(2012) 1 ΑΑΔ 1574
[*1574]13 Ιουλίου, 2012
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΧΑΤΖΗXΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ,
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 33/64 ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 19 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1960 (14/60) ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 10 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΦΥΓΟΔΙΚΩΝ ΝΟΜΟΥ 1970 (Ν. 97/70),
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΦΥΓΟΔΙΚΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΩΝ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ν. 172/86 Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΚΥΡΩΘΗΝ ΜΕ ΤΗΝ ΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΙΝΩΣΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 01/11/96 Η ΟΠΟΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΟΥΣΕ ΟΤΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑΣ ΕΓΓΥΗΘΗΚΕ ΟΤΙ ΔΕΣΜΕΥΕΤΑΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΟΥΝ ΑΠΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΧΕ ΣΥΝΑΡΜΟΛΟΓΗΣΕΙ Η ΠΡΩΗΝ Ε.Σ.Σ.Δ.,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ DRAZDOVA NATALIA SERGEENVA ΑΛΛΩΣ DROZDOVA NATALIA SERGEEVNA (ΑΡ. 2) ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ HABEAS CORPUS,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΑΙ/Η ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΛΕΜΕΣΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 31/05/2012 ΣΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΕΚΔΟΣΗΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜΟ 1/2011 ΕΚΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΔΙΑΤΑΧΘΗΚΕ Η ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΩΤΕΡΩ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ,
[*1575]ΚΑΙ
ΕΚΘΕΣΗ ΓΕΝΟΜΕΝΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964 (Ν. 33/64) ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ SUPREME COURT OF ENGLAND (ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ) 1883, Δ.59 Θ. 3(2) ORDER 59, R. 3(2)),
ΚΑΙ
EX PARTE ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 260/2012)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Έφεση εναντίον απόφασης με την οποία απορρίφθηκε σε πρώτο βαθμό αίτηση Habeas Corpus με αίτημα την απελευθέρωση και τη μη έκδοση εκζητούμενου προσώπου ― Επιτράπηκε κατ’ έφεση ένεκα διαφοροποίησης των προσωπικών συνθηκών του εκζητούμενου από το χρόνο διάπραξης του αδικήματος.
Φυγόδικοι ― Ο περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμος του 1970 (Ν.97/1970) ― Άρθρο 10(1) του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου του 1970 (Ν.97/1970) ― Προβλέπει την καταχώρηση αίτησης habeas corpus.
Φυγόδικοι ― Η πάροδος μεγάλου χρονικού διαστήματος από τη διάπραξη του αδικήματος ενδέχεται να έχει επιφέρει τέτοιες διαφοροποιήσεις στις προσωπικές και οικογενειακές συνθήκες του ζητουμένου προς έκδοση, που θα ήταν άδικο και καταπιεστικό να εκδοθεί, με επακόλουθο την πλήρη ανατροπή των δεδομένων της ζωής του και των ευλόγων προσδοκιών του ― Σχετική προς τούτο είναι και η σοβαρότητα του αδικήματος για το οποίο ζητείται η έκδοση.
Εφετείο ― Παρατήρηση Εφετείου ― Χρόνος εκδίκασης ― Ακόμα και με το δεδομένο της διεξαγωγής ακροαματικής διαδικασίας, η υπόθεση έκδοσης δεν μπορούσε να χρονοτριβεί δέκα μήνες ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου.
Η εφεσείουσα στράφηκε εναντίον απόφασης με την οποία απορρίφθηκε σε πρώτο βαθμό, η αίτηση της για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus την οποία άσκησε δυνάμει του Άρθρου [*1576]10(1) του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου του 1970 (Ν.97/1970).
Η εφεσείουσα, πολίτης της Λευκορωσίας, είχε προηγουμένως συλληφθεί το 2011 δυνάμει εντάλματος σύλληψης προς έκδοσή της στη Λευκορωσία, κατόπιν αιτήματος της χώρας αυτής προς την Κυπριακή Δημοκρατία, για σκοπούς άσκησης ποινικής δίωξης εναντίον της για υποκίνηση χρηματισμού δημοσίου υπαλλήλου, αδίκημα το οποίο κατ’ ισχυρισμό διεπράχθη το 2005. Ύστερα από ακροαματική διαδικασία, το Επαρχιακό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του διατάσσοντας την προφυλάκιση της εφεσείουσας για σκοπούς έκδοσής της εφ’ όσον έκρινε ότι πληρούνταν οι προϋποθέσεις του Νόμου.
Με την έφεση υποστηρίχθηκε ένας λόγος έφεσης σύμφωνα με τον οποίο εσφαλμένα το Ανώτατο Δικαστήριο αποφαινόμενο σε πρώτο βαθμό, έκρινε ότι η παρέλευση του μεγάλου χρονικού διαστήματος των επτά ετών δεν αποτελούσε άδικο ή καταπιεστικό μέτρο, λαμβανομένων υπ’ όψη όλων των περιστάσεων, και δη της μεταβολής των συνθηκών της ζωής της αφού έχει νυμφευθεί με ευρωπαίο πολίτη από τον οποίο έχει μια θυγατέρα, η δε οικογένεια είναι νομίμως εγκατεστημένη στην Κύπρο.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Τα στοιχεία που ετέθησαν ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου δεν ήταν μονοσήμαντα ώστε η ευθύνη να μπορούσε να αποδοθεί αποκλειστικά στην εφεσείουσα.
2. Δεν ενδιέφερε εδώ το θέμα του χρόνου από την άποψη της δυνατότητας δίκαιης δίκης, αφού το ζητούμενο ήταν μάλλον το κατά πόσο η πάροδος μακρού χρόνου απέληγε να επέφερε αδικία και καταπίεση σε συνάρτηση με τις περιστάσεις όπως αυτές είχαν διαμορφωθεί στο διάστημα εκείνο.
3. Η απλή αναφορά στην απόφαση στην αίτηση για habeas corpus, στο ότι η πάροδος όντως μεγάλου χρόνου δεν επενεργούσε υπέρ της μη έκδοσης της εφεσείουσας, και η περαιτέρω απλή αναφορά στο ότι η απόκτηση παιδιού από την εφεσείουσα δεν καθιστούσε την έκδοση καταπιεστική, δεν αντανακλούσε επαρκώς τη συστάθμιση όλων των περιστάσεων.
4. Η προκειμένη ήταν αρμόζουσα περίπτωση για να διατασσόταν η αποφυλάκιση της εφεσείουσας, καθ’όσον η απόδοσή της θα αποτελούσε άδικο και καταπιεστικό μέτρο. Το σύνολο των ενώπιόν του Δικαστηρίου περιστάσεων συνηγορούσε υπέρ της κατάληξης [*1577]αυτής. Το διαπραχθέν αδίκημα για το οποίο εκζητείτο, δεν φαινόταν να ήταν τέτοιας σοβαρότητας που να εξουδετέρωνε, στην κλίμακα των αξιών, την άλλη και ανθρωπιστική πτυχή που ενδιέφερε πρωτίστως.
Η έφεση επιτράπηκε και διατάχθηκε αποφυλάκιση.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Kakis v. Government of the Republic of Cyprus [1978] 3 All E.R. 634, HL.
Έφεση.
Έφεση από την εφεσείουσα εναντίον της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Κραμβής, Δ.), (Αίτηση Αρ. 86/12), ημερομηνίας 25/6/2012.
Χρ. Χριστοφόρου, για την Αιτήτρια.
Ε. Λοϊζίδου, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Δ. Χατζηχαμπή, Δ..
XATΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Η εφεσείουσα, πολίτης της Λευκορωσίας, συνελήφθη την 13.7.2011 δυνάμει εντάλματος σύλληψης προς έκδοσή της στη Λευκορωσία, κατόπιν αιτήματος της χώρας εκείνης προς την Κυπριακή Δημοκρατία, για σκοπούς άσκησης ποινικής δίωξης εναντίον της για υποκίνηση χρηματισμού δημοσίου υπαλλήλου, αδίκημα το οποίο κατ’ ισχυρισμό διεπράχθη το 2005. Μετά από ακροαματική διαδικασία, το Επαρχιακό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του την 31.5.2012, διατάσσοντας την προφυλάκιση της εφεσείουσας για σκοπούς έκδοσής της εφ’ όσον έκρινε ότι ετηρούντο οι προϋποθέσεις του Νόμου.
Η εφεσείουσα άσκησε το δικαίωμα που της παρέχει το Άρθρο 10(1) του περί Εκδόσεως Φυγοδίκων Νόμου του 1970 (Ν.97/1970) για καταχώρηση αίτησης habeas corpus. Ο αδελφός μας δικαστής ο οποίος επελήφθη αυτής, την απέρριψε. Εφεσιβάλλοντας ενώπιόν μας την απόφαση εκείνη, η εφεσείουσα εγείρει μόνο ένα λόγο έφεσης ο οποίος αφορά στο Άρθρο 10(3)(β) του Νόμου, το οποίο προ[*1578]νοεί (παραθέτουμε ολόκληρο το Άρθρο 10(3)):
«10(3) – Το Ανώτατον Δικαστήριον, επιλαμβανόμενον της τοιαύτης αιτήσεως, δύναται, μη επηρεαζομένης οιασδήποτε ετέρας δικαιοδοσίας αυτού, να διατάξη την αποφυλάκισιν του υπό έκδοσιν προσώπου, εφ’ όσον ήθελε κρίνει ότι –
(α) λόγω της ασημάντου φύσεως του αδικήματος, δι’ ο διώκεται ή κατεδικάσθη ή
(β) λόγω της παρόδου μακρού χρόνου, αφ’ ου εγένετο η διάπραξις του αδικήματος ή, αναλόγως της περιπτώσεως, αφ’ ου καταζητείται προς έκτισιν ποινής μετά καταδίκην αυτού ή
(γ) λόγω του ότι η κατ’ αυτού κατηγορία δεν εγένετο καλή τη πίστει ή εν τω συμφέροντι της δικαιοσύνης,
Η απόδοσις αυτού θα απετέλει, λαμβανομένων υπ’ όψιν απασών των περιστάσεων, άδικον ή καταπιεστικόν μέτρον.»
Είναι η εισήγηση της εφεσείουσας ότι ο αδελφός μας δικαστής εσφαλμένα απεφάνθη ότι η παρέλευση του μεγάλου χρονικού διαστήματος των επτά ετών δεν αποτελεί άδικο ή καταπιεστικό μέτρο, λαμβανομένων υπ’ όψη όλων των περιστάσεων, και δη της μεταβολής των συνθηκών της ζωής της αφού έχει νυμφευθεί με ευρωπαίο πολίτη από τον οποίο έχει μια θυγατέρα, η δε οικογένεια είναι νομίμως εγκατεστημένη στην Κύπρο.
Η απόφαση του αδελφού μας δικαστή επί του θέματος είναι επιγραμματική. Αφού απεφάνθη ότι δεν υπήρξε ολιγωρία στη σύλληψη της εφεσείουσας και δεν ετίθετο θέμα παραγραφής, είπε τα ακόλουθα:
«Από την άλλη, η πάροδος του όντως μεγάλου χρόνου δεν επενεργεί υπέρ της μη έκδοσης της αιτήτριας. Το γεγονός ότι η αιτήτρια απέκτησε στο μεταξύ παιδί δεν αποτελεί λόγο για τον οποίο η έκδοση της αιτήτριας θα συνιστούσε μέτρο καταπίεσης.»
Επανειλημμένα κατά την ακρόαση απευθύναμε στην ευπαίδευτη συνήγορο για τη Δημοκρατία το ερώτημα κατά πόσο το σκεπτικό αυτό έχει την απαιτούμενη επάρκεια προς αιτιολόγηση της άσκησης της διακριτικής ευχέρειας που παρέχει στο δικαστήριο το Άρθρο 10(3)(β). Οι απαντήσεις δεν ήσαν ευθείες, παραπέμποντας [*1579]κατά κύριο λόγο στο δικαιολογημένο της καθυστέρησης στη σύλληψη της εφεσείουσας και στην διαπίστωση του Επαρχιακού Δικαστηρίου ότι το θέμα του μακρού χρόνου δεν επενεργούσε προς επηρεασμό της δίκαιης δίκης.
Δεν θα υπεισέλθουμε στο δικαιολογημένο ή όχι της καθυστέρησης στη σύλληψη της εφεσείουσας, αρκούμενοι να παρατηρήσουμε ότι τα στοιχεία που ετέθησαν ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου δεν ήταν μονοσήμαντα ώστε η ευθύνη να μπορούσε να αποδοθεί αποκλειστικά στην εφεσείουσα. Ούτε ενδιαφέρει εδώ το θέμα του χρόνου από την άποψη της δυνατότητας δίκαιης δίκης, αφού το ζητούμενο είναι μάλλον το κατά πόσο η πάροδος μακρού χρόνου απολήγει να επιφέρει αδικία και καταπίεση σε συνάρτηση με τις περιστάσεις όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί στο διάστημα εκείνο. Εδώ μας απασχολεί λοιπόν το ευρύτερο θέμα της σημασίας του χρόνου, αφού, όπως υπεδείχθη και στην υπόθεση Kakis v Government of the Republic of Cyprus [1978] 3 All E.R. 634, HL, το κριτήριο δεν είναι τόσο το μήκος του χρόνου, όσο η ποιότητά του, με την έννοια πρωτίστως ότι η πάροδος μεγάλου χρονικού διαστήματος ενδέχεται να έχει επιφέρει τέτοιες διαφοροποιήσεις στις προσωπικές και οικογενειακές συνθήκες του ζητουμένου προς έκδοση, που θα ήταν άδικο και καταπιεστικό να εκδοθεί, με επακόλουθο την πλήρη ανατροπή των δεδομένων της ζωής του και των ευλόγων προσδοκιών του. Σχετική προς τούτο είναι και η σοβαρότητα του αδικήματος για το οποίο ζητείται η έκδοση, έστω και αν το αδίκημα δεν είναι «ασήμαντης» φύσης με αναφορά στο Άρθρο 10(3)(α), αφού η μειωμένη σοβαρότητα του αδικήματος συνσταθμίζεται με τις συνέπειες της έκδοσης.
Στους παράγοντες αυτούς δεν φαίνεται να απευθύνθηκε ιδιαιτέρως ο αδελφός μας δικαστής, ώστε να μην μας είναι δυνατόν να θεωρήσουμε ότι η διακριτική ευχέρεια που παρέχει το Άρθρο 10(3)(β) ασκήθηκε δεόντως. Η απλή αναφορά στο ότι η πάροδος όντως μεγάλου χρόνου δεν επενεργούσε υπέρ της μη έκδοσης της εφεσείουσας, και η περαιτέρω απλή αναφορά στο ότι η απόκτηση παιδιού από την εφεσείουσα δεν καθιστούσε την έκδοση καταπιεστική, δεν αντανακλά επαρκώς τη συνστάθμιση όλων των περιστάσεων. Εφ’ όσον απομένει δε έτσι σε εμάς να κρίνουμε πρωτογενώς το πράγμα, απεριφράστως αποφαινόμεθα ότι η προκειμένη είναι αρμόζουσα περίπτωση για να διατάξουμε την αποφυλάκιση της εφεσείουσας, καθ’ όσον η απόδοσή της θα αποτελούσε κατά την κρίση μας άδικο και καταπιεστικό μέτρο. Το σύνολο των ενώπιόν μας περιστάσεων συνηγορεί υπέρ της κατάληξης αυτής. Η εφεσείουσα βρίσκεται στην Κύπρο για επτά χρόνια, διαμένοντας [*1580]νόμιμα, όπου και έχει κάνει την οικογένεια της, νυμφευόμενη ευρωπαίο πολίτη και έχοντας παιδί με αυτόν. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εύλογες προσδοκίες της εφεσείουσας, όπως και ολόκληρη η διαμορφωθείσα ζωή της, θα ανατρέποντο αν εκδίδετο στη Λευκορωσία για να δικαστεί για αδίκημα που κατ’ ισχυρισμό διεπράχθη πριν από επτά χρόνια και το οποίο, εν πάση περιπτώσει, δεν φαίνεται να είναι τέτοιας σοβαρότητας που να εξουδετερώνει, στην κλίμακα των αξιών, την άλλη και ανθρωπιστική πτυχή που ενδιαφέρει πρωτίστως.
Παραμερίζοντας λοιπόν την εφεσιβληθείσα απόφαση, διατάσσουμε την αποφυλάκιση της εφεσείουσας επί της αίτησής της.
Θεωρούμε ορθό να προβούμε και σε μια παρατήρηση. Το Επαρχιακό Δικαστήριο είχε την ευαισθησία να υποδείξει ότι το ίδιο όρισε την υπόθεση ευθύς μόλις αυτή παρουσιάστηκε ενώπιον του την 13.7.2011. Δυστυχώς όμως η απόφαση δεν εξεδόθη παρά μόνο την 31.5.2012, δηλαδή πάνω από δέκα ολόκληρους μήνες αργότερα. Ακόμα και με το δεδομένο της διεξαγωγής ακροαματικής διαδικασίας, δεν μπορούμε να δεχθούμε ότι υπόθεση έκδοσης μπορεί να χρονοτριβεί τόσο. Το Ανώτατο Δικαστήριο επελήφθη τόσο της αίτησης habeas corpus όσο και της έφεσης μέσα σε μόλις ένα μήνα.
Η έφεση επιτρέπεται και διατάσσεται αποφυλάκιση.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο