(2004) 1 ΑΑΔ 310
[*310]27 Ιανουαρίου, 2004
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
1. ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ,
2. ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ,
Εφεσείοντες-Εναγόμενοι,
ν.
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΑΜΠΡΟΥ ΛΤΔ,
Εφεσιβλήτων-Εναγόντων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11459)
Πολιτική Δικονομία ― Αποπληρωμή εξ αποφάσεως χρέους με μηνιαίες δόσεις ― Οικονομική δυνατότητα των εξ αποφάσεως οφειλετών ― Η υποχρέωση τους για εξασφάλιση εργασίας και τα προσωπικά τους έξοδα συνυπολογίζονται με όλα τα σχετικά στοιχεία.
Οι εξ αποφάσεως οφειλέτες ήταν πέντε, οι γονείς και τα τρία παιδιά τους, δύο θυγατέρες και ένας υιός. Το εξ αποφάσεως χρέος τους ανερχόταν σε £26.778,20.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι οι εξ αποφάσεως οφειλέτες ήταν ανειλικρινείς όταν πρόβαλαν τον ισχυρισμό ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να καταβάλλουν οποιοδήποτε ποσό έναντι του εξ αποφάσεως χρέους τους επειδή δεν εργάζονταν και δεν είχαν εισοδήματα και ότι συντηρούνταν από επιδόματα ή κάποιες αποζημιώσεις ή από ποσό ύψους £5.000 που εισπράχθηκε από ασφάλεια ζωής. Το Δικαστήριο θεώρησε πως οι τέσσερις από αυτούς ήταν σε θέση να καταβάλουν κάποιο ποσό. Ο υιός £150, η μητέρα £40 και οι δύο θυγατέρες ανά £50 μηνιαίως. Ο πατέρας δεν διατάχθηκε να πληρώνει οποιοδήποτε ποσό λόγω προβλημάτων υγείας που δεν του επέτρεπαν να εργαστεί. Η αίτηση εναντίον του απορρίφθηκε.
Με την παρούσα έφεση αμφισβητείται από τη μητέρα και τον υιό η ορθότητα της κρίσης του Δικαστηρίου αναφορικά με την οικονομική τους δυνατότητα. Η μητέρα υποστήριξε ότι δεν είχε τη δυνατότητα να καταβάλλει το ποσό των £40 μηνιαίως αφού λόγω υγείας δεν είχε τη δυνατότητα να εργαστεί, ο δε υιός ότι ο μηνιαίος μισθός £510 που [*311]χρησιμοποιήθηκε ως βάση στην περίπτωση του δεν αντανακλούσε την πραγματικότητα.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η παρούσα υπόθεση δεν διαφοροποιείται από την υπόθεση Χριστάκη ή άλλως Παναγιώτου ν. Μιχαήλ στην οποία κρίθηκε ότι η οφειλέτις όσο και αν είχε στοιχειώδη εκπαίδευση και ήταν εντελώς ανειδίκευτη με κάποιο πρόβλημα υγείας και ευθύνη προς το ανήλικο παιδί της και τον ανίκανο για εργασία συμβίο της, θα έπρεπε να είχε αναζητήσει εργασία. Όπως ευλόγως έκρινε και στην παρούσα υπόθεση το πρωτόδικο Δικαστήριο, ιδιαιτέρως τονίζοντας την πείρα της μητέρας ως διευθύντριας στην εταιρεία – εξ αποφάσεως οφειλέτιδα 1.
2. Ως προς τον υιό στερείται ερείσματος η εισήγηση πως παραγνωρίστηκε το ποσό των £250 που ανέφερε ότι κατέβαλλε ως διατροφή για τα δύο ανήλικα τέκνα του. Επίσης είναι αβάσιμη η άποψη σε σχέση με το μηνιαίο μισθό του. Ο ίδιος δήλωνε για τους σκοπούς των κοινωνικών ασφαλίσεων, ως μηνιαίο μισθό του το ποσό των £510 πράγμα που ανέτρεπε τον ισχυρισμό του ενώπιον του δικαστηρίου πως ο μισθός του ανερχόταν σε £300 αλλά, πολύ περισσότερο, την αρχική του θέση πως δεν είχε οποιοδήποτε εισόδημα. Το Δικαστήριο συνυπολόγισε επίσης και το ποσό των £100 για τις προσωπικές του ανάγκες.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Rolandis Louca & Soteriades Ltd v. Koutsiou (1970) 1 C.L.R. 25,
Φλαγκοφάς ν. Αταλέζα Λτδ (1989) 1(Ε) Α.Α.Δ. 686,
Gesico Photographic v. J.K. Video (1991) 1 A.A.Δ. 134,
Μιχαήλ ν. Λαϊκής Τράπεζας (Χρημ.) Λτδ (1993) 1 Α.Α.Δ. 812,
Λέρος ν. Λαϊκής Κυπριακής Τράπεζας (Χρημ.) Λτδ, Πολ. Έφ. 9542, ημερ. 20.6.97,
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Ε. ν. Κωνσταντίνου (2000) 1 Α.Α.Δ. 1034,
[*312]Ορφανίδου ν. Ορφανίδη (2001) 1 Α.Α.Δ. 1889.
Έφεση.
Έφεση από τους καθ’ ων η αίτηση-εναγόμενους κατά της έφεσης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας που δόθηκε στις 19/7/02, (Αρ. Αγωγής 4351/99) με την οποία, κατόπιν αίτησης των εναγόντων-εφεσιβλήτων για είσπραξη του υπολοίπου εξ’ αποφάσεως χρέους τους ύψους £26.778,20 με μηνιαίες δόσεις, απέρριψε την εισήγηση τους ότι δεν είχαν εισοδήματα για πληρωμή οποιουδήποτε ποσού και έκρινε την εναγόμενη 1 ικανή να καταβάλλει ποσό £40,- μηνιαίως και τον εναγόμενο 2 ικανό να καταβάλλει ποσό £100 μηνιαίως.
Φρ. Αθανασιάδου για Ε. Φλουρέντζου, για τους Εφεσείοντες.
Ε. Βραχίμη για Ε. Σαμούτα, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Δικαστή Κωνσταντινίδη.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Για την είσπραξη υπολοίπου εξ αποφάσεως χρέους ύψους £26.778,20 υποβλήθηκε αίτηση για μηνιαίες δόσεις. Οι πέντε εξ αποφάσεως οφειλέτες-καθ’ ων η αίτηση αντέδρασαν υποστηρίζοντας πως δεν είχαν, οποιοιδήποτε από αυτούς, εισοδήματα που θα καθιστούσαν δυνατή την πληρωμή οποιουδήποτε ποσού. Ο πατέρας, ως άεργος πλέον και ασθενής σε βαθμό που δεν του επέτρεπε να ασκεί οποιοδήποτε επάγγελμα. Η μητέρα και οι δυο από τις θυγατέρες τους επίσης ως άεργες και ο υιός ως έχων μισθό ύψους μόνο £300, τις £250 από τις οποίες μάλιστα ήταν υποχρεωμένος να πληρώνει ως διατροφή για τα δυο ανήλικα παιδιά του. Αυτό, κατά αναίρεση του αρχικού ισχυρισμού του στην ένορκη δήλωσή του πως ούτε εκείνος είχε εισόδημα οποιουδήποτε ύψους. Η συνολική εικόνα ήταν πως όλοι οι καθ’ ων η αίτηση, μαζί με τα πέντε παιδιά των δυο θυγατέρων και τους επίσης άεργους συζύγους τους, συντηρούνταν από επιδόματα ή κάποιες αποζημιώσεις ή από ποσό ύψους £5.000 που εισπράχθηκε από ασφάλεια ζωής.
Και ενώ η κατάστασή τους, όπως την περιέγραψαν οι ίδιοι, ήταν τραγική, πρόβαλαν, οι τρεις από αυτούς, δηλαδή ο υιός και οι δυο θυγατέρες, πως δεν τους ήταν δυνατό να εργάζονται, ο πρώτος πλήρως και συνεχώς και οι άλλοι καθόλου, επειδή ήταν υποχρεωμένοι να εμφανίζονται καθημερινά σε δικαστήρια για υποθέσεις χρεών της εταιρείας τους, επίσης εξ αποφάσεως οφελέτιδας.
Το πρωτόδικο δικαστήριο εξέτασε ξεχωριστά την κάθε περίπτωση και, για λόγους που εξήγησε, έκρινε τους οφειλέτες ανειλικρινείς. Στη βάση δε των στοιχείων που υπήρχαν θεώρησε πως οι τέσσερις από αυτούς ήταν σε θέση να καταβάλουν κάποιο ποσό. Ο υιός £150, η μητέρα £40 και οι δυο θυγατέρες ανά £50, μηνιαίως. Η περίπτωση του πατέρα διαχωρίστηκε, για άλλο λόγο. Δεν είχε αμφισβητηθεί πως προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε δεν του επέτρεπαν να εργαστεί και, στην απουσία στοιχείων για οποιοδήποτε εισόδημά του, η αίτηση εναντίον του απορρίφθηκε.
Άσκησαν έφεση η μητέρα και ο υιός. Η μητέρα, αφού το διάταγμα εκδόθηκε υπό το δεδομένο πως δεν εργαζόταν. Το πρωτόδικο δικαστήριο αφού καθοδηγήθηκε από τη νομολογία σε σχέση με τις γενικές αρχές*, με ιδιαίτερη αναφορά στη Χριστάκη ή άλλως Παναγιώτου ν. Μιχαήλ (1998) 1 Α.Α.Δ. 422, έκρινε πως όφειλε και ήταν σε θέση, αν είχε την αναγκαία βούληση, να εξασφαλίσει εργασία με μισθό τουλάχιστον £250 με £300 μηνιαίως και πως είχε τη δυνατότητα να καταβάλλει το ποσό των £40 μηνιαίως, από μελλοντική ημερομηνία που καθορίστηκε. Κατά την εισήγηση της μητέρας λανθασμένα, αφού ήταν 54 ετών, αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας και αφιέρωνε πλέον όλο το χρόνο της για τις καθημερινές ανάγκες του συζύγου, των παιδιών και των εγγονιών της.
Ο υιός, επειδή στην περίπτωσή του χρησιμοποιήθηκε ως βάση μηνιαίος μισθός £510 και, πάντως, επειδή δεν λήφθηκε υπόψη ότι κατέβαλλε το ποσό των £250 ως διατροφή για τα δυο ανήλικα παιδιά του.
Δεν έχουμε ικανοποιηθεί ότι δικαιολογείται παρέμβασή μας. Οι εισηγήσεις σε σχέση με τη μητέρα παραγνωρίζουν τη διαπίστωση του πρωτόδικου δικαστηρίου πως ήταν, κατά την περιγραφή της κατάστασης αλλά και των δραστηριοτήτων της, ανειλικρινής και πως ήταν και αντιφατικό να επικαλείται προβλήματα υγείας. Ισχυρίστηκε πως ό,τι την εμπόδιζε να εργαστεί ήταν ψηλή πίεση για να [*314]παραδεχτεί όμως στη συνέχεια πως αυτή υπήρχε από πενταετίας, δηλαδή και κατά το χρόνο που εργαζόταν ως διευθύντρια στην εταιρεία-εξ αποφάσεως οφειλέτιδα 1. Ενώπιόν μας επιχειρήθηκε διαφοροποίηση της περίπτωσης από εκείνη στην υπόθεση Χριστάκη ή άλλως Παναγιώτου ν. Μιχaήλ (ανωτέρω) στην οποία η οφειλέτις χαρακτηρίστηκε ως νέα γυναίκα, έξυπνη και δυναμική. Αυτό όμως δεν σήμαινε πως χρειάζονται αυτά τα χαρακτηριστικά. Ήταν στοιχεία που συνυπολογίστηκαν στο πλαίσιο του συνόλου και σημειώνουμε πως εκεί κρίθηκε ότι η οφειλέτις, όσο και αν είχε μόνο στοιχειώδη εκπαίδευση και ήταν εντελώς ανειδίκευτη, μάλιστα με κάποιο πρόβλημα υγείας και ευθύνη προς το ανήλικο παιδί της και τον ανίκανο για εργασία συμβίο της, θα έπρεπε να είχε αναζητήσει εργασία. Όπως ευλόγως έκρινε και εν προκειμένω το πρωτόδικο δικαστήριο, ιδιαιτέρως τονίζοντας την πείρα της ως ιδιαίτερο εφόδιο που θα της επέτρεπε να εξασφαλίσει εργασία.
Ως προς τον υιό, στερείται ερείσματος η εισήγηση πως παραγνωρίστηκε το ποσό της διατροφής που ανέφερε ότι κατέβαλλε. Η αλήθεια είναι πως ενώ δεν είχε προσκομίσει ο ίδιος αποδεικτικά, το πρωτόδικο δικαστήριο ρητά κατέγραψε πως προέβη στις εκτιμήσεις του υπό αυτό το δεδομένο. Επίσης είναι αβάσιμη, όπως τελικά αναγνωρίστηκε και ενώπιόν μας, η άποψη σε σχέση με το μηνιαίο μισθό του. Ο ίδιος δήλωνε για τους σκοπούς των κοινωνικών ασφαλίσεων, όπως κατέθεσε και αρμόδιος λειτουργός, ως μηνιαίο μισθό του το ποσό των £510 πράγμα που ανέτρεπε τον ισχυρισμό του ενώπιον του δικαστηρίου πως ο μισθός του ανερχόταν σε £300 αλλά, πολύ περισσότερο, την αρχική του θέση πως δεν είχε οποιοδήποτε εισόδημα. Οπότε ευλόγως το πρωτόδικο δικαστήριο παρέπεμψε στις Νικολάου Σοφία Βασιλείου ν. Μάριος Μακρίδης, Πολ. Έφεση 11066, ημερομηνίας 19.6.02 και, κατ’ αναλογίαν, στη Νίκη Ανδρέα Ορφανίδου ν. Ανδρέα Στέλιου Ορφανίδη (2001) 1 Α.Α.Δ. 1889, σε σχέση με τη δυνατότητα αναίρεσης, προς αποκόμιση πλεονεκτήματος στο πλαίσιο δικαστικής διαδικασίας, επίσημων δηλώσεων δυνάμει των οποίων εξασφαλίστηκαν άλλα οφέλη. Υπό το φως των δεδομένων και χωρίς επιχειρήματα αναφορικά με το παράλληλο υπόβαθρο της πρωτόδικης απόφασης σε σχέση με το ποσό που θα έπρεπε να συνυπολογιστεί ως απαραίτητο για τις δικές του ανάγκες, η έφεσή του πρέπει να απορριφθεί. Σημειώνουμε πως ενώ ο ίδιος είχε αναφερθεί σε £50, το πρωτόδικο δικαστήριο έλαβε υπόψη ποσό ύψους £100. Η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα.
Η�έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο