(2007) 1 ΑΑΔ 21
[*21]11 Ιανουαρίου, 2007
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
(Πολιτική Έφεση Αρ. 223/2005)
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΕΩΝ ΛΕΜΕΣΟΥ-ΑΜΑΘΟΥΝΤΟΣ,
Εφεσείοντες - Καθ’ ων η αίτηση - Εναγόμενοι 4,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσιβλήτων - Αιτητών - Εναγομένων 2.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 224/2005)
ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ,
Εφεσείων - Ενάγων - Καθ’ ου η αίτηση,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΤΟΥ
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσιβλήτων - Εναγομένων 2 - Αιτητών.
(Πολιτικές Εφέσεις Αρ. 223/2005, 224/2005)
Πολιτική Δικονομία ― Δικόγραφα ― Διαγραφή δικογράφου δυνάμει της Δ.19, θ.26 και της Δ.27, θ.3 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας ― Αποτελεί εξαιρετικό μέτρο που δικαιολογείται εφόσον το δικόγραφο κρίνεται αναντίλεκτα ανυπόστατο ― Το δικόγραφο κρίνεται αποκλειστικά με βάση το περιεχόμενό του και τις αντικειμενικές συνέπειες που συνεπάγεται η τεκμηρίωση των ισχυρισμών που προβάλλονται σ’ αυτό.
Οι παρούσες εφέσεις στρέφονται εναντίον της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε με έξοδα η [*22]αγωγή των εφεσειόντων επειδή δεν απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων. Οι εφεσείοντες υποστήριξαν ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η έκθεση απαίτησης δεν απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων και ότι λανθασμένα το πρωτόδικο δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη και τους ισχυρισμούς των εφεσειόντων ότι οι εφεσίβλητοι ήταν απαραίτητοι διάδικοι στη διαδικασία.
Στην έκθεση απαίτησης αναγράφονται, μεταξύ άλλων, ότι:
(α) Ο εφεσείων ήταν κάτοχος υποστατικού στα Κ. Πολεμίδια στη Λεμεσό.
(β) Κατά ή περί την 9/11/2003, ο εφεσείων-ενάγων υπέστη εκτεταμένες ζημιές όταν, μετά από βροχόπτωση, το όμβρια ύδατα, ως αποτέλεσμα της αμέλειας και/ή της παράβασης των νομίμων καθηκόντων των εναγομένων (περιλαμβανομένων και των εφεσιβλήτων), εισήλθαν στο υποστατικό του.
(γ) Οι εφεσίβλητοι ή οι εφεσίβλητοι μέσω του Διευθυντή Τμήματος Δημοσίων Έργων και/ή των αντιπροσώπων του, ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο η κατά νόμο, καθ’ ύλη και κατά τόπο συναρμόδια και συνυπεύθυνη Αρχή η οποία είχε μαζί με το Δήμο Κ. Πολεμιδιών, εναγόμενο 1 στην αγωγή, την ευθύνη αποτελεσματικής λειτουργίας και συντήρησης των συστημάτων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων.
(δ) Οι εναγόμενοι 3 (εταιρεία Χαρίλαος Αποστολίδης και Σία Λτδ), ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο εργοληπτική κατασκευαστική εταιρεία η οποία είχε την ευθύνη εκτέλεσης των έργων κατασκευής του δρόμου όπου ευρίσκετο το υποστατικό του εφεσείοντος-ενάγοντος και ευθυνόταν για την εκτέλεση του έργου και/ή την ύπαρξη κακοτεχνιών.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η έκθεση απαίτησης του εφεσείοντος-ενάγοντος αποκάλυπτε εναντίον των εφεσιβλήτων τα αγώγιμα δικαιώματα της αμέλειας και της παράβασης θεσμίων καθηκόντων, υπό τις δύο προαναφερόμενες ιδιότητες που αναγράφονται στην παράγραφο 3 της έκθεσης απαίτησης.
2. Η εξέταση του θέματος που εγειρόταν, με βάση το Άρθρο 172 του Συντάγματος, ήταν ατυχής. Επίσης η αναφορά του πρωτόδικου Δι[*23]καστηρίου σε νομολογία που αναφέρεται στην ευθύνη των τοπικών Αρχών να διατηρούν τους δρόμους που βρίσκονται μέσα στα δημοτικά τους όρια σε καλή κατάσταση και τη συνακόλουθη έλλειψη τέτοιας υποχρέωσης εκ μέρους της Δημοκρατίας, δεν έχει αντιστοιχία στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Εκτιμάται ότι, στην παρούσα υπόθεση, το πρωτόδικο δικαστήριο εξέτασε ουσιαστικά την ουσία της επίδικης διαφοράς και δεν περιορίστηκε μόνο στο κατά πόσο η έκθεση απαίτησης αποκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων-εναγομένων 2, όπως θα έπρεπε.
3. Η πρωτόδικη απόφαση κρίνεται εσφαλμένη και παραμερίζεται.
Οι εφέσεις επιτράπηκαν με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Pelmako Developments Ltd (1991) 1 Α.Α.Δ. 246.
Εφέσεις.
Εφέσεις από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Υπόθ. Αρ. 6562/04), ημερ. 26.7.05.
Α. Κουντουρή, για τους Εφεσείοντες στην Πολ. Έφ. Αρ. 223/2005.
Κ. Βλαδιμήρου, για τον Εφεσείοντα στην Πολ. Έφ. Άρ. 224/2005.
Θ. Μαυρομουστάκη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Νικολάτος.
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Το πρωτόδικο δικαστήριο επιλήφθηκε αιτήσεως των εφεσιβλήτων-εναγομένων 2 με την οποία ζητείτο διάταγμα απόρριψης, παραμερισμού, ακύρωσης και/ή διαγραφής της αγωγής και/ή του κλητηρίου εντάλματος και/ή της επίδοσης εναντίον των εφεσιβλήτων, καθότι η αγωγή δεν αποκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον τους.
[*24]Η αίτηση βασιζόταν στην Δ.19, θ.26, Δ.27, θ.3 και Δ.48, θ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, στα άρθρα 83 και 84 του περί Δήμων Νόμου, Ν. 111/85 και στα άρθρα 12 και 14 του περί Αποχετευτικών Συστημάτων Νόμου 1/71.
Ένσταση στην προαναφερόμενη αίτηση καταχώρισαν οι εφεσείοντες στην ενώπιόν μας Π.Ε. 223/05–εναγόμενοι 4 και ο εφεσείων στην ενώπιόν μας Π.Ε. 224/05-ενάγων.
Το πρωτόδικο δικαστήριο, αφού εξέτασε τα ενώπιόν του στοιχεία και καθοδηγήθηκε από την απόφαση στην υπόθεση In Re Pelmako Developments Ltd (1991) 1 Α.Α.Δ. 246, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αγωγή δεν απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων και ενέκρινε την αίτηση τους εκδίδοντας διάταγμα με το οποίο το κλητήριο ένταλμα εναντίον των εφεσιβλήτων απορρίφθηκε, με έξοδα υπέρ τους.
Την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης προσβάλλουν με τις παρούσες εφέσεις οι εφεσείοντες (ενάγων και εναγόμενοι 4). Οι βασικοί λόγοι εφέσεως είναι ότι λανθασμένα το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε ότι η έκθεση απαίτησης δεν απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων και ότι λανθασμένα το πρωτόδικο δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη και τους ισχυρισμούς των εφεσειόντων ότι οι εφεσίβλητοι ήταν απαραίτητοι διάδικοι στη διαδικασία.
Είναι θεμελιωμένο ότι διαγραφή δικογράφου δυνάμει της Δ.19, θ.26 και της Δ.27, θ.3 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, αποτελεί εξαιρετικό μέτρο που δικαιολογείται μόνον εφόσον το δικόγραφο κρίνεται αναντίλεκτα ανυπόστατο. Το δικόγραφο κρίνεται αποκλειστικά με βάση το περιεχόμενό του και τις αντικειμενικές συνέπειες που συνεπάγεται η τεκμηρίωση των ισχυρισμών που προβάλλονται σ’ αυτό (Δέστε: In Re Pelmako, ανωτέρω).
Στην παρούσα υπόθεση στην έκθεση απαίτησης αναγράφονται, μεταξύ άλλων, και τα εξής:
(α) Ο εφεσείων-ενάγων ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο κάτοχος υποστατικού επί της Λεωφ. Σπύρου Κυπριανού (πρώην Μακεδονίας) στα Κ. Πολεμίδια, στη Λεμεσό.
(β) Κατά ή περί την 9.11.2003, ύστερα από βροχόπτωση, ο εφεσείων-ενάγων υπέστη εκτεταμένες ζημιές από όμβρια ύδατα που εισήλθαν στο υποστατικό του ως αποτέλεσμα της αμέλειας και/ή της παράβασης των νομίμων καθηκόντων των εναγομένων (περι[*25]λαμβανομένων και των εφεσιβλήτων). Κατά τον εφεσείοντα-ενάγοντα όλοι οι εναγόμενοι, περιλαμβανομένων και των εφεσιβλήτων, είχαν την υποχρέωση συντήρησης και/ή λειτουργίας των συστημάτων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, προφανώς στο σημείο όπου βρισκόταν το υποστατικό του. Στην έκθεση απαίτησης δίδονται λεπτομέρειες αμέλειας και/ή παράβασης νομίμων καθηκόντων των εναγομένων και/ή των αντιπροσώπων και/ή των υπηρετών τους.
(γ) Ιδιαίτερης σημασίας για την παρούσα υπόθεση είναι η παράγραφος 3 της έκθεσης απαίτησης στην οποία αναγράφεται πως οι εφεσίβλητοι ή οι εφεσίβλητοι μέσω του Διευθυντή Τμήματος Δημοσίων Έργων και/ή των αντιπροσώπων και/ή των υπηρετών του, ήταν κατά πάντα ουσιώδη χρόνο «η κατά νόμο, καθ’ ύλη και κατά τόπο συναρμόδια και συνυπεύθυνη Αρχή η οποία είχε ομού με τον Εναγόμενο 1 συνυποχρέωση και/ή ευθυνόταν και ευθύνεται να λειτουργεί αποτελεσματικά και/ή να επιθεωρεί και/ή να ενεργεί κατά τρόπο, έτσι ώστε να λειτουργούν και να συντηρούνται τα συστήματα αποχέτευσης ομβρίων υδάτων.» Σημειώνεται ότι εναγόμενος 1 στην αγωγή ήταν ο Δήμος Κ. Πολεμιδιών. Περαιτέρω, στην παράγραφο 3 της έκθεσης απαίτησης, αναγράφεται ότι οι εφεσίβλητοι και/ή οι εφεσίβλητοι μέσω του Διευθυντή Τμήματος Δημοσίων Έργων και/ή των αντιπροσώπων και/ή των υπηρετών του, κατά πάντα ουσιώδη χρόνο για την αγωγή είχαν την ευθύνη επίβλεψης της εκτέλεσης των έργων κατασκευής της Λεωφ. Μακεδονίας (νυν Σπύρου Κυπριανού) όπου ευρίσκεται το υποστατικό του ενάγοντα.
(δ) Στην παράγραφο 4 της έκθεσης απαίτησης αναγράφεται ότι οι εναγόμενοι 3 (εταιρεία Χαρίλαος Αποστολίδης και Σία Λτδ), ήταν κατά τον ουσιώδη χρόνο εργοληπτική κατασκευαστική εταιρεία η οποία είχε την ευθύνη εκτέλεσης των έργων κατασκευής της Λεωφ. Μακεδονίας (νυν Σπύρου Κυπριανού) όπου ευρίσκεται το υποστατικό του εφεσείοντα-ενάγοντα και ευθυνόταν για την εκτέλεση του έργου και/ή για την ύπαρξη οποιωνδήποτε κακοτεχνιών.
Συνάγεται από τα προαναφερόμενα ότι σύμφωνα με την έκθεση απαίτησης οι εφεσίβλητοι ενάγονταν:
(α) Ως συναρμόδια και συνυπεύθυνη Αρχή η οποία μαζί με τον Δήμο Κ. Πολεμιδιών είχε υποχρέωση και ευθυνόταν για την αποτελεσματική λειτουργία, την επιθεώρηση και τη συντήρηση των συστημάτων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων της Λεωφ. Σπύρου Κυπριανού στα Κ. Πολεμίδια, στη Λεμεσό, εκεί δηλαδή όπου βρισκόταν το υποστατικό του εφεσείοντα-ενάγοντα, το οποίο κατ’ ισχυ[*26]ρισμό υπέστη ζημιές από τα όμβρια ύδατα, και
(β) Οι εφεσίβλητοι ενάγονταν και ως έχοντες την ευθύνη επίβλεψης της εκτέλεσης των έργων κατασκευής επί της Λεωφ. Σπύρου Κυπριανού όπου ευρίσκεται το υποστατικό του εφεσείοντα-ενάγοντα και όπου η τρίτη εναγόμενη εταιρεία προέβαινε σε εκτέλεση έργων κατασκευής.
Το στάδιο εξέτασης αιτήσεως διαγραφής δικογράφου ως μη αποκαλύπτοντος αγώγιμο δικαίωμα εναντίον κάποιου εναγομένου δεν προσφέρεται για την εξέταση από το δικαστήριο της ισχύος της υπόθεσης του ενάγοντος. Εκείνο που εξετάζεται στα πλαίσια αίτησης διαγραφής δικογράφου είναι το κατά πόσο το δικόγραφο του οποίου ζητείται η διαγραφή είναι ανυπόστατο και μάλιστα αναντίλεκτα ανυπόστατο.
Κρίνουμε πως στην προκείμενη περίπτωση το δικόγραφο του εφεσείοντα-ενάγοντα δεν ήταν αναντίλεκτα ανυπόστατο σε σχέση με τους εφεσίβλητους. Αντίθετα, κατά την εκτίμησή μας, το δικόγραφο απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα και εναντίον των εφεσιβλήτων-εναγομένων 2 και ως εκ τούτου δεν θα έπρεπε να είχε διαταχθεί η διαγραφή του. Τα αγώγιμα δικαιώματα που η έκθεση απαίτησης αποκαλύπτει εναντίον των εφεσιβλήτων είναι εκείνα της αμέλειας και της παράβασης θεσμίων καθηκόντων των εφεσιβλήτων, υπό τις δύο προαναφερόμενες ιδιότητες που αναγράφονται στην παράγραφο 3 της έκθεσης απαίτησης.
Θεωρούμε ότι η ευπαίδευτη πρωτόδικος Δικαστής εσφαλμένα έκρινε ότι το δικόγραφο δεν απεκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων και επίσης κρίνουμε πως η εξέταση του θέματος που εγειρόταν, με βάση το άρθρο 172 του Συντάγματος, ήταν ατυχής. Επίσης, κατά την εκτίμηση μας, η αναφορά του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε νομολογία που αναφέρεται στην ευθύνη των τοπικών Αρχών να διατηρούν τους δρόμους που βρίσκονται μέσα στα δημοτικά τους όρια σε καλή κατάσταση και τη συνακόλουθη έλλειψη τέτοιας υποχρέωσης εκ μέρους της Δημοκρατίας, δεν έχει αντιστοιχία στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Εκτιμούμε ότι, στην παρούσα υπόθεση, το πρωτόδικο δικαστήριο εξέτασε ουσιαστικά την ουσία της επίδικης διαφοράς και δεν περιορίστηκε μόνο στο κατά πόσο η έκθεση απαίτησης αποκάλυπτε αγώγιμο δικαίωμα εναντίον των εφεσιβλήτων-εναγομένων 2, όπως θα έπρεπε.
Για τους προαναφερόμενους λόγους κρίνουμε την πρωτόδικη απόφαση ως εσφαλμένη και την παραμερίζουμε. Η αγωγή και το [*27]δικόγραφο των εφεσειόντων-εναγόντων εναντίον των εφεσιβλήτων-εναγομένων 2 παραμένει όπως ήταν πριν την παραμερισθείσα πρωτόδικη απόφαση. Και οι δύο εφέσεις πετυχαίνουν. Έξοδα υπέρ των εφεσειόντων.
Οι εφέσεις επιτρέπονται με έξοδα υπέρ των εφεσειόντων.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο