(2003) 1 ΑΑΔ 1897
[*1897]19 Δεκεμβρίου, 2003
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΑΡΕΣΤΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Αίτηση Αρ. 1/2003)
Νομική αρωγή ― Νομική αρωγή η οποία παρέχεται δυνάμει του Άρθρου 5(3)(β) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002 (Ν.165(Ι)/2002), για πολιτική διαδικασία εκτός Κύπρου ― Τι περιλαμβάνει.
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ― Απόλυση δημόσιου λειτουργού ― Κατά πόσο η προώθηση περίπτωσης απόλυσης δημόσιου λειτουργού με διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, είναι νομικώς εφικτή.
Ανθρώπινα Δικαιώματα ― Προστασία αστικών δικαιωμάτων ― Ταξινομησή τους από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ― Άρθρο 6(1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Ο αιτητής, ο οποίος είχε απολυθεί από τις τάξεις της Αστυνομικής Δύναμης Κύπρου, όπου υπηρετούσε ως αστυφύλακας υπό δοκιμασία, προσέβαλε την απόφαση απόλυσής του με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο. Το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή και επικύρωσε την προσβληθείσα απόφαση. Ο αιτητής άσκησε έφεση την οποία η Ολομέλεια απέρριψε.
Εκκρεμούσης της έφεσης ο αιτητής αποτάθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παραπονούμενος ότι η απόλυσή του ήταν το αποτέλεσμα καταδίωξης τόσο από την Αστυνομική Δύναμη όσο και από το κράτος, ένεκα του χαρακτήρα και των πεποιθήσεων του. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του απάντησε ότι η αίτησή του κηρύχθηκε απαράδεκτη διότι δεν πληρούσε ότι [*1898]απαιτείται από τα Άρθρα 34 και 35 της Σύμβασης. Εξειδικεύθηκε ως λόγος ότι δεν προέκυπτε οποιαδήποτε παραβίαση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνει η Σύμβαση. Το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απέρριψε και αίτηση του αιτητή για επανεξέταση της περίπτωσής του, την οποία υπέβαλε, μετά την απόφαση της Ολομέλειας επί της έφεσης.
Λίγους μήνες μετά, ο αιτητής καταχώρησε αίτηση στο Ανώτατο Δικαστήριο για νομική αρωγή περιγράφοντας τη διαδικασία στην οποία αφορούσε η αίτησή του ως:
«Πολιτική Αγωγή εκτός της Δημοκρατίας (Ευρωπ. Δικαστήριο Ανθρ. Δικαιωμάτων Αρ. Αγ. 2003/03) Συμβούλιο Ευρώπης (Στρασβούργο) (Ανώτ. Δικαστ. Κύπρου Αναθ. Έφεση 3160)».
Το είδος της ζητηθείσας αρωγής το καθόρισε ως “Συμβουλή από δικηγόρο προσωπικής μου επιλογής διά σκοπούς έγερσης Πολιτικής Αγωγής κατά της Δημοκρατίας”.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αφού διερεύνησε ως πρώτο ζήτημα, όπως ορίζει ο Καν. 5(1) του Διαδικαστικού Κανονισμού Αρ. 1 του 2003, το κατά πόσο η περίπτωση αφορά όντως σε πολιτική διαδικασία, απέρριψε την αίτηση και αποφάνθηκε ότι:
1. Στο εσωτερικό δίκαιο το θέμα απόλυσης δημόσιου λειτουργού ανήκει στην αναθεωρητική δικαιοδοσία, όχι στην πολιτική. Η δική μας ταξινόμηση όμως υποχωρεί εκεί όπου υπάρχει διαφορετική από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά την ερμηνεία του Άρθρου 6(1) της Σύμβασης, σε σχέση με την προστασία αστικών δικαιωμάτων. Αλλά στο υπό αναφορά θέμα, η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι πως τέτοιου είδους ζητήματα δεν εμπίπτουν στη Σύμβαση.
2. Το υπό εξέταση ζήτημα νομικής αρωγής ρυθμίζεται από τον περί Νομικής Αρωγής Νόμο του 2002 (Ν.165(I)/2002). Προβλέπεται στο Άρθρο 3 ότι παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή στις διαδικασίες που αναφέρονται στα Άρθρα 4, 5 και 6, στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον παρόντα Νόμο. Ενδιαφέρει εδώ μόνο το Άρθρο 5 που αφορά σε διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτές ορίζονται στο εδάφιο 1 του εν λόγω άρθρου.
Η παρούσα περίπτωση εξετάζεται με αναφορά στο Άρθρο 5(3)(β), για πολιτική διαδικασία εκτός Κύπρου. Η νομική αρωγή στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνει μόνο συμβουλή.
[*1899]3. Καθίσταται νομικώς ανέφικτη η προώθηση της περίπτωσης απόλυσης δημόσιου λειτουργού με διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ώστε να εξεταστεί ο,τιδήποτε σε σχέση με την απόλυση. Εντούτοις στην παρούσα περίπτωση η επισήμανση δεν έχει παρά μόνο ακαδημαϊκή αξία αφού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ήδη εξέτασε και την επί του θέματος υποβληθείσα αίτηση και την απέρριψε οριστικά χωρίς περιθώριο για οτιδήποτε περαιτέρω.
Η αίτηση απορρίφθηκε χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Azinas v. Cyprus, ECHR, No. 5667/00, 20 June 2002,
Mavronichis v. Cyprus ECHR, No. 71, 1998-II 944,
Case of Neigel v. France ECHR, No. 32, 1997-II 399.
Αίτηση.
Αίτηση από τον αιτητή για παροχή προς αυτόν νομικής αρωγής δηλαδή συμβουλής από δικηγόρο της δικής του επιλογής για σκοπούς έγερσης Πολιτικής Αγωγής κατά της Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Συμβούλιο της Ευρώπης σύμφωνα με τον περί Νομικής Αρωγής Νόμο του 2002.
Ο Αιτητής εμφανίζεται αυτοπροσώπως.
Δ. Κούσιου-Χρυσανδρέα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάου, Δ..
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Με απόφαση του Αρχηγού της Αστυνομίας, ημερ. 4 Οκτωβρίου 1999, ο αιτητής ο οποίος υπηρετούσε ως αστυφύλακας υπό δοκιμασία, απολύθηκε βάσει του Κανονισμού 8(2) των περί Αστυνομίας (Γενικών) Κανονισμών του 1989, Κ.Δ.Π. 51/89. Προβλέπεται ότι:
«Ο Αρχηγός μπορεί κατά τη διάρκεια της δοκιμαστικής πε[*1900]ριόδου να απολύει οποιονδήποτε αστυφύλακα που κατά τη γνώμη του είναι απίθανο να καταστεί ικανός αστυφύλακας.»
Η απόφαση λήφθηκε επειδή ο αιτητής βαρυνόταν με μια σειρά πειθαρχικών παραπτωμάτων και επειδή, καθώς σημειώθηκε, συμπεριφερόταν με τρόπο που αντανακλούσε δυσμενώς στην εικόνα της Αστυνομικής Δύναμης και ενδεχομένως να προκαλούσε βλάβη σε συναδέλφους ή σε πολίτες ή ακόμα και στον ίδιο του τον εαυτό. Ο αιτητής προσέβαλε την απόφαση με προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο (Ανδρέας Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας, υπόθ. αρ. 1446/99, ημερ. 17 Οκτωβρίου, 2000) το οποίο, στις 17 Οκτωβρίου 2000, κατόπιν ενδελεχούς εξέτασης όλων των τεθέντων ζητημάτων, περιλαμβανομένου και του κατά πόσο δόθηκε στον αιτητή η ευκαιρία να ακουστεί, απέρριψε την προσφυγή και επικύρωσε την προσβληθείσα απόφαση. Ασκήθηκε από τον αιτητή έφεση την οποία η Ολομέλεια απέρριψε με απόφαση ημερ. 31 Μαρτίου 2003 (Ανδρέας Κωνσταντίνου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 3160, ημερ. 31 Μαρτίου, 2003).
Εκκρεμούσης της έφεσης ο αιτητής αποτάθηκε με επιστολή ημερ. 19 Δεκεμβρίου 2002 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, παραπονούμενος ότι η απόλυση του ήταν το αποτέλεσμα καταδίωξης τόσο από την Αστυνομική Δύναμη όσο και από το Κράτος, ένεκα του χαρακτήρα και των πεποιθήσεων του. Στις 7 Μαρτίου 2003 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του απάντησε ότι η αίτηση του κηρύχθηκε απαράδεκτη διότι δεν πληρούσε ό,τι απαιτείται από τα Άρθρα 34 και 35 της Σύμβασης. Εξειδικεύθηκε ως λόγος ότι δεν προέκυπτε οποιαδήποτε παραβίαση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνει η Σύμβαση. Πληροφορήθηκε δε ο αιτητής ότι η εν λόγω απόφαση ήταν τελική και μη υποκείμενη σε έφεση. Παραθέτουμε το πλήρες κείμενο:
«I write to inform you that on 4 March 2003 the European Court of Human Rights, sitting as a Committee of three judges (A.B. Baka, President, C. Bîrsan and M. Ugrekhelidze) pursuant to Article 27 of the Convention, decided under Article 28 of the Convention to declare the above application inadmissible because it did not comply with the requirements set out in Articles 34 and 35 of the Convention.
In the light of all the material in its possession, and in so far as the matters complained of were within its competence, the Court found that they did not disclose any appearance of a violation of the rights and freedoms set out in the Convention or its Protocols.
[*1901]This decision is final and not subject to any appeal to either the Court or any other body. You will therefore appreciate that the Registry will be unable to provide any further details about the Committee’s deliberations or to conduct further correspondence relating to its decision in this case. You will receive no further documents from the Court concerning this case and, in accordance with the Court’s instructions, the file will be destroyed one year after the dispatch of this letter.»
Μετά που εκδόθηκε η απόφαση της Ολομέλειας επί της έφεσης, ο αιτητής με επιστολή ημερ. 22 Απριλίου 2003 πληροφόρησε περί τούτου το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ζήτησε εκ νέου εξέταση της περίπτωσης του, εμφανιζόμενος έτσι ως τελών με την εντύπωση, την προφανώς εσφαλμένη, πως η απόρριψη της αίτησης του οφειλόταν απλώς στο ότι δεν είχε προηγουμένως εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα. Στις 30 Απριλίου 2003 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του επανέλαβε απαντητικά ότι η εκδοθείσα απόφαση ήταν οριστική και δεν μπορούσε να δοθεί συνέχεια στο ζήτημα:
«The European Convention of Human Rights does not contain any provision for appeal against a decision by which the European Court of Human Rights has declared an application inadmissible. The Court’s decision declaring your application inadmissible is therefore final.
I should also point out that, by virtue of Article 35 § 2 (b) of the Convention, the Court could not deal with any further application by you which was substantially the same as the above application and which contained no relevant new information.»
Στις 28 Ιουλίου 2003, δηλαδή λίγους μήνες μετά από όλα αυτά ο αιτητής καταχώρισε στο Ανώτατο Δικαστήριο αίτηση για νομική αρωγή, συμπληρώνοντας το έντυπο που προβλέπεται στον περί Νομικής Αρωγής Διαδικαστικό Κανονισμό (Αρ. 1) του 2003. Περιέγραψε τη διαδικασία στην οποία αφορούσε η αίτηση του ως:
«Πολιτική Αγωγή εκτός της Δημοκρατίας (Ευρωπ. Δικαστήριο Ανθρ. Δικαιωμάτων Αρ. Αγ. 2003/03) Συμβούλιο Ευρώπης (Στρασβούργο) (Ανώτ. Δικαστ. Κύπρου Αναθ. Έφεση 3160)».
Το δε είδος της ζητηθείσας αρωγής το καθόρισε ως:
[*1902]«Συμβουλή από δικηγόρο προσωπικής μου επιλογής διά σκοπούς έγερσης Πολιτικής Αγωγής κατά της Δημοκρατίας».
Το υπό εξέταση ζήτημα νομικής αρωγής ρυθμίζεται από τον περί Νομικής Αρωγής Νόμο του 2002 (Ν. 165(Ι)/2002). Προβλέπεται στο άρθρο 3 ότι:
«3. Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή στις διαδικασίες που αναφέρονται στα άρθρα 4, 5 και 6, στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον παρόντα Νόμο.»
Το άρθρο 4 αναφέρεται σε ποινικές διαδικασίες στο Επαρχιακό Δικαστήριο, στο Κακουργιοδικείο, στο Στρατιωτικό Δικαστήριο και στο Ανώτατο Δικαστήριο. Το δε άρθρο 6 αναφέρεται σε διαδικασίες ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου. Ενδιαφέρει εδώ μόνο το άρθρο 5 που αφορά σε διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το εδάφιο (1) τις ορίζει ως εξής:
«5.-(1) Για τους σκοπούς του άρθρου αυτού, «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σημαίνει οποιαδήποτε -
(α) Πολιτική διαδικασία ενώπιον Δικαστηρίου σε οποιοδήποτε στάδιο που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων· ή
(β) ποινική διαδικασία η οποία εγείρεται από οποιοδήποτε πρόσωπο, σε περιπτώσεις όπου το υπό εκδίκαση αδίκημα αφορά καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.»
Κατά το εδάφιο (3):
«(3) Η νομική αρωγή που παρέχεται δυνάμει του άρθρου αυτού –
(α) Στην περίπτωση πολιτικής διαδικασίας που εγείρεται στη Δημοκρατία ή ποινικής διαδικασίας, περιλαμβάνει συμβουλή, βοήθεια και αντιπροσώπευση, και
(β) σε περίπτωση πολιτικής διαδικασίας που εγείρεται εκτός της Κυπριακής Δημοκρατίας, περιλαμβάνει μόνο συμβουλή.»
Η παρούσα περίπτωση εξετάζεται λοιπόν με αναφορά στο άρθρο 5(3)(β), για πολιτική διαδικασία εκτός Κύπρου.
Διερευνήσαμε ως πρώτο ζήτημα, όπως ορίζει ο Καν. 5(1)* του Διαδικαστικού Κανονισμού Αρ. 1 του 2003, το κατά πόσο η περίπτωση αφορά όντως σε πολιτική διαδικασία. Στο εσωτερικό δίκαιο το θέμα απόλυσης δημόσιου λειτουργού ανήκει βέβαια στην αναθεωρητική δικαιοδοσία, όχι την πολιτική. Όμως δεν θα μπορούσαμε να επιμείνουμε στη δική μας ταξινόμηση εκεί όπου υπάρχει άλλη διαφορετική από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά την ερμηνεία του Άρθρου 6(1) της Σύμβασης, σε σχέση με την προστασία αστικών δικαιωμάτων όπως στις περιπτώσεις Azinas v. Cyprus, ECHR, No. 56679/00, 20 June 2002 και Mavronichis v. Cyprus ECHR, No. 71, 1998-II 944. Αλλά στο υπό αναφορά θέμα, η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι πως τέτοιου είδους ζητήματα δεν εμπίπτουν στη Σύμβαση: βλ. Case of Neigel v. France ECHR, No. 32, 1997-II 399 και τις δύο προαναφερθείσες.
Καθίσταται νομικώς ανέφικτη η προώθηση της περίπτωσης απόλυσης δημόσιου λειτουργού με διαδικασία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ώστε να εξεταστεί ο,τιδήποτε σε σχέση με την απόλυση. Εντούτοις στην παρούσα περίπτωση η επισήμανση δεν έχει παρά μόνο ακαδημαϊκή αξία αφού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ήδη εξέτασε και την επί του θέματος υποβληθείσα αίτηση και την απέρριψε οριστικά χωρίς περιθώριο για ο,τιδήποτε περαιτέρω.
Η αίτηση απορρίπτεται. Δεν εκδίδουμε διαταγή για έξοδα.
Η�αίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο