(2004) 1 ΑΑΔ 1922
[*1922]9 Νοεμβρίου, 2004
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ
ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
(ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 33 ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ SHATIRISHVILI GEORGE
ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΑΡΙΘ. 7
ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΘΕΜΕΛΙΩΔΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ,
ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΑΡΘΡΟ 11 ΠΑΡ. 2 ΚΑΙ 7, ΑΡΘΡΟ 13 ΠΑΡ. 1
ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΝΟΜΟ 6(Ι)/2000, ΑΡΘΡΟ 7,
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4 ΚΑΙ 6, 8 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 ΚΑΙ 18 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6
ΚΑΙ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 13 ΚΑΙ 14 ΤΟΥ ΠΕΡΙ
ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΕΩΣ ΝΟΜΟΥ ΟΠΩΣ
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 3(α)
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΥ SHATIRISHVILI GEORGE ΑΠΟ ΤΗΝ 5/10/2004 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ, ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΠΑΦΟΥ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΠΑΦΟΥ ΔΥΝΑΜΕΙ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΠΕΛΑΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 5/10/2004 ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΧΕΙ ΑΝΑΣΤΑΛΕΙ
(Αίτηση Αρ. 172/2004)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Διατάγματα κράτησης και απέλασης ― Αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus προς απελευθέρωση του αιτητή του οποίου η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης αναστάληκε ενόψει της αίτησής του για πολιτικό άσυλο, παρέμεινε όμως σε ισχύ το διάταγμα κράτησής του ― Απόρριψη αίτησης λόγω μη δυνατότητας άσκησης δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας κράτησης [*1923]για σκοπούς απέλασης με ένταλμα Habeas Corpus.
Αλλοδαποί ― Διάταγμα κράτησης και απέλασης ― Το Άρθρο 11.6 του Συντάγματος δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση που καλύπτεται από το Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος σε σχέση με κράτηση αλλοδαπού για σκοπούς απέλασης ή έκδοσης.
Αλλοδαποί ― Κράτηση αλλοδαπού που έχει υποβάλει αίτημα για απόκτηση πολιτικού ασύλου ― Απαγορεύεται ρητά από το Άρθρο 7(4) των περί Προσφύγων Νόμων 2000-2004 (Ν. 6(Ι)/2000, όπως τροποποιήθηκε) η κράτηση αλλοδαπού λόγω μόνο της ιδιότητάς του ως αιτητή ασύλου.
Ο αιτητής αφίχθηκε στη Δημοκρατία παράνομα μέσω του κατεχόμενου λιμένα της Κερύνειας στις 28.9.2004. Συνελήφθη και τέθηκε υπό κράτηση για το αδίκημα της παράνομης εισόδου. Την ίδια ημέρα εκδόθηκαν από τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης διατάγματα απέλασης και κράτησής του ως απαγορευμένου μετανάστη, δυνάμει του Άρθρου 6(1)(κ) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ. 105. Στις 14.10.2004 υπέβαλε αίτηση πολιτικού ασύλου, η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης ανεστάλη για να εξεταστεί το αίτημα για πολιτικό άσυλο.
Ο αιτητής υπέβαλε την παρούσα αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus με στόχο την αποφυλάκισή του. Είναι η θέση του ότι με την υποβολή του αιτήματος για πολιτικό άσυλο, δε δικαιολογείται η κράτηση, η οποία και απαγορεύεται με βάση το Άρθρο 7(4)(α) των περί Προσφύγων Νόμων του 2000-2004, (Ν. 6(Ι)/2000, όπως τροποποιήθηκε). Η κράτηση, εισηγήθηκε, με την αναστολή του διατάγματος απέλασης, έρχεται σε αντίθεση με το Άρθρο 11 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο κράτηση δικαιολογείται μόνο με απόφαση δικαστηρίου - (Άρθρο 11.5 και 6 του Συντάγματος).
Οι καθ’ ων η αίτηση καταχώρησαν ένσταση και υποστήριξαν ότι το Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία να εξετάσει, στα πλαίσια της διαδικασίας Habeas Corpus, τη νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Ήγειραν, επίσης, ζήτημα διαδικαστικό, ως προς τον τύπο που ακολουθήθηκε.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι δεν είχε δικαιοδοσία να εξετάσει στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας τη νομιμότητα κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης, παραθέτοντας την προσέγγισή του στην πρόσφατη υπόθεση Elena Bondar (Αρ. 1) (2004) 1 Α.Α.Δ. 1652. Αναφορικά με την εισήγηση του αιτητή σχετικά με το Άρθρο 11 του Συντάγματος, το Ανώτατο Δικαστήριο συμφώνησε με τα αναφερ[*1924]θέντα στην υπόθεση Peter Jimmy Palmer alias Al Monsol Babajide Olugbile v. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 683, ότι το Άρθρο 11.6 του Συντάγματος δεν εφαρμόζεται σε ό,τι καλύπτεται από το Άρθρο 11.2(στ). Κατά το Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, είναι επιτρεπτή η σύλληψη και η κράτηση αλλοδαπού ‘καθού εγένοντο ενέργειαι προς τον σκοπόν απέλασης ή έκδοσης’.
Με την επιτυχία της ένστασης κατέστη αχρείαστη η εξέταση του θέματος του τύπου της αίτησης.
Η αίτηση απορρίφθηκε. Δεν εκδόθηκε διαταγή για έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Bondar (Αρ. 1) (2004) 1 Α.Α.Δ. 1652,
Palmer alias Olugbile v. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 683.
Αίτηση.
Αίτηση από τον αιτητή, Γεωργιανό, ο οποίος εισήλθε στη Δημοκρατία παράνομα μέσω των κατεχομένων στις 28/9/04 και τέθηκε για το λόγο αυτό υπό κράτηση και εναντίον του οποίου εκδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης ως απαγορευμένου μετανάστη δυνάμει του Άρθρου 6(1)(κ) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, ΚΕΦ. 105, η δε εκτέλεση του διατάγματος απέλασης ανεστάλη προσωρινά μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης του αιτήματος για παραχώρηση πολιτικού ασύλου το οποίο υπέβαλε με βάση το Άρθρο 7(4)(α) των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 μέχρι του 2004, (Ν.6(Ι)/2000, όπως τροποποιήθηκε), για έκδοση εντάλματος της φύσης ΗΑΒΕΑS CORPUS με το οποίο να ελεγχθεί η νομιμότητα της κράτησής του από την 5/10/2004 μέχρι και σήμερα, στα Αστυνομικά Κρατητήρια του Κεντρικού Αστυνομικού Σταθμού Πάφου.
Χ. Φωτίου, για τον Αιτητή.
Λ. Χριστοδουλίδου - Ζαννέτου, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, μαζί με τη Δ. Παπαστεφάνου, Ασκούμενη Δικηγόρο, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Ο Αιτητής είναι παρών.
Cur. adv. vult.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση, ο αιτητής ζη[*1925]τά τις πιο κάτω θεραπείες:-
«(α) Έκδοση εντάλματος της φύσης HABEAS CORPUS με το οποίο να ελεγχθεί η νομιμότητα της κράτησής του από την 5/10/2004 μέχρι και σήμερα, στα Αστυνομικά Κρατητήρια του Κεντρικού Αστυνομικού Σταθμού Πάφου δυνάμει διατάγματος απέλασης του οποίου η εκτέλεση έχει ανασταλεί.
(β) Αποφυλάκιση του αιτητή μέχρι την τελική εκδίκαση των πιο πάνω αιτήσεων,»
Τα γεγονότα, όπως προκύπτουν από τις ένορκες δηλώσεις που συνοδεύουν την αίτηση και την ένσταση των καθ’ ων, έχουν ως ακολούθως:-
Ο αιτητής, Γεωργιανής καταγωγής, κάτοχος Γεωργιανού διαβατηρίου με αρ. 1090137, διαπιστώθηκε, μετά από διαβατηριακό έλεγχο στις 5/10/2004, ότι βρισκόταν παράνομα στην Κύπρο. Ήλθε στις 28/9/2004, μέσω του κατεχόμενου λιμένα της Κερύνειας, και, στη συνέχεια, από άγνωστο σημείο, πέρασε στις ελεύθερες περιοχές. Συνελήφθη και τέθηκε υπό κράτηση για το αδίκημα της παράνομης εισόδου. Την ίδια ημέρα εκδόθηκαν από τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, (η «Διευθύντρια»), διατάγματα απέλασης και κράτησής του, για το λόγο ότι ήταν απαγορευμένος μετανάστης, δυνάμει του Άρθρου 6(1)(κ) του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, ΚΕΦ. 105.
Στις 14/10/2004, παραλήφθηκε στα Γραφεία της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Πάφου επιστολή - αίτηση, εκ μέρους του συνηγόρου του αιτητή, για παραχώρηση στον αιτητή πολιτικού ασύλου.
Στις 15/10/2004, ενημερώθηκε η Διευθύντρια, η οποία και έδωσε οδηγίες για εξέταση της αίτησης από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου. Την ίδια ημέρα, ο αιτητής ενημερώθηκε με επιστολή, το περιεχόμενο της οποίας του επεξηγήθηκε στη μητρική του γλώσσα, για την έκδοση διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, αρνήθηκε, όμως, να υπογράψει την παραλαβή της επιστολής.
Ενόψει της αίτησης για παραχώρηση πολιτικού ασύλου, η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης ανεστάλη από τη Διευθύντρια, για να δοθεί ο χρόνος να εξεταστεί το αίτημα για πολιτικό άσυλο.
Οι καθ’ ων η αίτηση, με την ένστασή τους, εγείρουν ζήτημα δι[*1926]καιοδοσίας του δικαστηρίου να εξετάσει, στα πλαίσια της διαδικασίας Habeas Corpus, τη νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης. Η κράτηση έχει έρεισμα το διάταγμα απέλασης, το οποίο δεν έχει ανακληθεί. Απλά, ανεστάλη η εκτέλεσή του προσωρινά, μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης του αιτήματος για παραχώρηση πολιτικού ασύλου. Εγείρουν, επίσης, ζήτημα διαδικαστικό, ως προς τον τύπο που ακολουθήθηκε.
Είναι η θέση του συνηγόρου του αιτητή ότι, με την υποβολή του αιτήματος για πολιτικό άσυλο, δε δικαιολογείται η κράτηση, η οποία και απαγορεύεται με βάση το Άρθρο 7(4)(α) των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 μέχρι του 2004, (Ν. 6(Ι)/2000, όπως τροποποιήθηκε), (οι «Περί Προσφύγων Νόμοι»). Η κράτηση, εισηγήθηκε, με την αναστολή του διατάγματος απέλασης, έρχεται σε αντίθεση με το Άρθρο 11 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο κράτηση δικαιολογείται μόνο με απόφαση δικαστηρίου - (Άρθρο 11.5 και 6 του Συντάγματος).
Σ’ ό,τι αφορά το ζήτημα της δικαιοδοσίας του δικαστηρίου, ο συνήγορος του αιτητή δεν αμφισβήτησε την ορθότητα της θέσης των καθ’ ων. Εισηγήθηκε, όμως, ότι εδώ είναι τόσο έκδηλα παράνομη η κράτηση του αιτητή, αφού έρχεται σε αντίθεση με το Άρθρο 11 του Συντάγματος και τους περί Προσφύγων Νόμους - (Άρθρο 7(4)(α)), ώστε δικαιολογείται η επέμβαση του Δικαστηρίου.
Οι συνήγοροι, με παραπομπές στη νομολογία, υποστήριξαν η κάθε πλευρά τη θέση της.
Είχα πρόσφατα την ευκαιρία να εξετάσω το ζήτημα της δικαιοδοσίας στην υπόθεση Elena Bondar (Αρ. 1) (2004) 1 Α.Α.Δ. 1652 ως και το συσχετισμό των διατάξεων του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου με το Άρθρο 7(4) των περί Προσφύγων Νόμων. Παραθέτω την προσέγγισή μου, στην εν λόγω υπόθεση:-
«Στην υπόθεση Oktru ν. Δημοκρατίας (2004) 1 Α.Α.Δ. 608, σχετικά με το ζήτημα του δικαστικού ελέγχου της νομιμότητας κράτησης για σκοπούς απέλασης, λέχθηκαν τα πιο κάτω, με τα οποία και συμφωνώ:-
‘Αναφορικά με την αδυναμία ελέγχου της νομιμότητας κράτησης για σκοπούς απέλασης με ένταλμα Habeas Corpus στην υπόθεση Valentine Popa v. Δημοκρατίας, Αίτηση 7/2000/ 14.1.2000 λέχθηκαν και τα εξής:
‘Στην Πολιτίδης ν. Αστυνομίας (1999) 1 Α.Α.Δ. 1256 κρί[*1927]θηκε ότι το ζήτημα της κράτησης του αιτητή για σκοπούς απέλασης ‘εμπίπτει όχι στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το ένταλμα Habeas Corpus .... αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου που σημαίνει ότι θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στο πλαίσιο της Αναθεωρητικής Δικαιοδοσίας βάσει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος’.
Συμφωνώ με τα νομολογηθέντα στην Πολιτίδης και τα υιοθετώ. Το ένταλμα Habeas Corpus αποτελεί θεραπεία που χορηγείται δυνάμει του άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Καθώς έχει νομολογηθεί η εξουσία για χορήγηση διαταγμάτων δυνάμει του άρθρου 155.4 καλύπτει τα ζητήματα εκείνα τα οποία δεν εμπίπτουν εντός της δικαιοδοσίας που έχει δημιουργηθεί από το άρθρο 146.1 του Συντάγματος (βλ. Haros v. Republic 4 R.S.C.C. 39, Vassiliou and Another v. Police Disciplinary Committee (1979) 1 C.L.R. 46).
Εφόσο η νομιμότητα των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, η οποία στην ουσία αποτελεί και το μόνο επίδικο ζήτημα της παρούσης διαδικασίας, εμπίπτει εντός της δικαιοδοσίας που έχει δημιουργηθεί από το άρθρο 146.1 του Συντάγματος, το δικαστήριο δεν έχει εξουσία να προβεί σε δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας των πιο πάνω διαταγμάτων με διάταγμα Habeas Corpus. Περαιτέρω η αναστολή των πιο πάνω διαταγμάτων θα μπορούσε να εξεταστεί μόνο στα πλαίσια προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146.1 του Συντάγματος.’
Με την υιοθέτηση των πιο πάνω, καταλήγω ότι δεν έχω δικαιοδοσία να προχωρήσω σε δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας του διατάγματος κράτησης, το οποίο ένα μόνο έρεισμα έχει - το διάταγμα απέλασης - και το οποίο, όπως αναφέρθηκε στην Πολιτίδης ν. Αστυνομίας, πιο πάνω, ‘Δεν είναι δυνατό να διαχωριστεί ... από το έρεισμα του που είναι η διοικητική πράξη.’.
Σέβομαι τα όσα έχουν λεχθεί στην υπόθεση Muhammed Hassan v. Δημοκρατίας (2004) 1 Α.Α.Δ. 648 (πιο πάνω), από τον αδελφό Δικαστή Χατζηχαμπή. Έχω, όμως, την άποψη ότι το γεγονός και μόνο της αναστολής του διατάγματος απέλασης δεν εξυπακούει αυτόματα και ούτε συμπαρασύρει σε αναστολή και το διάταγμα κράτησης, έστω και αν η κράτηση διατάχθηκε για τους σκοπούς της απέλασης, ώστε αυτή να καθίσταται παράνομη. Το διάταγμα απέλασης δεν έχει ανακληθεί και, συνεπώς, διατηρεί τη νομική του υπόσταση. Η κράτηση, έστω και αν η απέλαση έχει προσωρινά ανασταλεί, διατηρείται σε ισχύ για τους σκοπούς του [*1928]διατάγματος απέλασης, που δεν έχει ανακληθεί. Ο έλεγχος της νομιμότητάς του και του συνακόλουθου διατάγματος κράτησης, το οποίο δεν έχει ανασταλεί, εκφεύγει του ελέγχου στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας.»
Σ’ ό,τι αφορά την εισήγηση του συνηγόρου του αιτητή σχετικά με το Άρθρο 11 του Συντάγματος, αυτή απαντάται με τα όσα έχουν αναφερθεί στην υπόθεση Peter Jimmy Palmer alias Al Monsol Babajide Olugbile v. Δημοκρατίας (2003) 1 Α.Α.Δ. 683 από τον αδελφό Δικαστή Κωνσταντινίδη, με τα οποία και συμφωνώ:-
«Το Άρθρο 11.6 αφορά στη διαφορετική περίπτωση συλληφθέντος προσαχθησομένου ενώπιον του δικαστηρίου και σημειώνω ως ευθέως σχετική την απόφαση του Στυλιανίδη, Δ., όπως ήταν τότε, στη Γενικός Εισαγγελέας (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 136, στην οποία ακριβώς εξηγήθηκε το ανεφάρμοστο του Άρθρου 11.6 σε ό,τι καλύπτεται από το Άρθρο 11.2(στ), στην περίπτωση εκείνη σε σχέση με κράτηση για σκοπούς έκδοσης. Κατά το Άρθρο 11.2(στ) του Συντάγματος, όταν και όπως ο νόμος ορίζει (βλ. σχετικά και το Άρθρο 32 του Συντάγματος), είναι επιτρεπτή η σύλληψη και η κράτηση αλλοδαπού ‘καθού εγένοντο ενέργειαι προς τον σκοπόν απέλασης ή έκδοσης’. Προσθέτω και τις υποθέσεις Seyithan Kerem Dogan ν. Αστυνομίας (1995) 1 Α.Α.Δ. 301 και In re Uckac (1988) 1 Α.Α.Δ. 271, σε σχέση με τη διάρκεια της κράτησης, με τη διευκρίνιση, βεβαίως, πως δεν έχουν εγερθεί εδώ τα θέματα που εκεί απασχόλησαν.»
Με την επιτυχία της πρώτης προδικαστικής ένστασης, καθίσταται αχρείαστο να πραγματευθώ το ζήτημα του τύπου της αίτησης.
Η αίτηση απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.
Η αίτηση απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο