ν. Χρηματοδοτήσεις «Πάνθηρας Λτδ» (2001) 1 Α.Α.Δ. 1411,
Palestine Plantations Company Ltd v. Olivier & Co. (Cyprus) Ltd, 16 C.L.R. 122,
Papastratis v. Petrides (1979) 1 C.L.R. 231.
Έφεση.
Έφεση από τους ενάγοντες-ιδιοκτήτες του ξενοδοχείου Τρόοδος, κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, που δόθηκε στις 16/5/01 (Αρ. Αγωγής 1242/99) με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή τους για έκδοση προσωρινών διαταγμάτων με τα οποία διατάχθηκε η εναγόμενη όπως παραδώσει τα κλειδιά, όλα τα λογιστικά βιβλία, αποδείξεις και τιμολόγια του ξενοδοχείου Τρόοδος στους ενάγοντες και περαιτέρω διατάχθηκε η ελεύθερη πρόσβαση των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου στο ξενοδοχείο.
Δ. Κούτρας, για τους Εφεσείοντες.
Κ. Μελάς, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Μ. Κρονίδης.
ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ.: Οι εφεσείοντες (ενάγοντες στην αγωγή) με γενικό οπισθογραφημένο κλητήριο αγωγής ζητούν την πιο κάτω θεραπεία:-
«Αποζημιώσεις διά ζημιές τις οποίες υφίστανται οι ενάγοντες, ως ιδιοκτήτες του γνωστού ξενοδοχείου ΤΡΟΟΔΟΣ ευρισκομένου εις το Τρόοδος ένεκεν των ενεργειών και πράξεων της εναγομένης η οποία επειδή κατέχει τα κλειδιά του ξενοδοχείου αρνείται να συνεργασθεί με το Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας διά να καταστεί δυνατή η επιθεώρηση του ξενοδοχείου από ενδιαφερόμενους αγοραστές ως έχει αποφασισθεί κατά την πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου και της Γενικής Συνέλευσης, των εναγόντων, με αποτέλεσμα να πραγματοποιηθεί σύντομα η προωθούμενη καταναγκαστική πώλησις η οποία ήδη έχει αρχίσει από πιστωτές των εναγόντων, με συνέπεια να πωληθεί σε [*744]εξευτελιστική τιμή και να ζημιώσουν οι ενάγοντες οι οποίοι έχουν ήδη διαθέσιμους αγοραστές και εξέφρασαν επιθυμία να το αγοράσουν τούτο, σε λογική τιμή.»
Μαζί με την αγωγή οι εφεσείοντες καταχώρησαν μονομερή αίτηση με την οποία ζητούν την έκδοση των ακολούθων προσωρινών διαταγμάτων:-
(Α) Την έκδοσιν διατάγματος με το οποίον να διατάσσεται η καθ΄ης η αίτηση, υπηρέτες και/ή αντιπρόσωποι αυτής όπως προβούν εις άμεσον παράδοση των κλειδιών του ξενοδοχείου ΤΡΟΟΔΟΣ στους ενάγοντες ώστε να είναι διαθέσιμο προς επιθεώρηση και διά αγορά του από ενδιαφερομένους αγοραστές.
(Β) Όπως παραδώσει όλα τα Λογιστικά βιβλία, αποδείξεις και τιμολόγια του ξενοδοχείου ΤΡΟΟΔΟΣ ιδιοκτησίας των εναγόντων.
(Γ) Όπως τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου τα ονόματα των οποίων εμφαίνονται στο ΤΕΚ. 2 έχουν ελευθέρα πρόσβαση στο ξενοδοχείο ΤΡΟΟΔΟΣ.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, με βάση δικαίωμα που του παρέχουν οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας, έδωσε οδηγίες όπως η μονομερής αίτηση επιδοθεί στην εναγόμενη. Η αίτηση επιδόθηκε στην εναγομένη-καθ΄ης η αίτηση και εφεσίβλητη στην παρούσα έφεση, η οποία δεν καταχώρησε νομότυπα γραπτή ένσταση, αντιπροσωπεύθηκε όμως διά δικηγόρου την ημέρα της ακρόασης. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού άκουσε τις αγορεύσεις των δικηγόρων των μερών εξέδωσε την απόφαση του με την οποία απέρριψε την αίτηση και τα αιτήματα των εφεσειόντων. Το Δικαστήριο, αφού ανέλυσε την ενώπιον του πραγματική μαρτυρία – και η μόνη μαρτυρία ήταν αυτή που περιέχεται στην ένορκη δήλωση που συνόδευε την αίτηση – και τη νομική πτυχή του θέματος, κατέληξε ότι δεν ετύγχανε εφαρμογής το άρθρο 4 του Κεφ. 6, στο οποίο εβασίζετο η αίτηση, και δεν συνέτρεχε η μία προϋπόθεση, αυτή της πιθανότητας να υποστούν οι εφεσείοντες-ενάγοντες ανεπανόρθωτη ζημιά, που επιβάλλει το άρθρο 32 του περί Δικαστηρίων Νόμου αρ. 14/60. Έτσι προχώρησε στην απόρριψη της αίτησης των εφεσειόντων.
Με τέσσερις λόγους έφεσης οι εφεσείοντες επιζητούν την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης.
Με τον πρώτο λόγο έφεσης προβάλλουν ότι λανθασμένα το πρω[*745]τόδικο Δικαστήριο ερμήνευσε το άρθρο 32 του Νόμου 14/60.
Στην αυθεντία Odysseos v. Pieris Estates and Others (1982) 1 C.L.R. 557 έχουν τεθεί οι αρχές που διέπουν την έκδοση συντηρητικών διαταγμάτων και που ρυθμίζουν την άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου. Οι τρεις βασικές προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 32 του Ν. 14/60 είναι:-
(α) Η ύπαρξη σοβαρού ζητήματος για εκδίκαση,
(β) Η ύπαρξη ορατής πιθανότητας επιτυχίας, και
(γ) Η πιθανότητα να υποστεί ο ενάγων ανεπανόρθωτη ζημιά.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού παρέθεσε το αιτητικό της αγωγής και σχολίασε τη μαρτυρία που ήταν ενώπιον του και αυτή ήταν μόνο το περιεχόμενο της ένορκης δήλωσης των εφεσειόντων και στηριζόμενο στις αυθεντίες Odysseos (πιο πάνω), Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού ν. Θεωρή (1989) 1 Α.Α.Δ. 255, Ιπποδρομιακή Αρχή Κύπρου ν. Πασχάλη Χ”Βασίλη (1989) 1 Α.Α.Δ. 152 και The Siskina [1979] A.C. 210, κατέληξε ότι συνέτρεχαν οι δύο πρώτες προϋποθέσεις του άρθρου 32, όπως αναφέρθηκαν πιο πάνω. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε όμως ότι δεν συνέτρεχε η τρίτη προϋπόθεση, η οποία δεν απεδείχθη. Συγκεκριμένα αναφέρει:-
«Περαιτέρω καμία εξήγηση αλλά και καμιά μαρτυρία δεν ετέθη ενώπιον του Δικαστηρίου που να καταδεικνύει ότι θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί δικαιοσύνη σε μεταγενέστερο στάδιο, συνεπεία της αδυναμίας της Εναγομένης να ικανοποιήσει την αξίωση των Εναγόντων. Αυτό που οι Ενάγοντες απλά αναφέρουν είναι οι ανεπανόρθωτες ζημιές που θα υποστούν σε περίπτωση πώλησης του ξενοδοχείου σε καταναγκαστική πώληση, παραλείποντας να αναφέρουν οτιδήποτε και συγκεκριμένα να θέσουν οποιαδήποτε μαρτυρία που να δείχνει ότι αν δεν δοθούν τα αιτούμενα διατάγματα δεν θα μπορέσει να ικανοποιηθεί στο τέλος, η αξίωση που προβάλλουν στην αγωγή τους.»
Συνεχίζει ακόμα το Δικαστήριο στην επόμενη σελίδα της απόφασης του λέγοντας τα εξής:-
«Παρά την πιο πάνω κατάληξή μου θα ήθελα να προχωρήσω και να επισημάνω ότι τα διατάγματα που ζητούν οι Ενάγοντες δεν συναρτώνται με το αντικείμενο της αγωγής, αλλά με τη ζημιά που θα υποστούν οι Ενάγοντες αν δεν πωληθεί το επίδικο ξενοδοχείο με τον τρόπο που αυτοί επιθυμούν, λόγω της άρνησης της Εναγομένης να συνεργασθεί. Οι Ενάγοντες δεν έχουν πείσει το [*746]Δικαστήριο ότι έχουν πιθανότητα ή δυνατότητα να εξασφαλίσουν με την αγωγή τους θεραπείες, που να σχετίζονται με τα διατάγματα που σήμερα ζητούν με την αίτησή τους, έχοντας ιδιαίτερα υπόψη ότι στην αγωγή δεν αξιούν την έκδοση οποιουδήποτε διατάγματος, δυνάμει του οποίου να αναγνωρίζεται σ’ αυτούς το δικαίωμα πρόσβασης στο ξενοδοχείο ή κατοχής, καθώς και της παράδοσης των κλειδιών και των λογιστικών βιβλίων. Η αξίωσή τους για αποζημιώσεις με κανένα τρόπο δεν ενισχύει και την αξίωση τους για την έκδοση των αιτουμένων διαταγμάτων.»
Παραπονούνται οι εφεσείοντες ότι το Δικαστήριο έλαβε υπόψη μόνο τον χρηματικό παράγοντα της αποζημίωσης και παρέλειψε να λάβει υπόψη και τα άλλα γεγονότα και κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την άσκηση της διακριτικής του εξουσίας ως προς το ζήτημα της δυσκολίας και αδυναμίας απονομής της δικαιοσύνης σε μεταγενέστερο στάδιο.
Είναι γεγονός ότι η νομολογία μας όσον αφορά την έννοια της ανεπανόρθωτης βλάβης, προϋπόθεση που θέτει το άρθρο 32, περιλαμβάνει όχι μόνο τη δυνατότητα πλήρους αποζημίωσης μετά τη δίκη. Όπως λέχθηκε στην πρόσφατη απόφαση Κώστα Ε. Κυρίσαββα κ.ά. ν. Χάρη Γ. Κύζη (2001) 1 Α.Α.Δ. 1245 «η έννοια του δύσκολου ή αδύνατου της πλήρους απονομής της δικαιοσύνης σε μεταγενέστερο στάδιο περιλαμβάνει και άλλα, μεταβλητά κριτήρια, εκτός από την ανεπανόρθωτη ζημιά. Ο χρηματικός παράγοντας της αποζημίωσης δεν είναι ο μόνος που λαμβάνεται υπόψη.» (Βλέπε επίσης: Παπαστράτης ν. Πιερίδης (1979) 1 C.L.R. 231).
Στην παρούσα υπόθεση, όπως ορθά παρατήρησε το Δικαστήριο, με την αγωγή τους οι εφεσείοντες ζητούν μόνο αποζημιώσεις για την άρνηση της εφεσίβλητης να συνεργασθεί μαζί τους για επιθεώρηση του ξενοδοχείου από προτιθέμενους αγοραστές. Δεν ζητούνται οποιαδήποτε διατάγματα εναντίον της εφεσίβλητης.
Έχουμε διεξέλθει την ένορκη δήλωση που συνοδεύει την αίτηση, το μόνο μαρτυρικό υλικό ενώπιον του Δικαστηρίου. Από τα γεγονότα αυτά προκύπτει ότι η εφεσίβλητη είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της εφεσείουσας εταιρείας και σε ποσοστό 30% μέτοχος της. Σε μια μόνο παράγραφο της ένορκης δήλωσης αναφέρεται, χωρίς να αποκαλύπτονται οποιαδήποτε γεγονότα, ότι οι εφεσείοντες θα υποστούν «ανυπολόγιστες ζημιές». Κατά συνέπεια η θέση του Δικαστηρίου ότι δεν υπήρχε καμιά μαρτυρία που να καταδεικνύει ότι θα είναι δύσκολο ή αδύνατο να απονεμηθεί δικαιοσύνη σε μεταγενέστερο στάδιο είναι ορθή. Δεν υπήρχαν τα γεγονότα εκείνα στα [*747]οποία να βασισθεί το Δικαστήριο να ασκήσει τη διακριτική του εξουσία υπέρ των εφεσειόντων. Τα γεγονότα στην υπόθεση Κυρίσαββα (πιο πάνω) διαφέρουν από τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Σ’ εκείνη υπήρχαν επαρκή γεγονότα που δικαιολογούσαν την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου.
Έπεται ότι ο λόγος αυτός της έφεσης δεν ευσταθεί και απορρίπτεται. Το ίδιο απορρίπτεται και ο τρίτος λόγος που είναι συναφής με τον πρώτο με το ίδιο σκεπτικό.
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης παραπονούνται οι εφεσείοντες ότι λανθασμένα το Δικαστήριο επέτρεψε στη δικηγόρο της εφεσίβλητης να αγορεύσει με τον ισχυρισμό ότι δεν υπεβλήθη νομότυπα γραπτή ένσταση. Το γεγονός ότι δεν υποβλήθηκε νομότυπα η γραπτή ένσταση δεν αποστερεί τη δικηγόρο της εφεσίβλητης να αγορεύσει. Εξάλλου το Δικαστήριο ρητά αναφέρει στην απόφαση του ότι απέκλεισε τα οποιαδήποτε γεγονότα στα οποία αναφέρθηκε και δεν τα έλαβε υπόψη.
Η παραπομπή του δικηγόρου των εφεσειόντων στην αυθεντία Ανδρέα Σαββίδη ν. Χρηματοδοτήσεις «Πάνθηρας Λτδ.» (2001) 1 Α.Α.Δ. 1411 δεν εφαρμόζεται στην παρούσα υπόθεση. Αυτή αφορούσε παράλειψη καταχώρησης περιγράμματος αγόρευσης σε έφεση για την οποία πρόνοια υπάρχει στον περί Εφέσεων Διαδικαστικό Κανονισμό του 1996.
Με τον τέταρτο και τελευταίο λόγο έφεσης οι εφεσείοντες προσβάλλουν ως εσφαλμένη την κατάληξη του Δικαστηρίου ότι στην παρούσα υπόθεση δεν τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 4 του Κεφ. 6.
Το Δικαστήριο αφού παρέθεσε το άρθρο 4 του Κεφ. 6 κατέληξε ως εξής:-
«Από το πιο πάνω λεκτικό προκύπτει σαφώς ότι το άρθρο 4 του Κεφ. 6 παρέχει εξουσία στο Δικαστήριο να εκδίδει παρεμπίπτον διάταγμα σε σχέση μόνο με το αντικείμενο της αγωγής. (Βλ. Palestine Plantations Company Ltd. v. Olivier & Co. (Cyprus) Ltd. 16 C.L.R. 122). Επομένως στην παρούσα περίπτωση είναι φανερό ότι το άρθρο 4 δεν τυγχάνει εφαρμογής, αφού το αντικείμενο της αγωγής είναι η διεκδίκηση μόνο αποζημιώσεων.»
Στην υπόθεση Papastratis v. Petrides (1979) 1 C.L.R. 231 σε παρόμοια εισήγηση του δικηγόρου του εφεσείοντα, ότι το άρθρο 4 του Κεφ. 6 μπορεί να εφαρμοσθεί ανεξάρτητα από τις πρόνοιες του άρ[*748]θρου 32 του Νόμου 14/60, το Εφετείο, απορρίπτοντας την εισήγηση, αποφάσισε τα εξής:-
«We must say that we entirely disagree with this proposition of counsel. With the exception of cases where property is the subject matter of the action, in all other cases an application for an interlocutory order under section 4 of Cap. 6 cannot be considered independently of the provisions of section 32 of Law 14/60. Section 32 of Law 14/60 is of a wider application than section 4 of Cap. 6 and, consequently, when an application is considered under this section the provisions of section 4 of Cap. 6 are automatically taken into account.”
Στην παρούσα υπόθεση προφανώς δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 4. Αντικείμενο της αγωγής ήταν οι αποζημιώσεις και όχι το ακίνητο, και ιδιαίτερα τα κλειδιά ή τα λογιστικά βιβλία. Το Δικαστήριο ορθά εφάρμοσε το άρθρο 32 του Ν. 14/60 στην παρούσα υπόθεση. Το άρθρο 4 δεν παρείχε από μόνο του δυνατότητα για την έκδοση των αιτουμένων διαταγμάτων. Ως εκ τούτου και ο τέταρτος λόγος είναι ανεδαφικός και απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο