(2003) 1 ΑΑΔ 1085
[*1085]17 Ιουλίου, 2003
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΔΙΑΜΑΝΤΩ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Εφεσείουσα,
ν.
ΠΑΝΙΚΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ,
Εφεσιβλήτου.
(Έφεση Αρ. 167)
Αποφάσεις και Διατάγματα — Παρακοή διατάγματος — Προϋποθέσεις εκδόσεως διατάγματος εξαναγκασμού σε υπακοή ή τιμωρία —Προσωπική επίδοση τόσο του οπισθογραφημένου διατάγματος όσο και της αίτησης για εξαναγκασμό υπακοής ή τιμωρίας — Η άσκηση της δικαιοδοσίας του Επαρχιακού Δικαστηρίου, δυνάμει του Άρθρου 42 του περί Δικαστηρίων Νόμου, Ν. 14/60, για τιμωρία των καταφρονούντων τα διατάγματά του, διέπεται από τις διατάξεις της Δ.42Α των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Αποφάσεις και Διατάγματα — Παρακοή διατάγματος — Αίτηση για εξαναγκασμό σε υπακοή ή για τιμωρία — Βάρος αποδείξεως —Βρίσκεται στην πλευρά του κατηγόρου — Υποθέσεις για την ύπαρξη γεγονότων, που συνθέτουν την κατηγορία, δεν χωρούν.
Μετά τη ρήξη του γάμου των διαδίκων, το Οικογενειακό Δικαστήριο με απόφασή του ημερομηνίας 28.9.1994, απέδωσε στον πατέρα τη φύλαξη και φροντίδα του ανηλίκου τέκνου τους. Η γονική μέριμνα θα ασκείτο από αμφότερους τους γονείς.
Ύστερα από το διάταγμα της 28.9.1994, το Οικογενειακό Δικαστήριο εξέδωσε και δεύτερο διάταγμα ρυθμιστικό της επικοινωνίας μεταξύ μητέρας και τέκνου, μερικές των προνοιών του οποίου τροποποιήθηκαν, κοινή συναινέσει, με διάταγμα της 3ης Απριλίου 2000.
[*1086]Με αίτησή του ημερομηνίας 23.11.2001, ο πατέρας ζήτησε τη φυλάκιση της εφεσείουσας για παρακοή του διατάγματος της 19ης Οκτωβρίου, 1994.
Η εφεσείουσα ενέστη στο αίτημα.
Το Δικαστήριο έκρινε την εφεσείουσα ένοχη παρακοής του διατάγματος και την καταδίκασε σε ένα μήνα φυλάκιση. Στην αποφασή του ανέφερε ότι τα δύο διατάγματα συμπλέκονται και ότι η παρακοή του ενός συνεπάγεται και παρακοή του άλλου.
Η εφεσείουσα εφεσίβαλε τόσο την καταδίκη όσο και την ποινή που της επιβλήθηκε. Μεταξύ των λόγων που πρόβαλε ήταν και η μη επίδοση οπισθογραφημένου διατάγματος του Δικαστηρίου της 19ης Οκτωβρίου, 1994, η κατ’ ισχυρισμό παρακοή του οποίου συνιστούσε το αντικείμενο της αίτησης.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η επίδοση οπισθογραφημένου διατάγματος του δικαστηρίου αποτελεί προϋπόθεση για τη στοιχειοθέτηση κατηγορίας για την παρακοή διατάγματος του δικαστηρίου. Η απόδειξη του γεγονότος αυτού βαρύνει, όπως και σε κάθε ποινική υπόθεση, τον κατήγορο. Δεν χωρούν υποθέσεις για την ύπαρξη γεγονότων, που συνθέτουν την κατηγορία.
2. Στην κρινόμενη υπόθεση δεν προβλήθηκε ισχυρισμός στην ένορκη ομολογία στην οποία βασίζεται η αίτηση, ότι έγινε τέτοια επίδοση, γεγονός το οποίο όχι μόνο καταρρίπτει την καταδίκη αλλά και το βάθρο της αίτησης. Η Δ.42Α, θ.3(2) προβλέπει τη θεμελίωση της αίτησης με ένορκη ομολογία, στην οποία εκτίθενται τα γεγονότα που τη στοιχειοθετούν.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Mouzouris a.o. v. Xylophagou Plantations Ltd (1977) 1 C.L.R. 287,
Krashias Shoe Factory v. Adidas (1989) 1 A.A.Δ. 750,
Παπαχρυσοστόμου ν. Σιδερά (1993) 1 Α.Α.Δ. 309,
Photiou v. HadjiForados (1988) 1 C.L.R. 384,
[*1087]Αρχιεπίσκοπος Κύπρου (Αρ. 4) (1993) 1 Α.Α.Δ. 961,
Μαύρος ν. Στυλιανού κ.ά. (1998) 1 Α.Α.Δ. 2389,
Λοϊζου ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363.
Έφεση.
Έφεση από την καθ’ ης η αίτηση κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας που δόθηκε στις 8/7/02 και 9/7/02 (Αρ. Αίτησης 11/92) με την οποία αυτή κρίθηκε ένοχη παρακοής διατάγματος του Οικογενειακού Δικαστηρίου ημερομηνίας 19/10/94 και καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός μηνός.
Χρ. Αργυρού, για την Εφεσείουσα.
Γ. Λουκαΐδης, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει Ο Πρόεδρος Γ.Μ. Πικής.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Οι διάδικοι είναι οι διαζευχθέντες γονείς του Θεοκλή Χριστοδούλου. Μετά τη ρήξη του γάμου, προέκυψε αντιδικία μεταξύ τους αναφορικά με τη φύλαξη και φροντίδα του ανηλίκου τέκνου τους, ηλικίας τότε περίπου πέντε ετών.
Το Οικογενειακό Δικαστήριο, με απόφαση του της 28ης Σεπτεμβρίου, 1994, απέρριψε αίτημα της μητέρας, της εφεσείουσας, για τη φύλαξη και φροντίδα του παιδιού, την οποία απέδωσε στον πατέρα, τον εφεσίβλητο. Κατά τα λοιπά η γονική μέριμνα θα ασκείτο από αμφοτέρους τους γονείς.
Η διαταγή για τη φύλαξη και φροντίδα του ανηλίκου από τον πατέρα και η κατά τα λοιπά κοινή μέριμνα των γονέων για το παιδί ενσωματώθηκε σε διάταγμα του Δικαστηρίου χρόνια αργότερα, στις 18 Οκτωβρίου, 2001. Το διάταγμα, οπισθογραφημένο, με την προειδοποίηση που προβλέπεται από τη Δ.42Α, των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, απευθυνόμενο προς αμφοτέρους τους γονείς για τις συνέπειες ανυπακοής του διατάγματος, επιδόθηκε στην εφεσείουσα στις 30 Οκτωβρίου, 2001. Της επίδοσης του διατάγματος προηγήθηκε επιστολή των δικηγόρων του εφεσίβλητου προς την εφεσείουσα, με την οποία εκαλείτο η τελευταία να μεριμνήσει ώστε η φύλαξη του [*1088]παιδιού να επανέλθει σ’ αυτό.
Ύστερα από το διάταγμα της 28ης Σεπτεμβρίου, 1994, το Οικογενειακό Δικαστήριο, μετά από αίτηση της εφεσείουσας, εξέδωσε και δεύτερο διάταγμα, ρυθμιστικό της επικοινωνίας μεταξύ μητέρας και τέκνου, μερικές των προνοιών του οποίου τροποποιήθηκαν, κοινή συναινέσει, με διάταγμα της 3ης Απριλίου, 2000.
Με αίτηση του ημερομηνίας 23 Νοεμβρίου, 2001, ο πατέρας ζήτησε τη φυλάκιση της εφεσείουσας για παρακοή του διατάγματος της 19ης Οκτωβρίου, 1994. Το αίτημα θεμελιώθηκε:-
(α) Στις πρόνοιες του Άρθρου 42 του περί Δικαστηρίων Νόμου του 1960, (Ν. 14/60), και σε σειρά διατάξεων των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, περιλαμβανομένης και της Δ.42Α· και
(β) Στα γεγονότα που εκτέθηκαν σε ένορκη ομολογία του εφεσίβλητου.
Η εφεσείουσα ενέστη στο αίτημα, αρνούμενη παρακοή του διατάγματος.
Προσάχθηκε εκατέρωθεν μαρτυρία ως προς την υπακοή του διατάγματος, με αναφορά στη φύλαξη του παιδιού και την επικοινωνία του με τη μητέρα.
Το Δικαστήριο έκρινε την εφεσείουσα ένοχη παρακοής του διατάγματος και την καταδίκασε σε ένα μήνα φυλάκιση. Στην απόφασή του υπογραμμίζεται ότι το διάταγμα της 28ης Σεπτεμβρίου, 1994, δεόντως οπισθογραφημένο, επιδόθηκε στην εφεσείουσα. Δεν αναφέρεται, όμως, αν επιδόθηκε το διάταγμα της 19ης Οκτωβρίου, 1994, η παρακοή του οποίου αποτελούσε το επίδικο θέμα της αίτησης για την τιμωρία της εφεσείουσας για ανυπακοή του διατάγματος.
Η εφεσείουσα προσέβαλε τόσο την καταδίκη όσο και την ποινή που της επιβλήθηκε. Πρόβαλε σειρά λόγων προς υποστήριξη της έφεσής της, ένας των οποίων είναι άμεσα καταλυτικός της καταδίκης, εφόσον ήθελε γίνει δεκτός. Αυτός αφορά τη μη επίδοση οπισθογραφημένου διατάγματος του Δικαστηρίου της 19ης Οκτωβρίου, 1994, η κατ’ ισχυρισμό παρακοή του οποίου συνιστούσε το αντικείμενο της αίτησης. Ο εφεσίβλητος δεν αμφισβητεί, ως κατανοούμε στη θέση του κατά την προφορική ακρόαση, τις καταλυτικές συνέπειες τέτοιας παράλειψης για την καταδίκη, πλην υπέβαλε ότι τέτοια επίδοση συνάγεται από το σύνολο της μαρτυρίας.
[*1089]Χωρίς να εξειδικεύει τη σχετικότητα των παρατηρήσεων, που γίνονται προς το επίδικο θέμα, το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρει ότι τα δυο διατάγματα συμπλέκονται και ότι παρακοή του ενός συνεπάγεται και παρακοή του άλλου. Εάν η παρατήρηση απέβλεπε στην υποβάθμιση της σημασίας της μη επίδοσης του δεύτερου διατάγματος (19/10/94) στην εφεσείουσα, αυτή είναι εσφαλμένη. Εσφαλμένη είναι και η καθ’ όλα ταύτιση των δύο διαταγμάτων. Παρά τη συνάφεια των αντικειμένων των δύο διαταγμάτων, οι ρυθμίσεις, οι οποίες γίνονται σε εκάτερο από αυτά, είναι διακριτέες και το πεδίο που καλύπτουν ξεχωριστό.
Στην Antonis Mouzouris and Another v. Xylophagou Plantations Ltd. (1977) 1 C.L.R. 287, διευκρινίστηκε και, σε σειρά μεταγενέστερων αποφάσεων, βεβαιώθηκε ότι η επίδοση συντεταγμένου διατάγματος δικαστηρίου, οπισθογραφημένου με προειδοποίηση για τις συνέπειες που ενέχει η παρακοή του, αποτελεί προϋπόθεση για τη στοιχειοθέτηση κατηγορίας για παρακοή του υπό κρίση διατάγματος του Δικαστηρίου.
Η διαδικασία για τη διαπίστωση της ευθύνης ατόμου για παρακοή διατάγματος δικαστηρίου είναι ιδιόμορφη. Ενώ η διαδικασία εντάσσεται στο πεδίο της αστικής δικαιοδοσίας του Επαρχιακού Δικαστηρίου, η στοιχειοθέτηση και απόδειξη της κατηγορίας συναρτώνται με τα θέσμια και τους κανόνες της ποινικής δίκης. Αυτό επιβάλλεται από τις συνέπειες που συνεπάγεται η καταδίκη του καθ’ ου η αίτηση, που ταυτίζονται με τις κυρώσεις ποινικού δικαστηρίου.
Στην Krashias Shoe Factory v. Adidas (1989) 1 Α.Α.Δ. 750, εξηγείται ότι το Άρθρο 42 του περί Δικαστηρίων Νόμου, Ν. 14/60, παρέχει δικαιοδοσία στο Επαρχιακό Δικαστήριο, κατά την ενάσκηση της πολιτικής του δικαιοδοσίας να τιμωρεί, κατ’ ανάλογο τρόπο προς το ποινικό δικαστήριο, τους καταφρονούντες τα διατάγματά του. Διασαφηνίστηκε, επίσης, ότι η άσκηση της δικαιοδοσίας αυτής διέπεται από τις διατάξεις της Δ.42Α των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, η οποία:-
«... καθιστά την προσωπική επίδοση τόσο του οπισθογραφημένου διατάγματος όσο και της αίτησης, απαρέγκλιτο όρο για την καταδίκη προσώπου για την παρακοή διατάγματος.»
Ανάλογη υπήρξε η προσέγγιση του Δικαστηρίου στην Παπαχρυσοστόμου ν. Σιδερά (1993) 1 Α.Α.Δ. 309, σε διαδικασία καταφρόνησης διατάγματος του Οικογενειακού Δικαστηρίου. (Βλ., επίσης, Photiou v. HadjiForados (1988) 1 C.L.R. 384· Αρχιεπίσκοπος Κύ[*1090]πρου (Αρ.4) (1993) 1 Α.Α.Δ. 961· Μαύρος ν. Στυλιανού κ.ά. (1998) 1 Α.Α.Δ. 2389.)
Η επίδοση οπισθογραφημένου διατάγματος του δικαστηρίου αποτελεί προϋπόθεση για τη στοιχειοθέτηση κατηγορίας για την παρακοή διατάγματος του δικαστηρίου. Η απόδειξη του γεγονότος αυτού βαρύνει, όπως και σε κάθε ποινική υπόθεση, τον κατήγορο. Υποθέσεις για την ύπαρξη γεγονότων, που συνθέτουν την κατηγορία, δε χωρούν - Λοΐζου ν. Αστυνομίας (1989) 2 Α.Α.Δ. 363, 365.
Στην προκείμενη περίπτωση, δεν προσάχθηκε μαρτυρία για την επίδοση του οπισθογραφημένου διατάγματος της διαταγής της 19ης Οκτωβρίου, 1994. ούτε προβλήθηκε ισχυρισμός στην ένορκη ομολογία, στην οποία βασίζεται η αίτηση, ότι έγινε τέτοια επίδοση, γεγονός το οποίο όχι μόνο καταρρίπτει την καταδίκη αλλά και το βάθρο της αίτησης. Η Δ.42Α, θ.3(2), προβλέπει τη θεμελίωση της αίτησης με ένορκη ομολογία, στην οποία εκτίθενται τα γεγονότα που τη στοιχειοθετούν.
Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται καθ’ ολοκληρία και, συνακόλουθα, η επιβληθείσα ποινή.
Η απόφαση του πρωτοδίκου Δικαστηρίου υποκαθίσταται με απόφαση απορριπτική της αίτησης.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
Η�έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο