(2012) 1 ΑΑΔ 1975
[*1975]5 Σεπτεμβρίου, 2012
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΡΕΛΛΙΔΗΣ,
Εφεσείων-Καθ’ ου η αίτηση,
v.
ΛΕΜΙΡΑ ΚΟΡΕΛΛΙΔΗ,
Εφεσίβλητης-Αιτήτριας.
(Έφεση Αρ. 31/2010)
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή ανηλίκου ― Άρνηση Εφετείου να επέμβει αναφορικά με το ύψος της καθορισθείσας συνεισφοράς του εφεσείοντα για τη διατροφή δύο ανηλίκων τέκνων η οποία υπολογίστηκε πρωτοδίκως στο συνολικό ποσό των €920 μηνιαίως.
Οικογενειακό Δίκαιο ― Διατροφή ανηλίκου ― Το δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες που να οδηγούν σε υπολογισμό με σεντ, αλλά θα πρέπει να σταθμίζει τις ανάγκες και να καταλήγει σε συμπεράσματα που να επαναφέρουν, ή δυνατό, τα ανήλικα παιδιά σε μια πλησιέστερη κατάσταση, όπως θα ήταν εάν οι γονείς τους ζούσαν μαζί.
Ο εφεσείων αμφισβήτησε απόφαση Οικογενειακού Δικαστηρίου με την οποία καθόρισε τη συνεισφορά για τις ανάγκες των δύο ανηλίκων παιδιών που απέκτησε κατά τη διάρκεια του γάμου με την Αιτήτρια.
Για τη διατροφή του ενός παιδιού η συνεισφορά του καθορίστηκε σε €410 μηνιαίως και €510 μηνιαίως για το άλλο παιδί, ήτοι συνολικά €920 μηνιαίως.
Το πρωτόδικο δικαστήριο αξιολογώντας την ενώπιον του μαρτυρία, κατέληξε μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα ότι οι μηνιαίες απολαβές της εφεσίβλητης ήταν €1,500, του δε εφεσείοντα €2,000.
Με την έφεση υποστηρίχθηκε ότι:
[*1976]α) Ήταν εσφαλμένη η κατάληξη του δικαστηρίου αναφορικά με το ύψος του μηνιαίου εισοδήματος των διαδίκων, ως επίσης και το συμπέρασμα για το ποσό της διατροφής των δύο ανηλίκων.
β) Ήταν εσφαλμένο το συμπέρασμα αναφορικά με ποσό €300 που απαιτείτο για τα ιδιαίτερα μαθήματα της μιας ανήλικης.
γ) Εσφαλμένα καθορίστηκε το σύνολο της συνεισφοράς του εφεσείοντα στο ποσό των €920.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Δεν δικαιολογείτο επέμβαση του Εφετείου γιατί δεν είχε κατατεθεί οποιαδήποτε μαρτυρία που να δικαιολογούσε αντίθετη προσέγγιση, από εκείνη του πρωτόδικου δικαστηρίου.
2. Από την όλη μαρτυρία του εργοδότη του εφεσείοντα καταφαινόταν ότι υπήρχε μια προσπάθεια παρουσίασης της εισοδηματικής ικανότητας του εφεσείοντα ως μειωμένης. Μέσα σ’ όλο αυτό το πλέγμα της μαρτυρίας που είχε ενώπιον του, το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα να μην αποδεκτεί τη μαρτυρία του εργοδότη.
3. Το πρωτόδικο δικαστήριο, ορθώς, έλαβε υπόψη του και τη δηλωθείσα εισοδηματική ικανότητα, όπως αυτή σημειώθηκε στα δικόγραφα και στις ένορκες δηλώσεις που καταχωρήθηκαν στο πλαίσιο της έκδοσης προσωρινού διατάγματος διατροφής.
4. Το δικαστήριο στην απόφαση του εξηγεί επαρκώς πώς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ποσό για τα ιδιαίτερα μαθήματα της ανήλικης ήταν απαραίτητο. Παρακολουθούσε δε τα εν λόγω μαθήματα η ανήλικη, ενόσω οι διάδικοι συζούσαν.
5. Το πρωτόδικο δικαστήριο εξηγεί, βασιζόμενο στη μαρτυρία που είχε ενώπιον του, την κατάληξη του επί των εξόδων αναφορικά με κατανάλωση ρεύματος κ.ά. και συνεκόλουθα και ο σχετικός λόγος έφεσης απορρίφθηκε.
6. Ούτε η εισήγηση για ανεπάρκεια αιτιολόγησης των συμπερασμάτων του δικαστηρίου, ή η εισήγηση ότι τα εν λόγω συμπεράσματα αντιστρατεύονταν την κοινή λογική και πείρα, είχαν έρεισμα.
7. Το δικαστήριο εξήγησε γιατί δεν έλαβε υπόψη του το θέμα της καταβολής δόσεων στο υφιστάμενο χρέος για το σπίτι των διαδίκων, [*1977]έχοντας υπόψη ότι υπήρχε άλλη εκκρεμούσα δικαστική διαδικασία αναφορικά με τις περιουσιακές διαφορές των διαδίκων. Ούτε υπήρχε αντιφατικότητα στην κατάληξη του δικαστηρίου ότι ο εφεσείων έχει όφελος, ζώντας στο οικογενειακό σπίτι των διαδίκων. Τούτο, κατ’ αντίθεση προς την εφεσίβλητη, η οποία είχε υποχρεωθεί να ενοικιάσει άλλο υποστατικό για να διαμένει μαζί με τα παιδιά της.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Λιασίδης, Δ.), (Αίτηση Διατροφής Αρ. 23/09), ημερομηνίας 16/9/2010.
Μ. Καμπέρης, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Ευθυμίου (κα), για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Κ. Παμπαλλή.
ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ.: Οι διάδικοι τέλεσαν το γάμο τους στις 5 Νοεμβρίου 1995. Απέκτησαν δύο παιδιά τη Σβετλάνα, που γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1997 και την Πωλίνα, που γεννήθηκε στις 29 Ιουνίου 2000. Στις 2 Ιανουαρίου 2009 επήλθε η, μεταξύ των διαδίκων, διάσταση και η εφεσίβλητη καταχώρησε αίτηση στο Οικογενειακό Δικαστήριο για την έκδοση διατάγματος καταβολής διατροφής εκ μέρους του εφεσείοντα για τις δύο θυγατέρες του ζεύγους.
Η αίτηση αμφισβητήθηκε και μετά από ακρόαση, το πρωτόδικο δικαστήριο αξιολογώντας την ενώπιον του μαρτυρία, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι μηνιαίες απολαβές της εφεσίβλητης ήταν €1,500, του δε εφεσείοντα €2,000. Ανέλυσε σε έκταση το δικαστήριο τις ανάγκες των δυο ανηλίκων και κατέληξε ότι, για την κάλυψη της διατροφής της Σβετλάνας απαιτείτο ποσό €717 μηνιαίως, και για την Πωλίνα €892 μηνιαίως. Με βάση τα εισοδήματα των διαδίκων και τις ανάγκες των παιδιών το δικαστήριο καθόρισε τη συνεισφορά του εφεσείοντα για τη διατροφή της Σβετλάνας σε €410 μηνιαίως και της Πωλίνας €510 μηνιαίως, ήτοι €920 μηνι[*1978]αίως. Η καταβολή αποφασίστηκε όπως αρχίσει από την 1η Σεπτεμβρίου 2010.
Με την παρούσα έφεση, ο αιτητής αμφισβητεί την κατάληξη του δικαστηρίου αναφορικά με το ύψος του μηνιαίου εισοδήματος, τόσο της εφεσίβλητης όσο και του εφεσείοντα (λόγοι έφεσης 1 και 2). Με το λόγο έφεσης 3, αμφισβητείται η ορθότητα του συμπεράσματος για το ποσό της διατροφής των δύο ανηλίκων. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται, με τον 4ο λόγο έφεσης, σ’ ένα ποσό €300 που απαιτείται για τα μαθήματα της ανήλικης Πωλίνας. Με τον τελευταίο λόγο έφεσης (5ο), ο εφεσείων αμφισβητεί το σύνολο της συνεισφοράς του, που καθορίστηκε στο ποσό των €920.
Ήταν εισήγηση του ευπαιδεύτου συνηγόρου για τον εφεσείοντα, ότι η κατάληξη του δικαστηρίου στο ποσό των €1,500, ως το μηνιαίο εισόδημα της εφεσίβλητης, ήταν λανθασμένο. Εστίασε την προσοχή του ο συνήγορος στο γεγονός ότι υπήρχε ενώπιον του δικαστηρίου μαρτυρία σύμφωνα με την οποία η εφεσίβλητη ήταν μέτοχος σε εταιρεία, γεγονός που δεν είχε αρχικώς αποκαλυφθεί, αλλά μόνο μετά από την αντεξέταση που έγινε. Δεν υπολογίστηκε επίσης, συνέχισε, και ούτε λήφθηκε υπόψη, το γεγονός ότι η εφεσίβλητη είχε στην κατοχή της και αυτοκίνητο αξίας €12,000.
Δεν συμφωνούμε με την εισήγηση του εφεσείοντα. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έδωσε επαρκείς εξηγήσεις γιατί δεν υιοθέτησε την εισήγηση αυτή, ιδιαιτέρως όταν από τα πρακτικά της υπόθεσης καταφαίνεται ότι οι εισηγήσεις που έγιναν από τον εφεσείοντα, αναφορικά με τα εισοδήματα της εφεσίβλητης, είχαν το στοιχείο της αμφιβολίας. Περαιτέρω, δεν δικαιολογείται επέμβαση μας γιατί δεν έχει κατατεθεί οποιαδήποτε μαρτυρία που να δικαιολογεί αντίθετη προσέγγιση, από αυτή του πρωτόδικου δικαστηρίου, αναφορικά με την εταιρεία, η οποία εν πάση περιπτώσει, όπως έχει καταφανεί, είχε δημιουργηθεί το 2008, δηλαδή περίοδο για την οποία δεν υπήρχαν όπως κατατέθηκε, αποτελέσματα λογιστικά έτσι ώστε να οδηγηθεί το δικαστήριο σε αντίθετο συμπέρασμα. Ο λόγος έφεσης 1 δεν ευσταθεί.
Με τον 2ο λόγο έφεσης και συγκεκριμένα για να αμφισβητήσει το συμπέρασμα του πρωτόδικου δικαστηρίου ως προς την εισοδηματική ικανότητα του εφεσείοντα, ο συνήγορος υποστήριξε ότι υπήρχε μαρτυρία, αναντίλεκτη, αναφορικά με τα εισοδήματα του πελάτη του, και ιδιαιτέρως για την κατάσταση της υγείας του η οποία απέληγε σε μείωση εισοδημάτων του. Έγινε ιδιαίτερη αναφορά στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η μαρτυρία του [*1979]εργοδότη του εφεσείοντα, κ. Κούρη. Επειδή συνδέεται φιλικά με τον εφεσείοντα, το δικαστήριο δεν έκαμε αποδεκτή τη μαρτυρία του, είπε ο συνήγορος. Αυτό, συνέχισε, δεν αποτελεί ικανοποιητικό λόγο για απόρριψη της μαρτυρίας ενός μάρτυρα και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρξε ανεπαρκής αξιολόγηση που επιβάλλει την επέμβαση του εφετείου.
Έχουμε μελετήσει τα πρακτικά της υπόθεσης και, παρόλη τη λιτή αναφορά του πρωτόδικου δικαστηρίου επί του προκειμένου, δεν συμφωνούμε με την εισήγηση του εφεσείοντα. Από την όλη μαρτυρία του κ. Κούρη, καταφαίνεται ότι υπήρχε μια προσπάθεια παρουσίασης της εισοδηματικής ικανότητας του εφεσείοντα ως μειωμένης, ενώ ταυτοχρόνως ο εργοδότης είχε αναφερθεί και σε εισοδήματα από υπεργολαβία που ο ίδιος έδιδε στον εφεσείοντα, πληρωμή ημερομισθίων προς τον εφεσείοντα, ενώ αυτός απουσίαζε από την εργασία του, όπως επίσης και παραχώρηση δανείου ύψους €9,000 προς τη σύζυγο του εφεσείοντα, την εφεσίβλητη. Μέσα σ’ όλο αυτό το πλέγμα της μαρτυρίας που είχε ενώπιον του, το πρωτόδικο δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα να μην αποδεκτεί τη μαρτυρία του κ. Κούρη. Ταυτοχρόνως, δεν πρέπει να απομονώνεται μια φράση από την απόφαση και να κτίζεται ένα επιχείρημα, αυτής της μορφής. Ως προς την εισοδηματική ικανότητα του εφεσείοντα, το πρωτόδικο δικαστήριο, ορθώς, κατά την άποψη μας, έλαβε υπόψη του και τη δηλωθείσα εισοδηματική ικανότητα, όπως αυτή σημειώθηκε στα δικόγραφα και στις ένορκες δηλώσεις που καταχωρήθηκαν στο πλαίσιο της έκδοσης προσωρινού διατάγματος διατροφής. Και ο 2ος λόγος έφεσης δεν ευσταθεί.
Με τον 3ο λόγο έφεσης αμφισβητείται το συμπέρασμα του δικαστηρίου ότι τα έξοδα της ανήλικης Σβετλάνας είναι €717 το μήνα. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε για το ποσό των €125, το οποίο υπολογίστηκε από το δικαστήριο ότι είναι απαραίτητο για την παρακολούθηση ιδιαιτέρων μαθημάτων. Δεν συμφωνούμε με την εισήγηση αυτή. Το δικαστήριο στην απόφαση του εξηγεί επαρκώς πώς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ποσό αυτό είναι απαραίτητο για να συμπεριληφθεί στη συνολική αναγκαία δαπάνη για τη διατροφή της ανήλικης. Παρακολουθούσε τα εν λόγω μαθήματα η ανήλικη, ενόσω οι διάδικοι συζούσαν και καταγράφεται στο σκεπτικό του δικαστηρίου.
Γίνεται, στη γραπτή αγόρευση του αιτητή, μια προσπάθεια διαφοροποίησης των ποσών που χρειάζεται η ανήλικη για το ρεύμα, νερό και για το «χαρτζιλίκι» της. Και πάλι η εισήγηση δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Το πρωτόδικο δικαστήριο εξηγεί, βασιζόμενο [*1980]στη μαρτυρία που είχε ενώπιον του, την κατάληξη του επί του προκειμένου. Συνεπώς και ο 3ος λόγος έφεσης απορρίπτεται.
Με τον 4ο λόγο έφεσης, αμφισβητείται η κατάληξη του δικαστηρίου ως προς το ποσό που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών της ανήλικης Πωλίνας. Με το συναφή 5ο λόγο έφεσης, αμφισβητείται ένα μέρος της δαπάνης που απαιτείται για την πιο πάνω ανήλικη και αφορά ποσό €300 για ιδιαίτερα μαθήματα που είχαν σχέση με μαθησιακό πρόβλημα, που αντιμετώπιζε η εν λόγω ανήλικη. Εκκινώντας από το δεύτερο σκέλος του πιο πάνω επιχειρήματος, σημειώνουμε ότι το δικαστήριο καταγράφει με λεπτομέρεια τα μαθησιακά προβλήματα που αντιμετώπιζε η ανήλικη και την αναφορά που έγινε από την κυρία Χαραλάμπους (Μ.Α.2) για το πιο πάνω θέμα. Σημειώνεται περαιτέρω η αναγκαιότητα παροχής ειδικής εκπαίδευσης στην Πωλίνα που πιστοποιήθηκε από τις 3 Ιανουαρίου 2008, όπως σημειώνεται στην απόφαση. Γίνεται μνεία από το πρωτόδικο δικαστήριο και στη μαρτυρία του εφεσείοντα, που καταδεικνύει γνώση, του πιο πάνω προβλήματος, αφού και ο ίδιος πλήρωνε την κα. Χαραλάμπους για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην ανήλικη.
Ούτε η εισήγηση για ανεπάρκεια αιτιολόγησης των συμπερασμάτων του δικαστηρίου, ή η εισήγηση ότι τα εν λόγω συμπεράσματα αντιστρατεύονται την κοινή λογική και πείρα, έχουν έρεισμα. Το πρωτόδικο δικαστήριο εξηγεί επαρκώς πώς κατέληξε στα εν λόγω συμπεράσματα του αναφορικά με τις ανάγκες των δύο ανηλίκων. Στο σημείο αυτό νιώθουμε την ανάγκη να σημειώσουμε ότι το δικαστήριο δεν είναι υποχρεωμένο να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες που να οδηγούν σε υπολογισμό με σεντ, αλλά θα πρέπει να σταθμίζει τις ανάγκες και να καταλήγει σε συμπεράσματα που να επαναφέρουν, ή δυνατό, τα ανήλικα παιδιά σε μια πλησιέστερη κατάσταση, όπως θα ήταν εάν οι γονείς τους ζούσαν μαζί. Αυτό έγινε στην προκείμενη περίπτωση και το πρωτόδικο δικαστήριο, έδωσε επαρκείς εξηγήσεις για τη στάση του. Συνακόλουθα ο 4ος και ο 5ος λόγος δεν έχουν έρεισμα.
Με τον τελευταίο λόγο έφεσης ο εφεσείων αμφισβητεί το συμπέρασμα του δικαστηρίου για τη συνεισφορά του στη διατροφή των ανηλίκων που υπολογίστηκε σε €920 μηνιαίως. Υπάρχει αντιφατικότητα, υποστήριξε ο συνήγορος, γιατί ενώ το δικαστήριο αποδέχεται ότι ο εφεσείων πληρώνει δόση για το δάνειο του σπιτιού της οικογένειας, από την άλλη θεωρεί ότι ο εφεσείων καρπούται το εν λόγω σπίτι, συνεπώς δεν πρέπει να μειωθεί με οποιοδήποτε τρόπο η δική του συνεισφορά για τη διατροφή των ανη[*1981]λίκων.
Δεν συμφωνούμε με την εισήγηση του εφεσείοντα. Το δικαστήριο εξήγησε γιατί δεν έλαβε υπόψη του το θέμα της καταβολής δόσεων στο υφιστάμενο χρέος για το σπίτι των διαδίκων, έχοντας υπόψη ότι υπάρχει άλλη εκκρεμούσα δικαστική διαδικασία αναφορικά με τις περιουσιακές διαφορές των διαδίκων. Ούτε θεωρούμε ότι υπάρχει αντιφατικότητα στην κατάληξη του δικαστηρίου ότι ο εφεσείων έχει όφελος, ζώντας στο οικογενειακό σπίτι των διαδίκων. Τούτο, κατ’ αντίθεση προς την εφεσίβλητη, η οποία είχε υποχρεωθεί να ενοικιάσει άλλο υποστατικό για να διαμένει μαζί με τα παιδιά της. Συνεπώς θεωρούμε την κατάληξη του δικαστηρίου εύλογη και ο λόγος αυτός, 6ος, είναι αβάσιμος.
Με γνώμονα τα πιο πάνω, η έφεση απορρίπτεται, με έξοδα υπέρ της εφεσίβλητης και εναντίον του εφεσείοντα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο