(2011) 1 ΑΑΔ 1687
[*1687]30 Σεπτεμβρίου, 2011
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
FAMILY RESTAURANTS ANDREOU CO. LTD,
Εφεσείοντες-Εναγόμενοι,
v.
ΑΧΕΛΕΙΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΑΝHΛΙΚΗΣ
ΔΙΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΗΔΕΜΟΝΑ ΑΥΤΗΣ,
ΣΤΕΛΛΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ,
Εφεσίβλητης-Ενάγουσας,
v.
ΣΤΕΛΛΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ,
Εφεσίβλητης-Τριτοδιάδικoυ.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 300/2006)
Αστικά αδικήματα ― Αμέλεια ― Ατύχημα και σοβαρός τραυματισμός ανήλικης σε παγνιδότοπο ― Παράβαση συμφωνίας επίβλεψης ― Επιβεβαίωση πρωτόδικης κρίσης σύμφωνα με την οποία οι ιδιοκτήτες του παιγνιδότοπου είχαν καθήκον τέτοιας επιμέλειας όσης θα επεδείκνυε ένας προστατευτικός γονέας ώστε να προστάτευε το παιδί του από τον κίνδυνο πτώσης ή τραυματισμού, παίζοντας σε συγκεκριμένο παιγνίδι, συναρτημένη με τους κινδύνους που ο συνετός γονέας, θα διέβλεπε ότι πιθανό να επισυνέβαιναν ― Η απουσία της υπεύθυνης «host» κατά την ώρα του ατυχήματος, ήταν η αιτία του μη ικανοποιητικού ελέγχου και επιτήρησης των παιδιών ― Εκρίθη ότι ήταν σε γνώση των εφεσειόντων ότι υπήρχε η πιθανότητα πρόσκρουσης των παιδιών, που τσουλούσαν εντός του πλαστικού σωλήνα, της τσουλήθρας ιδιαιτέρως όταν ένα παιδάκι δεν απομακρυνόταν από το στόμιο της εξόδου, φθάνοντας στο ισόγειο.
Αστικά αδικήματα ― Αμέλεια ― Καθήκον επιμέλειας ― Ποιο το μέτρο καθήκοντος επιμέλειας των ιδιοκτητών του παιγνιδότοπου ― Κατά πόσον υπήρχε έγκυρη σύμβαση μεταξύ των εφεσειόντων και της εφεσίβλητης, που προνοούσε τη φύλαξη και ασφάλεια των παιδιών, πε[*1688]ριλαμβανομένης και της εφεσίβλητης.
Αστικά αδικήματα ― Αμέλεια ― Αιτιώδης συνάφεια ― Η Αρχή του novus actus interveniens ― Αποφασιστικής σημασίας είναι η διαπίστωση, ως πραγματικού γεγονότος, της αιτιώδους συνάφειας της αμέλειας του εναγομένου και της προκληθείσης ζημιάς ― Τίθεται ζήτημα όταν η ενδεχόμενη παρέμβαση τρίτου, είναι «τόσο δυνατή» ώστε να διαταράξει τη ροή των γεγονότων.
Πολιτική Δικονομία ― Δικόγραφα ― Δικογράφηση αρχής novus actus interveniens ― Προαπαιτούμενο για την εξέταση της δυνατότητας επίκλησης, από την Υπεράσπιση, της αρχής novus actus interveniens, είναι η προβολή ανάλογου ισχυρισμού στα δικόγραφα ― Απουσία τέτοιας αναφοράς με παρεμφερείς λεπτομέρειες συνιστά ουσιώδες δικονομικό σφάλμα.
Τόκος ― Δεν επιδικάζεται τόκος σε γενικές αποζημιώσεις που αφορούν σε μελλοντικές θεραπείες.
Ο σοβαρός τραυματισμός ανήλικης σε παγνιδότοπο οδήγησε στην καταχώρηση αγωγής για αποζημιώσεις. Το ατύχημα έλαβε χώρα σε παιγνιδότοπο εντός εστιατορίου όπου είχαν γίνει διευθετήσεις από τη μητέρα της ανήλικης για τη διοργάνωση του πάρτυ των γενεθλίων της τελευταίας. Συμφωνήθηκε δε με τη διεύθυνση του εστιατορίου κα τη μητέρα της ανήλικης, η χρήση του παιγνιδότοπου από την ανήλικη και τους προσκεκλημένους φίλους της ως επίσης και ότι θα υπήρχε υπεύθυνο πρόσωπο για την ασφάλεια τους.
Κατά τη διάρκεια του πάρτι, η ανήλικη εφεσίβλητη, ενώ βρισκόταν ακινητοποιημένη σε τσουλήθρα, κτυπήθηκε στην περιοχή της πλάτης από άλλο παιδάκι που τσουλούσε, ερχόμενο από την ίδια κατεύθυνση που κινήθηκε η εφεσίβλητη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι εκτός από την παράβαση της συμφωνίας για επίβλεψη, οι εφεσείοντες επέδειξαν αμέλεια και επιδίκασε γενικές και ειδικές αποζημιώσεις στην εφεσίβλητη. Επιδικάστηκαν £90.000 ως γενικές αποζημιώσεις. Στο εν λόγω ποσό συμπεριλήφθηκε και ποσό £20.000 για φυσιοθεραπεία. Οι ειδικές αποζημιώσεις δεν αμφισβητήθηκαν.
Ασκήθηκε έφεση από τους εναγομένους και αντέφεση με την οποία ζητήθηκε αύξηση του ποσού των γενικών αποζημιώσεων στις £100.000 πλέον το κόστος της φυσιοθεραπείας.
[*1689]Με την έφεση υποστηρίχθηκε μεταξύ άλλων ότι:
α) Ήταν εσφαλμένη η κατάληξη του Δικαστηρίου, ότι δημιουργήθηκε έγκυρη συμβατική υποχρέωση για φύλαξη των παιδιών.
β) Το πρωτόδικο Δικαστήριο εφάρμοσε, κατά τρόπο λανθασμένο, τις αρχές που διέπουν τη διαπίστωση του αστικού αδικήματος της αμέλειας.
γ) Ότι το κριτήριο καταλογισμού ευθύνης είναι η επάρκεια των ενεργειών ενός προσεκτικού γονέα, και ότι οι εφεσείοντες/εναγόμενοι είχαν ενεργήσει μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο.
δ) Ότι ήταν έκδηλα υπερβολικό το ποσό των γενικών αποζημιώσεων.
ε) Ότι η επιδίκαση τόκου επί ολόκληρου του ποσού των γενικών αποζημιώσεων ήταν λανθασμένη αφού ποσό Λ.Κ.20.000 αφορούσε έξοδα φυσιοθεραπείας που θα απαιτούνταν στο μέλλον.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Προέκυπτε σαφώς από την αποδεχτή μαρτυρία ότι οι γονείς δεν είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης στο χώρο της τσουλήθρας και υπήρχε υπάλληλος των εφεσειόντων που εκτελούσε χρέη «host».
2. Ταυτοχρόνως αποτελούσαν αδιαμφισβήτητα γεγονότα α) ότι η λεγόμενη «host» υπάλληλος των εφεσειόντων, είχε ευθύνη να βεβαιώνεται ότι τα παιδιά που εισέρχονταν στο χώρο της τσουλήθρας είχαν προηγουμένως αφαιρέσει τα παπούτσια τους, ακριβώς για λόγους ασφαλείας, β) ότι υπήρχε ανάγκη εποπτείας εξ’ ου και παρευρισκόταν μέσα στο χώρο υπάλληλος των εφεσειόντων και γ) ότι τη στιγμή της πρόσκρουσης ενός παιδιού στην πλάτη της εφεσίβλητης, η υπάλληλος των εφεσειόντων «host» απουσίαζε από τη σκηνή.
3. Οι εναγόμενοι είχαν καθήκον να επιδείξουν τέτοια επιμέλεια όση θα επεδείκνυε ένας προστατευτικός γονέας ώστε να προστάτευε το παιδί του από τον κίνδυνο πτώσης ή τραυματισμού, παίζοντας σε συγκεκριμένο παιγνίδι, συναρτημένη με τους κινδύνους που ο συνετός γονέας, θα διέβλεπε ότι πιθανό να επισυνέβαιναν. Η αρχή αυτή είχε εφαρμογή και στην προκείμενη περίπτωση, πάντοτε σε συνάρτηση με τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης.
4. Η αφαίρεση των παπουτσιών, όχι για σκοπούς υγιεινής αλλά για να αποκλειστεί η πιθανότητα τραυματισμού, σε περίπτωση πρόσκρου[*1690]σης των παιδιών, κατά τη χρήση της τσουλήθρας ήταν επίσης δεδομένη. Η ρηθείσα «host» είχε ευθύνη να βεβαιώνεται ότι δεν χρησιμοποιούσαν τη τσουλήθρα παιδιά πέραν μιας συγκεκριμένης ηλικίας, με δυνατότητα παρέμβασης. Με βάση τα πιο πάνω καταδεικνυόταν ότι ήταν σε γνώση των εφεσειόντων ότι υπήρχε η πιθανότητα πρόσκρουσης των παιδιών, που τσουλούσαν εντός του πλαστικού σωλήνα, ιδιαιτέρως όταν ένα παιδάκι δεν απομακρυνόταν από το στόμιο της εξόδου, φθάνοντας στο ισόγειο.
5. Η μετά την κάθοδο, γρήγορη απομάκρυνση κάθε παιδιού από το εν λόγω στόμιο του σωλήνα, θα αφαιρούσε ή θα μείωνε την πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών από πρόσκρουση μεταξύ των παιδιών.
6. Η συγκεκριμένη απουσία της «host»ήταν η αιτία του μη ικανοποιητικού ελέγχου και επιτήρησης των παιδιών. Συνακόλουθα, οι εφεσείοντες ορθώς κρίθηκαν ένοχοι αμέλειας.
7. Αναφορικά με συγκεκριμένα οφθαλμολογικά προβλήματα που παρουσιάστηκαν στην εφεσίβλητη ανήλικη κατά την ιατρική θεραπεία και τη θέση των εφεσειόντων ότι δεν υπήρχε αιτιώδης συνάφεια με το επίδικο ατύχημα, στην απουσία δικογραφημένης θέσης για παρεμβαλλόμενη πράξη τρίτου, το θέμα δεν μπορούσε να εξεταστεί περαιτέρω.
8. Από το σύνολο της ιατρικής μαρτυρίας, όπως καταγραφόταν στα πρακτικά, προέκυπτε η «βασανιστική» θεραπεία που υπέστη η εφεσίβλητη. Μετά δε, την επέμβαση ακολούθησε η διπλωπία. Συναφώς το ποσό των £70.000, αφού οι £20.000, αφορούσαν μελλοντική φυσιοθεραπεία, δεν ήταν υπερβολικό ώστε να επέτρεπε την επέμβαση. Η εν λόγω απόφαση οδηγούσε και σε απόρριψη της αντέφεσης.
9. Ήταν ωστόσο ορθή η θέση των εφεσειόντων ότι η επιδίκαση τόκου επί ολόκληρου του ποσού των γενικών αποζημιώσεων (Λ.Κ.90.000), ήταν λανθασμένη αφού ποσό Λ.Κ.20.000 αφορούσε έξοδα φυσιοθεραπείας που θα απαιτούνταν στο μέλλον.
Η έφεση επετράπη μερικώς. Τα έξοδα της έφεσης, μειωμένα κατά 20%, επιδικάστηκαν υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον των εφεσειόντων.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Harris v. Perry a.o. [2009] 1 W.L.R. 19,
Rawsthorne v. Ottley a.o. [1937] 3 All E.R. 902,
[*1691]Ricketts v. Edith Borough Council a.o. [1943] 2 All E.R. 630,
Σπύρου (ανήλικος) διά των γονέων και Φυσικών Κηδεμόνων του Αγάπιου Σπύρου κ.ά. v. Ανδρέου-Λανίτου κ.ά. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ 1538,
Νεάρχου v. Στεφανίδη κ.ά., ως διαχειριστών της περιουσίας του αποβιώσαντα Φρίξου Στεφάνου και των προσώπων που αντιπροσωπεύουν τους νόμιμους κληρονόμους και τους εξαρτώμενους (2003) 1(Α) Α.Α.Δ. 351.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης του Eπαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού (Σταυρινίδη, A.E.Δ.), (Αγωγή Aρ. 8472/01), ημερομ. 29.6.2006.
Α. Γλυκής με Κ. Πετρίδου (κα.) για Α. Νεοκλέους και Μ. Μιχαήλ για Γ. Κολοκασίδη, για τους Εφεσείοντες.
Λ. Γεωργίου, με Ν. Ζερβού, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Κ. Παμπαλλή.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Η τότε 13χρονη ανήλικη Αχέλεια, επέλεξε να γιορτάσει τα γενέθλιά της στο εστιατόριο McDonald’s, στη λεωφόρο Αμαθούντας στη Λεμεσό, που είχαν για την ίδια οδυνηρή κατάληξη.
Για το σκοπό αυτό η μητέρα της, εφεσίβλητη/τριτοδιάδικος, επικοινώνησε και συμφώνησε ότι κατά τη διάρκεια του πάρτι, που θα διεξαγόταν μεταξύ των ωρών 4.00-7.00 μ.μ. στις 3 Μαρτίου, 2001, η Αχέλεια και οι προσκεκλημένοι φίλοι και φίλες της θα χρησιμοποιούσαν τον παιγνιδότοπο που υπάρχει εντός του εστιατορίου. Ο εν λόγω χώρος θα χρησιμοποιείτο μόνο για τα παιδιά και θα υπήρχε υπεύθυνο πρόσωπο για την ασφάλειά τους. Κατά τη διάρκεια του πάρτι, η Αχέλεια, βρισκόμενη ακινητοποιημένη σε υφιστάμενη, στον εν λόγω παιγνιδότοπο, τσουλήθρα, κτυπήθηκε στην περιοχή της πλάτης από άλλο παιδάκι που τσουλούσε, ερχόμενο από την ίδια κατεύθυνση που κινήθηκε η Αχέλεια.
Ως αποτέλεσμα του τραυματισμού της Αχέλειας, η εφεσίβλητη [*1692]καταχώρησε αγωγή εναντίον των ιδιοκτητών του εστιατορίου, εφεσειόντων. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε ότι εκτός από την παράβαση της συμφωνίας για επίβλεψη, οι εφεσείοντες επέδειξαν αμέλεια και επιδίκασε γενικές και ειδικές αποζημιώσεις στην εφεσίβλητη.
Αμέλεια
Οι εφεσείοντες αμφισβητούν το σύνολο της απόφασης και με τον πρώτο λόγο έφεσης θεωρούν την κατάληξη του Δικαστηρίου, ότι δηλαδή δημιουργήθηκε έγκυρη συμβατική υποχρέωση για φύλαξη των παιδιών, ως λανθασμένη. Προβάλλουν αφενός ότι με βάση την προσαχθείσα μαρτυρία δεν δημιουργήθηκε οποιαδήποτε συμβατική σχέση μεταξύ της εφεσίβλητης και των εφεσειόντων, και ότι αφετέρου από τη μαρτυρία της ιδίας της Στέλλας Αντωνιάδου, μητέρας της Αχέλειας - εφεσίβλητη, αυτή ήλθε σε επαφή με τους εφεσείοντες προσωπικώς και όχι υπό την ιδιότητα της μητέρας, με βάση την οποία διεκδίκησε δικαστικώς αποζημιώσεις για τον τραυματισμό της Αχέλειας.
Το δεύτερο σκέλος του ιδίου λόγου έφεσης εδράζεται στην ασάφεια που προβάλλει από τη δοθείσα μαρτυρία, ιδιαιτέρως στην απουσία οποιωνδήποτε λεπτομερειών της συμφωνίας προκαθοριζουσών υποχρέωση για επίβλεψη ή επιτήρηση των παιδιών. Το μόνο που προβλήθηκε, υποστήριξαν οι συνήγοροι, είναι ότι συμφωνήθηκε «να υπάρχει υπεύθυνο άτομο». Τέλος, ήταν εισήγηση των εφεσειόντων ότι η εφεσίβλητη ουσιαστικώς παραδέχτηκε ότι δεν υπήρχε συμφωνία για επίβλεψη.
Με το δεύτερο λόγο έφεσης οι εφεσείοντες εισηγήθηκαν ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εφάρμοσε, κατά τρόπο λανθασμένο, τις αρχές που διέπουν τη διαπίστωση του αστικού αδικήματος της αμέλειας. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, πρόβαλαν, δεν αποφάσισε ουσιαστικώς τι αποτελούσε υπό τας περιστάσεις το επίπεδο συμπεριφοράς ενός λογικού και συνετού προσώπου. Το εύρημα περί ύπαρξης καθήκοντος συνεχούς επίβλεψης είναι, όπως το χαρακτήρισαν, «νεοφανές», και δεν δικαιολογείται από τη νομολογία.
Έγινε ευρεία αναφορά στη μαρτυρία της Γιαννούλας Νικολάου (Μ.Υ. 5), η οποία, ως διευθύντρια του εστιατορίου, πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν υποβληθεί παράπονα από οποιοδήποτε γονέα ή θαμώνα, σε σχέση με τη συγκεκριμένη τσουλήθρα, έτσι ώστε να αναφυεί η ανάγκη λήψης οποιωνδήποτε μέτρων. Ταυτοχρόνως, οι συνήγοροι εισηγήθηκαν ότι η εφεσίβλητη [*1693]δεν απέδειξε ποιο επίπεδο προστασίας αναμενόταν να επιδείξει, υπό τις περιστάσεις, ένας συνετός γονέας, έτσι ώστε να εξεταστεί αν οι ενέργειες των εφεσειόντων υπολείποντο του αναμενόμενου. Οι ίδιοι, πρόσθεσαν, εννοώντας τους γονείς, δεν είχαν και δεν θεώρησαν το συγκεκριμένο παιγνίδι ως επικίνδυνο έτσι ώστε να προχωρήσουν στη λήψη περαιτέρω μέτρων. Παρόλα αυτά οι συνήγοροι εισηγήθηκαν ότι ελλείπει τα στοιχείο της αιτιώδους συνάφειας μεταξύ της ελλείψεως προσοχής, που εισηγήθηκε η εφεσίβλητη, και του ατυχήματος. Διερωτήθηκαν περαιτέρω ποια ήταν τα κρίσιμα δευτερόλεπτα για τα οποία οι εφεσείοντες θα έπρεπε να ασκούν επιτήρηση, αφού, αυτή εν πάση περιπτώσει ήταν πρακτικώς αδύνατη, λόγω κατασκευής της εν λόγω τσουλήθρας και ούτε δικογραφήθηκε οποιαδήποτε κατασκευαστική ατέλεια που θα μπορούσε να τεκμηριώσει τέτοιο ισχυρισμό.
Με το δικό τους περίγραμμα αγόρευσης οι συνήγοροι της εφεσίβλητης, απαντώντας στους λόγους έφεσης 1 και 2, σημείωσαν ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο επιδίκασε αποζημιώσεις στην εφεσίβλητη, κατά κύριο λόγο, βασιζόμενο στο αστικό αδίκημα της αμέλειας το οποίο εδράζεται στην ανυπαρξία επίβλεψης του χώρου του παιγνιδότοπου. Το εύρημα του Δικαστηρίου ότι υπήρχε έγκυρη σύμβαση μεταξύ των εφεσειόντων και της εφεσίβλητης, που προνοούσε τη φύλαξη και ασφάλεια των παιδιών, περιλαμβανομένης και της εφεσίβλητης, καταδεικνύει, όπως είπαν, τη νομική υποχρέωση των εφεσειόντων, παράλειψη της οποίας ήταν η πρόκληση του ατυχήματος λόγω αμέλειας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, εδράζεται, επεσήμαναν, και η παράγραφος 7 της Εκθέσεως Απαιτήσεως. Το πρωτόδικο Δικαστήριο, συνέχισαν οι συνήγοροι, διαπιστώνοντας την ύπαρξη πιθανού κινδύνου που ελλόχευε και ήταν άμεσος, με κίνδυνο τον τραυματισμό από τη χρήση της τσουλήθρας, επέβαλε στους εφεσείοντες την υποχρέωση λήψης των ενδεικνυομένων μέτρων ασφάλειας. Ως προς το θέμα της κατασκευαστικής ελαττωματικότητας, την οποία προέβαλαν οι εφεσείοντες, η εφεσίβλητη ισχυρίζεται ότι δεν προκλήθηκε το ατύχημα, ένεκα του πιο πάνω λόγου, αλλά λόγω της μη σωστής χρήσης της τσουλήθρας και ελλιπούς επίβλεψης του τρόπου της χρήσης της.
Περαιτέρω οι συνήγοροι εισηγήθηκαν ότι η συμφωνία για τη διεξαγωγή του πάρτι γενεθλίων στο συγκεκριμένο χώρο περιλαμβανομένης και της συμφωνίας για επίβλεψη, έγινε από τη μητέρα της εφεσίβλητης, σε κανένα σημείο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η τελευταία δεν είχε συμφωνήσει και αποδεχθεί τη συμφωνία που έγινε από τη μητέρα της. Υπάρχει, πρόσθεσαν οι συνήγοροι, στα πρακτικά, σχετική ερώτηση που έγινε στην εφεσίβλητη.
[*1694]Το βασικό ερώτημα είναι το ακόλουθο: ποιά προληπτικά μέτρα, έπρεπε να ληφθούν, υπό τις περιστάσεις, από τους εφεσείοντες ώστε να προστατευθούν τα παιδιά που χρησιμοποιούσαν το συγκεκριμένο παιγνίδι, την τσουλήθρα, από κινδύνους, που γνώριζαν ή όφειλαν να γνωρίζουν ότι υπήρχαν για τα παιδιά που θα χρησιμοποιούσαν το εν λόγω παιγνίδι και ενδεχομένως να εκτίθεντο σ’ αυτούς.
Εκκινώντας την αντίκριση του θέματος αυτού, πρέπει να σημειώσουμε ότι η προσκομισθείσα μαρτυρία από πλευράς εφεσειόντων κρίθηκε αναξιόπιστη και δεν υπάρχει έφεση επί του σημείου αυτού.
Προκύπτει σαφώς από την αποδεχτή μαρτυρία ότι οι γονείς δεν είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης στο χώρο της τσουλήθρας και υπήρχε υπάλληλος των εφεσειόντων που εκτελούσε χρέη «host».
Ταυτοχρόνως αποτελούν αδιαμφισβήτητα γεγονότα τα πιο κάτω:
α) Η λεγόμενη «host» υπάλληλος των εφεσειόντων, είχε ευθύνη να βεβαιώνεται ότι τα εισερχόμενα στο χώρο της τσουλήθρας παιδιά είχαν προηγουμένως αφαιρέσει τα παπούτσια τους, ακριβώς για λόγους ασφαλείας.
β) Ο ευρύτερος χώρος της τσουλήθρας ήταν εκτός της δυνατότητας εισόδου των γονιών.
γ) Υπήρχε ανάγκη εποπτείας, εξ’ ου και παρευρισκόταν μέσα στο χώρο υπάλληλος των εφεσειόντων· και
δ) Τη στιγμή της πρόσκρουσης ενός παιδιού στην πλάτη της εφεσίβλητης η υπάλληλος των εφεσειόντων «host» απουσίαζε από τη σκηνή.
Υποστηρίχθηκε από τους εφεσείοντες ότι το κριτήριο καταλογισμού ευθύνης είναι η επάρκεια των ενεργειών ενός προσεκτικού γονέα, εισηγούμενος ότι είχαν ενεργήσει μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο.
Η αγγλική νομολογία επί του θέματος όπως επιβεβαιώθηκε και πιο πρόσφατα με την υπόθεση Harris v. Perry a.ο. [2009] 1 W.L.R. 19, επιτάσσει ότι οι εναγόμενοι είχαν καθήκον να επιδείξουν τέτοια επιμέλεια όσο θα επεδείκνυε ένας προστατευτικός γονέας ώστε να προστάτευε το παιδί του από τον κίνδυνο πτώσης ή τραυματισμού, παίζοντας σε συγκεκριμένο παιγνίδι, συναρτημένη με τους κινδύνους που ο συνετός γονέας, θα διέβλεπε ότι πιθανό να επισυμβούν.
[*1695]Η αρχή αυτή έχει εφαρμογή και στην προκείμενη περίπτωση, πάντοτε σε συνάρτηση με τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης.
Τα γεγονότα όμως της υπόθεσης Rawsthorne v. Ottley a.ο. [1937] 3 All E.R. 902, στην οποία έκαμαν αναφορά οι εφεσείοντες, δεν μπορούν να έχουν καμιά συνάφεια με τα γεγονότα της υπό εκδίκαση υπόθεσης. Η ανυπαρξία γνώσης, ως προς τον τρόπο αντίδρασης των παιδιών που παίζουν σε μια αυλή, και ενδεχομένως θα προβούν σε ενέργειες που απολήγουν σε επικίνδυνες πράξεις, όπως το ανέβασμα σε κινούμενο φορτηγό με αναψυκτικά που οδήγησε σε κατάρρευση της πίσω πόρτας με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του τότε ενάγοντα, στην υπόθεση Rawsthorne, ήταν το σκεπτικό της απόρριψης της εν λόγω αγωγής και της μη καταλόγισης ευθύνης στο διευθυντή του σχολείου ο οποίος είχε, τη δεδομένη στιγμή, αφήσει τα παιδιά χωρίς επίβλεψη.
Ούτε τα γεγονότα της Ricketts v. Edith Borough Council a.o. [1943] 2 All E.R. 630, στην οποία επίσης έγινε αναφορά από τους εφεσείοντες, έχουν οποιαδήποτε συνάφεια με την υπό εκδίκαση. Στην εν λόγω υπόθεση, η έξοδος ενός παιδιού από την αυλή του σχολείου και η αγορά από το ίδιο ενός τόξου από παρακείμενο κατάστημα, η ενασχόληση με αυτό που οδήγησε στον τραυματισμό ενός άλλου παιδιού στο μάτι, σαφώς δεν ήταν στοιχεία που μπορούσαν με οποιαδήποτε επιμέλεια να προβλεφθούν έτσι ώστε να απαιτείται η συνεχής παρακολούθηση.
Στην προκείμενη περίπτωση έχουμε, εντός του εστιατορίου ένα αποκλεισμένο με γυαλί, χώρο, που αποκαλείται «παιγνιδογωνιά». Στη μια πλευρά υπήρχε ένας πάγκος με καθίσματα, που όπως αποτελεί κοινό έδαφος, χρησιμοποιείτο κατά το στάδιο του σερβιρίσματος του φαγητού των παιδιών. Σε διπλανό χώρο υπήρχε μια μεταλλική κατασκευή, επενδυμένη με πλαστικό, που είχε σκαλιά τα οποία οδηγούσαν στο ψηλότερο σημείο της κατασκευής, σε ύψος 4,80 μέτρα, όπου άρχιζε η τσουλήθρα αποτελούμενη από ένα κατηφορικό, λείο, πλαστικό, αδιαφανή σωλήνα, που τα παιδιά αφήνονται να γλιστρήσουν προς τη βάση του παιχνιδιού που βρισκόταν στο πάτωμα του παιγνιδότοπου, ακολουθώντας ελικοειδή φορά.
Για τους εφεσείοντες η αναγκαιότητα συνοδείας των παιδιών από τους γονείς τους ήταν δεδομένη. Η αφαίρεση των παπουτσιών, όχι για σκοπούς υγιεινής αλλά για να αποκλειστεί η πιθανότητα τραυματισμού, σε περίπτωση πρόσκρουσης των παιδιών, κατά τη χρήση της τσουλήθρας ήταν επίσης δεδομένη. Η ρηθείσα «host» είχε ευθύνη να βεβαιώνεται ότι δεν χρησιμοποιούν τη τσουλήθρα παιδιά [*1696]πέραν μιας συγκεκριμένης ηλικίας, με δυνατότητα παρέμβασης.
Με βάση τα πιο πάνω καταδεικνύεται ότι ήταν σε γνώση των εφεσειόντων ότι υπήρχε η πιθανότητα πρόσκρουσης των παιδιών, που τσουλούσαν εντός του πλαστικού σωλήνα, ιδιαιτέρως όταν ένα παιδάκι δεν απομακρυνόταν από το στόμιο της εξόδου, φθάνοντας στο ισόγειο.
Το ζητούμενο είναι ποιά θετικά βήματα έπρεπε να πάρει ένας προστατευτικός γονιός που είναι το μέτρο για την ασφάλεια του εννιάχρονου παιδιού του, που θα χρησιμοποιούσε την εν λόγω τσουλήθρα. Η απάντηση έχει άμεση συνάφεια με τους κινδύνους που ένας συνετός γονέας διέβλεπε ότι εγκυμονεί η χρήση της εν λόγω τσουλήθρας, έχοντας υπόψη το ύψος των 4,80 μέτρων, την αδιαφανή πλαστική μεμβράνη που κάλυπτε όλο το μήκος του σωλήνα κατάβασης, που εμπόδιζε την ορατότητα αφήνοντας μόνο το στόμιο εξόδου για οπτική παρατήρηση. Η μετά την κάθοδο, γρήγορη απομάκρυνση κάθε παιδιού από το εν λόγω στόμιο, θα αφαιρούσε ή θα μείωνε την πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών από πρόσκρουση μεταξύ των παιδιών. Η καθυστέρηση στην έξοδο ενός παιδιού ή ακόμη η στάση του στο στόμιο εξόδου είναι πιθανότητα που δεν αποκλείεται, αλλά θα σημειώναμε, ότι είναι αναμενόμενο να παρατηρείται με παιδιά κατά το παιγνίδι τους. Η ύπαρξη συμφωνίας για έλεγχο των παιδιών, που δέχτηκε το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι έγινε, προς αυτή τη κατεύθυνση οδηγεί.
Στην προκείμενη περίπτωση, η υπάλληλος των εφεσειόντων υπεύθυνη για το πάρτι, «host» είχε, τη δεδομένη στιγμή που η Αχέλεια βρέθηκε ακινητοποιημένη εντός του πλαστικού σωλήνα, πίσω από άλλο παιδάκι που βρισκόταν στο στόμιο, και δέχτηκε κτύπημα στο πίσω μέρος του σώματος της από άλλο παιδάκι που επίσης τσουλούσε, απομακρυνθεί από τον παιγνιδότοπο και απουσίαζε βρισκόμενη σ’ άλλο μέρος του εστιατορίου.
Η συγκεκριμένη απουσία ήταν η αιτία του μη ικανοποιητικού ελέγχου και επιτήρησης των παιδιών. Συνακόλουθα, οι εφεσείοντες ορθώς κρίθηκαν ένοχοι αμέλειας.
Αιτιώδης Συνάφεια
Πρωτοδίκως αποφασίστηκε ότι ως αποτέλεσμα του «στροφικού διαστρέμματος του Α1-Α2 της σπονδυλικής στήλης» είχε υποβληθεί, η ανήλικη, «σε μια επώδυνη θεραπευτική αγωγή αποκατάστασης κατά τη διάρκεια της οποίας προέκυψε στραβισμός ........».
[*1697]Εκκινώντας από το πιο πάνω εύρημα του πρωτόδικου δικαστηρίου σε συνδυασμό με την αποδοχή της μαρτυρίας των τριών γιατρών που κλήθηκαν από την εφεσίβλητη, Μάριου Καουτζάνη (Μ.Ε. 2 νευροχειρούργου), Γεώργιου Αντωνιάδη (Μ.Ε. 3 ορθοπεδικού) και Γεώργιου Παπαμιχαήλ (Μ.Ε. 7 οφθαλμίατρου), οι εφεσείοντες εισηγήθηκαν, με τον τρίτο λόγο έφεσης, ότι υπήρξε μεταξύ τους διαφωνία, που έπρεπε να οδηγήσει στην αποδοχή της εισήγησης για ανυπαρξία σύνδεσης του στραβισμού με το ατύχημα, ή ότι ήταν απότοκο τούτου και έπρεπε ν’ αποφευχθεί η επιδίκαση τόσο μεγάλου ποσού γενικών αποζημιώσεων, χωρίς ταυτόχρονη αξιολόγηση της υπάρχουσας διαφοράς γνώμης των γιατρών.
Θα πρέπει να σημειώσουμε, στο σημείο αυτό ότι πρωτοδίκως επιδικάστηκαν £90.000 ως γενικές αποζημιώσεις. Στο εν λόγω ποσό συμπεριλήφθηκε και ποσό £20.000 για φυσιοθεραπεία.
Από τη μαρτυρία η οποία κατατέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου από πλευράς εφεσίβλητης με ειδική αναφορά στο νευροχειρούργο Μ. Καουτζάνη, η εν λόγω διαταραχή της οράσεως προήλθε «ιατρογενώς,» ήτοι προκλήθηκε από γιατρό στην Αγγλία. Χαρακτηρίστηκε στη συνέχεια, ως μια βλάβη η οποία ιατρογενώς δεν είναι αναπόφευκτη, ιδιαιτέρως όταν γίνεται προσπάθεια «ανάταξης του εξαρθρώματος που προκλήθηκε στη τέταρτη εγκεφαλική συζυγία δηλαδή, όπως αναφέρεται στη μαρτυρία, στο τροχινιακό νεύρο και στην 6η εγκεφαλική συζυγία δηλαδή στο επαγωγό νεύρο». Στην ίδια γραμμή μαρτυρίας κινήθηκε και ο χειρούργος ορθοπεδικός Γ. Αντωνιάδης, ο οποίος θεώρησε το ενδεχόμενο πρόκλησης της εν λόγω διαταραχής οράσεως, ως επιπλοκή, της διαδικασίας ανάταξης. Και ο οφθαλμίατρος Γ. Παπαμιχαήλ, πρόσθεσαν οι συνήγοροι, θεώρησε ότι η οφθαλμοπληγία εμφανίστηκε δύο μέρες μετά την ανάταξη που έγινε από τον άγγλο γιατρό (Dr. Thomson), χωρίς να μπορεί να εξηγηθεί το αίτιο. Παρόλη την πιο πάνω ιατρική μαρτυρία το Δικαστήριο, κατά την εισήγηση των εφεσειόντων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα ήταν αποτέλεσμα του ατυχήματος και όχι της χειρουργικής επέμβασης. Ήταν, συνέχισαν, μια παρεμβαλλόμενη πράξη τρίτου, η οποία δεν μπορούσε να οδηγήσει σε συμπέρασμα ότι ήταν ένας προβλεπτός κίνδυνος της αμέλειας των εφεσειόντων. Ιδιαιτέρως, εάν ληφθεί υπόψη ότι, μεσολάβησαν περίπου 6 μήνες από το ατύχημα μέχρι την εμφάνιση της οφθαλμοπληγίας, που ήταν το Σεπτέμβρη του 2001, και συγκεκριμένα δύο μέρες μετά την ανάταξη που έγινε σε κλινική στην Αγγλία.
Απαντώντας οι συνήγοροι της εφεσίβλητης έκαμαν αναφορά στα σχετικά πρακτικά σύμφωνα με τα οποία ο γιατρός Μ. Καου[*1698]τζάνης μίλησε για διαταραχές οι οποίες «ολοκληρώθηκαν ιατρογενώς». Η πιθανότητα είναι πολύ μικρή, όπως ήταν η μαρτυρία του γιατρού, και ορθώς χαρακτηρίστηκε από το Δικαστήριο ως απότοκο και/ή επιπλοκή η οποία παρουσιάζεται σε ένα ποσοστό ασθενών που τυγχάνουν θεραπευτικής αγωγής παρόμοιας με την οποία έτυχε και η εφεσίβλητη. Οι εν λόγω ενέργειες των γιατρών δεν μπορούσαν, συνέχισαν οι συνήγοροι, να χαρακτηριστούν ότι συνιστούν παρεμβαλλόμενη πράξη τρίτου, αφού κάτι τέτοιο δεν αποδείχθηκε από τη μαρτυρία που προσάχθηκε, αλλά ούτε και δικογραφείται από πλευράς εφεσειόντων μια τέτοια θέση.
Η αρχή του novus actus interveniens, συζητήθηκε σε έκταση στην υπόθεση Σπύρου (ανήλικος) δια των γονέων και φυσικών κηδεμόνων του Aγάπιου Σπύρου κ.ά. v. Λανίτου κ.ά. (2001) 1 Α.Α.Δ. 1538, όπου επισημάνθηκε ότι αποφασιστικής σημασίας είναι η διαπίστωση, ως πραγματικού γεγονότος, της αιτιώδους συνάφειας της αμέλειας του εναγομένου και της προκληθείσης ζημιάς. Τίθεται συναφώς ζήτημα αν, η ενδεχόμενη παρέμβαση τρίτου, ήταν «τόσο δυνατή» ώστε να διαταράξει τη ροή των γεγονότων. Προαπαιτούμενο για την εξέταση της δυνατότητας επίκλησης, από την Υπεράσπιση, της πιο πάνω αρχής, είναι η προβολή ανάλογου ισχυρισμού στα δικόγραφα. Απουσία τέτοιας αναφοράς με «παρεμφερείς λεπτομέρειες συνιστά ουσιώδες δικονομικό σφάλμα», όπως λέχθηκε στην υπόθεση Νεάρχου v. Στεφανίδη κ.ά. (ως διαχειριστών της περιουσίας του αποβιώσαντα Φρίξου Στεφάνου) κ.ά. (2003) 1(Α) Α.Α.Δ. 351.
Έχουμε διεξέλθει με προσοχή την Υπεράσπιση των εφεσειόντων και ιδιαιτέρως την παράγραφο 15 με την οποία απαντάται η αξίωση για καταβολή αποζημιώσεων για σωματικές βλάβες. Επιπροσθέτως της γενικής άρνησης και της ειδικής, ως προς το θέμα των σωματικών βλαβών, αναφέρεται:
«Οποιεσδήποτε όμως σωματικές βλάβες ή και ειδικές ζημιές, πόνος, ταλαιπωρία, δυσκολία κινήσεων, μελλοντικά έξοδα, μελλοντικές εγχειρήσεις, φυσιοθεραπείες κ.λπ. και/ή απώλεια μελλοντικών απολαβών της αποδειχθεί ότι προκλήθηκαν στην Ενάγουσα αυτές δεν προκλήθηκαν ή και δεν προκλήθηκαν μόνο από το ισχυριζόμενο ατύχημα αλλά και αν αποδειχθεί ότι αυτές προκλήθηκαν από το ισχυριζόμενο ατύχημα αυτές δεν οφείλονται σε οποιαδήποτε αμέλεια των Εναγομένων αλλά στη συμπεριφορά ή ενέργειες παιδιών εντός της παιγνιδογωνιάς για τις οποίες οι Εναγόμενοι δεν είναι υπεύθυνοι καθώς και στην αμέλεια ή και παράβαση των Νομικών καθηκόντων της μητέρας της Ενάγουσας η οποία είχε τη φροντίδα ή και νόμιμη επιμέλεια ή και κηδε[*1699]μονία της, και εναντίον της οποίας οι Εναγόμενοι θα εγείρουν διαδικασία Τριτοδιάδικου και θα απαιτήσουν συνεισφορά».
Αποτελεί ένα αναντίλεκτο γεγονός ότι η κατάσταση της υγείας της ανήλικης, όπως διαμορφώθηκε μετά τη θεραπευτική αγωγή που ακολούθησε στην Αθήνα, έχριζε περαιτέρω θεραπείας, που συνίστατο σε χειρουργική επέμβαση, κάτι που δεν μπορούσε, όπως αποτελεί εύρημα του Δικαστηρίου να γίνει στην Κύπρο. Τελικώς η επέμβαση ανάταξης έγινε από ένα γιατρό Thompson στο Λονδίνο. Δυο ημέρες μετά παρουσιάστηκε οφθαλμοπληγία που απέληξε σε στραβισμό. Μη υπαρχούσης όμως δικογραφημένης για παρεμβαλλόμενη πράξη τρίτου, το θέμα δεν μπορεί να εξεταστεί περαιτέρω.
Ειδικές Αποζημιώσεις
Η επιδίκαση στην εφεσίβλητη, κάτω από το στοιχείο των λεπτομερειών ειδικών ζημιών, του ποσού των £14.836,25 ως ιατρικά έξοδα για το νοσοκομείο του Λονδίνου ήταν, όπως υποστήριξαν οι εφεσείοντες, λανθασμένη. Το ποσό των £12.328,25, που περιλαμβάνεται σε επιστολή του Υπουργείου Υγείας προς τη μητέρα της εφεσίβλητης, απλώς της δίδει το δικαίωμα να εμβάσει το συγκεκριμένο ποσό στο Υπουργείο Υγείας.
Κατά τη συζήτηση της ακρόασης οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των εφεσειόντων δεν επέμειναν στην προώθηση του λόγου αυτού αφού το ποσό είχε καταβληθεί, όπως φαίνεται από την επιστολή του Υπουργείου Υγείας ημερ. 17 Μα�ΐου, 2002, που κατατέθηκε ως τεκμ. 5.
Γενικές Αποζημιώσεις
Οι εφεσείοντες χαρακτηρίζουν το ποσό των £90.000,00 που επιδικάστηκε στην εφεσίβλητη, ως σύνολο των γενικών αποζημιώσεων, ως έκδηλα υπερβολικό, ιδιαιτέρως λόγω της μαρτυρίας που είχε προσαχθεί από το γιατρό Καουτζάνη, ο οποίος, παρόλο που χαρακτήρισε τη θεραπεία επώδυνη, αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αντιμετώπιση του εξαρθρώματος και τη θεραπεία του. Οι συνήγοροι δεν αμφισβητούν ότι υπάρχουν κατάλοιπα από τον τραυματισμό, πλην όμως, δεν είναι, όπως πρόβαλαν, τέτοιας σοβαρότητας που έπρεπε να επιδικαστεί το εν λόγω ποσό. Η συμπερίληψη, στο επιδικασθέν, ποσό για τη διπλωπία-στραβισμό δεν έπρεπε να συμπεριληφθεί αφού αυτή δεν συνδέεται με το ατύχημα. Για το θέμα, αυτό έχουμε ήδη αποφασίσει. Ούτε, συνέχισαν, έπρεπε να συμπεριληφθεί στις γενικές αποζημιώσεις το ποσό των £20.000,00 ως έξοδα φυσιοθεραπείας, αφού κάτι τέτοιο δεν δικογραφείται στην έκθεση απαιτήσεως.
[*1700]Η εφεσίβλητη ισχυρίζεται ότι το θέμα της επιδίκασης γενικών αποζημιώσεων σε υποθέσεις πρόκλησης σωματικών βλαβών εμφανίζεται, σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, να ακολουθεί μια αυξητική φορά, σε μια προσπάθεια να βοηθηθεί ένα άτομο το οποίο υπέστη πόνο και ταλαιπωρία ως αποτέλεσμα του τραυματισμού του. Στην προκείμενη περίπτωση η εφεσίβλητη έχει, όπως επεσήμαναν οι συνήγοροι, υποστεί μια θεραπευτική αγωγή επίπονη και επώδυνη η οποία είχε και ψυχοτραυματική κατάληξη, που σε κάποιο σημείο χαρακτηρίστηκε και σαν βασανιστική, αφού αυτή έπρεπε να παραμείνει για πολύ καιρό ακινητοποιημένη σε κρεβάτι. Για το σκοπό αυτό οι συνήγοροι, αφού αναφέρονται σε σειρά θεμάτων τα οποία αναφύονται από τη μαρτυρία καταδεικνύοντας τη σοβαρότητα της κατάστασης της εφεσίβλητης, το σοβαρό κίνδυνο που θα έχει σε περίπτωση μελλοντικού τραυματισμού στο ίδιο σημείο χαρακτήρισαν το επιδικασθέν ποσό χαμηλό και με αντέφεση ζητούν την αύξηση του εισηγούμενοι το ποσό των £100.000 ως γενικές αποζημιώσεις πλέον το κόστος της φυσιοθεραπείας.
Μια αναφορά στο σοβαρό τραυματισμό που υπέστη η εφεσίβλητη και καταγράφεται στα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι απαραίτητη σ’ αυτό το στάδιο, αφού αμφισβητείται και με τον πέμπτο λόγο έφεσης γενικώς, το ύψος του επιδικασθέντος ποσού. Αναφέρεται σχετικώς:
«Η Ενάγουσα μετά τον τραυματισμό της ένιωθε πόνους με αποτέλεσμα να εξεταστεί από το γιατρό Αντωνιάδη Μ.Ε. 3 ο οποίος έδωσε οδηγίες να υποβληθεί σε ακτινογραφίες και αξονική τομογραφία από τις οποίες διαπίστωσε ότι αυτή υπέστη στροφικό εξάρθρωμα στον Α1 και Α2 της σπονδυλικής στήλης, με αποτέλεσμα κατόπιν συνεννόησης με τον καθηγητή Κορρέ να μεταβούν για θεραπεία στο Κ.Α.Τ. Αθηνών γιατί δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί ιατρικώς στην Κύπρο το περιστατικό ο οποίος μετά την εξέταση υπέβαλε την Ενάγουσα σε πωγωνο-ινιακή έλξη για περίοδο τεσσάρων εβδομάδων χωρίς επιτυχία και ακολούθως μετέβη στην Αγγλία όπου υπεβλήθη σε επέμβαση από το γιατρό Thompson με τη μέθοδο hello traction και ακολούθησε νέα επέμβαση όπου τοποθετήθηκε σ’ αυτή το hello body jacket, το οποίο φορούσε για περίοδο τριών μηνών. Μετά την επέμβαση του hello traction διαπιστώθηκε ότι η Ενάγουσα έπαθε στραβισμό και διπλωπία και ακολούθησε θεραπευτική αγωγή για αποκατάσταση της βλάβης.»
Σ’ άλλο σημείο της απόφασης αναφέρεται:
[*1701]«Το Δικαστήριο έχοντας κατά νου τις αρχές που καθόρισε η νομολογία σε σχέση με τον τρόπο υπολογισμού των χρηματικών αποζημιώσεων, το είδος των σωματικών βλαβών της Ενάγουσας, τη χρονική διάρκεια που διάρκεσε ο πόνος και η ταλαιπωρία της κατά το χρόνο της αποθεραπείας των τραυμάτων τα οποία της προκάλεσαν δυσμενή συναισθηματικά επακόλουθα, το νεαρό της ηλικίας της, τα κατάλοιπα και τη μονιμότητα των τραυμάτων τα οποία προκάλεσαν και θα προκαλούν στην Ενάγουσα στέρηση των απολαύσεων της ζωής, το γεγονός ότι δεν μπορεί να ασχοληθεί με αρκετές δραστηριότητες λόγω των τραυμάτων της γιατί θα πρέπει πάντοτε να είναι υποχρεωμένη στις δραστηριότητες της να προσέχει για να μην τραυματιστεί εκ νέου, γεγονός το οποίο της δημιουργεί αρκετά ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα γιατί θα νιώθει ότι δεν μπορεί να ενεργεί ως ένα φυσιολογικό άτομο της ηλικίας της και/ή να έχει μια ομαλή φυσιολογική ζωή, το πόνο και ταλαιπωρία που θα έχει για το υπόλοιπο της ζωής της από τα κατάλοιπα των τραυμάτων, τις εισηγήσεις των συνηγόρων και με τη σκέψη ότι κάθε υπόθεση κρίνεται βάσει των δικών της δεδομένων (βλ. Παναγίδης v. Δημοκρατίας (ανωτέρω)), τη ραγδαία αγοραστική μείωση του χρήματος κάτω από τις νέες συνθήκες ζωής (βλ. Νεοφύτου v. Δημοκρατίας (ανωτέρω)) και παρεμφερείς αποφάσεις για καθοδήγηση και σταθμίζοντας κάθε παράγοντα που πρέπει να ληφθεί υπόψη στην παρούσα υπόθεση για την ικανοποίηση της ταλαιπωρίας και του πόνου που υπέστη η Ενάγουσα λόγω των τραυμάτων της και τις μελλοντικές επιπτώσεις που θα έχουν στο άτομο της τα κατάλοιπα των τραυμάτων της το Δικαστήριο επιδικάζει σ’ αυτήν το ποσό των £90.000 ως γενικές αποζημιώσεις συμπεριλαμβανομένων σε αυτές και κατ’ αποκοπή το ποσό των £20.000 ως έξοδα φυσιοθεραπείας ενόψει του γεγονότος ότι δεν υπάρχουν σταθεροί παράγοντες αναφοράς ως προς το ποσόν και το χρόνο που θα απαιτείται για φυσιοθεραπεία η οποία είναι απαραίτητη για το υπόλοιπο της ζωής της, κρίνει κάτω από τις συνθήκες αυτές ότι το ποσό της φυσιοθεραπείας θα πρέπει να το συμπεριλάβει στο συνολικό ποσό των αποζημιώσεων.»
Έχουμε διεξέλθει το σύνολο της ιατρικής μαρτυρίας, όπως καταγράφεται στα πρακτικά, ιδιαιτέρως τη «βασανιστική» θεραπεία που υπέστη η εφεσίβλητη, ακινητοποιημένη, με την πωγωνο-ινιακή έλξη για τέσσερις εβδομάδες. Στη συνέχεια την υποβολή της σε νέα ταλαιπωρία με τη χειρουργική επέμβαση που οδήγησε στην τοποθέτηση μιας σιδερένιας στεφάνης στηριζόμενης με βίδες, για περίοδο άλλων τριών μηνών. Μετά την επέμβαση ακολούθησε η διπλωπία, όπως περιγράφεται πιο πάνω. Θεωρούμε συναφώς ότι το ποσό των £70.000, αφού οι £20.000, αφορούν μελλοντική φυ[*1702]σιοθεραπεία, δεν είναι υπερβολικό ώστε να επιτρέπει την επέμβασή μας. Η εν λόγω απόφαση μας οδηγεί και σε απόρριψη της αντέφεσης με την οποία είχε διεκδικηθεί, από πλευράς εφεσείουσας αύξηση του επιδικασθέντος ποσού.
Ορθώς κατά την εισήγηση της εφεσίβλητης, το πρωτόδικο Δικαστήριο συμπεριέλαβε το ποσό των £20.000,00 που αφορούν έξοδα φυσιοθεραπείας στις γενικές αποζημιώσεις, αφού αυτό ζητείται και στην παράγραφο 13 της Έκθεσης Απαίτησης. Υπήρχε σαφής μαρτυρία, πρόσθεσαν, από το γιατρό Αντωνιάδη – (Μ.Ε. 3) ως προς το θέμα αυτό η οποία μαρτυρία ενισχύθηκε και από το Δρ. Σπανό (Μ.Υ. 6) αφού η εν λόγω φυσιοθεραπεία θα ανακουφίσει τη συμπτωματολογία που οφείλεται στη σπονδυλοαρθρίτιδα.
Δεν έχουμε πεισθεί ότι πρέπει να επέμβουμε στην επιδίκαση του πιο πάνω ποσού, λαμβανομένης υπόψη της μαρτυρίας των γιατρών που έχει αποδεχθεί το πρωτόδικο Δικαστήριο ως ορθή.
Τόκος
Οι εφεσείοντες χαρακτηρίζουν την επιδίκαση τόκου επί ολόκληρου του ποσού των γενικών αποζημιώσεων (Λ.Κ.90.000), ως λανθασμένη αφού όπως υποστήριξαν, ποσό Λ.Κ.20.000 αφορά έξοδα φυσιοθεραπείας που θα απαιτηθεί στο μέλλον.
Συμφωνούμε με την πιο πάνω εισήγηση.
Η έφεση επιτρέπεται μερικώς και το επιδικασθέν ποσό διαφοροποιείται αναλόγως, ήτοι στην παρα. (α) θα φέρει τον αναδρομικό τόκο προς 8% μόνο το ποσό των £70.000 ή το ισάξιο σε €119.610 από την ημέρα του ατυχήματος μέχρι την απόφαση. Το υπόλοιπο μέρος της απόφασης παραμένει αναλλοίωτο. Τα έξοδα της έφεσης, μειωμένα κατά 20%, όπως αυτά θα ψηφιστούν, επιδικάζονται υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον των εφεσειόντων.
Η έφεση επετρέπεται μερικώς. Τα έξοδα της έφεσης, μειωμένα κατά 20%, επιδικάζονται υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον των εφεσειόντων.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο