(2011) 1 ΑΑΔ 199
[*199]2 Φεβρουαρίου, 2011
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΚΡΑΜΒΗΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στές]
AMETHYST DISTRIBUTORS LTD,
Εφεσείοντες-Ενάγοντες,
v.
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΚΥΚΚΟΥ,
Εφεσιβλήτων-Εναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 210/2008)
Συμβάσεις ― Ερμηνεία σύμβασης ― Σκοπός της είναι η εξεύρεση της πραγματικής πρόθεσης των συμβαλλομένων ― Οι ερμηνευτικοί κανόνες χρησιμοποιούνται μόνον όταν το νόημα ενός όρου, είναι ασαφές ― Κριτήριο, είναι η έννοια την οποία μεταδίδει το κείμενο της σύμβασης στον μέσο λογικό άνθρωπο.
Συμβάσεις ― Ερμηνεία σύμβασης ― Εξωγενής μαρτυρία ― Πότε είναι επιτρεπτή η προσαγωγή εξωγενούς μαρτυρίας με στόχο να τροποποιήσει τους ρητούς όρους μιας σύμβασης.
Η έφεση αυτή αφορά στην ερμηνεία των όρων σύμβασης με την οποία οι εφεσείοντες είχαν διοριστεί αποκλειστικοί αντιπρόσωποι και διανομείς των οινοπνευματωδών ποτών που κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο των εφεσιβλήτων.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την ερμηνεία την οποία έδιδαν οι εφεσείοντες στη σύμβαση στη βάση της οποίας (ερμηνείας) αυτοί διορίστηκαν ως γενικοί αντιπρόσωποι των εφεσιβλήτων για ολόκληρη την Κύπρο για όλα τα προϊόντα που παράγοντο στο εργοστάσιό τους.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε σε εύρημα ότι η επίδικη σύμβαση κάλυπτε αποκλειστικά και μόνο το αλκοολούχο ποτό που περιγράφεται ως «Kykkos Monastery Aperitif» (κόκκινη ζιβανία) και όχι τα υπόλοιπα ποτά που παράγονταν από τους εφεσίβλητους κατά τον ουσιώδη χρόνο. Το εύρημα αυτό του Δικαστηρίου αμφισβητείται με την έφεση.
[*200]Αποφασίστηκε ότι:
1. Το θέμα το οποίο εγείρεται, ήτοι, η ερμηνεία των όρων της σύμβασης είναι νομικό θέμα για το οποίο το Δικαστήριο έχει διακριτική ευχέρεια. Σκοπός είναι η ανεύρεση της πραγματικής πρόθεσης των συμβαλλομένων. Οι ερμηνευτικοί κανόνες χρησιμοποιούνται μόνο όταν το νόημα ενός όρου είναι ασαφές. Όπου επιχειρείται ερμηνεία όρων της σύμβασης, το κριτήριο είναι η έννοια την οποία μεταδίδει το κείμενο της σύμβασης στον μέσο λογικό άνθρωπο.
2. Δεν χωρεί οποιαδήποτε αμφισβήτηση για τα όσα προβλέπονται ρητά στη σύμβαση. Τα ευρήματα του Δικαστηρίου ως προς την πρόθεση των συμβαλλομένων είναι ορθά. Δεν υπάρχει οτιδήποτε στη συμφωνία που να υποστηρίζει ότι αυτή αφορούσε σε όλα τα προϊόντα που κατασκεύαζε το εργοστάσιο. Ούτε και μπορούσε να γίνει η επίκληση εξωγενούς μαρτυρίας, όπως ισχυρίστηκαν οι εφεσείοντες. Ούτε και είναι δυνατό η γενική και αόριστη αναφορά στο προοίμιο της σύμβασης, σε ανάληψη υποχρέωσης για διανομή «των παραγόμενων προϊόντων του εργοστασίου», να αντικρούσει τους συμφωνημένους ρητούς και περιοριστικούς όρους στο λειτουργικό μέρος της σύμβασης. Το αν μετά την υπογραφή της συμφωνίας οι εφεσίβλητοι προμήθευαν τους εφεσείοντες και με άλλα προϊόντα, δεν επηρεάζει την αρχική συμφωνία, αφού αυτό δεν γινόταν στη βάση της επίδικης σύμβασης, η οποία αφορούσε στην αποκλειστική αντιπροσώπευση ενός και μόνο προϊόντος, του «Kykkos Monastery Aperitif». Εν πάση περιπτώσει, δεν είναι επιτρεπτό όταν το κείμενο της σύμβασης είναι σαφές, όπως εδώ, να χρησιμοποιούνται μεταγενέστερες αόριστες δηλώσεις ή ενέργειες των συμβαλλομένων μερών, ως ερμηνευτικό βοήθημα σύμβασης την οποία τα μέρη είχαν ήδη συνάψει.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα εναντίον των εφεσειόντων τα οποία να υπολογιστούν από το Πρωτοκολλητείο και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Pell Frischmann Consultants Ltd v. Δημοκρατίας (2001) 1 Α.Α.Δ. 33,
Maison Jenny Ltd v. Krashias Footwear Industry Ltd (2002) 1(Β) Α.Α.Δ. 1156,
Θεολόγου κ.ά. v. Κτηματικής Εταιρείας Νέμεσις Λτδ (1998) 1 Α.Α.Δ. 407,
[*201]Saab a.ο. v. Holy Monastery of Ay. Neophytos (1982) 1 C.L.R. 499,
Γορτ Πρoσέσινγκ Σεντρ Λτδ ν. Δημοκρατίας (1997) 1(Α) Α.Α.Δ. 442.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Γιασεμής, Π.E.Δ.), (Aγωγή Aρ. 1128/1998), ημερ. 31/3/2008.
Α. Μαθηκολώνης με Ζ. Συμεού, για τους Εφεσείοντες.
Α. Αποστολίδης για Α. Σ. Αγγελίδη, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Ερωτοκρίτου.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Οι Εφεσείοντες με την αγωγή τους αξίωσαν αποζημιώσεις ύψους £250.000 και $297.900 για τον από μέρους των Εφεσιβλήτων παράνομο τερματισμό και/ή παράβαση της μεταξύ τους σύμβασης ημερ. 24.1.1996. Ισχυρίστηκαν ότι με τη σύμβαση είχαν διοριστεί για περίοδο 5 χρόνων αποκλειστικοί αντιπρόσωποι και διανομείς όλων των οινοπνευματωδών ποτών που κατασκευάζονταν στο εργοστάσιο των Εφεσιβλήτων. Παρά ταύτα, οι Εφεσίβλητοι, κατά παράβαση της σύμβασης, μεταξύ άλλων διέθεσαν κρυφά μεγάλες ποσότητες προϊόντων σε τρίτους, παρέλειψαν να διαφημίσουν τα προϊόντα και καθόρισαν μονομερώς ψηλές τιμές για τα προϊόντα. Όλα αυτά δημιούργησαν, όπως ισχυρίστηκαν οι Εφεσείοντες, προβλήματα στη διάθεση των προϊόντων. Παρά τις μεγάλες προσπάθειες που κατέβαλαν οι Εφεσείονες για να εκτελέσουν τις υποχρεώσεις τους που απόρρεαν από τη σύμβαση, οι Εφεσίβλητοι με επιστολή των δικηγόρων τους ημερ. 18.12.1997 τερμάτισαν τη μεταξύ τους σύμβαση, ισχυριζόμενοι ότι υπήρξαν συνεχείς παραβιάσεις ουσιωδών όρων της και ιδιαίτερα του όρου 3, ο οποίος προέβλεπε την εξόφληση των τιμολογίων εντός 120 ημερών από την παράδοσή τους. Οι Εφεσείοντες θεώρησαν τον τερματισμό αυθαίρετο, παράνομο και αντισυμβατικό και με την αγωγή τους ισχυρίστηκαν ότι τους προκάλεσε πολλαπλές απώλειες και ζημιές, τις οποίες εξειδικεύουν στο δικόγραφό τους.
Οι Εφεσίβλητοι όχι μόνο αρνούνται τους ισχυρισμούς αυτούς, αλλά ανταπαιτούν από τους Εφεσείοντες αποζημιώσεις για ζημιά, [*202]που όπως ισχυρίζονται, υπέστησαν ως αποτέλεσμα των ενεργειών των Εφεσειόντων.
Το πρωτόδικο δικαστήριο αφού ανέλυσε την ενώπιον του μαρτυρία, απέρριψε τόσο την απαίτηση όσο και την ανταπαίτηση με έξοδα τα οποία επιδικάστηκαν υπέρ του κάθε επιτυχόντος διαδίκου.
Οι Εφεσείοντες με τέσσερις λόγους έφεσης αμφισβητούν την ορθότητα της απόφασης του πρωτόδικου δικαστηρίου. Με την αγόρευση του δικηγόρου τους, απέσυραν τους λόγους έφεσης 3 και 4 και έτσι παρέμειναν οι δύο πρώτοι.
Με το λόγο έφεσης 1, αμφισβητούν το εύρημα του πρωτόδικου δικαστηρίου ότι η επίδικη σύμβαση κάλυπτε αποκλειστικά και μόνο το αλκοολούχο ποτό που περιγράφεται ως «Kykkos Monastery Aperitif» (κόκκινη ζιβανία) και όχι τα υπόλοιπα ποτά που παράγονταν από τους Εφεσίβλητους κατά τον ουσιώδη χρόνο. Όπως ισχυρίζονται, η ορθή ερμηνεία των όρων της σύμβασης, όπως προκύπτει από την ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου μαρτυρία, είναι ότι οι Εφεσείοντες διορίστηκαν ως γενικοί αντιπρόσωποι των Εφεσιβλήτων για ολόκληρη την Κύπρο για όλα τα προϊόντα που παράγοντο στο εργοστάσιό τους.
Με δεδομένο ότι ευσταθεί ο πρώτος λόγος έφεσης, οι Εφεσείοντες εγείρουν και δεύτερο λόγο έφεσης ο οποίος αφορά στο ύψος των αποζημιώσεων που θα επιδίκαζε το πρωτόδικο δικαστήριο, σε περίπτωση που έκρινε ότι ο τερματισμός ήταν αδικαιολόγητος και ότι οι Εφεσίβλητοι είχαν συμβατική ευθύνη έναντί τους.
Είναι φανερό ότι η έφεση αφορά στην ερμηνεία των όρων της επίδικης σύμβασης. Πρόκειται για νομικό θέμα για το οποίο το δικαστήριο έχει διακριτική ευχέρεια. Σκοπός είναι η εξεύρεση της πραγματικής πρόθεσης των συμβαλλομένων. Οι αρχές που διέπουν την ερμηνεία μιας σύμβασης είναι καλά καθιερωμένες και δεν χρειάζεται να τις επαναλάβουμε. Οι ερμηνευτικοί κανόνες χρησιμοποιούνται μόνο όταν το νόημα ενός όρου, είναι ασαφές (Pell Frischmann Consultants Ltd v. Δημοκρατίας (2001) 1 Α.Α.Δ. 33, 44). Όπου επιχειρείται ερμηνεία όρων της σύμβασης, το κριτήριο είναι η έννοια την οποία μεταδίδει το κείμενο της σύμβασης στον μέσο λογικό άνθρωπο (βλ. Maison Jenny Ltd v. Krashias Footwear Industry Ltd (2002) 1(Β) Α.Α.Δ. 1156, Θεολόγου κ.ά. v. Κτηματικής Εταιρείας Νέμεσις Λτδ (1998) 1 Α.Α.Δ. 407, 413 και Saab a.o. v. Holy Monastery of Ayios Neophytos (1982) 1 C.L.R. 499).
[*203]Το καίριο ερώτημα ως προς τα ακριβή προϊόντα που αφορούσε η επίδικη σύμβαση, απαντάται εύκολα, κατά την άποψή μας, από την ίδια τη σύμβαση. Συγκεκριμένα ο σχετικός όρος προβλέπει ότι:-
«Με την υπογραφή και έναρξη της παρούσας Σύμβασης το ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ διορίζει τον ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ/ΔΙΑΝΟΜΕΑ ως αποκλειστικό Αντιπρόσωπο και διανομέα όλων των οινοπνευματωδών ποτών του Kykkos Monastery Aperitif που κατασκευάζονται και/ή παράγονται στο πιο πάνω αναφερόμενο εργοστάσιο (που για σκοπούς και όρους της παρούσας Σύμβασης θα καλούνται «ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ») παγκύπρια, δηλαδή πόλεις και επαρχίες Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακος, Πάφου και τις ελεύθερες περιοχές Αμμοχώστου όπως επίσης και σε όλα τα σημεία πώλησης αφορολογήτων ειδών καθώς και όλες τις άλλες χώρες που πιθανώς να υπάρξει ενδιαφέρον για εξαγωγή και ο ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ/ΔΙΑΝΟΜΕΑΣ αναλαμβάνει την αποκλειστική διανομή, διάθεση και πώληση των ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ με τους πιο κάτω όρους: ................................».
Από την πιο πάνω πρόνοια προκύπτει σαφώς ότι οι Εφεσείοντες διορίστηκαν αποκλειστικοί αντιπρόσωποι και διανομείς όλων των οινοπνευματωδών ποτών με την εμπορική επωνυμία «Kykkos Monastery Aperitif», τα οποία κατασκευάζονταν και/ή παράγονταν στο πιο πάνω εργοστάσιο των Εφεσιβλήτων. Το επόμενο ερώτημα που προκύπτει, είναι ποια προϊόντα περιλαμβάνονται στην πιο πάνω εμπορική ονομασία; Οι Εφεσείοντες ισχυρίζονται ότι από αριθμό τεκμηρίων προκύπτει ότι οι Εφεσίβλητοι χρησιμοποιούσαν την πιο πάνω εμπορική ονομασία για να καλύψουν όλα τα προϊόντα που παράγονταν από τη Μονή στο εργοστάσιο της και ότι η ονομασία δεν περιορίζεται μόνο στην κόκκινη ζιβανία, όπως ισχυρίζονται οι Εφεσίβλητοι.
Δεν συμφωνούμε. Κατ’ αρχάς η συμφωνία κατατάσσει το προϊόν στην κατηγορία των «απεριτίφ», δηλαδή των ορεκτικών ποτών και επομένως λογικά δεν μπορεί να περιλαμβάνει προϊόντα που ανήκουν σε άλλες περιγραφικές κατηγορίες ποτών. Πέραν τούτου, η συμφωνία κατονομάζει με ακρίβεια το συγκεκριμένο προϊόν. Κατά την άποψή μας, δεν χωρεί οποιαδήποτε αμφισβήτηση για τα όσα προβλέπονται ρητά στη σύμβαση, τα δε ευρήματα του πρωτόδικου δικαστηρίου ως προς την πρόθεση των συμβαλλομένων μερών είναι ορθά. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του κ. Κ. Φούρναρη, Τεχνικού Διευθυντή του Οινοποιείου της Μονής, η οποία έγινε δεχτή, το συγκεκριμένο ποτό «Kykkos Monastery Aperitif», αφορούσε στην μονα[*204]στηριακή Κυκκώτικη κόκκινη ζιβανία, η οποία παρείγετο σε γλυκό και ξηρό απεριτίφ. Δεν υπάρχει οτιδήποτε στην ίδια τη συμφωνία που να υποστηρίζει ότι αυτή αφορούσε σε όλα τα προϊόντα που κατασκεύαζε το εργοστάσιο. Η αναφορά από τους Εφεσείοντες σε εξωγενή μαρτυρία για να υποστηρίξουν τις θέσεις τους, δεν βοηθά. Μια εμπορική σύμβαση αποκλειστικής αντιπροσώπευσης, ρητά και ξεκάθαρα διατυπωμένη ως προς το προϊόν στο οποίο αφορά, δεν είναι δυνατό να ερμηνευθεί με επίκληση εξωγενούς μαρτυρίας για να διαφοροποιήσει τους ρητούς όρους της σύμβασης. Ούτε είναι δυνατό η γενική και αόριστη αναφορά στο προοίμιο της σύμβασης, σε ανάληψη υποχρέωσης για διανομή «των παραγόμενων προϊόντων του εργοστασίου», να αντικρούσει τους συμφωνημένους ρητούς και περιοριστικούς όρους στο λειτουργικό μέρος της σύμβασης. Ούτε το περιεχόμενο Ανακοίνωσης των Εφεσιβλήτων, η οποία εκδόθηκε μετά από δημοσιογραφική διάσκεψη η οποία έγινε ένα χρόνο μετά (5.12.96) τη σύναψη της σύμβασης (24.1.96), μπορεί να αλλοιώσει τα ρητώς συμφωνηθέντα. Το αν μετά την υπογραφή της συμφωνίας οι Εφεσίβλητοι προμήθευαν τους Εφεσείοντες και με άλλα προϊόντα, δεν επηρεάζει την αρχική συμφωνία, αφού αυτό δεν γινόταν στη βάση της επίδικης σύμβασης, η οποία αφορούσε στην αποκλειστική αντιπροσώπευση ενός και μόνο προϊόντος, του «Kykkos Monastery Aperitif». Εν πάση περιπτώσει, δεν είναι επιτρεπτό όταν το κείμενο της σύμβασης είναι σαφές, όπως εδώ, να χρησιμοποιούνται μεταγενέστερες αόριστες δηλώσεις ή ενέργειες των συμβαλλομένων μερών, ως ερμηνευτικό βοήθημα σύμβασης την οποία τα μέρη είχαν ήδη συνάψει (βλ. Γορτ Προσέσινγκ Σεντρ Λτδ v. Δημοκρατίας (1997) 1(Α) Α.Α.Δ. 442, 445).
Ενόψει της απορριπτικής κατάληξής μας σε σχέση με τον πρώτο λόγο έφεσης, καθίσταται αχρείαστη η εξέταση του δεύτερου λόγου έφεσης που αφορά στο ύψος των αποζημιώσεων, σε περιπτώσεις που τέτοιες θα επιδικάζονταν.
Η έφεση για τους λόγους που εξηγήσαμε κρίνεται ανεδαφική και απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των Εφεσειόντων, τα οποία να υπολογιστούν από το Πρωτοκολλητείο και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα εναντίον των εφεσειόντων τα οποία να υπολογιστούν από το Πρωτοκολλητείο και να εγκριθούν από το Δικαστήριο.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο