(2004) 1 ΑΑΔ 1811
[*1811]4 Νοεμβρίου, 2004
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΜΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ,
Εφεσείων,
ν.
ΜΑΡΙΑΣ ΦΙΛΗ,
Εφεσίβλητης.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11460)
Συμβάσεις ― Παράβαση ουσιώδους όρου σύμβασης ως προς την ποιότητα πωληθέντων εμπορευμάτων ― Θεραπεία αναίτιου μέρους η ακύρωση της σύμβασης και η επιστροφή της αντιπαροχής στο αναίτιο μέρος ― Κατά πόσο η χρήση των εμπορευμάτων επηρέαζε καθ’ οιονδήποτε τρόπο το δικαίωμα του αναίτιου μέρους για restitutio in integrum.
Η εφεσίβλητη συμφώνησε με τον εφεσείοντα όπως αυτός αντικαταστήσει τη μηχανή ενός αυτοκινήτου με άλλη έναντι του ποσού των £1.200. Η εφεσίβλητη κατέβαλε στον εφεσείοντα το πιο πάνω ποσό πλέον £100 ως η αξία ενός διακόπτη που δεν περιλαμβάνετο στη συμφωνία. Η μηχανή παρουσίασε προβλήματα και παρά τις επιδιορθώσεις που έκαμε ο εφεσείων τέσσερις μήνες μετά η εφεσίβλητη προσέφυγε σε άλλο μηχανικό ο οποίος διαπίστωσε ότι η μηχανή δεν ήταν λειτουργήσιμη.
Η εφεσίβλητη ακύρωσε τη συμφωνία και κίνησε αγωγή για παράβαση όρου της συμφωνίας ως προς την ποιότητα που συμφωνήθηκε. Το πρωτόδικο Δικαστήριο τη δικαίωσε επιδικάζοντας της το ποσό των £1.300 που είχε πληρώσει καθώς και το ποσό των £85 που είχε πληρώσει για τη ρυμούλκηση του αυτοκινήτου και την εκτίμηση της κατάστασης της μηχανής.
Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση υποστηρίζοντας ότι η εφεσίβλητη δεν εδικαιούτο σε επιστροφή της αντιπαροχής που είχε καταβάλει αλλά σε αποζημιώσεις το μέτρο των οποίων θα ήταν η αξία αντικατάστασης της επίδικης μηχανής με άλλη μείον το οποιοδήποτε όφελος προέκυπτε στην ίδια ως η αξία της εν λόγω μηχανής και η αξία της χρήσης του αυτοκινήτου για τέσσερις μήνες. Ο εφεσείων υποστήριξε ότι έπρεπε να διαταχθεί επανεκδίκαση της αγωγής.
[*1812]Η εφεσίβλητη καταχώρησε αντέφεση υποστηρίζοντας ότι η ίδια θεραπεία θα μπορούσε να παρείχετο και στη βάση ότι η συμφωνία συνιστούσε συμφωνία πώλησης αγαθών η οποία διέπεται από τον περί Πωλήσεως Αγαθών Νόμο και στη βάση ότι υπήρξε πλήρης απουσία της αντιπαροχής και στη βάση ότι επρόκειτο για χρήματα αχρεωστήτως καταβληθέντα.
Στο περίγραμμα αγόρευσης του ο συνήγορος της εφεσίβλητης εδέχθη ότι το ποσό των £100 δεν έπρεπε να είχε επιδικαστεί.
Αποφασίστηκε ότι:
Έφεση.
Η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η εφεσίβλητη εδικαιούτο να ακυρώσει τη συμφωνία εφόσον ο εφεσείων παρέβη ουσιώδη όρο της και να της επιστραφεί το καταβληθέν ποσό, δεν μπορεί να ανατραπεί ενόψει της παράλειψης του εφεσείοντος είτε πρωτοδίκως είτε κατ’ έφεση να αμφισβητήσει το εν λόγω δικαίωμα της εφεσείουσας. Η δε οποιαδήποτε χρήση της μηχανής από την εφεσίβλητη για τέσσερις μήνες δεν οδηγούσε σε απώλεια του δικαιώματός της για restitutio in integrum ιδιαιτέρως αφού ήταν στη βάση της ίδιας της συμφωνίας, που διέπετο από τον όρο ότι η μηχανή ήταν δεόντως επισκευασμένη.
Πλην του ότι το επιδικασθέν ποσό διαφοροποιείται από £1.385 σε £1.285, η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του εφεσείοντος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν εξέτασε την αντέφεση παρατήρησε όμως ότι:
Τα παράπονα της εφεσίβλητης δεν δικογραφήθηκαν και το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε υποχρέωση να τα εξετάσει. Εκτός αυτού η παράλειψη του Δικαστηρίου να εξετάσει την υπόθεση στη βάση της πωλήσεως αγαθών αυτής καθ’ εαυτής δεν διαφοροποιεί τα πράγματα.
Η έφεση, πλην της διαφοροποίησης του ποσού ως ανωτέρω, απορρίφθηκε με έξοδα εναντίον του εφεσείοντος. Η αντέφεση δεν εξετάστηκε και δεν εκδόθηκε διαταγή για έξοδα ως προς αυτή.
[*1813]Αναφερόμενη υπόθεση:
Roger v. Parish (Scavborough) Ltd [1987] 2 All E.R. 232.
Έφεση.
Έφεση από τον εναγόμενο κατά της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λάρνακας που δόθηκε στις 31/5/02 (Αρ. Αγωγής 2565/99) με την οποία επιδίκασε υπέρ της ενάγουσας το ποσό των £1.300 το οποίο αυτή είχε καταβάλει στον εναγόμενο δυνάμει συμφωνίας για την επισκευή μιας μηχανής ενός αυτοκινήτου η οποία, όπως αργότερα διαπιστώθηκε, κατέστη άχρηστη και μη λειτουργήσιμη γεγονός το οποίο, όπως έκρινε, παρείχε στην ενάγουσα δικαίωμα να ακυρώσει τη συμφωνία.
Ε. Πελεκάνος με Μ. Πελεκάνο, για τον Εφεσείοντα.
Ν. Αβρααμίδης, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Δ. Χατζηχαμπής.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Όπως αναπτύχθηκε η έφεση ενώπιον μας, απολήγει να μην αμφισβητεί το πραγματικό υπόβαθρο της υπόθεσης σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου οι οποίες βασίσθησαν στην αποδοχή της μαρτυρίας που προσκόμισε η Εφεσίβλητη και στην απόρριψη της μαρτυρίας που προσκόμισε ο Εφεσείων. Αυτές είναι ότι στις 2.7.1998 η Εφεσίβλητη συμφώνησε με τον Εφεσείοντα όπως αυτός αντικαταστήσει τη μηχανή ενός αυτοκινήτου με άλλη την οποία θα προμηθεύετο και θα επισκεύαζε ο ίδιος έναντι του ποσού των £1.200. Με τη συμπλήρωση της εργασίας το αυτοκίνητο παρεδόθη στις 31.7.1998 στην Εφεσίβλητη η οποία και κατέβαλε στον Εφεσείοντα τις £1.200 πλέον £100 ως η αξία ενός διακόπτη που δεν περιλαμβάνετο στη συμφωνία. Από νωρίς η μηχανή παρουσίασε προβλήματα και, παρά τις όποιες επιδιορθώσεις έκανε ο Εφεσείων, τέσσερις μήνες μετά η Εφεσίβλητη προσέφυγε σε άλλο μηχανικό. Διεπιστώθη τότε ότι η μηχανή δεν είχε επισκευασθεί σωστά σε τέτοιο βαθμό που την καθιστούσε άχρηστη ή μη λειτουργήσιμη. Η παράβαση αυτή, έκρινε το Δικαστήριο, συνιστούσε θεμελιώδη παράβαση της συμφωνίας όπως και παράβαση όρου της συμφωνίας ως προς την ποιότητα που συμφωνήθηκε, ώστε να παρέχει στην Εφεσίβλητη δικαίωμα να ακυρώσει τη συμφωνία, πράγμα που [*1814]είχε πράξει. Επεδίκασε έτσι στην Εφεσίβλητη το ποσό των £1.300 που είχε πληρώσει καθώς και το ποσό των £85 που είχε πληρώσει για τη ρυμούλκηση του αυτοκινήτου και την εκτίμηση της κατάστασης της μηχανής.
Κατά την ακρόαση της έφεσης η εμβέλεια της περιορίσθηκε στο κατά πόσο, δοθέντων των πιο πάνω, το ποσό των £1.385 είχε ορθά επιδικασθεί ως αποτέλεσμα. Στο περίγραμμα του ο ευπαίδευτος συνήγορος για την Εφεσίβλητη εδέχθη ότι το ποσό των £100 ως η αξία του διακόπτη δεν έπρεπε να είχε επιδικασθεί, η δε εκατέρωθεν επιχειρηματολογία περιορίζεται αναλόγως στο υπόλοιπο ποσό των £1.285. Είναι η θέση του Εφεσείοντα ότι, εφ΄όσον επρόκειτο για παράβαση συμφωνίας, η Εφεσίβλητη εδικαιούτο όχι επιστροφή της αντιπαροχής που είχε καταβάλει αλλά αποζημιώσεις, το μέτρο των οποίων θα ήταν η αξία αντικατάστασης με άλλη της εν λόγω μηχανής μείον το οποιοδήποτε όφελος προέκυπτε στην ίδια ως η αξία της εν λόγω μηχανής και η αξία της χρήσης του αυτοκινήτου για τέσσερις μήνες. Αυτά η Εφεσίβλητη, η οποία είχε και το βάρος απόδειξης της ζημιάς της, δεν απέδειξε αφού δεν προσκόμισε τέτοια μαρτυρία, παρά μόνο ως προς τις £85. Απολήγει λοιπόν ο Εφεσείων σε εισήγηση ότι, υπό τις καλύτερες συνθήκες, θα πρέπει να διαταχθεί επανεκδίκαση.
Δεν έχει έρεισμα η θέση του Εφεσείοντα. Η παράβαση της συμφωνίας είναι δεδομένη. Πέραν τούτου, υπάρχει επαρκής μαρτυρία, που στηρίζει το αντίστοιχο εύρημα του Δικαστηρίου, ότι η Εφεσίβλητη, όταν διεπιστώθη η κατάσταση της εν λόγω μηχανής, προέβη σε ακύρωση της συμφωνίας και απαίτησε την επιστροφή του ποσού που είχε πληρώσει, θέτοντας τη μηχανή στη διάθεση του Εφεσείοντα. Αυτή ήταν και η δικογραφική της θέση, η οποία και γενικώτερα ήταν σε συμφωνία με τα ευρήματα του Δικαστηρίου. Αντιθέτως, η δικογραφική θέση του Εφεσείοντα περιορίζετο αφ΄ενός σε γενικές αρνήσεις και αφ΄ετέρου σε παράθεση της δικής του εκδοχής των γεγονότων, που περιλάμβανε και εισήγηση ότι η συμφωνία έγινε όχι με την Εφεσίβλητη αλλά με άλλο πρόσωπο, με την κατάληξη ότι η εν λόγω μηχανή παρεδόθη καθ΄όλα εντάξει και ότι το οποιοδήποτε πρόβλημα οφείλετο όχι στις δικές του ενέργειες αλλά σε αμέλεια της Εφεσίβλητης ή σε κόπωση των μετάλλων της μηχανής. Με την απόρριψη της μαρτυρίας του Εφεσείοντα και την αποδοχή των μαρτύρων της Εφεσείουσας από το Δικαστήριο ως προς την κατάσταση της μηχανής αλλά και γενικότερα, η υπόθεση αφορούσε πλέον μόνο το κατά πόσο αποδεικνύετο η απαίτηση. Να πούμε, παρενθετικά, ότι η μη αναφορά του Δικαστηρίου στο μάρτυρα του Εφεσείοντα Σολωμού δεν επηρέαζε το αποτέλεσμα αφού η μαρτυρία του Σολωμού [*1815]ουδόλως αφορούσε την κατάσταση της μηχανής, με αποτέλεσμα ο σχετικός λόγος έφεσης, ο οποίος είναι και ο μόνος τελικά που αφορά τη μαρτυρία, να παραμένει μετέωρος και αναποτελεσματικός. Να πούμε όμως, πιο σημαντικά, ότι η παράλειψη του Εφεσείοντα, πέραν της γενικής αρνήσεως του ότι η Εφεσίβλητη ακύρωσε τη συμφωνία, να αμφισβητήσει ότι η Εφεσίβλητη εδικαιούτο μετά από πάροδο τεσσάρων μηνών να ακυρώσει τη συμφωνία και να ζητήσει restitutio in integrum τον εμποδίζει να εγείρει τέτοιο θέμα είτε πρωτοδίκως είτε κατ΄έφεση και να εισηγείται, όπως εισηγείται, είτε ότι ήταν πολύ αργά για την Εφεσίβλητη να ακυρώσει τη συμφωνία είτε ότι δεν μπορούσε να γίνει restitutio in integrum. Δεν μπορεί λοιπόν να ανατραπεί η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι η Εφεσείουσα, εφ΄όσον ο Εφεσείων παρέβη ουσιώδη όρο της συμφωνίας, είχε και άσκησε το δικαίωμα της να την ακυρώσει και να ζητήσει επιστροφή του καταβληθέντος ποσού. Αλλά και εν πάση περιπτώσει φαίνεται ότι η Εφεσίβλητη άσκησε το δικαίωμα της αυτό ευθύς μόλις διαπίστωσε εύλογα την κατάσταση των πραγμάτων ώστε και η πάροδος των τεσσάρων μηνών να μην την εμπόδιζε να πράξει τούτο, ιδιαιτέρως αφού εν τω μεταξύ εύλογα προσέφευγε στον Εφεσείοντα για τα προβλήματα που παρουσιάζοντο. Η δε οποιαδήποτε χρήση της μηχανής από την Εφεσίβλητη για τέσσερις μήνες δεν εμπόδιζε restitutio in integrum ιδιαιτέρως αφού ήταν στη βάση της ίδιας της συμφωνίας, που διέπετο από τον όρο ότι η μηχανή ήταν δεόντως επισκευασμένη.
Δεν χρειάζεται να μας απασχολήσει η αντέφεση, με την οποία η Εφεσίβλητη παραπονείται ότι η ίδια θεραπεία θα μπορούσε να παρείχετο και στη βάση ότι η συμφωνία συνιστούσε συμφωνία πώλησης αγαθών διεπόμενη από τον περί Πωλήσεως Αγαθών Νόμο και στη βάση ότι υπήρξε πλήρη απουσία της αντιπαροχής και στη βάση ότι επρόκειτο για χρήματα αχρεωστήτως καταβληθέντα, πτυχές του πράγματος που όντως δεν εξέτασε το Δικαστήριο. Να πούμε όμως ότι η απαίτηση της Εφεσίβλητης είχε δικογραφηθεί μόνο τη βάση (α) δόλου, απάτης ή ψευδών παραστάσεων και (β) παράβασης ουσιώδους όρου της συμφωνίας ή επαγγελματικής αμέλειας. Δεν αναμένετο λοιπόν από το Δικαστήριο να εξετάσει την υπόθεση είτε στη βάση της πλήρους αποτυχίας της αντιπαροχής είτε στη βάση χρημάτων αχρεωστήτως καταβληθέντων, και διαφωνούμε με την Εφεσίβλητη όταν λέγει ότι η παράγραφος 17(Α) της Έκθεσης Απαίτησης δικογραφεί την απαίτηση σε αυτή τη βάση. Ούτε παραπονείται η έφεση ότι η υπόθεση δεν εξετάσθη στη βάση δόλου, απάτης ή ψευδών παραστάσεων ή στη βάση επαγγελματικής αμέλειας. Η παράλειψη του Δικαστηρίου να εξετάσει την υπόθεση στη βάση της πωλήσεως αγαθών αυτής καθ΄αυτής δεν διαφοροποιεί τα πράγματα. Και αν ακόμα επρόκειτο για πώληση αγαθών, θα ίσχυαν οι ίδιες αρχές που ισχύ[*1816]ουν ως προς το δικαίωμα ακύρωσης της συμφωνίας λόγω παράβασης ουσιώδους όρου, αφού είναι ουσιαστικά σε αυτή τη γενική βάση που στηρίζεται το δικαίωμα ανάκτησης του τιμήματος πώλησης αγαθών, παρατηρώντας ότι ο περί Πωλήσεως Αγαθών Νόμος δεν είναι παρά μόνο μια ειδική πτυχή του περί Συμβάσεων Νόμου και των γενικών αρχών του. Η αρχή της υπόθεσης Roger v. Parish (Scavborough) Ltd [1987] 2 All ER 232, στην οποία στηρίζεται ιδιαιτέρως η Εφεσίβλητη και η οποία διέπει το δικαίωμα επιστροφής αγαθών που δεν είναι “of merchantable quality”, συνιστά ευρύτερη αρχή του δικαίου των συμβάσεων.
Πλην του ότι το επιδικασθέν ποσό διαφοροποιείται από £1.385 σε £1.285, η έφεση αποτυγχάνει και απορρίπτεται με έξοδα υπέρ της Εφεσίβλητης και εναντίον του Εφεσείοντα. Η αντέφεση δεν εξετάζεται και δεν θα υπάρξει διαταγή για έξοδα ως προς αυτή.
Η έφεση, πλην της διαφοροποίησης του ποσού ως ανωτέρω, απορρίπτεται με έξοδα εναντίον του εφεσείοντος. Η αντέφεση δεν εξετάζεται και δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα ως προς αυτή.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο