(2005) 1 ΑΑΔ 778
[*778]15 Ιουνίου, 2005
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, Δ/στές]
1. ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΟΥΡΟΥ,
2. ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
ΒΥΡΩΝΑ ΤΕΓΓΕΡΑΚΗ,
Εφεσιβλήτου-Εναγομένου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 10571)
Έξοδα ― Καθορισμός των εξόδων ― Εμπίπτει στα πλαίσια της διακριτικής ευχέρειας του Πρωτοκολλητή ― Πλαίσια άσκησης της λειτουργίας του Πρωτοκολλητή και κριτήρια επέμβασης του Δικαστηρίου ― Αίτηση για αναθεώρηση της ψήφισης των εξόδων δύο εφέσεων ― Απορρίφθηκε, δεν στοιχειοθετήθηκε λόγος επέμβασης του Δικαστηρίου.
Στις 21.4.2003 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τις εφέσεις 10571 και 11002 που είχαν καταχωρηθεί εναντίον του εφεσίβλητου, με έξοδα εις βάρος των εφεσειόντων.
Ο εφεσίβλητος με την παρούσα αίτηση, η οποία βασίζεται στις διατάξεις της Δ.59, θ.17 του περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικού Κανονισμού, ζητά την αναθεώρηση της απόφασης του Πρωτοκολλητείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου να μην επιδικάσει τα αεροπορικά έξοδα και τα έξοδα διαμονής και διατροφής του στην Κύπρο, υποστηρίζοντας ότι (α) κατά τον ουσιώδη χρόνο της έφεσης 10571, ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού και (β) το Ανώτατο Δικαστήριο είχε αποδεχθεί στις πιο πάνω εφέσεις ότι αυτός ήταν κάτοικος εξωτερικού και έτσι η απόφαση της Πρωτοκολλητού αποτελούσε παραβίαση της αρχής του δεδικασμένου.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Ως θέμα πρακτικής το Δικαστήριο σπάνια επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Πρωτοκολλητού, εκτός μόνο στις [*779]περιπτώσεις στις οποίες φαίνεται ότι έκδηλα ο Πρωτοκολλητής ενήργησε εσφαλμένα επί θεμάτων αρχής.
2. Ο εφεσίβλητος ανέφερε ενόρκως, κατά την πρωτόδικη διαδικασία ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας στις 6.5.98 ότι τα τελευταία έξι χρόνια βρίσκεται στην Κύπρο. Αυτό εξυπακούει ότι ο εφεσίβλητος διέμενε στην Κύπρο από το 1992, όταν σύμφωνα με τον ίδιο είχαν αρχίσει οι δικαστικές διαδικασίες. Επιπρόσθετα, από τον τίτλο της αγωγής 1056/1994, φαίνεται ότι διέμενε στην Λευκωσία. Σε όλες δε τις διαδικασίες που ακολούθησαν από την καταχώρηση της πιο πάνω αγωγής είχε ως διεύθυνση επίδοσης διεύθυνση στην Κύπρο και αποδεχόταν τις σχετικές επιδόσεις στην Κύπρο.
3. Από τα πιο πάνω διαφαίνεται ότι ο εφεσίβλητος απέτυχε να αποσείσει το βάρος απόδειξης ότι ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
4. Το Ανώτατο Δικαστήριο στις εφέσεις 10571 και 11002 δεν εξέτασε θέμα διαμονής του εφεσίβλητου το οποίο και ουδέποτε ηγέρθη. Επομένως ο ισχυρισμός του εφεσίβλητου για παραβίαση της αρχής του δεδικασμένου δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, και η Πρωτοκολλητής μπορούσε και έπρεπε να εξετάσει, τη χώρα διαμονής του εφεσίβλητου, όπως έπραξε, με τα στοιχεία που είχε ενώπιόν της.
Η αίτηση απορρίφθηκε με έξοδα σε βάρος του εφεσίβλητου.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Αρέστη ν. Λαδόκονου (1996) 1 Α.Α.Δ. 646,
Brown v. Sewell [1880-1881] 16 Ch. D, 517,
Gorfin v. Odhams Press Ltd [1958] 1 WLR 314.
Αίτηση για αναθεώρηση εξόδων.
Αίτηση από τον εφεσίβλητο με την οποία επιζητεί την αναθεώρηση της απόφασης του Πρωτοκολλητείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου να μην επιδικάσει τα αεροπορικά έξοδα, όπως επίσης και τα έξοδα διαμονής και διατροφής του στην Κύπρο ισχυριζόμενος ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο της εκδίκασης της Πολιτικής Έφεσης 10571, ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
[*780]Σ. Δράκος, για τον Εφεσίβλητο-Αιτητή.
Χρ. Τριανταφυλλίδης, για τον Εφεσείοντα 1 - Καθ’ ου η αίτηση.
Λ. Χατζηπέτρου, για τον Εφεσείοντα 2 - Καθ’ου η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Τ. Ηλιάδης.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Με την παρούσα αίτηση εξετάζεται η ορθότητα της απόφασης του Πρωτοκολλητείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου να μην επιδικάσει τα αεροπορικά έξοδα, όπως επίσης και τα έξοδα διαμονής και διατροφής του εφεσιβλήτου στην Κύπρο, ο οποίος ισχυρίζεται ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο της εκδίκασης της Πολιτικής Έφεσης 10571, ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
(α) Τα γεγονότα.
Στις 21/4/2003 το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε τις εφέσεις 10571 και 11002 που είχαν καταχωρηθεί από τους Α. Βούρο και Χρ. Λαζαρίδη (εφεσείοντες) εναντίον του Β. Τεγγεράκη (εφεσιβλήτου) με έξοδα σε βάρος των εφεσειόντων.
Στις 17/7/2003 ο εφεσίβλητος καταχώρισε τον κατάλογο εξόδων του, η έγκριση του οποίου ορίστηκε στις 4/11/2003. Ο κατάλογος περιείχε
(i) Τα δικηγορικά έξοδα (που ανέρχονταν σε £2.441,70)
(ii) Τα έξοδα του εφεσιβλήτου ως μόνιμου κάτοικου εξωτερικών (που ανέρχονταν σε £4.203,15) και
(iii) Τα έξοδα καταλόγου εξόδων (που ανέρχονταν σε £317,46).
Η Πρωτοκολλητής ενέκρινε ποσό £1.636,00 πλέον £216,00 Φ.Π.Α. για τα δικηγορικά έξοδα και £102,30 για τα έξοδα καταλόγου εξόδων και απέρριψε το αίτημα του για τα έξοδα τα οποία υπέστη ως μόνιμος κάτοικος εξωτερικού.
Ο καθορισμός των εξόδων του εφεσιβλήτου ήταν το θέμα το οποίο οδήγησε στην παρούσα διαδικασία. Ο εφεσίβλητος ισχυρί[*781]στηκε ότι ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού και ζήτησε να του καταβληθούν τα διάφορα αεροπορικά του έξοδα και τα έξοδα της διαμονής και της διατροφής του στην Κύπρο τα οποία είχε καταβάλει για να είναι παρών κατά την εξέταση της έφεσης του από το Ανώτατο Δικαστήριο. Πιο συγκεκριμένα η απαίτηση του αιτητή είχε λάβει την πιο κάτω μορφή:
“Β. Έξοδα Εφεσίβλητου μόνιμου κάτοικου εξωτερικού (τεκμήριο 1)
12. Αεροπορικά εισιτήρια (Τεκμήριο 2)
(α) 10/3/00 British Airways £ 163,50
(β) 7/4/00 LOT Polish Airlines £ 169,00
(γ) 12/8/01 LOT Polish Airlines £ 126,00
(δ) 29/7/02 LOT Polish Airlines £ 252,00
(ε) 19/7/02 Lufthansa £ 201,15
(στ) 5/1/01 Lufthansa £ 171,50
13. Ενοίκιο διαμερίσματος από Μάιο 2002 μέχρι
Απρίλιο 2003, 12 μήνες Χ £70,- μηνιαίως £ 840,00
14. Αναλογία εξόδων Ηλεκτρισμού και τηλεφώνου
για 12 μήνες Χ £40,- £ 480,00
15. Έξοδα διατροφής και συντήρησης προς £150,-
για 12 μήνες £1.800,00
―――――――-
£4.203,15”
Αναφορικά με τα πιο πάνω έξοδα το Πρωτοκολλητείο ζήτησε από τον εφεσίβλητο (που είχε παρουσιαστεί χωρίς δικηγόρο) να δικαιολογήσει με ένορκη δήλωση τα απαιτούμενα έξοδα. Αντί ένορκης δήλωσης ο εφεσίβλητος καταχώρισε με το δικηγόρο του γραπτή αγόρευση προς υποστήριξη των ισχυρισμών του.
Αναφορικά με τα αντίγραφα των αεροπορικών εισιτηρίων που είχε παρουσιάσει ο εφεσίβλητος, το Πρωτοκολλητείο παρατήρησε ότι αυτά αναφέρονταν σε ημερομηνίες και ώρες αναχώρησης του εφεσίβλητου από την Κύπρο, σημειώνοντας ότι ήταν αδύνατον να συσχετισθούν με την πορεία της διαδικασίας της έφεσης. Σχετικά με τον ισχυρισμό του εφεσίβλητου ότι ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, η Πρωτοκολλητής απέρριψε τόσο την απαίτηση για τα αεροπορικά εισιτήρια, όσο και την απαίτησή του για έξοδα διαμονής και διατροφής, αφού σημείωσε ότι “ανέτρεξα στα πρακτικά της πρωτόδικης διαδικασίας και στη μαρτυρία του ενώπιον του [*782]πρωτόδικου Δικαστηρίου όπου στη σελ. 257 ο ίδιος αναφέρει κατά την αντεξέτασή του στις 6/5/98: «Έλειπα για χρόνια στη Γερμανία αλλά ερχόμουν τακτικά. Τα τελευταία έξι χρόνια είμαι στην Κύπρο. Έλειπα για χρόνια .......»”.
(β) Η αίτηση.
Ο εφεσίβλητος με την παρούσα αίτηση, η οποία βασίζεται στις διατάξεις της Δ.59, θ.17 του περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικού Κανονισμού, επιζητεί την αναθεώρηση της ψήφισης των εξόδων έτσι που να περιληφθούν σε αυτά και ο κατάλογος των εξόδων που έχει υποστεί ως κάτοικος εξωτερικού. Ο εφεσίβλητος ισχυρίζεται ότι είναι μόνιμος κάτοικος Γερμανίας και ότι η παρουσία του στην Κύπρο σχετιζόταν με την ανάγκη παρουσίασης του στο Δικαστήριο στις δικαστικές διαδικασίες που άρχισαν το 1992. Επιπρόσθετα ο εφεσίβλητος εισηγήθηκε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο είχε ήδη αποδεχθεί στις Πολιτικές Εφέσεις 10571 και 11002 ότι ο εφεσίβλητος ήταν κάτοικος εξωτερικού και έτσι η απόφαση της Πρωτοκολλητού αποτελούσε παραβίαση της αρχής του δεδικασμένου.
Εκ μέρους του α΄ εφεσείοντος υποβλήθηκε ότι η αιτούμενη θεραπεία δεν προβλέπεται από τους σχετικούς Κανονισμούς και ότι δεν τίθεται θέμα δεδικασμένου.
Εκ μέρους του β΄ εφεσείοντος υποβλήθηκε ότι ο εφεσίβλητος αντί να παρουσιάσει τις διευκρινίσεις που είχαν ζητηθεί από την Πρωτοκολλητή, καταχώρισε γραπτή αγόρευση και η παράλειψη του αυτή δεν μπορεί να θεραπευθεί με την καταχώριση δικής του ένορκης δήλωσης στο στάδιο της αναθεώρησης. Επιπρόσθετα υποβλήθηκε ότι ο Διαδικαστικός Κανονισμός τον οποίο επικαλείται ο εφεσίβλητος δεν προβλέπει τα κονδύλια που ζητά ο εφεσίβλητος και ότι τα ποσά τα οποία απαιτούνται έπρεπε να είχαν διεκδικηθεί ως ειδικές αποζημιώσεις και όχι ως έξοδα προς ψήφιση από το Πρωτοκολλητείο.
Ο καθορισμός των εξόδων εμπίπτει, σύμφωνα με τις πρόνοιες της Δ.59, θ.15, 16, 17 και 18, μέσα στα πλαίσια της διακριτικής ευχέρειας του Πρωτοκολλητή. Τα πλαίσια μέσα στα οποία θα πρέπει να κινείται ο Πρωτοκολλητής περιλαμβάνουν τα γεγονότα της υπόθεσης και το αποτέλεσμα της δικαστικής διαδικασίας. (Βλ. Αρέστη ν. Λαδόκονου (1996) 1 Α.Α.Δ. 646).
Τα κριτήρια τα οποία επιτρέπουν την επέμβαση του Δικαστηρίου [*783]στο ποσό των εξόδων που έχει καθοριστεί από το Πρωτοκολλητείο καθορίστηκαν στην υπόθεση Brown v. Sewell [1880-1881] 16 Ch. D, 517, ως ακολούθως:
“…. the rule is a most valuable one, that the Court will not interfere with the decision of the taxing master in a question of amount, unless a gross mistake has been made. If that were not so, a large part of the time of the High Court and of the Court of Appeal would be occupied with questions of taxation.”
Σε ελεύθερη μετάφραση:
“.... ο κανόνας είναι άκρως πολύτιμος και το Δικαστήριο δεν θα επέμβει στην απόφαση του Πρωτοκολλητού αναφορικά με το ύψος των εξόδων, εκτός αν έχει διαπραχθεί κατάφωρο σφάλμα. Αν αυτό δεν ήταν έτσι ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Εφετείου θα καταλαμβανόταν με ερωτήματα ψήφισης εξόδων.”
Η ίδια προσέγγιση υιοθετήθηκε στην υπόθεση Gorfin v. Odhams Press Ltd [1958] 1 WLR 314 στην οποία τονίστηκε ότι ως θέμα πρακτικής το Δικαστήριο σπάνια επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Πρωτοκολλητού, εκτός μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες φαίνεται ότι έκδηλα ο Πρωτοκολλητής έχει ενεργήσει εσφαλμένα πάνω σε θέμα αρχής.
Η προσέγγιση της Πρωτοκολλητού ότι ο εφεσίβλητος δεν ήταν κάτοικος εξωτερικού αλλά κάτοικος Κύπρου και κατ’ επέκταση δεν μπορούσε να απαιτήσει τα έξοδα που αναφέρονται στην παράγραφο Β της αίτησής του, είναι ορθή. Ο εφεσίβλητος είχε αναφέρει ενόρκως στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας στις 6/5/98 ότι “έλειπα για χρόνια στη Γερμανία αλλά ερχόμουν τακτικά. Τα τελευταία έξι χρόνια είμαι στην Κύπρο”. Αυτό εξυπακούει ότι ο εφεσίβλητος διέμενε στην Κύπρο από το 1992 όταν, σύμφωνα με τον ίδιο, είχαν αρχίσει οι δικαστικές διαδικασίες. Επιπρόσθετα θα πρέπει να σημειωθεί ότι όπως φαίνεται και από τον τίτλο της αγωγής 1056/1994, η διεύθυνσή του ήταν στην Λεωφόρο Ευαγόρου Α, αρ. 40, Διαμέρισμα 13, στη Λευκωσία και ότι ουδέποτε ήγειρε θέμα ότι ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού. Σε όλες τις διαδικασίες που ακολούθησαν από την καταχώριση της αγωγής 1056/94 είχε ως διεύθυνση επίδοσης διεύθυνση στην Κύπρο και αποδεχόταν τις σχετικές επιδόσεις στην Κύπρο. Π.χ. η επίδοση των δύο τροποποιημένων Εκθέσεων Απαίτησης επιδόθηκε στη μητέρα του, η οποία όπως φαίνεται από το σχετικό σημείωμα του επιδότη ζούσε μαζί με [*784]τον εφεσίβλητο και τελικά η επίδοση της έφεσης στην Πολιτική Έφεση 11002 (την οποία επικαλείται ο εφεσείων) έγινε στον ίδιο προσωπικά. Μια άλλη λεπτομέρεια που δεν μπορεί να παραγνωριστεί στην εξέταση του ισχυρισμού του ότι κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού, ήταν και τα φωτοαντίγραφα των αεροπορικών εισιτηρίων που έχει παρουσιάσει, τα οποία αντί να αποδείξουν την κάθοδό του στην Κύπρο για να ασχοληθεί με την υπόθεση που εκκρεμούσε ενώπιον του Δικαστηρίου, αυτά δείχνουν το αντίθετο, ότι δηλαδή αυτός αναχωρούσε από την Κύπρο για το εξωτερικό.
Από τα πιο πάνω διαφαίνεται ότι ο εφεσίβλητος απέτυχε να αποσείσει το βάρος της απόδειξης ότι ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού. Αντίθετα το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι αυτός ήταν κατά τους ουσιώδεις χρόνους κάτοικος Κύπρου και τα έξοδα τα οποία απαιτεί δεν μπορούν να βαρύνουν τους εφεσείοντες.
Η εισήγηση ότι το Πρωτοκολλητείο παραβίασε την αρχή του δεδικασμένου, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο στις Πολιτικές Εφέσεις 10571 και 11002 αποδέχθηκε ότι ο εφεσίβλητος ήταν κάτοικος εξωτερικού, σε αντίθεση με την Πρωτοκολλητή η οποία αποφάνθηκε ότι ο εφεσίβλητος ήταν κάτοικος Κύπρου, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Το θέμα της διαμονής του εφεσείοντος δεν ηγέρθη και δεν εξετάστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο στις Πολιτικές Εφέσεις 10571 και 11002. Το Ανώτατο Δικαστήριο περιορίστηκε απλώς στην απόρριψη των δύο εφέσεων σημειώνοντας ότι: “Οι εφέσεις 10571 και 11002 απορρίπτονται με έξοδα εις βάρος των εφεσειόντων”. Η πιο πάνω κατάληξη δεν εξυπακούει ότι είχε εξεταστεί η χώρα διαμονής του εφεσίβλητου και όταν το θέμα ηγέρθηκε ενώπιον του Πρωτοκολλητείου του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η Πρωτοκολλητής μπορούσε και έπρεπε να το εξετάσει, όπως έπραξε, με τα στοιχεία που είχαν μέχρι τότε παρουσιαστεί ενώπιόν της.
Συνακόλουθα η αίτηση απορρίπτεται, με έξοδα σε βάρος του εφεσίβλητου.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του εφεσίβλητου.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο