(2005) 1 ΑΑΔ 981
[*981]8 Ιουλίου, 2005
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΤΔ,
Ενάγοντες,
v
ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ “ELEGANCE”, ΣΗΜΑΙΑΣ BELIZE,
Εναγομένου.
(Αγωγή Ναυτοδικείου Αρ. 8/2005)
Nαυτοδικείο ― Αίτηση για αναστολή διαδικασίας ― Ύπαρξη ρήτρας για παραπομπή υπόθεσης σε διαιτησία στο Λονδίνο ― Διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου να διατάξει ή όχι την αναστολή ― Παράγοντες που λαμβάνονται υπ’ όψιν όπως καθορίσθηκαν στην υπόθεση The Eleftheria [1969] 2 Αll E.R. 641 και υιοθετήθηκαν από το Αγγλικό Εφετείο, τη Βουλή των Λόρδων και το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου σε σειρά αποφάσεών τους.
Οι ενάγοντες είναι κάτοχοι δι’ οπισθογραφήσεως τριών φορτωτικών που αφορούν στη μεταφορά φορτίου λιπασμάτων επί του εναγομένου πλοίου από λιμάνι της Ουκρανίας στο λιμάνι της Λεμεσού. Στις φορτωτικές αυτές είχε ενσωματωθεί ρήτρα διαιτησίας που περιείχετο στο ναυλοσύμφωνο ημερομηνίας 26.1.05 και παραπομπή της υπόθεσης σε διαιτησία στο Λονδίνο.
Οι ενάγοντες κίνησαν αγωγή απαιτώντας αποζημιώσεις από το πλοίο, τους ιδιοκτήτες του πλοίου, τους αντιπροσώπους τους κλπ τους οποίους, θεωρούν υπεύθυνους για τη ζημιά που προκλήθηκε στο φορτίο κατά τη μεταφορά του επί του εναγομένου πλοίου.
Με την παρούσα αίτηση το εναγόμενο πλοίο ζητά αναστολή της διαδικασίας λόγω της πιο πάνω ρήτρας διαιτησίας.
Οι ενάγοντες έφεραν ένσταση στην αίτηση για αναστολή προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, ότι (α) η επίδικη ρήτρα δεν είναι αναγκαστική και ή ότι κατέστη ανενεργός, (β) η Κύπρος είναι το κατάλληλο forum conveniens και (γ) ο αιτητής δεν προβάλλει με την αίτησή του οποιοδήποτε λόγο γιατί το Δικαστήριο θα πρέπει να ανατρέ[*982]ψει την αποδοχή της δικαιοδοσίας του και να παραπέμψει την διαφορά σε διαιτησία και δεν ισχυρίζεται ότι η Κύπρος είναι forum non conveniens.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η βασική αρχή είναι ότι τα μέρη οφείλουν να τηρούν τη μεταξύ τους συμφωνία για παραπομπή των διαφορών τους στην αποκλειστική δικαιοδοσία αλλοδαπού δικαστηρίου. Το ημεδαπό δικαστήριο, όμως, έχει διακριτική εξουσία ανάληψης δικαιοδοσίας παρά την ύπαρξη αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας, εάν το μέρος που επικαλείται τη διακριτική εξουσία του δικαστηρίου, προβάλλει ισχυρούς λόγους γιατί να μην εφαρμοστεί η ρήτρα διαιτησίας.
2. Τα κριτήρια με βάση τα οποία το ημεδαπό δικαστήριο ασκεί τη διακριτική του εξουσία τέθηκαν στην υπόθεση The Eleftheria [1969] 2 Αll E.R. 641 και υιοθετήθηκαν σε σειρά αποφάσεων τόσο στην Κύπρο όσο και στην Αγγλία. Μεταξύ των κριτηρίων αυτών είναι η διαπίστωση σε ποια χώρα είναι εύκολα διαθέσιμη η μαρτυρία, οι επιπτώσεις στη δικαστική δαπάνη και ο βαθμός δυσχέρειας που θα υποστούν οι ενδιαφερόμενοι.
3. Στην παρούσα υπόθεση, έχουν καταδειχθεί επαρκείς λόγοι που δικαιολογούν τη συνέχιση της διαδικασίας στην Κύπρο.
Η αίτηση απορρίφθηκε με έξοδα σε βάρος του εναγόμενου πλοίου.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
The Eleftheria [1969] 2 Αll E.R. 641,
The El Amria [1981] 2 Lloyd’s Reports 119,
The Sennar [1985] 2 All E.R. 104.
Αγωγή Ναυτοδικείου.
Αίτηση από το εναγόμενο πλοίο για αναστολή της διαδικασίας στην πιο πάνω αγωγή την οποία οι ενάγοντες-καθ’ ων η αίτηση καταχώρισαν στο Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου αξιώνοντας αποζημιώσεις λόγω ζημιών στο εμπόρευμά τους το οποίο φορτώθηκε στο εναγόμενο πλοίο με προορισμό το λιμάνι της Λεμεσού λόγω [*983]ύπαρξης στο ναυλοσύμφωνο ημερ. 26/1/05 ρήτρας διαιτησίας για παραπομπή της υπόθεσης σε διαιτησία στο Λονδίνο.
Α. Θεοφίλου, για τον Αιτητή-Εναγόμενο πλοίο.
Α. Χαβιαράς, για τους Καθ’ ων η αίτηση-Ενάγοντες.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Το εναγόμενο πλοίο ζητά αναστολή της διαδικασίας λόγω ρήτρας διαιτησίας στο ναυλοσύμφωνο ημερομηνίας 26.1.05 και παραπομπή της υπόθεσης σε διαιτησία στο Λονδίνο. Αποτελεί κοινό έδαφος ότι οι ενάγοντες/καθ’ ων η αίτηση είναι κάτοχοι δι’ οπισθογραφήσεως τριών φορτωτικών που αφορούν στη μεταφορά φορτίου λιπασμάτων με το εναγόμενο πλοίο από λιμάνι της Ουκρανίας στο λιμάνι της Λεμεσού. Οι εν λόγω φορτωτικές παραπέμπουν στην προαναφερόμενη ρήτρα διαιτησίας που περιέχεται στο ναυλοσύμφωνο η οποία, καθώς φαίνεται, ενσωματώθηκε στις φορτωτικές.
Οι ενάγοντες ισχυρίζονται στην αγωγή τους ότι τα λιπάσματα υπέστησαν ζημιά κατά τη μεταφορά και απαιτούν αποζημιώσεις από το πλοίο, τους ιδιοκτήτες του πλοίου, τους αντιπροσώπους τους κλπ τους οποίους, θεωρούν υπεύθυνους για τη ζημιά.
Προς υποστήριξη της αίτησης, αναφέρεται ότι η απαίτηση των εναγόντων εμπίπτει στις πρόνοιες του όρου της ρήτρας διαιτησίας και ότι οι ενάγοντες, κατά παράβαση του εν λόγω όρου, καταχώρισαν την παρούσα αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου. Τα επίδικα θέματα εμπίπτουν στη ρήτρα διαιτησίας του επίδικου ναυλοσυμφώνου και ο συγκεκριμένος όρος ενεργοποιήθηκε με την παρουσίαση των απαιτήσεων των εναγόντων χωρίς οι τελευταίοι να υποδεικνύουν ότι θα υποστούν οποιαδήποτε ζημιά σε περίπτωση διεξαγωγής διαιτησίας.
Οι ενάγοντες ενίστανται στην αίτηση για σειρά λόγων από τους οποίους οι βασικότεροι είναι:
«(α) Η εφαρμογή της επίδικης ρήτρας κατά το μέτρο που παραπέμπει τις τυχόν διαφορές σε διαιτησία δεν είναι αναγκαστική και η εν λόγω ρήτρα έχει εγκαταλειφθεί και/ή κατέστη ανενεργός για τους πιο κάτω λόγους:
(i) Το εναγόμενο πλοίο έχει αποδεχθεί την δικαιοδοσία των Κυπριακών Δικαστηρίων.
[*984](ii) Το Κυπριακό Δικαστήριο εν γνώσει της ύπαρξης της ρήτρας αποδέχθηκε δικαιοδοσία.
(iii) Οι επιστολές τεκμήριο 3 στην αίτηση δεν αποτελούν ενεργοποίηση της ρήτρας διαιτησίας διότι δεν καλούν το εναγόμενο πλοίο ή τους πλοιοκτήτες ή τους διαχειριστές του να διορίσουν διαιτητή και/δεν διορίζουν διαιτητή εκ μέρους της ενάγουσας. Αποτελούν απλά γνωστοποίηση στην Pakova Import-Export Ltd που είναι ο αρχικός παραλήπτης (consignee) μέρους του φορτίου ο οποίος μεταβίβασε κάποιες από τις φορτωτικές στην ενάγουσα ότι το φορτίο έχει πρόβλημα.
(iv) Ο αιτητής όταν έλαβε γνώση του προβλήματος είτε με τις επιστολές τεκμήριο 3 είτε άλλως πως παρέλειψε ο ίδιος να ενεργοποιήσει έγκαιρα ή καθόλου την ρήτρα διαιτησίας και ενώ εγνώριζε την διαφορά όπως προκύπτει από τις παρ. 17, 18, 21 και 22 της ένορκης δήλωσης που συνοδεύει την αίτηση για την σύλληψη του πλοίου δεν προέβη σε οποιοδήποτε μέτρο έναρξης της διαιτησίας αλλά αντίθετα είχε εξουσιοδοτήσει την Elias Consultancy Services Ltd να διαπραγματευθεί την παραχώρηση εγγύησης εκ μέρους του πλοίου.
(β) Η διεξαγωγή της διαδικασίας ενώπιον των κυπριακών δικαστηρίων και η επίλυση της διαφοράς στην Κύπρο είναι εν πάση περιπτώσει το Forum Conveniens για τους πιο κάτω λόγους:
(i) Το επίδικο φορτίο έχει εκφορτωθεί στην Κύπρο και όλη η μαρτυρία σε σχέση με την φυσική του κατάσταση κατά την εκφόρτωση ευρίσκεται στην Κύπρο και έχει ήδη επιθεωρηθεί από επιθεωρητές που ορίσθηκαν εκατέρωθεν.
(ii) Όλοι οι μάρτυρες της ενάγουσας ευρίσκονται στην Κύπρο.
(iii) Η φερόμενη ως πλοιοκτήτρια του πλοίου Elegance Marine Ltd είναι από τα Marshall Islands και εάν τυχόν χρειάζεται να προσκομισθεί μαρτυρία από εκεί θα χρειάζεται εν πάση περιπτώσει ταξίδι είτε προς Αγγλία είτε προς Κύπρο.
(iv) Η Pakova Import-Export Ltd, πωλητής του φορτίου προς την ενάγουσα και ένας εκ των συμβαλλομένων στο ναυλοσύμφωνο που περιέχει την ρήτρα διαιτησίας είναι Κυπριακή Εταιρεία με έδρα την Λεμεσό.
(v) Τα έξοδα διαιτησίας στην Αγγλία σε σχέση με το ύψος της απαίτησης λειτουργούν απαγορευτικά.
(vi) Η εξασφάλιση της απαίτησης της ενάγουσας ευρίσκεται [*985]στην Κύπρο και επομένως είναι ευχερέστερη η ικανοποίηση της όποιας απόφασης υπέρ της.
(γ) Ο αιτητής δεν προβάλλει με την αίτησή του οποιοδήποτε λόγο γιατί το Δικαστήριο θα πρέπει να ανατρέψει την αποδοχή της δικαιοδοσίας και να παραπέμψει την διαφορά σε διαιτησία και δεν ισχυρίζεται εν πάση περιπτώσει ότι η Κύπρος είναι Forum Non Conveniens.»
Η βασική αρχή είναι ότι τα μέρη οφείλουν να τηρούν τη μεταξύ τους συμφωνία για παραπομπή των διαφορών τους στην αποκλειστική δικαιοδοσία αλλοδαπού δικαστηρίου. Ωστόσο, το ημεδαπό δικαστήριο, έχει διακριτική εξουσία ανάληψης δικαιοδοσίας προς επίλυση συγκεκριμένης διαφοράς παρά την ύπαρξη αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας, εάν το μέρος που επικαλείται τη διακριτική εξουσία του δικαστηρίου, προβάλει ισχυρούς λόγους γιατί να μην εφαρμοστεί η ρήτρα διαιτησίας.
Τα κριτήρια με βάση τα οποία το ημεδαπό δικαστήριο ασκεί τη διακριτική του εξουσία τέθηκαν στην υπόθεση The Eleftheria [1969] 2 All E.R. 641. Τα εν λόγω κριτήρια, υιοθετήθηκαν από το αγγλικό εφετείο στην The El Amria [1981] 2 Lloyd’ s Reports 119 και από τη Βουλή των Λόρδων στην The Sennar [1985] 2 All E.R. 104. Τα ίδια κριτήρια υιοθέτησε και το Ανώτατο Δικαστήριο Κύπρου σε πολλές αποφάσεις του.
Μεταξύ των κριτηρίων που τέθηκαν στην The Eleftheria για την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του δικαστηρίου είναι η διαπίστωση σε ποια χώρα είναι εύκολα διαθέσιμη η μαρτυρία, οι επιπτώσεις στη δικαστική δαπάνη, και ο βαθμός δυσχέρειας που θα υποστούν οι ενδιαφερόμενοι. Εξετάζεται επίσης κατά πόσο το ουσιαστικό δίκαιο του αλλοδαπού δικαστηρίου είναι παρόμοιο με το ημεδαπό, η χώρα με την οποία συνδέονται περισσότερο οι διάδικοι και κατά πόσο η επιθυμία των εναγομένων για εφαρμογή της ρήτρας αποκλειστικής αλλοδαπής δικαιοδοσίας είναι γνήσια ή αν επιδιώκονται μόνο δικονομικά πλεονεκτήματα. Ένα άλλο κριτήριο είναι κατά πόσο οι ενάγοντες θα ζημιωθούν από την εφαρμογή της ρήτρας διότι θα στερηθούν κάποιας εξασφάλισης της αξίωσης τους ή δεν θα μπορούν να εκτελέσουν τη δικαστική απόφαση.
Στην προκείμενη περίπτωση το φορτίο εκφορτώθηκε στην Κύπρο όπου οι επιθεωρητές της κάθε πλευράς διενήργησαν επιθεώρηση και συνεπώς η μαρτυρία που σχετίζεται με την κατάσταση του [*986]φορτίου κατά το χρόνο της εκφόρτωσης του βρίσκεται στην Κύπρο. Οι ενάγοντες δηλώνουν ότι οι μάρτυρες τους βρίσκονται στην Κύπρο και ότι η Pakova Import-Export Ltd από τους οποίους αγόρασαν το φορτίο και είναι συμβαλλόμενη στο ναυλοσύμφωνο με τη ρήτρα διαιτησίας είναι εταιρεία εγγεγραμμένη στην Κύπρο με έδρα τη Λεμεσό. Αναφέρεται επίσης ότι οι φερόμενοι ως πλοιοκτήτες του πλοίου Elegance Marine Ltd είναι από τα Marshall Islands και σε περίπτωση που θα χρειαστεί να προσκομιστεί μαρτυρία, το ταξίδι θα είναι απαραίτητο είτε προς την Αγγλία είτε προς την Κύπρο. Το ουσιαστικό δίκαιο της Αγγλίας είναι παρόμοιο με το κυπριακό.
Αφού στάθμισα όλους τους παράγοντες για την εξεύρεση του κατάλληλου forum ανάμεσα στο ημεδαπό και το ξένο δικαστήριο, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι έχουν καταδειχθεί επαρκείς λόγοι που δικαιολογούν τη συνέχιση της διαδικασίας στην Κύπρο.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του πλοίου.
Η αίτηση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος του εναγόμενου πλοίου.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο