(2004) 1 ΑΑΔ 1780
[*1780]26 Οκτωβρίου, 2004
[ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ASAD MOHAMMED RAHAL,
Αιτητή,
KAI
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,
2. ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΣΥΛΟΥ,
3. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ,
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Αίτηση Αρ. 169/2004)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Διατάγματα κράτησης και απέλασης ― Αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus προς απελευθέρωση του αιτητή του οποίου το διάταγμα απέλασης αναστάληκε ενόψει της αίτησής του για πολιτικό άσυλο, παρέμεινε, όμως, σε ισχύ το διάταγμα κράτησής του ― Απόρριψη αίτησης λόγω μη δυνατότητας άσκησης δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας κράτησης για σκοπούς απέλασης με ένταλμα Habeas Corpus.
Αλλοδαποί ― Απόφαση απέλασης αλλοδαπού ― Αποτελεί διοικητική πράξη η οποία υπόκειται σε έλεγχο σύμφωνα με το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος.
Αλλοδαποί ― Κράτηση αλλοδαπού που έχει υποβάλει αίτημα για την παροχή πολιτικού ασύλου ― Απαγορεύεται ρητά από το Άρθρο 7(4) των περί Προσφύγων Νόμων 2000-2004 (Ν. 6(Ι)/2000, όπως τροποποιήθηκε) η κράτηση αιτητή λόγω μόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή ασύλου.
Ο αιτητής, ο οποίος είχε συλληφθεί για εξακρίβωση των στοιχείων του καθότι δεν κατείχε οποιοδήποτε έγγραφο που να αποδεικνύει την ταυτότητά του, ανακρινόμενος ισχυρίστηκε ότι είναι ο Khateeb Mohammed Ahmad, Παλαιστίνιος υπήκοος και ότι είχε αφιχθεί παράνομα στην Κύπρο στις 17.5.2003. Στις 22.5.2003 καταδικάστηκε από το Δικαστήριο αλλά το Δικαστήριο δεν του επέβαλε ποινή «καθότι αιτήθη[*1781]κε για πολιτικό άσυλο». Η αίτησή του για πολιτικό άσυλο με το όνομα Khateeb Mohammed Ahmad απορρίφθηκε. Έλαβε γνώση της απόρριψης της αίτησής του με επιστολή της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 20.8.2004. Στις 10.8.2004 αποτάθηκε εκ νέου για να εξασφαλίσει άδεια παραμονής ως αιτητής ασύλου δηλώνοντας ότι είναι ο Rahal Asaad από τη Συρία. Από εξετάσεις που έγιναν κατά τη διερεύνηση τροχαίων αδικημάτων εναντίον του Khateeb Mohammed Ahmed διαπιστώθηκε ότι ο Khateeb Mohammed Ahmed και ο Rahal Asaad είναι το ίδιο πρόσωπο. Στις 30.8.2004 καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού σε φυλάκιση ενός μηνός. Στις 22.9.2004 εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή διατάγματα κράτησης και απέλασης. Το διάταγμα απέλασης αναστάληκε «μέχρι νεωτέρων οδηγιών».
Με την παρούσα αίτηση ο αιτητής ζητά την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus με στόχο την απελευθέρωσή του. Ο κύριος λόγος επί του οποίου στηρίζεται η αίτηση είναι η εκκρεμότητα της εξέτασης της αίτησης για χορήγηση πολιτικού ασύλου την οποία υπέβαλε στις 10.8.2004. Ο συνήγορός του υπέβαλε ότι έστω και αν απορριφθεί η αίτηση αυτή ο αιτητής έχει δικαίωμα άσκησης ιεραρχικής προσφυγής. Έχει επομένως την ιδιότητα αιτητή ασύλου η οποία τον προστατεύει από τη σύλληψη.
Οι καθ’ ων η αίτηση υποστήριξαν ότι απαγορεύεται, σύμφωνα με τους περί Προσφύγων Νόμους, η κράτηση του αιτητή εάν αυτή γίνεται μόνο με την ιδιότητα του ως αιτητή ασύλου, αν γίνεται όμως για άλλο λόγο επιτρέπεται.
Το Ανώτατο Δικαστήριο υιοθέτησε τα νομολογηθέντα στην Emmanuel Oktru (απόφαση Καλλή, Δ.), στην Ali Sharif (απόφαση Γαβριηλίδη, Δ.) και στην Refaat Barquwi (απόφαση Αρτέμη, Δ.) και αποφάνθηκε ότι κράτηση του αιτητή για σκοπούς απέλασης δεν ελέγχεται με ένταλμα Habeas Corpus. Αναφορικά με την εισήγηση ότι ο αιτητής δεν μπορεί να κρατηθεί επειδή είναι αιτητής ασύλου το Ανώτατο Δικαστήριο υιοθέτησε την προσέγγιση του Κωνσταντινίδη Δ. στην Jamil Ahmed σύμφωνα με την οποία το Άρθρο 7(4) του περί Προσφύγων Νόμου απαγορεύει την κράτηση του αιτητή λόγω μόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή ασύλου. Στην παρούσα περίπτωση τα διατάγματα κράτησης και απέλασης του αιτητή δεν είχαν εκδοθεί για αυτό μόνο τον λόγο. Η εγκυρότητα των λόγων για τους οποίους εκδόθηκαν ελέγχεται μόνο με προσφυγή δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος.
Η αίτηση απορρίφθηκε χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
[*1782]
Oktru (2004) 1 Α.Α.Δ. 608,
Sharif (2004) 1 Α.Α.Δ. 644,
Barquwi (2004) 1 Α.Α.Δ. 1,
Ahmed (2004) 1 Α.Α.Δ. 1752.
Αίτηση.
Αίτηση από τον αιτητή, από τη Συρία, για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus για να αφεθεί ελεύθερος από τις Κεντρικές Φυλακές, όπου κρατείται δυνάμει διατάγματος κράτησης για σκοπούς απέλασης το οποίο εκδόθηκε στις 22/9/04 και αναστάληκε στις 22/9/04.
Γ. Ερωτοκρίτου, για τον Αιτητή.
Μ. Σπηλιωτοπούλου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση ο αιτητής ζητά την πιο κάτω θεραπεία:
«Την έκδοση Εντάλματος Habeas Corpus ad Subjiciendum το οποίο να απευθύνεται προς την Αστυνομία για να παρουσιάσει τον αναφερόμενο ASAD MOHAMMED RAHAL, ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στη Λευκωσία, αμέσως μετά τη λήψη του παρόντος εντάλματος για να αφεθεί ελεύθερος και/ή αποφυλακισθεί.»
Ο κύριος λόγος επί του οποίου στηρίζεται η αίτηση είναι η εκκρεμότητα της εξέτασης της αίτησης για χορήγηση πολιτικού ασύλου την οποία υπέβαλε ο αιτητής στις 10.8.2004.
Οι καθ’ ων η αίτηση έχουν ενστεί στην αίτηση. Πρόσθετα έχουν εγείρει προδικαστική ένσταση. Έχουν ισχυρισθεί ότι το Δικαστήριο στερείται δικαιοδοσίας από του να εκδικάσει την παρούσα υπόθεση καθ’ ότι το διάταγμα κράτησης του αιτητή δεν μπορεί να ελεγχθεί με ένταλμα Habeas Corpus γιατί είναι θέμα που εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου.
Τα γεγονότα τα οποία έχουν οδηγήσει στη σύλληψη και κράτηση [*1783]του αιτητή φαίνονται στην ένορκη δήλωση η οποία συνοδεύει την ένσταση. Τα παραθέτω:
Στις 17.5.2003 ο αιτητής μετέβηκε στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λεμεσού όπου συνελήφθηκε για εξακρίβωση των στοιχείων του καθότι δεν κατείχε οποιοδήποτε έγγραφο που να αποδεικνύει την ταυτότητα του. Ανακρινόμενος ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι είναι ο KHATEEB MOHAMMED AHMAD, Παλαιστίνιος υπήκοος, γεννηθείς στην πόλη GENIN στις 10.5.1971. Ισχυρίστηκε ότι αφίχθηκε στην Κύπρο παράνομα στις 17.5.2003 με πλοίο αγνώστων στοιχείων στο οποίο επιβιβάστηκε λαθραία στο λιμάνι στη Χάϊφα. Στις 22.5.2003 οδηγήθηκε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού όπου κατηγορήθηκε. Παραδέχθηκε ενοχή, καταδικάστηκε αλλά το Δικαστήριο δεν του επέβαλε καμιά ποινή «καθότι αιτήθηκε για πολιτικό άσυλο». Στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος.
Την 3.6.2003 ο αιτητής προσήλθε στα Γραφεία της ΥΑΜ Λεμεσού όπου ενεγράφηκε ως αλλοδαπός αιτητής ασύλου με το όνομα KHATEEΒ MOHAMMED AHMAD.
Την ίδια μέρα ο αιτητής ζήτησε ανανέωση της προσωρινής άδειας παραμονής του ως αιτητής ασύλου.
Στις 27.8.2003 εκδόθηκε στον αιτητή η προσωρινή άδεια παραμονής του που είχε ισχύ μέχρι την εξέταση του αιτήματος του.
Στις 29.9.2003 ο αιτητής αποτάθηκε στην ΥΑΜ Λεμεσού όπου δήλωσε αλλαγή διεύθυνσης, δηλώνοντας ως διεύθυνση διαμονής του την Διονυσίου Σολωμού 1Α, Χαλκούτσα, Μέσα Γειτονιά.
Σε σχέση με την πιο πάνω αίτηση του ημερ. 3.6.2003 ο αιτητής ειδοποιήθηκε ότι θα έπρεπε να παρουσιαστεί στα γραφεία της Υπηρεσίας Ασύλου για την καθορισμένη συνέντευξη στις 16.2.2004.
Η αίτηση του αιτητή για πολιτικό άσυλο ημερ. 3.6.2003 με το πιο πάνω όνομα – KHATEEΒ MOHAMMED AHMAD – απορρίφθηκε. Ο αιτητής έλαβε γνώση της απόρριψης της αίτησης του με επιστολή της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 20.8.2004.
Παρεμβάλλεται ότι στις 10.8.2004 ο αιτητής αποτάθηκε εκ νέου στον Αστυνομικό Σταθμό Πύλης Πάφου, δηλώνοντας ότι είναι ο RAHAL ASAAD από τη Συρία γεννηθείς το 1969, για να εξασφαλίσει άδεια παραμονής ως αιτητής ασύλου. Στις 20.8.2004 κατά τη διάρκεια διερεύνησης τροχαίων αδικημάτων από την Τροχαία Λε[*1784]μεσού εναντίον του KHATEEB MOHAMMED AHMED από τη Παλαιστίνη, διαπιστώθηκε ότι αυτός είχε στην κατοχή του Συριακό διαβατήριο με τα στοιχεία που αναφέρονται πιο πάνω. Από εξετάσεις που έγιναν διαπιστώθηκε ότι ο KHATEEB MOHAMMED AHMED και ο RAHAL ASAAD είναι το ίδιο και το αυτό πρόσωπο. Συνελήφθηκε και τέθηκε υπό κράτηση στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λεμεσού. Στις 30.8.2004 παρουσιάστηκε ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού όπου καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός μηνός. Ακολούθως οδηγήθηκε στις Κεντρικές Φυλακές για έκτιση της ποινής του.
Στις 22.9.2004 εκδόθηκαν εναντίον του αιτητή διατάγματα κράτησης και απέλασης με το πραγματικό του όνομα ASAAD MOHAMMED RAHAL από τη Συρία. «Σύμφωνα με έλεγχο που έχει γίνει από τον Υπαστυνόμο κύριο Νίκο Θεοδώρου διαπιστώθηκε ότι η συνέντευξη του αλλοδαπού όσον αφορά το αίτημα του για πολιτικό άσυλο με τα πραγματικά του στοιχεία έχει γίνει στις 24.9.2004 από την Υπηρεσία Ασύλου και η εισήγηση του Λειτουργού είναι απορριπτική αλλά λόγω φόρτου εργασίας δεν μπορεί να ετοιμαστεί σύντομα».
Τα γεγονότα τα οποία εκτίθενται στην ένορκη δήλωση που συνοδεύει την ένσταση δεν έχουν αντικρουσθεί από τον αιτητή. Θεωρώ, λοιπόν, ότι μπορούν να αποτελέσουν το πραγματικό βάθρο για την επίλυση των νομικών ζητημάτων της αίτησης.
Ο κ. Ερωτοκρίτου υπέβαλε ότι η αίτηση ημερ. 10.8.2004 για χορήγηση ασύλου δεν έχει ακόμα εξεταστεί. Έστω όμως και αν έχει εξεταστεί και απορριφθεί ο αιτητής έχει δικαίωμα άσκησης ιεραρχικής προσφυγής. Έχει επομένως την ιδιότητα αιτητή ασύλου η οποία τον προστατεύει από τη σύλληψη.
Από την άλλη η κα. Σπηλιωτοπούλου με αναφορά στους περί Προσφύγων Νόμους του 2000-2003 υπέβαλε ότι «εάν η κράτηση του αιτητή γίνεται μόνο με την ιδιότητα του ως αιτητής ασύλου απαγορεύεται, αν γίνεται όμως για άλλο λόγο επιτρέπεται».
Από το ενώπιον μου υλικό διαπιστώνω ότι το διάταγμα απέλασης του αιτητή εκδόθηκε στις 22.9.2004 «επειδή ο αιτητής καταδικάστηκε για ποινικό αδίκημα και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης» και «επειδή θεωρείται ως απαγορευμένος μετανάστης δυνάμει της παραγ. (δ) του εδαφίου (1) του αρ. 6 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105».
Διαπιστώνω, επίσης, (βλ. τεκ. 13(β) στην ένορκη δήλωση που συνο[*1785]δεύει την ένσταση) ότι το διάταγμα απέλασης αναστάληκε στις 22.9.2004 «μέχρι νεωτέρων οδηγιών». Τέλος διαπιστώνω ότι το διάταγμα κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης εκδόθηκε στις 22.9.2004.
Η προδικαστική ένσταση των καθ’ ων η αίτηση βρίσκει έρεισμα στη Νομολογία. Παραθέτω την προσέγγιση μου στην Emmanuel Oktru (2004) 1 Α.Α.Δ. 608:
«Αναφορικά με την αδυναμία ελέγχου της νομιμότητας κράτησης για σκοπούς απέλασης με ένταλμα Habeas Corpus στην υπόθεση Valentine Popa v. Δημοκρατίας, Αίτηση 7/2000/ 14.1.2000 λέχθηκαν και τα εξής:
‘Στην Πολιτίδης ν. Αστυνομίας (1999) 1 Α.Α.Δ. 1256 κρίθηκε ότι το ζήτημα της κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης ‘εμπίπτει όχι στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το ένταλμα Habeas Corpus .... αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής Δικαιοδοσίας βάσει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος’.
Συμφωνώ με τα νομολογηθέντα στην Πολιτίδης και τα υιοθετώ. Το ένταλμα Habeas Corpus αποτελεί θεραπεία που χορηγείται δυνάμει του άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Καθώς έχει νομολογηθεί η εξουσία για χορήγηση διαταγμάτων δυνάμει του άρθρου 155.4 καλύπτει τα ζητήματα εκείνα τα οποία δεν εμπίπτουν εντός της δικαιοδοσίας που έχει δημιουργηθεί από το άρθρο 146.1 του Συντάγματος (Βλ. Haros v. Republic 4 R.S.C.C. 39, Vassiliou and Another v. Police Disciplinary Committee (1979) 1 C.L.R. 46).
Εφόσο η νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, η οποία στην ουσία αποτελεί και το μόνο επίδικο ζήτημα της παρούσης διαδικασίας, εμπίπτει εντός της δικαιοδοσίας που έχει δημιουργηθεί από το άρθρο 146.1 του Συντάγματος, το δικαστήριο δεν έχει εξουσία να προβεί σε δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας των πιο πάνω διαταγμάτων με διάταγμα Habeas Corpus. Περαιτέρω η αναστολή των πιο πάνω διαταγμάτων θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στα πλαίσια προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος.’
Υιοθετώ τα νομολογηθέντα στις πιο πάνω υποθέσεις. Κρίνω ότι η κράτηση του αιτητή για σκοπούς απέλασης δεν ελέγχεται με [*1786]ένταλμα Habeas Corpus. Έπεται πως η παρούσα αίτηση δεν μπορεί να πετύχει και απορρίπτεται.»
Οι πιο πάνω αποφάσεις έχουν υιοθετηθεί στην Ali Sharif (2004) 1 Α.Α.Δ. 644 (απόφαση Γαβριηλίδη, Δ.) και Refaat Barquwi (2004) 1 Α.Α.Δ. 1 (απόφαση Αρτέμη, Δ.).
Υιοθετώ τα νομολογηθέντα στις πιο πάνω αποφάσεις. Θεωρώ ότι η κράτηση του αιτητή για σκοπούς απέλασης δεν ελέγχεται με ένταλμα Habeas Corpus.
Αναφορικά με την εισήγηση του κ. Ερωτοκρίτου ότι ο αιτητής δεν μπορεί να κρατηθεί επειδή είναι αιτητής ασύλου το θέμα έχει προσεγγισθεί ως εξής στην Jamil Ahmed (2004) 1 Α.Α.Δ. 1752 (απόφαση Κωνσταντινίδη, Δ.):
«Λανθασμένη, όμως, θεωρώ και την αντίληψη που διατρέχει την εισήγηση του αιτητή πως, σε κάθε περίπτωση, ακόμα δηλαδή και στην περίπτωση αλλοδαπού που ενώ εισήλθε νόμιμα, παρέμενε παρανόμως στη Δημοκρατία αναζητούμενος, όπως ο αιτητής, εκ μόνης της υποβολής και της εξέτασης αίτησης ασύλου απαγορεύεται η κράτησή του. Το άρθρο 14 του Κεφ. 105 στο οποίο αναφέρθηκε ο αιτητής τελεί υπό την επιφύλαξη των προνοιών του περί Προσφύγων Νόμου, βεβαίως στην έκταση που αυτές το επηρεάζουν και το αρ. 7(4) του περί Προσφύγων Νόμου, το οποίο επικαλέστηκε ο αιτητής, δεν συνιστά πρόνοια η οποία, όπως την κατανοώ, άνευ ετέρου το επηρεάζει. Απαγορεύει την κράτηση αιτητή εκτός κατά τον τρόπο που εκεί ορίζεται, λόγω μόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή ασύλου και τα διατάγματα που εκδόθηκαν δεν είχαν ως βάση αυτή την ιδιότητα του αιτητή. Εκδόθηκαν για λόγους άλλους, μάλιστα πριν ο αιτητής υποβάλει καν αίτηση για άσυλο.»
Η πιο πάνω προσέγγιση του αδελφού Δικαστή Κωνσταντινίδη με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο και την υιοθετώ. Στην παρούσα υπόθεση τα διατάγματα κράτησης και απέλασης του αιτητή δεν είχαν εκδοθεί «λόγω μόνο της ιδιότητας του ως αιτητή ασύλου». Εκδόθηκαν για τους λόγους που αναφέρονται πιο πάνω (βλ. σελ. 1784). Η εγκυρότητα ή νομιμότητα των λόγων εκείνων ελέγχεται μόνο με προσφυγή δυνάμει του αρ. 146.1 του Συντάγματος.
Για τους πιο πάνω λόγους η αίτηση απορρίπτεται. Καμιά διαταγή για τα έξοδα.
Η�αίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο