(2004) 1 ΑΑΔ 603
[*603]27 Φεβρουαρίου, 2004
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
KANIKA DEVELOPMENTS LTD,
Εφεσείουσα,
ν.
ΛΟΥΚΑ ΛΟΥΚΑ,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11581)
Εργοδότης και εργοδοτούμενος ― Τερματισμός απασχολήσεως ― Εμπλοκή εργοδοτούμενου σε επεισόδιο στο περιβάλλον εργασίας του ― Κατά πόσο σήμαινε την κατάρρευση της σχέσης εργοδότη-εργοδοτούμενου ώστε να δικαιολογούσε την απόλυσή του ― Κατά πόσο ένας λογικός εργοδότης θα αντιδρούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο ― Η απάντηση εξαρτάται από σειρά παραγόντων στους οποίους περιλαμβάνεται στη μια μεριά η συμπεριφορά του εργοδοτούμενου, η σταδιοδρομία του και γενικότερα οι αδυναμίες και τα προτερήματά του και στην άλλη μεριά οι ανάγκες του εργοδότη ― Η στάθμιση των εν λόγω παραγόντων δεν είναι πάντοτε εύκολη ― Ο περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμος, νομοθέτημα κοινωνικού περιεχομένου που αποβλέπει στην προστασία του δικαιώματος εργασίας πρέπει να λαμβάνεται πάντοτε υπόψη ― Το Δικαστήριο επεμβαίνει όταν ο εργοδότης υπερβεί τα περιθώρια που του αναγνωρίζονται.
Ο εφεσίβλητος, ο οποίος από τις 4.4.1991 εργαζόταν ως τραπεζοκόμος σε ξενοδοχείο στην Αγία Νάπα, απολύθηκε στις 29.9.2001 χωρίς προειδοποίηση ή αποζημίωση, λόγω επεισοδίου που συνέβηκε τρεις μέρες προηγουμένως, κατά το οποίο είχε χαστουκίσει υπάλληλο στο εστιατόριο προσωπικού. Η εν λόγω υπάλληλος ήταν φοιτήτρια πανεπιστημίου από τη Λευκορωσσία και απασχολείτο στο ξενοδοχείο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Το επεισόδιο εκτυλίχθηκε κατά τη διάρκεια διαλείμματος όταν η εν λόγω υπάλληλος μετέβη στο εστιατόριο προσωπικού με άλλη συμπατριώτισσά της που επίσης απασχολείτο στο ξενοδοχείο. Ο εφεσίβλητος είχε ενωρίτερα δώσει οδηγίες σε μια από τις δύο να μαζέψει ποτήρια και να καθαρίσει τραπέζι στο χώρο της πισίνας και πήρε καταφατική απάντηση. Όταν μετά συναντήθηκε στο [*604]εστιατόριο με τον εφεσίβλητο, αυτός τη ρώτησε για το θέμα, του απάντησε αρνητικά, προβάλλοντας ότι θα έφευγε σύντομα για τη χώρα της και δεν επιθυμούσε να εκτελεί τις οδηγίες του. Ακολούθησε αντιπαράθεση, ο εφεσίβλητος αντέδρασε λέγοντας τους ότι γυναίκες σαν αυτές έπρεπε να δουλεύουν σε καμπαρέ και όχι σε ξενοδοχείο, η μια από αυτές τον ύβρισε, αυτός γύρισε για να φύγει αλλά κοιτάζοντας πίσω του είδε αυτή που τον ύβρισε να του κάμνει άσεμνη χειρονομία. Την πλησίασε και της έδωσε ένα χαστούκι.
Ο εφεσείων, οικογενειάρχης με σύζυγο και τρία παιδιά πρόσφερε καθ’ όλη τη διάρκεια των δέκα και πλέον ετών στο ξενοδοχείο τις υπηρεσίες του χωρίς πρόβλημα.
Ο εφεσείων διεκδίκησε αποζημιώσεις εναντίον της εφεσείουσας εταιρείας και το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών του επιδίκασε ποσό συνολικού ύψους £6.490.- για αδικαιολόγητο τερματισμό της απασχόλησής του, £1.675.- αντί προειδοποίησης, βάσει του Άρθρου 9(ζ) του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967 (Ν. 24/67, όπως τροποποιήθηκε) και £4.815.- ως αποζημίωση υπολογισθείσα βάσει του Τέταρτου Πίνακα του Νόμου.
Η εφεσείουσα εταιρεία άσκησε έφεση. Με την έφεση επικρίνεται ο τρόπος με τον οποίο το Δικαστήριο προσήγγισε την περίπτωση τόσο από πραγματικής όσο και από νομικής άποψης.
Οι νομικές αρχές που το Ανώτατο Δικαστήριο εφάρμοσε επικυρώνοντας την πρωτόδικη κατάληξη ότι η εφεσείουσα δεν θα έπρεπε να κατέφευγε στο έσχατο μέτρο που ήταν η απόλυση του εφεσίβλητου, φαίνονται επαρκώς στις πιο πάνω περιληπτικές σημειώσεις.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από την εφεσείουσα εταιρεία κατά της απόφασης του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών που δόθηκε στις 20/12/02 (Αρ. Αγωγής 670/01) με την οποία επεδίκασε εναντίον της και υπέρ του εφεσίβλητου, ο οποίος προσλήφθηκε από την εφεσείουσα στις 4 Απριλίου 1991 ως τραπεζοκόμος Α΄ στο ξενοδοχείο Olympic Lagoon Resort στην Αγία Νάπα, αποζημιώσεις συνολικού ύψους £6.490 για αδικαιολόγητο τερματισμό της απασχόλησης του, £1.675 αντί προειδοποίησης, βάσει του Άρθρου 9(ζ) του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967 (Ν. 24/67, όπως τροποποιήθηκε) και £4.815,= ως αποζημίωση υπολογισθείσα βάσει του [*605]Τέταρτου Πίνακα του Νόμου.
Κ. Κενεβέζος, για την Εφεσείουσα.
Ε. Φλουρέντζος, για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Δικαστή Νικολάου.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Με την εκκαλούμενη απόφαση το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών επεδίκασε υπέρ του εφεσιβλήτου και εναντίον της εφεσείουσας εταιρείας αποζημιώσεις συνολικού ύψους £6.490 για αδικαιολόγητο τερματισμό της απασχόλησης του, £1.675 αντί προειδοποίησης, βάσει του άρθρου 9(ζ) του περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμου του 1967 (Ν. 24/67, όπως τροποποιήθηκε) και £4.815,= ως αποζημίωση υπολογισθείσα βάσει του Τέταρτου Πίνακα του Νόμου.
Ο εφεσίβλητος προσλήφθηκε από την εφεσείουσα στις 4 Απριλίου 1991 ως τραπεζοκόμος ‘A’ στο ξενοδοχείο Olympic Lagoon Resort στην Αγία Νάπα. Ύστερα από κάποιο διάστημα προάχθηκε στη θέση υπεύθυνου τραπεζοκόμου ‘B’ Απολύθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2001 χωρίς προειδοποίηση ή αποζημίωση, λόγω επεισοδίου που συνέβηκε τρεις ημέρες προηγουμένως, κατά το οποίο είχε χαστουκίσει υπάλληλο του ξενοδοχείου στο εστιατόριο προσωπικού. Πληροφορήθηκε για την απόλυση του με επιστολή που περιείχε την ακόλουθη εξήγηση για την απόφαση:
«..... τέτοια σοβαρά περιστατικά καταπατούν κατάφορα τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους εσωτερικούς κανονισμούς του ξενοδοχείου και τον κώδικα βιομηχανικών σχέσεων και δημιουργούν σοβαρά και μακροχρόνια προβλήματα στους χώρους εργασίας, στις άριστες σχέσεις που πρέπει να υπάρχουν μεταξύ του προσωπικού και μεταξύ του προσωπικού και Διεύθυνσης.»
Το επεισόδιο εκτυλίχθηκε στο ξενοδοχείο κατά τη διάρκεια διαλείμματος αργά το απόγευμα. Ο εφεσίβλητος βρισκόταν με συναδέλφους του στο εστιατόριο του προσωπικού. Μετέβη εκεί και η υπάλληλος με την οποία έγινε το επεισόδιο συνοδευόμενη από συνάδελφο της. Ήταν και οι δύο φοιτήτριες πανεπιστημίου από τη Λευκορωσσία και απασχολούνταν στο ξενοδοχείο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σύντομα θα έφευγαν. Η απασχόληση τους, [*606]όπως και άλλων Λευκορωσσίδων, ήταν το αποτέλεσμα διευθέτησης του ξενοδοχείου με τον πρόξενο της χώρας, ο οποίος ήταν τουριστικός πράκτορας. Ο εφεσίβλητος είχε ενωρίτερα δώσει οδηγίες σε μια από τις δυό να μαζέψει τα ποτήρια και να καθαρίσει κάποιο τραπέζι στο χώρο της πισίνας, μετά που θα έφευγαν οι πελάτες. Και αυτό για να μη δώσουν στους προϊσταμένους λαβή για δυσμενείς παρατηρήσεις. Εκείνη απάντησε καταφατικά. Όταν μετά συναντήθηκαν στο εστιατόριο προσωπικού ο εφεσίβλητος τη ρώτησε για το θέμα. Του απάντησε αρνητικά. Του είπε πως θα έφευγε σύντομα για τη χώρα της και δεν επιθυμούσε να εκτελεί τις οδηγίες του. Ως προς το τι διαδέχθηκε αυτή τη στιχομυθία υπήρξε διάσταση μεταξύ εφεσείουσας και εφεσιβλήτου. Κατά την εφεσείουσα η κορύφωση της αντιπαράθεσης είχε σχέση με αυτή την υπάλληλο. Ενώ κατά τον εφεσίβλητο, αφορούσε τη συνάδελφο της η οποία σε εκείνο το σημείο επενέβη για να υποστηρίξει την πρώτη και του επανέλαβε περίπου τα ίδια. Ο εφεσίβλητος αντέδρασε λέγοντας τους πως γυναίκες σαν αυτές θα έπρεπε να δούλευαν σε καμπαρέ όχι σε ξενοδοχείο. Η μια από τις δύο τον ύβρισε. Αυτός γύρισε για να φύγει αλλά κοιτάζοντας πίσω είδε αυτήν που τον ύβρισε να του κάμνει άσεμνη χειρονομία, τη γνωστή με το δάκτυλο. Την πλησίασε και της έδωσε ένα χαστούκι.
Το Δικαστήριο αναφέρθηκε στη διάσταση μεταξύ των δύο εκδοχών αλλά δεν την αντιμετώπισε με διατύπωση σχετικού ευρήματος. Προφανώς διότι αφορούσε σε επουσιώδη πτυχή. Τα βασικά γνωρίσματα του επεισοδίου δεν είχαν σχέση με το ποια από τις δύο κτυπήθηκε. Εκείνο που είχε σημασία ήταν ότι κτυπήθηκε εκείνη που ύβρισε τον εφεσίβλητο και έκαμε την άσεμνη χειρονομία κατόπιν που αυτός, αντιδρώντας στην αυθάδεια της και την άρνηση της να συμμορφωθεί με τις οδηγίες του, προέβη στη μειωτική και για τις δύο παρατήρηση ότι θα έπρεπε να δούλευαν σε καμπαρέ. Ήταν λόγος βαρύς. Ήταν όμως της στιγμής. Η εν συνεχεία κακή συμπεριφορά της Λευκορωσσίδας οδήγησε κλιμακωτά και στο χαστούκι από τον εφεσίβλητο. Κάτι βέβαια πολύ χειρότερο από ό,τι είχε προηγηθεί. Ήταν θέμα σοβαρό. Εύλογα θα ανέμενε κανείς καταγγελία στην αστυνομία ώστε να λογοδοτούσε ο εφεσίβλητος στην ποινική δικαιοσύνη. Διατηρούσε εξ άλλου και η παραπονούμενη δικαίωμα διεκδίκησης αποζημιώσεων.
Το ζητούμενο στην παρούσα υπόθεση ήταν το κατά πόσο, ένεκα του εν λόγω επεισοδίου, ήταν λογικό να έχανε ο εφεσίβλητος τη δουλειά του, ίσως και τη σταδιοδρομία του. Γιατί οπωσδήποτε, αν ήταν ακατάλληλος για ένα ξενοδοχείο το ίδιο εξ αντικειμένου θα ίσχυε και για άλλο ξενοδοχείο. Επρόκειτο για άνθρωπο οικογενει[*607]άρχη με σύζυγο και τρία παιδιά, ο οποίος για δέκα και πλέον χρόνια πρόσφερε στο ξενοδοχείο τις υπηρεσίες του χωρίς πρόβλημα. Υπέστη, με την απόλυση, καίριο πλήγμα. Μήπως ένα τέτοιο σφάλμα σήμαινε την κατάρρευση της σχέσης εργοδότη-εργοδοτουμένου ώστε να δικαιολογούσε την απόλυση; Αναμένεται πως έτσι θα αντιδρούσε ένας λογικός εργοδότης; Η απάντηση θα πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνει υπόψη μια σειρά από παράγοντες. Σ΄ αυτούς περιλαμβάνονται, στη μια μεριά, η επιλήψιμη συμπεριφορά του υπαλλήλου, το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η συμπεριφορά του – εργασιακό περιβάλλον και προσωπικές περιστάσεις – η σταδιοδρομία του υπαλλήλου και γενικότερα οι αδυναμίες και τα προτερήματα του. Στην άλλη μεριά βρίσκονται οι ανάγκες του εργοδότη, οι οποίες μπορεί να εκτείνονται σε ευρύ φάσμα παραγόντων. Σε μερικές δε περιπτώσεις αυτοί οι παράγοντες ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα λεπτοί και ευαίσθητοι. Οπότε, σε καλύτερη θέση να τους αποτιμήσει είναι ο ίδιος ο εργοδότης. Πρέπει πάντως να λαμβάνει κανείς πάντοτε υπόψη και το ότι ο περί Τερματισμού Απασχολήσεως Νόμος, με τον οποίο ρυθμίζονται αυτές οι σχέσεις, είναι νομοθέτημα κοινωνικού περιεχομένου που αποβλέπει στην προστασία του δικαιώματος εργασίας, δικαίωμα που αποτελεί σημαντική σύγχρονη κατάκτηση. Δεν είναι πάντοτε εύκολη η στάθμιση. Τον πρώτο λόγο τον έχει βέβαια ο εργοδότης. Του αναγνωρίζονται περιθώρια. Μόνο όταν τα υπερβεί επεμβαίνει το Δικαστήριο.
Με την έφεση επικρίνεται ο τρόπος με τον οποίο το Δικαστήριο προσήγγισε την περίπτωση τόσο από πραγματικής όσο και από νομικής άποψης. Θεωρούμε άσκοπο να προβούμε σε εξειδικεύσεις. Δεν διακρίνουμε σφάλμα στην πρωτόδικη κατάληξη ότι η εφεσείουσα δεν θα έπρεπε να κατέφευγε στο έσχατο μέτρο που ήταν η απόλυση του εφεσιβλήτου. Επρόκειτο, κατά τη γνώμη μας, για κατάληξη λογικά αναπόφευκτη.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο