(2006) 1 ΑΑΔ 977
[*977]28 Σεπτεμβρίου, 2006
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στές]
1. ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΖΑΒΡΟΥ,
2. ΣΟΦΙΑ ΖΑΒΡΟΥ,
Εφεσείοντες,
v.
1. ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΡΙΤΖΗ,
2. ΜΑΡΩΣ ΣΟΛΩΜΟΥ ΚΑΡΙΤΖΗ,
3. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΙΤΖΗ,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 11864)
Αποζημιώσεις ― Ειδικές αποζημιώσεις ― Ανάγκη εξειδίκευσης και αυστηρής απόδειξης.
Μεταξύ των ετών1969 – 1972, οι εφεσείοντες ανήγειραν σε ακίνητο της εφεσείουσας στο χωριό Πρόδρομος τρεις ψυκτικούς θαλάμους για αποθήκευση και συντήρηση φρούτων κυρίως μήλων. Πάνω από τους ψυκτικούς θαλάμους κατασκεύασαν στέγαστρο από τσίγκους και ξύλα κάτω από το οποίο υποθήκευαν διάφορα υλικά. Τόσο οι ψυκτικοί θάλαμοι όσο και το στέγαστρο υπέστησαν ζημιές από την κατάρρευση του τοίχου αντιστήριξης κατά μήκος του ακινήτου των εφεσιβλήτων το οποίο βρισκόταν σε μικρή απόσταση από το κτήμα των εφεσειόντων και σε ψηλότερο επίπεδο. Κατά το χρόνο της κατάρρευσης του τοίχου, στους ψυκτικούς θαλάμους, υπήρχαν αποθηκευμένα και μήλα που άνηκαν στον Μ.Ε.2.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι υπεύθυνοι για την κατάρρευση του τοίχου ήταν οι εφεσίβλητοι. Το Δικαστήριο επιδίκασε ειδικές αποζημιώσεις για ορισμένες μόνο από τις διεκδικήσεις των εφεσειόντων, για τις οποίες , καθώς έκρινε, είχε προσαχθεί επαρκής μαρτυρία.
Με την παρούσα έφεση, οι εφεσείοντες παραπονούνται ότι το Δικαστήριο δεν επιδίκασε ειδικές αποζημιώσεις για μερικές από τις διεκδικήσεις τους, τις οποίες και εξειδικεύουν. Μια από αυτές τις διεκδικήσεις ήταν και η αξίωση £1.200,00 που αντιπροσώπευε την αξία των [*978]μηλών που καταστράφηκαν.
Οι εφεσίβλητοι καταχώρησαν αντέφεση υποστηρίζοντας ότι τα επιδικασθέντα ποσά, υπό τα στοιχεία τα οποία εξειδικεύουν, εσφαλμένα επιδικάστηκαν επειδή η μαρτυρία σε σχέση με αυτά ήταν ελλειπής και/ή αντιφατική. Παραπονούνται επίσης ως προς την επιδίκαση τόκου επί των επιδικασθέντων ποσών από την ημέρα καταχώρησης της αγωγής. Υπέβαλαν ότι οι εφεσείοντες είναι υπεύθυνοι για την καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της υπόθεσης, επειδή προέβησαν στις 27/9/2002 σε τροποποίηση της έκθεσης απαίτησης.
Αποφασίστηκε ότι:
Α. Έφεση
Οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με τα μη επιδικασθέντα ποσά είναι εύλογα επιτρεπτές, στη βάση της μαρτυρίας που ακούστηκε και έγινε αποδεκτή. Πρόκειται για ειδικές ζημιές, οι οποίες, σύμφωνα με τη νομολογία πρέπει να αποδεικνύονται με θετικό τρόπο και ο εφεσείων εδώ απέτυχε να το πράξει. Σε σχέση με το ποσό των £700.00 που το Δικαστήριο αποδέχθηκε ότι ο εφεσείων απώλεσε ως αποτέλεσμα της μείωσης του χρεωστικού υπολοίπου του Μ.Ε.2 για την καταστροφή των αποθηκευμένων στους θαλάμους του μήλων που άνηκαν στον Μ.Ε.2, αυτό υπολογίστηκε στη βάση της ποσότητας και της ποικιλίας τους, βάση που δεν υπήρχε για τα μήλα του εφεσείοντος.
Β. Αντέφεση
1. Όλα όσα αναφέρει το πρωτόδικο Δικαστήριο, με λεπτομέρεια και σαφήνεια, είναι αποτέλεσμα θεώρησης της μαρτυρίας, την οποία έκρινε αξιόπιστη, και των τεκμηρίων, τα οποία κρίθηκαν στις παραμέτρους της όλης υπόθεσης και όχι ανεξάρτητα της αξιοπιστίας των μαρτύρων. Μεμονωμένες αναφορές, στις οποίες παρέπεμψαν οι εφεσίβλητοι, δεν μπορούν να επιδράσουν και να επηρεάσουν τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου, τα οποία είναι καθ’ όλα εύλογα.
2. Δεν διαπιστώνονται εκ μέρους των εφεσειόντων χειρισμοί, που από μόνοι τους, προκάλεσαν την καθυστέρηση που σημειώθηκε στην εκδίκαση της υπόθεσης.
Η έφεση και η αντέφεση απορρίφθηκαν. Δεν εκδόθηκε διαταγή για έξοδα.
Έφεση.
[*979]
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού�(Υπ. Αρ. 901/95), ημερ. 4/9/03.
Ντ. Καψάλης, για τους Εφεσείοντες.
Κ. Σαβεριάδης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Δικαστής Ε. Παπαδοπούλου.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Με την Αγωγή Αρ. 901/95, που καταχωρήθηκε στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, οι εφεσείοντες - ενάγοντες διεκδίκησαν αποζημιώσεις για ζημιές που υπέστησαν υποστατικά τους και ψυκτικοί θάλαμοι που διατηρούσαν στο χωριό Πρόδρομος. Βάση της αγωγής, μεταξύ άλλων, ήταν και ο ισχυρισμός ότι τοίχος αντιστήριξης, ιδιοκτησία των εφεσιβλήτων, λόγω αμέλειας αυτών, κατέρρευσε, με αποτέλεσμα να καταπλακώσει στέγαστρο ψυκτικών θαλάμων που διατηρούσαν και να προκαλέσει σ’ αυτούς και το περιεχόμενο τους ζημιές, τις οποίες εξειδικεύουν στην αγωγή τους.
Οι εφεσίβλητοι, με την Υπεράσπιση τους, δεν αρνήθηκαν την πτώση του τοίχου, αρνήθηκαν όμως ότι αυτή ήταν αποτέλεσμα δικών τους ενεργειών ή παραλείψεων, όπως αρνήθηκαν και το ύψος των διεκδικούμενων από τους εφεσείοντες ποσών. Ο εφεσείων 1 αξίωνε ποσό £14.661,95 και η εφεσείουσα 2 £3.300,00.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αξιολόγησε τη μαρτυρία που παρουσιάστηκε, κατέληξε στα πιο κάτω ευρήματα, τα οποία, με την έφεση, δεν αμφισβητούνται, παρατίθενται όμως σε συντομία, για ολοκλήρωση των γεγονότων της υπόθεσης και ευκολότερη συζήτηση των θεμάτων που αφορούν την έφεση και την αντέφεση.
Σε ακίνητο της εφεσείουσας 2, το οποίο βρίσκεται στο χωριό Πρόδρομος της επαρχίας Λεμεσού, οι εφεσείοντες ανήγειραν μεταξύ των ετών 1969-1972 τρεις ψυκτικούς θαλάμους. Ο εφεσείων 1, σύζυγος της εφεσείουσας 2, ασκούσε επιχείρηση αποθήκευσης και συντήρησης φρούτων, κυρίως μήλων. Αποθήκευε τόσο τα δικά του όσο και μήλα τρίτων. Πάνω από τους ψυκτικούς θαλάμους κατασκεύασαν στέγαστρο από τσίγκους και ξύλα. Στο χώρο που παρεμβάλλετο μεταξύ της ταράτσας και του στεγάστρου των θαλάμων ο εφεσείων 1 αποθήκευε διάφορα υλικά. Το ακίνητο της εφεσείουσας 2 και ιδιαίτερα το σημείο όπου είναι οι ψυκτικοί θάλαμοι βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το ακίνητο των εφεσιβλήτων, το οποίο είναι σε ψηλότερο επίπεδο από αυτό της εφεσείουσας 2. Κατά μήκος του συνόρου του ακινήτου των εφεσιβλήτων βρισκόταν ο τοίχος αντιστήριξης, ο οποίος κατέρρευσε. Είχε να συντηρηθεί για χρόνια. Με την κατάρρευσή του, χώματα και πέτρες έπεσαν στο στέγαστρο και την ταράτσα των ψυκτικών θαλάμων του εφεσείοντα 1, προκαλώντας διάφορες ζημιές τόσο στο στέγαστρο όσο και στους ψυκτικούς θαλάμους και το περιεχόμενό τους. Η κατάρρευση του τοίχου οφείλεται σε αμέλεια των εφεσιβλήτων. Κατά το χρόνο της κατάρρευσης του τοίχου, στους ψυκτικούς θαλάμους, μεταξύ αυτών που είχαν αποθηκευμένα μήλα ήταν και ο Μ.Ε.2.
Με την κατάληξη ότι υπεύθυνοι για την κατάρρευση ήταν οι εφεσίβλητοι, το πρωτόδικο Δικαστήριο προχώρησε και πραγματεύθηκε το κεφάλαιο των ειδικών ζημιών. Για λόγους που με λεπτομέρεια επεξηγεί, καθοδηγούμενο από τη νομολογία*, σύμφωνα με την οποία δεν είναι αρκετό οι ειδικές ζημιές να προβάλλονται στα δικόγραφα, αλλά και να αποδεικνύονται με σαφήνεια και στοιχεία, κατέληξε στην επιδίκαση αποζημιώσεων για ορισμένες μόνον από τις διεκδικήσεις των εφεσειόντων.
Παραθέτουμε αυτούσια και με την αρίθμηση που αποφασίστηκαν όσα από τα ευρήματα αμφισβητείται η ορθότητά τους. Τα πρώτα τέσσερα αμφισβητούνται με ισάριθμους λόγους έφεσης, ενώ τα υπόλοιπα αμφισβητούνται με την αντέφεση:-
«(στ) επιδιόρθωση συμπιεστή και αντικατάσταση ανεμιστήρων των συμπυκνωτών £911. Μολονότι η μαρτυρία κατέδειξε ότι ο ψυκτικός θάλαμος έπαθε όντως αυτές τις ζημιές (βλ. μαρτυρία Μ.Ε.10) τα δύο κονδύλια δεν έχουν αποδειχθεί. Ο Ενάγοντας 1 δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει το ύψος αυτών ή οποιωνδήποτε άλλων κονδυλίων, αφού ως πολλάκις ανέφερε, πέρασαν πολλά χρόνια και δεν θυμόταν. Η γνώση του προερχόταν από τα αναγραφόμενα στις διάφορες αποδείξεις και τα άλλα γραπτά στοιχεία. Στην προκείμενη περίπτωση τα σχετικά γραπτά στοιχεία ήταν τα τιμολόγια – τεκμήρια 3 και 4 προς αναγνώριση. Πλην της ανεπιτυχούς προσπάθειας να αναγνωρισθούν αυτά τα τιμολόγια από τον Μ.Ε.10, άλλη προσπάθεια δεν έγινε.
[*981]
Ο Μ.Ε.10 απέδειξε την αναγκαιότητα και το γεγονός της επιδιόρθωσης και αντικατάστασης όχι όμως και το ύψος της δαπάνης. Ως ανέφερε, τα τιμολόγια εκδόθηκαν από το λογιστήριο της Chanat. Ο ίδιος δεν είχε ανάμειξη στην έκδοση τους ή στις χρεώσεις που αφορούσαν. Ουδείς άλλος όμως παρουσιάστηκε για να συμπληρώσει αυτό το κενό και έτσι η αξίωση παρέμεινε ημιτελής και κατ’ επέκταση απορριπτέα.
Παρενθετικά να σημειώσω ότι η επίδειξη των τιμολογίων που έγινε στον Μ.Ε.10 και η από μέρους του προφορική επανάληψη μέρους του περιεχομένου τους, ελλείψει ιδίας γνώσης (και κατάθεσης των τιμολογίων ως τεκμήρια) δεν υπέχει αποδεικτική αξία.
.........................................................................................................
(ζ) ζημιές θερμικής μόνωσης - £2475. Όσον αφορά αυτή τη ζημιά, έχω την άποψη ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι ήταν εύλογη απόρροια της αδικοπραξίας, απαραίτητη προϋπόθεση για επιτυχή διεκδίκηση (βλ. Αντωνιάδης ν. Σταύρου (1998) 1 (Β) Α.Α.Δ. 1171). Δεν υπάρχει δηλαδή η αναγκαία συνάφεια μεταξύ πράξης και ζημιάς.
Ο Ενάγοντας 1 τοποθετούμενος σχετικά ισχυρίστηκε ότι οι ζημιές στη θερμική μόνωση προκλήθηκαν ένεκα της εισροής υγρασίας όταν ο θάλαμος παρέμεινε απροστάτευτος, συνδέοντας έτσι τη ζημιά με την κατάρρευση τσίγκων του στεγάστρου. Από την άλλη όμως ο Μ.Ε.9 έδωσε έμφαση στις ρωγμές στην οροφή που υποτίθεται προκλήθηκαν από την πτώση του τοίχου. Να σημειώσω ότι οι ρωγμές αυτές (από την πάνω πλευρά) παρά την παρουσίαση δεκάδων φωτογραφιών που απεικονίζουν κάθε λογής πράγμα, δεν φαίνονται πουθενά. Ο Μ.Ε.9 μάλιστα, τελικώς δέχτηκε ότι δεν μπορεί να πει από πού προήλθαν οι ρωγμές. Αν η ζημιά στη θερμική μόνωση προκλήθηκε από υγρασία που εισέρρευσε από τις ρωγμές και αν οι ρωγμές δεν μπορεί να αποδοθούν στην πτώση του τοίχου, δεν μπορεί ούτε και οι Εναγόμενοι 1 και 2 να κριθούν υπόλογοι για τη συγκεκριμένη ζημιά.
Πέραν όμως αυτής της αβεβαιότητας και ανακολουθίας προκύπτει και ένα άλλο μείζον ζήτημα. Η νομολογιακή υποχρέωση του θύματος μιας αδικοπραξίας να μετριάσει τη ζημιά του. Δηλαδή εάν προκλήθηκαν όντως ρωγμές στη μόνωση από την πτώση του τοίχου, γιατί δεν λήφθηκαν (άμεσα) μέτρα για κλείσιμο [*982]αυτών των ρωγμών, παρεμποδίζοντας έτσι ή έστω περιορίζοντας την εισροή υγρασίας. Δεν δικαιολογείτο αδράνεια και εκτίναξη της ζημιάς σε £2475.
.........................................................................................................
(η) καταστροφή 4000 ξύλινων κιβωτίων - £2000. ...
Αναμφίβολα κάτω από το στέγαστρο υπήρχαν ξύλινα κιβώτια και γενικά ξυλεία που καταστράφηκαν εξαιτίας της πτώσης. Την διαπίστωση αυτή την έκαναν πολλοί μάρτυρες και σίγουρα αποτελεί γεγονός.
Απ’ εκεί και πέρα όμως δεν απεδείχθη ότι η ζημιά συνάδει με την σχετική αξίωση. Ο μόνος που προσδιόρισε τον αριθμό των κιβωτίων και των ballets καθώς και την αξία τους ήταν ο ίδιος ο Εναγόντας 1. Όσον αφορά τον αριθμό, ανέφερε αρχικά ότι τα κιβώτια που καταστράφηκαν ήταν 4000 και τα ballets 100. Η καταστροφή, ως ισχυρίστηκε, ήταν ολοκληρωτική αφού αναγκάσθηκε να πετάξει όλα τα κιβώτια ακόμα και αυτά που δεν υπέστησαν πλήρη φυσική καταστροφή αφού όλα γέμισαν λάσπες (από ακάθαρτα νερά) και κατέστησαν ακατάλληλα προς χρήση.
Ερωτηθείς όμως στη συνέχεια αν μέτρησε τα κιβώτια, απάντησε αρνητικά προσθέτοντας ότι απλώς προέβη σε υπολογισμό. Σε άλλη στιγμή ανέφερε ότι δεν θυμάται πόσα ακριβώς κιβώτια και ballets είχε ενώ σε άλλη αναφερόμενος ειδικά στα κιβώτια υποστήριξε ότι ‘το πολύ να ήταν 50-100 πάνω, κάτω’ αφήνοντας έτσι ανοικτό το ενδεχόμενο ο αναφερόμενος αριθμός να μην είναι ακριβής. Αυτή η μαρτυρία κατά την κρίση μου δεν καταδεικνύει με την απαιτούμενη αυστηρότητα ότι τα καταστραφέντα κιβώτια και ballets ήταν όντως 4000 και 100 αντίστοιχα ώστε να επιτρέψει ανάλογο εύρημα από το Δικαστήριο.
.........................................................................................................
(π) αξία καταστραφέντων μήλων του Ενάγοντα 1 - £1200. Αυτό το ποσό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιδικασθεί. Ήταν ένα ποσό το οποίο προσδιόρισε και πάλι μόνος του ο Ενάγοντας 1, χωρίς εξειδίκευση και χωρίς κανένα αντικειμενικό συγκριτικό στοιχείο για σκοπούς ελέγχου. Ο Ενάγοντας 1 δεν έδωσε λεπτομέρειες σε σχέση με τις ποικιλίες και ποσότητες μήλων που υποτίθεται καταστράφηκαν. Ούτε συσχέτισε αυτές τις ποικιλίες και ποσότητες με τις τιμές (ξεχωριστά για κάθε ποικι[*983]λία) που υπήρχαν κατά τον ουσιώδη χρόνο, ούτως ώστε να καταδειχθεί με συγκεκριμένο τρόπο πώς κατέληξε στο ποσό των £1200. Τουναντίον ανέφερε ότι δεν ξέρει τη μέση τιμή που είχαν τότε τα μήλα και πως δεν θυμάται πόσα τα πώλησε ο ίδιος. Απλά υπολόγισε τη ζημιά του σε £1.50 το κιβώτιο ως ίσχυε και για τους υπόλοιπους πελάτες του. Αυτό δεν είναι αρκετό. Επομένως απορρίπτεται αυτή η αξίωση.»
«(α) αποσυναρμολόγηση μεταλλικής στέγης - £955. Αυτή η δαπάνη έχει αποδειχθεί δεόντως και είναι δίκαιο να ανακτηθεί. Πέραν της μαρτυρίας του Ενάγοντα 1 και άλλων μαρτύρων που σχετιζόταν με την εν γένει ύπαρξη ζημιάς στο στέγαστρο, προσφέρθηκε η μαρτυρία του μηχανολόγου - Μ.Ε.10 που επιβεβαιώνει τόσο το εύλογο όσο και το ύψος της συγκεκριμένης δαπάνης (σχετικά είναι τα τεκμήρια 14 και 15). Η μαρτυρία αυτή μάλιστα πλαισιώνεται από την αντίστοιχη του αρχιτέκτονα - Μ.Ε.9 (σχετικό είναι το τεκμήριο 11).
(β) επανατοποθέτηση - £1500. Και αυτή η δαπάνη έχει αποδειχθεί επαρκώς. Η απόδειξη ήρθε διά στόματος του αρχιτέκτονα, Μ.Ε.9. Αυτός υπολόγισε (επιτρεπτά ως εξήγησα πρωτύτερα) το ύψος της δαπάνης αυτής και κατέδειξε και το εύλογο της. Ανέφερε, χωρίς γόνιμη αντίκρουση, ότι η στέγη δεν επιδιορθωνόταν. Έπρεπε, εξήγησε, για λόγους ασφαλείας να αποσυναρμολογηθεί και να κατασκευασθεί εκ νέου. Το κόστος της ανακατασκευής, που αποτελείτο κυρίως από εργατικά, ανέρχεται σε £1500. Ως δηλαδή η σχετική διεκδίκηση. Το γεγονός ότι, ο Ενάγοντας 1 εν τω μεταξύ προχώρησε στην κατασκευή πρόχειρου στεγάστρου για μερική προστασία των θαλάμων του, δεν αλλοιώνει την κατάσταση. Δικαιούται επαναφοράς των πραγμάτων στην προ της αδικοπραξίας κατάσταση.
.........................................................................................................
(ξ) 58 προσωπικά ημερομίσθια του Ενάγοντα 1 - £580. Σε αντίθεση με τις αμέσως προηγούμενες αξιώσεις, αυτή η αξίωση έχει αποδειχθεί αυστηρά και έτσι μπορεί να γίνει δεκτή.
Κατ’ αρχή να σημειώσω ότι δέχομαι πως τόσο ο Ενάγοντας 1 όσο και η σύζυγος του, Ενάγουσα 2 ανέλαβαν σε μεγάλο βαθμό το έργο της απομάκρυνσης των χωμάτων και των λίθων από τα υποστατικά τους. Υπενθυμίζω ότι ο ισχυρισμός, ότι, άνθρωποι των Εναγομένων ανέλαβαν αυτό το έργο, απερρίφθη. Επιπλέον δέχομαι ότι ο προσδιορισμός της εργασίας σε 58 μεροκά[*984]ματα είναι ειλικρινής. Εκείνο συνεπώς που απομένει είναι η αμοιβή που δικαιούται ο Ενάγοντας 1 (και η Ενάγουσα 2) γι’ αυτά τα μεροκάματα. Ο ίδιος προσδιόρισε αυτή την αμοιβή σε £10 το μεροκάματο. Αυτός ο προσδιορισμός για τους ίδιους λόγους που εξήγησα πιο πριν δεν μπορεί από μόνος του να ορθοποδήσει. Ο Ενάγοντας 1 δεν είναι αρμόδιος να προσδιορίσει μόνος του την αμοιβή που δικαιούται.
Ωστόσο εδώ υπάρχει μια σημαντική διαφορά από τις άλλες αξιώσεις. ... Ο Μ.Ε.9 ανέφερε προφορικώς και γραπτώς ... ότι από την πτώση του τοίχου έπεσαν συνολικά 60 κυβικά μέτρα χώματα και λίθοι. Το κόστος των εργατικών για απομάκρυνση αυτών των λίθων και χωμάτων το υπολόγισε σε £2400. Διευκρίνισε δε κατά τη δίκη ότι από τα 60 κυβικά μέτρα, περίπου τα μισά, δηλαδή τα 30 έπεσαν στα υποστατικά των Εναγόντων. Ως εκ τούτου συνάγεται ότι το κόστος των εργατικών για απομάκρυνση των λίθων και χωμάτων από τα δικά τους υποστατικά θα ανερχόταν περίπου σε £1200. Κατ’ επέκταση εφόσον, σε μεγάλο βαθμό, ανέλαβαν οι ίδιοι αυτό το έργο είναι δίκαιο να τους επιδικασθεί το ποσό των £580 που έκαστος διεκδικεί (σύνολο δηλαδή £1160). Αυτό το ποσό κατ’ ουσία συμπίπτει με τον υπολογισμό στον οποίο προέβη ο Μ.Ε.9.
(ο) απώλεια ψυκτικών δικαιωμάτων διαφόρων πελατών, λόγω καταστροφής των εμπορευμάτων τους - £2900. Από αυτή την αξίωση ο Ενάγοντας 1 έχει αποδείξει ότι απώλεσε £700. Πρόκειται για τις £700 που αφαίρεσε από το χρεωστικό υπόλοιπο του Μ.Ε.2. Η αφαίρεση προέκυψε από την καταστροφή των εμπορευμάτων του Μ.Ε.2 και είχε πράγματι ως αποτέλεσμα να απωλέσει ο Ενάγοντας 1 εφάμιλλα ψυκτικά δικαιωμάτων, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες θα εισέπραττε.
Πέραν τούτου τίποτε άλλο δεν έχει αποδειχθεί. Κάποιοι γενικοί και αόριστοι ισχυρισμοί που τέθηκαν από τον Ενάγοντα 1 ότι αποζημιώθηκαν κι άλλοι οι οποίοι όμως είτε δεν βρίσκονται πλέον στη ζωή είτε δεν ήταν σε θέση να καταθέσουν, δεν μπορεί να έχουν καμία τύχη.»
Λόγοι έφεσης:-
Παραπονούνται οι εφεσείοντες ότι εσφαλμένα δεν επιδικάστηκαν τα πιο πάνω αξιούμενα ποσά. Σε σχέση με το (στ) πιο πάνω - (επιδιόρθωση συμπιεστή και αντικατάσταση ανεμιστήρων των συμπυκνωτών) - υπάρχει, υπέβαλαν, η μαρτυρία του Μ.Ε.10, η οποία έγινε αποδεκτή και με την οποία προσδιορίστηκαν οι ζημιές στα μηχα[*985]νήματα των ψυκτικών θαλάμων. Το γεγονός ότι τα τιμολόγια - τεκμήρια 3 και 4 παρέμειναν τεκμήρια για αναγνώριση εσφαλμένα κρίθηκε ότι επηρεάζει, δεδομένου ότι ο μάρτυρας εξήγησε ότι, σύμφωνα με τη διαδικασία που ακολουθείται στην εταιρεία, καταγράφει ο ίδιος τις εργασίες που εκτελούνται, αλλά τα τιμολόγια εκδίδονται από το λογιστήριο.
Αναφορικά με τη θερμική μόνωση των ψυκτικών θαλάμων - (ζ) - δεν υπάρχει, υπέβαλαν, οποιαδήποτε αντίφαση στη μαρτυρία, ώστε να δικαιολογείται η κατάληξη. Και αν ακόμη, εισηγήθηκαν, γίνει δεκτό ότι οι ρωγμές στην οροφή των ψυκτικών θαλάμων δεν προκλήθηκαν από την πτώση του τοίχου, αυτή είναι που κατέστρεψε το υπόστεγο, το οποίο δεν επέτρεπε στη βροχή και τα χιόνια να έρχονται σε επαφή με την οροφή των ψυκτικών θαλάμων. Είναι λοιπόν βέβαιο, καταλήγουν, ότι η ζημιά στη θερμική μόνωση προκλήθηκε από την υγρασία που εισχώρησε από τις ρωγμές και οι εφεσίβλητοι είναι υπόλογοι γι’ αυτή. Σ’ ό,τι αφορά τη διαζευκτική απόρριψη του ποσού στη βάση της αρχής για υποχρέωση του θύματος μιας αδικοπραξίας να μετριάσει τη ζημιά του, οι εφεσείοντες το έπραξαν ευθύς όταν οι καιρικές συνθήκες το επέτρεψαν. Απομάκρυναν τα χώματα, αποσυναρμολόγησαν το στέγαστρο και κατασκεύασαν άλλο.
Σε σχέση με το εύρημα (η), δεν ήταν, υπέβαλε ο συνήγορος, η μαρτυρία του εφεσείοντα 1 ότι είχε μόνο 4000 ξύλινα κιβώτια και τα πέταξε όλα, αλλά 6000 έως 7000 και πέταξε όσα λερώθηκαν. Τα υπόλοιπα ήταν αποθηκευμένα και, εν πάση περιπτώσει, η όποια μικρή διαφορά υπάρχει στον αριθμό των κιβωτίων οφείλεται στην επιθυμία του εφεσείοντα 1 να πει την αλήθεια. Για την αξία των μεταχειρισμένων κιβωτίων, και πάλι εσφαλμένα απορρίφθηκε η μαρτυρία του, αφού από την πείρα που είχε στην εμπορία φρούτων μπορούσε να προσδιορίσει την τιμή τους.
Τέλος, ούτε η απόρριψη της ζημιάς για τα καταστραφέντα μήλα, υπέβαλε, είναι ορθή. Αποδεχόμενο το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι ο εφεσείων απώλεσε £700,00, ως αποτέλεσμα της μείωσης του χρεωστικού υπολοίπου του Μ.Ε.2 για την καταστροφή αποθηκευμένων στους θαλάμους του μήλων, εσφαλμένα απέρριψε την αξίωση των £1.200,00 για τα δικά του μήλα, απλά και μόνο επειδή δεν ήταν σε θέση να θυμηθεί ποικιλίες και ποσότητες που είχε. Ήταν απόλυτα φυσιολογικό και έπρεπε να γίνει δεκτό ότι αποδείχθηκε το ποσό, αφού ο εφεσείων χρησιμοποίησε την ίδια μέθοδο υπολογισμού της αξίας των μήλων που ο ίδιος είχε στους ψυκτικούς θαλάμους με εκείνη που χρησιμοποίησε για αποζημίωση του Μ.Ε.2.
[*986]
Έχουμε μελετήσει όλα όσα ο συνήγορος σχολίασε, με σκοπό να καταδείξει ότι οι πιο πάνω ζημιές αποδείχθηκαν. Δε συμφωνούμε με τη θέση του αυτή. Οι διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με τα μη επιδικασθέντα ποσά είναι εύλογα επιτρεπτές, στη βάση της μαρτυρίας που ακούστηκε και έγινε αποδεκτή. Πρόκειται για ειδικές ζημιές, οι οποίες, σύμφωνα με τη νομολογία, πρέπει να αποδεικνύονται με τρόπο θετικό και ο εφεσείων εδώ απέτυχε να το πράξει. Ό,τι ο συνήγορος εισηγείται σχετικά με το ποσό των £911,00 δεν υποστηρίζεται από τη μαρτυρία. Όπως το Δικαστήριο παρατηρεί, ο Μ.Ε.10 δεν είχε οποιαδήποτε σχέση με τα τιμολόγια. Επανέλαβε απλά το περιεχόμενό τους στο Δικαστήριο. Άλλωστε, σε κανένα σημείο της μαρτυρίας του, καίτοι εξήγησε ότι συνηθίζεται να καταγράφει ο ίδιος τις εργασίες που εκτελούνται και να τις κοστολογεί, δεν ανέφερε ότι η κοστολόγηση που έκαμε συμπίπτει, έστω, με αυτή των τιμολογίων. Ούτε το ζήτημα της ζημιάς στη θερμική μόνωση αντιμετωπίστηκε λανθασμένα. Η αβεβαιότητα ως προς την αιτία πρόκλησης των ρωγμών δημιουργεί κενό, σε βαθμό που δε συνδέει τη ζημιά με την πτώση του τοίχου. Τα όσα, επίσης, επισημαίνονται στο περίγραμμα του εφεσείοντα για το ποσό των £2.000,00 δεν μπορούν με κανένα τρόπο να ανατρέψουν την ορθότητα του ευρήματος για απόρριψη και αυτής της αξίωσης. Η μαρτυρία του εφεσείοντα ήταν σαφής - ότι τα κιβώτια που είχε κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν 4000 και καταστράφηκαν όλα. Η προσπάθεια, τέλος, δικαιολόγησης του ποσού των £1.200,00, αξία των μήλων που ο εφεσείων είχε αποθηκευμένα, αποτελούν ισχυρισμούς εκ των υστέρων και χωρίς σταθερή βάση. Το ποσό που ο εφεσείων κατέβαλε στο Μ.Ε.2 δεν μπορεί να υπολογίστηκε κατ’ άλλο τρόπο, παρά στη βάση της ποσότητας και της ποικιλίας των μήλων που υπήρχαν αποθηκευμένα, βάση που δεν υπήρχε για τα μήλα του εφεσείοντα.
Αντέφεση:
Οι εφεσίβλητοι ισχυρίζονται ότι τα επιδικασθέντα υπό στοιχεία (α), (β), (ξ) και (ο) ποσά εσφαλμένα επιδικάστηκαν και τούτο λόγω ελλιπούς και/ή αντιφατικής μαρτυρίας. Μας παρέπεμψαν, για να καταδείξουν το βάσιμο των λόγων αντέφεσής τους, σε συγκεκριμένα σημεία της μαρτυρίας του εφεσείοντα 1 και των Μ.Ε.9 και 10, από τα οποία, κατά την εισήγησή τους, προκύπτουν αντιφάσεις και κενά, τα οποία δε δικαιολογούν την κατάληξη.
Έχουμε διεξέλθει με προσοχή όλα όσα οι εφεσίβλητοι θεωρούν αντιφάσεις και κενά, ως και τη μαρτυρία των εν λόγω μαρτύρων, στο σύνολό της. Δε συμμεριζόμαστε την εισήγησή τους. Όλα όσα, με λεπτομέρεια και σαφήνεια, αναφέρει το πρωτόδικο Δικαστήριο [*987]είναι αποτέλεσμα θεώρησης της μαρτυρίας, την οποία έκρινε αξιόπιστη, και των τεκμηρίων, τα οποία κρίθηκαν στις παραμέτρους της όλης υπόθεσης και όχι ανεξάρτητα της αξιοπιστίας των μαρτύρων. Μεμονωμένες αναφορές, στις οποίες παρέπεμψαν οι εφεσίβλητοι, δεν μπορούν να επιδράσουν και να επηρεάσουν τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου, τα οποία είναι καθ’ όλα εύλογα.
Παραπονούνται, τέλος, οι εφεσίβλητοι και ως προς την επιδίκαση τόκου επί των επιδικασθέντων ποσών από την ημέρα καταχώρισης της αγωγής. Η καθυστέρηση, υπέβαλαν, στην ολοκλήρωση της υπόθεσης βαρύνει τους εφεσείοντες, ο οποίοι στις 27/9/2002 προέβηκαν σε τροποποίηση της Έκθεσης Απαίτησης.
Ούτε με το λόγο αυτό αντέφεσης συμφωνούμε. Δε διαπιστώνουμε, εκ μέρους των εφεσειόντων, χειρισμούς, που από μόνοι τους προκάλεσαν την ομολογουμένως υπάρχουσα καθυστέρηση στην εκδίκαση της υπόθεσης. Οι δύο τροποποιήσεις που έγιναν στην Έκθεση Απαίτησης, έγιναν με τη σύμφωνη γνώμη των εφεσιβλήτων, στους οποίους επιδικάσθηκαν γι’ αυτές έξοδα.
Για τους λόγους που έχουμε παραθέσει, η έφεση και η αντέφεση απορρίπτονται, χωρίς διαταγή για έξοδα.
Η έφεση και η αντέφεση απορρίπτονται. Δεν εκδίδεται διαταγή για έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο