(2008) 1 ΑΑΔ 1067
[*1067]24 Οκτωβρίου, 2008
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ/στές]
ΝΕΟΦΥΤΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ,
Εφεσείων,
ν.
ΑΚΙΝΗΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥ Μ. ΨΑΛΤΗ ΛΤΔ,
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 173/2006)
Ιδιοκτήτης και ενοικιαστής ― Έκδοση διατάγματος (α) παράδοσης ελεύθερης κατοχής υποστατικού λόγω παράνομης επέμβασης και (β) καταβολής αποζημιώσεων εναντίον εναγομένου, κατόχου του υποστατικού, ο οποίος είχε, ιδίω δικαιώματι, αναγνωριστεί από τους ιδιοκτήτες ως ενοικιαστής ― Ακύρωση της πρωτόδικης απόφασης και’ έφεση.
Απόδειξη ― Τεκμήρια ― Κατάθεση ως τεκμηρίου επιστολής η οποία συνιστούσε απόδειξη γεγονότος ― Κατά πόσο απαιτείτο αναφορά της επιστολής στα δικόγραφα πριν κατατεθεί ως τεκμήριο.
Δυνάμει γραπτής συμφωνίας μίσθωσης που έγινε στις 31.1.1991, οι εφεσίβλητοι ενοικίασαν στην Μαίρη Αγνή Γεωργίου διαμέρισμα στην Ακρόπολη Λευκωσίας για περίοδο δύο ετών. Η Γεωργίου εξακολουθούσε να κατέχει το διαμέρισμα και να το χρησιμοποιεί ως κατοικία και μετά τη λήξη της περιόδου ενοικίασης. Μαζί της διέμενε και ο εφεσείων ο οποίος τότε ήταν σύζυγός της. Γύρω στο 1994 η Γεωργίου εγκατέλειψε το διαμέρισμα το οποίο έκτοτε χρησιμοποιείται από τον εφεσείοντα και τον πατέρα του.
Οι εφεσίβλητοι αξίωσαν επιστροφή του διαμερίσματος με επιστολή ημερ.10.6.2004 και όταν ο εφεσείων αρνήθηκε να το εγκαταλείψει καταχώρησαν αγωγή εναντίον του αξιώνοντας διάταγμα για παράδοση ελεύθερης κατοχής του λόγω παράνομης επέμβασης και αποζημιώσεις. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας το Δικαστήριο απέρριψε αίτηση κατάθεσης ως τεκμηρίου επιστολής των εφεσιβλήτων, που είχε στην κατοχή του ο εφεσείων, από την οποία, κατ’ ισχυρισμόν, συνάγεται ότι οι εφεσίβλητοι αναγνώριζαν τον εφεσείοντα ως ενοι[*1068]κιαστή. Ο λόγος απόρριψης της κατάθεσης της επιστολής ήταν ότι αυτή δεν ήταν δικογραφημένη.
Ο εφεσείων εφεσίβαλε την απόφαση. Με τους λόγους έφεσης αμφισβητούνται οι πιο πάνω διαπιστώσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου. Περαιτέρω, υποστηρίζεται ότι η ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρία δεν ήταν επαρκής για να καταλήξει το Δικαστήριο στην απόφασή του.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Η επιστολή συνιστά απόδειξη γεγονότος και συνεπώς, για να καταστεί ως τεκμήριο, δεν απαιτείται αναφορά της στα δικόγραφα. Εν πάση περιπτώσει, στην έκθεση υπεράσπισης είναι σαφής ο ισχυρισμός του εναγομένου – εφεσείοντος ότι κατείχε το συγκεκριμένο υποστατικό νόμιμα ως ενοικιαστής και συνεπώς η κατάθεση της επιστολής η οποία θα αποδείκνυε τον ισχυρισμό του, ούτως ή άλλως θα έπρεπε να γίνει αποδεκτή ως μαρτυρία.
2. Ο εφεσείων είχε, ιδίω δικαιώματι, αναγνωριστεί από τους εφεσίβλητους ως ενοικιαστής, αφού αυτοί μετά την αναχώρηση της Γεωργίου, ουσιαστικά δέχτηκαν ρητά ή σιωπηλά την ενοικίαση του υποστατικού από τον εφεσείοντα.
3. Κάτω από τις περιστάσεις, η ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου μαρτυρία δεν ήταν αρκετή για τους εφεσίβλητους να αποδείξουν ότι ο εφεσείων εξακολουθεί παράνομα να κατέχει το υποστατικό και, συνεπώς, τόσο το εκδοθέν διάταγμα παράδοσης κατοχής του υποστατικού, όσο και η απόφαση για την καταβολή αποζημιώσεων παραμερίζονται, με έξοδα εναντίον των εφεσιβλήτων πρωτοδίκως και κατ’ έφεση, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα πρωτοδίκως και κατ’ έφεση εναντίον των εφεσιβλήτων.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Χ”Πίττας, Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 8807/04), ημερομ. 24.3.06.
Π. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα.
Δ. Καλλής, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
[*1069]ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστήριου απαγγέλλεται από τον Δικαστή Νικολαΐδη.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Οι εφεσίβλητοι είναι εταιρεία. Κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν οι εγγεγραμμένοι ιδιοκτήτες διαμερίσματος που βρίσκεται στην οδό Βασιλίσσης ΄Ολγας 17, στην Ακρόπολη Λευκωσίας. Δυνάμει γραπτής συμφωνίας μίσθωσης που έγινε μεταξύ των εφεσιβλήτων και κάποιας Μαίρης Αγνής Γεωργίου στις 31.1.1991, το πιο πάνω διαμέρισμα εκμισθώθηκε στη Γεωργίου για περίοδο δύο ετών. Μετά τη λήξη της περιόδου ενοικίασης η Γεωργίου εξακολουθούσε να το κατέχει και να το χρησιμοποιεί ως κατοικία. Μαζί της διέμενε και ο εφεσείων ο οποίος τότε ήταν σύζυγός της. Σύμφωνα με την υπάρχουσα μαρτυρία, γύρω στο 1994 η Γεωργίου εγκατέλειψε το διαμέρισμα και επέστρεψε στους δικούς της που ζουν στο εξωτερικό, μια και ο γάμος της φαίνεται ότι δεν πήγαινε καλά. Οι εφεσίβλητοι αντιλήφθηκαν ότι η φυγή της ήταν μόνιμη. Έκτοτε το διαμέρισμα χρησιμοποιείται από τον εφεσείοντα και τον πατέρα του.
Οι εφεσίβλητοι διεκδίκησαν επιστροφή του διαμερίσματος με επιστολή του δικηγόρου τους ημερ. 10.6.2004. Όταν ο εφεσείων αρνήθηκε να το εγκαταλείψει ηγέρθη αγωγή με την οποία αξιώνεται διάταγμα για παράδοση ελεύθερης κατοχής του υποστατικού, λόγω παράνομης επέμβασης. Επίσης αξιώνονται αποζημιώσεις.
Το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε ότι ο εφεσείων πράγματι κατέχει το υποστατικό παράνομα και εξέδωσε διάταγμα παράδοσης ελεύθερης κατοχής, καθώς και απόφαση εναντίον του για ποσό £1.000 υπό μορφή ονομαστικών αποζημιώσεων.
Με την παρούσα έφεση αμφισβητούνται οι πιο πάνω διαπιστώσεις του πρωτόδικου δικαστηρίου για πολλούς λόγους. Θα επικεντρωθούμε σε δύο απ’ αυτούς. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας το δικαστήριο απέρριψε αίτηση κατάθεσης ως τεκμηρίου επιστολής των εφεσιβλήτων, που είχε στην κατοχή του ο εφεσείων, από την οποία, κατ΄ ισχυρισμόν, συνάγεται ότι οι εφεσίβλητοι αναγνώριζαν τον εφεσείοντα ως ενοικιαστή. Περαιτέρω, υποστηρίζεται ότι η ενώπιον του δικαστηρίου μαρτυρία δεν ήταν επαρκής για να καταλήξει το δικαστήριο στην απόφασή του.
Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε την αίτηση κατάθεσης της συγκεκριμένης επιστολής στη βάση ότι αυτή δεν ήταν δικογραφημένη. Οπως σωστά έχει υποστηριχθεί ενώπιόν μας, η επιστολή συνιστά απόδειξη γεγονότος και συνεπώς, για να κατατεθεί ως τεκ[*1070]μήριο, δεν απαιτείται αναφορά της στα δικόγραφα. Εν πάση περιπτώσει, στην έκθεση υπεράσπισης είναι σαφής ο ισχυρισμός του εναγόμενου-εφεσείοντα ότι κατείχε το συγκεκριμένο υποστατικό νόμιμα ως ενοικιαστής και συνεπώς η κατάθεση της επιστολής η οποία θα αποδείκνυε τον ισχυρισμό του, ούτως ή άλλως θα έπρεπε να γίνει αποδεκτή ως μαρτυρία. Δεν γνωρίζουμε, βέβαια, το περιεχόμενο της επιστολής, ούτε τι αποδείκνυε, αλλά η μη κατάθεσή της, καθιστά τη διαδικασία τρωτή.
Πέραν όμως αυτού θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι εξ άλλου καθαρό από τη μαρτυρία ότι η Γεωργίου είχε εγκαταλείψει το υποστατικό από το 1994. Στη μαρτυρία των εφεσιβλήτων είναι παραδεκτό ότι από τη στιγμή της αναχώρησής της ήταν ξεκάθαρο ότι εγκατέλειπε το υποστατικό μονίμως. Παρά ταύτα οι εφεσίβλητοι άφησαν τον εφεσείοντα να κατέχει το υποστατικό χωρίς όχληση δεχόμενοι μάλιστα και την καταβολή των ενοικίων από αυτόν για τόσα χρόνια. Είμαστε της γνώμης ότι δεν τίθεται καν θέμα θέσμιας ενοικίασης. Οι εφεσίβλητοι μετά την αναχώρηση της Γεωργίου, ουσιαστικά δέχτηκαν ρητά ή σιωπηλά την ενοικίαση του υποστατικού από τον εφεσείοντα. Συνεπώς, το ερώτημα κατά πόσο εν διαστάσει σύζυγος θέσμιου ενοικιαστή δικαιούται σε συνέχιση της ενοικίασης, δεν τίθεται καν. Ο εφεσείων είχε, ιδίω δικαιώματι, αναγνωριστεί από τους εφεσίβλητους ως ενοικιαστής.
Κάτω από τις περιστάσεις, συμφωνούμε με τον ευπαίδευτο συνήγορο του εφεσείοντα ότι, το λιγότερο, η ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου μαρτυρία δεν ήταν αρκετή για τους ενάγοντες-εφεσίβλητους να αποδείξουν την υπόθεσή τους. Κρίνουμε ότι δεν έχει αποδειχθεί ότι ο εφεσείων παράνομα εξακολουθεί να κατέχει το υποστατικό και, συνεπώς, τόσο το εκδοθέν διάταγμα παράδοσης κατοχής του υποστατικού, όσο και η απόφαση για την καταβολή αποζημιώσεων παραμερίζονται, με έξοδα εναντίον των εφεσιβλήτων, τόσο πρωτοδίκως όσο και κατ’ έφεση, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα πρωτοδίκως και κατ’ έφεση εναντίον των εφεσιβλήτων.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο